PRAVILNIKO BLIŽIM USLOVIMA U POGLEDU PROSTORA, OPREME, KADRA I STANDARDA KVALITETA U ZDRAVSTVENIM USTANOVAMA ZA DARIVANJE LJUDSKIH ORGANA, ODNOSNO ZDRAVSTVENIM USTANOVAMA ZA TESTIRANJE DAVAOCA I PRIMAOCA LJUDSKIH ORGANA, KAO I U CENTRIMA ZA PRESAĐIVANJE LJUDSKIH ORGANA("Sl. glasnik RS", br. 71/2019) |
Ovim pravilnikom propisuju se bliži uslovi u pogledu prostora, opreme, kadra i standarda kvaliteta u zdravstvenim ustanovama za darivanje ljudskih organa, odnosno zdravstvenim ustanovama za testiranje davaoca i primaoca ljudskih organa, kao i u centrima za presađivanje ljudskih organa.
Obavljanje delatnosti darivanja, testiranja, procene podobnosti davaoca i podobnosti ljudskih organa, pribavljanja, očuvanja, prevoza, dodele i presađivanja ljudskih organa u svrhu lečenja ljudi, mogu obavljati ovlašćene zdravstvene ustanove za darivanje ljudskih organa, ovlašćene zdravstvene ustanove za testiranje davaoca i primaoca ljudskih organa i ovlašćeni centri za presađivanje ljudskih organa koje ispunjavaju opšte sanitarno-tehničke, higijenske i druge uslove utvrđene kojim se uređuju bliži uslovi za obavljanje zdravstvene delatnosti u zdravstvenim ustanovama i drugim oblicima zdravstvene službe, kao i posebni uslovi propisani pismenim uputstvima zasnovanim na dokazima i standardima, odnosno standardnim operativnim postupcima (SOP).
Svaka zdravstvena ustanova sa jedinicom intenzivnog lečenja (u daljem tekstu: zdravstvena ustanova za darivanje ljudskih organa) uspostavlja sistem i efikasne procedure za darivanje, odnosno pribavljanje ljudskih organa umrlih lica, u skladu sa savremenim medicinskim dostignućima i najvišim profesionalnim standardima.
Zdravstvena ustanova za darivanje ljudskih organa je stacionarna zdravstvena ustanova, u kojoj se obavljaju postupci i poslovi pribavljanja, odnosno uzimanja ljudskih organa od umrlih lica, namenjenih za presađivanje.
Zdravstvena ustanova za darivanje ljudskih organa raspolaže kvalifikovanim kadrom, opremom i prostorom u kojem se obavljaju poslovi utvrđivanja smrti, obezbeđenja odgovarajućeg pristanka za darivanje ljudskih organa, optimalno zbrinjavanje i održavanje vitalnosti ljudskih organa davaoca, procenu podobnosti davaoca i ljudskih organa, kao i brze dostupnosti odgovarajućih informacija za potrebe državne ili međunarodne razmene ljudskih organa.
Zdravstvena ustanova za darivanje ljudskih organa imenuje najmanje jednog koordinatora za darivanje ljudskih organa ili članove koordinacionog tima. Koordinator za darivanje ljudskih organa je doktor medicine specijalista odgovarajuće specijalnosti, sa najmanje dve godine radnog iskustva na poslovima iz st. 2. i 3. ovog člana.
Testiranje davaoca i primaoca ljudskih organa
Republički program za presađivanje ljudskih organa u organizacionoj strukturi zdravstvenih ustanova obuhvata i zdravstvene ustanove koje vrše imunogenetska i mikrobiološka, odnosno virusološka testiranja primaoca i davaoca organa, imajući u vidu da su nezaobilazna i obavezna u proceduri presađivanja organa.
Radi obezbeđivanja sistema kvaliteta u oblasti presađivanja ljudskih organa, zdravstvene ustanove koje obavljaju imunogenetska testiranja za potrebe presađivanja ljudskih organa i tkiva treba da zadovolje sledeće uslove:
1) odgovarajući prostor koji po veličini i rasporedu laboratorija za imunogenetska testiranja zadovoljava međunarodne standarde sistema kvaliteta u oblasti imunogenetike (European Federation for Immunogenetics - EFI): (PRE i POST PCR prostor, laboratorije za serološka testiranja, laboratorije za skladištenje uzoraka, kao i prostor za skladištenje medicinske dokumentacije);
2) odgovarajuću opremu koja po strukturi i nameni obezbeđuje vršenje imunogenetskih testiranja predviđenih međunarodnim standardima sistema kvaliteta u oblasti imunogenetike (European Federation for Immunogenetics - EFI): (aparati za serološka testiranja, aparati za molekulske tehnike, kao i aparati za izolaciju DNA);
3) obučen i edukovan kadar koji po broju, strukturi i kvalifikacijama odgovara zahtevima međunarodnog standarda sistema kvaliteta u oblasti imunogenetike (European Federation for Immunogenetics - EFI) i obezbeđuje vršenje imunogenetskih testiranja, a po broju osoblja zadovoljava potrebe centra za presađivanje ljudskih organa kojem pruža usluge iz oblasti imunogenetike;
4) odgovarajući poslovnik o radu i standardne operativne procedure koje su usklađene sa međunarodnim standardima sistema kvaliteta u oblasti imunogenetike (European Federation for Immunogenetics - EFI).
Centar za presađivanje ljudskih organa je zdravstvena ustanova tercijarnog nivoa zdravstvene zaštite iz Plana mreže zdravstvenih ustanova koji donosi Vlada, a koja je ovlašćena za uzimanje, odnosno presađivanje pojedinog ili više ljudskih organa.
Centar za presađivanje ljudskih organa ima u radnom odnosu najmanje:
1) koordinatora za presađivanje ljudskih organa,
2) tim za uzimanje ljudskih organa,
3) tim za presađivanje ljudskih organa.
Koordinatora za presađivanje ljudskih organa stava 2. tačka 1) ovog člana imenuje direktor zdravstvene ustanove, odnosno centra za presađivanje ljudskih organa.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa je doktor medicine specijalista odgovarajuće specijalnosti, sa najmanje dve godine radnog iskustva na poslovima iz oblasti presađivanja ljudskih organa. Zadužen je za koordinaciju postupaka uzimanja ljudskih organa sa zdravstvenom ustanovom za darivanje ljudskih organa, odnosno centrom za presađivanje ljudskih organa, kao i koordinaciju i izveštavanje Uprave za biomedicinu. Pored toga, zadužen je za stručno osposobljavanje i edukaciju članova tima za uzimanje ljudskih organa i tima za presađivanje ljudskih organa, sistem kvaliteta programa za presađivanje ljudskih organa i učestvuje u nacionalnim i međunarodnim stručnim telima i skupovima iz svoje nadležnosti.
Tim za uzimanje ljudskih organa je deo stručnog tima za presađivanje ljudskih organa ovlašćenog centra za presađivanje, a obavlja uzimanje ljudskih organa u svrhu presađivanja.
