PRAVILNIK O UTVRĐIVANJU PLANA VAĐENJA REČNIH NANOSA ("Sl. glasnik RS", br. 67/2019)

Član 1

Ovim pravilnikom utvrđuje se Plan vađenja rečnih nanosa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 2

Planom vađenja rečnih nanosa iz člana 1. ovog pravilnika utvrđene su planirane lokacije za vađenje rečnih nanosa i planirane količine rečnih nanosa za vađenje, lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa i lokacije na kojima može biti dozvoljeno vađenje rečnih nanosa uz pribavljanje uslova, kao i grafički prikazi koje čine atlasi karata, i to za reke Dunav, Sava, Drina, Velika Morava, Južna Morava i Zapadna Morava.

Član 3

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a važi dve godine od dana stupanja na snagu.

 

PLAN
VAĐENJA REČNIH NANOSA

1. Uvod

Korita i priobalja aluvijalnih reka karakterišu se specifičnom geološkom strukturom, u kojoj dominiraju pesak i šljunak. Aluvijalna zona se formira u dugoročnom procesu erozije tla u slivu, transporta nanosa rečnim tokom i akumulacije nanosa u rečnoj dolini. Aluvijalni karakter reka podrazumeva stalnu razmenu materijala između rečnog korita i priobalja. Na nekim potezima se rečni nanos taloži i formira sprudove, dok na drugim potezima materijal iz priobalnog pojasa dospeva u rečni tok usled fluvijalne erozije. Na taj način se obrazuju obnovljivi aluvijalni slojevi, sa promenljivim rasporedom i strukturom.

Upravljanje rečnim nanosom i njegovo korišćenje zahteva planski pristup, u kome treba težiti zaštiti vodnih tela koja su formirana u rečnom nanosu, očuvanju ekosistema i ambijentalnih karakteristika rečnih tokova, ali treba imati u vidu i da su pesak i šljunak potrebni u građevinarstvu i da imaju privredni značaj u Republici Srbiji.

U Strategiji upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije do 2034. godine ("Službeni glasnik RS", broj 3/17) vađenje rečnih nanosa je definisano kao mera uređenja rečnog korita.

Imajući u vidu prednje navedeno, kao i odredbe Zakona o vodama, izrađen je Plan vađenja rečnih nanosa (u daljem tekstu: Plan), kao osnov za izbalansirano upravljanje rečnim nanosima u dvogodišnjem periodu.

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta u granicama Plana, tako što je planiran obim vađenja i lokacije na kojima ovi radovi neće narušiti režim površinskih i podzemnih voda, stabilnost obala i prirodnu ravnotežu akvatičnih i priobalnih ekosistema, kao i lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa ili je dozvoljeno uz pribavljanje uslova.

Plan obuhvata aluvijalne reke na teritoriji Republike Srbije na kojima postoji potreba da se vrši vađenje rečnih nanosa (Dunav, Sava, Tisa, Drina, Lim, Velika Morava, Zapadna Morava, Južna Morava i drugi vodotoci I reda.

Planom je vađenje rečnih nanosa na navedenim rekama ograničeno na količine nanosa koje se prirodnim putem mogu obnoviti transportom vučenog nanosa sa uzvodnog dela sliva ili kroz mehanizam rušenja prirodnih obala u procesu meandriranja. Dospeće vučenog nanosa procenjeno je na osnovu podataka o transportu suspendovanog nanosa. Na rekama za koje postoje dugoročne morfološke i psamološke podloge, procenjene su količine rečnih nanosa koje u rečno korito dospevaju usled fluvijalne erozije i tako doprinose raspoloživim količinama nanosa u rečnom koritu.

Plan predviđa i vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta iz neobnovljivih rezervi za potrebe izvođenja radova na objektima od značaja za Republiku Srbiju.

Radovi u okviru redovnog održavanja plovnog puta, luka, pristana, marina, sidrišta i zimovnika sa pristupnim plovnim putevima, kao i proticajnog profila vodotoka (hitni sanacioni radovi i dr.) i zona značajnih infrastrukturnih objekata (vodozahvata, ispusta, mostova i dr.), ne smatraju se vađenjem rečnih nanosa i nisu predmet ovog plana.

2. Ciljevi vađenja rečnih nanosa

Na rekama obuhvaćenim Planom, planskim vađenjem rečnih nanosa treba:

1) obezbediti propusnu moć rečnog korita i smanjenje rizika od poplava;

2) poboljšati hidraulički režim tečenja i strujnu sliku u rečnom koritu i obezbediti veću stabilnost korita, obala i postojećih vodnih objekata;

3) poboljšati plovidbene uslove na međunarodnim i međudržavnim vodnim putevima;

4) smanjiti negativni uticaj na životnu sredinu i očuvati prirodnu ravnotežu akvatičnih i priobalnih ekosistema;

5) obezbediti količine peska i šljunka za tržište građevinskog materijala.

