PLANZDRAVSTVENE ZAŠTITE IZ OBAVEZNOG ZDRAVSTVENOG OSIGURANJA U REPUBLICI SRBIJI ZA 2019. GODINU("Sl. glasnik RS", br. 106/2018) |
Republički fond za zdravstveno osiguranje (u daljem tekstu: Republički fond), u skladu sa zakonom kojim je uređena oblast zdravstvenog osiguranja (u daljem tekstu: Zakon) donosi Plan zdravstvene zaštite iz obaveznog zdravstvenog osiguranja u Republici Srbiji za 2019. godinu (u daljem tekstu: Plan), kao strateški i operativni dokument u sprovođenju politike obaveznog zdravstvenog osiguranja.
Osnovni cilj donošenja Plana je da obezbedi što potpuniju realizaciju i standard prava osiguranih lica - sadržaj i obim, na zdravstvenu zaštitu iz obaveznog zdravstvenog osiguranja.
Polazeći od strateških opredeljenja i ciljeva zdravstvene politike Republike Srbije i zakonskih okvira za planiranje i sprovođenje prava osiguranih lica u oblasti zdravstvene zaštite iz obaveznog zdravstvenog osiguranja, i na osnovu procene i izbora zdravstvenih potreba i prioriteta u zdravstvenoj zaštiti, Planom se bliže definišu ciljevi zdravstvene zaštite i sadržaj i obim mera zdravstvene zaštite iz obaveznog zdravstvenog osiguranja za 2019. godinu u okviru sledećeg sadržaja:
1) ciljevi zdravstvene zaštite;
2) zdravstvene potrebe osiguranih lica;
3) prioriteti za sprovođenje zdravstvene zaštite;
4) mere zdravstvene zaštite i zdravstvene usluge za realizaciju procenjenih zdravstvenih potreba osiguranih lica;
5) kapaciteti obaveznog zdravstvenog osiguranja i zdravstvene službe za realizaciju plana zdravstvene zaštite.
2. CILJEVI ZDRAVSTVENE ZAŠTITE
Neposredni ciljevi se odnose na:
1) zaštitu i unapređenje zdravlja osiguranih lica;
2) povećanje očekivanog trajanja života i smanjenje smrtnosti;
3) povećanje broja godina života bez bolesti i/ili invalidnosti;
4) osiguravanje najvišeg mogućeg nivoa fizičkog, mentalnog i socijalnog zdravlja uz brigu za poboljšanje kvaliteta života.
Ciljevi zdravstvene zaštite ostvaruju se kroz:
1) podsticanje prirodnog obnavljanja stanovništva merama socijalne i zdravstvene politike i zdravstvene zaštite reproduktivnog zdravlja;
2) primarnu prevenciju gojaznosti i drugih rizika za nastajanje bolesti srca i krvnih sudova, metaboličkih poremećaja i sindroma, unapređenje higijene ishrane, kroz razvoj savetovališta i programske zadatke i aktivnosti instituta i zavoda za javno zdravlje;
3) unapređenje mentalnog zdravlja osiguranih lica merama primarne i sekundarne prevencije: prevencija nasilja u porodici, školi, kolektivu, razvoj modela zdrave porodice, zdrave škole, zdravog kolektiva, prevencija alkoholizma, pušenja, zloupotrebe lekova i droga kod najmlađih uzrasta;
4) povećanje obuhvata ciljnih grupa zdravog stanovništva, organizovanim skrining pregledima na maligne bolesti;
5) praćenje i unapređenje efikasnosti i kvaliteta sistema zdravstvene zaštite sa zaštitom prava osiguranih lica, kao korisnika zdravstvenih usluga i uključivanje privatnog zdravstvenog sektora u realizaciju prava osiguranih lica.
3. PROCENA ZDRAVSTVENIH POTREBA OSIGURANIH LICA
Plan sadrži procenu potencijalnih i očekivanih zdravstvenih potreba osiguranih lica i populacionih grupa Republike Srbije, u odnosu na ukupan broj osiguranih lica prema starosti, polu i vulnerabilnosti, na osnovu procene zdravstvenog stanja, korišćenja zdravstvene zaštite i zdravstvenih usluga, očekivanih uticaja na zdravlje u okviru demografskih, vitalnih i socijalnih promena i epidemiološke situacije. Na procenu vrste i obima zdravstvenih potreba utiču i drugi faktori, kao navike i ponašanje u vezi sa zdravljem, vrednovanje zdravlja u tradiciji i kulturi stanovništva, samoprocena zdravlja, raspoloživi i dostupni kapaciteti zdravstvene zaštite, osiguranja i drugi faktori.
Potencijalne zdravstvene potrebe odnose se na zdrava osigurana lica u oblasti unapređenja i očuvanja zdravlja i radi zaštite i očuvanje vitalnih kapaciteta i sprečavanja delovanja prepoznatih rizika po zdravlje. Realizuju se na primarnom nivou u okviru preventivne zdravstvene zaštite, i u manjem obimu u bolničkoj zdravstvenoj zaštiti u vezi stanja trudnoće i porođaja i u zdravstvenoj zaštiti novorođenčadi i odojčadi u okviru primarne i sekundarne prevencije.
Zdravstvene potrebe obolelih i povređenih lica procenjuju se u oblasti lečenja, nege i rehabilitacije u primarnoj i bolničkoj zdravstvenoj zaštiti na sekundarnom i tercijarnom nivou, na osnovu očekivanog korišćenja zdravstvene zaštite i zdravstvenih usluga, registrovanog morbiditeta u primarnoj i bolničkoj zaštiti i određenih oboljenja i stanja od većeg socijalnomedicinskog značaja prema populacionim registrima, prijavama (zarazne i druge bolesti) i drugih pokazatelja ugroženosti zdravlja stanovništva i osiguranih lica, u odnosu na najčešće uzroke smrtnosti i drugo.
Vrsta i obim zdravstvenih potreba u oblasti preventivne zaštite i u oblasti lečenja i rehabilitacije za sva osigurana lica prema populacionim i vulnerabilnim grupama procenjuju se i u odnosu na dostignuti nivo realizacije prava, naročito u oblasti preventivne zdravstvene zaštite kao i u okviru korišćenja, u okviru propusne moći zdravstvene delatnosti, odnosno kapaciteta u državnoj svojini prema Planu mreže zdravstvenih ustanova (u daljem tekstu: Plan mreže), van Plana mreže i u privatnoj svojini, te utvrđenih mera izvršenja.
Potrebe za lečenjem neplodnosti medicinskim metodama asistirane reprodukcije u Republici Srbiji, obezbeđuju se postupcima biomedicinski potpomognutog oplođenja (u daljem tekstu: BMPO). Ovako kontrolisani postupci oplodnje sprovode se kako u zdravstvenim ustanovama iz Plana mreže, tako i u zdravstvenim ustanovama u privatnoj svojini koje ispunjavaju uslove. Ograničeni kapaciteti zdravstvenih ustanova iz Plana mreže zahtevaju prošireno uključivanje privatnog sektora.
Kao posledica neravnoteže između zdravstvenih potreba i kapaciteta zdravstvene službe da odgovori postojećim zahtevima, planiraju se one vrste zdravstvenih usluga za koje je od 2013. godine zakonskom regulativom definisano formiranje lista čekanja. Zbog ograničenih kapaciteta zdravstvenih ustanova iz Plana mreže, pružanje usluga sa liste čekanja zahteva prošireno uključivanje privatnog sektora.
Zbog značaja i rastućih potreba, planiraju se i radioterapijske metode.
U cilju zadovoljenja dugotrajnih zdravstvenih potreba i u skladu sa raspoloživim resursima, planiraju se složene i mnogobrojne aktivnosti u vezi sa transplantacijom tkiva i organa.
Specifične i teško procenjive potrebe u slučaju bolesti i povrede u stacionarnim uslovima predstavljaju i obezbeđivanje krvi i krvnih derivata u okviru transfuziološke delatnosti.
Deo Plana predstavlja i plan potreba roba i usluga za koje se sprovode centralizovane javne nabavke.
4. PRIORITETI ZA SPROVOĐENJE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE OSIGURANIH LICA
Prioriteti u zdravstvenoj zaštiti osiguranika definisani su kriterijumima Svetske zdravstvene organizacije (veličina zdravstvenog problema, značaj i mogućnost zdravstvene intervencije), na osnovu procene zdravstvenih potreba i dostignutog standarda prava u zdravstvenoj zaštiti od određenih oboljenja.
Prioriteti su:
1) prevencija i suzbijanje hroničnih nezaraznih bolesti (pre svega bolesti srca i krvnih sudova, malignih i šećerne bolesti, unapređenje mentalnog zdravlja);
2) prevencija i suzbijanje zaraznih bolesti (prvenstveno vakcinabilnih bolesti, tuberkuloze i HIV-a/AIDS-a;
3) zdravstvena zaštita posebno osetljivih grupacija stanovništva (prvenstveno žena u reproduktivnom periodu, odojčadi, male, školske dece i omladine, starijih lica i radno aktivnog stanovništva);
4) palijativna nega i zbrinjavanje lica u terminalnom stadijumu bolesti i
5) prevencija porodičnog nasilja i zbrinjavanje osiguranih lica izloženih nasilju.
