PRAVILNIKO VRSTAMA, NAČINU OZNAČAVANJA I BLIŽIM TEHNIČKIM USLOVIMA KOJE MORAJU DA ISPUNE TOVARNE JEDINICE, ŽELEZNIČKA VOZNA SREDSTVA I ŽELEZNIČKA INFRASTRUKTURA U OBAVLJANJU KOMBINOVANOG TRANSPORTA("Sl. glasnik RS", br. 70/2018) |
Ovim pravilnikom propisuju se vrste, način označavanja i bliži tehnički uslovi koje moraju da ispune tovarne jedinice, železnička vozna sredstva i železnička infrastruktura u obavljanju kombinovanog transporta.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) "ADR" je Evropski sporazum o međunarodnom prevozu opasne robe drumom ("Službeni glasnik RS - Međunarodni ugovori", broj 14/13);
2) "ATR" je Sporazum o međunarodnom prevozu kvarljivih namirnica i specijalnoj opremi za takav prevoz ("Službeni glasnik RS - Međunarodni ugovori", broj 10/11);
3) "GIŠ" je gornja ivica šine;
4) "izmenljivi sud" je sud za prevoz robe koji je prilagođen dimenzijama drumskih vozila i koji je snabdeven opremom za pretovar sa transportnog sredstva jednog vida prevoza na transportno sredstvo drugog vida prevoza, obično drum/železnica;
5) "kodifikacija" predstavlja postupak utvrđivanja tehničkih karakteristika tovarnih jedinica kombinovanog transporta, teretnih kola i pruga i njihovo kodno označavanje;
6) "kombinovani transport" je prevoz tovarne jedinice: kontejnera, izmenjivog suda, transportnog sanduka, kamiona, prikolice i/ili poluprikolice sa vučnim vozilom ili bez njega, koristeći železnicu ili unutrašnje plovne puteve, kod koga se veći deo prevoznog puta obavlja železnicom ili brodom, a početni i završni deo prevoznog puta od mesta utovara/istovara robe do najbližeg robnog terminala drumskim transportom na što je moguće kraćim rastojanjima;
7) "kontejner" je transportni sud za prevoz robe, dovoljne čvrstoće za višekratnu i fleksibilnu upotrebu i otporan na vremenske uslove, koji se može slagati jedan na drugi i opremljen elementima koji omogućavaju njegov mehanizovan pretovar sa jednog prevoznog sredstva na drugo primenom svih vrsta pretovarne mehanizacije i zahvatnih sredstava za donji i gornji deo njegove konstrukcije;
8) "poluprikolica" je priključno drumsko vozilo za prevoz robe bez motornog pogona, koje je samostalna jedinica u kombinovanom transportu i po potrebi se spaja sa tegljačem u pojedinim fazama transporta, pri čemu tegljač vuče i nosi najveći deo mase same poluprikolice i njenog tovara;
9) "prikolica" je priključno drumsko vozilo za prevoz robe, koje vuče kamion/tegljač, konstruisano da ukupnu masu vozila i robe sopstvenim točkovima prenosi na kolovoz, železnički vagon ili brod;
10) "pretovarna stanica" je železnička stanica opremljena mobilnim pretovarnim uređajem, sa minimalnim infrastrukturnim uslovima za pretovar i odlaganje manjih količina kombinovanih prevoznih jedinica, u kojoj postoji organizacija drumskog dovoza i odvoza kombinovanih prevoznih jedinica, kao i mogućnost prijema i otpreme železničkih kola tovarenih kombinovanim prevoznim jedinicama i prevoza železničkim vozovima do istovarnih stanica na mreži železničkih pruga u Srbiji i međunarodnom prevozu do terminala ili istovarnih stanica u inostranstvu;
11) "RID" je Pravilnik o međunarodnom železničkom prevozu opasne robe - Dodatak C Konvencije o međunarodnim železničkim prevozima ("Službeni glasnik RS", broj 102/07 i "Službeni glasnik RS - Međunarodni ugovori", br. 1/10 i 2/13);
12) "Ro-La" je železnički transport drumskog vozila (kamiona/tegljača i prikolice ili poluprikolice) na specijalizovanim niskopodnim železničkim teretnim kolima, tako što se drumska vozila horizontalno utovaruju i istovaruju, koristeći čeonu rampu i sopstvenu vučnu snagu;
13) "SRPS" je Srpski standard koji je definisan propisima kojima se uređuju načela i ciljevi standardizacije;
14) "železnički robni terminal" je organizacioni deo upravljača javne železničke infrastrukture u okviru železničke stanice na železničkoj mreži pruga kome svi železnički prevoznici imaju pristup pod istim uslovima i mogu vršiti utovar i istovar robe u/iz železničkih kola, kao i tovarnih jedinica kombinovanog transporta na/sa železničkih kola;
15) "terminal za kombinovani transport" je mesto u okviru Logističkog centra, ili samostalan objekat, sa industrijskim kolosekom priključenim na železničku mrežu ili luku, opremljen odgovarajućim uređajima na kojima tovarne jedinice kombinovanog transporta menjaju vid saobraćaja;
16) "transportni sanduk" je sud za transport robe, koji je prvenstveno konstruisan za prevoz na drumskim vozilima i mora ispunjavati određene tehničke uslove da bi se prevozio železnicom;
17) "tovarana jedinica kombinovanog transporta", koje UIC naziva UTI, obuhvata tovarne jedinice robe, kao što su: kontejneri, izmenjivi sudovi, transportni sanduci i poluprikolice, kao najmanje i nedeljive transportne jedinice koje se bez promene sadržaja koriste u kombinovanom transportu železnicom, drumom ili unutrašnjim plovnim putevima;
18) "UIC" je Međunarodna železnička unija sa sedištem u Parizu, čiji su članovi sve evropske železničke uprave;
19) "UIC Objava" je standard Međunarodne železničke unije i
20) "UIRR" je skraćenica koja označava Međunarodnu asocijaciju preduzeća za kombinovani transport drum/železnica.