Tim za presađivanje ljudskih organa je stručni tim ovlašćenog centra za presađivanje ljudskih organa koji obavlja presađivanje jedne ili više vrsta ljudskih organa.
Uz zdravstvene radnike iz stava 1. ovog člana centar za presađivanje ljudskih organa ima na raspolaganju doktora medicine specijalistu psihijatrije ili diplomiranog psihologa sa odgovarajućim iskustvom u evaluaciji potencijalnih živih davalaca, porodične interakcije i psihološku podršku timu za presađivanje ljudskih organa, primaocima organa i pacijentima, kao i socijalnog radnika za sprovođenje programa socijalne rehabilitacije primaoca organa.
Centar za presađivanje ljudskih organa ima administratora (ili glavnu sestru) za poslove iz oblasti presađivanja ljudskih organa koji je odgovoran za administrativno upravljanje medicinskom dokumentacijom i obezbeđenje sledljivosti organa iz nadležnosti.
Za delatnost presađivanja organa kod pacijenata - dece, članovi tima za presađivanje ljudskih organa imaju dokazano iskustvo u presađivanju pojedinog organa kod pacijenata - dece, a tim za presađivanje ljudskih organa u svom sastavu ima i doktora medicine specijalistu pedijatrije odgovarajuće uže specijalnosti.
Program za presađivanje bubrega
Centar za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje bubrega u pogledu prostora ima:
1) najmanje dve operacione sale,
2) odeljenje interne - pedijatrijske medicine
3) odeljenje hirurške - urološke delatnosti sa iskustvom u obavljanju biopsija bubrega,
4) najmanje jednu jedinicu za izolaciju pacijenta radi neposrednog praćenja stanja pacijenata nakon presađivanja organa,
5) dostupnost radiološke dijagnostike 24 časa dnevno, 365 dana godišnje, uz mogućnost dijagnostičkih i interventnih procedura,
6) odeljenje delatnosti anesteziologije, reanimatologije i intenzivnog lečenja,
7) dostupnost odeljenja patologije sa iskustvom u interpretaciji biopsija bubrega, u skladu sa indikacijama postavljenim od strane tima za presađivanje ljudskih organa,
8) odeljenje nefrologije sa kapacitetima za dijalizu,
9) transplantacionu ambulantu,
10) stalnu dostupnost mikrobiološke dijagnostike (brisevi, hemokulture),
11) stalnu dostupnost krvi i komponenata krvi,
12) stalnu dostupnost biohemijske laboratorije i laboratorije za određivanje koncentracije imunomodulatornih lekova,
13) dostupnost laboratorija za tipizaciju tkiva sa akreditacijom Evropskog udruženja za imunogenetiku (EFI).
Tim za presađivanje bubrega čine transplantacioni hirurg, transplantacioni nefrolog i transplantacioni anesteziolog.
Transplantacioni hirurg je doktor medicine, specijalista urologije ili specijalista opšte hirurgije sa užom specijalizacijom iz digestivne (abdominalne) hirurgije ili specijalista abdominalne hirurgije ili specijalista dečje hirurgije.
Transplantacioni hirurg iz stava 1. ovog člana ima dve godine edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje bubrega tokom kojih:
1) učestvuje u najmanje 20 transplantacija bubrega, od toga najmanje deset kao prvi hirurg i najmanje deset kao asistent. Sva presađivanja ljudskih organa se dokumentuju i overavaju od strane centra za presađivanje ljudskih organa u kojem su obavljene,
2) obavi najmanje 20 uzimanja bubrega, od toga najmanje deset kao prvi hirurg i najmanje deset kao asistent.
Izuzetno, ako transplantacioni hirurg ne ispunjava uslove iz stava 2. ovog člana može mu se priznati kliničko iskustvo uz potvrdu centra za presađivanje ljudskih organa, ako je obavio:
1) 30 ili više presađivanja bubrega kao prvi hirurg u prethodnih pet godina,
2) najmanje 15 uzimanja bubrega.
Za presađivanje bubrega sa živih davalaca transplantacioni hirurg, uz ispunjavanje uslova iz st. 2. i 3. ovog člana ima potvrdu od centra za presađivanje ljudskih organa da je tokom dve godine obavio najmanje 30 operativnih zahvata na bubregu.
Ako se u centru za presađivanje ljudskih organa obavljaju laparoskopske nefrektomije, transplantacioni hirurg ima iskustvo u najmanje 15 laparoskopskih nefrektomija tokom pet godina. Sve laparoskopske nefrektomije dokumentuju se i overavaju od strane zdravstvene ustanove u kojoj su obavljene.
U centru za presađivanje ljudskih organa u kojem se obavlja presađivanje bubrega kod dece, transplantacioni hirurg ima iskustvo u presađivanju bubrega kod dece.
Transplantacioni nefrolog je doktor medicine, specijalista interne medicine ili specijalista pedijatrije sa užom specijalizacijom iz nefrologije, sa najmanje dve godine edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje bubrega tokom kojih je:
1) stekao veštine iz oblasti presađivanja ljudskih organa uključujući brigu o pacijentima u završnim fazama bubrežnih bolesti, odabiru primaoca, osnovama imunogenetike, postoperativnom i kasnijem zbrinjavanju pacijenata, korišćenju imunosupresivne terapije, diferencijalne dijagnostike i interpretacije nalaza testova bubrežnih disfunkcija kod alogenih primalaca, interpretaciji histoloških nalaza, odnosno dugoročnog praćenja i brige o pacijentima,
2) sarađivao sa transplantacionim hirurgom na preoperativnoj proceni i postoperativnom zbrinjavanju pacijenata, kao i lečenju hipertenzije, dijabetesa i problema sa hemodijalizom,
3) učestvovao u lečenju najmanje 30 hospitalizovanih pacijenata kod kojih je obavljeno presađivanje organa,
4) učestvovao godinu dana u praćenju najmanje 30 pacijenata kod kojih je obavljeno presađivanje organa, nakon otpuštanja iz bolnice,
5) prisustvovao pri najmanje tri presađivanja bubrega u operacionoj sali.
Ako transplantacioni nefrolog ne ispunjava uslove iz stava 1. ovog člana može mu se priznati kliničko iskustvo pod uslovom da:
1) ima dokumentovano učestvovanje u zbrinjavanju 45 ili više pacijenata sa presađenim bubregom tokom pet godina,
2) je bio prisutan u operacionoj sali prilikom najmanje tri presađivanja i tri uzimanja bubrega,
3) je učestvovao u najmanje tri procene i pripreme potencijalnih davalaca,
4) je tokom proteklih pet godina učestvovao u zbrinjavanju pacijenata kod kojih je obavljeno presađivanje bubrega, da poseduje znanja i veštine lečenja pacijenata u završnim fazama bubrežnih bolesti, odabiru primalaca, osnovama histokompatibilnosti i tipizacije tkiva, postoperativnom i kasnijem zbrinjavanju pacijenata, osnovama korišćenja imunosupresivne terapije, kao i neželjenim efektima i komplikacijama imunosupresije, diferencijalnoj dijagnostici i interpretaciji nalaza testova bubrežnih disfunkcija kod alogenih primalaca, interpretaciji histoloških nalaza i dugoročnom praćenju i brizi o pacijentima.
