PRAVILNIKO POSEBNIM ELEMENTIMA PROCENE RIZIKA, UČESTALOSTI VRŠENJA INSPEKCIJSKOG NADZORA NA OSNOVU PROCENE RIZIKA I POSEBNIM ELEMENTIMA PLANA INSPEKCIJSKOG NADZORA U OBLASTI TURIZMA I UGOSTITELJSTVA("Sl. glasnik RS", br. 68/2018) |
Ovim pravilnikom propisuju se posebni elementi procene rizika, učestalost vršenja inspekcijskog nadzora na osnovu procene rizika i posebni elementi plana inspekcijskog nadzora u oblasti turizma i ugostiteljstva.
Posebni kriterijumi za procenu rizika
Stepen rizika jeste proizvod težine štetnih posledica i verovatnoće nastanka štetnih posledica.
Težina štetnih posledica predstavlja proizvod prirode štetnih posledica, koja proizilazi iz vrste delatnosti ili aktivnosti nadziranog subjekta tj. usluga koje nadzirani subjekat pruža i obima štetnih posledica, koji zavisi od broja lica koji koriste uslugu, odnosno broja lica koja ostvaruju određena prava u nadziranom subjektu ili u vezi sa njim.
Težina štetnih posledica utvrđuje se u rasponu od 1 do 25.
Verovatnoća nastanka štetnih posledica predstavlja proizvod posebnih kriterijuma za verovatnoću u vidu rizika utvrđenog u prethodnom nadzoru ili na osnovu izveštaja o samoproveri ispunjenosti zahteva iz kontrolne liste i samoproceni rizika, nezakonitosti i nepravilnosti utvrđenih u inspekcijskim nadzorima u prethodne tri godine, spremnosti subjekta da obezbedi zakonitost i bezbednost svog poslovanja i postupanja i sposobnosti da to učini.
Verovatnoća nastanka štetnih posledica utvrđuje se u rasponu od 1 do 125.
Težina štetnih posledica i verovatnoća nastanka štetnih posledica svode se na numeričke vrednosti u rasponu od 1 do 5, radi jednostavnije primene matrice rizika metodom 5 x 5.
Kod novoosnovanih subjekata (subjekti koji su osnovani i počeli sa obavljanjem delatnosti u poslednjih godinu dana) kao i kod subjekata kod kojih u prethodnom periodu nije vršen inspekcijski nadzor utvrđuje se kao pretpostavka srednji stepen rizika.
Pregled posebnih kriterijuma za procenu rizika u oblasti turizma i ugostiteljstva, matrica rizika i metod za procenu rizika - (Prilog) odštampan je uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Procena rizika za vanredni inspekcijski nadzor
Procena rizika za vanredni inspekcijski nadzor vrši se na osnovu kriterijuma za procenu rizika za redovan inspekcijski nadzor i ocene koliko je opasnost konkretna i kolika je jačina štetnih posledica po korisnike usluga i šta nadzirani subjekat čini da spreči nastanak konkretne štete ili da je otkloni ili umanji, da li je sposoban da to uradi, odnosno u kojoj meri to čini i može, da li postoji osnov sumnje da je izvršen prekršaj, privredni prestup ili krivično delo, koja težina dela je u pitanju i koliko iznosi zaprećena kazna.
Procena rizika koji proizlazi iz podnete predstavke, odnosno inicijative za pokretanje vanrednog inspekcijskog nadzora vrši se na osnovu kriterijuma za procenu rizika za redovan inspekcijski nadzor i ocene koliko je opasnost konkretna i kolika je jačina štetnih posledica po korisnike usluga.
Incident kod nadziranog subjekta, koji je za posledicu imao ozbiljno ugrožavanje prava i zdravlja korisnika usluga, neposredno povlači kritičan rizik tog subjekta, bez upuštanja u dalju procenu rizika na osnovu ostalih kriterijuma i elemenata.
Isto dejstvo imaju i osnov sumnje da nadzirani subjekat ima svojstvo neregistrovanog subjekta, odnosno da je ovlašćeno lice nadziranog subjekta učinilac krivičnog dela.
