PRAVILNIKO VAZDUHOPLOVNOM INFORMISANJU("Sl. glasnik RS", br. 142/2020) |
UVODNE ODREDBE
Predmet Pravilnika
Ovim pravilnikom se propisuje način pružanja usluga vazduhoplovnog informisanja, uključujući i zahteve koji se odnose na sistem kvaliteta.
Ovim pravilnikom se bliže propisuje sadržaj i izgled elemenata Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa, vrste podataka koji se unose u Integrisani vazduhoplovni informativni paket, izvori podataka i način prikupljanja, dostavljanja i objavljivanja podataka.
Ovim pravilnikom se, uz prilagođavanje pravu Republike Srbije, preuzimaju međunarodni vazduhoplovni standardi i preporučena praksa iz Aneksa 4 i Aneksa 15 Konvencije o međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu (u daljem tekstu: Čikaška konvencija), kao i relevantne odredbe ICAO Dokumenta 10066 - Postupci za usluge u vazdušnoj plovidbi - Upravljanje vazduhoplovnim informacijama (PANS-AIM).
Značenje izraza
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) aerodrom (aerodrome) je svako definisano područje (uključujući sve objekte, instalacije i opremu) na kopnu ili na vodi ili na fiksnoj, priobalnoj ili plutajućoj strukturi, koje je u celini ili delimično namenjeno za sletanje, poletanje i kretanje vazduhoplova;
2) aerodromski operativni minimumi (aerodrome operating minima) su ograničenja u korišćenju aerodroma za:
(1) poletanje, izražena u smislu vidljivosti duž poletno-sletne staze i/ili vidljivosti i, ako je potrebno, uslova oblačnosti;
(2) sletanje u operacijama preciznog prilaženja i sletanja, izražena u smislu vidljivosti i/ili vidljivosti duž poletno-sletne staze i apsolutne/relativne visine odluke, koje odgovaraju kategoriji operacija;
(3) sletanje u operacijama prilaženja i sletanja sa vertikalnim vođenjem, izražena u smislu vidljivosti i/ili vidljivosti duž poletno-sletne staze i apsolutne/relativne visine odluke;
(4) sletanje u nepreciznim operacijama prilaženja i sletanja, izražena u smislu vidljivosti i/ili vidljivosti duž poletno-sletne staze, minimalne apsolutne/relativne visine odluke i, ako je potrebno, uslova oblačnosti;
3) AIRAC (Aeronautical Information Regulation and Control) je skraćenica koja označava sistem sa svrhom blagovremenog najavljivanja okolnosti koje zahtevaju značajne izmene u operativnoj praksi, zasnovan na zajedničkim, unapred određenim datumima stupanja na snagu;
4) AIS proizvod (AIS product) su vazduhoplovni podaci i vazduhoplovne informacije u formi elemenata Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa (izuzev NOTAM i PIB), uključujući vazduhoplovne karte ili u formi pogodnih/odgovarajućih elektronskih medija;
5) Amandman na AIP (AIP Amendment) sadrži izmene stalne prirode informacija objavljenih u AIP;
6) aplikacija (application) je rukovanje podacima i njihova obrada u cilju podržavanja korisničkih zahteva (ISO 19104);
7) apsolutna visina (altitude) je vertikalna udaljenost nivoa, tačke ili objekta koji se smatra tačkom, mereno od srednjeg nivoa mora (MSL);
8) apsolutna visina nadvišavanja prepreka ili relativna visina nadvišavanja prepreka (obstacle clearance altitude/height) je najniža apsolutna visina ili najniža relativna visina iznad nadmorske visine praga odgovarajuće poletno-sletne staze ili nadmorske visine aerodroma, koja se koristi za uspostavljanje usaglašenosti sa odgovarajućim kriterijumima za nadvišavanje prepreka;
9) atribut objekta (feature attribute) je karakteristika objekta (ISO 19101). Atribut objekta sadrži naziv, tip podatka i domen vrednosti koji mu je dodeljen;
10) automatski zavisni nadzor - emisija (automatic dependent surveillance - broadcast, ADS-B) je način na koji vazduhoplovi, vozila na aerodromu i drugi objekti mogu automatski da emituju i/ili primaju podatke kao što su identifikacija, pozicija i dodatne podatke, ukoliko je potrebno, emitovanjem posredstvom veze za prenos podataka (data link);
11) automatski zavisni nadzor - ugovor (automatic dependent surveillance - contract, ADS-C) je način na koji se razmenjuju podaci definisani ADS-C sporazumom između zemaljskog sistema i vazduhoplova posredstvom veze za prenos podataka, precizirajući pod kojim uslovima se ADS-C izveštaji iniciraju i kakvi podaci su sadržani u izveštaju;
12) automatsko emitovanje terminalnih informacija (automatic terminal information service, ATIS) označava automatsku distribuciju podataka o aktuelnim informacijama za vazduhoplove u dolasku i odlasku koja se vrši u toku 24 sata ili određenog vremenskog intervala u toku dana:
(1) D-ATIS je distribucija ATIS informacija putem veze za prenos podataka;
(2) Govorni ATIS (Voice-ATIS) je distribucija ATIS informacija putem kontinuirane i ponavljajuće govorne emisije;
13) blagovremenost podataka (data timeliness) je stepen pouzdanosti da su podaci primenjivi u periodu njihove nameravane upotrebe;
14) vazduhoplovna karta (aeronautical chart) je prikaz dela Zemlje, veštačkih objekata na njoj i reljefa, posebno označenih da zadovolje zahteve vazdušne plovidbe;
15) vazduhoplovna usluga fiksne komunikacije (aeronautical fixed service, AFS) je telekomunikaciona usluga između određenih fiksnih tačaka koja se pruža prvenstveno zbog bezbednosti vazdušne plovidbe, kao i zbog redovnog, efikasnog i ekonomičnog obavljanja vazdušnih operacija;
16) vazduhoplovne informacije (aeronautical information) su informacije koje proizilaze iz prikupljanja, analize i formatiranja vazduhoplovnih podataka;
17) Vazduhoplovni informativni cirkular (Aeronautical information circular, AIC) je obaveštenje koje sadrži informacije koje se ne mogu objaviti putem NOTAM ili uneti u AIP, ali koje se odnose na bezbednost letenja, vazdušnu plovidbu, tehnički, administrativni ili zakonodavni sadržaj;
18) vazduhoplovni podaci (aeronautical data) predstavljaju formalizovan prikaz vazduhoplovnih činjenica, koncepata ili uputstava, podesan za komunikaciju, interpretaciju, tumačenje ili obradu;
19) vazdušni put (airway) je kontrolisani vazdušni prostor ili deo tog prostora koji je utvrđen u obliku koridora;
20) validacija (validation) je potvrda, kroz pružanje objektivnih dokaza, da su ispunjeni zahtevi za specifičnu nameravanu upotrebu ili primenu (ISO 9000);
21) vegetaciona površina (canopy) je ogoljeno tlo na koje je dodata visina vegetacije;
22) vektorisanje (vectoring) je vršenje navigacionog vođenja vazduhoplova davanjem instrukcija u obliku specifičnih kurseva zasnovanih na korišćenju sistema za ATS nadzor;
23) verifikacija (verification) je potvrda, kroz pružanje objektivnih dokaza, da su zadovoljeni specifični zahtevi (ISO 9000);