3. Pravni okvir

Prostorna ograničenja za vađenje rečnih nanosa propisana su zakonima i podzakonskim aktima, i to:

1) Zakonom o vodama;

2) Zakonom o meteorološkoj i hidrološkoj delatnosti ("Službeni glasnik RS", broj 88/10);

3) Zakonom o plovidbi i lukama na unutrašnjim vodama ("Službeni glasnik RS", br. 73/10, 121/12, 18/15, 96/15 - dr. zakon, 92/16, 104/16 - dr. zakon, 113/17 - dr. zakon, 41/18, 95/18 - dr. zakon i 37/19 - dr. zakon);

4) Zakonom o planiranju i izgradnji ("Službeni glasnik RS", br. 72/09, 81/09 - ispravka, 64/10 - US, 24/11, 121/12, 42/13 - US, 50/13 - US, 98/13 - US, 132/14, 145/14, 83/18, 31/19 i 37/19 - dr. zakon);

5) Zakonom o putevima ("Službeni glasnik RS", br. 41/18 i 95/18 - dr. zakon);

6) Zakonom o zaštiti prirode ("Službeni glasnik RS", br. 36/09, 88/10, 91/10 - ispravka, 14/16 i 95/18 - dr. zakon);

7) Uredbom o utvrđivanju lokacija meteoroloških i hidroloških stanica državnih mreža i zaštitnih zona u okolini tih stanica, kao i vrste ograničenja koja se mogu uvesti u zaštitnim zonama ("Službeni glasnik RS", broj 34/13);

8) Pravilnikom o načinu određivanja i održavanja zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja ("Službeni glasnik RS", broj 92/08).

4. Lokacije na kojima je dozvoljeno i na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa

U skladu sa propisima predviđenim ograničenjima u Planu su utvrđene:

1) prioritetne lokacije na kojima je potrebno vršiti vađenje rečnih nanosa da bi se ispunili Planom utvrđeni ciljevi;

2) lokacije na kojima je vađenje rečnih nanosa dozvoljeno uz pribavljanje uslova;

3) lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa.

U atlasima karata lokacije iz stava 1. tačka 1) ovog odeljka su označene zelenom šrafurom, iz tačke 2) plavom bojom, a iz tačke 3) su označene crvenom šrafurom.

Na lokacijama iz stava 1. tačka 2) ovog odeljka vađenje rečnih nanosa je dozvoljeno ukoliko nije dostignut dozvoljeni godišnji obim vađenja nanosa za predmetni vodotok.

U granicama Plana su posebnom šrafurom označena područja u obuhvatu zaštite prirode.

a) Reka Dunav

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta reke Dunav, na sektoru od granice sa Mađarskom (km 1.433) do ušća reke Timok na granici sa Bugarskom (km 845), i to u granicama definisanim Planom.

Dunav je granična reka sa Republikom Hrvatskom u ukupnoj dužini od 138 km (između km 1.433 i km 1.295) i sa Rumunijom na dužini od 130 km (od ušća Nere na km 1.075 do ušća Timoka na km 845).

Po geomorfološkim i psamološkim karakteristikama bitno se razlikuju tri posebna sektora na toku Dunava kroz Republiku Srbiju:

1) od granice sa Mađarskom na km 1.433 do uzvodnog kraja Đerdapske klisure na km 1.040 (ukupne dužine 393 km) Dunav ima aluvijalne karakteristike. Po granulometrijskoj strukturi rečnog dna, razlikuju se potezi Dunava uzvodno i nizvodno od ušća Velike Morave. Uzvodno se u koritu Dunava nalazi skoro isključivo pesak, a nizvodno šljunak i peskoviti šljunak. Ovaj aluvijalni sloj šljunka je nastao transportom i taloženjem nanosa iz Velike Morave i delimično je pokriven peščanim i muljevitim naslagama, nastalim u procesu zasipanja akumulacije HE "Đerdap 1";

2) duboka i uzana Đerdapska klisura, strmih, mestimično vertikalnih strana se proteže od km 1.040 do brane HE "Đerdap 1" na km 943 (ukupne dužine 97 km);

3) od brane HE "Đerdap 1" na km 943 do brane HE "Đerdap 2" na km 863 i nadalje do ušća Timoka na km 845,5 korito Dunava ponovo ima aluvijalne karakteristike. U dnu se nalaze pretežno šljunak i pesak.

Režim nanosa reke Dunav veoma je kompleksan, jer zavisi od brojnih prirodnih činilaca i veštačkih uticaja. Režim nanosa se formira u velikom slivu Dunava, čija je površina do naše granice oko 210.000 km2. Značajne aluvijalne pritoke Dunava (Tisa, Sava i Velika Morava) unose velike količine nanosa i bitno utiču na psamološki i hidrološko-hidraulički režim Dunava. U akumulacijama HE "Đerdap 1" i "Đerdap 2" dirigovani režim uspora predstavlja najznačajniji veštački uticaj na procese transporta i taloženja nanosa na reci Dunav. Najznačajnija posledica izgradnje brane HE "Đerdap 1" je permanentno istaložavanje nanosa, dominantno na delu akumulacije u Đerdapskoj klisuri. Na uzvodnim sektorima akumulacije (do Novog Sada) se ne odvija jednoznačni proces istaložavanja nanosa, već režim nanosa zavisi od hidrološko-hidrauličkih uslova u reci ili/i režima rada hidroelektrane. Nizvodna akumulacija HE "Đerdap 2" je znatno manja, a u njoj se režim voda i rečnih nanosa formira pod uticajem HE "Đerdap 1".

Dunav je međunarodni vodni put, VII kategorije na deonici od km 845,5 do km 1.170 i VIs kategorije od km 1.170 do km 1.433,1.

Dunav sa svojim obalskim pojasom predstavlja ekološki koridor od međunarodnog značaja.

Polazeći od podataka merenja suspendovanog nanosa u periodu 1974-2017. godina i drugih relevantnih parametara, planirani godišnji obim vađenja rečnih nanosa po sektorima reke Dunav dat je u Tabeli 1.

Ukupan obim vađenja rečnih nanosa u planskom periodu jednak je dvostrukoj vrednosti planiranog godišnjeg obima vađenja rečnih nanosa iz Tabele 1.

