POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKAO PROGRAMU RANOG OTKRIVANJA PROMENA FUNKCIJE I REMODELINGA LEVE KOMORE I CIRKADIJALNOG RITMA KRVNOG PRITISKA KOD HIPERTENZIVNIH TRUDNICA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2020. GODINU("Sl. list AP Vojvodine", br. 54/2019) |
Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom (u daljem tekstu: Odluka) utvrđuje se Program ranog otkrivanja promena funkcije i remodelinga leve komore i cirkadijalnog ritma krvnog pritiska kod hipertenzivnih trudnica u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2020. godinu (u daljem tekstu: Program), kao i obim sredstava za njegovo sprovođenje i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.
Program iz člana 1. ove odluke čini njen sastavni deo.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".
PROGRAM
RANOG OTKRIVANJA PROMENA FUNKCIJE I REMODELINGA LEVE KOMORE I CIRKADIJALNOG RITMA KRVNOG
PRITISKA KOD HIPERTENZIVNIH TRUDNICA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2020. GODINU
I
Prikaz i analiza postojeće situacije
Prema podacima Instituta za javno zdravlje Vojvodine, sadržanim u analizi "Zdravstveno stanje stanovništva AP Vojvodine 2017. godine", među vodećim grupama bolesti u vanbolničkom morbiditetu u AP Vojvodini, u službi opšte medicine, jesu bolesti sistema krvotoka (18,7%), a vodeća dijagnoza u ukupnom morbiditetu jeste povišen krvni pritisak - i u službama opšte medicine (12,2%), kao i u službama medicine rada (7,9%).
Jedan od vodećih faktora rizika za nastanak kardiovaskularnih i cerebrovaskularnih bolesti jeste hipertenzija, a naročito veliki problem predstavljaju trudnice s hipertenzijom, jer se kod njih znatno češće trudnoća komplikuje preeklampsijom, eklampsijom i peripartalnom kardiomiopatijom, kao i zastojem u intrauterinom razvoju i rastu ploda. Takođe, u slučaju žena koje imaju povišen krvni pritisak u trudnoći češće se javlja arterijska hipertenzija u narednim trudnoćama. Prema podacima iz svetske literature, 10-15% trudnica ima hipertenziju, a hipertenzivni sindrom u trudnoći jedan je od vodećih uzroka morbiditeta majke i ploda i čini 15-33% ukupnog maternalnog mortaliteta, odnosno na drugom je mestu kao uzrok smrti majke. Osim toga, žene koje su imala hipertenziju u toku trudnoće, čak i ako je ona bila tranzitorna, u narednom periodu života imaju četiri puta veći rizik da obole od hipertenzije i dva puta veći rizik da obole od ishemijske bolesti srca nego normotenzivne trudnice.
Takođe, prema podacima iz literature, kod hipertenzivnih trudnica nastaju dijastolna disfunkcija leve komore, depresija sistolne funkcije, smanjenje minutnog volumena, disfunkcija leve pretkomore, povećanje mase miokarda, kao i promene geometrije leve komore, u smislu ekscentrične hipertrofije i koncentričnog remodelinga.
Prema preporukama Internacionalnog udruženja za hipertenziju u trudnoći, potreban je tzv. rani skrining trudnica pre 20. gestacijske nedelje (GN) - u vidu ehokardiografskog pregleda i dvadesetčetvorosatnog ambulatornog monitoringa krvnog pritiska (AMKP), radi registrovanja potencijalno rizičnih grupa trudnica za razvoj gestacijske hipertenzije i preeklampsije. Takođe, navodi se da je neophodno svim hipertenzivnim trudnicama navedene preglede ponavljati u toku trudnoće, kao i meriti saturaciju kiseonikom. Ukoliko je vrednost saturacije kiseonikom - koja se dobija pulsnim oksimetrom - ispod 90%, indikacija je za završavanje trudnoće kod teških oblika gestacijske hipertenzije i preeklampsije.
Od septembra 2013. do decembra 2016. godine, iz sredstava budžeta AP Vojvodine, realizovan je poseban program zdravstvene zaštite ranog otkrivanja promena u sistolnoj i dijastolnoj funkciji miokarda leve komore kod hipertenzivnih trudnica. U okviru navedenog programa, nabavljena je savremena medicinska oprema (dva aparata za ehokardiografski pregled, pet aparata za dvadesetčetvorosatni ambulatorni monitoring krvnog pritiska i EKG-a, aparat za električnu defibrilaciju i pulsnog oksimetra). U navedenom periodu, pregledano je 992 trudnice kojima je urađeno 2.320 kardioloških pregleda, 3.476 ehokardiografskih pregleda, 2.271 dvadesetčetvorosatni ambulatorni monitoring krvnog pritiska i 117 pregleda krutosti arterija krvnih sudova. Tokom 2018. i do avgusta 2019. godine, predledane su 503 trudnice kojima je urađeno 1.360 kardioloških pregleda, 1.457 ehokardiografskih pregleda i 1.057 pregleda dvadesetčetvorosatnog ambulatornog monitoringa krvnog pritiska i EKG-a.