5. MERE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE, AKTIVNOSTI I USLUGE ZDRAVSTVENE SLUŽBE ZA REALIZACIJU PROCENJENIH POTREBA OSIGURANIH LICA
U skladu sa odredbama Zakona o zdravstvenom osiguranju i u okviru utvrđenih prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja, za realizaciju procenjenih potreba osiguranih lica, po populacionim grupama, po nivoima zdravstvene zaštite (primarni, sekundarni i tercijarni nivo), na nivou Republike Srbije planiraju se sledeće mere zdravstvene zaštite i zdravstvene usluge:
1) mere prevencije i ranog otkrivanja bolesti;
2) pregledi i lečenje u vezi sa trudnoćom, porođajem i postnatalnim periodom;
3) pregledi i lečenje u slučaju bolesti i povreda;
4) pregledi i lečenje bolesti usta i zuba;
5) medicinska rehabilitacija u slučaju bolesti i povreda;
6) obezbeđenje i korišćenje lekova i medicinskih sredstava;
7) obezbeđenje i korišćenje proteza, ortoza i drugih pomagala za kretanje, stajanje i sedenje, pomagala za vid, sluh i govor, stomatološke nadoknade, kao i druga medicinsko-tehnička pomagala.
Preventivna zdravstvena zaštita u oblasti obaveznog zdravstvenog osiguranja se planira kao prioritet na svim nivoima zdravstvene zaštite i prema Pravilniku o sadržaju i obimu prava na zdravstvenu zaštitu iz obaveznog zdravstvenog osiguranja i o participaciji (u daljem tekstu: opšti akt o sadržaju i obimu prava).
Mere zdravstvene zaštite u oblasti dijagnostike, lečenja, nege i rehabilitacije planiraju se na osnovu korišćenja u prethodnom periodu, prema registrovanom i očekivanom morbiditetu, procenjenim potrebama osiguranih lica, raspoloživim kapacitetima zdravstvene službe i raspoloživim finansijskim sredstvima.
5.1. Primarna zdravstvena zaštita
U primarnoj zdravstvenoj zaštiti planira se realizacija najvećeg dela prava i procenjenih zdravstvenih potreba osiguranih lica (8%-100% obuhvata osiguranika preventivnim merama i 80% potreba obolelih i povređenih osiguranika za dijagnostikom, lečenjem i medicinskom rehabilitacijom).
Mere, aktivnosti i usluge primarne zdravstvene zaštite planiraju, obezbeđuju i pružaju timovi sa izabranim lekarom u domovima zdravlja i sledećim zavodima: Zavodu za zdravstvenu zaštitu radnika, Zavodu za zdravstvenu zaštitu studenata, Zavodu za stomatologiju, Zavodu za plućne bolesti i tuberkulozu, Zavodu za kožno-venerične bolesti, Zavodu za hitnu medicinsku pomoć i Zavodu za kućno lečenje, gerontologiju i palijativno zbrinjavanje, a po oblastima zdravstvene zaštite.
Preventivne mere i zdravstvene usluge planiraju se u sledećim oblastima: promocija zdravlja, zdravstveno-vaspitni rad, prevencija i rano otkrivanja rizika i oboljenja, preventivni i kontrolni pregledi, skrining, obavezna imunizacija, imunoprofilaksa i hemoprofilaksa, prema kliničkim i epidemiološkim indikacijama, i posete patronažne sestre. Zdravstvene usluge i mere zdravstvene zaštite planiraju se u oblasti: pregleda i lečenja u slučaju bolesti, hitne medicinske pomoći, kućnog lečenja, nege i palijativnog zbrinjavanja, dijagnostike oboljenja i patoloških stanja i povreda, fizikalne medicine i rehabilitacije i kratkotrajne hospitalizacije u domovima zdravlja sa stacionarom.
Preventivne mere i zdravstvene usluge se planiraju po populacionim grupama (tabelarni prikaz): kod dece do navršenih šest godina života, školske dece i omladine od sedam do 19 godina, kod žena u generativnom periodu, trudnoći i kod planiranja porodice i porođaja, kod odraslih iznad 20 godina i određenih vulnerabilnih kategorija odraslih osoba oba pola (preventivni pregledi i skrining dijagnostika malignih bolesti, faktora rizika i depresije).
U slučaju bolesti i povreda i drugih stanja utvrđuju se neophodne mere zdravstvene zaštite i obim (pregledi lekara i dijagnostičko-terapijske usluge), procenjeni na osnovu korišćenja u prethodnom periodu u slučajevima oboljenja i povrede za akutna stanja (tekuća evidencija o oboljenjima i stanjima), a za hronična oboljenja i na osnovu evidencije u okviru registara koji se vode za lica obolela od određenih oboljenja (dijabet, maligne bolesti, infarkt miokarda, koronarni sindrom).
5.1.1. Zdravstvena zaštita dece do navršenih šest godina života
U primarnoj zdravstvenoj zaštiti dece do navršenih šest godina života, u skladu sa doktrinom i stručno-metodološkim uputstvom (u daljem tekstu: SMU) u ovoj oblasti u skladu sa opštim aktom o sadržaju i obimu prava, sa ciljem da se unapredi i očuva zdravlje dece i spreče posledice u psihofizičkom i socijalnom razvoju, obezbedi rana dijagnostika i kontrola faktora rizika i oboljenja, lečenje i rehabilitacija, planira se (Tabela 1.).
Tabela 1. Plan primarne zdravstvene zaštite dece do navršenih šest godina života za 2019. godinu
Populaciona grupa |
Broj osiguranih lica |
Usluga prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava |
Cilj - Planirani obuhvat |
Planirani ukupan broj usluga za 2019. |
Novorođenče i odojče |
64.478 |
Preventivni pregled |
100% |
451.500 |
Odojče |
64.478 |
Ultrazvučni pregled radi ranog otkrivanja displazije kukova |
95% |
61.500 |
Druga i četvrta godina života |
130.402 |
Preventivni pregled |
95% |
185.500 |
Treća i peta godina života |
131.582 |
Kontrolni pregled |
30% |
39.500 |
Sedma godina, odnosno pred polazak u školu |
65.698 |
Preventivni pregled |
100% |
65.700 |
Četvrta godina života |
65.563 |
Oftalmološki pregled |
95% |
62.300 |
Sedma godina života |
65.698 |
Oftalmološki pregled |
100% |
65.700 |
Sedma godina života |
65.698 |
ORL pregled |
100% |
65.700 |
Sedma godina života |
65.698 |
Fizijatrijski pregled |
100% |
65.700 |
Ukupno preventivni pregledi |
1.063.100 |
|||
Novorođenče |
64.478 |
Patronažna poseta porodilji i novorođenčetu |
100% |
322.400 |
Odojče |
64.478 |
Patronažna poseta odojčetu |
90% |
129.000 |
Druga i četvrta godina života |
130.402 |
Patronažna poseta malom detetu |
90% |
117.400 |
Deca do šest godina života |
458.199 |
Ukupno pregledi radi lečenja |
3.300.000 |
|
Deca do šest godina života |
458.199 |
Dijagnostičko-terapijske usluge |
900.000 |
Planira se:
1) ukupno oko 1.063.100 preventivnih pregleda i usluga za dijagnostiku i praćenje zdravstvenog stanja i psihofizičkog i psihosocijalnog razvoja u određenom uzrastu i oko 3.300.000 pregleda radi lečenja i oko 900.000 dijagnostičko-terapijskih usluga u vezi oboljenja i povreda u ovom uzrastu;
2) preventivna zdravstvena zaštita kod izabranog lekara pedijatra, preventivni pregledi u uzrastu novorođenčeta, odojčeta (u 2, 3, 4, 6, 7. i 10 mesecu), kod malog deteta u drugoj (dva preventivna pregleda) i četvrtoj godini, obuhvat najmanje 95% i kod predškolskog deteta sa potpunim obuhvatom. Kontrolni pregledi kod male dece u trećoj i petoj godini sa obuhvatom samo one dece kod koje je na prethodno obavljenom preventivnom pregledu utvrđeno neko patološko stanje i/ili oboljenje;
3) u cilju ranog otkrivanja poremećaja vida, sluha, govora, anomalija deformiteta koštano-mišićnog sistema, preventivni pregledi dece određenog uzrasta u oblasti oftalmologije, otorinolaringologije i fizikalne medicine i rehabilitacije, uz obuhvat najmanje od 95% dece do potpunog obuhvata;
4) u razvojnom savetovališnom radu oko 20.000 pregleda lekara radi procene rizika i usluge tima: psihologa, oko 50 000 usluga (test psihičkih funkcija i individualna i grupna psihoterapija), defektologa oko 200.000 usluga (test funkcije govora) i socijalnog radnika oko 62.000 usluga zdravstveno-vaspitnog rada;
5) ukupno oko 370.000 zdravstveno-vaspitnih usluga (30% grupne metode), a u oblasti polivalentne patronaže, uz obuhvat 100% i pet poseta po novorođenčetu, ukupno oko 322.400 poseta patronažne sestre; ukupno oko 129.000 poseta odojčetu (dve posete po odojčetu i dve posete odojčetu sa smetnjama). Uz obuhvat od 90% oko 58.400 poseta za decu u drugoj godini i oko 59.000 poseta za decu u četvrtoj godini, sa po jednom posetom detetu.