Tabela 1. Godišnji obim vađenja rečnih nanosa po sektorima reke Dunav

Redni broj	Sektor Dunava			Ukupan godišnji transport suspendovanog nanosa	Procenjeni godišnji transport vučenog nanosa	Dozvoljeni godišnji obim vađenja rečnih nanosa	Napomena
	Od-do	km-km	Dužina
			km	103 m3	103 m3	103 m3
1.	Od granice sa Mađarskom do ušća Drave	1.433-1.382,5	50,5	5.600	560	130	Pogranični sektor sa Republikom Hrvatskom
2.	Od ušća Drave do Bačke Palanke	1.382,5-1.295,5	87,0			230
3.	Od Bačke Palanke do Novog Sada	1.295,5-1.255	40,5			100
4.	Od Novog Sada do ušća Tise	1.255-1.215	40,0			100	Plići delovi akumulacije HE "Đerdap 1"
5.	Od ušća Tise do ušća Save	1.215-1.170	45,0	9.000	900	900
6.	Od ušća Save do ušća Velike Morave	1.170-1.104,5	65,5	11.700	1.170	1.170
7.	Od ušća Velike Morave do ušća Nere	1.104,5-1075	30,0	13.800	1.380	1.380
8.	Od ušća Nere do Golupca	1.075-1.040	35,0			Neograničeno	Pogranični sektor sa Rumunijom
9.	Od Golupca do brane HE "Đerdap 1"	1.040-943	97,0			Nema mogućnosti za vađenje nanosa
10.	Od brane HE "Đerdap 1" do brane HE "Đerdap 2"	943-863	80,0	2.500	50	50
11.	Nizvodno od HE "Đerdap 2"	863-845,5	17,5	2.500	50	50

Vađenje rečnih nanosa iz reke Dunav obavlja se plovnom mehanizacijom.

Na kartama reke Dunav označene su granice Plana, na 100 m od uređene ili neuređene obale međunarodnog vodnog puta reke Dunav.

Vađenje rečnih nanosa je potrebno vršiti u plovnom putu koji je obeležen na kartama reke Dunav. Deonice plovnog puta na kojima je potrebno vađenje rečnih nanosa nisu obeležene na kartama, jer su količine rečnih nanosa neravnomerno raspoređene.

Vađenje rečnih nanosa je potrebno u zoni neposredne akumulacije HE "Đerdap 1", odnosno od ušća Nere do Golupca, gde vađenje rečnih nanosa nije ograničeno.

Na kartama reke Dunav su plavom bojom označene lokacije na kojima je vađenje rečnih nanosa dozvoljeno uz pribavljanje uslova iz odeljka 5. ovog plana.

Na kartama reke Dunav crvenom šrafurom su označene lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa, i to:

1) 50 m od vodnih objekata u koritu (regulacionih građevina, vodozahvata, ispusta i dr.);

2) 300 m uzvodno i nizvodno od prelaza gasovoda, naftovoda i drugih cevovoda (vodovod i kanalizacija), kao i podvodnih TT i elektro vodova;

3) 300 m uzvodno i nizvodno od mostova;

4) 1.000 m uzvodno i nizvodno od hidroloških stanica površinskih voda (sa izuzetkom h. st. Apatin, koja se ne nalazi na toku Dunava);

5) u međunaperskim poljima i pregrađenim rukavcima;

6) na deonicama plovnog puta sa dubinama većim od maksimalne dozvoljene dubine iskopa u odnosu na niski plovidbeni/usporeni nivo:

Deonica	Maksimalna dubina iskopa	Maksimalna širina kinete
km-km	m	m
1.433-1.382,5	4,5	100
1.382,5-1.295,5	4,5	100
1.295,5-1.255	5,0	150
1.255-1.215	5,0	100
1.215-1.170	7,0	150
1.170-1.105	8,0	200
1.104,5-1.075	8,0-15,0	200
1.075-1.040	15,0-22,0	200
943-845,5	5,0	150

Na kartama reke Dunav ucrtane su granice prirodnih dobara zaštićenih po svim osnovama, riblja plodišta u okviru ribarskih područja Dunav I, Dunav II i Dunav III, kao i lokacije značajne za očuvanje populacija kečige.

b) Reka Sava

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta reke Save, na sektoru od granice sa Republikom Hrvatskom (km 211) do ušća u Dunav u Beogradu (km 0), i to u granicama definisanim Planom.

Uzvodno od ušća Drine (km 178) Sava je granična reka sa Bosnom i Hercegovinom, odnosno Republikom Srpskom.

Reka Sava je tipičan aluvijalni vodotok sa koritom formiranim u nanosnim naslagama heterogenog sastava. Nizvodno od Šapca u rečnom dnu se uglavnom nalazi sitnozrni (peskovit) rečni nanos, dok se idući uzvodno krupnoća nanosa povećava, tako da preovlađuje peskovito-šljunkovit materijal. Krupniji materijal na uzvodnom sektoru Save potiče iz Drine.

Na osnovu podataka merenja u periodu 1974-2017. godina utvrđeno je da prosečan godišnji transport suspendovanog nanosa na reci Savi iznosi 3.300.000 m3. Iz toga proističe da dozvoljeni godišnji obim vađenja rečnih nanosa iznosi oko 300.000 m3.

Ukupan obim vađenja rečnih nanosa u planskom periodu jednak je dvostrukoj vrednosti planiranog godišnjeg obima vađenja rečnih nanosa.

Uspor izazvan izgradnjom HE "Đerdap 1" na Dunavu prostire se do 81 km reke Save.

