PRAVILNIKO USLOVIMA I NAČINU OBAVLJANJA POŠTANSKIH USLUGA("Sl. glasnik RS", br. 115/2020) |
Ovim pravilnikom bliže se uređuju uslovi i način obavljanja poštanskih usluga postupanje sa poštanskim pošiljkama od prijema do uručenja, prava, obaveze i odgovornosti davalaca i korisnika poštanskih usluga, zaštita korisnika poštanskih usluga, kao i druga pitanja od značaja za funkcionisanje i razvoj poštanskih usluga u Republici Srbiji.
Odredbe ovog pravilnika primenjuju se na obavljanje poštanskih usluga u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobraćaju, saglasno zakonu kojim se uređuju poštanske usluge u Republici Srbiji (u daljem tekstu: Zakon), propisima donetim na osnovu Zakona, opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga i drugim aktima poštanskih operatora zasnovanim na Zakonu, kao i međunarodnim konvencijama, sporazumima i drugim međunarodnim aktima potvrđenim od strane Republike Srbije.
II USLOVI ZA OBAVLJANJE POŠTANSKIH USLUGA
Poštanske usluge obavljaju privredni subjekti - poštanski operatori koji su u skladu sa Zakonom:
1) ispunili uslove za obavljanje poštanskih usluga, propisane od nadležnog ministarstva, i
2) dobili dozvolu za obavljanje poštanskih usluga od Regulatorne agencije za elektronske komunikacije i poštanske usluge (u daljem tekstu: Agencija).
Agencija saglasno Zakonu, u zavisnosti od vrste usluga koje obavlja poštanski operator, izdaje sledeće vrste dozvola:
1) posebnu licencu - dozvolu koja se izdaje javnom poštanskom operatoru za obavljanje univerzalne poštanske usluge (u daljem tekstu: UPU);
2) licencu - dozvolu koja se izdaje poštanskom operatoru za obavljanje UPU, osim rezervisanih poštanskih usluga;
3) odobrenje - dozvolu koja se izdaje poštanskom operatoru za obavljanje ostalih poštanskih usluga.
Poštanski operatori su dužni da u skladu sa Zakonom i podzakonskim aktima donetim na osnovu njega, donesu opšte uslove za obavljanje poštanskih usluga.
Sadržina opštih uslova za obavljanje poštanskih usluga uređena je Zakonom.
Agencija daje saglasnost na opšte uslove za obavljanje poštanskih usluga poštanskih operatora i može zahtevati njihovu izmenu pod uslovima propisanim Zakonom.
Opšte uslove za obavljanje poštanskih usluga svih poštanskih operatora Agencija objavljuje na svojoj internet stranici.
Javni poštanski operator (u daljem tekstu: JPO), po dobijanju saglasnosti Agencije, objavljuje opšte uslove za obavljanje poštanskih usluga u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Poštanski operatori su dužni da opšte uslove za obavljanje poštanskih usluga istaknu na vidnom mestu u poslovnim prostorijama i na drugi način ih učine javno dostupnim korisnicima, najmanje osam dana pre početka njihove primene.
Poštanski operator je dužan da korisnike obavesti o radnom vremenu i cenovniku usluga, u skladu sa Zakonom.
Poštanski operator je u obavezi da za izvršene poštanske usluge obračunava poštarinu u skladu sa cenovnikom poštanskih usluga, na koji je saglasnost dala Agencija, osim na poštarinu za rezervisane poštanske usluge na koje saglasnost daje Vlada.
Identitet korisnika poštanskih usluga dokazuje se ličnim ispravama kao što su: lična karta, pasoš i druge isprave izdate od nadležnog državnog organa o kojima se vodi službena evidencija, i koje sadrže: fotografiju, registarski broj isprave i lične podatke.
III NAČIN OBAVLJANJA POŠTANSKIH USLUGA
Poštanske usluge se obavljaju na osnovu ugovora po pristupu ili na osnovu zaključenog ugovora, u skladu sa Zakonom, propisima donetim na osnovu njega, opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga i drugim aktima poštanskih operatora zasnovanim na Zakonu, kao i na osnovu međunarodnih konvencija, sporazuma i drugih međunarodnih akata potvrđenih od strane Republike Srbije.
Pri obavljanju poštanskih usluga, poštanski operator je, saglasno Zakonu, dužan da obezbedi nepovredivost tajnosti sadržine pisama i drugih sredstava opštenja.