24) veštački objekti (culture) označavaju sve veštačke objekte izgrađene na površini Zemlje, kao što su gradovi, železničke pruge i kanali;
25) vidljivost duž poletno-sletne staze (runway visual range, RVR) je rastojanje do kojeg pilot vazduhoplova koji se nalazi na osi poletno-sletne staze može da vidi oznake na površini poletno-sletne staze ili svetla koja označavaju poletno-sletnu stazu ili njenu osu;
26) visina (level) je opšti pojam koji se odnosi na vertikalnu poziciju vazduhoplova u letu i označava relativnu visinu, apsolutnu visinu ili nivo leta;
27) voženje (rulanje) (taxiing) je kretanje vazduhoplova sopstvenim pogonom po površini za kretanje vazduhoplova na aerodromu ili operativnom mestu, isključujući poletanje i sletanje;
28) vrsta objekta (feature type) je klasa pojava iz realnog okruženja sa zajedničkim osobinama;
29) VOLMET predstavlja meteorološke informacije za vazduhoplove u letu;
30) VOLMET emisija (VOLMET broadcast) predstavlja pružanje, po potrebi, aktuelnih METAR, SPECI, TAF i SIGMET informacija putem neprekidne i ponavljajuće govorne emisije;
31) garancija kvaliteta (quality assurance) je deo upravljanja kvalitetom koje se bavi obezbeđivanjem uverenja da će zahtevi kvaliteta da budu ispunjeni (ISO 9000);
32) geodetski datum (geodetic datum) je minimalni skup parametara potrebnih za definisanje lokacije i orijentacije lokalnog referentnog sistema/okvira;
33) geodetsko rastojanje (geodesic distance) je najkraće rastojanje između bilo koje dve tačke na matematički definisanoj elipsoidnoj površini;
34) geoid (geoid) označava površ jednakih potencijala (ekvipotencijalnu površ) u polju Zemljine gravitacije koja se poklapa sa neuznemirenim srednjim nivoom mora kontinuirano produženim kroz kontinente. Oblik geoida je nepravilan zbog lokalnih gravitacionih poremećaja (plima, salinitet, strujanja, i sl.) i smer gravitacije je upravan/normalan na geoid u svakoj tački;
35) Gregorijanski kalendar (Gregorian calendar) je kalendar u opštoj upotrebi. Prvi put je uveden 1582. godine kako bi se definisala godina koja bliže aproksimira tropsku godinu nego Julijanski kalendar (ISO 19108);
36) gustina prostornih podataka (post spacing) je ugaono ili linearno rastojanje između dve uzastopne tačke u mreži koordinatnih tačaka sa utvrđenom nadmorskom visinom;
37) veza za prenos podataka za komunikaciju kontrolor-pilot (controller-pilot data link communications, CPDLC) je sistem za komunikaciju između kontrolora letenja i pilota, koji koristi vezu za prenos podataka;
38) datum (datum) je bilo koja veličina ili skup veličina koji može da služi kao referenca ili osnova za izračunavanje drugih veličina (ISO 19104);
39) deklinacija stanice (station declination) je razlika u poravnanju između VOR radijala koji označava nula stepeni i pravog severa, utvrđena u vreme kalibraže VOR stanice;
40) digitalni model nadmorskih visina (digital elevation model, DEM) je prikaz površine terena pomoću kontinuiranih vrednosti nadmorskih visina na svim presecima definisane mreže, u odnosu na zajednički datum. Digitalni model terena se nekad naziva digitalnim modelom nadmorskih visina;
41) Dodatak na AIP (AIP supplement) sadrži privremene izmene informacija objavljenih u AIP koje se pružaju na posebnim/izdvojenim stranama;
42) elektronski prikaz vazduhoplovne karte (electronic chart display) je prikaz vazduhoplovne karte i drugih potrebnih informacija na ekranu elektronskog uređaja koji omogućava da posada vazduhoplova na pouzdan i blagovremen način vrši planiranje i praćenje ruta i navigaciju;
43) elipsoidna visina (geodetska visina) (ellipsoid height (geodetic height)) je visina u odnosu na referentni elipsoid, mereno duž spoljne normale elipsoida kroz posmatranu tačku;
44) zabranjena zona (prohibited area) je određeni deo vazdušnog prostora iznad određene teritorije u kome je zabranjeno letenje;
45) završno prilaženje (final approach) je deo procedure instrumentalnog prilaženja koji počinje od utvrđenog fiksa ili od tačke završnog prilaženja (FAF ili FAP) ili, u slučaju da te tačke nisu definisane:
(1) po završetku poslednjeg proceduralnog zaokreta, osnovnog zaokreta ili zaokreta za dolet procedure za snižavanje visine kruženjem, ako su utvrđeni, ili
(2) u tački preseka poslednje definisane putanje u proceduri prilaženja, i završava se u tački u blizini aerodroma od koje se može izvršiti sletanje ili se započinje procedura neuspelog prilaženja;
46) zahtev (requirement) je potreba ili očekivanje koje je utvrđeno, opšte primenjeno ili obavezno (ISO 9000);
47) zaštitni pojas (shoulder) je površina uz ivicu kolovoznog zastora poletno-sletne staze pripremljena tako da omogući prelaz između kolovoznog zastora i susedne površine;
48) Zbornik vazduhoplovnih informacija (Aeronautical Information Publication, AIP) je publikacija koju objavljuje država ili se objavljuje u ime države i koja sadrži vazduhoplovne informacije trajnog karaktera značajne za vazdušnu plovidbu;
49) značajna tačka (significant point) je određena geografska pozicija koja se koristi za određivanje ATS rute ili putanje leta vazduhoplova, kao i za ostale potrebe u navigaciji i pružanju usluga u vazdušnom saobraćaju;
50) zona bez prepreka (obstacle free zone) je vazdušni prostor iznad unutrašnje prilazne površi, unutrašnjih prelaznih površi i površi prekinutog sletanja i onaj deo pojasa osnovne staze poletno-sletne staze koji je ograničen tim površima u kome nema prodora bilo koje fiksne prepreke, osim lakih i lomljivih objekata koji se koriste za navigaciju;
51) zona dodira (touchdown zone) je deo poletno-sletne staze iza praga gde vazduhoplov pri sletanju prvi put dodirne poletno-sletnu stazu;
52) zona završnog prilaza i poletanja (final approach and take-off area, FATO) je definisana površina iznad koje se završava faza prilaznog manevra lebdenja ili prizemljenja i sa koje započinje manevar poletanja. Ako zonu završnog prilaza i poletanja koriste helikopteri čije su performanse klase 1, definisana površina obuhvata i raspoloživu zonu za prekinuto poletanje;
53) zona identifikacije za potrebe vazdušne odbrane (air defence identification zone, ADIZ) je posebno određeni vazdušni prostor utvrđenih dimenzija u okviru kog vazduhoplovi moraju da poštuju posebne postupke za identifikaciju i izveštavanje, pored onih koji se odnose na pružanje usluga u vazdušnom saobraćaju;
54) zona prizemljenja i uzleta (touchdown and lift-off area, TLOF) je zona na kojoj helikopter može da sleti ili da uzleti;