Sava je međunarodni vodni put: od ušća u Dunav (km 0) do Kamička (km 81) ima Va kategoriju, od Kamička (km 81) do ušća Drine (km 176) i od km 196 do granice sa Republikom Hrvatskom km 210,8 ima IV kategoriju, a od ušća Drine (km 176) do km 196 ima III kategoriju.

Sava sa svojim obalskim pojasom predstavlja ekološki koridor od međunarodnog značaja.

Vađenje rečnih nanosa iz reke Save obavlja se plovnom mehanizacijom.

Na kartama reke Save označene su granice Plana, postavljene na 80 m od uređene ili neuređene obale međunarodnog vodnog puta reke Save.

Imajući u vidu status međunarodnog vodnog puta, održavanje propisanih plovidbenih gabarita duž toka Save predstavlja imperativ i postoji potreba da se vađenjem rečnih nanosa postignu i održavaju plovidbeni uslovi.

Na kartama reke Save zelenom šrafurom su označene deonice plovnog puta na kojima je potrebno vađenje rečnih nanosa u cilju održavanja ili proširenja plovnih gabarita. Posebno se ističe potreba da se vađenje rečnih nanosa vrši u zoni ušća reke Drine u Savu, jer nanosne naslage predstavljaju problem za režim voda i ometaju plovidbu.

Na kartama reke Save su plavom bojom označene lokacije na kojima je dozvoljeno vađenje rečnih nanosa uz pribavljanje uslova iz odeljka 5. ovog plana.

Na kartama reke Save crvenom šrafurom su označene lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa, i to:

1) 50 m od vodnih objekata u koritu (regulacionih građevina, vodozahvata, ispusta i dr.);

2) 300 m uzvodno i nizvodno od prelaza gasovoda, naftovoda i drugih cevovoda (vodovod i kanalizacija), kao i podvodnih TT i elektro vodova;

3) 300 m uzvodno i nizvodno od mostova;

4) 1.000 m uzvodno i nizvodno od hidroloških stanica površinskih voda;

5) u međunaperskim poljima i pregrađenim rukavcima;

6) na deonicama plovnog puta sa dubinama većim od maksimalne dozvoljene dubine iskopa u odnosu na niski plovidbeni/usporeni nivo:

Deonica	Maksimalna dubina iskopa	Maksimalna širina kinete
km-km	m	m
211-130	4,5	100
130-81	5,0	100
81-0	5,5	100

Na kartama reke Save ucrtane su granice prirodnih dobara zaštićenih po svim osnovama, kao i riblja plodišta u okviru ribarskog područja Sava II.

v) Reka Tisa

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta reke Tise, na sektoru od granice sa Mađarskom (km 164) do ušća u Dunav (km 0).

Izgradnjom brane na Tisi (na km 63,4) stvorena je akumulacija koja se proteže i uzvodno od granice sa Mađarskom. Sektor Tise nizvodno od ove brane je pod uticajem uspora izazvanog izgradnjom HE "Đerdap 1" na Dunavu.

Reka Tisa je ravničarski aluvijalni vodotok, u čijem koritu se nalazi fini peskoviti materijal. Na osnovu podataka merenja u periodu 1974-2017. godina utvrđeno je da prosečan godišnji transport suspendovanog nanosa na Tisi iznosi 3.600.000 m3. Iz toga proističe da dozvoljeni godišnji obim vađenja rečnih nanosa oko 360.000 m3.

Ukupan obim vađenja rečnih nanosa u planskom periodu jednak je dvostrukoj vrednosti planiranog godišnjeg obima vađenja rečnih nanosa.

Tisa je međudržavni vodni put na kojem važi međunarodni režim plovidbe, IV kategorije od km 0 do km 164. Plovidbeni gabariti su uglavnom obezbeđeni.

Tisa sa svojim obalskim pojasom predstavlja ekološki koridor od međunarodnog značaja. Riblja plodišta su na levoj obali km 144-148 i desnoj obali km 121-127.

Vađenje rečnih nanosa iz reke Tise obavlja se plovnom mehanizacijom.

Za reku Tisu nisu izrađene karte sa prikazom lokacija na kojima je vađenje rečnih nanosa potrebno ili nije dozvoljeno.

U planskom periodu vađenje rečnih nanosa je dozvoljeno na sektoru Tise uzvodno od brane kod Novog Bečeja (km 63,4 - km 164), u određenim gabaritima (maksimalna širina kinete u dnu 80 m, maksimalna dubina 6,5 m).

Vađenje rečnih nanosa nije dozvoljeno:

1) na sektoru Tise nizvodno od brane kod Novog Bečeja (km 0 - km 63,4), jer su raspoložive količine iscrpljene prethodnih godina prilikom rekonstrukcija nasipa;

2) 50 m od vodnih objekata u koritu (regulacionih građevina, vodozahvata, ispusta i dr.;

3) 300 m uzvodno i nizvodno od prelaza gasovoda, naftovoda i drugih cevovoda (vodovod i kanalizacija), kao i podvodnih TT i elektro vodova;

4) 300 m uzvodno i nizvodno od mostova;

5) 1.000 m uzvodno i nizvodno od hidroloških stanica površinskih voda;

6) u međunaperskim poljima i rukavcima;

7) na deonicama plovnog puta sa dubinama većim od maksimalne dozvoljene dubine bagerovanja u odnosu na niski plovidbeni nivo;

8) u pojasu širine 80 m od uređene ili neuređene obale međudržavnog vodnog puta reke Tise, osim na užim deonicama gde će širina pojasa biti definisana uslovima organa nadležnog za tehničko održavanje vodnog puta.

g) Reka Drina

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta reke Drine od km 214 do ušća u Savu (km 0), i to u granicama definisanim Planom.