II NAČIN OZNAČAVANJA I BLIŽI USLOVI KOJE MORAJU DA ISPUNE TOVARNE JEDINICE KOMBINOVANOG TRANSPORTA
Opšti uslovi za prevoz tovarnih jedinica kombinovanog transporta
Tovarne jedinice kombinovanog transporta, kao što su veliki kontejneri, transportni sanduci, izmenljivi sudovi i poluprikolice prevoze se kao redovne železničke pošiljke u skladu sa njihovom kodifikacijom i označavanjem.
Na kodifikovanim železničkim teretnim kolima mogu se prevoziti kao redovne pošiljke tovarne jedinice kombinovanog transporta koje ne prekoračuju dozvoljeni profil kombinovanog transporta propisan za prugu, čija je kodna oznaka za kola jednaka kodnoj oznaci za tovarnu jedinicu, a broj profila kombinovanog transporta jednak ili manji od objavljenog broja profila kombinovanog transporta za posmatranu prugu.
Tovarne jedinice kombinovanog transporta označene su kodnim tablicama koje služe za jednostavno utvrđivanje tehničko-eksploatacionih uslova korišćenja i identifikaciju tovarne jedinice kombinovanog transporta.
Kodne tablice se izrađuju od trajnog i vodootpornog materijala.
Kodne tablice istaknute su na vidnom mestu, na obe bočne stranice na fiksnom delu tovarne jedinice. Bočne stranice koje se obaraju smatraju se fiksnim delovima.
Kodne tablice se razlikuju po veličini, položaju i strukturi podataka zavisno od vrste tovarne jedinice kombinovanog transporta.
Osnovni podaci koji se nalaze na kodnim tablicama obuhvataju:
1) tehničku oznaku koja se odnosi na upotrebu tovarne jedinice kombinovanog transporta u železničkom saobraćaju;
2) registarsku oznaku koja se odnosi na identifikaciju tovarne jedinice kombinovanog transporta i
3) ostale oznake koje se odnose na ostale karakteristike u vezi uvrštavanja tovarne jedinice za upotrebu u kombinovanom transportu.
Kodne oznake mogu se očitavati i pomoću optičkog ili elektronskog čitača, u skladu sa standardom SRPS EN 10374.
Označavanjem jedinica kombinovanog transporta obezbeđuje se sistem za identifikaciju, praćenje i upravljanje kombinovanim transportom, što je propisano standardima SRPS ISO 6346, SRPS EN 13044-1, SRPS EN 13044-2, SRPS EN 13044-3 datim u Prilogu 1, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Ako su tovarne jedinice kombinovanog transporta tovarene opasnom robom označavaju se i obeležavaju i u skladu sa ADR/RID.
Na osnovu tehničke oznake utvrđuje se na kojim železničkim kolima i kojim železničkim relacijama može da se prevozi označena tovarna jedinica kombinovanog transporta.
Tehničku oznaku čine:
1) kodna oznaka za kola;
2) broj standardnog profila za kombinovani transport i
3) broj specijalnog profila za kombinovani transport, u slučajevima kada se isti određuje.
Kodna oznaka za kola označava na kojoj vrsti kola se može prevoziti tovarna jedinica kombinovanog transporta.
Broj profila za kombinovani transport sastoji se od:
1) dve cifre, za poluprikolicu maksimalne širine do 2500 mm i izmenljive sudove i transportne sanduke maksimalne širine do 2550 mm ili
2) tri cifre, za poluprikolice širine između 2500 mm i 2600 mm i izmenljive sudove i transportne sanduke maksimalne širine između 2550 mm i 2600 mm.
Registarskom oznakom označava se svaka pojedinačna tovarna jedinica kombinovanog transporta kojom se obezbeđuje jedinstveno označavanje tih jedinica.
Ostale oznake se odnose na podatke u vezi uvrštavanja tovarne jedinice za upotrebu u kombinovanom transportu.
Kodne tablice na izmenljivim sudovima imaju i dodatni kôd za dužinu suda.
Veliki kontejneri za prevoz na železničkim teretnim kolima
Veliki kontejneri su tovarne jedinice kombinovanog transporta, konstruisani da se mogu prevoziti i na železničkim teretnim kolima. Veliki kontejneri mogu biti:
1) obični (otvoreni ili zatvoreni), bez posebnih dodataka vezanih za vrstu robe koja se u njima prevozi i
2) specijalni (otvoreni, zatvoreni, sa bočnim zidovima koji se otvaraju, izotermalni, rashladni, cisterne, plato sa ili bez nadgradnje itd.) koji su specijalno konstruisani za prevoz određene robe ili su specijalno namenjeni za prevoz određene vrste robe.
Veliki kontejneri pripadaju jednoj od sledećih klasa:
1) Klasa 1 - kontejneri širine 2438 mm, koji se mogu podizati preko njihovih gornjih i donjih delova i koji se natovareni mogu slagati jedan na drugi do maksimalnog broja od tri kontejnera;
2) Klasa 2 - kontejneri širine 2500 mm, koji se mogu podizati preko njihovih gornjih i donjih delova i koji se natovareni mogu slagati jedan na drugi do maksimalnog broja od tri kontejnera ili
3) Klasa 3 - kontejneri sa kontrolisanom temperaturom širine do 2600 mm, koji se mogu podizati preko njihovih gornjih i donjih delova i koji se natovareni mogu slagati jedan na drugi do maksimalnog broja od tri kontejnera.