55) izvor (vazduhoplovnih podataka ili vazduhoplovnih informacija) (originator (aeronautical data or aeronautical information)) je subjekt koji je odgovoran za stvaranje podataka ili informacija i/ili od koga pružalac usluga vazduhoplovnog informisanja prima vazduhoplovne podatke i vazduhoplovne informacije;
56) izmešteni prag (displaced treshold) je prag poletno-sletne staze koji nije lociran na početku poletno-sletne staze;
57) izogona (isogonal) je linija na mapi ili karti na kojoj sve tačke imaju jednaku magnetsku deklinaciju za određenu epohu;
58) izogriva (isogriv) je linija na mapi ili karti koja spaja tačke sa jednakom ugaonom razlikom između severa na navigacionoj mreži i magnetskog severa;
59) izohipsa (contour line) je linija na mapi ili karti koja spaja tačke sa jednakom nadmorskom visinom;
60) Integrisani vazduhoplovni informativni paket (Integrated Aeronautical Information Package) je paket koji se sastoji od sledećih elemenata:
(1) Zbornika vazduhoplovnih informacija (u daljem tekstu: AIP), uključujući amandmane na AIP;
(2) Dodataka na AIP;
(3) Hitnih vazduhoplovnih obaveštenja (u daljem tekstu: NOTAM) i Pretpoletnih informativnih biltena (PIB);
(4) Vazduhoplovnih informativnih cirkulara (AIC);
(5) Kontrolnih lista i Lista važećih NOTAM;
61) integritet podataka (nivo garancija) (data integrity (assurance level)) je stepen garancija da vazduhoplovni podaci i njihove vrednosti nisu bili izgubljeni ili promenjeni od vremena nastanka ili ovlašćene izmene;
62) informacioni proizvod (data product) je podatak ili serija podataka koji odgovaraju specifikaciji proizvoda podataka (ISO 19131);
63) ICAO (International Civil Aviation Organization) je skraćenica koja označava Međunarodnu organizaciju civilnog vazduhoplovstva;
64) kalendar (calendar) je diskretni vremenski referentni sistem koji pruža osnovu za utvrđivanje vremenske pozicije uz rezoluciju od jednog dana (ISO 19108);
65) kvalitet (quality) je stepen u kome skup svojstvenih karakteristika zadovoljava zahteve (ISO 9000);
66) kvalitet podataka (data quality) je stepen ili nivo pouzdanosti da pruženi podaci ispunjavaju zahteve korisnika u smislu tačnosti, rezolucije, integriteta (ili garancije odgovarajućeg nivoa), sledljivosti, blagovremenosti, kompletnosti i formata;
67) klasifikacija integriteta (integrity classification) je klasifikacija zasnovana na potencijalnom riziku koji proizilazi iz korišćenja izgubljenih ili promenjenih podataka; Vazduhoplovni podaci se po integritetu klasifikuju kao:
(1) rutinski podaci: postoji vrlo mala verovatnoća da korišćenjem greškom izmenjenih rutinskih podataka nastavak letenja ili sletanje vazduhoplova bude vrlo rizično sa mogućnošću katastrofe;
(2) bitni podaci: postoji mala verovatnoća da korišćenjem greškom izmenjenih bitnih podataka nastavak letenja ili sletanje vazduhoplova bude vrlo rizično sa mogućnošću katastrofe;
(3) kritični podaci: postoji velika verovatnoća da korišćenjem greškom izmenjenih kritičnih podataka nastavak letenja ili sletanje vazduhoplova bude vrlo rizično sa mogućnošću katastrofe;
68) kompletnost podataka (data completeness) je stepen pouzdanosti da su pruženi svi podaci koji su neophodni za nameravanu upotrebu;
69) komunikacija zasnovana na mogućnostima kontrole letenja (performance based communication, PBC) je komunikacija koja se zasniva na specifikacijama mogućnosti primenjenim na pružanje usluga kontrole letenja;
70) kontrola ciklične redundancije (cyclic redundancy check, CRC) je matematički algoritam koji se primenjuje na digitalno izražavanje podataka, koji omogućava nivo sigurnosti u odnosu na gubitak ili promenu podataka;
71) kritična tačka (hot spot) je lokacija na aerodromskim površinama za kretanje vazduhoplova sa poznatim ili mogućim rizikom sudara ili neovlašćenog ulaska na poletno-sletnu stazu, gde je neophodna povećana pažnja pilota/vozača;
72) linija puta (track) je projekcija putanje vazduhoplova na zemljinoj površini čiji je smer u bilo kojoj tački obično izražen u stepenima u odnosu na sever (pravi/geografski, magnetski ili mrežni);
73) magnetska deklinacija (magnetic variation) je ugaona razlika između pravog (geografskog) i magnetskog severa;
74) manevarska površina (manoeuvring area) je deo aerodroma koji je određen za poletanje, sletanje i rulanje vazduhoplova, osim platformi;
75) međunarodni aerodrom (international airport) je bilo koji aerodrom koji je država članica na čijoj teritoriji se aerodrom nalazi odredila za aerodrom ulaska i odlaska u međunarodnom vazdušnom saobraćaju, na kome se sprovode formalnosti koje se tiču carine, imigracije, zdravstva, životinjskog i biljnog karantina i slični postupci;
76) Međunarodni NOTAM biro (Intenational NOTAM office, NOF) je biro koji je država odredila za međunarodnu razmenu NOTAM;
77) meta-podaci (metadata) su podaci o podacima (ISO 19115). Meta-podaci pružaju strukturirani opis sadržaja, kvaliteta, stanja ili drugih karakteristika podataka;
78) minimalna apsolutna visina za oblast (area minimum altitude) je minimalna apsolutna visina koja se koristi u instrumentalnim meteorološkim uslovima, koja obezbeđuje minimalno nadvišavanje prepreka u okviru oblasti utvrđene paralelama i meridijanima;
79) minimalna apsolutna visina nadvišavanja prepreka (minimum obstacle clearance altitude, MOCA) je minimalna apsolutna visina za utvrđeni segment leta koja obezbeđuje zahtevano nadvišavanje prepreka;
80) minimalna apsolutna visina na ruti (minimum en-route altitude, MEA) je apsolutna visina za segment na ruti koja obezbeđuje odgovarajući prijem relevantnih navigacionih uređaja i komunikaciju u pružanju usluga u vazdušnom saobraćaju, koja je usklađena sa strukturom vazdušnog prostora i koja obezbeđuje adekvatno nadvišavanje prepreka;
81) minimalna sektorska apsolutna visina (minimum sector altitude, MSA) je najniža apsolutna visina koja može da se koristi, a koja obezbeđuje minimalno nadvišavanje prepreka od 300 m (1.000 ft) iznad najvišeg objekta koji se nalazi u okviru sektora kruga čiji je poluprečnik 46 km (25 NM), a centar u zemaljskom radio-navigacionom uređaju, referentnoj tački aerodroma (ARP) ili referentnoj tački helidroma (HRP);
82) navigacija zasnovana na mogućnostima vazduhoplova (performance-based navigation, PBN) je prostorna navigacija zasnovana na navigacionim mogućnostima vazduhoplova za let duž rute vazdušnog saobraćaja, po proceduri instrumentalnog prilaženja ili u određenom vazdušnom prostoru;