Drina je granična reka sa Bosnom i Hercegovinom, odnosno Republikom Srpskom.

U sastavu dna aluvijalnih sektora reke Drine preovlađuje šljunkovit materijal (60-95%).

Izgradnjom brana na toku reke Drine praktično je prekinut prirodni kontinuitet transporta vučenog nanosa, od gornjeg toka prema ušću. Iz toga proizilazi da je poreklo vučenog nanosa u toku Drine dvojako: iz pritoka i od fluvijalne erozije (pre svega, erozije rečnih obala).

Reka Drina je međunarodni vodni put I kategorije od km 0 do km 15. U planskom periodu nisu predviđeni radovi na uređenju plovnog puta.

Drina sa svojim obalskim pojasom predstavlja ekološki koridor od međunarodnog značaja.

Planirani godišnji obim vađenja rečnih nanosa po sektorima reke Drine dat je u Tabeli 2, a procenjen je na osnovu svih raspoloživih psamoloških i morfoloških podloga, kao i različitih studija u kojima su analizirani procesi zasipanja postojećih i planiranih akumulacija.

Ukupan obim vađenja rečnih nanosa u planskom periodu jednak je dvostrukoj vrednosti planiranog godišnjeg obima vađenja rečnih nanosa iz Tabele 2.

Obim vađenja rečnih nanosa iz akumulacija HE "Bajina Bašta" i HE "Zvornik" je neograničen.

Tabela 2. Godišnji obim vađenja rečnih nanosa po sektorima reke Drine

Sektor	Ukupan godišnji transport nanosa	Procenjeni godišnji transport vučenog nanosa	Fluvijalna erozija	Ulaz vučenog nanosa sa uzvodnog sektora	Ulaz vučenog nanosa iz pritoka	Ukupan ulaz vučenog nanosa	Ulaz - izlaz	Dozvoljen godišnji obim vađenja rečnih nanosa
	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3
(1)	(2)	(3)=0,1x(2)	(4)	(5)	(6)	(7)=(4)+(5)+(6)	(8)=(7)-(3)	(9)
Nizvodno od HE "Zvornik"	600	60	450	10	50	510	450	430
Uzvodno od HE "Zvornik"	500	50	150	50	70	270	220	200
Ukupno:								630

Na kartama reke Drine označene su granice Plana.

Na kartama reke Drine zelenom šrafurom su označene lokacije na kojima je vađenje rečnih nanosa potrebno, i to:

1) sprudovi na konveksnim obalama rečnih krivina, naspram ruševnih obala (sa ili bez izvedene zaštite obale);

2) sprud formiran kod ušća u Savu.

Na kartama reke Drine su plavom bojom označene lokacije na kojima je dozvoljeno vađenje rečnih nanosa uz pribavljanje uslova iz odeljka 5. ovog plana.

Na kartama reke Drine crvenom šrafurom su označene lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa, i to:

1) 50 m od vodnih objekata u koritu (regulacionih građevina, vodozahvata, ispusta i dr.);

2) 1.000 m uzvodno i nizvodno od prelaza gasovoda;

3) 500 m uzvodno i nizvodno od mostova, osim Pavlovića mosta;

4) u užoj zoni zaštite izvorišta vodosnabdevanja;

5) uzvodno i nizvodno od hidroloških stanica površinskih voda, u dužini jednakoj desetostrukoj širini reke;

6) u radijusu od 100 m od hidroloških stanica podzemnih voda.

Na kartama reke Drine ucrtane su granice prirodnih dobara zaštićenih po svim osnovama.

d) Reka Lim

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta reke Lim na teritoriji Republike Srbije.

Planirani godišnji obim vađenja rečnih nanosa po sektorima reke Lim dat je u Tabeli 3, a procenjen je na osnovu svih raspoloživih psamoloških i morfoloških podloga, kao i različitih studija u kojima su analizirani procesi zasipanja postojećih i planiranih akumulacija.

Ukupan obim vađenja rečnih nanosa u planskom periodu jednak je dvostrukoj vrednosti planiranog godišnjeg obima vađenja rečnih nanosa iz Tabele 3.

Obim vađenja rečnih nanosa iz akumulacije HE "Potpeć" nije ograničen.

Tabela 3. Godišnji obim vađenja rečnih nanosa po sektorima reke Lim

Sektor	Ukupan godišnji transport nanosa	Procenjeni godišnji transport vučenog nanosa	Fluvijalna erozija	Ulaz vučenog nanosa sa uzvodnog sektora	Ulaz vučenog nanosa iz pritoka	Ukupan ulaz vučenog nanosa	Ulaz - izlaz	Dozvoljen godišnji obim vađenja rečnih nanosa
	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3
(1)	(2)	(3)=0,1x(2)	(4)	(5)	(6)	(7)=(4)+(5)+(6)	(8)=(7)-(3)	(9)
Nizvodno od HE "Potpeć"	400	40	35	20	55	110	70	70
Uzvodno od HE "Potpeć"	950	95	60	95	65	220	125	125
Ukupno:							195	195

Za reku Lim nisu izrađene karte sa prikazom lokacija na kojima je vađenje rečnih nanosa potrebno ili nije dozvoljeno.

Preporučuje se vađenje rečnih nanosa sa sprudova na konveksnim obalama rečnih krivina, naspram ruševnih obala (sa ili bez izvedene zaštite obale) i iz akumulacije HE "Potpeć".