Način narušavanja načela nepovredivosti tajnosti sadržine pisama i drugih sredstava opštenja radnjama poštanskog operatora, propisan je Zakonom.
Načelo nepovredivosti tajnosti sadržine poštanskih pošiljaka, pisama i drugih sredstava opštenja može se narušiti samo na osnovu odluke suda, kada je to neophodno za vođenje krivičnog postupka ili zaštite bezbednosti Republike Srbije, otvaranjem ili privremenim oduzimanjem pošiljaka.
Poštanska pošiljka se može komisijski otvoriti bez saglasnosti pošiljaoca ili primaoca:
1) po odluci nadležnog organa zbog osnovane sumnje da se u pošiljci nalazi zabranjen sadržaj;
2) kada se na osnovu oštećenja spoljne ambalaže opravdano sumnja da je umanjen sadržaj pošiljke, da je sadržaj ukvaren, ili postoji opasnost da će sadržaj oštetiti druge pošiljke;
3) kada pošiljka u međunarodnom saobraćaju podleže carinskom pregledu;
4) kada se pošiljka ne može uručiti ni primaocu ni pošiljaocu.
U slučajevima iz tač. 1), 2) i 4) prethodnog stava ovog člana, poštanski operator je u obavezi da sačini zapisnik.
Poštanske usluge, u smislu Zakona su: UPU i ostale poštanske usluge.
1. Univerzalna poštanska usluga (UPU)
UPU je usluga od opšteg interesa i predstavlja skup poštanskih usluga koje se obavljaju u kontinuitetu na celokupnoj teritoriji Republike Srbije, u okviru propisanog kvaliteta, po pristupačnim cenama i pod jednakim uslovima za sve korisnike, bez diskriminacije.
Uslovi i postupak za obavljanje UPU propisani su odredbama Zakona, podzakonskim aktima donetim na osnovu njega, aktima Svetskog poštanskog saveza i opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga davaoca UPU.
JPO je dužan da, u skladu sa Zakonom i podzakonskim aktima donetim na osnovu njega obezbedi dovoljan broj pošta, koje će omogućiti obavljanje UPU svakog radnog dana, a najmanje pet dana u nedelji, osim u dane državnih i verskih praznika, u slučaju više sile i ugroženosti zdravlja i sigurnosti korisnika usluga i zaposlenih kod poštanskog operatora.
Izuzetno od prethodnog stava, petodnevnu radnu nedelju ne moraju imati pošte JPO:
1) koje su otvorene radi dostupnosti UPU stanovnicima jednog naseljenog mesta, u kome ima manje od 1.300 domaćinstava i koje nije sedište opštine;
2) koje su otvorene radi dostupnosti UPU stanovnicima grupe naseljenih mesta, u kojoj ukupno ima manje od 1.300 domaćinstava i od kojih nijedno naseljeno mesto nije sedište opštine.
JPO dostavlja Agenciji "Spisak pošta izuzetih od petodnevne radne nedelje", sa obrazloženjem, na saglasnost.
JPO je dužan da, u skladu sa Zakonom i podzakonskim aktima donetim na osnovu tog zakona, posebnim aktom odredi radno vreme pošta, uz obavezu dostavljanja navedenog akta Agenciji najkasnije u roku od 15 radnih dana pre početka njegove primene.
JPO može zatvoriti poštu ili izmeniti radno vreme pošte, samo posle izvršene analize koja opravdava takvu promenu, a o tome mora obavestiti Agenciju najkasnije u roku od 15 radnih dana pre primene novog radnog vremena, odnosno zatvaranja pošte.
Izuzetno od prethodnog stava, u slučaju više sile ili u vanrednim situacijama, JPO može izmeniti radno vreme pošte najduže za period do 15 radnih dana, bez obaveze prethodnog obaveštavanja Agencije o tome.
U slučaju da Agencija utvrdi da radno vreme pošte nije u skladu sa propisanim kriterijumima, na to će ukazati JPO, predložiti način na koji će se radno vreme uskladiti sa propisanim kriterijumima i odmah o tome obavestiti nadležno ministarstvo.
