POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKAO PROGRAMU NEUROREHABILITACIJE PACIJENATA S POSLEDICAMA OBOLJENJA I POVREDA CENTRALNOG NERVNOG SISTEMA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2020. GODINU("Sl. list AP Vojvodine", br. 54/2019) |
Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom (u daljem tekstu: Odluka) utvrđuju se Program neurorehabilitacije pacijenata s posledicama oboljenja i povreda centralnog nervnog sistema u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2020. godinu (u daljem tekstu: Program), kao i obim sredstava za njegovo sprovođenje i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.
Program iz člana 1. ove odluke čini njen sastavni deo.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".
PROGRAM
NEUROREHABILITACIJE PACIJENATA S POSLEDICAMA OBOLJENJA I POVREDA CENTRALNOG NERVNOG SISTEMA,
U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2020. GODINU
I
Prikaz i analiza postojeće situacije
Vaskularne bolesti mozga zauzimaju treće mesto po morbiditetu i mortalitetu u svetu, te imaju ogroman uticaj na resurse društvene zajednice - u ljudskom i materijalnom smislu. Prema podacima iz Analize zdravstvenog stanja stanovništva AP Vojvodine 2017. godine Instituta za javno zdravlje Vojvodine, Novi Sad, moždani udar (infarkt mozga) jedna je od deset vodećih dijagnoza - kao uzrok hospitalizacije u AP Vojvodini u 2017. godini. Zbog moždanog udara, u 2017. godini u AP Vojvodini hospitalizovan je 2.981 pacijent. Takođe, u 2017. godini u AP Vojvodini, ostvareno je 54.194 bolničkih dana lečenja hospitalizovanih pacijenata od moždanog udara i 110.421 dan rehabilitacije bolesnika od moždanog udara. Prosečna dužina bolničkog lečenja najduža je u slučajevima moždanog udara (oko 17 dana). U AP Vojvodini 2017. godine, od bolesti sistema krvotoka umrlo je 14.037 osoba, a najzastupljeniji uzrok smrti bile su bolesti povišenog krvnog pritiska (18,9), kao glavnog uzroka moždanog udara (više od 50% obolelih). U našoj sredini, moždani udar je prvi uzrok smrtnog ishoda u populaciji žena u bolničkim sredinama, a drugi vodeći uzrok smrti muškaraca. Moždani udar javlja se kod 75% osoba starijih od 65 godina; 33% bolesnika s moždanim udarom umre u prvoj godini, 22% zahteva tuđu pomoć, a 20% bolesnika smešta se trajni smeštaj u stacionarne ustanove.
Posledica neuroloških oboljenja i trauma s dominantnim zahvatanjem centralnog nervnog sistema najčešće jeste deficit u sledećim funkcijama: pokretljivost, aktivnosti samozbrinjavanja, kognitivne funkcije, komunikacija i slično. Rana mobilizacija pacijenta uključuje i aktivnosti svakodnevnog života, koje se započinju čim opšte zdravstveno stanje pacijenta to omogućuje. Rehabilitacija pokreta zahteva specijalno edukovane lekare, terapeute i medicinske sestre. Intenzitet rehabilitacije planira se u skladu s mogućnostima pacijenta da participira u njima (najmanje 45-60 minuta dnevno) i u skladu sa očekivanim napretkom funkcijskog statusa koji je najintenzivniji u prvih šest meseci nakon oboljenja i povreda centralnog nervnog sistema.
Cilj neurorehabilitacije kod bolesnika sa oboljenjima i povredama centralnog nervnog sistema jeste podsticanje neuroplastičnosti mozga, postizanje što većeg nivoa funkcionalne osposobljenosti, održavanje i produženje funkcionalne nezavisnosti, samostalnosti, sprečavanje deformiteta, sprovođenje potpune integracije u društvo, s visokim kvalitetom života, uz multidisciplinarni pristup.