Polazeći od propisima predviđenih ograničenja, vađenje rečnih nanosa nije dozvoljeno:

1) 50 m od nebranjene nožice nasipa ka vodotoku i do 50 m od nožice nasipa ka branjenom području;

2) 50 m od vodnih objekata u koritu (regulacionih građevina, vodozahvata, ispusta i dr.);

3) 1.000 m uzvodno i nizvodno od prelaza gasovoda;

4) 500 m uzvodno i nizvodno od mostova;

5) u užoj zoni zaštite izvorišta vodosnabdevanja;

6) uzvodno i nizvodno od hidroloških stanica površinskih voda, u dužini jednakoj desetostrukoj širini reke;

7) u radijusu od 100 m od hidroloških stanica podzemnih voda.

đ) Reka Velika Morava

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta reke Velike Morave, na sektoru od sastava Južne Morave i Zapadne Morave kod Stalaća (km 181,4) do ušća u Dunav (km 0), i to u granicama definisanim Planom.

Velika Morava je aluvijalni vodotok, formiran u sopstvenom nanosu peska i šljunka.

Velika Morava sa svojim obalskim pojasom predstavlja ekološki koridor od međunarodnog značaja.

Planirani godišnji obim vađenja nanosa po sektorima reke Velike Morave dat je u Tabeli 4, a procenjen je na osnovu svih raspoloživih psamoloških i morfoloških podloga, uzimajući u obzir dospeće vučenog nanosa sa uzvodnog dela sliva (odnosno iz Južne Morave i Zapadne Morave), iz pritoka i od fluvijalne erozije (pre svega erozije rečnih obala).

Ukupan obim vađenja rečnih nanosa u planskom periodu jednak je dvostrukoj vrednosti planiranog godišnjeg obima vađenja rečnih nanosa iz Tabele 4.

Tabela 4. Godišnji obim vađenja rečnih nanosa po sektorima reke Velike Morave

Sektor	Ukupan godišnji transport nanosa	Procenjeni godišnji transport vučenog nanosa	Fluvijalna erozija	Ulaz vučenog nanosa sa uzvodnog sektora	Ulaz vučenog nanosa iz pritoka	Ukupan ulaz vučenog nanosa	Ulaz - izlaz	Dozvoljen godišnji obim vađenja rečnih nanosa
	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3
(1)	(2)	(3)=0,1x(2)	(4)	(5)	(6)	(7)=(4)+(5)+(6)	(8)=(7)-(3)	(9)
Sastav - Ćuprija	2.300	230	230	160	75	505	275	275
Ćuprija - Žabarski most	2.400	240	230	175	65	470	230	230
Žabarski - Ljubičevski most	2.450	245	240	180	85	505	260	260
Ljubičevski most - ušće	2.500	250	245	35	0	280	30	0
Ukupno:							795	765

Na kartama reke Velike Morave označene su granice Plana.

Na kartama reke Velike Morave zelenom šrafurom su označene lokacije na kojima je vađenje rečnih nanosa potrebno - sprudovi na konveksnim obalama rečnih krivina, naspram ruševnih obala (sa ili bez izvedene zaštite obale).

Na kartama reke Velike Morave su plavom bojom označene lokacije na kojima je dozvoljeno vađenje rečnih nanosa uz pribavljanje uslova iz odeljka 5. ovog plana.

Na kartama reke Velike Morave crvenom šrafurom su označene lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa, i to:

1) rečno korito Velike Morave od ušća u Dunav (km 0) do km 25 zbog značajnog produbljenja korita i negativnog uticaja na objekte u koritu i priobalju;

2) 50 m od vodnih objekata u koritu (regulacionih građevina, vodozahvata, ispusta i dr.);

3) 1.000 m uzvodno i nizvodno od prelaza gasovoda;

4) 500 m uzvodno i nizvodno od mostova;

5) u užoj zoni zaštite izvorišta vodosnabdevanja;

6) uzvodno i nizvodno od hidroloških stanica površinskih voda, u dužini jednakoj desetostrukoj širini reke;

7) u radijusu od 100 m od hidroloških stanica podzemnih voda.

Na kartama reke Velike Morave ucrtane su granice prirodnih dobara, zaštićenih po svim osnovama.

e) Reka Južna Morava

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta reke Južne Morave, od sastava Moravice i Binačke Morave kod Bujanovca (km 225) do sastava sa Zapadnom Moravom kod Stalaća (km 0), i to u granicama definisanim Planom.

Mogućnosti vađenja rečnih nanosa iz korita i priobalja Južne Morave postoje duž celog toka, osim na potezima Stalać-Đunis i Grdeličke klisure, gde je korito suženo i bez većih nanosnih formacija. Šljunak i krupan pesak predstavljaju osnovne granulometrijske komponente rečnog nanosa.

Južna Morava sa svojim obalskim pojasom predstavlja ekološki koridor od međunarodnog značaja.

Planirani godišnji obim vađenja nanosa po sektorima reke Južne Morave dat je u Tabeli 5, a procenjen je na osnovu svih raspoloživih psamoloških i morfoloških podloga, uzimajući u obzir dospeće vučenog nanosa sa uzvodnog dela sliva, iz pritoka i od fluvijalne erozije.

Ukupan obim vađenja rečnih nanosa u planskom periodu jednak je dvostrukoj vrednosti planiranog godišnjeg obima vađenja rečnih nanosa iz Tabele 5.