U naseljenim mestima sa preko 1.000 domaćinstava, dostava pošiljaka iz oblasti UPU vrši se svakog radnog dana, a najmanje pet dana u nedelji, osim u dane državnih i verskih praznika, u slučaju više sile i ugroženosti zdravlja i sigurnosti zaposlenih.
Izuzeci od petodnevne dostave pošiljaka iz prethodnog stava, odnose se na:
1) domaćinstva koja se nalaze na većoj udaljenosti od 500 metara od javnog puta;
2) domaćinstva do kojih ne postoji odgovarajuća saobraćajnica za nesmetani pristup zaposlenom kod poštanskog operatora;
3) domaćinstva koja se nalaze u brdsko-planinskim područjima sa izuzetno otežanim uslovima za pristup;
4) domaćinstva kojima se prijem i uručenje neregistrovanih pošiljaka i obaveštenja o prispeću registrovanih pošiljaka obavlja putem zbirnih sandučića.
U slučajevima iz prethodnog stava, JPO dostavu pošiljaka iz oblasti UPU vrši najmanje jednom nedeljno, po unapred utvrđenoj dinamici.
U naseljenim mestima sa manje od 1.000 domaćinstava, u posebnim geografskim područjima sa otežanim pristupom za obavljanje poštanskih usluga, u ruralnim područjima i u područjima sa malim brojem stanovnika i pošiljaka, dostava pošiljaka iz oblasti UPU može se vršiti manje od pet dana nedeljno.
U slučajevima iz prethodnog stava, JPO dostavu pošiljaka iz oblasti UPU vrši po unapred utvrđenoj dinamici i to:
1) u naseljenim mestima do 250 domaćinstava, dostava pošiljaka vrši se najmanje jedan dan u nedelji;
2) u naseljenim mestima od 250 do 500 domaćinstava, dostava pošiljaka vrši se najmanje dva dana u nedelji;
3) u naseljenim mestima od 500 do 1.000 domaćinstava, dostava pošiljaka vrši se najmanje tri dana u nedelji.
JPO je u obavezi, da za sve slučajeve u dostavi pošiljaka iz oblasti UPU koji su uređeni članom 11. stav 2. i članom 12. stav 2. ovog pravilnika, dostavi Agenciji "Listu sa izuzecima od petodnevne dostave", sa obrazloženjem, na saglasnost.
Prilikom definisanja "Liste sa izuzecima od petodnevne dostave", JPO je dužan da vodi računa o kriterijumima kvaliteta dostave, koji su propisani opštim aktom Agencije kojim se uređuju parametri kvaliteta obavljanja poštanskih usluga.
JPO je u obavezi da svaku promenu koja se odnosi na utvrđenu "Listu sa izuzecima od petodnevne dostave", sa obrazloženjem, dostavi Agenciji na saglasnost, i to najkasnije u roku od 15 radnih dana pre planiranog početka primene iste.
Izuzetno od prethodnog stava, u slučaju više sile ili vanrednim situacijama JPO može do 15 radnih dana, na određenom području organizovati dostavu pošiljaka iz oblasti UPU manje od pet dana nedeljno, bez obaveze prethodnog obaveštavanja Agencije o tome.
Ukoliko Agencija u postupku stručnog nadzora utvrdi da kvalitet dostave JPO nije u skladu sa opštim aktom Agencije kojim se uređuju parametri kvaliteta obavljanja poštanskih usluga, na to će odmah ukazati JPO, predložiti način na koji će se kvalitet dostave uskladiti sa propisanim parametrima, i o tome odmah obavestiti nadležno ministarstvo.
JPO je dužan da, u skladu sa Zakonom i podzakonskim aktima donetim na osnovu njega, za prijem neregistrovanih pismonosnih pošiljaka, obezbedi i postavi dovoljan broj poštanskih sandučića.
JPO je u obavezi da prazni poštanske sandučiće svakog radnog dana, a najmanje pet dana u nedelji, osim u dane državnih i verskih praznika, u slučaju više sile i ugroženosti zdravlja i sigurnosti zaposlenih kod poštanskog operatora.
Izuzetno od prethodnog stava, JPO nije u obavezi da svakog radnog dana prazni one poštanske sandučiće koji su postavljeni:
1) na objektima pošta koje se, u skladu sa članom 9. ovog pravilnika, nalaze na "Spisku pošta izuzetih od petodnevne radne nedelje";
2) na adresama koje se, u skladu sa članom 13. stav 1. ovog pravilnika, nalaze na "Listi sa izuzecima od petodnevne dostave".