Transplantacioni anesteziolog je doktor medicine specijalista anesteziologije, reanimatologije i intenzivne medicine sa dve godine radnog iskustva u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje bubrega tokom kojih je:
1) direktno učestvovao u preoperativnoj pripremi i anesteziji 45 pacijenata za presađivanje bubrega,
2) učestvovao u intenzivnom lečenju i rešavanju komplikacija tokom presađivanja, te post-intenzivnom lečenju 45 pacijenata s presađenim organom,
3) savladao znanja i veštine preoperativne pripreme, anestezije i intenzivne nege pacijenata sa presađenim organom, uključujući terapijske pristupe i korišćenje imunosupresivne terapije, neželjene efekte i komplikacije, osnove histokompatibilnosti i tipizacije tkiva, diferencijalne dijagnostike i interpretacije histoloških nalaza.
U centru za presađivanje ljudskih organa u kojem se obavlja presađivanje bubrega kod dece, transplantacioni anesteziolog ima iskustva u anesteziji dece.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa je doktor medicine specijalista sa najmanje dve godine radnog iskustva.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa je zadužen za:
1) koordinaciju zbrinjavanja pacijentima pre i posle presađivanja organa,
2) dnevnu komunikaciju sa centrima za dijalizu i koordinaciju kliničke obrade,
3) administrativno upravljanje listom čekanja,
4) unos podataka u propisane registre,
5) edukaciju pacijenta i njegove porodice.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa sarađuje sa timom za presađivanje ljudskih organa i službama uključenim u zbrinjavanje pacijenata, a može biti uključen i u postupke u vezi sa uzimanjem organa koji obuhvataju prijem ponude bubrega, organizaciju i podršku timu za uzimanje ljudskih organa i prijem pacijenta u bolnicu.
Tim za uzimanje bubrega, čine doktor medicine specijalista urologije ili specijalista opšte hirurgije ili specijalista opšte hirurgije sa užom specijalizacijom iz digestivne (abdominalne) hirurgije ili specijalista abdominalne hirurgije ili specijalista dečje hirurgije.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana ima potvrdu o samostalno obavljenih najmanje deset uzimanja bubrega.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana odgovoran je za organizaciju postupka uzimanja ljudskih organa, proveru identiteta i obeležja davaoca, prijavu neželjenih reakcija i događaja, dostavu propisane dokumentacije, propisno označavanje i pakovanje organa i komunikaciju sa koordinatorom za presađivanje ljudskih organa.
Centar za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje jetre u pogledu prostora ima:
1) najmanje dve operacione sale,
2) odeljenje interne medicine,
3) odeljenje gastroenterologije,
4) odeljenje hirurgije sa intenzivnom negom,
5) najmanje jednu jedinicu za izolaciju pacijenta radi neposrednog praćenje stanja pacijenata nakon presađivanja organa,
6) dostupnost radiološke dijagnostike 24 časa dnevno, 365 dana godišnje, uz mogućnost dijagnostičkih i interventnih procedura,
7) odeljenje delatnosti anesteziologije, reanimatologije i intenzivnog lečenja,
8) dostupnost odeljenja patologije sa iskustvom u interpretaciji histoloških biopsija jetre, u skladu sa indikacijama postavljenim od strane tima za presađivanje ljudskih organa,
9) transplantacionu ambulantu,
10) stalnu dostupnost mikrobiološke dijagnostike (brisevi, hemokulture),
11) stalnu dostupnost krvi i komponenata krvi,
12) dostupnost laboratorije za tipizaciju tkiva,
13) stalnu dostupnost laboratorije za toksikološke analize radi praćenja koncentracije imunomodulatornih lekova.
Tim za presađivanje jetre čine transplantacioni hirurg, transplantacioni internista - gastroenterolog i transplantacioni anesteziolog. Pored toga, članovi tima su medicinske sestre - instrumentarke i anestetičari.
Transplantacioni hirurg je doktor medicine specijalista opšte hirurgije, ili specijalista abdominalne hirurgije, ili specijalista vaskularne hirurgije ili specijalista opšte hirurgije sa užom specijalizacijom iz digestivne (abdominalne) hirurgije ili specijalista opšte hirurgije sa užom specijalizacijom iz vaskularne hirurgije.
Transplantacioni hirurg iz stava 1. ovog člana ima dve godine edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje jetre koji obavlja najmanje deset presađivanja jetre godišnje.
Tokom edukacije iz stava 2. ovog člana transplantacioni hirurg:
1) obavi najmanje deset presađivanja jetre, od čega pet kao prvi hirurg i pet kao prvi asistent. Sva presađivanja ljudskih organa dokumentuju se i overavaju od strane zdravstvene ustanove u kojoj su obavljena,
2) obavi najmanje deset uzimanja jetre, od čega pet kao prvi hirurg i pet kao asistent,
3) direktno se uključuje u zbrinjavanje i dalje lečenje pacijenata sa presađenom jetrom,
4) savladava znanja i veštine lečenja pacijenata u završnim fazama bolesti jetre, odabiru primaoca, osnove histokompatibilnosti i tipizacije tkiva, postoperativnu i kasniju brigu o pacijentima, korišćenje imunosupresivne terapije, diferencijalne dijagnostike i interpretacije nalaza testova funkcija jetre, interpretacije histoloških nalaza i dugoročnog praćenja i brige o pacijentima.
Izuzetno, ako transplantacioni hirurg ne ispunjava uslove iz st. 2. i 3. ovog člana može mu se priznati kliničko iskustvo, ako ispunjava sledeće uslove:
1) ima obavljenih 20 ili više presađivanja jetre, od čega deset kao prvi hirurg i deset kao asistent tokom pet godina. Sva presađivanja organa dokumentuju se i overavaju od strane zdravstvene ustanove u kojoj su obavljena. Potvrde sadrže datum presađivanja, istoriju bolesti, opis rada pri operativnom zahvatu. Tokom sticanja iskustva iz oblasti presađivanja jetre, neophodne su aktivnosti koje uključuju preoperativno zbrinjavanje pacijenata i obavljanje operativnih zahvata kao prvi hirurg,
2) ima obavljenih najmanje 20 uzimanja jetre, od čega deset kao prvi hirurg i deset kao asistent,
3) da je direktno uključen u pretransplantacionu pripremu i praćenje pacijenata sa presađenom jetrom tokom pet godina.
Za obavljanje delatnosti presađivanja jetre sa živih davalaca transplantacioni hirurg, uz ispunjavanje uslova iz člana 15. ovog pravilnika, ispunjava i sledeće uslove:
1) da je tokom dve godine učestvovao kao prvi hirurg pri najmanje 20 operacija - resekcija jetre sa više od tri segmenta,
2) da je učestvovao u najmanje pet operativnih zahvata, odnosno uzimanja jetre sa živog davaoca.
Transplantacioni internista je doktor medicine specijalista interne medicine sa užom specijalizacijom iz gastroenterologije.
