PRAVILNIK O UTVRĐIVANJU PLANA RASPODELE RADIO-FREKVENCIJA U RADIO-FREKVENCIJSKOM OPSEGU 2500-2690 MHZ ("Sl. glasnik RS", br. 129/2020)

Član 1

Ovim pravilnikom utvrđuje se Plan raspodele radio-frekvencija za mobilne/fiksne komunikacione mreže (mobile/fixed communications networks - MFCN) za pružanje javne elektronske komunikacione usluge u radio-frekvencijskom opsegu 2500-2690 MHz za teritoriju Republike Srbije.

Plan raspodele iz stava 1. ovog člana odštampan je uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 2

Uslovi za raspodelu radio-frekvencija i drugi tehnički uslovi za korišćenje radio-frekvencija u radio-frekvencijskom opsegu 2500-2690 MHz, utvrđeni su u Planu raspodele iz člana 1. ovog pravilnika.

Član 3

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

PLAN RASPODELE RADIO-FREKVENCIJA U RADIO-FREKVENCIJSKOM OPSEGU 2500-2690 MHz

Uvod

Plan raspodele radio-frekvencija za rad u frekvencijskom opsegu 2500-2690 MHz (u daljem tekstu: Plan raspodele) utvrđuje se na osnovu Uredbe o utvrđivanju Plana namene radio-frekvencijskih opsega ("Službeni glasnik RS", broj 89/20) i drugih relevantnih nacionalnih akata i odgovarajućih međunarodnih sporazuma i preporuka, a imajući u vidu potrebe i zahteve korisnika.

Osnov za donošenje i uslovi za izradu Plana raspodele sadržani su u sledećim dokumentima:

1) Nacionalna regulativa

(1) Zakon o elektronskim komunikacijama ("Službeni glasnik RS", br. 44/10, 60/13 - US, 62/14 i 95/18 - dr. zakon, u daljem tekstu: Zakon);

(2) Uredba o utvrđivanju Plana namene radio-frekvencijskih opsega ("Službeni glasnik RS", broj 89/20).

2) Međunarodna regulativa

(1) ECC/DEC/(05)05: Harmonised utilisation of spectrum for Mobile/Fixed Communications Networks (MFCN) operating within the band 2500-2690 MHz;

(2) ETSI EN 301 908 IMT cellular networks;

(3) Resolution ITU-R 56 Naming for International Mobile Telecommunications;

(4) ECC/REC/(11)05: Cross-border Coordination for Mobile/Fixed Communications Networks (MFCN) in the frequency band 2500-2690 MHz.

1. Uslovi za izradu Plana raspodele

Pri izradi Plana raspodele primenjeni su sledeći uslovi:

1) omogućavanje operatorima javnih elektronskih komunikacionih mreža optimalno, tehničko i ekonomično planiranje na bazi tehnološke neutralnosti, kao i izgradnja i funkcionisanje javnih mobilnih/fiksnih komunikacionih mreža na teritoriji Republike Srbije;

2) korišćenje osnovnih regulatornih postavki za izradu i realizaciju Plana raspodele, koje su usaglašene sa dokumentima koji se primenjuju u državama članicama CEPT-a;

3) osnovni tehnički parametri za izradu i realizaciju Plana raspodele, koji su usaglašeni sa dokumentima koji se primenjuju u državama članicama CEPT-a;

4) usaglašeno korišćenje radio-frekvencijskih blokova/frekvencija od strane operatora na nacionalnom i međunarodnom nivou;

5) korišćenje radio-frekvencija iz radio-frekvencijskog opsega 2500-2690 MHz u cilju izbegavanja pojave međusobnih štetnih smetnji.

Na osnovu uslova za izradu Plana raspodele u radio-frekvencijskom opsegu 2500-2690 MHz propisuju se opšti, tehnički i regulatorni uslovi za raspodelu radio-frekvencija u ovom radio-frekvencijskom opsegu.

2. Opšti uslovi za raspodelu radio-frekvencija iz namenjenih frekvencijskih opsega

Plan raspodele propisuje uslove za raspodelu radio-frekvencija iz radio-frekvencijskog opsega 2500-2690 MHz za mobilne/fiksne komunikacione mreže (MFCN) za pružanje javne elektronske komunikacione usluge.