Poštanski sandučići iz stava 3. tačka 1) ovog člana, prazne se najmanje jednom svakoga dana kada radi pošta na kojoj su postavljeni.
Poštanski sandučići iz stava 3. tačka 2) ovog člana, prazne se svakoga dana kada je predviđena dostava poštanskih pošiljaka na adresi na kojoj je postavljeno poštansko sanduče.
JPO je dužan da na svim poštanskim sandučićima označi dane njihovog pražnjenja, kao i vreme kada se vrši poslednje pražnjenje za svaki dan.
JPO je dužan da, u skladu sa Zakonom i podzakonskim aktima donetim na osnovu njega, dostavi Agenciji "Pregled postavljenih poštanskih sandučića sa danima i vremenima pražnjenja".
U slučaju da Agencija u postupku stručnog nadzora utvrdi da "Pregled postavljenih poštanskih sandučića sa danima i vremenima pražnjenja" nije u skladu sa propisanim kriterijumima, na to će odmah ukazati JPO, predložiti način na koji će se obezbediti dovoljan broj poštanskih sandučića sa adekvatnim vremenom pražnjenja i o tome odmah obavestiti nadležno ministarstvo.
a) Razvrstavanje poštanskih pošiljaka UPU
JPO može da razvrsta poštanske pošiljke po sistemu zasnovanom na brzini prenosa poštanskih pošiljaka ili po njihovoj sadržini.
Po sistemu koji se zasniva na brzini prenosa poštanskih pošiljaka, iste mogu biti:
1) prioritetne poštanske pošiljke - one koje se prevoze najbržim putem (avionom ili površinski) sa prioritetnom otpremom;
2) neprioritetne poštanske pošiljke - one za koje je pošiljalac odabrao nižu tarifu što podrazumeva duži rok za prenos pošiljke.
Kao prioritetne poštanske pošiljke mogu se prenositi neregistrovane i registrovane poštanske pošiljke u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobraćaju, koje davalac UPU otprema najbržim putem do odredišta.
Davalac UPU u opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga definiše bliže uslove za prijem, preradu, prevoz i uručenje prioritetnih i neprioritetnih poštanskih pošiljaka.
Po sistemu razvrstavanja poštanskih pošiljaka prema sadržini, iste mogu biti:
1) pismonosne,
2) paketske, ili
3) poštanske uputnice.
Merenje, praćenje i izveštavanje o kvalitetu obavljanja UPU vrši se u skladu sa opštim aktom Agencije kojim se uređuju parametri kvaliteta za obavljanje poštanskih usluga.
Davaoci UPU su u obavezi, da u cilju analize i unapređenja obavljanja UPU, najmanje jednom godišnje a najkasnije do 1. aprila tekuće godine, Agenciji dostave izveštaje o svom poslovanju za prethodnu godinu, saglasno članu 22. Zakona i ovom pravilniku.
Ostale poštanske usluge obuhvataju:
1) prijem, preradu, prevoz i uručenje paketa mase preko deset kilograma u unutrašnjem poštanskom saobraćaju;
2) prijem, preradu i prevoz paketa mase preko deset kilograma u međunarodnom poštanskom saobraćaju u polazu;
3) preradu, prevoz i uručenje paketa mase preko dvadeset kilograma u međunarodnom poštanskom saobraćaju u dolazu;
4) usluge dodatne vrednosti, i
5) dopunske usluge.
Ostale poštanske usluge iz stava 1. tač. 1), 2) i 3), ovog člana obuhvataju pakete u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju mase iznad limita propisanog za opseg UPU.
Usluge dodatne vrednosti su poštanske usluge koje imaju posebne zahteve u pogledu kvaliteta i načina prijema, prerade, prevoza i uručenja, i mogu biti:
1) kurirske usluge, koje podrazumevaju prijem registrovane poštanske pošiljke na adresi pošiljaoca i direktan prevoz i uručenje na adresi primaoca, bez prerade;
2) ekspres usluge, koje podrazumevaju prijem, preradu, prevoz i uručenje registrovanih poštanskih pošiljaka u najkraćim, garantovanim rokovima, koji ne mogu biti duži od narednog radnog dana od dana prijema, s tim što se na zahtev pošiljaoca, uručenje poštanske pošiljke, izuzetno može izvršiti određenog dana, ili u rokovima definisanim zaključenim ugovorom između poštanskog operatora i korisnika;
3) usluge elektronskog praćenja od prijema do uručenja poštanske pošiljke;
4) usluge prilikom čijeg izvršenja pošiljalac, radi dodatnih uputstava u vezi sa uručenjem poštanske pošiljke, ima direktnu komunikaciju sa licem koje neposredno obavlja poštansku uslugu;
5) uručenje pošiljke sa ugovorenim vremenom uručenja, kao i
6) druge usluge u skladu sa Zakonom.
