ODLUKAO PROGRAMU "OČUVANJE ORALNOG ZDRAVLJA DECE PREDŠKOLSKOG I ŠKOLSKOG UZRASTA NA TERITORIJI GRADA KRAGUJEVCA"("Sl. list grada Kragujevca", br. 3/2020) |
1. Ovom odlukom donosi se Program "Očuvanje oralnog zdravlja dece predškolskog i školskog uzrasta na teritoriji grada Kragujevca" (u daljem tekstu: Program), koji je predložio Institut za javno zdravlje Kragujevac, kao nosilac aktivnosti u oblasti delovanja javnog zdravlja za teritoriju grada Kragujevca u saradnji sa Zavodom za stomatologiju Kragujevac, kao učesnikom u sistemu javnog zdravlja.
2. Program iz tačke 1. ove odluke je njen sastavni deo.
3. Za praćenje sprovođenja Programa iz tačke 1. ove odluke zadužuje se Savet za zdravlje grada Kragujevca, koji daje mišljenje na izveštaj o njegovom ostvarivanju i predlaže mere unapređenja.
4. Ovu odluku objaviti u "Službenom listu grada Kragujevca".
PROGRAM
OČUVANJE ORALNOG ZDRAVLJA DECE PREDŠKOLSKOG I ŠKOLSKOG UZRASTA NA TERITORIJI GRADA KRAGUJEVCA
Svetska zdravstvena organizacija naglašava da bolesti usta i zuba predstavljaju jedan od vodećih javno-zdravstvenih problema na globalnom nivou. Na svetskom kongresu stomatologa održanom u Tokiju 2015. godine u organizaciji SZO-a i Japanske stomatološke asocijacije, usvojena je deklaracija u kojoj se između ostalih aktivnosti navodi da je neophodna integracija promocije oralnog zdravlja u program prevencije hroničnih nezaraznih bolesti radi prepoznavanja zajedničkih faktora rizika i unapređenja kvaliteta života.
Tokom dvadesetog veka Američka stomatološka asocijacija prepoznala je značaj javnog zdravlja u stomatologiji kao jedinstvenu oblast, čiji stručnjaci su više fokusirani na probleme oralnog zdravlja u zajednici i među stanovništvom nego na pojedinačne pacijente. Oralno javno zdravlje obezbeđuje kontrolu oralnog zdravlja stanovništva, razvoj politike, prevenciju bolesti i promociju zdravlja u zajednici, kao i pružanje podrške u stručnosti i rukovođenju stomatološkom zdravstvenom zaštitom.
Oralno javno zdravlje definisano je na mnogo načina, od toga da je to "nauka i umetnost prevencije i kontrole bolesti kao i promocije oralnog zdravlja kroz napore zajednice", do toga da je "preventivna oblast koja se bavi procenom stomatoloških zdravstvenih potreba i unapređenjem oralnog zdravlja stanovništva više nego pojedinca".
Dokument "Globalni ciljevi za oralno zdravlje 2020", koji je sačinjen u saradnji SZO i Svetskom stomatološkom federacijom (World Dental Federation - FDI), sadrži 16 ciljeva čijim ostvarenjem bi se značajno unapredilo stanje oralnog zdravlja iz svih uglova posmatranja.
Na značaj dokumenta "Globalni ciljevi za oralno zdravlje 2020", kao i samog oralnog zdravlja, ukazuju i zaključci foruma Svetske stomatološke federacije održane u Stokholmu 2008. godine koji skreću pažnju na neophodnu integraciju usvojenih ciljeva unapređenja oralnog zdravlja u platformu "Milenijumski ciljevi razvoja" do 2015. godine.
Bolesti koje značajno opterećuju oralno zdravlje su karijes i peridontalne bolesti. U svetu 60-90% školske dece i blizu 100% odraslog stanovništva ima zubni kvar; oboljenja potpornog aparata zuba koja mogu dovesti do gubitka zuba prisutna su kod 15-20% svetske populacije starosti od 35 do 44 godine, a trećina stanovništva starosti od 65 do 74 godine nema nijedan zub. U Evropskom regionu Svetske zdravstvene organizacije, procenat šestogodišnjaka koji imaju karijes varira od 20 do 90% u zavisnosti od zemlje.