Mobilne/fiksne komunikacione mreže (MFCN) uključuju terestrički IMT (International Mobile Telecommunications), gde IMT obuhvata IMT-2000, IMT-Advanced i IMT-2020 (Rezolucija ITU-R 56 - Naming for International Mobile Telecommunications).

U radio-frekvencijskim opsezima 2500-2570/2620-2690 MHz koristi se isključivo dupleksni način rada FDD (Frequency Division Duplex) sa dupleksnim razmakom od 120 MHz, koji obuhvata 2x70 MHz (upareno). Osnovni radio-frekvencijski blok je širine 5 MHz. FDD Uplink počinje od 2500 MHz, a FDD Downlink od 2620 MHz.

U radio-frekvencijskom opsegu 2570-2620 MHz koristi se TDD (Time Division Duplex) ili SDL (Supplemental Downlink) način rada. Osnovni radio-frekvencijski blok je širine 5 MHz, a radio-frekvencijski opseg sadrži deset osnovnih radio-frekvencijskih blokova.

Radio-frekvencijski blokovi formiraju se spajanjem više osnovnih radio-frekvencijskih blokova (n x 5 MHz). Radio-frekvencijski blokovi se dodeljuju kontinualno, bez posebno određenog spoljašnjeg zaštitnog radio-frekvencijskog razmaka između radio-frekvencijskih blokova dodeljenih različitim operatorima.

Raspored osnovnih radio-frekvencijskih blokova prikazan je na Slici 1.

Slika 1. Raspored osnovnih radio-frekvencijskih blokova u opsegu 2500 MHz-2690 MHz

3. Tehnički uslovi za korišćenje radio-frekvencija

U cilju izbegavanja štetnih smetnji između korisnika radio-frekvencijskog spektra, tehnički uslovi za bazne i terminalne radio stanice u radio-frekvencijskom opsegu 2500-2690 MHz utvrđeni su na osnovu spektralne maske na ivici radio-frekvencijskog bloka - BEM (block edge mask). BEM se sastoji od komponenti unutar i izvan dodeljenog radio-frekvencijskog bloka, koje određuju dozvoljene nivoe radio-emisije. Primenjuje se za ne-AAS (ne-aktivni antena sistemi) i a AAS (aktivni antena sistemi) bazne radio stanice u mobilnoj/fiksnoj komunikacionoj mreži.

BEM za nerestriktivne i restriktivne radio-frekvencijske blokove je određena sledećim komponentama:

1) Maksimalnom ukupnom izračenom snagom (TRP - Total Radiated Power)/maksimalnom spektralnom gustinom ekvivalentne izotropne izračene snage (EIRP - Equivalent Isotropically Radiated Power), unutar radio-frekvencijskog bloka dodeljenog jednom operatoru;

2) ograničenjem snage bazne stanice u prelaznom radio-frekvencijskom opsegu;

3) ograničenjem snage bazne stanice izvan radio-frekvencijskog bloka dodeljenog operatoru izuzimajući prelazni radio-frekvencijski opseg;

4) dodatnim ograničenjem iznad 2690 MHz.

Elementi maske na ivici radio-frekvencijskog bloka za bazne stanice u mobilnoj/fiksnoj komunikacionoj mreži definisani su u Tabeli 1.

Tabela 1. Definicija elemenata maske na ivici radio-frekvencijskog bloka bazne stanice u mobilnoj/fiksnoj komunikacionoj mreži

BEM	Definicija
Unutar radio-frekvencijskog bloka	Radio-frekvencijski blok za koji se definiše BEM.
Opseg van radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega	Radio-frekvencijski spektar dodeljen za TDD, FDD UL, DL i SDL, izuzimajući predmetni radio-frekvencijski blok dodeljen operatoru i odgovarajuće prelazne radio-frekvencijske opsege.
Prelazni radio-frekvencijski opseg	Za FDD DL radio-frekvencijske blokove - radio-frekvencijski spektar od 0 do 5 MHz ispod i iznad radio-frekvencijskog bloka dodeljenog operatoru. Za TDD blokove - spektar od 0 do 5 MHz ispod i iznad radio-frekvencijskog bloka dodeljenog operatoru. Prelazni radio-frekvencijski opsezi se ne primenjuju na TDD radio-frekvencijske blokove dodeljene drugim operatorima, osim ako su mreže sinhronizovane. Prelazni radio-frekvencijski opsezi se ne primenjuju ispod 2570 MHz, odnosno iznad 2690 MHz.
Zaštitni radio-frekvencijski opsezi	Svaki zaštitni radio-frekvencijski opseg na granicama 2570-2620 MHz, potreban da bi se osigurala kompatibilnost sa susednim radio-frekvencijskim opsegom, a koji se definiše na nacionalnom nivou unutar 2570 MHz-2620 MHz.
Dodatni radio-frekvencijski opseg van radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega	U radio-frekvencijskom opsegu 2690-2700 MHz, u cilju smanjenja veličine koordinacione zone sa radio-astronomskom službom, u kome se to smatra neophodnim.