Svaki veliki kontejner ima sledeće oznake, sa važećom CSC natpisnom pločicom, i to:
1) Identifikacionu oznaku, koja se sastoji od:
(1) koda vlasnika (3 slova),
(2) slovne oznake tipa kontejnera:
- O za kontejnere opšte namene,
- V za zatvorene kontejnere sa mehaničkom ventilacijom,
- B za kontejnere namenjene za čvrstu rasutu robu i koji nisu pod pritiskom,
- G za kontejnere pod pritiskom, za čvrstu rasutu robu,
- S za specijalno konstruisane kontejnere za određenu vrstu robe,
- R za kontejnere sa kontrolisanom temperaturom,
- H za kontejnere koji se hlade i/ili greju pomoću demontažne opreme,
- U za kontejnere sa stalno otvorenim krovom,
- P za ravne (plato) kontejnere bez nadgradnje,
- T za kontejnere cisterne,
- A za kontejnere prilagođene za vazdušni i kopneni transport,
(3) serijskog broja (6 cifara),
(4) kontrolnog broja (jedna cifra u pravougaoniku) i
(5) oznake karakteristika kontejnera (2 alfanumerička karaktera koji se odnose na dimenzije i 2 alfanumerička karaktera koji se odnose na tip kontejnera);
2) Najveću bruto masu kontejnera u kilogramima i funtama;
3) Sopstvenu masu kontejnera u kilogramima i funtama;
4) Oznake
(1) |
i |
t |
koja označava da kontejner ispunjava uslove za međunarodni transport, ispod koje se upisuje brojčana oznaka železničkog prevoznika koje je odobrilo kontejner, |
|
|
|
|
|
|
(2) |
i |
c |
koja označava da kontejner takođe zadovoljava i standard ISO 1496, ispod koje se upisuje brojčana oznaka železničkog prevoznika koji je odobrio kontejner. |
|
Prevoz kontejnera na železničkim teretnim kolima, dimenzije, masa, konstrukcija, čvrstoća, označavanje i postupak odobrenja primene velikih kontejnera propisana je standardima SRPS ISO 668, SRPS ISO 1161, SRPS ISO 1496-1, SRPS ISO 1496-2, SRPS ISO 1496-3, SRPS ISO 1496-44, SRPS ISO 1496-5, SRPS ISO/TR 15070, SRPS Z.M8.008, UIC Objava 592, UIC Objava 592-2 i UIC Objava 593 datim u Prilogu 1.
Transportni sanduci za prevoz na železničkim teretnim kolima
Transportni sanduci su tovarne jedinice kombinovanog transporta, koji su konstruisani tako da se mehanizuje rad na pretovaru transportne jedinice sa drumskog na železničko vozilo i obrnuto primenom tehnologije horizontalnog pretovara tovarne jedinice (sa teretom) bez potrebe da se koristi dizalica ili viljuškar. U osnovi, konstruisani su za prevoz na drumskim vozilima i treba da ispunjavaju zakonom propisane tehničke uslove da bi se mogli prevoziti železnicom.
Transportni sanduci sa horizontalnim utovarom i istovarom na i sa železničkih teretnih kola mogu biti transportovani železnicom samo na specijalnim teretnim kolima koja imaju specijalnu pretovarnu konstrukciju pričvršćenu na ram železničkih kola. Postoje tri sistema transportnih sanduka:
1) sistem ACTS;
2) sistem SNCF i
3) sistem RSS.
Transportni sanduk postavljen na železnička teretna kola opremljen je uređajima za osiguranje i zaključavanje.
Transportni sanduk može biti konstruisan i za primenu dizalice prilikom pretovara i u tom slučaju treba da bude snabdeven dodacima za vertikalni pretovar (nauglicama, žljebovima i dr.), odnosno treba primeniti i uslove koje se odnose na tu vrstu pretovara.
Transportni sanduci mogu biti prevoženi u oba smera putovanja pod "ss" režimom prevoza (vozovima maksimalne brzine do 120 km/h), a njihova konstrukcija treba da izdrži sile vetra tj. negativan i pozitivan pritisak koji se javlja kada vozovi prolaze jedan pored drugog i prilikom prolaska voza kroz tunel.
Kada su transportni sanduci opremljeni pokretnim ili savitljivim delovima (npr. krov, vrata, bočni zidovi) trebaju biti opremljeni pričvršćivačima koji obezbeđuju da oni ostanu zatvoreni pri svim okolnostima, pogotovo tokom prevoza železnicom.
Transportni sanduci u međunarodnom teretnom saobraćaju prevoze se sa carinskom plombom, u skladu sa carinskim propisima koji su na snazi.
Svaki transportni sanduk je snabdeven opremom za horizontalni pretovar najmanje jednog sistema navedenog u stavu 2. ovog člana, a po mogućnosti i sa više njih.
Posebni uslovi za transportne sanduke sistema ACTS, SNCF i RSS u kombinovanom transportu propisani su standardom UIC Objavom 591 datom u Prilogu 1.
Izmenljivi sudovi za prevoz na železničkim teretnim kolima
Izmenljivi sudovi konstruisani su prema vrsti robe ili opreme koja se u njima transportuje i imaju potrebne konstruktivne elemente za kombinovani transport. U osnovi su konstruisani za prevoz na drumskim vozilima i treba da ispunjavaju propisane tehničke uslove da bi se mogli prevoziti železnicom.
Izmenljivi sudovi su standardizovani u pogledu dimenzija, čvrstoće, osiguranja na železničkim kolima i na drumskom vozilu i opremljeni su za vertikalni pretovar gornjim nauglicama ili u donjem delu sa žljebovima za zahvatna klješta, kao i osiguračima za pričvršćivanje na železničkim kolima.
Izmenljivi sudovi treba da odgovaraju jednoj od sledećih grupa:
A - simetrične dimenzije, označene dvocifrenim brojem ili
B - asimetrične dimenzije, označene dvocifrenim brojem.
Izmenljivi sudovi treba da imaju četiri osigurača u donjem delu njihovog postolja.
Broj grupe se određuje na osnovu osigurača predviđenih za železnički transport.
Tokom transporta na železničkim teretnim kolima sa fiksnim džepovima, izmenljivi sudovi treba da naležu na potporne ploče opremljene klinovima pričvršćene sopstvenim elementima za obezbeđivanje.
Izmenljivi sudovi bez gornjih nauglica opremaju se žljebovima za zahvatna klešta.
Kada izmenljivi sud ima potporne nožice, one s konstruktivne tačke imaju deo koji ih zaključava. Ti delovi se proveravaju spolja i konstruisani su tako da nožice, kada su uvučene i savijene, ne mogu slučajno da se spuste.