Dopunske poštanske usluge su poštanske usluge koje sadrže poseban način postupanja u toku prijema, prerade, prevoza i uručenja poštanskih pošiljaka.
Dopunske poštanske usluge mogu biti poštanske usluge po zahtevu pošiljaoca i poštanske usluge po zahtevu primaoca.
Dopunske poštanske usluge, definišu se u opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga poštanskog operatora.
Zahtev za sve dopunske poštanske usluge se može podneti u bilo kojoj fazi obavljanja poštanskih usluga, u zavisnosti od mogućnosti ispunjenja zahteva, sve do uručenja.
Cene dopunskih poštanskih usluga, ukoliko se naplaćuju, moraju biti iskazane u cenovniku.
Poštanski operatori pošiljaocima i primaocima poštanskih pošiljaka mogu ponuditi sledeće dopunske usluge:
1) Usluge po zahtevu pošiljaoca: slanje registrovane pošiljke sa povratnicom;
1.1. vraćanje povratne dokumentacije;
1.2. plaćeni odgovor;
1.3. izmena ili ispravka adrese primaoca;
1.4. nadoslanje registrovane pošiljke na novu adresu uključujući i "poste - restante", osim sudskih pisama;
1.5. vraćanje pošiljke iz prijemne pošte, pre otpreme;
1.6. vraćanje pošiljke, nakon otpreme;
1.7. potraživanje registrovane pošiljke;
1.8. izdavanje naknadne potvrde o prijemu vrednosne i otkupne pošiljke;
1.9. izdavanje na uvid isplaćene/uplaćene poštanske uputnice ili izdavanje njene fotokopije, odnosno listinga isplaćenih/uplaćenih poštanskih uputnica;
1.10. izdavanje potvrde ili overene fotokopije poštanske isprave koja se odnosi na uručenje registrovane pošiljke;
1.11. uručenje pošiljke sa oznakom "Lično".
2) Usluge po zahtevu primaoca:
2.1. čuvanje registrovane pošiljke u pošti/poslovnici osim sudskih pisama, van propisanih rokova, ali ne duže od 30 dana,
2.2. nadoslanje poštanskih pošiljaka na novu adresu uključujući i "poste - restante", osim sudskih pisama;
2.3. ponovna dostava poštanskih pošiljaka;
2.4. korišćenje poštanskog pregratka;
2.5. dostava "poste - restante" pošiljke na adresu;
2.6. izdavanje na uvid isplaćene poštanske uputnice ili njene fotokopije, odnosno listinga isplaćenih poštanskih uputnica;
2.7. dostavljanje registrovanih poštanskih pošiljaka lično;
2.8. izdavanje potvrde ili overene fotokopije poštanske isprave koja se odnosi na uručenje registrovane pošiljke.
v) Poštanske usluge po službenoj dužnosti
Poštanske usluge po službenoj dužnosti poštanski operator obavlja bez zahteva pošiljaoca ili primaoca. Ove usluge obuhvataju:
1) vraćanje pošiljaocu neuručene pošiljke;
2) prijem i evidentiranje punomoćja;
3) prepakivanje pošiljke sa oštećenim sadržajem, sačinjavanje zapisnika o neispravnosti pošiljke i obaveštavanje korisnika;
4) komisijsko otvaranje i pregled sadržine pošiljke za koju se sumnja da sadrži zabranjene predmete, a na osnovu odluke nadležnog organa;
5) čuvanje pošiljke radi isporuke, saglasno rokovima utvrđenim opštim uslovima poštanskog operatora (ležarina);
6) postupanje sa pošiljkama u međunarodnom saobraćaju u skladu sa carinskim i drugim propisima koji regulišu tu oblast;
7) prenos neregistrovanih pisama ili dopisnica za koje nije plaćena ili je nedovoljno plaćena poštarina;
8) povraćaj više naplaćene poštarine
Poštanska pošiljka je pošiljka adresovana od strane pošiljaoca na način da se nesporno može utvrditi primalac, a za tačnost adresnih podataka odgovoran je pošiljalac. Pored korespondencije, u ove pošiljke spadaju knjige, katalozi, novine, časopisi, kao i paketi koji sadrže robu sa ili bez označene vrednosti.