Analizom podataka dobijenih u toku sprovođenja ovog programa, izdvojili su se određeni parametri funkcije srca, koji su statistički značajno povezani sa intrauterinim zastojem u rastu i prevremenim porođajem. Naučni radovi učesnika na realizaciji programa prezentovani su na nacionalnim, evropskim i svetskim kardiološkim kongresima i kongresima koji su bili posvećeni hipertenziji u trudnoći i kardiološkim problemima u trudnoći (ukupno 18 radova), kao i u eminentnim svetskim stručnim časopisima. Redovnim kardiološkim kontrolama postiže se adekvatno praćenje i lečenje ove posebno vulnerabilne populacije, a savremenim dijagnostičkim metodama mogu se registrovati posebno rizične grupe trudnica kod kojih se češće javljaju komplikacije - kada su u pitanju i majka i plod. Utvrđivanje odsustva očuvanog dnevno-noćnog ritma krvnog pritiska (što se dijagnostikuje dvadesetčetvorosatnim ambulatornim monitoringom krvnog pritiska), ali i utvrđivanje promena u funkciji i remodelingu leve komore (što se dijagnostikuje ehokardiografskim pregledom) kod hipertenzivnih trudnica, od krucijalnog su značaja za ishod trudnoće, jer je moguće adekvatnije ordinirati antihipertenzivnu terapiju.
Članom 12. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", broj 25/19) utvrđeno je da autonomna pokrajina može doneti posebne programe zdravstvene zaštite za pojedine kategorije stanovništva, odnosno vrste bolesti koje su specifične za autonomnu pokrajinu, a za koje nije donet poseban program zdravstvene zaštite na republičkom nivou, te utvrditi cene tih pojedinačnih usluga, odnosno programa.
Program ranog otkrivanja promena funkcije i remodelinga leve komore i cirkadijalnog ritma krvnog pritiska kod hipertenzivnih trudnica u AP Vojvodini za 2020. godinu realizovaće Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine, Sremska Kamenica.
II
Ciljevi, aktivnosti, metodologija realizacije i indikatori programa
Opšti cilj programa
- smanjiti broj komplikacija u trudnoći i tokom porođaja, nastalih kao posledica hipertenzije.
Specifični ciljevi programa
- rano otkrivanje potencijalno ugroženih trudnica i pravovremeno ordiniranje adekvatne kardiološke terapije;
- kontrola efikasnosti terapije ponovljenim ehokardiografskim i kardiološkim pregledom;
- izrada protokola za registraciju i praćenje hipertenzivnih trudnica, koji bi - i po završetku ovog programa - služio kao baza za rutinsko monitorisanje trudnica kod kojih se postavi dijagnoza hipertenzije, ali i trudnica koje imaju druga kardiološka oboljenja;
- analiza rezultata pravovremenog tretmana i kontrole hipertenzivnih trudnica u odnosu na nastanak komplikacija u toku trudnoće, kao i u toku i nakon porođaja.
Aktivnosti programa
Planirano je da programom bude obuhvaćeno više od 300 hipertenzivnih trudnica i trudnica koje imaju ostale kardiološke bolesti. Planirano je da se urade dva kardiološka i dva ehokardiografska pregleda u toku trudnoće (prvi nakon postavljanja dijagnoze hipertenzije i drugi, kontrolni u trećem trimestru trudnoće), kao i kontrolni kardiološki i ehokardiografski pregled šest nedelja nakon porođaja, što predstavlja oko 900 kardioloških i oko 900 ehokardiografskih pregleda, tj. ukupno oko 1.800 pregleda - uz merenje saturacije kiseonikom pulsnim oksimetrom svakoj trudnici na svakom pregledu (oko 600 merenja). Takođe, planirano je da se uradi minimalno jedan dvadesetčetvorosatni ambulatorni monitoring krvnog pritiska i EKG u toku trudnoće i šest nedelja nakon porođaja, tj. ukupno oko 600 pregleda dvadesetčetvorosatnog ambulatornog monitoringa krvnog pritiska i EKG-a.
Metodologija sprovođenja programa
Hipertenzivne trudnice i trudnice koje imaju ostala kardiološka oboljenja na pregled na Kliniku za kardiologiju Instituta za kardiovaskularne bolesti Vojvodine - iz opštih bolnica i domova zdravlja s teritorije Autonomne pokrajine Vojvodine - upućivaće nadležni lekari ginekolozi-akušeri iz Klinike za ginekologiju i akušerstvo Kliničkog centra Vojvodine, opštih bolnica i domova zdravlja.
Indikatori
Realizacija programa će se pratiti putem zadatih indikatora: izvršenih kardioloških i ehokardiografskih pregleda i pregleda ambulatornog monitoringa krvnog pritiska trudnica.
III
Finansijska sredstva potrebna za realizaciju programa
TABELARNI PRIKAZ UKUPNIH TROŠKOVA ZA REALIZACIJU PROGRAMA ZA 2020. GODINU
Tabela 1
- u dinarima
Redni broj |
NAZIV TROŠKOVA PROGRAMA |
IZNOS UKUPNO POTREBNIH SREDSTAVA |
1 |
2 |
3 |
1. |
TROŠKOVI USLUGA I NAKNADA |
1.992.409,92 |
|
UKUPNO: |
1.992.409,92 |
TABELARNI PRIKAZ TROŠKOVA USLUGA I NAKNADA LICA ANGAŽOVANIH NA REALIZACIJI PROGRAMA
Tabela 1.1.
- u dinarima
Redni broj |
Broj učesnika u programu |
Bruto iznos |
Neto iznos |
1. |
jedanaest (11) doktora medicine - specijalista kardiologije i četiri (4) medicinske sestre |
1.992.409,92 |
1.470.000,00 |
|
UKUPNO 1.1.: |
1.992.409,92 |
1.470.000,00 |