Izmenljivi sudovi koji se koristite za transport sa kontrolisanom temperaturom slažu se u skladu sa ATP uslovima.
Posebni uslovi za izmenjive sudove u kombinovanom transportu propisani su standardima SRPS EN 283, SRPS EN 284, SRPS EN 452, SRPS EN 1432 datim u Prilogu 1.
Poluprikolice za prevoz na železničkim teretnim kolima
Poluprikolice su drumska priključna vozila bez motornog pogona za prevoz robe, koja su samostalne jedinice u kombinovanom transportu, razvrstane u sledeće grupe:
1) poluprikolice grupe P;
2) poluprikolice grupe N i
3) poluprikolice za prevoz na železničkim obrtnim postoljima "RoadRailer".
Posebni uslovi za poluprikolice P i N koda, kao i sistema "RoadRailer", koje se koriste u kombinovanom transportu i na železnici propisani su standardima UIC Objavom 596-5, UIC Objavom 596-6 i UIC Objavom 597 datim u Prilogu 1.
Opšti tehnički zahtevi za poluprikolice sa kodnom oznakom R
Poluprikolice sa kodnom oznakom R vertikalno se pretovaraju mehanizacijom kapaciteta 40 t i mogu se prevoziti na železničkim teretnim kolima sa džepom. Opremljena su sedlom na koji se oslanja deo poluprikolice koji je pričvršćen za kamion tegljač.
Za pretovar poluprikolica koristi se dizalična oprema sa klještima za zahvatanje ispod šasije prikolice. Poluprikolice su, u svom donjem delu, opremljene žljebovima za zahvatanje pretovarne mehanizacije.
Osovinski sklop poluprikolice je konstruisan tako da omogućava vertikalni pretovar poluprikolice.
Poluprikolice čija širina prelazi 2500 mm, a manja je ili jednaka 2600 mm opremljene su vazdušnim ogibljenjem. Poluprikolice sa vazdušnim ogibljenjem imaju veću visinu pa se pri pretovaru i transportu železnicom vazduh ispušta iz ogibljenja.
Dozvoljeni gabarit poluprikolice koja se prevozi kolima sa džepom tipa 1a i 1b propisan je standardima Priloga 1.
Poluprikolice koje ispunjavaju tehničke uslove za prevoz brzinom do 120 km/h ispunjavaju zahteve standarda SRPS EN 12642 oznaka L.
Poluprikolice koje ispunjavaju tehničke uslove za prevoz brzinom od 120 km/h do 140 km/h ispunjavaju zahteve standarda SRPS EN 12642 oznaka XL.
Tehnički zahtevi za poluprikolice sa kodnom oznakom N ("Novatrans")
Poluprikolice sa kodnom oznakom N vertikalno pretovaraju se mehanizacijom kapaciteta 40 t i mogu se prevoziti na železničkim kolima sa džepom.
Poluprikolice sa kodnom oznakom N, pored tehničkih zahteva propisanih za poluprikolice sa oznakom P, ispunjavaju sledeće dodatne tehničke zahteve:
1) poluprikolice treba da budu snabdevene na prednjem delu sa dva podupirača;
2) poseduju vazdušno ogibljenje koje se pre utovara na železnička kola isprazni;
3) poseduju dodatnu oznaku koja se postavlja na čelo poluprikolice i
4) na kodnoj tablici imaju oznaku N za železnička teretna kola.
Poluprikolice za prevoz na železničkim obrtnim postoljima "RoadRailer"
Poluprikolice za prevoz na železničkim obrtnim postoljima sistema "RoadRailer" su poseban sistem kombinovanog transporta koji se sastoji od:
1) drumske poluprikolice posebne konstrukcije koja ima šasiju koja zadovoljava zahteve bezbednosti drumskog i železničkog saobraćaja i
2) železničkih obrtnih postolja koja su odvojena od drumske poluprikolice, ali se u utovarnoj stanici kombinovanog transporta objedinjuju sa poluprikolicama i uvršćuju u železnički voz koji saobraća po železničkim prugama do istovarne stanice.
Sistem "RoadRailer" konstruktivno i funkcionalno objedinjuje pojedinačne prednosti drumskog i železničkog transporta.
Sistem vrši primenu drumskih poluprikolica koje su konstruktivno osposobljene za povezivanje sa železničkim obrtnim postoljima u "utovarnoj stanici", tako da sa istima čine železničko vozno sredstvo koje se može uvrstiti u železničke vozove i prevoziti po železničkim prugama do mesta razdvajanja poluprikolice od železničkog obrtnog postolja u "istovarnoj stanici". Od istovarne stanice vrši se nastavak transporta upotrebom drumskog tegljača i prevoza sopstvenim točkovima poluprikolice po putevima do mesta istovara robe.
Konstrukcija poluprikolice i železničkog obrtnog postolja propisana je standardom UIC Objavom 597 datom u Prilogu 1.
III NAČIN OZNAČAVANJA I BLIŽI USLOVI KOJE MORAJU DA ISPUNE ŽELEZNIČKA VOZNA SREDSTVA U OBAVLJANJU KOMBINOVANOG TRANSPORTA
Kodno označavanje železničkih voznih sredstava za kombinovani transport
Kodno označavanje železničkih voznih sredstava za kombinovani transport obuhvata definisanje tipova železničkih teretnih kola i železničkih obrtnih postolja i dodelu određene kodne oznake za obavljanje kombinovanog transporta.
Kodne oznake za železnička vozna sredstva prema tovarnim jedinicama kombinovanog transporta su:
1) železnička teretna kola namenjena za prevoz velikih kontejnera:
(1) kola specijalizovana za prevoz kontejnera imaju kod C, (serije L, S),
(2) plato teretna kola sa trnovima (nasednim šiljcima) (serije K, R),
(3) plato teretna kola sa drvenim podom (serije K, L, R, S);
2) železnička teretna kola namenjena za prevoz ostalih tovarnih jedinica:
(1) oznaka P, za prevoz poluprikolica na železničkim kolima (kod P),
(2) oznake N, za prevoz specijalnih poluprikolica na žel. kolima (kod N),
(3) oznake B, za prevoz transportnih sanduka na železničkim kolima,
(4) oznake C, za prevoz izmenljivih sudova na železničkim kolima,
(5) oznake K, R, T, za prevoz poluprikolica na žel. obrtnim postoljima.