3.1. BEM za nerestriktivne radio-frekvencijske blokove

Nerestriktivni radio-frekvencijski blok je svaki radio-frekvencijski blok u radio-frekvencijskom opsegu 2500-2690 MHz, koji nije obuhvaćen definicijom restriktivnog radio-frekvencijskog bloka iz odeljka 3.2. ovog plana raspodele.

Tabela 2. Ograničenje snage bazne stanice unutar radio-frekvencijskog bloka dodeljenog jednom operatoru za ne-AAS i AAS

BEM	Radio-frekvencijski opseg	ne-AAS maksimalna ekvivalentna izotropno izračena snaga (EIRP) po antenskom priključku	AAS maksimalna ukupno izračena snaga (TRP) po ćeliji(1)
Unutar radio-frekvencijskog bloka	Radio-frekvencijski blok dodeljen operatoru	61 dBm/5 MHz(2)	53 dBm/5 MHz(3)
(1) Ukoliko bazna stanica ima više sektora, maksimalno dozvoljena izračena snaga se odnosi na svaki od pojedinačnih sektora. (2) U opravdanim slučajevima, Regulatorna agencija za elektronske komunikacije i poštanske usluge može, na zahtev, dozvoliti rad sa ograničenjem snage do 68 dBm/5 MHz. (3) U opravdanim slučajevima, Regulatorna agencija za elektronske komunikacije i poštanske usluge može, na zahtev, dozvoliti rad sa ograničenjem snage do 60 dBm/5 MHz.

Tabela 3. Ograničenje snage bazne stanice izvan radio-frekvencijskog bloka dodeljenog operatoru izuzimajući prelazni radio-frekvencijski opseg za ne-AAS i AAS

BEM	Radio-frekvencijski opseg	ne-AAS maksimalna srednja ekvivalentna izotropno izračena snaga (EIRP)	AAS ukupno izračena snaga (TRP) po ćeliji(1)
Opseg van radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega	2615-2620 MHz i FDD Downlink radio-frekvencijski blokovi (uključujući i SDL blokove), TDD radio-frekvencijski blokovi sinhronizovani(3) sa TDD radio-frekvencijskim blokom koji je izvor štetne smetnje ili koji se koristi isključivo za Downlink vezu	+4 dBm/MHz(2)	+5 dBm/MHz(2)
Opseg van radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega	Sve ostale radio-frekvencije unutar radio-frekvencijskog opsega 2500-2690 MHz koje nisu obuhvaćene definicijom iz prethodnog polja	-45 dBm/MHz	-52 dBm/MHz
(1) Ukoliko bazna stanica ima više sektora, ograničenje se odnosi na svaki od pojedinačnih sektora. (2) Pod pretpostavkom da je u pitanju makro bazna stanica, tzv. "male ćelije" mogu biti postavljene na nižim visinama bliže terminalnim stanicama, što može rezultirati višim nivoima štetnih smetnji ukoliko se koriste navedena ograničenja. (3) Sinhronizovani način rada podrazumeva rad dve različite TDD mreže kod kojih nema istovremene transmisije Uplink i Downlink veze.