U zdravstvenoj zaštiti od zaraznih bolesti planira se obavezna imunizacija (vakcinacija i revakcinacija) dece određenog uzrasta protiv tuberkuloze, difterije, tetanusa, velikog kašlja, poliomijelitisa, protiv hepatitisa B, oboljenja izazvanog Hemofilusom influence ti b (Hib), oboljenja izazvanih streptokokom pneumonije, protiv malih boginja, rubele i zaušaka sa ciljem dostizanja obuhvata od najmanje 95%, kako na nacionalnom tako i na drugim nivoima kao i imunizacija lica u posebnom riziku od infekcija izazvanih respiratornim sincicijalnim virusom, lica eksponiranih određenim zaraznim bolestima i po kliničkim indikacijama, prema opštem aktu kojim je uređena imunizacija i način zaštite lekovima, koji donosi ministar nadležan za poslove zdravlja.
Planirane mere zdravstvene zaštite sprovode službe za zdravstvenu zaštitu dece do šest godina života u svim domovima zdravlja, razvojna savetovališta (na 8.500 dece do šest godina života) kojih ima ukupno 36 u Republici Srbiji i nalaze se u većini upravnih okruga, sa timovima koje sačinjavaju specijalisti pedijatrije i zdravstveni saradnici (psiholog, defektolog, socijalni radnik, pedagog) i druge specijalističke službe (oftalmologije, ORL, fizikalne medicine i rehabilitacije), polivalentna patronaža, službe za rendgen i ultrazvučnu dijagnostiku, laboratorijska služba i druge.
5.1.2. Zdravstvena zaštita školske dece i omladine
U zdravstvenoj zaštiti školske dece i omladine u osnovnoj i srednjoj školi od sedam do 19 godina života, planira se oko 1.463.340 usluga u okviru preventivne zdravstvene zaštite, oko 3.600.000 pregleda lekara radi dijagnostike i lečenja i oko 721.000 dijagnostičko terapijskih usluga u slučaju oboljenja i povreda (Tabela 2.).
Tabela 2. Plan primarne zdravstvene zaštite školske dece i omladine za 2019. godinu
Populaciona grupa |
Broj osiguranih lica |
Usluga prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava |
Cilj - Planirani obuhvat |
Planirani ukupan broj usluga za 2019. |
Osma, deseta, dvanaesta i četrnaesta godina života |
273.814 |
Ukupni preventivni pregled školske dece i omladine |
95% |
260.500 |
Deveta, jedanaesta, trinaesta i petnaesta godina života |
276.713 |
Ukupni kontrolni pregledi dece, školske dece i omladine |
30% |
83.100 |
Šesnaesta i osamnaesta godina života |
140.084 |
Ukupni preventivni pregled školske dece i omladine |
90% |
126.100 |
Sedamnaesta i devetnaesta godina života |
139.083 |
Ukupni kontrolni pregledi školske dece i omladine |
30% |
41.800 |
Školska deca sportisti i deca uključena u školski sport, starosti od šest do 14 godina života |
550.527 |
Preventivni pregledi školske dece sportista i dece uključene u školski sport, starosti od šest do 14 godina života |
100% |
827.240 |
Deca u desetoj godini života |
66.396 |
Fizijatrijski pregled |
90% |
60.000 |
Deca u četrnaestoj godini života |
71.758 |
Oftalmološki pregled |
90% |
64.600 |
Od sedam do 19 godina života |
901.152 |
Ukupno preventivni |
1.463.340 |
|
Od sedam do 19 godina života |
901.152 |
Ukupno pregledi radi lečenja |
3.600.000 |
|
Od sedam do 19 godina života |
901.152 |
Dijagnostičko-terapijske usluge |
721.000 |
Preventivna zdravstvena zaštita se planira u oblasti praćenja zdravstvenog stanja i psihofizičkog razvoja kroz preventivne preglede sa obuhvatom od 95% u osmoj, desetoj, dvanaestoj i četrnaestoj godini i sa obuhvatom od 90% u šesnaestoj i osamnaestoj godini života i kroz kontrolne preglede kod sve dece sa zdravstvenim potrebama utvrđenim preventivnim pregledima (procena potreba kod oko 30% učenika) u devetoj, jedanaestoj, trinaestoj, petnaestoj, sedamnaestoj i devetnaestoj godini života.
Kod dece u desetoj godini planira se preventivni pregled fizijatra sa obuhvatom od 90%. Planiraju se pregledi opšte i posebne zdravstvene sposobnosti kod dece od 6 do 14 godina za bavljenje sportskim aktivnostima. Planira se sa obuhvatom od 90% i kontrolni pregled dece od 6 do 14 godina za utvrđivanje opšte, odnosno posebne zdravstvene sposobnosti za bavljenje sportskim aktivnostima.
Kod dece u četrnaestoj godini posebno se planira oftalmološki preventivni pregled, uz obuhvat od 90%.
U okviru promocije zdravlja i savetovališnog rada planira se oko 280.000 zdravstveno-vaspitnih usluga, u edukaciji omladine za efikasniju zaštitu od potencijalnih faktora rizika, na ranom otkrivanju i prepoznavanju rizika po zdravlje (u oblasti mentalnog zdravlja, zloupotrebe alkohola, droge i duvana, zlostavljanja, nasilja i agresivnog ponašanja i u oblasti reproduktivnog zdravlja) i na njihovom sprečavanju.
Planira se obavezna imunizacija u zaštiti od određenih zaraznih bolesti, dece i omladine određenih uzrasta, sa obuhvatom ne manjim od 95%: vakcinacija protiv hepatitisa B samo za decu koja nisu do tada redovno vakcinisana (HB) u 12 godini; treća revakcinacija protiv difterije i tetanusa (DT) i treća revakcinacija protiv dečije paralize (OPV) u petnaestoj godini. Planiraju se i obavezne imunizacije prema kliničkim i epidemiološkim indikacijama i profilaktičke mere u zaštiti zajednice.
Planirane mere zdravstvene zaštite sprovode službe za zdravstvenu zaštitu školske dece i omladine do 19 godina života, organizovane u domovima zdravlja i u okviru savetovališta za mlade, koja su organizovana u većini okruga, tj. ukupno u 40 domova zdravlja (na 7.000 dece školskog uzrasta) sa lekarom specijalistom pedijatrom i timovima saradnika (psiholog, defektolog, socijalni radnik) uz specijalističko-konsultativne službe ginekologije i drugih specijalnosti kao što su: neuropsihijatrija, oftalmologija, ORL i fizikalna medicina sa rehabilitacijom.
5.1.3. Zdravstvena zaštita žena
U primarnoj zdravstvenoj zaštiti žena planira se ukupno oko 2.386.300 preventivnih pregleda i usluga kod posebnih stanja i kategorija žena u reproduktivnom periodu i u vezi ranog otkrivanja malignih i drugih oboljenja kod žena iz definisanih vulnerabilnih grupa prema starosti, a za obolele i povređene osiguranice starije od 15 godina života oko 1.400.000 pregleda lekara radi lečenja i oko 1.040.000 dijagnostičko-terapijskih usluga.
U reproduktivnom periodu žena se prioritetno planiraju mere preventivne zdravstvene zaštite (Tabela 3.).
Tabela 3. Plan primarne zdravstvene zaštite žena za 2019. godinu
Populaciona grupa |
Broj osiguranih lica |
Usluga prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava |
Cilj - Planirani obuhvat |
Planirani ukupan broj usluga za 2019. |
Žene generativnog doba (od 15 do 49 godina života) |
1.537.044 |
Preventivni pregled u vezi sa planiranjem porodice |
20% |
307.400 |
Trudnice (I trimestar trudnoće) |
64.500 |
Preventivni pregled trudnice |
90% |
58.100 |
Trudnice (I, II i III trimestar trudnoće) |
64.500 |
Ultrazvučni pregled |
90% |
232.200 |
Trudnice (II i III trimestar trudnoće) |
64.500 |
Kontrolni pregled trudnice |
90% |
245.100 |
Porodilje |
64.500 |
Preventivni pregled porodilje (6 nedelja i 6 meseci nakon porođaja) |
90% |
116.100 |
Žene sa 15 i više godina života |
3.111.802 |
Preventivni ginekološki pregled |
20% |
622.400 |
Žene od 25 do 64 godina života |
1.957.386 |
Skrining/rano otkrivanje raka grlića materice |
25%* |
489.500 |
Žene od 50 do 69 godina života |
1.051.555 |
Skrining/rano otkrivanje raka dojke |
30%** |
315.500 |
|
Ukupno preventivni pregledi kod žena |
2.386.300 |
||
Žene starije od 15 godina života |
3.111.802 |
Ukupno pregledi radi lečenja |
1.400.00 |
|
Žene starije od 15 godina života |
3.111.802 |
Dijagnostičko-terapijske usluge |
1.040 000 |
|
Trudnice (II i III trimestar trudnoće) |
64.500 |
Poseta patronažne sestre |
90% |
71.000 |
* Prikazan je obuhvat ciljne populacije za teritoriju Republike Srbije. Planiran obuhvat ciljne populacije žena za organizovani i/ili oportuni skrining raka grlića materice odnosi se na sve žene ciljne populacije na teritoriji Republike Srbije (prema proceni stanovništva za 2017. godinu).