Kodna oznaka železničkih voznih sredstava pokazuje koja tovarna jedinica kombinovanog transporta može da se prevozi na tim kolima.
Kodirane tovarne jedinice kombinovanog transporta mogu se prevoziti samo železničkim voznim sredstvima za kombinovani transport koja su označena odgovarajućom kodnom oznakom ili kombinacijom kodnih oznaka.
Označavanje i natpisi na železničkim voznim sredstavima u kombinovanom transportu železnicom propisani su standardom UIC Objavom 596-6 datim u Prilogu 1.
Osnovne tehničke karakteristike železničkih teretnih kola za kombinovani transport
Osnovne tehničke karakteristike kola za kombinovani transport propisane su standardom UIC Objavom 571-4 datom u Prilogu 1.
Teretna kola za kombinovani transport moraju da ispunjavaju i druge tehničke uslove u pogledu kočionih uređaja, vlačno-odbojne opreme, dopuštene brzine, drugih oznaka i sl. predviđene međunarodnim propisima i tehničkim specifikacijama interoprabilnosti.
Natpisi na železničkim teretnim kolima za kombinovani transport koja nemaju kodnu oznaku
Kola za prevoz izmenljivih sudova, transportnih sanduka ili poluprikolica čije karakteristike ne ispunjavaju uslove UIC Objave 571-4, odnosno koja nemaju kodnu oznaku propisanu UIC Objavom 596-6 na kolima mogu da se koriste samo na osnovu bilateralnih ili multilateralnih sporazuma između železničkih prevoznika.
Oznake iz stava 1. ovog člana sadrže podatke o tome na kojim železničkim mrežama se mogu koristiti kola iz stava 1. ovog člana, sa kojim tovarnim jedinicama kombinovanog transporta i za koliko najmanje jedinica njihov broj profila kombinovanog transporta mora biti manji (-) ili za koliko najviše jedinica može biti veći (+) od odgovarajućeg broja profila dodeljenog ukupnoj relaciji prevoza.
Kola iste serije i tehničkih karakteristika kao kola koja su predmet sporazuma, a koja ne nose oznake iz stava 1. ovog člana ne mogu se koristiti.
Kola za prevoz izmenljivih sudova, transportnih sanduka ili poluprikolica kod kojih je visina osnovnog nivoa manja od datih u UIC Objavi 571-4, mogu da se koriste bez bilateralnih, odnosno multilateralnih sporazuma između železničkih prevoznika ako nose oznake propisane SRPS EN 15877-1, iz razloga što železnički prevoznik, sopstvenik ili železnički prevoznik koji je uvrstio ova kola, garantuje povoljnije karakteristike postavljanjem ovih natpisa.
Oznake iz stava 4. ovog člana pokazuju koje tovarne jedinice kombinovanog transporta mogu da se prevoze na tim kolima i za koliko najviše jedinica njihov broj profila može biti veći od odgovarajućeg broja profila dodeljenog ukupnoj relaciji prevoza.
Železnička teretna kola specijalizovana za prevoz velikih kontejnera, i izmenljivih sudova
Za obavljanje prevoza velikih kontejnera i izmenljivih sudova koriste se sledeći tipovi železničkih specijalizovana teretnih kola sa kodom C:
1) Tip 1 - sa obrtnim postoljem (Sgmmss, Sgkkmmss i Sgjkkmmss);
2) Tip 2 - sa obrtnim postoljem, dužine 60’ (Sgss i Sgjss), koja se rade kao:
(1) Tip 2a - sa obrtnim postoljima (Sgnss) i
(2) Tip 2b - sa obrtnim postoljima, dužine veće od 60’ (Sggnss);
3) Tip 3 - zglobna sa obrtnim postoljima, dužine 80’ (Sggrss):
(1) Tip 3a - zglobna kola sa obrtnim postoljima, dužine veće od 80’ (Sggmrss);
4) Tip 4 - dvoosovinska kola, dužine 40’ (Lgss);
5) Tip 5 - kola sa obrtnim postoljem (Sgmss) i
6) Tip 6 - laka kola sa obratnim postoljima.
Osim specijalizovanih teretnih kola iz stava 1. ovog člana za prevoz kontejnera koriste se i teretna kola sledećih serija:
1) plato kola sa trnovima (nasednim šiljcima) serije K i R,
2) plato kola sa drvenim podom serije K, L, R i S.
Karakteristike železničkih voznih sredstva za kombinovani transport bliže su propisane standardom UIC Objavom 574-4 datom u Prilogu 1.
Železnička teretna kola specijalizovana za prevoz transportnih sanduka
Za prevoz transportnih sanduka koji se horizontalno pretovaraju sa kamiona koriste se železnička teretna kola (Sccns ili Sccnss) opremljena obrtnim ramovima.
Železnička kola za prevoz transportnih sanduka tovare se samo transportnim sanducima koji imaju odgovarajuću šifru kompatibilnosti.
Obrtni ram se mora okretati na obe strane.
Obrtni ramovi su čvrsto zavareni ili na drugi način sigurno pričvršćeni na konstrukciju železničkih teretnih kola.
Železnička teretna kola specijalizovana za prevoz poluprikolica
Za obavljanje prevoza poluprikolica, kao i kompletnih drumskih vozila, koriste se sledeći tipovi železničkih teretnih kola:
1) Tip 1 - Kola sa fiksnim džepovima ("Recess") za prevoz poluprikolica i izmenljivih sudova, koja postoje u dve varijante:
(1) Tip 1a - kola sa fiksnim džepovima za prevoz poluprikolica i izmenljivih sudova, sa maksimalnim osovinskim opterećenjem od 16 t (Sdgkkmss) i
(2) Tip 1b - kola sa fiksnim džepovima za prevoz poluprikolica i izmenljivih sudova, sa maksimalnim osovinskim opterećenjem od 22,5 t (Sdgmss).