Transplantacioni internista ima godinu dana edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje jetre tokom kojih:
1) pod direktnim nadzorom učestvuje najmanje tri meseca na poslovima zbrinjavanja i lečenja pacijenata kod kojih je presađena jetra, a ostatak vremena treba da provode na poslovima koji su u vezi sa presađivanjem organa, poput rada u laboratoriji za tipizaciju tkiva,
2) savladava znanja i veštine iz oblasti presađivanja ljudskih organa uključujući brigu o pacijentima u terminalnim fazama bolesti jetre, odabira primaoca, osnova histokompatibilnosti i tipizacije tkiva, postoperativnog i kasnijeg lečenja i zbrinjavanja pacijenata, korišćenja imunosupresivne terapije, diferencijalne dijagnostike i interpretacije nalaza testova disfunkcije jetre, interpretacije histoloških nalaza i dugoročnog praćenja i brige o pacijentima,
3) sarađuje sa hirurzima na preoperativnoj proceni i postoperativnom zbrinjavanju, kao i lečenju,
4) učestvuje u radu tima za presađivanje ljudskih organa i uključuje se u donošenje odluka o imunosupresivnoj terapiji,
5) tokom 12 meseci učestvuje u zbrinjavanju najmanje deset hospitalizovanih pacijenata kod kojih je presađena jetra, prati, odnosno kontroliše najmanje 20 pacijenata otpuštenih iz bolnice. Praćenje otpuštenih pacijenata treba da se dovija u kontinuitetu najmanje tri meseca nakon otpuštanja iz bolnice,
6) je prisutan u operacionoj sali pri najmanje tri presađivanja i tri uzimanja jetre za presađivanje,
7) prisustvuje i posmatra najmanje jedan postupak procene davaoca, kao i čitav postupak darivanja organa.
Izuzetno, ako transplantacioni internista ne ispunjava uslove iz stava 2. ovog člana, može mu se priznati kliničko iskustvo, ako ispunjava sledeće uslove:
1) da ima dokumentovano učestvovanje u lečenju najmanje 20 ili više pacijenata sa presađenom jetrom u poslednjih pet godina. Učestvovanje u lečenju i praćenju pacijenata treba da se odvija u kontinuitetu najmanje tri meseca od otpuštanja iz bolnice za svakog pacijenta i dokumentovano i overeno od strane centra za presađivanje ljudskih organa u kojem je obavljeno,
2) da je dve godine učestvovao u zbrinjavanju i lečenju pacijenata kod kojih je presađena jetra i savladao znanja i veštine zbrinjavanja i lečenja pacijenata u terminalnim fazama bolesti jetre, odabira primaoca, osnove histokompatibilnosti i tipizacije tkiva, postoperativnog i kasnijeg lečenja i zbrinjavanja pacijenata, korišćenja imunosupresivne terapije, neželjenih efekata i komplikacija imunosupresije, diferencijalne dijagnostike i interpretacije nalaza testova disfunkcije jetre, interpretacije histoloških nalaza i dugoročnog praćenja i brige o pacijentima.
Transplantacioni anesteziolog je doktor medicine specijalista anesteziologije, reanimatologije i intenzivne medicine koji ima dve godine radnog iskustva u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje jetre tokom kojih je:
1) direktno učestvovao u preoperativnoj pripremi i anesteziji deset pacijenata za presađivanje jetre,
2) učestvovao u intenzivnom zbrinjavanju i rešavanju mogućih komplikacija tokom presađivanja jetre, te post-intenzivnom zbrinjavanju najmanje deset pacijenata sa presađenom jetrom.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa je doktor medicine specijalista odgovarajuće specijalnosti, sa najmanje dve godine radnog iskustva.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa odgovoran je za koordinaciju kliničkog zbrinjavanja pacijenta pre i posle presađivanja jetre i učestvuje u edukaciji pacijenta i njegove porodice.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa sarađuje sa timom za presađivanje ljudskih organa i sa službama koje su uključene u lečenje i zbrinjavanje pacijenta, a može biti uključen i u postupke vezane za uzimanje organa koji obuhvataju prijem ponude organa, organizaciju i podršku timu za uzimanje ljudskih organa, kao i prijem pacijenta u bolnicu.
Tim za uzimanje jetre čine doktor medicine hirurg specijalista opšte ili abdominalne hirurgije.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana ima potvrdu o samostalno obavljenih najmanje deset uzimanja jetre.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana odgovoran je za organizaciju postupka uzimanja jetre, proveru identiteta i procene obeležja davaoca, prijavu neželjenih reakcija i događaja, ispunjavanje i dostavu propisane dokumentacije, propisno označavanje i pakovanje organa, kao i komunikaciju sa bolničkim koordinatorom.
Program za presađivanje jetre kod dece
Za obavljanje delatnosti presađivanja jetre kod dece centar za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje jetre kod dece u pogledu prostora ima:
1) najmanje dve operacione sale, od čega barem jednu specifično opremljenu za potrebe dečje populacije.
2) odeljenje pedijatrijske gastroenterologije,
3) odeljenje dečje i abdominalne (transplantacione) hirurgije,
4) jedinicu intenzivnog lečenja dece,
5) odeljenje patologije sa iskustvom u interpretaciji histoloških nalaza jetre specifičnih za pedijatrijsku populaciju i transplantacionu problematiku u celini,
6) izolaciju u okviru jedinice intenzivnog lečenja dece,
7) poluizolaciju u okviru odeljenja pedijatrijske gastroenterologije,
8) transplantacionu ambulantu,
9) stalnu dostupnost mikrobiološke dijagnostike,
10) stalnu dostupnost krvi i komponenata krvi,
11) stalnu dostupnost konzervativne i interventne radiološke dijagnostike,
12) stalnu dostupnost toksikološke laboratorije za praćenje koncentracije imunomodulatornih lekova,
13) dostupnost radiološke dijagnostike 24 časa dnevno, 365 dana godišnje, uz mogućnost dijagnostičkih i interventnih procedura,
14) dostupnost laboratorije za tipizaciju tkiva.
Tim za presađivanje jetre kod dece, čine dečji transplantacioni hirurg za jetru, transplantacioni pedijatrijski gastroenterolog, dečji transplantacioni anesteziolog i pedijatar.
Dečji transplantacioni hirurg za jetru je doktor medicine specijalista dečje hirurgije ili specijalista opšte hirurgije.
Dečji transplantacioni hirurg za jetru iz stava 1. ovog člana ima dve godine edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje jetre koji ima najmanje deset presađivanja jetre kod odraslih i pet presađivanja jetre kod dece u prethodnih pet godina.
