ODLUKA O UTVRĐIVANJU ZGRADE "PROGRESA" ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 55/2019)

1. Zgrada "Progresa" u Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Zgrada "Progresa" u Beogradu (u daljem tekstu: spomenik kulture), nalazi se na teritoriji opštine Stari grad, u Zmaj Jovinoj ulici broj 8-10. Obuhvata površinu od 6.878 m2 u javnoj svojini i to celu katastarsku parcelu broj 2232, KO Stari grad. Granica spomenika kulture spoljne ivice katastarske parcele broj 2232, KO Stari grad.

Spomenik kulture nalazi se u prostorno kulturno-istorijskoj celini od izuzetnog značaja "Područje Knez Mihailove ulice", na samom uglu Knez Mihailove i Zmaj Jovine ulice. Sagrađen je u periodu 1993-1996. godine kao šestospratna poslovna zgrada, na mestu starijeg jednospratnog objekta koji je tokom Drugog svetskog rata oštećen, a čitavo krilo prema Knez Mihailovoj ulici srušeno. Posle rata je više puta rekonstruisan i prepravljan, a potom i porušen 1992. godine. Projekat za novu zgradu "Progresa" sa galerijskim prostorom u prizemlju predstavlja autorsko delo arhitekata Miodraga Mirkovića i Ljubiše Mangova, dobijen na konkursu 1990. godine, kasnije razrađeno pod rukovodstvom arhitekte Mirkovića. Izgradnja novog objekta u istorijskom ambijentu prestonice predstavljao je projektantski izazov baziran na postizanju balansa između starog i novog u oblasti arhitekture i projektovanja devedesetih godina 20. veka. Nov objekat je podignut na "stišnjenoj" ugaonoj parceli, oblikovan u stilu poznog postmodernizma. Uspešna interpolacija ogleda se u rešenju fasade iz Knez Mihailove ulice koja se jednim svojim delom stilski "vezuje" za fasadno platno susednog objekta, a drugi konveksni deo iste fasade prati formu ugaonog dela Francusko-kulturnog centra na susednom uglu. Punim zidom perforiranim prozorskim otvorima napravljen je prelaz između staklenog ugaonog dela i susednih objekata iz ranijih graditeljskih epoha. Duža fasada orijentisana prema Zmaj Jovinoj ulici blago sferne forme izvedena u staklu podeljena je horizontalnim mermernim trakama. Obilata upotreba stakla u spoljašnjem oblikovanju karakterističan je element u arhitekturi poslovnih objekata tog perioda. Poseban efekat staklenog dela građevine predstavlja njegova refleksija susednih objekata, što doprinosi ekspresivnosti stilskog koncepta i uklapanju objekta u istorijski ambijent Područja Knez Mihailove ulice (kulturno dobro od izuzetnog značaja, Odluka o utvrđivanju ("Službeni glasnik SRS", broj 14/79) kao krajnjeg cilja. Savremena interpolacija ovde je postignuta i izražena jezikom postmoderne. Objekat svojom funkcionalnošću i artikulacijom volumena nadgrađuje postojeće vrednosti istorijskog ambijenta što ukazuje na poštovanje nasleđenog graditeljskog fonda kao najvišeg kriterijuma gradnje u zaštićenim zonama. Pažljiv odabir arhitektonskih oblika, linija i njihovih odnosa, kao i visokokvalitetnih materijala predstavlja meru usklađenosti sa neposrednom okolinom. U urbanističko-oblikovnom smislu poštovan je princip regulacione i blokovske izgradnje. Deo objekta prema Zmaj Jovinoj ulici naknadno je inkorporiran u prostor tržnog centra "Milenijum" stvarajući tako komunikaciju sa središtem bloka. Završetak radova na izgradnji objekta pratilo je parterno uređenje Zmaj Jovine ulice prema projektu arhitekte Branislava Jovina. Poseban segment spomenika kulture predstavlja galerija Progres, površine 530 m2 koja obuhvata prizemlje i prostor suterena. Glavni ulaz u galeriju iz Knez Mihailove ulice naglašen je bronzanom skulpturom Merkura na rotirajućem postamentu, rad umetnice Olje Ivanjicki, najznačajnije članice umetničke grupe Medijala, a čijom izložbom je otvorena galerija Progres 1997. godine. Prizemlje u kojem se nalazi galerija rešeno je u potpunosti u staklu pa je sagledivost izložbenog sadržaja transparentna. Otvaranjem moderne galerije na mestu nekadašnje galerije "Sebastijan", sačuvan je identitet mesta i postignut kontinuitet kulturnog života u Knez Mihailovoj ulici. Istovremeno je time jednodimenzionalna poslovna namena novog objekta izbegnuta. Spomenik kulture je reprezent visokog standarda gradnje i projektovanja u okviru reprezentativnog graditeljskog ansambla najviše kategorije. Za ovaj objekat autorima je dodeljena nagrada lista "Borba" za najuspešnije arhitektonsko ostvarenje izvedeno u 1996. godini.

3. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) Očuvanje postojećeg izgleda spoljašnje i unutrašnje arhitekture, horizontalnog i vertikalnog gabarita, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika;

2) Ažurno praćenje stanja objekta i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača i svih elemenata fasade;

3) Očuvanje prizemlja i suterena objekta isključivo u funkciji galerijskog prostora, sa očuvanjem autentičnog izgleda svih delova enterijera - bronzane figure Merkura na kružnom rotirajućem podijumu, slobodnih stubova, zidnih, podnih i plafonskih obloga, monumentalnog stepeništa, ulaza i prolaza;

4) Zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost objekta;

5) Zabrana postavljanja klima uređaja na fasadama;

6) Uvođenje i redovno praćenje svih instalacija i elemenata u skladu sa zakonom predviđenim standardima, propisima i normama, kojima se obezbeđuje sigurnost i nesmetano funkcionisanje spomenika kulture;

7) Zabrana postavljanja komercijalnih sredstava za oglašavanje na fasadi i krovu objekta.

4. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".