Prema rezultatima istraživanja koje je sprovedeno na nacionalno reprezentativnom uzorku 2013. godine, samo 8,3% stanovnika Srbije starijeg od 25 godina ima sve svoje zube, a manje od polovine (45,6%) stanovništva procenjuje stanje svojih zuba i usne duplje kao dobro. Posebno su ugroženi stanovnici nižeg obrazovnog statusa i lošeg materijalnog stanja koji u značajno većem procentu sopstveno oralno zdravlje procenjuju kao loše i u značajno manjem procentu redovno peru zube. Ovo ukazuje na potrebu iznalaženja načina da se poveća obuhvat stanovnika iz ovih ciljnih grupa zdravstveno-vaspitnim radom i preventivnim stomatološkim pregledima.
Istraživanje "Ponašanje u vezi sa zdravljem kod dece školskog uzrasta", koje je Institut za javno zdravlje Srbije sproveo 2017. godine na nacionalno reprezentativnom uzorku, pokazalo je da naviku svakodnevnog pranja zuba češće od jednom dnevno ima oko dve trećine anketirane školske dece (70,9%), značajno više devojčica nego dečaka (82,6% prema 59,9%). Istraživanje je pokazalo da dečaci sedmog razreda osnovne škole najređe peru zube svakodnevno (55,8%), a najčešće učenice prvog razreda srednje škole (85,2%). Ovo ukazuje na potrebu intenziviranja zdravstveno-vaspitnog rada na temu značaja i očuvanja oralnog zdravlja i u starijim razredima osnovnih škola.
Prevencija oralnih oboljenja započinje skretanjem pažnje javnosti o značaju oralnog zdravlja. Ona se sprovodi za vreme prenatalnog, perinatalnog i nastavlja se na postnatalni period majke i odojčeta u kontekstu porodice i predškolskih programa.
Opšti cilj:
Očuvanje i unapređenje oralnog zdravlja dece predškolskog i školskog uzrasta na teritoriji Grada Kragujevca putem zdravstveno- vaspitnih aktivnosti.
Specifični ciljevi:
1. Očuvanje i unapređenje oralnog zdravlja dece predškolskog i školskog uzrasta.
2. Razvijanje veština i stavova kod dece predškolskog i školskog uzrasta koji vode ka ponašanju koje će uticati na očuvanje i unapređenje oralnog zdravlja.
3. Zdravstveno vaspitni rad sa vaspitačima i prosvetnim radnicima u cilju očuvanja i unapređenja oralnog zdravlja dece predškolskog i školskog uzrasta.
U cilju sprovođenja aktivnosti definišu se prioritetni programski zadaci za 2020. godinu i to:
1. Sastanci sa menadžmentom predškolskih i školskih ustanova u cilju upoznavanja subjekata od značaja o ciljevima programa.
2. Sastanci sa osobljem predškolskih i školskih ustanova u cilju ugovaranja termina i upoznavanja istih o načinu organizovanja edukacija.
3. Edukacija dece predškolskog uzrasta vezana za očuvanje oralnog zdravlja.
4. Edukacija vaspitača za pomoć deci u očuvanju oralnog zdravlja.
5. Edukacija dece školskog uzrasta vezana za očuvanje oralnog zdravlja.
6. Edukacija prosvetnih radnika za pomoć deci u očuvanju oralnog zdravlja.
7. Organizovanje javne manifestacije čiji je cilj skretanje pažnje javnosti na značaj očuvanja i unapređenja oralnog zdravlja dece predškolskog i školskog uzrasta.
Tokom sprovođenja aktivnosti, koristiće se zdravstveno-vaspitni materijal koji je kreiran i odštampan tokom sprovođenja programa:
Promocija oralnog zdravlja dece predškolskog uzrasta iz ruralnih sredina.
INDIKATORI I METODOLOGIJA SPROVOĐENJA PROGRAMA
Promocija oralnog zdravlja dece namenjena je deci ali i vaspitačima i prosvetnim radnicima (jer bi ovi subjekti kroz sekundarnu socijalizaciju trebalo da utiču na formiranje zdravih stilova života, dobrih higijenskih navika kod dece).
Minimalni broj dece koji bi bio obuhvaćen programom iznosi 300 dece predškolskog uzrasta i 800 dece školskog uzrasta, 10 vaspitača i 10 prosvetnih radnika. Program bi obuhvatio zdravstveno-vaspitni rad, kao vid širenja informacija o zdravlju, odnosno aktivan proces učenja kroz iskustvo (edukacije, javnu manifestaciju).