Kolima tipa 1a i 1b mogu se prevoziti i kontejneri.
2) Tip 4 - Kola sa spuštenom platformom celom dužinom (Rolling road - RR ili Rollende Landstrasse - RoLa) za prevoz kompletnih drumskih vozila, koja postoje u dve varijante:
(1) zglobna kola uglavnom namenjena za tranzit kroz Alpe - RRalpine(Saadkms) i
(2) zglobna kola za prevoz na prugama u ravničarskim predelima sa velikim slobodnim profilom - RRflachland (Saadkms).
Železnička teretna kola tipa 1, uključujući oba podtipa, imaju dva dvoosovinska obrtna postolja i mogu se tovariti samo vertikalnim pretovarom.
Železnička teretna kola za prevoz poluprikolica i kompletnih drumskih vozila ne opremaju se amortizerima udara i mogu se koristiti samo u blok vozovima.
IV NAČIN OZNAČAVANJA I BLIŽI USLOVI KOJE ISPUNJAVA ŽELEZNIČKA INFRASTRUKTURA U OBAVLJANJU KOMBINOVANOG TRANSPORTA
Profil za kombinovani transport železnicom
Profil za kombinovani transport železnicom je ograničeni prostor u poprečnom preseku železničkih teretnih kola i tovara (kontejnera, transportnog sanduka, izmenjivog suda, poluprikolice) pod pravim uglom na sredinu koloseka, određenog oblika i dimenzija, koji tovarna jedinica kombinovanog transporta, utovarena na odgovarajuća železnička teretna kola, ne može prekoračiti.
Profil za kombinovani transport železnicom sastoji se od:
1) donjeg dela koji je definisan donjom konturom specifičnom za svaku vrstu železničkih kola i tehničkim uslovima tovarnih jedinica kombinovanog transporta i
2) gornjeg dela koji je bliže propisan standardom UIC Objavom 596-6.
Osnovni nivo je horizontalni nivo koji je karakterističan za svaku konstrukciju železničkih teretnih kola.
Vrste profila za kombinovani transport
Vrste profila za kombinovani transport železnicom su standardni i specijalni i označavaju se na sledeći način:
1) standardni - brojem profila koga čine:
(1) dve cifre za kontejnere klase 1 i 2, poluprikolice (P i N) maksimalne širine do 2500 mm i za izmenljive sudove i transportne sanduke maksimalne širine do 2550 mm,
(2) tri cifre za kontejnere klase 3, poluprikolice (P i N) širine između 2500 mm i 2600 mm i za izmenljive sudove i transportne sanduke širine između 2550 mm i 2600 mm;
2) specijalni - oznakom S i brojem profila koji čine:
(1) dve cifre za kontejnere klase 1 i 2, poluprikolice (P i N) maksimalne širine do 2500 mm i za izmenljive sudove i transportne sanduke maksimalne širine do 2550 mm,
(2) tri cifre za kontejnere klase 3, poluprikolice (P i N) širine između 2500 mm i 2600 mm i za izmenljive sudove i transportne sanduke širine između 2550 mm i 2600 mm.
Uzimajući u obzir ugaone visine krova tovarne jedinice kombinovanog transporta, prikazane u standardu UIC Objavi 596-6, iznad osnovnog nivoa dobija se sto profila koji su po stepenima visine po 10 mm, numerisani od 00 do 99, odnosno od 330 do 429.
Uzimajući u obzir ugaone visine krova tovarne jedinice kombinovanog transporta, prikazane u standardu UIC Objavi 596-6, preko osnovnog nivoa dobija se 100 specijalnih profila koji su po stepenima visine po 10 mm, numerisani od S00 do S99, odnosno od S330 do S429.
Utvrđivanje profila za kombinovani transport za tovarne jedinice kombinovanog transporta
Profil za kombinovani transport utvrđuje se za određenu tovarnu jedinicu kombinovanog transporta i upotrebljena železnička teretna kola na osnovu njenog crteža, pri čemu se posmatra tovarna jedinica kombinovanog transporta utovarena na odgovarajuća železnička kola ili železnička obrtna postolja. Za gornji deo tovarne jedinice utvrđuje se broj profila kombinovanog transporta koji, uzimajući u obzir njen uzdužni nagib uslovljen konstrukcijom, obuhvata (dodiruje) ovu tovarnu jedinicu. Broj profila utvrđuje se kao broj profila tovarne jedinice kombinovanog transporta na železnici.
Transportni položaj tovarne jedinice pri utvrđivanju broja profila za kombinovani transport železnicom pretpostavlja dimenzije tehničkog stanja novih železničkih kola.
Utvrđen broj profila za kombinovani transport tovarnoj jedinici kombinovanog transporta železnicom je nezavistan od ugiba kola pod teretom i habanja kola usled trčanja i ne utiče na promenu merodavne visine tako kodifikovane tovarne jedinice kombinovanog transporta.
Broj profila utvrđen za tovarnu jedinicu prema vrsti (seriji sa podserijom) železničkih kola dodaje se kodnoj oznaci za kola (P i N za poluprikolice, C za kontejnere i izmenljive sudove, B za transportne sanduke i K, R, T za sisteme drumskih poluprikolica na železničkim obrtnim postoljima).
Drumska poluprikolica na železničkim kolima sa džepom tipa 1a postavlja se u položaj koji je najbezbedniji za transport. U tom položaju poluprikolica (prazna ili tovarena), sa ispuštenim vazduhom iz uređaja za vazdušno ogibljenje, mora se uklopiti u donju konturu železničkih kola.
Utvrđivanje broja profila za poluprikolice sa osovinama sa vazdušnim ogibljenjem vrši se samo za tovarni položaj "uređaj sa vazdušnim ogibljenjem sa ispuštenim vazduhom" i to za prazne i potpuno natovarene poluprikolice, uzimajući u obzir i meru spljoštenosti guma natovarene poluprikolice.
