ODLUKA O UTVRĐIVANJU VILE SLIKARA JOŽEFA VARKONJIJA U ZRENJANINU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 104/2018)

1. Vila slikara Jožefa Varkonjija u Zrenjaninu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Vila slikara Jožefa Varkonjija u Zrenjaninu (u daljem tekstu: spomenik kulture), nalazi se na teritoriji grada Zrenjanina, u Zrenjaninu, na Keju 2. oktobra broj 27, na katastarskoj parceli broj 5947 K.O. Zrenjanin, u privatnoj svojini.

Spomenik kulture je jedna od najznačajnijih građevina van najuže zone starog jezgra Zrenjanina, kojeg je podigao slikar impresionista Jožef Varkonji iz Velikog Bečkereka (danas Zrenjanina). Slikar Jožef Varkonji je koristio svoju vilu za stanovanje, ali je u letnjim mesecima njene prostorije pretvarao u slikarski atelje okupljajući oko sebe umetnike iz cele južne Ugarske. Sagrađena je 1910. godine na prostranoj i parkovski uređenoj parceli, duboko uvučena i udaljena od ulične regulacije, a u blizini nekadašnjeg meandra reke Begej. Harmonično zdanje, skladnih proporcija, uspelo je ostvarenje talentovanog Štifel Mađaša, lokalnog projektanta - građevinskog majstora. Prizemna građevina, pravougaone osnove sa mansardom u kojoj je bio umetnikov atelje, sagrađena je u stilu secesije. Fasada je komponovana simetrično, a obrađena jednostavno, sa prostranim lučnim otvorima u prizemlju i na mansardi. Posebnu likovnost vili daje završetak glavne fasade u obliku trapezaste visoke atike obložene drvetom u kojoj je tavanski otvor u obliku prelomljene, šestodelne linije, kao i dva manja prozora sa krovićima. Mansardni krov je pokriven biber crepom. Na uzdignutom platou, preko puta glavnog ulaza u kuću, nalazi se senik sa drvenom konstrukcijom i krovom na četiri vode. Enterijer je zadržao autentičan izgled iz vremena izgradnje. U prizemnom delu smeštene su reprezentativne prostorije vlasnika vile: trpezarija, dnevna i spavaća soba, a ulaz u ovaj deo se nalazi na bočnoj zapadnoj fasadi. Sporedne prostorije (kupatilo, kuhinja, soba za poslugu i ostava) okrenute su ka dvorištu. U ovom dvorišnom delu je i ulaz u prostran hol sa drvenim stepeništem koje vodi do ateljea u potkrovlju. Sačuvane su autentične dve secesijske kaljeve peći, drvena stolarija; prozori, vrata i ragastovi, kao i detalji bravarije.

Ovaj spomenik kulture značajan je kako zbog arhitektonsko-stilskih vrednosti kao izuzetno ostvarenje secesije u Vojvodini, tako i zbog kulturno-istorijskih vrednosti kao mesto okupljanja i stvaranja grupe poznatih slikara.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarske parcele br. 5947, 5948/2, 5948/3, 5948/4 i 5951 K.O. Zrenjanin, u privatnoj svojini; 5948/1 Zrenjanin, u mešovitoj svojini i 5948/5 K.O. Zrenjanin, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, originalnih materijala, stilskih i funkcionalnih karakteristika;

2) zabrana prepravki, dogradnje i nadgradnje spomenika kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

4) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

5) postavljanje uređaja za zaštitu od požara;

6) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

7) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojim gabaritom, volumenom, oblikom ili namenom mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

3) zabrana gradnje objekata koji nisu u funkciji spomenika kulture;

4) zabrana postavljanja pokretnih tezgi, kioska i drugih privremenih objekata unutar zaštićene okoline;

5) zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih i opasnih materija;

6) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

7) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline u funkciji spomenika kulture.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".