Poštanske pošiljke mogu biti neregistrovane i registrovane.
Neregistrovana poštanska pošiljka je ona pošiljka za koju poštanski operator prilikom prijema ne izdaje potvrdu o prijemu pošiljke, i o kojoj ne vodi evidenciju ni u jednoj od faza obavljanja poštanske usluge. Ove poštanske pošiljke se, po pravilu, uručuju ubacivanjem u kućne i zbirne poštanske sandučiće.
Registrovane poštanske pošiljke su one pošiljke za koje poštanski operator izdaje pošiljaocu potvrdu o prijemu pošiljke, o kojima vodi posebnu evidenciju i koje se primaocu uručuju ili isplaćuju uz potpis.
Registrovana poštanska pošiljka može biti:
1) preporučena poštanska pošiljka za koju korisnik može da dobije, na svoj zahtev, dokaz o uručenju;
2) vrednosna poštanska pošiljka, koja je osigurana za slučaj gubitka, oštećenja ili umanjenja sadržine pošiljke, do visine vrednosti koju je naveo pošiljalac;
3) otkupna poštanska pošiljka je vrednosna poštanska pošiljka pri čijem uručenju se od primaoca preuzima iznos novca koji je na pošiljci naveo pošiljalac i koji poštanski operator dostavlja pošiljaocu na tekući račun, naznačenu adresu ili se isplaćuje u prostorijama poštanskog operatora;
4) paket, sa ili bez označene vrednosti;
5) pošiljka sa potvrđenim uručenjem i
6) poštanska uputnica.
Poštanske pošiljke u pogledu oblika, dimenzija, pakovanja, adresovanja, kao i način rukovanja poštanskom pošiljkom, bliže uređuje poštanski operator u opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga.
a) Postupanje sa poštanskim pošiljkama
Poštanska pošiljka treba da bude na odgovarajući način upakovana i adresovana, tako da obezbedi nepovredivost sadržine i tajnost podataka, na način propisan Zakonom.
Pakovanje poštanske pošiljke mora biti prilagođeno vrsti robe koja se u njoj nalazi, na način da unutrašnja i spoljna ambalaža zaštite sadržaj pošiljke, druge pošiljke od mogućeg oštećenja, kao i zaposlene koji rukuju poštanskom pošiljkom.
Poštanski operator može da izvrši uvid u sadržinu poštanske pošiljke na prijemu, pre njenog zatvaranja, a pošiljalac je dužan da omogući uvid, osim u situacijama kada je sadržina poštanske pošiljke pisano saopštenje.
Poštanski operator je dužan da, u međunarodnom poštanskom saobraćaju, primenjuje propise kojima se uređuje carinska i devizna kontrola poštanskih pošiljaka.
Poštanski operator je u obavezi da svaku primljenu poštansku pošiljku i dokumenta koja se na tu pošiljku odnose označi datumom prijema i svojim identifikacionim znakom. Datumom prijema ne moraju biti označene pošiljke koje su primljene po ugovoru kojim je, između ostalog, uređeno da se sve pošiljke predate operatoru ne označavaju datumom prijema, već za njih važi datum otisnut na dokumentu koji služi kao dokaz o predaji pošiljke na dalju otpremu.
Pri prijemu otkupnih i vrednosnih poštanskih pošiljaka poštanski operator je u obavezi da izvrši uvid u ličnu ispravu korisnika, sa fotografijom i evidentira registarski broj lične isprave.
Poštanski operator je u obavezi da evidentirani registarski broj lične isprave korisnika čuva kao poslovnu tajnu i da ga koristi isključivo u svrhe za koje je pribavljen. Navedene podatke o registarskom broju lične isprave korisnika poštanski operator može dostaviti na zahtev suda ili drugog nadležnog organa, za potrebe postupka koji se pred sudom ili tim organom vodi.