83) navigaciona specifikacija (navigation specification) je skup zahteva koji se odnose na vazduhoplov i posadu, neophodnih za podršku operacijama u navigaciji zasnovanoj na mogućnostima vazduhoplova u vazdušnom prostoru utvrđenih granica/dimenzija. Postoje dve vrste navigacione specifikacije:
(1) specifikacija zahtevanih navigacionih mogućnosti je navigaciona specifikacija zasnovana na prostornoj navigaciji koja obuhvata zahtev za praćenje mogućnosti i uzbunjivanje, označena prefiksom RNP, npr. RNP 4, RNP APSN;
(2) specifikacija prostorne navigacije je navigaciona specifikacija zasnovana na prostornoj navigaciji koja ne obuhvata zahtev za praćenje mogućnosti i uzbunjivanje, označena prefiksom RNAV, npr. RNAV 5, RNAV 1;
84) nadzor zasnovan na mogućnostima kontrole letenja (performance-based surveillance, PBS) je nadzor koji se zasniva na specifikacijama mogućnosti primenjenim na pružanje usluga kontrole letenja;
85) nadmorska visina (elevation) je vertikalno rastojanje tačke ili nivoa na površini Zemlje ili projektovanog na površinu Zemlje, mereno u odnosu na srednji nivo mora;
86) nadmorska visina aerodroma (aerodrome elevation) je nadmorska visina najviše tačke na površini za sletanje;
87) nivo leta (flight level, FL) je površina konstantnog atmosferskog pritiska koja se određuje u odnosu na utvrđenu standardnu vrednost pritiska (1013,2 hPa), odvojena od drugih takvih površina određenim intervalima pritiska;
88) nivo pouzdanosti (confidence level) je verovatnoća da je stvarna vrednost parametra u okviru određenog intervala oko njegove procenjene vrednosti;
89) objedinjavanje podataka (assembly) je proces pridruživanja podataka od različitih izvora u bazu podataka i uspostavljanja osnova za dalju obradu;
90) objekat (feature) je uopštavanje pojava iz realnog okruženja (ISO 19101);
91) oblast informisanja vazduhoplova u letu (flight information region, FIR) je vazdušni prostor određenih dimenzija u kojem se pružaju usluge informisanja vazduhoplova u letu i uzbunjivanja;
92) ogoljeno tlo (bare earth) je površina Zemlje, uključujući vodene površine i površine koje su trajno pod ledom i snegom i isključujući vegetaciju i veštačke objekte;
93) oznaka (marking) je simbol ili grupa simbola postavljenih na površini za kretanje vazduhoplova koji služi za prenošenje vazduhoplovnih informacija;
94) opasna zona (danger area) je deo vazdušnog prostora utvrđenih dimenzija u kome se, u određenim vremenskim intervalima, mogu odvijati aktivnosti opasne po letenje vazduhoplova;
95) operacija nad objektom (feature operation) je operacija koja može da se izvede nad svakom instancom određenog objekta (ISO 19110);
96) ortometrijska visina (orthometric height) je visina tačke u odnosu na geoid, uopšteno predstavljena kao nadmorska visina, tj. visina u odnosu na srednji nivo mora;
97) osnovna staza poletno-sletne staze (runway strip) je određena površina, uključujući poletno-sletnu stazu i produžetak za zaustavljanje, ako postoji, koja je namenjena:
a) smanjenju rizika od oštećenja vazduhoplova koji je nekontrolisano skrenuo sa poletno-sletne staze; i
b) zaštiti vazduhoplova koji je nadleće za vreme poletanja, odnosno sletanja;
98) parking pozicija vazduhoplova (aircraft stand) je određeni deo na platformi koji se koristi za parkiranje vazduhoplova;
99) platforma (apron) je određeno područje koje je namenjeno za smeštaj vazduhoplova radi ukrcavanja ili iskrcavanja putnika, utovara ili istovara pošte ili tereta, snabdevanja gorivom, parkiranja ili održavanja;
100) površ za prikupljanje podataka o preprekama/terenu (obstacle/terrain data collection surface) je određena površ namenjena prikupljanju podataka o preprekama/terenu;
101) površina za kretanje vazduhoplova (movement area) je deo aerodroma koji se koristi za poletanje, sletanje i kretanje vazduhoplova po zemlji, a koji se sastoji od manevarskih površina i platforme/platformi;
102) površina za sletanje (landing area) je deo površine za kretanje vazduhoplova namenjen za sletanje ili poletanje vazduhoplova;
103) pozicija (geografska) (position (geographical)) je skup koordinata (geografska širina i dužina) utvrđenih u odnosu na referentni matematički elipsoid kojim se definiše pozicija tačke na površini Zemlje;
104) pozicija za čekanje za izlazak na poletno-sletnu stazu (runway holding position) je određena pozicija namenjena zaštiti poletno-sletne staze, površi za ograničenje prepreka ili ILS/MLS kritičnog/osetljivog područja kod koje vazduhoplovi u voženju i vozila moraju stati i zadržati poziciju, osim ako aerodromska kontrola letenja ne odredi drugačije;
105) pokazivač smera sletanja (landing direction indicator) je sredstvo za vizuelno utvrđivanje trenutno dodeljenog smera sletanja i poletanja;
106) poletno-sletna staza (runway) je definisana pravougaona površina na aerodromu na kopnu koja je namenjena za sletanje i poletanje vazduhoplova;
107) prag poletno-sletne staze (threshold) je početak dela poletno-sletne staze koji se koristi za sletanje;
108) prelazna apsolutna visina (transition altitude) je apsolutna visina na kojoj ili ispod koje se vertikalna pozicija vazduhoplova izražava kao apsolutna visina;
109) prenos podataka-VOLMET (data link VOLMET, D-VOLMET) predstavlja pružanje aktuelnih aerodromskih rutinskih meteoroloških izveštaja (METAR) i aerodromskih specijalnih izveštaja (SPECI), aerodromskih prognoza (TAF), SIGMET izveštaja, specijalnih izveštaja iz vazduha koji nisu obuhvaćeni SIGMET izveštajima i, ako je moguće, AIRMET izveštaja putem veze za prenos podataka;
110) prepreka (obstacle) označava sve fiksne (privremene ili stalne) i pokretne objekte ili njihove delove, koji:
- su smešteni na površini namenjenoj za kretanje vazduhoplova po tlu, ili
- nadvišavaju definisane površi namenjene za zaštitu vazduhoplova u letu, ili
- se nalaze izvan tih definisanih površi i koji su ocenjeni kao opasni za vazdušnu plovidbu;
111) Pretpoletni informativni bilten (Pre-flight information bulletin, PIB) je prikaz aktuelnih NOTAM informacija od operativnog značaja, pripremljen neposredno pre izvršenja leta;
112) pretpolje (clearway) je definisana pravougaona površina na zemlji ili na vodi, pod kontrolom odgovarajućeg tela, koja je odabrana ili pripremljena kao odgovarajuća površina iznad koje avion može da izvede deo početnog penjanja do određene visine;
113) preciznost (precision) je najmanja razlika koja može da bude pouzdano utvrđena procesom merenja;
Napomena - U smislu geodetskih merenja, preciznost je stepen finoće u izvršenju aktivnosti ili stepen savršenosti instrumenata i metoda korišćenih pri vršenju merenja.