Tabela 5. Godišnji obim vađenja rečnih nanosa po sektorima reke Južne Morave

Sektor	Ukupan godišnji transport nanosa	Procenjeni godišnji transport vučenog nanosa	Fluvijalna erozija	Ulaz vučenog nanosa sa uzvodnog sektora	Ulaz vučenog nanosa iz pritoka	Ukupan ulaz vučenog nanosa	Ulaz - izlaz	Dozvoljen godišnji obim vađenja rečnih nanosa
	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3
(1)	(2)	(3)=0,1 x (2)	(4)	(5)	(6)	(7)=(4)+(5)+(6)	(8)=(7)-(3)	(9)
Uzvodno od Grdelice	450	45	10	75	95	180	135	0
Grdelica - ušće Nišave	850	85	45	125	175	345	260	260
Ušće Nišave - sastav	1200	120	85	145	125	355	235	235
Ukupno:							630	495

Na kartama reke Južne Morave označene su granice Plana.

Vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta reke Južne Morave je dozvoljeno nizvodno od Grdelice (km 0 - km 146).

Na kartama reke Južne Morave zelenom šrafurom su označene lokacije na kojima je vađenje rečnih nanosa potrebno - sprudovi na konveksnim obalama rečnih krivina, naspram ruševnih obala (sa ili bez izvedene zaštite obale).

Na kartama reke Južne Morave su plavom bojom označene lokacije na kojima je dozvoljeno vađenje rečnih nanosa uz pribavljanje uslova iz odeljka 5. ovog plana.

Na kartama reke Južne Morave crvenom šrafurom su označene lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa, i to:

1) rečno korito i priobalje na sektoru uzvodno od Grdelice (km 146 - km 225), jer su konstatovani nepovoljni procesi (ugrožavanje stabilnosti rečne trase, rušenje obala i lutanje korita, generalno produbljenje dna reke) koji mogu ugroziti postojeće infrastrukturne objekte;

2) 50 m od vodnih objekata u koritu (regulacionih građevina, vodozahvata, ispusta i dr.);

3) 1.000 m uzvodno i nizvodno od prelaza gasovoda;

4) 500 m uzvodno i nizvodno od mostova;

5) u užoj zoni zaštite izvorišta vodosnabdevanja;

6) uzvodno i nizvodno od hidroloških stanica površinskih voda, u dužini jednakoj desetostrukoj širini reke;

7) u radijusu od 100 m od hidroloških stanica podzemnih voda.

Na kartama reke Južne Morave ucrtane su granice prirodnih dobara, zaštićenih po svim osnovama.

ž) Reka Zapadna Morava

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta reke Zapadne Morave, od sastava Moravice i Đetinje (km 183) do sastava sa Južnom Moravom kod Stalaća (km 0), i to u granicama definisanim Planom.

Planirani godišnji obim vađenja nanosa po sektorima reke Zapadne Morave dat je u Tabeli 6, a procenjen je na osnovu svih raspoloživih psamoloških i morfoloških podloga, uzimajući u obzir dospeće vučenog nanosa sa uzvodnog dela sliva, iz pritoka i od fluvijalne erozije.

Ukupan obim vađenja rečnih nanosa u planskom periodu jednak je dvostrukoj vrednosti planiranog godišnjeg obima vađenja rečnih nanosa iz Tabele 6.

Obim vađenja rečnih nanosa iz akumulacija HE "Međuvršje" i HE "Ovčar Banja" je neograničen.

Tabela 6. Godišnji obim vađenja rečnih nanosa po sektorima reke Zapadne Morave

Sektor	Ukupan godišnji transport nanosa	Procenjeni godišnji transport vučenog nanosa	Fluvijalna erozija	Ulaz vučenog nanosa sa uzvodnog sektora	Ulaz vučenog nanosa iz pritoka	Ukupan ulaz vučenog nanosa	Ulaz - izlaz	Dozvoljen godišnji obim vađenja rečnih nanosa
	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3	103 m3
(1)	(2)	(3)=0,1x(2)	(4)	(5)	(6)	(7)=(4)+(5)+(6)	(8)=(7)-(3)	(9)
Uzvodno od ušća Ibra	650	65	10	130	125	265	200	200
Ušće Ibra - sastav	1.100	110	65	100	145	255	145	145
Ukupno:							345	345

Na kartama reke Zapadne Morave označene su granice Plana.

Na kartama reke Zapadne Morave zelenom šrafurom su označene lokacije na kojima je vađenje rečnih nanosa potrebno - sprudovi na konveksnim obalama rečnih krivina, naspram ruševnih obala (sa ili bez izvedene zaštite obale).

Na kartama reke Zapadne Morave su plavom bojom označene lokacije na kojima je dozvoljeno vađenje rečnih nanosa uz pribavljanje uslova iz odeljka 5. ovog plana.

Na kartama reke Zapadne Morave crvenom šrafurom su označene lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa, i to:

1) 50 m od vodnih objekata u koritu (regulacionih građevina, vodozahvata, ispusta i dr.);

2) 1.000 m uzvodno i nizvodno od prelaza gasovoda;

3) 500 m uzvodno i nizvodno od mostova;

4) u užoj zoni zaštite izvorišta vodosnabdevanja;

5) uzvodno i nizvodno od hidroloških stanica površinskih voda, u dužini jednakoj desetostrukoj širini reke;

6) u radijusu od 100 m od hidroloških stanica podzemnih voda;

7) u zaštitnom pojasu planiranih puteva.

Na kartama reke Zapadne Morave ucrtane su granice prirodnih dobara, zaštićenih po svim osnovama.

z) Drugi vodotoci I reda

Planom se uređuje vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta drugih vodotokova I reda, uključujući Svrljiški Timok, Trgoviški Timok, Beli Timok, Crni Timok, Timok, Pek, Kolubaru, Nišavu, Vlasinu i ostale.

Kolubara je međunarodni vodni put I kategorije od km 0 do km 5. U planskom periodu nisu predviđeni radovi na uređenju plovnog puta.