U Klinici za medicinsku rehabilitaciju Kliničkog centra Vojvodine, Novi Sad, godišnje se stacionarno leči oko 1.500 bolesnika (oko 250 bolesnika s posledicama oboljenja centralnog nervnog sistema), koji prolaze program akutne i subakutne rehabilitacije (prosečno trajanje - 21 dan). Od 16.350 pacijenata koji se ambulantno leče na pomenutoj klinici, oko 700 pacijenata godišnje dolazi na ambulantne tretmane zbog različitog stepena funkcionalne onesposobljenosti, te zbog deficita motorike gornjih i donjih ekstremiteta. Usluge programa moglo bi da koristi oko 60 % pacijenata koji se leče u Klinici za medicinsku rehabilitaciju. Rehabilitacija obuhvata vežbe disanja, vežbe obima pokreta vežbe snage, te postepenu mobilizaciju pacijenta, koja zahteva angažman većeg broja fizioterapeuta (do tri) i medicinskih sestara (dve-tri) za pacijente s težim motoričkim deficitima, hemiplegijama, dihemiplegijama, radi što ranijeg funkcionalnog osposobljavanja, prilagođenog mogućnostima svakog pacijenta. Za primenu specifičnih kinezi-terapijskih tehnika (proprioceptivne neuromišićne facilitacije, vežbi po Bobathu, prema Vojta konceptu), multisenzorne stimulacije kojom se naglašava senzorni feedback u olakšanju mišićnih aktivnosti, te omogućava voljno kontrolisana selektivna aktivnost pojedinih segmenata tela i poboljšava funkcija gornjih ekstremiteta, kao i za treninge hoda, potrebno je vreme, a potrebni su i specijalno obučeni fizioterapeuti i radni terapeuti.
U našoj zemlji trenutno se ne koristi predložena tehnologija (elektronski uređaj za terapiju pokretom, uz motivacione i terapijske programe), te bi Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, postao referentna ustanova za ovu vrstu terapije.
Uvođenje posebnog programa primene elektronskog uređaja za terapiju pokretom, specijalno prilagođenog pacijentima s motoričkim deficitima, pojačanim tonusom mišića u predelu gornjih i donjih ekstremiteta i kognitivnim poteškoćama, značajno bi pospešilo akutnu i subakutnu rehabilitaciju. Nakon što bi medicinske sestre, tehničari ili fizioterapeuti u skladu sa uputstvima dobijenim od doktora medicine specijaliste fizikalne medicine i rehabilitacije - izabrali adekvatni motivacioni i terapijski program, medicinsko osoblje moglo bi da radi s drugim pacijentima, a pacijenti bi bili adekvatno pripremljeni za aktivni rad s fizioterapeutom i radnim terapeutom, koji bi imali više vremena za primenu specifičnih kineziterapijskih tehnika nakon adekvatne aparaturne pripreme. Primenom elektronskog uređaja za terapiju pokretom, mogu se sprovoditi pasivne, aktivno potpomognute i aktivne vežbe za gornje i donje ekstremitete. Na taj način, s postojećim osobljem, mogli bi se postići prevencija komplikacija, brži i efikasniji funkcionalni oporavak pacijenata, skratiti dužina hospitalizacije, te modernizovati rehabilitacija - uvođenjem i motivacionih programa kojima se podstiče i kognitivni oporavak. U našem sistemu zdravstvene zaštite, neurorehabilitacija bolesnika nepravedno je zanemarena, iako predstavlja ključni faktor za postizanje pacijentovih funkcionalnih, psihičkih i radnih sposobnosti, a ima veliki socioekeonomski značaj.
Članom 12. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", broj 25/19) utvrđeno je da autonomna pokrajina može doneti posebne programe zdravstvene zaštite za pojedine kategorije stanovništva, odnosno vrste bolesti koje su specifične za autonomnu pokrajinu, a za koje nije donet poseban program zdravstvene zaštite na republičkom nivou, u skladu sa svojim mogućnostima, i utvrditi cene tih pojedinačnih usluga, odnosno programa.
Program neurorehabilitacije pacijenata s posledicama oboljenja i povreda centralnog nervnog sistema u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2020. godinu (Program) realizovaće Klinički Centar Vojvodine, Novi Sad.
II
Ciljevi, aktivnosti, metodologija realizacije i indikatori Programa
Opšti cilj Programa
- rana mobilizacija - radi prevencije komplikacija osnovnog oboljenja, prevencije funkcionalne onesposobljenosti i bržeg oporavka pacijenata.