Tokom edukacije iz stava 2. ovog člana transplantacioni hirurg za jetru:
1) obavlja najmanje deset presađivanja jetre, od čega pet kao prvi hirurg i pet kao prvi asistent,
2) obavlja najmanje dva presađivanja jetre kod dece kao prvi hirurg i dva kao prvi asistent. Sva presađivanja organa dokumentuju se i overavaju od strane zdravstvene ustanove u kojoj su obavljene,
3) obavlja najmanje deset uzimanja jetre, od čega pet kao prvi hirurg i pet kao asistent,
4) direktno se uključuje u zbrinjavanje pacijenata sa presađenom jetrom, savladava znanja i veštine zbrinjavanja i lečenja pacijenata u terminalnim fazama bolesti jetre, odabira primaoca, postoperativnog i kasnijeg lečenja i zbrinjavanja pacijenata, korišćenja imunosupresivne terapije, diferencijalne dijagnostike i interpretacije nalaza testova funkcija jetre, interpretacije histoloških nalaza i dugoročnog praćenja i brige o pacijentima.
Ako dečji transplantacioni hirurg za jetru proceni da je za optimalno izvođenje vaskularnih anastomoza kod odojčadi potrebno učestvovanje doktora medicine specijaliste opšte hirurgije, uže specijalnosti plastične hirurgije ili doktora medicine specijaliste plastične, rekonstruktivne i estetske hirurgije i doktora medicine, specijaliste opšte hirurgije, uže specijalnosti vaskularne hirurgije ili doktora medicine specijaliste vaskularne hirurgije, isti se može pridružiti timu za presađivanje ljudskih organa ako ima dokumentovano iskustvo iz oblasti dečje transplantacione hirurgije u bar deset obavljenih operativnih zahvata tokom pet godina.
Transplantacioni pedijatrijski gastroenterolog je doktor medicine specijalista pedijatrije sa užom specijalizacijom iz gastroenterologije.
Transplantacioni pedijatrijski gastroenterolog iz stava 1. ovog člana ima godinu dana edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje jetre tokom kojih:
1) pod direktnim nadzorom učestvuje najmanje šest meseci u zbrinjavanju pacijenata kod kojih je presađena jetra, a ostatak vremena provede na poslovima u vezi sa presađivanjem ljudskih organa,
2) ovladava širokim spektrom znanja iz oblasti presađivanja ljudskih organa, uključujući zbrinjavanje i lečenje pacijenata u terminalnim fazama bolesti jetre, odabirom primaoca, osnova histokompatibilnosti i tipizacije tkiva, postoperativnom i kasnijem zbrinjavanju i lečenju pacijenata, korišćenjem imunosupresivne terapije, diferencijalne dijagnostike i interpretacije nalaza testova disfunkcije jetre, interpretacijom histoloških nalaza i dugoročnim praćenjem i brigom o pacijentima,
3) u dogovoru sa hirurzima odlučuje o preoperativnoj proceni i postoperativnom zbrinjavanju, kao i lečenju,
4) učestvuje u radu tima za presađivanje ljudskih organa i uključuje se u donošenje odluka o imunosupresivnoj terapiji,
5) učestvuje u zbrinjavanju najmanje pet hospitalizovanih pacijenata sa presađenim organom, kao i u kontinuiranom praćenju i kontroli najmanje pet pacijenata sa presađenim organom nakon otpuštanja iz bolnice,
6) prisustvuje u operacionoj sali pri najmanje tri presađivanja jetre i najmanje tri uzimanja jetre,
7) posmatra i prisustvuje najmanje jednom postupku procene davaoca, kao i kompletnog postupka darivanja organa.
Izuzetno, ako transplantacioni pedijatrijski gastroenterolog za jetru ne ispunjava uslove iz stava 2. ovog člana, može mu se priznati kliničko iskustvo ako ispunjava sledeće uslove:
1) ima dokumentovano učestvovanje u zbrinjavanju deset ili više pacijenata sa presađenom jetrom u poslednjih pet godina. Učestvovanje u zbrinjavanju i praćenju svakog pacijenta obavlja se u kontinuitetu od otpuštanja iz bolnice, dokumentuje se i overava od strane centra za presađivanje ljudskih organa u kojem su obavljene,
2) prisustvuje u operacionoj sali pri najmanje dva presađivanja i dva uzimanja jetre,
3) učestvuje u najmanje tri procene potencijalnih davalaca, kao i njihove pripreme,
4) dve godine je učestvovao u zbrinjavanju i lečenju pacijenata sa presađenom jetrom, poseduje znanja i veštine zbrinjavanja pacijenata u završnim fazama bolesti jetre, odabiru primaoca, postoperativnom i kasnijem zbrinjavanju pacijenata, korišćenju imunosupresivne terapije, neželjenim efektima i komplikacijama imunosupresije, diferencijalne dijagnostike i interpretacije nalaza testova disfunkcije jetre, interpretaciji histoloških nalaza i dugoročnog praćenja i brige o pacijentima.
Dečji transplantacioni anesteziolog je doktor medicine specijalista anesteziologije, reanimatologije i intenzivnog lečenja sa najmanje dve godine iskustva u anesteziji dece.
Dečji transplantacioni anesteziolog ima dve godine radnog iskustva u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje jetre tokom kojih je direktno učestvovao u preoperativnoj pripremi i anesteziji deset pacijenata (od čega barem petoro dece) za presađivanje jetre i rešavanju mogućih komplikacija tokom presađivanja i učestvovao u zbrinjavanju najmanje petoro dece nakon presađivanja jetre.
Koordinator (pedijatrijski) za presađivanje ljudskih organa je doktor medicine specijalista odgovarajuće specijalnosti sa najmanje dve godine radnog iskustva i sa najmanje tri godine iskustva u zbrinjavanju i nezi pacijenata kod kojih je presađena jetra.
Koordinator (pedijatrijski) za presađivanje ljudskih organa odgovoran je za koordinaciju kliničkog zbrinjavanja pacijenta pre i posle presađivanja organa i učestvuje u edukaciji pacijenta i njegove porodice.
Koordinator (pedijatrijski) za presađivanje ljudskih organa sarađuje sa timom za presađivanje ljudskih organa i službama koje su uključene u brigu o pacijentu, a može biti uključen i u postupke u vezi sa uzimanjem organa koji obuhvataju prijem ponude organa, organizaciju i podršku timu za uzimanje ljudskih organa, kao i prijem pacijenta u bolnicu.
Za obavljanje delatnosti presađivanja jetre sa živih davalaca i izuzetno kada nema dečjeg transplantacionog hirurga, transplantacioni hirurg za jetru ispunjava i sledeće uslove:
1) da je tokom protekle dve godine učestvovao kao prvi hirurg pri najmanje deset operacija, odnosno resekcija jetre sa više od tri segmenta,
2) da je učestvovao pri najmanje tri postupka uzimanja jetre sa živog davaoca.
Tim za uzimanje jetre čine doktor medicine specijalista opšte hirurgije ili specijalista abdominalne hirurgije ili specijalista opšte hirurgije sa užom specijalizacijom iz digestivne (abdominalne) hirurgije.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana ima potvrdu o samostalno obavljenih najmanje pet uzimanja jetre.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana odgovoran je za organizaciju postupka uzimanja ljudskih organa, proveru identiteta i procene obeležja davaoca, prijavu neželjenih reakcija i događaja, ispunjavanje i dostavu propisane dokumentacije, propisno označavanje i pakovanje organa, kao i komunikaciju sa koordinatorom za presađivanje ljudskih organa.