Kao tovarna površina za izmenljive sudove smatra se površina u visini od 845 mm, a za transportne sanduke površina u visini od 1070 mm, iznad osnovnog nivoa kola sa džepom tipa 1 a.
Za utvrđivanje broja profila izmenljivog suda tovarenog na kola tipa 1a uvek je merodavan profil za kombinovani transport, koji ga obuhvata, odnosno dodiruje kao što je predstavljeno u UIC Objavi 596-6. Isti princip primenjuje se i na transportni sanduk tovaren na kola specijalizovana za prevoz transportnih sanduka.
Železnički prevoznik definiše broj profila tovarne jedinice kombinovanog transporta železnicomna osnovu crteža konstrukcije tovarne jedinice i konkretnim utovarom tovarne jedinice koja treba da se kodifikuje ili prototipa na železničkim kolima kojima se obavlja prevoz.
Kodifikacija se može primeniti ako su ispunjeni sledeći uslovi:
1) poluprikolica ne može imati poprečni nagib ni prekoračenje poprečnog profila koji je prikazan na crtežima podnetim prilikom podnošenja zahteva za kodifikaciju;
2) poštovanje propisanog položaja za utovar u pravcu po dužini, koji je za poluprikolice na železničkim kolima sa džepom, označen strelicama iznad osovina;
3) poštovanje propisanog tovarnog položaja sa uređajem za vazdušno ogibljenje sa ispuštenim vazduhom kod poluprikolica sa vazdušnim ogibljenjem na železničkim kolima sa džepom;
4) upotreba podupirača na nosećoj površini ili ploče sa UIC klinovima u zavisnosti od primenjenog koda poluprikolica;
5) poštovanje kriterijuma za utovar za transportne sanduke horizontalnog pretovara i
6) pridržavanje propisanog tovarnog položaja kod sistema "poluprikolice na železničkim obrtnim postoljima", odnosno u gornjem položaju zabravljene osovine drumskih poluprikolica tovarenih na sistem železničkih obrtnih postolja.
Kodno označavanje železničkih pruga za kombinovani transport
Železničke pruge na kojima se obavlja kombinovani transport kodifikuju se.
Pri kodnom označavanju pruga za kombinovani transport utvrđuje se najveći profil kombinovanog transporta koji je dozvoljen na toj pruzi i koji obezbeđuje redovan prevoz tovarnih jedinica kombinovanog transporta ako je broj profila za kombinovani transport odnosne pošiljke kombinovanog transporta jednak ili manji od dozvoljenog za odnosnu prugu.
Kodni broj železničke pruge sastoji se od kodne oznake za prugu i broja profila za kombinovani transport.
Kodna oznaka za železničku prugu je indentična sa kodnom oznakom za železnička kola, odnosno oznakom tovarne jedinice kombinovanog transporta.
Obzirom na konstrukciju železničkih kola i profile za kombinovani transport, svakoj železničkoj pruzi na kojoj se obavlja kombinovani transport dodeljuje se zajednički kodni broj, koji je obeležen slovima koda P/C (npr.: P/C 70; P/C 400 i P/C S 22).
Kodni broj pruge dodeljuje se za standardni profil i, ukoliko je potrebno, za specijalni profil.
Dozvoljeno je i odvojeno kodno označavanje pruga prema kodnim oznakama P, odnosno C, posebno ako se kodni broj pruge P ograničava zbog pomeranja točkova poluprikolica, što se ne može primeniti za kodne brojeve izmenljivih sanduka C.
Konstrukcione karakteristike železničkih teretnih kola tako su definisane da se mogu svrstati u profil pruge P ili u profil pruge C, što znači:
1) ako je pruga zajednički kodno označena sa P/C ovo označavanje važi za:
(1) poluprikolice sa oznakom P,
(2) poluprikolice sa oznakom N,
(3) kontejnere i izmenljive sudove sa oznakom C,
(4) transportne sanduke koji se horizontalno pretovaruju sa oznakom B i
(5) sisteme poluprikolica na železničkim obrtnim postoljima K, R, T
(npr.: P/C 365 = P 365 = T 365 = K 365 = B 365 = N 365);
2) ako se pruge odvojeno kodno označavaju sa P i C:
(1) kodno označavanje pruga sa P primenjuje se na poluprikolice sa oznakom P ili N i za primenu železnička obrtna postolja za poluprikolice sa oznakama R ili T i
(2) kodno označavanje pruga sa C primenjuje se na kontejnere i izmenljive sudove sa oznakom C, za transportne sanduke sa horizontalnim pretovarom sa oznakom B i železnička obrtna postolja za poluprikolice sa oznakom K
(npr.: P 341 = N 341 = R 341 = T 341 i C 70 = K 70 = B 70).
Kriterijumi i rezultati izračunavanja za železnička teretna kola sa džepom tipa 1a i 1b automatski uključuju mogućnost prevoza izmenljivih sudova ukoliko kodni broj pruge P dozvoljava njihov prevoz na kolima sa džepom.
Sve javne železničke pruge na mreži kodno se označavaju, na osnovu čega im se dodeljuju kodni brojevi za relacije, objavljeni u Izjavi o mreži, čiju proveru vrši upravljač železničke strukture najmanje jedanput godišnje.