Specifični ciljevi Programa
- nabavka specijalizovane pomoćne opreme za sprovođenje terapije pokretom - rane mobilizacije i pripreme za specijalne kineziterapijske tehnike (elektronski uređaji za terapiju pokretom);
- sprečavanje gubitka mišićne mase i mišićne snage pacijenata, stimulacija propriocepcije, brža vertikalizacija do uspostavljanja hoda, bolja koordinacija i izdržljivost pri pokretima, poboljšanje pažnje, koncentracije - uz motivacione programe.
Aktivnosti Programa
- akreditovana edukacija 40 medicinskih sestara, medicinskih tehničara i fizioterapeuta, zaposlenih u Kliničkom centru Vojvodine, Novi Sad, na Klinici za medicinsku rehabilitaciju;
- akreditovana obuka deset lekara specijalista za programe rane rehabilitacije, koji uključuju primenu elektronskog uređaja za terapiju pokretom;
- sprovođenje rehabilitacionih programa individualno kreiranih, u skladu s funkcionalnim deficitima, kod 100 pacijenata u okviru rehabilitacije.
Metodologija sprovođenja Programa
- testovi za procenu motorike i spasticiteta - na početku i na kraju tretmana (Signe Brunnstrom skala, Aschworth skala);
- procena funkcionalnog oporavka primenom Bartel indeksa (Barthel indeks) - na početku i na kraju tretmana.
Indikatori
- procenat povećanja efikasnosti rehabilitacije (merene Bartel indeksom) kod pacijenata s posledicama oboljenja i povreda centralnog nervnog sistema u periodu od početka primene programa do decembra 2020. godine, u poređenju sa istim periodom u toku 2019. godine u Klinici za medicinsku rehabilitaciju Kliničkog centra Vojvodine, Novi Sad;
- procenat povećanja prosečnog broja pacijenata na nivou jednog radnog dana, kojima se u Klinici za medicinsku rehabilitaciju Kliničkog centra Vojvodine, Novi Sad, obezbeđuje rehabilitacija sa istim brojem zdravstvenih radnika, u periodu pre i posle primene nove tehnologije neurorehabilitacije do decembra 2020. godine, u poređenju sa istim periodom u toku 2019. godine u navedenoj klinici;
- skraćenje prosečnog vremena čekanja na uključivanje u program rehabilitacije pre i posle primene nove tehnologije neurorehabilitacije do decembra 2020. godine, u poređenju sa istim periodom u toku 2019. godine u Klinici za medicinsku rehabilitaciju Kliničkog centra Vojvodine, Novi Sad.
III
Finansijska sredstva potrebna za realizaciju Programa
TABELARNI PRIKAZ UKUPNIH TROŠKOVA ZA REALIZACIJU PROGRAMA U 2020. GODINI
Tabela 1 (Tabela 1.1.+ Tabela 1.2.)
- u dinarima
Redni broj |
NAZIV TROŠKOVA PROGRAMA |
IZNOS UKUPNO POTREBNIH SREDSTAVA |
1 |
2 |
|
1. |
TROŠKOVI NABAVKE OPREME |
1.000.000,00 |
2. |
TROŠKOVI USLUGA I NAKNADA |
1.450.000,00 |
|
UKUPNO: |
2.450.000,00 |
TABELARNI PRIKAZ TROŠKOVA NABAVKE OPREME
Tabela 1.1.
- u dinarima
Redni broj |
naziv opreme |
količina |
jedinična cena |
ukupan iznos s PDV-om |
1.1.1. |
trenažer za ruke i noge (najnovije generacije) |
1 |
1.000.000,00 |
1.000.000,00 |
|
|
|
UKUPNO 1.1.: |
1.000.000,00 |
TABELARNI PRIKAZ TROŠKOVA USLUGA I NAKNADA LICA ANGAŽOVANIH NA REALIZACIJI PROGRAMA
Tabela 1.2.
- u dinarima
Redni broj |
broj učesnika u programu |
bruto iznos |
neto iznos |
1.2.1. |
- dvadeset (20) učesnika (doktori medicine specijalisti fizikalne medicine i rehabilitacije, fizioterapeuti i medicinske sestre) |
1.200.000,00 |
835.680,00 |
1.2.2. |
administrativni tim |
250.000,00 |
156.142,92 |
|
UKUPNO 1.2.: |
1.450.000,00 |
991.822,92 |