Tabela 4. Ograničenje snage bazne stanice u prelaznom radio-frekvencijskom opsegu za ne-AAS i AAS

BEM	Radio-frekvencijski opseg	ne-AAS maksimalna srednja ekvivalentna izotropno izračena snaga (EIRP)	AAS ukupno izračena snaga (TRP) po ćeliji(1)
Prelazni radio-frekvencijski opseg	-5 do 0 MHz u odnosu na donju ivicu radio-frekvencijskog bloka	+16 dBm/5 MHz(2)	+16 dBm/5 MHz(2)
Prelazni radio-frekvencijski opseg	0 do 5 MHz u odnosu na gornju ivicu radio-frekvencijskog bloka	+16 dBm/5 MHz(2)	+16 dBm/5 MHz(2)
(1) Ukoliko bazna stanica ima više sektora, ograničenje se odnosi na svaki od pojedinačnih sektora. (2) Pod pretpostavkom da je u pitanju makro bazna stanica, tzv. "male ćelije" mogu biti postavljene na nižim visinama bliže terminalnim stanicama što može rezultirati višim nivoima smetnji ukoliko se koriste navedena ograničenja.

BEM (spektralna maska na ivici radio-frekvencijskog bloka) za nerestriktivni radio-frekvencijski blok je određena vrednostima u tabelama 2, 3. i 4. na način da granična vrednost za svaku radio-frekvenciju odgovara većoj vrednosti od vrednosti propisane za radio-emisiju izvan radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega, kao i vrednosti propisane za pojedini radio-frekvencijski blok.

3.2. BEM za restriktivne radio-frekvencijske blokove

Restriktivni radio-frekvencijski blok je svaki blok širine 5 MHz između nesinhronizovanih TDD mreža i radio-frekvencijski blok 2570-2575 MHz, osim kada se taj blok koristi za Uplink vezu.

Tabela 5. Ograničenje snage bazne stanice unutar radio-frekvencijskog bloka za restriktivne radio-frekvencijske blokove za ne-AAS i AAS

BEM	Radio-frekvencijski opseg	ne-AAS maksimalna ekvivalentna izotropno izračena snaga (EIRP) po antenskom priključku	AAS maksimalna ukupno izračena snaga (TRP) po ćeliji(1)
Unutar radio-frekvencijskog bloka	Restriktivni radio-frekvencijski blok	+ 25 dBm/5 MHz(2)	+ 22 dBm/5 MHz(2)
(1) Ukoliko bazna stanica ima više sektora, maksimalno dozvoljena izračena snaga se odnosi na svaki od pojedinačnih sektora. (2) Treba napomenuti da u određenim slučajevima primene, ovo ograničenje snage unutar radio-frekvencijskog bloka ne mora garantovati UL emisiju bez štetnih smetnji u susednim kanalima, iako bi se obično smanjile usled slabljenja signala, prostiranjem kroz objekte i/ili razlikom u visini antena. Takođe, mogu se primeniti i druge metode.

BEM (spektralna maska na ivici radio-frekvencijskog bloka) za restriktivni radio-frekvencijski blok je određena vrednostima u tabelama 3. i 5. na način da granična vrednost za svaku radio-frekvenciju odgovara većoj vrednosti od vrednosti propisane za radio-emisiju izvan radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega, kao i vrednosti propisane za pojedini radio-frekvencijski blok.

3.3. Ograničenje snage bazne stanice za restriktivne radio-frekvencijske blokove sa dodatnim ograničenjem koje se odnosi na postavljanje antena za ne-AAS

U slučajevima kad su antene postavljene u zatvorenom prostoru ili kada je visina antena ispod određene visine, mogu se koristiti alternativni parametri u skladu sa Tabelom 6. za ne-AAS, pod uslovom da se na geografskim granicama ka drugim zemljama primenjuje Tabela 3, kao i da je Tabela 5. relevantna širom zemlje.

Tabela 6. Ograničenje snage za restriktivne radio-frekvencijske blokove sa dodatnim ograničenjem u odnosu na postavljanje antena za ne-AAS

BEM	Radio-frekvencijski opseg	ne-AAS maksimalna ekvivalentna izotropno izračena snaga (EIRP) po antenskom priključku
Opseg van radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega	2500 MHz do -5 MHz u odnosu na donju ivicu radio-frekvencijskog bloka	- 22 dBm/MHz
Prelazni radio-frekvencijski opseg	-5 do 0 MHz u odnosu na donju ivicu radio-frekvencijskog bloka	- 6 dBm/5 MHz
Prelazni radio-frekvencijski opseg	0 do 5 MHz u odnosu na gornju ivicu radio-frekvencijskog bloka	- 6 dBm/5 MHz
Opseg van radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega	+5 MHz u odnosu na gornju ivicu radio-frekvencijskog bloka do 2690 MHz	- 22 dBm/MHz

