IFRIC TUMAČENJE 20 Troškovi uklanjanja otkrivke u proizvodnoj fazi površinskog kopa ("Sl. glasnik RS", br. 123/2020) |
• Konceptualni okvir za finansijsko izveštavanje
• IAS 1 Prezentacija finansijskih izveštaja
• IAS 2 Zalihe
• IAS 16 Nekretnine, postrojenja i oprema
• IAS 38 Nematerijalna imovina
1 U aktivnostima vezanim za površinske kopove rudnika, entiteti mogu imati potrebu za otklanjanjem otpadnog materijala rudnika ("otkrivka") da bi mogli da pristupe rudnim ležištima. Ta aktivnost je poznata kao "uklanjanje otkrivke".
2 Tokom razvojne faze rudnika (pre početka proizvodnje), troškovi uklanjanja otkrivke se uglavnom kapitalizuju kao deo troškova izgradnje, razvoja i konstrukcije rudnika koji se amortizuju. Takvi kapitalizovani troškovi se amortizuju na sistematskoj osnovi, uglavnom korišćenjem funkcionalne metode, nakon početka proizvodnje.
3 Entitet koji se bavi rudarstvom može da nastavi sa uklanjanjem otkrivke i generisanjem troškova uklanjanja otkrivke tokom proizvodne faze rudnika.
4 Uklonjeni materijal prilikom otklanjanja otkrivke u proizvodnoj fazi ne mora biti 100 procentno otpad; često je u pitanju kombinacija rude i otpada. Odnos rude prema otpadu može biti u rasponu od neekonomično niskog do profitabilno visokog. Uklanjanje materijala sa niskim procentom rude prema otpadu može da proizvede upotrebljiv materijal, koji može da se koristi za proizvodnju zaliha. Takvo otklanjanje takođe može da obezbedi pristup dubljim nivoima materijala sa većim procentom rude prema otpadu. Prema tome, moguće su dve koristi za entitet iz aktivnosti uklanjanja otkrivke: upotrebljiva ruda koja može da se iskoristi za proizvodnju zaliha i poboljšan pristup dodatnim količinama materijala koji se može eksploatisati u budućim periodima.
5 Predmet ovog tumačenja je kada i kako računovodstveno zasebno obuhvatiti ove dve koristi koje proizilaze iz aktivnosti uklanjanja otkrivke, kao i kako početno i naknadno odmeravati ove dve koristi.
6 Ovo tumačenje se primenjuje na troškove uklanjanja otpada koji nastaju u površinskim kopovima tokom proizvodne faze rudnika ("proizvodni troškovi uklanjanja otkrivke").
7 Ovo tumačenje se bavi sledećim pitanjima:
(a) priznavanje proizvodnih troškova uklanjanja otkrivke kao sredstva;
(b) početno priznavanje sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke; i
(c) naknadno odmeravanje sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke.
Priznavanje proizvodnih troškova uklanjanja otkrivke kao sredstva
8 U meri u kojoj se korist od aktivnosti uklanjanja otkrivke realizuju u vidu proizvedenih zaliha, entitet računovodstveno obuhvata troškove te aktivnosti uklanjanja otkrivke u skladu sa principima iz IAS 2 Zalihe. U meri u kojoj se korist ogleda u poboljšanom pristupu rudi, entitet priznaje takve troškove kao stalnu imovinu, ako su kriterijumi iz paragrafa 9 niže ispunjeni. Ovo tumačenje se odnosi na stalnu imovinu kao na "sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke".
9 Entitet priznaje sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke ako, i samo ako su svi sledeći uslovi ispunjeni:
(a) ako je verovatno da će buduća ekonomska korist (poboljšan pristup rudnom ležištu) povezana sa uklanjanjem otkrivke priticati u entitet;
(b) entitet može da identifikuje komponentu rudnog ležišta za koje je pristup poboljšan; i
(c) troškovi koji se odnose na aktivnosti uklanjanja otkrivke koji su povezani sa tom komponentom se mogu pouzdano odmeriti.
10 Sredstvo priznato po osnovu aktivnosti uklanjanja otkrivke se obuhvata računovodstveno kao dodatak ili kao poboljšanje postojećeg sredstva. Drugim rečima, sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke se računovodstveno obuhvata kao deo postojećeg sredstva.
11 Klasifikacija sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke na materijalnu ili nematerijalnu imovinu je jednaka kao za postojeće sredstvo. Drugim rečima, priroda postojećeg sredstva će odrediti da li će entitet klasifikovati sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke kao materijalno ili nematerijalno.