** Prikazan je obuhvat ciljne populacije za teritoriju Republike Srbije. Planiran obuhvat ciljne populacije žena uslugama za organizovani i/ili oportuni skrining raka dojke odnosi se na sve žene ciljne populacije na teritoriji Republike Srbije (prema proceni stanovništva za 2017. godinu).
Planira se:
1) u oblasti planiranja porodice oko 307.400 pregleda i usluga savetovanja žena starosti 15-49 godina i njihovih partnera uz najmanji obuhvat od 20%; intenzivniji savetovališni i edukativni rad i obuhvat žena 15-25 godina, u vezi prevencije pobačaja, sekundarnog steriliteta i zaraznih polno prenosivih bolesti;
2) u zdravstvenoj zaštiti trudnica u vezi kontrole zdravlja trudnice i toka trudnoće ukupno oko 535.400 preventivnih pregleda i usluga i to: oko 58.100 u prvom trimestru trudnoće sa obuhvatom od 90% trudnica i oko 245.100 kontrolnih pregleda trudnica i trudnica sa visoko rizičnom trudnoćom (procena oko 20% trudnica je sa visokorizičnom trudnoćom) u drugom i trećem trimestru (obuhvat od 90% trudnica sa prosečno 5 pregleda po trudnici); oko 232.200 pregleda u okviru ultrazvučne dijagnostike (prosečno tri ultrazvučna pregleda u toku trudnoće i obuhvat oko 90% trudnica);
3) u preventivnoj zdravstvenoj zaštiti porodilja, uz obuhvat 90%, ukupno 116.100 preventivni pregledi i to prvi pregled šest nedelja i kontrolni šest meseci posle porođaja.
U oblasti zdravstvene zaštite žena od određenih oboljenja posebno od malignih bolesti, raka dojke i grlića materice, u okviru ciljnih dobnih grupa planiraju se mere primarne prevencije (zdravstveno-vaspitne aktivnosti) i mere sekundarne prevencije (pregledi na ranom otkrivanju oboljenja kao oportuni skrining i planirani organizovani skrining zdravstvene službe) kroz određeni obuhvat, odnosno:
1) oko 622.400 preventivnih ginekoloških pregleda (obuhvat 20% žena);
2) oko 489.500 skrining pregleda na ranom otkrivanju raka grlića materice kod žena od 25 do 64 godine života i obuhvat od 25% žena;
3) oko 315.500 skrininga na rak dojke, kod 30% žena od 50 do 69 godina. Žene sa pozitivnim mamografskim nalazom (oko 5%) upućuju se na dodatnu dijagnostiku u bolničke ustanove.
U oblasti promocije zdravlja planiraju se ukupno oko 320.000 zdravstveno-vaspitnih usluga od čega 30% grupnih metoda rada sa trudnicama, porodiljama, u planiranju porodice i sa vulnearbilnim kategorijama žena i oko 71.000 patronažnih poseta trudnici (obuhvat 90% trudnica i svih trudnica sa visoko rizičnom trudnoćom).
Planirane mere zdravstvene zaštite sprovode službe za zdravstvenu zaštitu žena, organizovane u svim domovima zdravlja, u zavodima za zdravstvenu zaštitu studenata, radnika, polivalentna patronaža i dijagnostičke službe (rendgen, laboratorija) u zavisnosti od vrste usluge, kao i zdravstvene ustanove na sekundarnom i tercijarnom nivou za visoko-rizične trudnoće.
5.1.4. Zdravstvena zaštita odraslih
U zdravstvenoj zaštiti odraslih lica, planira se ukupno oko 3.626.400 preventivnih pregleda, i oko 26.700.000 pregleda lekara radi lečenja i oko 12.000.000 dijagnostičko-terapijskih usluga za obolela i povređena lica (Tabela 4.).
Tabela 4. Plan primarne zdravstvene zaštite odraslog stanovništva za 2018. godinu
Populaciona grupa |
Broj osiguranih lica |
Usluga prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava |
Cilj - Planirani obuhvat |
Planirani ukupan broj usluga za 2019. |
Odraslo stanovništvo |
5.661.507 |
Preventivni pregled odraslih |
20% |
1.132.300 |
Odraslo stanovništvo |
5.661.507 |
Skrining/rano otkrivanje depresije |
8% |
453.000 |
Odraslo stanovništvo, oba pola sa navršenih 35 godina života |
4.349.956 |
Skrining/rano otkrivanje dijabetesa tipa 2 |
20% |
870.000 |
Odraslo stanovništvo (muškarci od 35 do 69 i žene od 45 do 69 godina života) |
2.970.687 |
Skrining/rano otkrivanje kardiovaskularnog rizika |
20% |
594.200 |
Odraslo stanovništvo oba pola od 50 do 74 godina života |
2.307.301 |
Skrining/rano otkrivanje kolorektalnog karcinoma |
25%* |
576.900 |
Odraslo stanovništvo |
5.661.507 |
Ukupno preventivnih pregleda odraslih |
3.626.400 |
|
Odraslo stanovništvo |
5.661.507 |
Ukupno pregleda radi lečenja |
26.700.000 |
|
Odraslo stanovništvo |
5.661.507 |
Dijagnostičko-terapijske usluge |
12.000.000 |
|
Lica od 65 godina i više godina |
1.378.524 |
Patronažna poseta |
30% |
413.600 |
Obolelim licima i porodici |
Patronažna poseta |
Prema potrebi |
250.000 |
* Planiran obuhvat ciljne populacije za organizovani i/ili oportuni skrining kolorektalnog karcinoma odnosi se na odraslo stanovništvo ciljne populacije na teritoriji Republike Srbije.
U oblasti preventivne zdravstvene zaštite odraslih osoba planiraju se:
1) ukupno oko 1.132.300 preventivnih pregleda određenih sadržaja, prema sledećoj dinamici: u 20. i u 22. godini života jedanput, u uzrastu od navršenih 23 do 34 godine jedanput u pet godina i u uzrastu od navršenih 35 godina i više jedanput u dve godine;
2) oko 453.000 preventivnih pregleda (kod 8% odraslih osoba) u vezi skrininga/ranog otkrivanja faktora rizika za nastajanje depresivnog sindroma;
3) oko 336.800 pregleda muškaraca (od 35-69 godina života) i oko 257.400 pregleda žena (od 45-69 godina života) radi skrininga/ranog otkrivanja faktora rizika za nastanak bolesti srca i krvnih sudova sa obuhvatom od 20%;
4) oko 870.000 preventivnih pregleda radi skrininga/ranog otkrivanja faktora rizika za nastajanje dijabetesa tipa 2, kod starijih od 35 godina oba pola;
5) oko 591.000 skrining laboratorijskih usluga prisustva okultne krvi u stolici, u vezi faktora rizika i nastanka raka debelog creva i rektuma, kod osoba ciljne populacije uzrasta od 50 do 74 godine života, oba pola zbirno, u oportunom i/ili organizovanom skriningu kolorektalnog karcinoma. Sve osobe sa pozitivnim rezultatom imunohemijskog iFOB testa se obavezno upućuju na kolonoskopiju (5%).
U oblasti promocije zdravih stilova života i na prevenciji rizika i rizičnih oblika ponašanja, planira se oko 1.330.000 zdravstveno-vaspitnih usluga i oko 413.600 poseta patronažnih sestara odraslima sa 65 i više godina (jedna poseta i obuhvat do 30%) i oko 250.000 poseta obolelim licima (maligna bolest, tuberkuloza, duševna i šećerna bolest) i porodicama najmanje po dve posete prema nalogu lekara.
U oblasti zaštite od zaraznih bolesti odraslih lica eksponiranih tetanusu, hepatitisu B i besnilu, planira se obavezna imunizacija, kao i revakcinacija odraslih lica određenog uzrasta protiv tetanusa i po kliničkim i epidemiološkim indikacijama (vakcinacija protiv gripa). Instituti i zavodi za javno zdravlje planiraju higijenske i protivepidemijske mere na kolektivnom i individualnom nivou.