3.4. Dodatna ograničenja u radio-frekvencijskom opsegu 2690-2700 MHz za FDD AAS bazne stanice

U određenim geografskim oblastima mogu se primeniti i dodatna ograničenja u radio-frekvencijskom opsegu 2690-2700 MHz za AAS bazne stanice, s obzirom na korišćenje radio-astronomske službe. U Tabeli 7. opisana su dva relevantna slučaja:

1) primenjuje se dodatno ograničenje u cilju smanjenja potrebne zone koordinacije sa stanicama radio-astronomske službe;

2) nije potrebno uvoditi dodatna ograničenja imajući u vidu situaciju kada nema obližnje stanice radio-astronomske službe, odnosno kada nije potrebna zona koordinacije.

Tabela 7. Dodatna ograničenja u radio-frekvencijskom opsegu 2690-2700 MHz za AAS bazne stanice

Slučaj	BEM	Radio-frekvencijski opseg	AAS maksimalna ukupno izračena snaga (TRP) po ćeliji(1)
A)	Dodatni radio-frekvencijski opseg van radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega	2690-2700 MHz	3 dBm/10 MHz
B)	Dodatni radio-frekvencijski opseg van radio-frekvencijskog bloka i prelaznog radio-frekvencijskog opsega	2690-2700 MHz	-
(1) Ukoliko bazna stanica ima više sektora, maksimalno dozvoljena izračena snaga se odnosi na svaki od pojedinačnih sektora.

3.5. Ograničenje snage terminalnih (korisničkih) stanica unutar radio-frekvencijskog bloka dodeljenog jednom operatoru

Za terminalne (korisničke) stanice je propisano ograničenje za maksimalnu srednju snagu dato u Tabeli 8.

Tabela 8. Ograničenje snage terminalnih (korisničkih) stanica unutar radio-frekvencijskog bloka

BEM	Maksimalna srednja snaga (uključujući ATPC - Automatic Transmitter Power Control)
Unutar radio-frekvencijskog bloka	31 dBm/5 MHz (TRP)
Unutar radio-frekvencijskog bloka	35 dBm/5 MHz (EIRP)

3.6. Kombinovanje BEM elemenata

BEM elementi koji su opisani u prethodnim poglavljima se kombinuju i definišu BEM za određeni radio-frekvencijski blok. Primeri kombinacija BEM elemenata za različite varijante sa FDD, TDD, SDL, dati su u ECC/DEC/(05)05.

4. Regulatorni uslovi za raspodelu radio-frekvencija

Operatori kojima su dodeljeni susedni radio-frekvencijski blokovi, mogu međusobno da se usaglase o drugim uslovima koji omogućavaju efikasnije korišćenje radio-frekvencijskog spektra od uslova propisanih u odeljku 3. ovog plana raspodele, uz saglasnost regulatorne organizacije nadležne za poslove elektronskih komunikacija.

Operator je u obavezi da prilagodi parametre svoje bazne stanice tako da budu ispunjeni tehnički uslovi izvan granica teritorije Republike Srbije, utvrđeni bilateralnim ili multilateralnim međunarodnim tehničkim sporazumima. U nedostatku bilateralnih ili multilateralnih međunarodnih tehničkih sporazuma potrebno je poštovati ograničenja iz važeće preporuke ECC/REC/(11)05.

U pojedinim slučajevima štetnih smetnji, regulatorna organizacija nadležna za poslove elektronskih komunikacija, utvrdiće dodatna ograničenja korišćenja radio-frekvencijskog opsega 2500-2690 MHz, radi zaštite postojećih službi koje rade u susednim radio-frekvencijskim opsezima.

Pravo na korišćenje radio-frekvencija iz radio-frekvencijskog opsega 2500-2690 MHz, stiče se na osnovu pojedinačne dozvole za korišćenje radio-frekvencija koja se izdaje po sprovedenom postupku javnog nadmetanja, u skladu sa članom 89. Zakona.