Ekološki koridori od međunarodnog značaja su sledeći vodotoci i njihov obalski pojas: Tamiš, Kereš, Zlatica, Karaš, Nera, Brzava, Moravica, Bosut i Studva.

U Tabeli 7. dat je planirani godišnji obim vađenja rečnih nanosa iz manjih aluvijalnih vodotokova I reda, određen na osnovu raspoloživih podloga i analiza, kao i lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa.

Ukupan obim vađenja rečnih nanosa u planskom periodu jednak je dvostrukoj vrednosti planiranog godišnjeg obima vađenja rečnih nanosa iz Tabele 7.

Obim vađenja rečnih nanosa iz akumulacija nije ograničen.

Tabela 7. Godišnji obim vađenja rečnih nanosa iz drugih vodotokova I reda

Reka	Ukupan godišnji transport nanosa	Procenjeni godišnji transport vučenog nanosa	Lokacije na kojima nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa	Dozvoljen godišnji obim vađenja rečnih nanosa
	103 m3	103 m3		103 m3
Svrljiški Timok	220	22	Knjaževac	20
Trgoviški Timok	150	15	Knjaževac	15
Beli Timok	370	37	Vratarnička klisura, Zaječar	35
Crni Timok	250	25	Zaječar	25
Timok	620	62		60
Pek	250	25		20
Kolubara	330	33	Valjevo, izmešteno korito u zoni površinskog kopa	30
Nišava	550	55	Sićevačka klisura, Pirot, deonice u zaštitnoj zoni autoputa	55
Vlasina	220	22	Uzvodno od Vlasotinca	20

Na ostalim vodotokovima I reda dozvoljen godišnji obim vađenja rečnih nanosa je ograničen na 5.000 m3 po vodotoku.

S obzirom na relativno mali godišnji obim vađenja rečnih nanosa, za druge reke I reda nisu izrađene karte sa prikazom lokacija na kojima je vađenje rečnih nanosa potrebno ili nije dozvoljeno.

Preporučeno je vađenje rečnih nanosa sa sprudova na konveksnim obalama rečnih krivina, naspram ruševnih obala (sa ili bez izvedene zaštite obale) i iz akumulacija.

Polazeći od propisima predviđenih ograničenja, nije dozvoljeno vađenje rečnih nanosa, i to:

1) 50 m od nebranjene nožice nasipa ka vodotoku i do 50 m od nožice nasipa ka branjenom području;

2) 50 m od vodnih objekata u koritu (regulacionih građevina, vodozahvata, ispusta i dr.);

3) 1.000 m uzvodno i nizvodno od prelaza gasovoda, naftovoda i drugih cevovoda (vodovod i kanalizacija) kao i podvodnih TT i elektro vodova;

4) 500 m uzvodno i nizvodno od mostova;

5) u užoj zoni zaštite izvorišta vodosnabdevanja;

6) uzvodno i nizvodno od hidroloških stanica površinskih voda, u dužini jednakoj desetostrukoj širini reke;

7) u radijusu od 100 m od hidroloških stanica podzemnih voda;

8) u zaštitnom pojasu puteva.

i) Vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta iz neobnovljivih rezervi

Vađenje rečnih nanosa sa vodnog zemljišta iz neobnovljivih rezervi za potrebe izvođenja radova na objektima od značaja za Republiku Srbiju izvodi se po posebnim projektima regulacije rečnih tokova, u skladu sa propisima.

5. Uslovi za vađenje rečnih nanosa

Pravno lice, odnosno preduzetnik koji namerava da vrši vađenje rečnih nanosa mora da ispuni uslove koji imaju za cilj da spreče negativan uticaj tih radova na vodni režim (vodni uslovi), na održavanje i unapređenje vodnih puteva, odnosno bezbednost plovidbe (plovidbeni uslovi), kao i uslove u pogledu zaštite životne sredine (uslovi zaštite prirode).

Ukoliko se lokacija na kojoj se planira vađenje rečnih nanosa nalazi na međunarodnom ili međudržavnom vodnom putu, pored pribavljanja vodnih uslova koje izdaje nadležno javno vodoprivredno preduzeće, potrebno je pribaviti i uslove od organa nadležnog za tehničko održavanje vodnog puta.

Ukoliko se lokacija na kojoj se planira vađenje rečnih nanosa nalazi na prostoru koji je u obuhvatu zaštite prirode po bilo kom osnovu, pored pribavljanja vodnih uslova koje izdaje nadležno javno vodoprivredno preduzeće, potrebno je pribaviti i uslove zaštite prirode od nadležnog zavoda za zaštitu prirode.

6. Grafički prikazi

Grafičke prikaze Plana čine atlasi karata u razmeri 1:10.000, i to za: reku Dunav od km 1.040 do km 1.433, Savu od km 0 do km 211, Drinu od km 0 do km 83, Veliku Moravu od km 0 do km 181, Južnu Moravu od km 0 do km 225 i Zapadnu Moravu od km 0 do km 183.

Grafički prikazi iz stava 1. ovog odeljka, izrađeni u tri kompleta, čuvaju se trajno u ministarstvu nadležnom za poslove vodoprivrede (jedan komplet), Javnom vodoprivrednom preduzeću "Srbijavode", Beograd (jedan komplet) i Javnom vodoprivrednom preduzeću "Vode Vojvodine", Novi Sad (jedan komplet).

Neposredan uvid u grafičke prikaze iz stava 1. ovog odeljka pravna lica, preduzetnici i fizička lica mogu ostvariti, i to na stranicama:

1) http://www.srbijavode.rs;

2) http://www.vodevojvodine.com.