114) privremena pozicija za čekanje (intermediate holding position) je određeno mesto koje određuje kontrola letenja, na kome se vazduhoplovi i vozila koja se kreću po poletno-sletnoj stazi zaustavljaju i čekaju sve dok ne dobiju od aerodromske kontrole letenja odobrenje da dalje nastave svoje kretanje;
115) prikaz (portrayal) je način prikazivanja informacija ljudima (ISO 19117);
116) prilazna apsolutna visina u završnoj kontrolisanoj oblasti (terminal arrival altitude, TAA) je najniža apsolutna visina koja obezbeđuje minimalno nadvišavanje od 300 m (1.000 ft) svih objekata lociranih u kružnim lukovima definisanim pomoću poluprečnika od 46 km (25 NM) sa centrom u fiksu početnog prilaženja ili, ako ne postoji fiks početnog prilaženja, u fiksu međuprilaženja i razgraničenim pravim linijama koje spajaju završetak lukova sa fiksom međuprilaženja. Kombinovane prilazne apsolutne visine u završnoj kontrolisanoj oblasti zajedno sa procedurom prilaženja treba da obuhvate oblast od 360° oko tačke međuprilaženja;
117) principi ljudskog faktora (Human Factors principles) su principi koji se primenjuju u dizajnu, sertifikaciji, obuci, operacijama i održavanju u vazduhoplovstvu i koji teže bezbednom interfejsu između ljudi i drugih komponenti sistema uzimajući u obzir ljudske mogućnosti;
118) pristupna adresa (logon address) je specifični kod koji se koristi za pristup jedinici za pružanje usluga u vazdušnom saobraćaju (u daljem tekstu: ATS jedinica) radi prenosa digitalnih podataka;
119) produžetak za zaustavljanje (stopway) je određena pravougaona površina na zemlji, na kraju raspoložive dužine zaleta u poletanju, pripremljena tako da bude pogodna površina na kojoj vazduhoplov može da se zaustavi u slučaju prekinutog poletanja;
120) prostorna navigacija (area navigation, RNAV) je metod navigacije koji omogućava da vazduhoplov leti željenom putanjom između bilo koje dve geografske tačke koje su u dometu radio-navigacionih uređaja, drugih samostalnih uređaja za navigaciju koji su izvor navigacionih podataka, ili njihovoj kombinaciji;
121) procedura vizuelnog prilaženja (visual approach procedure) je niz unapred utvrđenih manevara u odnosu na vizuelne orijentire, od fiksa početnog prilaženja (IAF) ili, gde je to primenjivo, od početka utvrđene rute za dolazak, do tačke od koje se može izvršiti sletanje i, nakon toga, ako sletanje nije izvršeno, postupak ponovljenog sletanja;
122) procedura za promenu smera (reversal procedure) je procedura dizajnirana da omogući vazduhoplovu promenu smera u toku segmenta početnog prilaženja procedure instrumentalnog prilaženja. Procedura obuhvata proceduralni ili osnovni zaokret;
123) procedura čekanja (holding procedure) je definisana putanja po kojoj vazduhoplov leti dok čeka odobrenje;
124) procedura instrumentalnog prilaženja (instrument approach procedure) je niz unapred definisanih manevara vazduhoplova koji se obavljaju u odnosu na instrumente u vazduhoplovu, po putanjama određenim prema kriterijumima za bezbedno nadvišavanje prepreka, od tačke početnog prilaženja ili, ako je to primenljivo, od početka definisane putanje za dolazak do tačke sa koje je moguće izvršiti sletanje, a ako sletanje nije izvršeno, do pozicije na kojoj se mogu primeniti kriterijumi nadvišavanja prepreka za proceduru čekanja ili do rute vazdušnog saobraćaja;
125) procedura neuspelog prilaženja (missed approach procedure) je procedura letenja koja se primenjuje ako vazduhoplov ne može da nastavi prilaženje;
126) procedura preciznog prilaženja (precision approach procedure) je procedura instrumentalnog prilaženja pri kojoj se koriste informacije o pravcu i visini dobijene od ILS ili od radara za precizno prilaženje;
127) proceduralna apsolutna/relativna visina (procedure altitude/height) je objavljena apsolutna/relativna visina koja se koristi za definisanje vertikalnog profila procedure letenja, na ili iznad minimalne apsolutne/relativne visine nadvišavanja prepreka, ako je ona uspostavljena;
128) proceduralni zaokret (procedure turn) je manevar u kome se vrši zaokret za odlet od zadate putanje, za kojim sledi zaokret u suprotnom smeru, kako bi se vazduhoplov vratio na zadatu putanju i nastavio u smeru suprotnom od početnog;
129) putanja poniranja (glide path) je putanja utvrđena u cilju vertikalnog vođenja tokom završnog prilaženja;
130) putna tačka (waypoint) je naznačena geografska lokacija koja se koristi za utvrđivanje rute prostorne navigacije ili putanje leta vazduhoplova koji koristi prostornu navigaciju. Putne tačke su označene kao:
(1) fly-by waypoint - putna tačka koja zahteva proračunavanje početka zaokreta kojim se tangencijalno izlazi na sledeći segment putanje, ili
(2) flyover waypoint - putna tačka u kojoj se zaokret započinje u cilju spajanja sa sledećim segmentom rute ili procedure;
131) radio-navigacione usluge (radio navigation service) su usluge koje obezbeđuju vođenje ili pozicione podatke za efikasne i bezbedne operacije vazduhoplova, podržane od jednog ili više radio-navigacionih sredstava;
132) rezolucija podataka (data resolution) je broj jedinica ili cifara pomoću kojih se izmerena ili izračunata vrednost izražava i koristi;
133) relativna visina (height) je vertikalna udaljenost nivoa, tačke ili objekta koji se može smatrati tačkom, mereno od određene ravni;
134) relacija nad objektima (feature relationship) je ono što povezuje instance jedne vrste objekta sa instancama objekata iste ili druge vrste;
135) reljef (relief) predstavlja nejednakosti u nadmorskoj visini površine Zemlje prikazane na vazduhoplovnim kartama pomoću izohipsa, hipsometrijskih nijansi, zasenčenja ili kota;
136) referentna tačka aerodroma (aerodrome reference point) je određeni geografski položaj aerodroma;
137) referentna tačka helidroma (heliport reference point) je određeni položaj helidroma ili položaj za sletanje;