Ukoliko pošiljaoci vrše predaju poštanskih pošiljaka na osnovu zaključenog ugovora, poštanske pošiljke se predaju poštanskom operatoru preko lica koje ima punomoćje, odnosno ovlašćeno je za predaju poštanskih pošiljaka. Poštanski operator odnosno zaposleni kod poštanskog operatora je u obavezi da, u cilju utvrđivanja identiteta navedenog punomoćnika, izvrši uvid u ličnu ispravu sa fotografijom punomoćnika za predaju poštanskih pošiljaka i evidentira registarski broj njegove lične isprave.
Kada se u toku prenosa poštanske pošiljke, od pošiljaoca do primaoca, uoči njeno oštećenje, poštanski operator je u obavezi da komisijski sačini zapisnik o utvrđenom činjeničnom stanju i o tome obavesti korisnika.
Poštanske pošiljke se dostavljaju u rokovima i na način propisan opštim uslovima poštanskog operatora.
Ako se prilikom pokušaja dostave, primalac ne zatekne na adresi koja je označena na pošiljci, primaocu se ostavlja obaveštenje u kom roku i gde može preuzeti poštansku pošiljku.
U slučaju da se poštanska pošiljka ne preuzme u ostavljenom roku, ona će biti vraćena pošiljaocu.
Ukoliko se poštanska pošiljka ne može uručiti ni primaocu ni pošiljaocu ona postaje neisporučiva i sa njom se postupa u skladu sa Zakonom i opštim uslovima poštanskog operatora.
VI ZAŠTITA KORISNIKA POŠTANSKIH USLUGA
Poštanski operator je u obavezi da preduzme sve radnje koje će obezbediti da se poštanske pošiljke na siguran, bezbedan i efikasan način prenesu od pošiljaoca do primaoca.
Ukoliko korisnik smatra da poštanska pošiljka nije uručena primaocu ili da je uručena sa zakašnjenjem, da posebno ugovorena obaveza nije izvršena ili da nije izvršena u celini, može izjaviti reklamaciju poštanskom operatoru, u rokovima propisanim zakonom.
Poštanski operator je dužan da korisnicima poštanskih usluga obezbedi i učini dostupnim različite načine za efikasnije podnošenje reklamacije (neposredno u poslovnim prostorijama poštanskog operatora, pisanim putem na adresu poštanskog operatora, elektronskim putem, telefonom, i sl.).
Reklamacija sadrži: broj poštanske pošiljke, ime, prezime i adresu pošiljaoca i primaoca, podatke o razlogu podnošenja, kao i vrednosti pošiljke i otkupnom iznosu, odnosno novčanom iznosu uputnice, ukoliko je predmet reklamacije vrednosna ili otkupna pošiljka, odnosno poštanska uputnica.
Postupak evidentiranja reklamacija, način obezbeđivanja dokaza da je reklamacija podneta, obaveštavanje korisnika o rokovima i načinu rešavanja reklamacije, uređuju se opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga poštanskog operatora.
U slučaju oštećenja ili umanjenja sadržine poštanske pošiljke korisnik, saglasno Zakonu, može izjaviti reklamaciju poštanskom operatoru najkasnije narednog radnog dana od dana njenog uručenja, a u daljem roku od 60 dana od dana uručenja poštanske pošiljke može podneti zahtev za obeštećenje i izjaviti prigovor Agenciji.
Poštanski operator je dužan da po prijemu reklamacije, u slučaju oštećenja ili umanjenja sadržine poštanske pošiljke sačini zapisnik, koji mora sadržati sve podatke o poštanskoj pošiljci iz člana 25. stav 4. ovog pravilnika, njenom oštećenju, pošiljaocu i primaocu.
Poštanski operator je dužan da odluku o osnovanosti reklamacije donese u roku od osam dana od dana prijema reklamacije u unutrašnjem poštanskom saobraćaju, a u međunarodnom poštanskom saobraćaju, u roku propisanom aktima Svetskog poštanskog saveza.
Ukoliko se utvrdi da je reklamacija osnovana, podnosilac reklamacije može, u zakonom propisanom roku, podneti zahtev za naknadu štete.
Zastarelost potraživanja korisnika za naknadu štete propisana je Zakonom.
