OPŠTI USLOVIPOSLOVANJA AUTOBUSKIH STANICA("Sl. glasnik RS", br. 102/2020) |
Opšti uslovi poslovanja autobuskih stanica (u daljem tekstu: Opšti uslovi) sadrže:
- način pružanja staničnih usluga;
- prava i obaveze pružaoca staničnih usluga, prevoznika, putnika i korisnika drugih usluga;
- pravila postupka koja primenjuju tela Privredne komore Srbije u rešavanju sporova nastalih povredom odredaba opštih uslova poslovanja autobuskih stanica.
Pružalac staničnih usluga je privredno društvo, drugo pravno lice ili preduzetnik koji ima licencu za pružanje staničnih usluga (u daljem tekstu: pružalac usluga).
Autobuska stanica je saobraćajni objekat u kome se vrši prijem i otprema autobusa, ukrcavanje i iskrcavanje putnika i prtljaga, prodaja i izdavanje voznih karata i drugih prevoznih isprava, davanje obaveštenja o prevozu i pružanje drugih usluga u vezi sa prevozom.
Tranzitna autobuska stanica je stanica koja je uneta u red vožnje, a nije početna ni krajnja.
Peronski prostor je deo autobuske stanice namenjen za ukrcavanje i iskrcavanje putnika i utovar i istovar prtljaga iz autobusa, na kome pružalac usluge može da kontroliše pristup.
Vozna karta je dokaz da je zaključen ugovor o prevozu između prevoznika i putnika.
Stanične usluge su:
- davanje obaveštenja koja se odnose na vreme polazaka i dolazaka autobusa, cenu prevoza, naziv prevoznika i sl.;
- prodaja voznih karata i izdavanje drugih prevoznih isprava u vezi sa prevozom;
- ukrcavanje i iskrcavanje putnika;
- smeštaj i čuvanje prtljaga i
- prijem i otprema autobusa.
Usluge iz stava 1. ovog člana pružaju se prevoznicima ili putnicima na propisan način, prema cenovniku koji je istaknut na vidnom mestu.
Druge usluge se mogu pružati u skladu sa ugovorom zaključenim između pružaoca usluga i korisnika ili u skladu sa pravilima koje utvrdi pružalac usluga.
II NAČIN PRUŽANJA USLUGA PREVOZNICIMA
Staničnu uslugu prijema i otpreme autobusa, koja obuhvata postavljanje autobusa na određeni peron, kao i davanje obaveštenja u vezi sa tim (najava polaska, odnosno dolaska autobusa, broj perona, naziv prevoznika i sl.), pružalac usluga pruža prevoznicima uz naknadu koja je utvrđena u skladu sa propisima.
Staničnu uslugu prodaje voznih karata i izdavanje drugih prevoznih isprava, pružalac usluga pruža prevoznicima uz naknadu koja je utvrđena u skladu sa propisima.
Druge usluge koje pružalac usluga može pružati prevoznicima:
- parkiranje autobusa;
- čišćenje i pranje autobusa;
- kontrola tehničke ispravnosti vozila (tehnički pregled);
- snabdevanje gorivom;
- zakup poslovnog prostora;
- telefonske i internet usluge;
- korišćenje panoa za reklamiranje i
- druge usluge u skladu sa mogućnostima pružaoca usluga i potrebama prevoznika.
Usluge iz stava 3. alineja treća i četvrta ovog člana pružalac usluga može pružati u skladu sa propisima kojima se uređuje obavljanje tih delatnosti.
Pružalac usluge obavezan je da pri obaveštavanju o polasku i dolasku autobusa, na linijama za koje se izdaje prelazna karta, iste objavi na način da naglasi mesto, tj. stanicu u kojoj se vrši prelaz sa jedne na drugu liniju.
Prevoznik, odnosno njegovi zaposleni i njihovi zastupnici ne mogu bilo kojom svojom radnjom ometati zaposlene pružaoca usluga u izvršavanju njihovih zadataka, uticati na putnike i ometati druge prevoznike, u cilju favorizovanja svojih polazaka.
Pružalac usluga i prevoznik mogu zaključiti ugovor o pružanju staničnih usluga u pismenoj formi.
Prodaja i izdavanje prelaznih voznih karata obezbeđuje se zaključivanjem ugovora između prevoznika i pružaoca usluga.
Ugovorom iz stava 1. ovog člana obavezno se određuje peron za prevoznika, u skladu sa režimom obavljanja prevoza, koji će prevoznik koristiti u toku roka važenja reda vožnje.
Promena perona prevozniku ne može se izvršiti u toku roka važenja reda vožnje bez njegove saglasnosti, osim u slučaju kada prevoznik odstupa od reda vožnje.