Centar za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje srca u pogledu prostora ima:
1) dve operacione sale,
2) odeljenje kardiohirurške-kardiološke intenzivne nege sa kapacitetima lečenja pacijenata zbrinutih primenom mehaničke potpore cirkulacije srcu,
3) dostupnost službe za obavljanje biopsije srca, koronarografije i invazivne hemodinamike 365 dana, 24 časa dnevno,
4) dostupnost službe za dijalizu, 365 dana, 24 časa dnevno,
5) odeljenje kardiohirurgije sa iskustvom i mogućnošću obavljanja intervencija sa vantelesnom cirkulacijom (EKK),
6) dostupnost odeljenja patologije sa iskustvom u interpretaciji histoloških biopsija srca,
7) najmanje jednu jedinicu za izolaciju radi neposrednog praćenje stanja pacijenata nakon presađivanja organa, kao i najmanje jednu jedinicu sa mogućnošću izolacije pacijenata nakon presađivanja srca radi lečenja postoperativnih komplikacija,
8) transplantacionu kardiološku ambulantu u kojoj se stacionarno i ambulantno obrađuju i leče pacijenti kod kojih je obavljeno presađivanje organa i pacijenti koji čekaju na presađivanje organa,
9) stalnu dostupnost mikrobiološke dijagnostike (brisevi, hemokulture),
10) stalnu dostupnost krvi i komponenata krvi,
11) stalnu dostupnost toksikološke laboratorije za praćenje koncentracije imunomodulatornih lekova,
12) dostupnost laboratorija za tipizaciju tkiva sa akreditacijom Evropskog udruženja za imunogenetiku (EFI) (uključujući pre i postoperativno serijsko praćenje PRA-a).
Tim za presađivanje srca čine transplantacioni hirurg za srce, transplantacioni kardiolog i transplantacioni anesteziolog.
Transplantacioni hirurg za srce je doktor medicine specijalista opšte hirurgije sa užom specijalizacijom iz kardiohirurgije ili doktor medicine specijalista kardiohirurgije.
Transplantacioni hirurg za srce iz stava 1. ovog člana ima dve godine edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje srca tokom kojih:
1) obavi najmanje 20 presađivanja srca kao prvi hirurg ili prvi asistent. Sva presađivanja organa dokumentuju se i overavaju od strane zdravstvene ustanove u kojoj su obavljena,
2) obavi najmanje deset uzimanja srca kao prvi hirurg ili prvi asistent tokom dve godine.
Izuzetno, ako transplantacioni hirurg za srce ne ispunjava uslove iz stava 2. ovog člana, može mu se priznati kliničko iskustvo ako ispunjava sledeće uslove:
1) ima obavljenih 20 ili više presađivanja srca kao prvi hirurg ili asistent u minimalnom vremenskom periodu od dve ili pet godina u maksimalnom vremenskom periodu, od čega pri najmanje 15 presađivanja organa kao prvi hirurg. Sva presađivanja organa dokumentuju se i overavaju od strane zdravstvene ustanove u kojoj su obavljena. Potvrde sadrže datum presađivanja organa, istoriju bolesti i opis rada pri operativnom zahvatu. Tokom sticanja iskustva iz oblasti presađivanja srca, neophodne su aktivnosti koje uključuju preoperativno zbrinjavanje pacijenata i obavljanje operativnih zahvata kao prvi hirurg, i da ima obavljenih najmanje deset uzimanja srca pod stručnim nadzorom. Sva uzimanja srca dokumentuju se i overavaju od strane transplantacionog hirurga koji je nadgledao operativne zahvate. Potvrde sadrže datum presađivanja organa, istoriju bolesti i opis rada pri realizaciji operativnog zahvata.
Transplantacioni kardiolog je doktor medicine specijalista interne medicine sa užom specijalizacijom iz kardiologije.
Transplantacioni kardiolog iz stava 1. ovog člana ima godinu dana edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje srca koji obavlja najmanje 20 presađivanja srca godišnje.
Tokom rada u centru za presađivanje ljudskih organa iz stava 1. ovog člana transplantacioni kardiolog:
1) pod direktnim nadzorom učestvuje u pripremi i postoperativnom zbrinjavanju i praćenju najmanje 20 pacijenata sa presađenim organom. Svi slučajevi se dokumentuju i overavaju od strane transplantacionog doktora medicine koji je nadgledao postupak. Potvrde sadrže datum presađivanja organa, istoriju bolesti i opis rada,
2) vlada širokim spektrom znanja iz oblasti presađivanja ljudskih organa, uključujući brigu o pacijentima sa akutnom i hroničnom srčanom insuficijencijom, osnovama imunogenetike, odabiru davaoca i primaoca, pre i postoperativnom hemodinamskom zbrinjavanju i praćenju pacijenta nakon presađivanja srca i ugradnje uređaja za mehaničku potporu srcu, postoperativnoj primeni imunosupresivne terapije, interpretaciji histoloških nalaza biopsije miokarda i proceni stepena odbacivanja, te dugoročnog praćenja i brizi o pacijentima,
3) prisustvuje u operacionoj sali pri najmanje tri presađivanja srca i najmanje tri uzimanja srca i prisustvuje i posmatra bar jedan postupak procene davaoca, kao i kompletnog postupka darivanja organa.
Izuzetno, ako transplantacioni kardiolog ne ispunjava uslove iz stava 3. ovog člana, može mu se priznati kliničko iskustvo, ako ispunjava sledeće uslove:
1) ima dokumentovano učestvovanje u zbrinjavanju 20 ili više pacijenata sa presađenim srcem tokom minimalnog vremenskog perioda od dve ili maksimalno pet godina. Učestvovanje u zbrinjavanju i praćenju pacijenata treba biti minimalno 12 meseci u kontinuitetu za svakog pacijenta od obavljenog presađivanja srca i dokumentovano i overeno od centra za presađivanje ljudskih organa u kojem su obavljena,
2) da je prisutan u operacionoj sali pri najmanje tri presađivanja i tri uzimanja srca. Pored toga, učestvuje u najmanje tri procene potencijalnih davalaca i pripreme davalaca.
3) da je dve godine učestvovao u zbrinjavanju pacijenata sa presađenim srcem, poseduje znanja i veštine zbrinjavanja pacijenata sa akutnom i hroničnom srčanom insuficijencijom, osnovama imunogenetike, odabiru davaoca i primaoca, pre i postoperativnog hemodinamskog zbrinjavanja i praćenja pacijenta nakon presađivanja srca i ugradnje uređaja za mehaničku potporu srcu, postoperativne primene imunosupresivne terapije, interpretacije histoloških nalaza biopsije miokarda i procene stepena odbacivanja, dugoročnog praćenja i brige o pacijentima.
Transplantacioni anesteziolog je doktor medicine specijalista anesteziologije, reanimatologije i intenzivne medicine.