Hitnu medicinsku pomoć (HMP) obezbeđuju i pružaju službe za HMP domova zdravlja i zavodi za hitnu medicinsku pomoć (Beograd, Niš, Kragujevac i Novi Sad).
Planira se ukupno oko 1.990.550 lekarskih pregleda i intervencija lekara i drugih medicinskih radnika u 2019. godini u Republici Srbiji, od toga 504.650 lekarskih pregleda na terenu (na mestu povređivanja i razboljevanja) dok se u zdravstvenim ustanovama (ambulantama HMP) planira pružanje preko 1.485.900 lekarskih pregleda. Planom zdravstvene zaštite u oblasti hitne medicinske pomoći za 2019. godinu planirano je ukupno oko 3.270.500 dijagnostičko-terapijskih usluga (najčešće pružene usluge EKG, aplikacija leka, druge terapijske procedure, fiksacije, hemostaze i dr.). Planiraju se usluge prevoza akutno obolelih i povređenih lica do odgovarajućih zdravstvenih ustanova, nepokretnih i ograničeno pokretnih pacijenata, kao i pacijenata na dijalizi u obimu od preko 42.756.700 kilometara u obe kategorije sanitetskog prevoza (sa i bez medicinske pratnje, Tabela 5.).
Tabela 5. Plan hitne medicinske pomoći u domovima zdravlja i zavodima za hitnu medicinsku pomoć za 2019. godinu
Na mestu povređivanja i razboljevanja |
U zdravstvenoj ustanovi |
Ukupne dijagnostičko-terapijske usluge |
Sanitetski prevoz |
504.650 |
1.485.900 |
3.270.500 |
42.756.700 |
5.1.6. Kućno lečenje, nega i palijativno zbrinjavanje
Zdravstvene usluge kućnog lečenja, nege i palijativnog zbrinjavanja pružaju službe za zdravstvenu zaštitu odraslih ili posebne organizacione jedinice 158 domova zdravlja i Gradski zavod za kućno lečenje, gerontologiju i palijativno zbrinjavanje Beograd.
Plan rada službi kućnog lečenja, nege i palijativnog zbrinjavanja za 2019. godinu sadrži: planiran ukupan broj pregleda lekara u službama kućnog lečenja, broj lica kod kojih je planirana sveukupna gerijatrijska procena, ukupan broj dijagnostičko-terapijskih usluga, broj lica na kućnom lečenju i planirani broj lica kojima će se pružiti usluge palijativnog zbrinjavanja.
Planom rada kućnog lečenja i palijativnog zbrinjavanja u domovima zdravlja za 2019. godinu u Republici Srbiji je predviđeno pružanje oko 568.800 ukupnog broja pregleda lekara. Sveobuhvatna gerijatrijska procena je planirana u obimu od oko 44.500, a dijagnostičko-terapijske usluge su na nivou Republike Srbije planirane u obimu od oko 3.797.600 usluga. Ukupan planirani broj lica na kućnom lečenju i palijativnom zbrinjavanju u 2019. godini u Republici Srbiji iznosi 223.700 lica, od toga 23.000 na palijativnom zbrinjavanju (Tabela 6.).
Tabela 6. Plan kućnog lečenja i palijativnog zbrinjavanja u primarnoj zdravstvenoj zaštiti za 2019. godinu
Broj pregleda lekara |
Sveobuhvatna gerijatrijska procena |
Broj dijagnostičko terapijskih usluga |
Broj osiguranih lica na kućnom |
Broj osiguranih lica na palijativnom zbrinjavanju |
568.800 |
44.500 |
3.797.600 |
223.700 |
23.000 |
U okviru dijagnostike u primarnoj zdravstvenoj zaštiti planiraju se laboratorijske analize, mikrobiološke analize, kao i usluge rendgen i ultrazvučne dijagnostike (Tabela 7.).
Tabela 7. Plan dijagnostičkih usluga u primarnoj zdravstvenoj zaštiti u 2019. godini
Usluge |
Planiran broj usluga za 2019. godinu |
Laboratorijska dijagnostika |
36.000.000 |
Pregled stolice iFOB testom (organizovani skrining raka) |
275.210 |
Mikrobiološka dijagnostika |
260.600 |
Rendgen dijagnostika - bez skrining mamografije |
805.700 |
Ultrazvučna dijagnostika |
543.500 |
Skrining mamografija |
126.000 |
Citoskrining(prvo čitanje PAP brisa u okviru organizovanog skrininga raka grlića materice) |
156.500 |
Supervizija (drugo čitanje PAP brisa u okviru organizovanog skrininga raka grlića materice) |
32.000 |
UKUPNO |
38.199.510 |
* Usluge skrining mamografije u oblasti rendgen dijagnostike se obezbeđuju u domu zdravlja koji imaju službu radiološke dijagnostike odnosno mamograf, ostale usluge skrining mamografije obavljaju se u bolnici na teritorije opštine, ukoliko domovi zdravlja nemaju službu radiološke mamografije.
** Usluge citoskrininga i supervizija u skriningu raka grlića materice.
U Republici Srbiji u 2019. godini planirano je ukupno 36.000.000 laboratorijskih analiza, među kojima su najčešće biohemijske analize, analize urina, hematološke i analize stolice. Mikrobiološka dijagnostika je planirana u obimu od 260.600 usluga (u zavodima na primarnom nivou zdravstvene zaštite).
U okviru rada rendgen dijagnostika planirana je sa 805.700 usluga, a u ultrazvučnoj dijagnostici sa 543.500 usluga.
5.1.8. Specijalističko-konsultativna delatnost
U domovima zdravlja i zavodima u okviru organizovanih specijalističko-konsultativnih službi, po uputu izabranog lekara planira se u 2019. godini oko 3.366.500 specijalističko-konsultativnih pregleda lekara i oko 8.017.550 dijagnostičko-terapijskih usluga (Tabela 8.).
Tabela 8. Plan specijalističko-konsultativnih usluga lečenja u primarnoj zdravstvenoj zaštiti za 2019. godinu
Oblast zdravstvene zaštite |
Ukupno pregleda lekara |
Ukupno dijagnostičko-terapijskih usluga za 2019. godinu |
Pneumoftiziološka zaštita |
319.600 |
265.100 |
Interna medicina |
914.500 |
680.400 |
ORL |
443.600 |
266.700 |
Oftalmologija |
552.100 |
600.900 |
Psihijatrija |
335.100 |
178.100 |
Dermatologija |
271.200 |
118.20 |
Fizikalna medicina i rehabilitacija |
468.500 |
6.018.100 |
Sportska medicina |
61.900 |
8.250 |
UKUPNO |
3.366.500 |
8.017.550 |
5.1.9. Stomatološka zdravstvena zaštita
U oblasti stomatološke zdravstvene zaštite planiraju se mere prevencije i profilakse sa ciljem očuvanja i unapređenja oralnog zdravlja osiguranih lica i terapijske usluge radi lečenja bolesti usta i zuba u obimu iz opšteg akta o sadržaju i obimu prava. Ukupno je planirano oko 4.771.000 preventivnih i profilaktičkih mera: preventivni pregleda odojčadi, stomatološki pregleda male i školske dece, omladine i studenata na redovnom školovanju do navršene 26-te godine života, kao i trudnica i porodilja, sistematski pregledi dece u trećoj, sedmoj i dvanaestoj godini života, uklanjanja naslaga, aplikacije fluorida, zalivanja fisura stalnih molara i zdravstveno-vaspitni rad (Tabela 9.).
Tabela 9. Plan stomatološke zdravstvene zaštite za 2019. godinu
Vrsta mere/usluge prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava |
Planiran broj usluga za 2019. |
Preventivni pregled odojčadi od dva meseca do navršene jedne godine života |
65.000 |
Stomatološki pregled |
1.174.000 |
Sistematski pregled |
197.000 |
Uklanjanje naslaga |
1.309.000 |
Aplikacija fluorida |
719.000 |
Zalivanje fisura stalnih molara (po zubu)* |
200.000* |
Zdravstveno vaspitni rad |
1.107.000 |
Ukupno preventivne mere |
4.771.000 |
Ukupno terapijske usluge |
4.000.000 |
* Planira se za oko 200.000 lica kojima će u okviru posete stomatologu biti zalivene fisure izniklih stalnih molara
Za stomatološku zdravstvenu zaštitu planirano je oko 4.000.000terapijskih usluga radi lečenja bolesti usta i zuba, koje su razvrstane u 274 različitih terapijskih i dijagnostičkih postupaka.
5.1.10. Lekovi i medicinsko-tehnička pomagala
Lekovi i medicinsko-tehnička pomagala (medicinska sredstva) na primarnom nivou zdravstvene zaštite se planiraju na osnovu realizacije u prethodnom periodu, u skladu sa planom potreba i zaključenim odgovarajućim ugovorom sa Republičkim fondom. Apoteke planiraju broj lekova sa Liste lekova A i A1. Lekove i medicinsko-tehnička pomagala propisuju lekari, u skladu sa stručno-medicinskom doktrinom i prema opštem aktu Republičkog fonda kojim je propisana Lista lekova koji se propisuju i izdaju na teret sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja i opštem aktu kojim je uređeno ostvarivanje prava na medicinsko-tehnička pomagala.