138) rulna staza (taxiway) je određena površina na aerodromu na kopnu koja je namenjena za rulanje vazduhoplova i koja služi za povezivanje različitih delova aerodroma uključujući:
(1) stazu za kretanje vazduhoplova do parking pozicije - deo platforme koji je projektovan kao rulna staza i koja omogućava pristup isključivo parking pozicijama,
(2) rulnu stazu na platformi - deo sistema rulnih staza koji se nalazi na platformi i kojim se obezbeđuje putanja za kretanje vazduhoplova preko platforme,
(3) rulnu stazu za brzi izlazak vazduhoplova - rulna staza koja je povezana sa poletno-sletnom stazom pod oštrim uglom i koja je projektovana tako da omogućava da vazduhoplov koji je sleteo izađe sa poletno-sletne staze pri većim brzinama od onih koje se postižu na drugim rulnim stazama za izlazak vazduhoplova, čime se smanjuje vreme zauzetosti poletno-sletne staze;
139) ruta vazdušnog saobraćaja (ATS route) je vazdušni put, savetodavna ruta, kontrolisana ili nekontrolisana ruta, ruta u dolasku ili odlasku sa aerodroma, uspostavljena prvenstveno radi usmeravanja tokova saobraćaja u svrhu pružanja usluga u vazdušnom saobraćaju, a definiše se kriterijumima rute koji obuhvataju oznaku, smer u odnosu na značajnu tačku, udaljenost između značajnih tačaka, obavezu izveštavanja o poziciji i minimalne bezbedne visine na ruti;
140) ruta za voženje (rulanje) (taxi-route) je utvrđena putanja koja je uspostavljena u cilju kretanja helikoptera sa jednog dela helidroma na drugi. Ruta za voženje (rulanje) obuhvata vazdušnu ili zemaljsku rulnu stazu za helikopter koja je centralno postavljena duž rute za voženje (rulanje);
141) ruta za dolazak (arrival route) je ruta u proceduri instrumentalnog prilaženja za prelazak vazduhoplova iz faze leta na vazdušnom putu do fiksa početnog prilaženja;
142) segment završnog prilaženja (final approach segment) je segment procedure instrumentalnog prilaženja u kome je vazduhoplov poravnat po pravcu i liniji poniranja za sletanje;
143) segment međuprilaženja (intermediate approach segment) je segment procedure instrumentalnog prilaženja između fiksa međuprilaženja i fiksa ili tačke završnog prilaženja (FAF ili FAP) ili između kraja procedure za promenu smera (osnovni ili proceduralni zaokret), procedure kruženja (racetrack) ili računske navigacije i fiksa ili tačke završnog prilaženja (FAF ili FAP);
144) segment početnog prilaženja (initial approach segment) je segment procedure instrumentalnog prilaženja između fiksa početnog prilaženja i fiksa međuprilaženja ili, gde je primenjivo, fiksa ili tačke završnog prilaženja (FAF ili FAP);
145) serija skupa podataka (data set series) je kolekcija skupova podataka koji imaju istu specifikaciju informacionog proizvoda (ISO 19115);
146) sistem za ATS nadzor (ATS surveillance system) je zajednički izraz koji podrazumeva automatski zavisni nadzor - emisiju, primarni nadzorni radar, sekundarni nadzorni radar ili bilo koji uporediv zemaljski sistem koji omogućava identifikaciju vazduhoplova. Uporediv zemaljski sistem je onaj za koji uporednom procenom ili primenom drugih metoda može da se dokaže da poseduje nivo bezbednosti i mogućnosti najmanje jednake monopulsnom sekundarnom nadzornom radaru;
147) skup podataka (data set) je prepoznatljiva grupa podataka (ISO 19101);
148) sledeći nameravani korisnik (next inended user) je subjekt koji prima vazduhoplovne podatke ili vazduhoplovne informacije od pružaoca usluga vazduhoplovnog informisanja;
149) sledljivost (traceability) je sposobnost praćenja istorije, primene ili lokacije predmeta razmatranja;
150) sledljivost podataka (data traceability) je stepen u kome sistem ili informacioni proizvod može da pruži evidenciju o izmenama izvršenim na tom proizvodu i na taj način omogući praćenje traga provere od krajnjeg korisnika do izvora;
151) specifikacija zahtevanih komunikacionih mogućnosti (required communication performance (RCP) specification) je skup zahteva za pružanje usluga kontrole letenja, opremu na zemlji, opremljenost vazduhoplova i operacije neophodne da podrže komunikaciju zasnovanu na mogućnostima kontrole letenja;
152) specifikacija zahtevanih nadzornih mogućnosti (required surveillance performance (RSP) specification) je skup zahteva za pružanje usluga kontrole letenja, opremu na zemlji, opremljenost vazduhoplova i operacije neophodne da podrže nadzor zasnovan na mogućnostima kontrole letenja;
153) specifikacija informacionog proizvoda (data product specification) je detaljan opis skupa podataka ili serije skupa podataka zajedno sa dodatnim informacijama koje omogućavaju kreiranje tog skupa ili serije skupa podataka, njegovo dostavljanje drugom licu i korišćenje od strane drugog lica (ISO 19131). Specifikacija informacionog proizvoda daje opis svih podataka i specifikaciju za mapiranje svih podataka u skup podataka. Može da se koristi za produkciju, prodaju, krajnju upotrebu ili u druge svrhe;
154) SNOWTAM je posebna serija NOTAM kojom se obaveštava o postojanju ili uklanjanju opasnih uslova usled snega, leda, lapavice ili vode pomešane sa snegom, lapavicom i ledom na površinama za kretanje vazduhoplova;
155) stvaranje (vazduhoplovnih podataka ili vazduhoplovnih informacija) (origination (aeronautical data or aeronautical information)) je kreiranje vrednosti u vezi sa novim podacima ili informacijama ili izmena vrednosti postojećih podataka ili informacija;
156) tačka javljanja (reporting point) je utvrđena geografska pozicija u odnosu na koju je moguće dati izveštaj o poziciji vazduhoplova;
157) tačka neuspelog prilaženja (missed approach point) je tačka u proceduri instrumentalnog prilaženja na kojoj ili pre koje mora da se započne utvrđena procedura neuspelog prilaženja kako minimalno nadvišavanje prepreka ne bi bilo narušeno;