Zdravstveno-vaspitni rad obavljala bi 1 stručno stomatološka ekipa, sastavljene od doktora stomatologije i stomatološkog tehničara (iz Zavoda za stomatologiju), kao i zdravstvenog profesionalca Instituta za javno zdravlje Kragujevac.
Zdravstveno-vaspitni rad bi se organizovao na više nivoa:
1. Zdravstveno-vaspitni rad sa decom predškolskog i školskog uzrasta
2. Zdravstveno-vaspitni rad sa vaspitačima odnosno prosvetnim radnicima
Indikatori koji će se pratiti:
1. Broj dece predškolskog uzrasta obuhvaćenih edukacijom - 300
2. Broj dece školskog uzrasta obuhvaćenih edukacijom - 800
3. Broj vaspitača obuhvaćenih edukacijom - 10
4. Broj prosvetnih radnika obuhvaćenih edukacijom -10
5. Organizovanje javne manifestacije - 1
• Usvajanje stavova i znanja dece predškolskog i školskog uzrasta o značaju očuvanja oralnog zdravlja.
• Sposobnost procene rizika i razumevanja načina kako se ti rizici mogu smanjiti ili izbeći u cilju očuvanja oralnog zdravlja.
• Sticanje znanja i veština vaspitača i prosvetnih radnika koje će pomoći u očuvanju i unapređenju oralnog zdravlja dece predškolskog i školskog uzrasta.
Potencijalni rizici:
• Slab odaziv predškolskih i školskih ustanova.
• Neadekvatna saradnja vaspitača i prosvetnih radnika sa zdravstvenim profesionalcima na terenu.
• Neadekvatna saradnja sa lokalnom zajednicom.
• Neadekvatna saradnja sa Skupštinom grada Kragujevca.
• Nedostatak finansijskih sredstava.
Način prevazilaženja potencijalnih rizika:
• Edukacija menadžmenta predškolskih i školskih ustanova o značaju očuvanja oralnog zdravlja kod dece predškolskog i školskog uzrasta.
• Traženje novih finansijskih izvora.
• Sklapanje sporazuma sa lokalnom zajednicom.
• Zakon o javnom zdravlju ("Sl. glasnik RS", br. 15/16),
• Zakon o zdravstvenoj zaštiti ("Sl. glasnik RS", br. 107/05, 72/09 - dr. zakon, 88/10, 99/10, 57/11, 119/12 i 45/13 - dr. zakon, 93/14, 96/15 i 106/15),
• Statut grada Kragujevca ("Sl. list grada Kragujevca", broj 25/15),
• Zakon o bezbednosti hrane,
• Zakon o zdravstvenom i socijalnom osiguranju,
• Strategija o javnom zdravlju
• Strategija za pridruživanje EU,
• Strategija održivog razvoja,
• Strategija prevencije i kontrole hroničnih nezaraznih bolesti.
- Kontinuirana saradnja menadžmenta predškolskih i školskih ustanova i tima za sprovođenje preventivnih aktivnosti.
- Opredeljenje dodatnih finansijskih sredstava za preventivne aktivnosti na nivou lokalne zajednice.
- Preventivne programe sprovoditi u kontinuitetu.
Opis aktivnosti |
Iznos za 2020. godinu |
|
1 |
IZJZ Kragujevac |
Zavod za stomatologiju Kragujevac |
Priprema i realizacija zdravstveno-vaspitnog rada |
30.000,00 |
520.000,00 |
Javna manifestacija |
/ |
/ |
Stalni troškovi |
20.000,00 |
20.000,00 |
Ukupno dinara za Projekat |
50.000,00 |
540.000,00 |
Ukupno dinara za Projekat |
590.000,00 |
|
Finansijska sredstva koja se potražuju od Skupštine Grada Kragujevca za realizaciju programskog zadatka" Očuvanje oralnog zdravlja dece predškolskog i školskog uzrasta: Promocija oralnog zdravlja dece predškolskog uzrasta iz ruralnih sredina," u 2020. godini, iznose 590.000,00 dinara.
Institut za javno zdravlje Kragujevac, Nikole Pašića 1, 34000 Kragujevac; Doc. dr Dragan Vasiljević
PODACI O UČESNICIMA PROGRAMSKOG ZADATKA
- Diplomirani strukovni specijalista gerontologije, IZJZ |
- Doktor stomatologije, Z. za stomatologiju |
- SSS - zdravstveni tehničar, Z. za stomatologiju |