Transplantacioni anesteziolog iz stava 1. ovog člana ima dve godina radnog iskustva u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje srca tokom kojih:
1) direktno učestvuje u preoperativnoj pripremi i anesteziji 20 pacijenata za presađivanje srca,
2) učestvuje u intenzivnom zbrinjavanju i rešavanju mogućih komplikacija tokom presađivanja srca i post-intenzivnom zbrinjavanju najmanje 20 pacijenata sa presađenim srcem,
3) savladava znanja i veštine anestezije i intenzivnog zbrinjavanja pacijenata sa presađenim srcem, uključujući terapijske pristupe i korišćenje imunosupresivne terapije, neželjenih efekata i komplikacija.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa je doktor medicine specijalista odgovarajuće specijalnosti sa najmanje dve godine radnog iskustva i najmanje tri godine iskustva u zbrinjavanju i nezi pacijenata kojima je presađeno srce.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa odgovoran je za koordinaciju kliničkog zbrinjavanja pacijenta pre i posle presađivanja organa i učestvuje u edukaciji pacijenta i njegove porodice.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa sarađuje sa timom za presađivanje ljudskih organa i službama koje su uključene u zbrinjavanje pacijenta, a može biti uključen i u postupke u vezi sa uzimanjem organa koji obuhvataju prijem ponude organa, organizaciju i podršku timu za uzimanje ljudskih organa, kao i prijem pacijenta u bolnicu.
Tim za uzimanje srca čine doktor medicine specijalista opšte hirurgije sa užom specijalizacijom iz torakalne hirurgije ili specijalista kardiotorakalne hirurgije.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana ima potvrdu o samostalno obavljenih najmanje deset uzimanja srca.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana odgovoran je za organizaciju postupka uzimanja organa, proveru identiteta i procene obeležja davaoca, prijavu neželjenih reakcija i događaja, ispunjavanje i dostavu propisane dokumentacije, propisno označavanje i pakovanje organa, kao i komunikaciju sa koordinatorom za presađivanje ljudskih organa.
Centar za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje pluća u pogledu prostora ima:
1) najmanje dve operacione sale,
2) odeljenje interne medicine,
3) odeljenje radiologije,
4) odeljenje anesteziologije, reanimatologije i intenzivnog lečenja,
5) odeljenje pulmologije,
6) odeljenje torakalne hirurgije,
7) odeljenje patologije sa iskustvom u biopsiji pluća,
8) transplantacionu ambulantu,
9) stalnu dostupnost mikrobiološke dijagnostike (brisevi, hemokulture),
10) stalnu dostupnost krvi i komponenata krvi,
11) stalnu dostupnost konzervativne i interventne radiološke dijagnostike,
12) stalnu dostupnost konzervativne i interventne pulmološke dijagnostike,
13) stalnu dostupnost toksikološke laboratorije za praćenje koncentracije imunomodulatornih lekova,
14) dostupnost laboratorije za tipizaciju tkiva sa akreditacijom Evropskog udruženja za imunogenetiku (EFI).
Tim za presađivanje pluća čine transplantacioni hirurg za pluća, transplantacioni internista za pluća i transplantacioni anesteziolog.
Transplantacioni hirurg za pluća je doktor medicine specijalista grudne hirurgije ili doktor medicine specijalista opšte hirurgije sa užom specijalizacijom iz kardiohirurgije.
Transplantacioni hirurg za pluća iz stava 1. ovog člana ima godinu dana edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje pluća tokom kojih:
1) obavi najmanje pet presađivanja pluća kao prvi hirurg ili prvi asistent. Sva presađivanja organa dokumentuju se i overavaju od strane zdravstvene ustanove u kojoj su obavljena,
2) obavi najmanje pet uzimanja pluća kao prvi hirurg ili kao prvi asistent,
3) da je dve godine direktno uključen u zbrinjavanje i lečenje pacijenata sa presađenim plućima, da savlada znanja i veštine zbrinjavanja i lečenja pacijenata sa presađenim plućima, odabir primaoca, korišćenje mehaničke ventilacije, postoperativno i kasnije zbrinjavanje i lečenje pacijenata, korišćenje imunosupresivne terapije i dugoročno praćenje i brigu o pacijentima.
Izuzetno, ako transplantacioni hirurg za pluća ne ispunjava uslove iz stava 2. ovog člana, može mu se priznati kliničko iskustvo ako ispunjava sledeće uslove:
1) ima obavljenih pet ili više presađivanja pluća kao prvi hirurg ili asistent tokom minimalnog vremenskog perioda od dve ili maksimalno pet godina. Sva presađivanja organa dokumentuju se i overavaju od strane zdravstvene ustanove u kojoj su obavljena. Potvrde sadrže datum presađivanja organa, istoriju bolesti i opis rada pri realizaciji operativnog zahvata. Tokom sticanja iskustva iz oblasti presađivanja pluća, neophodne su aktivnosti koje uključuju preoperativno zbrinjavanje pacijenata i obavljanje operativnih zahvata kao prvi hirurg,
2) ima obavljenih najmanje pet uzimanja pluća pod stručnim nadzorom. Sva uzimanja pluća dokumentuju se i overavaju od strane transplantacionog hirurga koji je nadgledao operativne zahvate. Potvrde sadrže datum presađivanja organa, istoriju bolesti i opis rada pri realizaciji operativnog zahvata,
3) da je dve godine direktno uključen u zbrinjavanje i lečenje pacijenata sa presađenim plućima, da je savladao znanja i veštine koje su u vezi sa odabirom primaoca, korišćenjem mehaničke ventilacije, postoperativnog i kasnijeg zbrinjavanja pacijenata, korišćenja imunosupresivne terapije i dugoročnog praćenja i brige o pacijentima.
Transplantacioni internista za pluća je doktor medicine specijalista interne medicine sa užom specijalizacijom iz pulmologije ili specijalista pulmologije.
Transplantacioni internista za pluća iz stava 1. ovog člana ima godinu dana edukacije u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje pluća.
Tokom rada u centru za presađivanje ljudskih organa iz stava 2. ovog člana transplantacioni internista za pluća:
1) pod direktnim nadzorom učestvuje u pripremi i postoperativnom zbrinjavanju i praćenju najmanje 15 pacijenata sa presađenim plućima. Svi slučajevi se dokumentuju i overavaju od strane transplantacionog doktora medicine koji je nadgledao operativni zahvat. Potvrde sadrže datum presađivanja pluća, istoriju bolesti i opis rada,
2) najmanje dve godine učestvuje na programu za presađivanja pluća radi savladavanja širokog spektra znanja iz oblasti presađivanja ljudskih organa što obuhvata zbrinjavanje i lečenje pacijenata sa akutnom i hroničnom plućnom insuficijencijom, odabir davaoca organa i primaoca organa, pre i postoperativno hemodinamsko zbrinjavanje, korišćenje mehaničkih pomagala, postoperativnu primenu imunosupresivne terapije, interpretaciju histoloških nalaza biopsije pluća i procenu stepena odbacivanja, kao i dugoročno praćenje i brigu o pacijentima,
3) prisustvuje u operacionoj sali pri najmanje tri presađivanja pluća i najmanje tri uzimanja pluća,
4) prisustvuje u bar jednom postupku procene davaoca i kompletnog procesa darivanja organa.