158) tačka prelaska (change-over point) označava tačku na kojoj se očekuje da pilot vazduhoplova koji leti duž dela ATS rute koji je određen u odnosu na VOR uređaj, svoju primarnu navigacionu referencu podešava na sledeći navigacioni uređaj koji se nalazi ispred vazduhoplova;
159) tačkasto svetlo (point light) je svetlosni signal koji se pojavljuje bez primetnog trajanja/dužine;
160) tačnost podataka (data accuracy) je stepen podudarnosti između procenjene ili izmerene vrednosti i stvarne vrednosti;
161) teren (terrain) je površina Zemlje koja sadrži prirodno nastale elemente kao što su planine, brda, grebeni, doline, vodene površine, površine koje su trajno pod snegom i ledom, isključujući prepreke;
162) tranzitna vazdušna ruta (air transit route) je utvrđena putanja uspostavljena za tranzit helikoptera u vazduhu;
163) undulacija geoida (geoid undulation) je rastojanje od geoida iznad (pozitivna) ili ispod (negativna) matematičkog referentnog elipsoida;
164) upravljanje vazduhoplovnim informacijama (aeronautical information management, AIM) je dinamičko, integrisano upravljanje vazduhoplovnim informacijama kroz pružanje i razmenu digitalnih vazduhoplovnih podataka garantovanog kvaliteta u saradnji sa svim učesnicima;
165) upravljanje vazdušnim saobraćajem (air traffic management, ATM) je dinamičko, integrisano upravljanje vazdušnim saobraćajem i vazdušnim prostorom, koje obuhvata usluge u vazdušnom saobraćaju, upravljanje vazdušnim prostorom i upravljanje protokom vazdušnog saobraćaja, na bezbedan, ekonomičan i efikasan način, stavljanjem na raspolaganje uređaja i pružanjem neprekidnih usluga u saradnji sa svim učesnicima, uključujući funkcije u vazduhu i na zemlji;
166) upravljanje kvalitetom (quality management) predstavlja koordinirane aktivnosti u cilju usmeravanja i kontrole organizacije u smislu kvaliteta (ISO 9000);
167) uslovno zabranjena zona (restricted area) je deo vazdušnog prostora u kome se na određeno vreme letenje vazduhoplova ograničava i odvija prema unapred određenim uslovima;
168) usluge vazduhoplovnog informisanja (aeronautical information service, AIS) su usluge uspostavljene u okviru utvrđene oblasti pokrivenosti kojima se pružaju vazduhoplovni podaci i vazduhoplovne informacije neophodni za bezbednu, redovnu i efikasnu vazdušnu plovidbu;
169) usluge u vazdušnom saobraćaju (air traffic service, ATS) je opšti naziv koji može da upućuje na usluge informisanja vazduhoplova u letu, usluge uzbunjivanja, savetodavne usluge u vazdušnom saobraćaju ili usluge kontrole letenja (oblasna, prilazna ili aerodromska kontrola letenja);
170) fiks ili tačka završnog prilaženja (final approach fix or point) je fiks ili tačka (FAF ili FAP) u proceduri instrumentalnog prilaženja od kojih počinje segment završnog prilaženja;
171) format podataka (data format) je struktura elemenata, evidencija i datoteka podataka, uređena tako da zadovolji standarde, specifikacije ili zahteve kvaliteta podataka;
172) helidrom (heliport) je aerodrom ili određena površina na zemlji ili objektu koja je, u potpunosti ili delimično, namenjena za sletanje, poletanje i kretanje helikoptera na zemlji;
173) helikopterska parking pozicija (helicopter stand) je parking pozicija za vazduhoplove koja omogućava parkiranje helikoptera i na kojoj se završavaju operacije voženja (rulanja) po tlu ili na koju helikopter sleće ili poleće u cilju obavljanja operacija voženja (rulanja) u vazduhu;
174) hipsometrijske nijanse (hypsometric tints) predstavljaju niz senki ili nijansi boja koje se koriste za označavanje vrednosti nadmorske visine;
175) Hitno vazduhoplovno obaveštenje (NOTAM) je poruka koja se distribuira putem telekomunikacija, a koja sadrži informacije o uspostavljanju, stanju ili izmeni bilo kog vazduhoplovnog uređaja, službe, postupka ili opasnosti, čije je blagovremeno poznavanje značajno za osoblje koje učestvuje u pripremi i realizaciji leta.
Horizontalni referentni sistem
Svetski geodetski sistem - 1984 (WGS-84) koristi se kao horizontalni (geodetski) referentni sistem za međunarodnu vazdušnu plovidbu.
Objavljene vazduhoplovne geografske koordinate (koje označavaju geografsku širinu i dužinu) izražavaju se u WGS-84 referentnom geodetskom sistemu.
Određivanje i izveštavanje geografskih pozicija uspostavljenih od službi vazdušnog saobraćaja (tačnost merenja na terenu) u odnosu na WGS-84 se vrši u skladu sa specifikacijama koje su date u Aneksu 11 Čikaške konvencije (Poglavlje 2), a za pozicije koje se odnose na aerodrome, odnosno helidrome u skladu sa specifikacijama koje su date u Aneksu 14 Čikaške konvencije (Knjige I i II, Poglavlje 2).
Geografske koordinate koje su matematičkim putem transformisane u WGS-84 koordinate, a čija tačnost pri originalnom merenju na terenu ne ispunjava uslove iz Kataloga vazduhoplovnih podataka, moraju da budu označene.
Aneksi 11 i 14 Čikaške konvencije su dostupni na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO), dok se Katalog vazduhoplovnih podataka objavljuje na internet stranici Direktorata civilnog vazduhoplovstva Republike Srbije.
Vertikalni referentni sistem
Referentna površ srednjeg nivoa mora, kojom se izražava udaljenost tačke na osnovu gravitacije (nadmorska visina) do površi koja se naziva geoidom, koristi se kao vertikalni referentni sistem u međunarodnoj vazdušnoj plovidbi, a kao globalni gravitacioni model se koristi Zemljin gravitacioni model - 1996 (EGM-96), koji sadrži podatke o velikim talasnim dužinama gravitacionog polja do 360°.
Za određene snimljene tačke na tlu, pored nadmorske visine izražene u odnosu na srednji nivo mora (geoid), objavljuje se i undulacija geoida (u odnosu na WGS-84 elipsoid) za pozicije navedene u Prilogu 1, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, odnosno na način utvrđen za određenu kartu.
Vremenski referentni sistem
Gregorijanski kalendar i Koordinirano univerzalno vreme (u daljem tekstu: UTC) se koriste kao vremenski referentni sistem u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu.