Pružalac usluga vrši prodaju i izdavanje svih vrsta voznih karata i drugih prevoznih isprava (karte u jednom pravcu, povratne, prelazne, mesečne, regresirane i dr.), u ime i za račun prevoznika, za polaske po registrovanim, odnosno odobrenim redovima vožnje, na propisani način i u skladu sa ugovorom zaključenim između pružalaca usluga i prevoznika.
Vozne karte i druge prevozne isprave prodaju i izdaju se u odgovarajućem prostoru poslovne zgrade autobuske stanice na obeleženim šalterima.
Prevoznik može ograničiti broj mesta na određenom polasku za koje autobuska stanica može prodati vozne karte.
Ako prevoz obavljaju dva ili više prevoznika dužni su da pružaocu usluge dostave raspored održavanja polazaka po danima, sedmicama i mesecima pri obavljanju međunarodnog linijskog prevoza putnika u formi koju prevoznici dogovore.
Pružalac usluge dužan je da u roku od tri dana po prijemu registrovanog, odnosno odobrenog reda vožnje i zahteva za pružanjem staničnih usluga obavesti prevoznika o mogućnostima pružanja staničnih usluga.
U slučaju da autobuska stanica nema potreban broj perona za pružanje usluga prevoznicima za obavljanje linijskog prevoza po registrovanom, odnosno odobrenom redu vožnje, pružalac usluge je dužan da u roku od tri dana izda potvrdu prevozniku i o tome obavesti nadležni organ za registraciju redova vožnje.
U slučaju iz stava 3. ovog člana prevoznik može za polaske i dolaske koristiti najbliže autobusko stajalište za linijski prevoz.
U slučaju da u naselju ili naseljenom mestu ima više autobuskih stanica, a na autobuskoj stanici za koju se prevoznik opredelio nema dovoljan broj perona za obavljanje linijskog prevoza po registrovanim, odnosno odobrenim redovima vožnje, prevoznik je dužan da koristi usluge jedne od ostalih autobuskih stanica na teritoriji tog naselja ili naseljenog mesta.
Ako ni na jednoj autobuskoj stanici u naselju ili naseljenom mestu iz stava 5. ovog člana nema dovoljan broj perona za obavljanje linijskog prevoza po registrovanim, odnosno odobrenim redovima vožnje, svaka od tih stanica izdaje potvrdu iz stava 3. ovog člana.
Pružalac usluge je dužan da omogući postavljanje autobusa na određeni polazni peron najmanje 15 minuta pre vremena određenog za polazak prema odobrenim redovima vožnje u međunarodnom prevozu, odnosno najmanje osam minuta pre vremena određenog za polazak prema registrovanim redovima vožnje u međumesnom prevozu i najmanje pet minuta pre vremena određenog za polazak prema registrovanim redovima vožnje u prigradskom prevozu.
U slučaju da autobuska stanica raspolaže sa većim brojem perona, pružalac usluge može omogućiti postavljanje autobusa prema registrovanom redu vožnje u međumesnom prevozu do 15, a u međunarodnom do 30 minuta pre vremena određenog za polazak.
Prevozniku, koji u predviđenom vremenskom intervalu iz st. 1. i 2. ne postavi autobus na unapred određeni peron, može se odrediti drugi slobodan peron za postavljanje, a pružalac usluge je u obavezi da obavesti putnike o promeni putem razglasa.
Ukoliko se prevoz po registrovanom redu vožnje ne obavi, pružalac usluge koji je prodao voznu kartu dužan je da izvrši povraćaj pune vrednosti prevoznine i naplaćene stanične usluge ili da organizuje prevoz putnika kojima je pružalac usluge prodao vozne karte shodno zaključenom ugovoru između pružalaca usluge i prevoznika, po čijem redu vožnje prevoz nije obavljen.
Pružalac usluge obavezan je da prevozniku dostavi podatke o izvršenom povraćaju prevoznine putnicima.
Prevoznik koji nije u mogućnosti da obavi prevoz prema registrovanom, odnosno odobrenom redu vožnje dužan je da najkasnije 30 minuta u domaćem i 120 minuta u međunarodnom prevozu, pre otpočinjanja prevoza, o tome obavesti pružaoca usluge na autobuskim stanicama koje su unete u red vožnje.
III NAČIN PRUŽANJA USLUGA PUTNICIMA
Staničnu uslugu ukrcavanja i iskrcavanja putnika, koja obuhvata pristup putnika peronu, kretanje putnika na peronu, ulazak, odnosno izlazak putnika iz autobusa, pružalac usluga pruža putnicima uz naknadu koja je utvrđena u skladu sa propisima.