Ako transplantacioni internista za pluća ne ispunjava uslove iz st. 2. i 3. ovog člana može mu se priznati kliničko iskustvo ako ispunjava sledeće uslove:
1) ima dokumentovano učestvovanje u zbrinjavanju najmanje 15 ili više pacijenata sa presađenim plućima tokom najmanje dve ili maksimalno pet godina. Učestvovanje u lečenju i praćenju pacijenata treba da se odvija u kontinuitetu najmanje tri meseca od presađivanja za svakog pacijenta i dokumentovano i overeno od strane centra za presađivanje ljudskih organa u kojem su presađivanja pluća obavljena,
2) prisustvovao pri najmanje tri presađivanja i tri uzimanja pluća u operacionoj sali. Pored toga, da je učestvovao u najmanje tri procene i pripreme potencijalnih davalaca organa,
3) dve godine učestvovao u zbrinjavanju pacijenata sa presađenim plućima, savladao znanja i veštine u vezi sa zbrinjavanjem i lečenjem pacijenata sa akutnom i hroničnom plućnom insuficijencijom, odabirom davaoca i primaoca, pre i postoperativnom hemodinamskom zbrinjavanju, korišćenjem mehaničkih pomagala, postoperativnom primenom imunosupresivne terapije, interpretacijom histoloških nalaza biopsije pluća i procenom stepena odbacivanja, kao i dugoročnim praćenjem i brizi o pacijentima.
Transplantacioni anesteziolog je doktor medicine specijalista anesteziologije, reanimatologije i intenzivne medicine.
Transplantacioni anesteziolog iz stava 1. ovog člana ima dve godine radnog iskustva u centru za presađivanje ljudskih organa sa programom za presađivanje pluća tokom kojih:
1) direktno učestvuje u preoperativnoj pripremi i anesteziji pet pacijenata za presađivanje pluća,
2) učestvuje u intenzivnom zbrinjavanju i rešavanju mogućih komplikacija tokom presađivanja pluća i post-intenzivnom zbrinjavanju najmanje pet pacijenata sa presađenim plućima,
3) savladava znanja i veštine svih aspekata preoperativne pripreme, anestezije i intenzivnog zbrinjavanja pacijenata sa presađenim plućima, uključujući terapijske pristupe i korišćenje imunosupresivne terapije, neželjenih efekata i komplikacija, osnova histokompatibilnosti i tipizacije tkiva, diferencijalne dijagnostike i interpretacije histoloških nalaza.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa je doktor medicine specijalista odgovarajuće specijalnosti sa najmanje dve godine radnog iskustva i najmanje tri godine iskustva u zbrinjavanju i lečenju pacijenata kojima su presađena pluća.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa odgovoran je za koordinaciju kliničkog zbrinjavanja pacijenta pre i posle presađivanja i učestvuje u edukaciji pacijenta i njegove porodice.
Koordinator za presađivanje ljudskih organa sarađuje sa timom za presađivanje ljudskih organa i službama koje su uključene u zbrinjavanje pacijenta a može biti uključen i u postupke u vezi sa uzimanjem organa koji obuhvataju prijem ponude organa, organizaciju i podršku timu za uzimanje ljudskih organa, kao i prijem pacijenta u bolnicu.
Tim za uzimanje pluća čine doktor medicine specijalista grudne hirurgije ili doktor medicine specijalista opšte hirurgije sa užom specijalizacijom iz kardiohirurgije.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana ima potvrdu o samostalno obavljenih najmanje pet uzimanja pluća.
Doktor medicine iz stava 1. ovog člana odgovoran je za organizaciju postupka uzimanja ljudskog organa, proveru identiteta i procene obeležja davaoca, prijavu neželjenih reakcija i događaja, ispunjavanje i dostavu propisane dokumentacije, kao i propisno označavanje.
Centar za presađivanje ljudskih organa, u zavisnosti od delatnosti koju obavlja, u pogledu opreme ispunjava uslove propisane propisom kojim se uređuju minimalni uslovi u pogledu prostora, kadra i medicinsko-tehničke opreme za obavljanje zdravstvene delatnosti.
Uz uslove u pogledu opreme iz stava 1. ovog člana, centar za presađivanje ljudskih organa ima i:
1) hirurške instrumente i opremu za uzimanje i presađivanje ljudskih organa,
2) prenosive rashladne kontejnere za čuvanje i prenos ljudskih organa i bioloških uzoraka,
3) epruvete za biološke uzorke, sterilne vrećice i materijale za pakovanje ljudskih organa,
4) rastvore za očuvanje ljudskih organa.
Sav materijal za pakovanje odobrava se za svoju namenu, uključujući održavanje temperature unutar određenog raspona tokom određenog vremenskog perioda.
Prenosivi rashladni kontejner za transport ljudskih organa ima toplotnu izolaciju i izrađen je od izdržljivog materijala koji je otporan na curenje sadržaja, udarce, promenu pritiska i druge moguće uslove tokom transporta.
Centar za presađivanje ljudskih organa obezbeđuje sistem upravljanja kvalitetom za delatnost uzimanja i presađivanja ljudskih organa uključujući jasno definisan organizacioni okvir.
Centar za presađivanje ljudskih organa razvija specifične programe obuke i plan kontinuiranog stručnog usavršavanja za zdravstvene radnike uključene u postupke uzimanja i presađivanja organa i obezbeđuje proveru njihove kompetentnosti za obavljanje zadatih poslova.
Centar za presađivanje ljudskih organa izrađuje i primenjuje standardne operativne postupke (SOP) za sledeće:
1) proveru identiteta davaoca,
2) proveru odgovarajućeg pristanka,
3) proveru izvršene procene obeležja organa i davaoca,
4) nabavku, očuvanje, pakovanje i označavanje ljudskog organa,
5) prevoz ljudskog organa,
6) obezbeđenje sledljivosti ljudskog organa,
7) postupak uništenja ljudskog organa,
8) izveštavanje i upravljanje ozbiljnim neželjenim događajima i ozbiljnim neželjenim reakcijama,
9) odabir i pre-transplantacionu procenu primaoca, kao i upravljanje listom čekanja,
10) evaluaciju i pre-transplantacionu procenu živih davalaca,
11) postupak presađivanja i imunosupresivnog lečenja,
12) način praćenja zdravstvenog stanja davaoca i primaoca.
Centar za presađivanje ljudskih organa obezbeđuje preventivne preglede i dugoročno praćenje zdravstvenog stanja živih davalaca i primalaca organa i dostavu podataka o ishodu presađivanja u odgovarajuće registre.
Centar za presađivanje ljudskih organa preduzima sve mere za osiguranje bezbednosti zdravstvenih radnika i pacijenata, kao i smanjenje rizika od prenosa zarazne bolesti na najmanju moguću meru.
Centar za presađivanje ljudskih organa ispunjava uslove u pogledu minimalnih standarda godišnje aktivnosti i uslove jednogodišnjeg ishoda preživljavanja pacijenata kod kojih je obavljeno presađivanje organa, kao i preživljavanja presađenog ljudskog organa.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".