Početno priznavanje sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke
12 Entitet početno odmerava sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke po ceni koštanja, koju čini zbir troškova direktno nastalih iz aktivnosti uklanjanja otkrivke kojim se poboljšava pristup odredivoj komponenti rude, uvećanih za alocirane direktno pripisive opšte režijske troškove. Neki prateći radovi se mogu obavljati u isto vreme sa obavljanjem proizvodne aktivnost uklanjanja otkrivke, osim ako ti radovi nisu neophodni za nastavak proizvodne aktivnosti uklanjanja otkrivke po planu. Troškovi koji su povezani sa takvim pratećim radovima se ne uključuju u troškove sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke.
13 Kada troškovi sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke i proizvedenih zaliha nisu zasebno odredivi, entitet raspodeljuje proizvodne troškove uklanjanja otkrivke na proizvedene zalihe i na sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke koristeći osnovu za raspodelu koja je zasnovana na relevantnom merilu proizvodnje. Takvo merilo proizvodnje se izračunava za odredivu komponentu rudnog ležišta, i koristi se kao reper za utvrđivanje mere u kojoj je ostvarena dodatna aktivnost na kreiranju budućih koristi. Primeri takvih merila su:
(a) troškovi proizvedenih zaliha u poređenju sa očekivanim troškovima;
(b) količina uklonjene otkrivke u poređenju sa očekivanom količinom za dati obim proizvedene rude; i
(c) sadržaj minerala u uklonjenoj rudu u poređenju sa očekivanim sadržajem minerala koji će se ukloniti, za datu količinu proizvedene rude.
Naknadno odmeravanje sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke
14 Nakon početnog priznavanja, sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke se knjigovodstveno vodi ili po ceni koštanja ili po njegovoj revalorizovanoj vrednosti umanjenoj za amortizaciju i gubitak po osnovu umanjenja vrednosti, na isti način kao i postojeće sredstvo čiji je ono sastavni deo.
15 Sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke se amortizuje na sistematskoj osnovi, tokom očekivanog korisnog veka trajanja odredive komponente rudnog ležišta kome je poboljšan pristup kao rezultat uklanjanja otkrivke. Funkcionalna metoda se primenjuje osim ako druga metoda nije primerenija.
16 Očekivani korisni vek trajanja odredive komponente rudnog ležišta koji se koristi za amortizaciju sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke se razlikuje od očekivanog korisnog veka trajanja koji se koristi za amortizaciju samog rudnika i sredstava povezanih za vekom trajanja rudnika. Izuzetak od ovog se odnosi na one retke slučajeve kada se uklanjanje otkrivke odnosi na poboljšanje pristupa celokupnom preostalom rudnom ležištu. Na primer, to je moguće pri kraju korisnog veka trajanja rudnika kada odrediva komponenta predstavlja konačni deo rudnog ležišta koji će se iskopavati.
DATUM STUPANJA NA SNAGU I PRELAZNE ODREDBE
Ovaj prilog je sastavni deo ovog tumačenja i ima istu važnost kao ostali delovi ovog tumačenja.
A1 Entitet primenjuje ovo tumačenje na godišnje periode koji počinju 1. januara 2013. godine ili kasnije. Ranija primena je dozvoljena. Ako entitet primenjuje ovo tumačenje na raniji period, on tu činjenicu obelodanjuje.
A2 Entitet primenjuje ovo tumačenje na proizvodne troškove uklanjanja otkrivke nastale na početku ili posle najranije prezentovanog perioda.
A3 Na početku najranije prezentovanog perioda, svaki prethodno priznat saldo sredstva koji je rezultirao od uklanjanja otkrivke u toku proizvodne faze ("prethodno sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke") ponovo se klasifikuje kao deo postojećeg sredstva sa kojim se povezuje uklanjanje otkrivke, u meri u kojoj postoji preostali deo odredive komponente rudnog ležišta sa kojim se može povezati prethodno sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke. Takav saldo se amortizuje tokom preostalog očekivanog korisnog veka trajanja odredive komponente rudnog ležišta sa kojim se povezuje saldo svakog prethodnog sredstva po osnovu uklanjanja otkrivke.
A4 Ako ne postoji odrediva komponenta rudnog ležišta na koji se odnosi takvo prethodno sredstvo po osnovu uklanjanja otkrivke, onda se ono priznaje u početnom stanju neraspoređenog dobitka najranije prezentovanog perioda.