5.2. Dijaliza u zdravstvenim ustanovama i kućnim uslovima
Zdravstvene usluge u oblasti dijalize za 2019. godinu utvrđuju se i planiraju na osnovu ažurirane baze podataka osiguranih lica koja ostvaruju lečenje postupcima dijalize (hronični program) na teret sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja u Republici Srbiji (meseci preseka mart i septembar) i plansko izveštajnih tabela koje se odnose na broj lica i broj dijaliznik postupaka na programu hemodijalize, peritonealne dijalize i kontinuiranih postupaka zamene bubrežne funkcije (CRRT).
Postupci lečenja kroz hronični program dijalize pružaju se u zdravstvenoj ustanovi i u kućnim uslovima u ukupno 68 dijaliznih centara (od kojih su četiri dijalizna centra u ustanovama van Plana mreže i obezbeđuju hronični program dijalize samo u ustanovi).
U skladu sa višegodišnjim trendom, u smislu porasta broja pacijenata na hroničnom programu dijalize za oko 2%, u 2019. godini predviđa se povećanje broja osiguranih lica na hroničnom programu dijalize na oko 5.300 (u odnosu na 5.189 osiguranih lica registrovanih u ažuriranoj bazi osiguranika za mesec mart 2018. godine), i to: u zdravstvenim ustanovama oko 4.785 osiguranih lica (4.691 u martu 2018. godine) i u kućnim uslovima oko 515 (498 u martu 2018. godine) osiguranih lica. Očekuje se sledstveno povećanje broja dijaliznih postupaka za oko 10.700, odnosno procena je da će se u 2019. godini ukupno pružiti oko 788.000 postupaka hemodijalize, peritonealne dijalize i kontinuiranih postupaka zamene bubrežne funkcije (CRRT).
5.3. Organizovani skrining malignih bolesti
U skladu sa aktima Vlade Republike Srbije o nacionalnim programima ranog otkrivanja karcinoma dojke, karcinoma grlića materice i kolorektalnog karcinoma na teritoriji Republike Srbije programi se sprovode po decentralizovanom modelu. Zdravstvene ustanove koje sprovode usluge organizovanog skrininga malignih bolesti, uključuju se u programe u skladu sa ispunjenim kriterijumima za uključivanje. Obuhvat ciljne populacije u programima organizovanog skrininga za svaki od pojedinačnih programa teži obuhvatu od 75% ciljne populacije u ciklusu skrininga na teritorijama domova zdravlja i opština, gde se programi sprovode. Dužina ciklusa organizovanih skrining programa malignih bolesti traje dve godine za organizovani skrining karcinoma dojke i kolorektalnog karcinoma i tri godine za organizovani skrining program karcinoma grlića materice.
Ukupan broj usluga u programima organizovanih skrininga malignih bolesti, sadržan je u ukupnom broju skrining pregleda (oportuni i organizovani) planiranom za teritoriju Republike Srbije za 2019. godinu (Tabela 3. i Tabela 4.).
Nacionalnim programom organizovanog skrininga karcinoma dojke u 2019. godini radom stacionarnih i mobilnih mamografa biće obuhvaćeno oko 315.500 žena ciljne populacije od 50 do 69 godina starosti. Planirano je da se skrining mamografija u okviru programa sprovodi radom stacionarnih mamografa u zdravstvenim ustanovama na teritoriji 37 opština i radom dva mobilna mamografa na teritoriji 18 opština.
Na primarnom nivou zdravstvene zaštite planirani obuhvat skrining mamografijom realizovaće se u 18 domova zdravlja gde postoji služba radiološke dijagnostike, odnosno mamograf, sa obimom rada od oko 126.000 usluga skrining mamografija.
Na sekundarnom nivou zdravstvene zaštite planirani obuhvat skrining mamografije realizovaće se u 22 opšte bolnice, u kojima postoji radiološka služba sa obimom od oko 93.500 usluga skrining mamografije.
Na tercijarnom nivou zdravstvene zaštite planirani obuhvat skrining mamografijom realizovaće se sa obimom od oko 30.000 usluga radom dva mobilna mamografa (Klinički centar Niš i Institut za medicinu rada "Dr Dragomir Karajović") i radom još devet ustanova (dva instituta, tri klinička centra i četiri kliničko-bolnička centra).
Drugo čitanje mamografskih snimaka vršiće se na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite, od strane radiologa - drugog čitača nalaza, nezavisno, 219.302 usluge drugog čitanja mamografskih snimaka.
Supervizijsko čitanje pozitivnih mamografskih nalaza realizovaće se na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite od strane radiologa supervizora sa obuhvatom od oko 11.000 usluga (5% od obuhvata ciljne populacije, odnosno od broja realizovanih mamografskih snimaka).
Nacionalnim programom organizovanog skrininga raka grlića materice u 2019. godini planiran je obuhvat ciljne populacije žena od 75% (žene uzrasta od 25 do 64 godine) za teritorije 17 domova zdravlja, odnosno 18 opština, uključenih u program.
Organizovani skrining raka grlića materice podrazumeva uzimanje brisa odnosno uzorkovanje Papanikolau testa (PAP testa) u domovima zdravlja, zatim prvo čitanje PAP testa (citoskrining) i drugo čitanje PAP testa (supervizija).
Ukupno u 2019. godini, planirano je da se obavi pregled oko 156.500 žena u organizovanom skriningu raka grlića materice, zatim isti broj prvih čitanja PAP testa oko 156.500 žena (citoskrining) i ukupno oko 32.000 drugih čitanja PAP testa (supervizija) što čini oko 20% od ukupnog broja citoskrining pregleda u 2018. godini. Drugo čitanje (superviziju) izvode sertifikovani supervizori sa znanjem cervikalne citopatologije, u skladu sa programom i preporukama Republičke stručne komisije za praćenje sprovođenja organizovanog skrininga - podkomisija za rano otkrivanje karcinoma grlića materice.
U slučaju da nova zdravstvena ustanova ispunjava kriterijume za uključivanje u program omogućiće se dopuna plana rada zdravstvene ustanove u delu organizovanog skrininga raka grlića materice i aneksiranje ugovora sa Republičkim fondom.
Nacionalnim programom organizovanog skrininga kolorektalnog karcinoma u 2019. godini planira se obuhvat od 75% ciljne populacije za 2019. godinu što čini oko 275.210 skrining pregleda. Ciljnu populaciju za 2019. godinu čini polovina ukupnog broja muškaraca i žena uzrasta od 50 do 74 godine, s obzirom da ciklus organizovanog skrininga kolorektalnog karcinoma traje 2 godine. Skrining pregledi se obavljaju primenom imunohemijskog FOB testa (FIT). Organizovani skrining kolorektalnog karcinoma sprovodi se u okviru programa u domovima zdravlja (služba za zaštitu zdravlja odraslog stanovništva i laboratorija) na teritoriji 33 opštine kao i kolonoskopijama, kod FIT pozitivnih nalaza, u 13 bolničkih ustanova, četiri kliničko bolničke ustanove i tri klinička centra i VMA, sa procenjenim brojem od ukupno oko 14.000 kolonoskopija u svim navedenim ustanovama u 2019. godini (5% od planiranog obuhvata ciljne populacije u 2019. godini). Kolonoskopije izvode sertifikovani kolonoskopisti sa znanjem polipektomije, u skladu sa Uredbom i preporukama Republičke stručne komisije za rano otkrivanje kolorektalnog karcinoma, prema Planu sprovođenja organizovanog skrininga za 2019. godinu.
Tabela 10. Plan usluga organizovanog skrininga na rano otkrivanje karcinoma grlića materice, dojke i debelog creva za 2019. godinu
Populaciona grupa |
Ciljna populacija za 2019. godinu |
Usluge prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava |
Cilj: planirani obuhvat |
Planirani ukupan broj usluga |
Žene od 25 do 64 godine života |
208.364 |
Skrining /rano otkrivanje karcinoma grlića materice |
75% |
156.500+32.000=188.500* |
Žene od 50 do 69 godina života |
292.395 |
Skrining/ rano otkrivanje karcinoma dojke |
75% |
230.302+30.000=260.302** |
Osobe oba pola od 50 do 74 godina života |
366.937 |
Skrining/rano otkrivanje karcinoma debelog creva |
75% |
275.210 |
* ukupan broj usluga prvog i drugog čitanja PAP brisa
** ukupan broj usluga prvog, drugog i supervizijskog čitanja mamografija i skrining mamografija iz rada dva mobilna mamografa.