Posebni elementi plana inspekcijskog nadzora u oblasti turizma
Plan inspekcijskog nadzora, pored obaveznih elemenata, sadrži i:
1) mere i aktivnosti za postizanje ciljeva;
2) rok za završetak predviđenih mera i aktivnosti;
3) pokazatelje učinaka na nivou mera i na nivou aktivnosti.
U planu inspekcijskog nadzora utvrđuju se godišnji ciljevi inspekcijskog nadzora u oblasti turističke i ugostiteljske delatnosti i iskazuju u merljivim efektima za koje Sektor turističke inspekcije planira da budu ostvareni.
Planom inspekcijskog nadzora, aktivnosti turističke inspekcije se usmeravaju prvenstveno ka privrednim subjektima sa visokim stepenom verovatnoće nastanka štetnih posledica, odnosno ka subjektima kod kojih je, shodno prirodi poslova, povećan rizik po ostvarivanje prava korisnika usluga, subjektima kod kojih je konstatovan povećan broj nepravilnosti u prethodnoj godini i ka subjektima kod kojih se u potrebnoj meri ne poštuju zakoni i propisi u oblasti turističke i ugostiteljske delatnosti, a na osnovu utvrđenog stepena rizika, kao i ka subjektima nadzora kod kojih u prethodnoj godini nije vršen nadzor.
Učestalost vršenja inspekcijskog nadzora na osnovu procene rizika
Na osnovu procene rizika određuje se stepen rizika kod nadziranog subjekta i utvrđuje učestalost sprovođenja inspekcijskog nadzora, s tim što se:
1) za subjekte kod kojih je procenjen kritičan ili visok rizik - inspekcijski nadzor vrši najmanje jednom u toku godine;
2) za subjekte kod kojih je procenjen srednji ili nizak rizik - inspekcijski nadzor vrši najmanje jednom u toku tri godine.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PREGLED POSEBNIH KRITERIJUMA ZA PROCENU RIZIKA U OBLASTI TURIZMA I UGOSTITELJSTVA, MATRICA RIZIKA I METOD ZA PROCENU RIZIKA
I. Posebni kriterijumi za procenu rizika
1. Posebni kriterijumi za procenu prirode štetne posledice
Delatnost |
Opis štetne posledice |
Numerička vrednost |
TA organizatori turističkog putovanja |
izrazito velika |
5 |
TA posrednici u prodaji turističkog putovanja |
velika |
4 |
Turistička putovanja za sopstvene potrebe |
srednja |
3 |
Ugostiteljski objekti koji pružaju usluge pića |
srednja |
3 |
Ugostiteljski objekti koji pružaju usluge ishrane i pića |
velika |
4 |
Ugostiteljski objekti koji pružaju usluge smeštaja |
velika |
4 |
Ugostiteljskih |
velika |
4 |
Ugostiteljskih objekata koji pružaju usluge ishrane i pića i usluživanje vrše u originalnoj ambalaži ili u ambalaži za jednokratnu upotrebu preko natkrivenog šaltera ili pulta |
velika |
4 |
Ugostiteljske usluge na sajmovima, manifestacijama i pokretni objekti |
velika |
4 |
Ugostiteljske usluge u domaćoj radinosti |
velika |
4 |
Ugostiteljske usluge u seoskom turističkom domaćinstvu |
velika |
4 |
Usluge nautičkog turizma |
velika |
4 |
Usluge u lovnom turizmu |
velika |
4 |
Usluge iznajmljivanja vozila |
izrazito velika |
5 |
Javna skijališta |
izrazito velika |
5 |
Usluge turističkih profesija |
srednja |
3 |
2. Posebni kriterijumi za procenu obima štetnih posledica
1) Ukupan broj lica koja koriste usluge ili ostvaruju određena prava |
||
Broj lica |
Opis štetne posledice |
Numerička vrednost |
1-10 |
Zanemarljiva |
1 |
11-50 |
Mala |
2 |
51-100 |
Srednja |
3 |
101-150 |
Velika |
4 |
Preko 150 |
Izrazito velika |
5 |
3. Težina štetnih posledica
Težina štetnih posledica predstavlja proizvod prirode štetnih posledica i obima štetnih posledica i numerički je iskazana od 1 do 5 sa prikazom raspona bodova.