Pri dodeli kodnog broja za određenu relaciju železničke pruge, uzima se kao merodavni najmanji kodni broj pruge u okviru te železničke pruge.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PREGLED STANDARDA SRPS I UIC
O TOVARNIM JEDINICAMA, ŽELEZNIČKIM VOZNIM SREDSTVIMA I ŽELEZNIČKOJ INFRASTRUKTURI U OBAVLJANJU
KOMBINOVANOG TRANSPORTA
Red. |
Oznaka standarda |
Naziv standarda |
1. |
SRPS ISO 6346 |
Teretni kontejneri - Kodiranje, identifikacija i obeležavanje |
2. |
SRPS ISO 10374 |
Teretni kontejneri - automatska identifikacija |
3. |
SRPS EN 13044-1 |
Intermodalne jedinice tereta - Označavanje - Deo 1: Identifikacione oznake |
4. |
SRPS EN 13044-2 |
Intermodalne jedinice tereta - Označavanje - Deo 2: Oznake na izmenjivim nadgradnjama koje se odnose na operacije na železnici |
5. |
SRPS EN 13044-3 |
Intermodalne jedinice tereta - Označavanje - Deo 3: Oznake na poluprikolicama koje se odnose na operacije na železnici |
6. |
SRPS EN 15877-1 |
Primene na železnici- Natpisi i oznake na železničkim vozilima - Deo 1: Teretna kola |
7. |
SRPS Z.M2.310 |
Kontejneri - Punjenje univerzalnih kontejnera serije 1 - Pravila punjenja raznim teretima |
8. |
SRPS Z.M8.008 |
Kontejneri serije 1 - Kontejneri za opštu upotrebu za sve vidove saobraćaja (intermodalni) - Tehnički uslovi i ispitivanja |
9. |
SRPS CEN/TS 13853 |
Izmenjive nadgradnje (transportni sudovi) za kombinovani transport - Izmenjive nadgradnje (transportni sudovi) za slaganje tipa C 745-S16 - Mere, zahtevi za projektovanje i ispitivanje |
10. |
SRPS CEN/TS 14993 |
Izmenjive nadgradnje (transportni sudovi) za kombinovani transport - Izmenjive nadgradnje (transportni sudovi) za slaganje tipa A 1371 - Mere, zahtevi za projektovanje i ispitivanje |
11. |
SRPS ISO 668 |
Teretni kontejneri serije 1 - Klasifikacija mere i naznačene bruto mase |
12. |
SRPS ISO 830 |
Teretni kontejneri - Terminologija |
13. |
SRPS ISO 1161 |
Teretni kontejneri serije 1 - Nauglice - Specifikacija |
14. |
SRPS ISO 1496-1 |
Teretni kontejneri serije 1 - Specifikacija i ispitivanje - Deo 1: Univerzalni kontejneri za opštu namenu |
15. |
SRPS ISO 1496-2 |
Teretni kontejneri serije 1 - Specifikacija i ispitivanje - Deo 2: Izotermički kontejneri |
16. |
SRPS ISO 1496-3 |
Teretni kontejneri serije 1 - Specifikacija i ispitivanje - Deo 3: Kontejner-cisterne za tečnosti, gasove i suvi rasuti teret pod pritiskom |
17. |
SRPS ISO 1496-3:2002/Amd 1:2014 |
Teretni kontejneri serije 1 - Specifikacija i ispitivanje - Deo 3: Kontejner-cisterne za tečnosti, gasove i suvi rasuti teret pod pritiskom - Izmena 1: Dinamičko podužno ispitivanje spoljašnjih naslona |
18. |
SRPS ISO 1496-4 |
Teretni kontejneri serije 1 - Specifikacija i ispitivanje - Deo 4: Kontejner za teret u suvom rasutom stanju na atmosferskom pritisku - Izmene i dopune 1:1 AAA i 1 BBB kontejneri |
19. |
SRPS ISO 1496-4:1997/Cor1:2014 |
Teretni kontejneri serije 1 - Specifikacija i ispitivanje - Deo 4: Kontejneri za teret u suvom rasutom stanju, bez pritiska - Tehnička ispravka 1 |
20. |
SRPS ISO 1496-5 |
Teretni kontejneri serije 1 - Specifikacija i ispitivanje - Deo 5: Kontejner-platforme i kontejneri tipa platforme - Izmena 1:1 AAA i 1 BBB kontejneri |
21. |
SRPS ISO 2308 |
Kuke za dizanje kontejnera nosivosti do 30 tona - Opšti zahtevi |
22. |
SRPS EN 283 |
Izmenjive nadgradnje (transportni sudovi) - Ispitivanje |
23. |
SRPS EN 284 |
Izmenjive nagradnje (transportni sudovi) - Izmenjive nadgradnje (transportni sudovi) klase C, koje nisu predviđene za slaganje - Mere i opšti zahtevi |
24. |
SRPS EN 452 |
Izmenjive nagradnje (transportni sudovi) - Izmenjive nadgradnje (transportni sudovi) klase A - Mere i opšti zahtevi |
25. |
SRPS EN 1432 |
Izmenjive nadgradnje (transportni sudovi) - Izmenjive nadgradnje - cisterne - Mere, zahtevi, metode ispitivanja, uslovi rada |
26. |
UIC 571-4 |
Unificirana teretna kola - kola za kombinovani saobraćaj - karakteristike |
27. |
UIC 572 |
Stalno spregnuta teretna kola (teretna kola sa više elemenata) i zglobna teretna kola |
28. |
UIC 591 |
Izmenjivi sanduci za horizontalni pretovar - tehnički uslovi za međunarodni saobraćaj |
29. |
UIC 592 |
Intermodalne transportne jedinice (osim poluprikolica) pogodne za vertiklani prenos i pogodne za transport železničkim vagonima - minimalni zahtevi |
30. |
UIC 592-3 |
Veliki kontejneri - unificirani zapisnik o ispitivanjima pri prijemu |
31. |
UIC 593 |
Privatni kontejneri, transkontejneri i T-kontejneri |
32. |
UIC 596-5 |
Prevoz drumskih vozila teretnim kolima - tehnička organizacija (postupak 1); Prevoz običnih kamionskih prikolica koje se postavljaju pomoću zahvatnih klešta teretnim kolima specijalne izrade (unificirana kola sa džepom) |
33. |
UIC 596-6 |
Prevoz drumskih vozila teretnim kolima - uslovi za kodiranje tovarnih jedinica u kombinovanom prevozu i železničkih pruga za kombinovani prevoz |
34. |
UIC 597 |
Sistem za kombinovani prevoz železnica-drum - poluprikolice sa železničkim obrtnim postoljima - karakteristike |
35. |
UIC 599 |
Odobrena oprema za istovar i utovar kontejnera ili vozila za kombinovani prevoz koja su natovarena na teretna kola |