Domovi zdravlja uključeni u organizovani skrining planiraju i sprovode prvenstveno programe organizovanog skrininga karcinoma dojke, karcinoma grlića materice i kolorektalnog karcinoma, u skladu sa metodološkim uputstvima koje sadrže ovi programi.
5.4. Instituti i zavodi za javno zdravlje
Instituti i zavodi za javno zdravlje/ukupno 25 ustanova) planiraju poslove i zadatke iz obaveznog zdravstvenog osiguranja iz oblasti socijalne medicine, epidemiologije i kliničke mikrobiologije (5.407.800 usluga po zahtevu izabranih lekara i za potrebe stacionarnih pacijenata).
5.5. Sekundarni i tercijarni nivo zdravstvene zaštite
Ciljevi na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite za 2019. godinu su:
1) obezbediti 100% realizacije prava novorođenčadi, trudnica i porodilja u oblasti preventivne zdravstvene zaštite;
2) održati na ostvarenom nivou korišćenje stacionarne zdravstvene zaštite u slučaju bolesti i povreda za hospitalizovana lica i korisnike ambulantnih usluga;
3) obezbediti efikasno lečenje za potrebe pacijenata u okviru prosečne dužine lečenja do osam dana u okviru kratkotrajne i oko 25 dana dugotrajne hospitalizacije;
4) racionalizacija bolničkog lečenja optimizacijom korišćenja standardnih postelja u okviru planirane prosečne dnevne zauzetosti postelja od 70% do 80% u ustanovama za kratkotrajnu hospitalizaciju (domovi zdravlja sa stacionarom, opšte bolnice, klinike i instituti 80%, kliničko-bolnički centri 70% i klinički centri 75%) i od 80% do 90% u ustanovama za dugotrajnu hospitalizaciju (specijalne bolnice za psihijatrijske bolesti 85%, za plućne bolesti 80%, za rehabilitaciju 90% i ostale specijalne bolnice 80%);
5) dovođenje vremena čekanja na zdravstvene usluge za koje se vode liste čekanja na nivo medicinskih rokova definisanih opštim aktom Republičkog fonda o listama čekanja.
Racionalizacija posteljnih kapaciteta može se ostvariti u okviru sledećih mera:
1) smanjivanja broja bolničkih postelja uz poboljšanje prostornih uslova i opredeljene površine po pacijentu;
2) restruktuiranje bolničkih postelja u skladu sa zdravstvenim potrebama i zdravstvenim stanjem osiguranika, za potrebe dnevnih bolnica i lečenje određenih hroničnih oboljenja;
3) utvrđivanje broja postelja za vanredna stanja i masovne zdravstvene probleme u stacionarnim zdravstvenim ustanovama za akutna oboljenja i kratkotrajnu hospitalizaciju.
5.5.1. Preventivne mere, aktivnosti i usluge na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite
Preventivne mere, aktivnosti i usluge na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite planiraju se, prioritetno, za novorođenčad i žene u reproduktivnom periodu (od 15 do 49 godina života) u vezi sa trudnoćom i porođajem.
5.5.1.1. Zdravstvena zaštita novorođenčadi
U okviru ove vrste zdravstvene zaštite planiraju se:
1) za svu novorođenčad u porodilištu oko 65.000 preventivnih pregleda pedijatra/neonatologa i oko 65.000 zdravstveno-vaspitnih aktivnosti sa roditeljima novorođenčadi;
2) oko 65.000 obaveznih imunizacija protiv tuberkuloze i oko 65.000 obaveznih imunizacija protiv hepatitisa B za svu novorođenu decu, kao i aplikacija imunoglobulina - HBs antigena kod novorođenčadi od pozitivnih majki (HBIG);
3) kod sve novorođene dece do petog dana po rođenju oko 130.000 skrining laboratorijskih analiza na fenilketonuriju i hipotireoidizam;
4) rana dijagnostika poremećaja i oštećenja sluha kod sve novorođenčadi odgovarajućom metodom u porodilištu, oko 65.000 usluga;
5) rana dijagnostika prematurne retinopatije u okviru ROP pregleda očnog dna, kod dece sa rizikom, oko 9600 usluga;
6) rano otkrivanje retkih bolesti u nacionalnim referentnim centrima, prema potrebi i utvrđenom broju obolele dece, kao i dopunska dijagnostika u skladu sa opštim aktom kojim je uređeno upućivanje osiguranih lica na lečenje u inostranstvo.
5.5.1.2. Zdravstvena zaštita žena u vezi sa trudnoćom i porođajem
U okviru ove vrste zdravstvene zaštite planiraju se:
1) pregled i lečenje u vezi steriliteta radi pokušaja vantelesnog oplođenja kod žena do navršenih 42 godina života, u skladu sa opštim aktom o sadržaju i obimu prava, oko 6.100 postupaka;
2) kontrola i praćenje zdravlja svih hospitalizovanih trudnica pod rizikom i sa patološkom trudnoćom (za približno 20% ukupnog broja trudnica ili za oko 13.000 trudnica) i oko 65.000 usluga zdravstveno-vaspitnog rada sa trudnicama i porodiljama;
3) oko 15.000 skrining testova kod trudnica u prvom i drugom trimestru trudnoće u vezi ranog otkrivanja Down i drugih naslednih sindroma;
4) priprema trudnice za normalni porođaj, organizovanje i sprovođenje porođaja u zdravstvenoj ustanovi (oko 65.000 porođaja) i kontrola zdravlja porodilje, po potrebi.
5.5.2. Zdravstvena zaštita obolelih i povređenih
U odnosu na postojeći broj zdravstvenih ustanova u Planu mreže, njihove prostorne i kadrovske kapacitete, obim ostvarenog prava osiguranih lica/pacijenata na obaveznu zdravstvenu zaštitu u prethodnoj kalendarskoj godini i procenu zdravstvenih potreba za 2019. godinu planira se:
1) hospitalizacija oko 1.050.000 obolelih i povređenih lica na standardnim posteljama radi zbrinjavanja, nege, lečenja i medicinske rehabilitacije, kao i u vezi trudnoće i porođaja;
2) oko 9.000.000 bolničkih dana (prikazanih u Tabeli 11), što će dati dužinu lečenja od prosečno 8,5 dana na nivou svih bolničkih kapaciteta i različitu prosečnu dužinu lečenja u zavisnosti od prirode oboljenja i vrste povrede;
3) u dnevnim bolnicama (3.177 postelja) će se hospitalizovati oko 350.000 osiguranih lica radi zbrinjavanja, nege i lečenja i to: psihijatrijskih bolesnika, bolesnika sa malignim oboljenjem, radi hirurških, ginekoloških, oftalmoloških, ORL i drugih intervencija. Očekivan broj korisnika ostvariće oko 1.000.000 bolničkih dana, uz prosečnu dnevnu zauzetost postelja od oko 80%.
Tabela 11. Plan bolničke zdravstvene zaštite u zdravstvenim ustanovama za 2019. godinu prema granama medicine
Grana medicine |
Broj postelja |
Planirani broj hospitalizovanih lica |
Planirani broj dana hospitalizacije |
Anestezija, reanimacija i intenzivna terapija |
117 |
6.240 |
23.679 |
Ginekologija i akušerstvo |
3.361 |
148.167 |
638.391 |
Grudna hirurgija |
78 |
1.550 |
19.300 |
Dermatovenerologija |
303 |
6.242 |
62.628 |
Dečja hirurgija |
294 |
12.500 |
71.400 |
Interna medicina |
6.316 |
228.355 |
1.606.512 |
Infektivne bolesti |
784 |
17.707 |
163.788 |
Kardiovaskularna hirurgija |
345 |
15.300 |
112.000 |
Maksilofacijalna hirurgija |
16 |
700 |
4.700 |
Neonatologija |
1.154 |
52.259 |
233.089 |
Neurologija |
1.846 |
47.200 |
460.253 |
Neurohirurgija |
207 |
6.700 |
56.000 |
Nefrologija |
33 |
1.118 |
8.609 |
Nuklearna medicina |
8 |
349 |
1.468 |
Onkologija |
621 |
22.405 |
177.170 |
Ortopedija sa traumatologijom |
2.032 |
47.516 |
503.598 |
Otorinolaringologija |
824 |
31.674 |
151.763 |
Oftalmologija |
651 |
28.451 |
114.770 |
Pedijatrija |
2.038 |
74.060 |
416.001 |
Plastična i rekonstruktivna hirurgija |
87 |
2.700 |
18.200 |
Pneumoftiziologija |
2.114 |
40.456 |
485.884 |
Produženo lečenje i nega |
1.415 |
17.554 |
277.804 |
Profesionalne bolesti |
40 |
1000 |
8.600 |
Psihijatrija |
5.216 |
31.318 |
1.220.881 |
Radiološka terapija |
80 |
950 |
26.222 |
Urgentna medicina |
372 |
21.450 |
120.100 |
Urologija |
1.087 |
44.735 |
256.972 |
Fizikalna medicina i rehabilitacija |
4.072 |
49.870 |
1.131.121 |
Hirurgija |
4.164 |
155.809 |
936.307 |
Urgentna medicina |
24 |
2.910 |
11.230 |
Ukupno: |
39.699 |
1.117.245 |
9.318.440 |
Ukupno, bez neonatologije: |
38.545 |
1.064.986 |
9.085.351 |
Ukupno postelja definisano Uredbom: |
38.839 |
U bolničkoj zdravstvenoj zaštiti, u formiranim jedinicama za palijativno zbrinjavanje, na nivou Republike Srbije planirano je palijativno zbrinjavanje za oko 4.500 lica u 28 zdravstvenih ustanova (opštih bolnica, kliničkih centara i kliničko-bolničkih centara). Planirani broj postelja u jedinicama za palijativno zbrinjavanje iznosi 283.