Protiv odluke poštanskog operatora o odbijanju reklamacije iz stava 1. ovog člana, korisnik može podneti prigovor Agenciji u roku od 15 dana od dana prijema odluke o reklamaciji. Korisnik može podneti prigovor Agenciji i kada mu poštanski operator ne dostavi odluku o reklamaciji u propisanom roku.
Po podnetim prigovorima iz člana 27. stav 4. ovog pravilnika, Agencija posreduje u vansudskom rešavanju spora nastalog između poštanskog operatora i korisnika.
Pokretanje i vođenje postupka vansudskog rešavanja spora ne isključuje i ne utiče na ostvarivanje prava na sudsku zaštitu, u skladu sa zakonom.
Postupak vansudskog rešavanja spora između poštanskog operatora i korisnika vodi se i okončava uz shodnu primenu odredaba zakona kojima se uređuje posredovanje i/ili arbitraža, kao i drugih propisa kojima se uređuje vansudsko rešavanje spora.
v) Odgovornost poštanskog operatora
Poštanski operator je dužan da poštansku pošiljku uruči primaocu u stanju u kome je primljena od pošiljaoca, i odgovoran je za nastalu štetu u skladu sa Zakonom.
Za prouzrokovanu štetu koja je nastala u međunarodnom poštanskom saobraćaju, poštanski operator odgovara u skladu sa aktima Svetskog poštanskog saveza, u granicama utvrđene odgovornosti.
Za prouzrokovanu štetu koja je nastala u unutrašnjem poštanskom saobraćaju, poštanski operator je dužan da korisniku isplati naknadu štete na način, pod uslovima i u iznosu propisanom Zakonom.
U situaciji kada poštanski operator poveri obavljanje određenih poslova iz svoje nadležnosti, odnosno ugovori sa drugim privrednim subjektom da u njegovo ime i za njegov račun obavlja pojedine faze poštanskih usluga, poštanski operator zadržava odgovornost za obavljanje poverenih, odnosno ugovorenih poslova.
Indirektna šteta ili izmakla dobit se ne uzima u obzir prilikom obračuna naknade štete.
Poštanski operator se oslobađa odgovornosti za naknadu štete u slučajevima propisanim Zakonom.
Pošiljalac je dužan da na poštanskoj pošiljci pravilno i jasno označi naziv, odnosno ime i prezime i tačnu adresu primaoca i pošiljaoca.
Pošiljalac je odgovoran za pravilno pakovanje poštanske pošiljke na način kojim se štiti sadržina te pošiljke, druge pošiljke, zaposleni koji rukuju pošiljkom, kao i oprema i sredstva koja se koriste pri rukovanju sa pošiljkom.
Pošiljalac je odgovoran za unutrašnje i spoljašnje pakovanje poštanskih pošiljaka.
Korisnici imaju pravo i obavezu da odaberu onu vrstu poštanske usluge koja odgovara prirodi, sadržini, značaju, odnosno stvarnoj vrednosti poštanske pošiljke.
Korisnici mogu poštanske usluge da ostvare preko punomoćnika u skladu sa zakonom i opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga poštanskog operatora.
VII ROKOVI ČUVANJA MANIPULATIVNIH ISPRAVA
Poštanski operator je u obavezi da u opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga odredi rokove čuvanja manipulativnih isprava.
Rokovi čuvanja manipulativnih isprava određuju se saglasno zakonskim propisima koji regulišu oblast poštanskih usluga, pri čemu se posebno vodi računa o zakonom propisanim rokovima za pokretanje postupaka reklamacije i rokovima zastarelosti potraživanja korisnika za naknadu štete.
Agencija obavlja stručni nadzor nad primenom Zakona i propisa donetih na osnovu Zakona u delu kojim je uređen kvalitet obavljanja UPU, pristup mreži, cena i računovodstvo davalaca UPU, na način i u postupku koji propisuje nadležni ministar.
Poštanski operatori koji u trenutku stupanja na snagu ovog pravilnika imaju odgovarajuće dozvole za obavljanje poštanskih usluga izdate prema odredbama ranije važećih propisa, u obavezi su da najkasnije u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog akta, usklade svoje opšte uslove za obavljanje poštanskih usluga sa odredbama ovog pravilnika i iste dostave Agenciji na saglasnost.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga ("Službeni glasnik RS", br. 24/10, 58/10, 2/11, 13/11, 65/11, 93/13, 97/15 i 44/18 - dr. zakon).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".