Staničnu uslugu davanja obaveštenja o polascima i dolascima autobusa prema registrovanim, odnosno odobrenim redovima vožnje, preko panoa, razglasa, posebne telefonske linije ili šaltera, preko terminala, interneta ili video monitora, a koja se odnose na vreme polaska, odnosno dolaska autobusa, cenu prevoza, naziv prevoznika, trajanje putovanja, veze sa polascima na drugim linijama i sl., pružalac usluga pruža putnicima besplatno.
Staničnu uslugu rezervacije mesta za sedenje u autobusu, pružalac usluga pruža putnicima uz naknadu koja je utvrđena ugovorom zaključenim između pružaoca usluge i prevoznika.
Staničnu uslugu smeštaja i čuvanja prtljaga pružalac usluga pruža putnicima uz naknadu, koju utvrđuje pružalac usluge.
Druge usluge koje pružalac usluge obezbeđuje putnicima su:
- ostale vrste rezervacija;
- ambulantske usluge;
- telefonske, telefaks i internet usluge;
- turističke, ugostiteljske i trgovačke usluge;
- druge usluge.
Invalidi uživaoci povlastica, trudnice, majke sa malom decom do šest godina, stara i iznemogla lica, imaju pravo kupovine karte preko reda.
Vozna karta se ne može prodati putniku pod dejstvom alkohola i drugih opojnih sredstava.
Ako prevoz ne otpočne u vreme koje je određeno redom vožnje krivicom prevoznika ili zbog više sile, putnik može odustati od putovanja i pružalac usluge koji je prodao voznu kartu dužan je da vrati celokupan iznos naplaćene prevoznine i stanične usluge.
Na zahtev putnika, pružalac usluge je dužan da vrati celokupan iznos naplaćene prevoznine i stanične usluge, ukoliko je ovlašćeno osoblje pružaoca usluge učinilo grešku prilikom prodaje vozne karte.
Putnik ima pravo da odustane od ugovora o prevozu pre nego što otpočne njegovo izvršenje.
Ako putnik odustane od putovanja najkasnije dva časa pre početka putovanja, pružalac usluge koji je izvršio prodaju karte je dužan da vrati putniku naplaćenu prevozninu uz mogućnost zadržavanja najviše 10% od iznosa naplaćene prevoznine, a iznos za naplaćenu staničnu uslugu se vraća.
Putnik nema pravo povraćaja naplaćene prevoznine u slučaju kada odustane od putovanja u roku kraćem od dva časa pre početka putovanja.
Putnik ima pravo u vreme važnosti kupljene vozne karte da istu zameni za jedan od polazaka istog prevoznika.
Pružalac usluge je dužan da, u skladu sa radnim vremenom službe, obezbedi i pruži putnicima sve informacije koje se odnose na:
- red vožnje;
- cenu prevoza;
- ulazak autobusa na dolazni peron, sa naznakom linije sa koje dolazi;
- postavljanje autobusa na polazni peron (broj perona na koji se postavlja, linija na kojoj se vrši prevoz, vreme polaska i dr.) i
- druga obaveštenja u vezi sa prevozom.
Pružalac usluge dužan je da autobusku stanicu održava u skladu sa odredbama podzakonskog akta koji uređuje održavanje i eksploataciju autobuskih stanica.
Na autobuskoj stanici zabranjeno je:
- ometanje zaposlenih pružaoca usluga u izvršavanju njihovih zadataka;
- uvođenje na operativno-saobraćajne površine autobuske stanice životinja koje saglasno važećim propisima nemaju zaštitnu korpu, kavez, torbu, kutiju ili drugu odgovarajuću ambalažu;
- kretanje po operativno-saobraćajnim površinama van obeleženih mesta za kretanje putnika;
- unošenje na autobusku stanicu eksploziva, eksplozivnih sredstva i zapaljivih materija i
- nedolično ponašanje.
Stranke mogu zaključiti sporazum o arbitraži, u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuje arbitražno rešavanje sporova, kojim se Stalnoj arbitraži pri Privrednoj komori Srbije poverava rešavanje sporova nastalih povredom odredaba Opštih uslova.
U slučaju iz stava 1. ovog člana primenjuju se pravila propisana Pravilnikom o Stalnoj arbitraži pri Privrednoj komori Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 101/16).
Sud časti pri Privrednoj komori Srbije utvrđuje odgovornost i izriče mere u slučaju povrede dobrih poslovnih običaja i poslovnog morala u vezi sa primenom Opštih uslova.
Danom početka primene ovih opštih uslova prestaju da važe Opšti uslovi poslovanja autobuskih stanica ("Službeni glasnik RS", br. 26/08 i 68/12 - odluka US).
Ovi opšti uslovi stupaju na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuju se po isteku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovih opštih uslova.