Tabela 12. Plan palijativnog zbrinjavanja obolelih u bolničkoj zdravstvenoj zaštiti za 2019. godinu
Broj postelja u jedinici |
Planirani broj hospitalizovanih lica na palijativnom zbrinjavanju |
283 |
4.500 |
Specijalističko-konsultativni pregledi, hirurške procedure u ambulantnim uslovima, laboratorijska, mikrobiološka, rendgen, ultrazvučna, dopler, skener i dijagnostika magnetnom rezonancom, terapijske intervencije i usluge fizikalne medicine i rehabilitacije se planiraju za ambulantne pacijente, pre svega na osnovu ostvarenog stepena realizacije/korišćenja u 2017. godini (Tabela 13.). Za stacionarne pacijente pomenute usluge pružaju se kao sastavni deo bolničkog lečenja u skladu sa medicinskim indikacijama osiguranih lica i planiraju se u okviru epizode bolničkog lečenja.
Tabela 13. Plan zdravstvenih usluga za ambulantne pacijente u bolničkoj zdravstvenoj zaštiti za 2019. godinu
Aktivnosti |
Usluge za ambulantne pacijente |
Specijalističko-konsultativni pregledi |
11.184.250 |
Procedure na nervnom sistemu |
2.947 |
Procedure na endokrinom sistemu |
3.399 |
Procedure na oku i pripojenim organima |
539.336 |
Procedure na uvu i mastoidnoj kosti |
368.294 |
Procedure na nosu, ustima i ždrelu |
362.586 |
Procedure na respiratornom sistemu |
69.931 |
Procedure na kardiovaskularnom sistemu |
95.812 |
Procedure na krvnom sistemu i na sistemu organa za stvaranje krvi |
2666 |
Procedure na digestivnom sistemu |
198.234 |
Procedure na urinarnom sistemu |
529.927 |
Procedure na muškim genitalnim organima |
13.189 |
Ginekološke procedure |
254.103 |
Procedure u akušerstvu |
92.344 |
Procedure na muskuloskeletnom sistemu |
211.073 |
Dermatološke i procedure plastične hirurgije |
1.250.471 |
Procedure na dojkama |
50.598 |
Procedure radiološke onkologije |
271.682 |
Neinvazivne, kognitivne i ostale procedure, koje nisu klasifikovane na drugom mestu |
21.691.837 |
Procedure sa snimanjem |
3.369.548 |
Ultrazvučno skeniranje |
1.356.422 |
Tomografija |
204 |
Kompjuterizovana tomografija [CT] skeniranje |
230.553 |
Radiografija |
1.621.547 |
Angiografija |
5.626 |
Digitalno suptrakciona angiografija |
293 |
Fluoroskopija |
4.235 |
Nuklearno medicinsko snimanje |
21.573 |
Snimanje magnetnom rezonancom |
129.095 |
Procedure u oblasti psihijatrije |
2.916.096 |
Procedure u oblasti stomatologije |
389.432 |
Procedure u oblasti fizikalne medicine i rehabilitacije |
10.672.196 |
Laboratorijska dijagnostika, ukupno: |
32.033.029 |
Analize iz oblasti citogenetike i molekularne genetike |
36.612 |
Analize tipizacije tkiva |
5.705 |
Biohemijske analize |
19.213.578 |
Hematološke analize |
3.800.228 |
Imunohematološke analize |
545.922 |
Imunološke analize |
221.113 |
Mikrobiološke analize |
2.291.315 |
Patohistološke analize |
1.076.148 |
Toksikološke analize |
22.024 |
Zajedničke opšte laboratorijske usluge |
4.820.384 |
Ukupno, Srbija: |
87.144.242 |
Rano otkrivanje retkih bolesti planira se u nacionalnim referentnim centrima prema utvrđenom broju obolelih.
Postupci BMPO planiraju se u obimu od oko 6.100, a u skladu sa potrebama osiguranih lica i raspoloživim resursima u zdravstvenim ustanovama, kako iz Plana mreže, tako i u privatnoj praksi, koje ispunjavaju zakonom propisane uslove za obavljanje ove delatnosti.
Transplantacija ćelija, tkiva i organa se planira u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove za obavljanje delatnosti transplantacije u skladu sa zakonskom regulativom.
U 2019. godini planira se oko 1.050.000 epizoda bolničkog lečenja u okviru kojih je planirano pružiti oko 410.000 operacija, 65.000 porođaja, 6100 BMPO, oko 225.310 usluga iz oblasti radiološke onkologije (Tabela 14.).
Tabela 14. Plan zdravstvenih usluga za stacionarne pacijente u bolničkoj zdravstvenoj zaštiti za 2019. godinu
Aktivnosti |
Usluge za stacionarne |
Operacije |
410.526 |
Porođaji |
65.000 |
Usluge radiološke onkologije |
225.310 |
Usluge BMPO |
6.100 |
Ukupno se na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite planira oko 410.000 operacija, oko 12.000.000 specijalističko-konsultativnih pregleda, oko 68.561.365 laboratorijskih analiza u okviru kojih i oko 3.882.700 usluga mikrobiološke dijagnostike, oko 4.772.400 procedura sa snimanjem, oko 15.000.000 usluga fizikalne medicine i rehabilitacije i oko 502.000 usluga radioterapije.
U okviru obaveznog zdravstvenog osiguranja planira se dovođenje vremena čekanja na zdravstvene usluge za koje se vode liste čekanja na nivo medicinskih rokova definisanih opštim aktom Republičkog fonda o listama čekanja.
Stacionarne zdravstvene ustanove obezbeđuju osiguranom licu lekove za vreme stacionarnog lečenja, lečenja u dnevnoj bolnici i u toku ambulantno-polikliničkog lečenja pod uslovom da je na otpusnoj listi utvrđena dalja terapija istim lekom, u skladu sa planom potreba. Osiguranim licima se obezbeđuju medicinsko-tehnička pomagala (proteze, ortoze i druga pomagala za kretanje, stajanje i sedenje, pomagala za vid, sluh, govor, stomatološke nadoknade, kao i druga medicinsko-tehnička pomagala) potrebna za lečenje i rehabilitaciju u skladu sa opštim aktom Republičkog fonda.
5.5.3. Planiranje zdravstvene zaštite i izveštavanje za zdravstvene ustanove sekundarnog i tercijarnog nivoa u skladu sa dijagnostički srodnim grupama (DSG)
Kao nastavak aktivnosti na implementaciji plaćanja po modelu dijagnostički srodnih grupa, planira se da zdravstvene ustanove sekundarnog i tercijarnog nivoa zdravstvene zaštite iz Plana mreže, sa spiska koji je sastavni deo opšteg akta Republičkog fonda kojim se uređuje ugovaranje zdravstvene zaštite za 2019. godinu, planiraju zdravstvenu zaštitu po sistemu DSG.
6. PLAN ROBA I USLUGA ZA KOJE SE SPROVODE CENTRALIZOVANE JAVNE NABAVKE
Predlog plana potreba zdravstvenih ustanova za robama i uslugama za koje se sprovode centralizovane javne nabavke u funkciji realizacije Plana, utvrđuje se u skladu sa aktom Vlade Republike Srbije kojim se određuju vrste roba i usluga koje su predmet centralizovanih javnih nabavki.
7. KAPACITETI OBAVEZNOG ZDRAVSTVENOG OSIGURANJA I ZDRAVSTVENE SLUŽBE ZA REALIZACIJU PLANA ZDRAVSTVENE ZAŠTITE
Zdravstvene potrebe osiguranih lica u oblasti zdravstvene zaštite iz obaveznog zdravstvenog osiguranja planiraju se na godišnjem nivou, u skladu sa Planom.
Realizacija Plana se sprovodi u zdravstvenim ustanovama iz Plana mreže u skladu sa kapacitetima i zakonskom regulativom, kao i u zdravstvenim ustanovama van Plana mreže u obimu i sadržaju, prema mišljenju nadležnih instituta i zavoda za javno zdravlje.
Republički fond utvrđuje potrebna finansijska sredstva za sprovođenje Plana.
Način sprovođenja i praćenje realizacije Plana definisani su aktima Republičkog fonda.
8. Ovaj plan objavljuje se u "Službenom glasniku Republike Srbije".