Težina štetnih posledica |
Raspon bodova |
Numerička vrednost |
Zanemarljiva |
1, 2 |
1 |
Mala |
3, 4, 5 |
2 |
Srednja |
6, 8, 9 |
3 |
Velika |
10, 12, 15, 16 |
4 |
Izrazito velika |
20, 25 |
5 |
4. Verovatnoća nastanka štetnih posledica
1) Rizik utvrđen u prethodnom nadzoru |
||
Stepen rizika iz prethodnog nadzora |
Opis verovatnoće |
Numerička vrednost |
Neznatan |
Zanemarljiva |
1 |
Nizak |
Mala |
2 |
Srednji |
Srednja |
3 |
Visok |
Velika |
4 |
Kritičan |
Izrazito velika |
5 |
2) Nezakonitosti i nepravilnosti utvrđene u savetodavnim posetama i inspekcijskim nadzorima u prethodne dve godine |
||
Postupanje |
Opis verovatnoće |
Numerička vrednost |
Nije bilo naloženih mera |
Zanemarljiva |
1 |
Savetodavne posete - postupio po preporuci |
Mala |
2 |
Izvršenje izrečenih mera |
Srednja |
3 |
Rešenje o zabrani rada, prekršajni nalog, zahtev za pokretanje prekršajnog postupka |
Velika |
4 |
Privredni prestup, krivična prijava |
Izrazito velika |
5 |
3) Spremnost subjekta da obezbedi zakonitost i bezbednost svog poslovanja i postupanja i da otkloni ili umanji ostvarenje rizika |
||
Postupanje - Samoprovera ispunjenosti zahteva iz kontrolne liste i samoprocena rizika (ukupan broj bodova u delu kontrolne liste koji je bio predmet nadzora u %) |
Opis verovatnoće |
Numerička vrednost |
Iznosi 91-100% |
Zanemarljiva |
1 |
Iznosi 81-90% |
Mala |
2 |
Iznosi 71-80% |
Srednja |
3 |
Iznosi 51-70% |
Velika |
4 |
Iznosi 50% i manje |
Izrazito velika |
5 |
Verovatnoća nastanka štetnih posledica |
Raspon bodova |
Numerička vrednost |
||
Zanemarljiva |
1-4 |
1 |
||
Mala |
5-8 |
2 |
||
Srednja |
9-27 |
3 |
||
Velika |
28-64 |
4 |
||
Izrazito velika |
65-125 |
5 |
II. Matrica rizika i metod za procenu rizika
Ovde je prikazana metoda 5 x 5 (Tabela 1).
Za primenu ove metode potrebno je za svakog poslodavca (koji se analizira primenom metode) utvrditi:
- verovatnoću nastanka štetnih posledica i
- težinu mogućih štetnih posledica.
Za utvrđenu verovatnoću nastanka štetnih posledica i težinu štetnih posledica, na osnovu Tabele 2. utvrđuje se stepen rizika (odrediti stepen rizika od 1 do 25).
Tabela 1: Metoda 5 x 5 - matrica rizika
Verovatnoća nastanka štetnih posledica |
Težina štetnih posledica |
|||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
||
Zanemarljiva |
1 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Mala |
2 |
2 |
4 |
6 |
8 |
10 |
Srednja |
3 |
3 |
6 |
9 |
12 |
15 |
Velika |
4 |
4 |
8 |
12 |
16 |
20 |
Izrazito velika |
5 |
5 |
10 |
15 |
20 |
25 |
Tabela 2: Stepen rizika
Brojčana vrednost rizika |
Kvalitativni opis rizika |
1, 2 |
Neznatan |
3, 4, 5 |
Nizak |
6, 8, 9 |
Srednji |
10, 12, 15, 16 |
Visok |
20, 25 |
Kritičan |