Ako postoji potreba za korišćenjem drugog vremenskog referentnog sistema za neke aplikacije, u katalog objekata ili u meta-podatke vezane za šemu ili skup podataka za aplikaciju se unosi opis tog sistema ili referenca na dokument koji opisuje taj vremenski referentni sistem.
Ako se koristi neki drugi vremenski referentni sistem (npr. lokalno vreme - Local Time, LCT), to se objavljuje u Podsekciji GEN 2.1.2 AIP.
Korišćenje jezika, jedinica mera i skraćenica
Svaki deo Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa namenjen za međunarodnu distribuciju koji se izražava slobodnim tekstom se ispisuje na engleskom jeziku, a imena mesta se ispisuju u skladu sa lokalnom upotrebom, po potrebi latiničnim pismom.
Jedinice mere koje se koriste u stvaranju, obradi i distribuciji vazduhoplovnih podataka i informacija se usklađuju sa zakonom kojim se uređuje metrologija i Aneksom 5 Čikaške konvencije.
U pružanju usluga vazduhoplovnog informisanja koriste se ICAO skraćenice ako je to pogodno i ako njihovo korišćenje olakšava distribuciju vazduhoplovnih podataka i informacija.
NAČIN PRUŽANJA USLUGA VAZDUHOPLOVNOG INFORMISANJA
Pružalac usluga vazduhoplovnog informisanja
Usluge vazduhoplovnog informisanja može da pruža pružalac usluga vazduhoplovnog informisanja (u daljem tekstu: pružalac usluga) koji ispunjava uslove propisane zakonom kojim se uređuje vazdušni saobraćaj i propisom kojim se utvrđuju uslovi koje moraju da ispunjavaju pružaoci usluga u vazdušnoj plovidbi.
Pružalac usluga dobija, prikuplja, objedinjava, ažurira, formatira, objavljuje, arhivira i distribuira vazduhoplovne podatke i vazduhoplovne informacije za čitavu teritoriju Republike Srbije, koje uključuju najmanje sledeće oblasti:
1) nacionalne propise, pravila i procedure;
2) aerodrome i helidrome;
3) vazdušni prostor;
4) rute vazdušnog saobraćaja;
5) procedure instrumentalnog letenja;
6) radio-navigacione uređaje/sisteme;
7) prepreke;
8) teren; i
9) geografske informacije.
Usluge vazduhoplovnog informisanja mogu da obuhvate i funkciju stvaranja vazduhoplovnih podataka i vazduhoplovnih informacija.
Pružalac usluga obezbeđuje vazduhoplovne podatke i informacije potrebne za bezbedno, redovno i efikasno odvijanje vazdušne plovidbe, i to u obliku koji je pogodan za:
1) osoblje zaduženo za obavljanje leta (uključujući letačku posadu), planiranje leta i uređaje za simuliranje letenja;
2) pružaoce usluga u vazdušnom saobraćaju koji su odgovorni za informisanje vazduhoplova u letu i pretpoletno informisanje.
Vazduhoplovne podatke i informacije pružalac usluga stavlja na raspolaganje korisnicima u vidu Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa.
Pružalac usluga preduzima sve potrebne mere kako bi se obezbedila adekvatnost i tačnost vazduhoplovnih podataka i informacija i vrši redovnu proveru njihove ažurnosti.
Izvori vazduhoplovnih podataka i informacija
Pružalac usluga dobija vazduhoplovne podatke i informacije od:
1) izvora podataka i informacija koji su dati u Prilogu 7, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo;
2) pružalaca usluga vazduhoplovnog informisanja drugih država i drugih izvora koji su na raspolaganju, po potrebi.
Ako su vazduhoplovni podaci i informacije obezbeđeni od pružalaca usluga vazduhoplovnog informisanja drugih država, prilikom njihove distribucije se označava da je za njih nadležna država iz koje potiču.
Ako nije moguće izvršiti verifikaciju vazduhoplovnih podataka i informacija obezbeđenih od drugih izvora, to se jasno navodi prilikom distribucije.
U cilju postizanja potpunosti, blagovremenosti i kvaliteta vazduhoplovnih podataka i vazduhoplovnih informacija, zaključuju se sporazumi između pružaoca usluga i izvora vazduhoplovnih podataka i informacija.
Dostupnost usluga vazduhoplovnog informisanja
Ako se usluga vazduhoplovnog informisanja ne pruža tokom svih 24 časa, ona mora da bude dostupna sve vreme dok je vazduhoplov u letu u oblasti nadležnosti pružaoca usluga, kao i najmanje dva sata pre i posle tog perioda.
Usluga vazduhoplovnog informisanja mora da bude dostupna i u drugo vreme, ako se o tome postigne sporazum između pružaoca usluga i zainteresovanog subjekta.
Na zahtev pružaoca usluga drugih država, pružalac usluga u najbržem mogućem roku stavlja na raspolaganje sve vazduhoplovne podatke i informacije koji su neophodni za bezbedno, redovno i efikasno odvijanje vazdušne plovidbe.
Razmena vazduhoplovnih podataka i informacija
Nadležna organizaciona jedinica pružaoca usluga prima elemente Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa koje im distribuiraju pružaoci usluga drugih država i odgovara na njihove zahteve.
Pružalac usluga, shodno potrebama, ispunjava operativne zahteve objavljivanja i prijema NOTAM koji su distribuirani putem telekomunikacija.
U cilju olakšanja razmene vazduhoplovnih podataka i informacija, pružalac usluga uspostavlja direktnu vezu sa pružaocima usluga drugih država i pruža sve informacije koje se odnose na teritoriju Republike Srbije, a koje su neophodne da bi se ispunili standardi iz Aneksa 4 Čikaške konvencije.
Na zahtev pružaoca usluga druge države članice ICAO, pružalac usluga dostavlja jednu kopiju sledećih elemenata Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa Republike Srbije, bez naknade, na uzajamno dogovoreni način:
1) Zbornika vazduhoplovnih informacija (AIP), uključujući amandmane i dodatke na AIP;
2) Vazduhoplovnih informativnih cirkulara (AIC);
3) NOTAM; i
4) vazduhoplovnih karata.
Ako su na vazduhoplovnoj karti prikazane informacije koje se odnose i na teritoriju neke druge države, objavljivanje te vazduhoplovne karte se reguliše bilateralnim sporazumom između Republike Srbije i države čija je teritorija prikazana.
Autorska prava
Ako je država zaštitila AIS proizvod autorskim pravom, pružalac usluga stavlja na raspolaganje taj proizvod korisniku, pod uslovom da ga prethodno obavesti o tome da je proizvod zaštićen autorskim pravom i da je to na odgovarajući način obeleženo od strane države porekla.
Naknada troškova
Troškovi prikupljanja i obrade vazduhoplovnih podataka i informacija se uključuju u troškovnu bazu naknada za usluge vazdušne plovidbe u skladu sa ICAO Dokumentom broj 9082 - Principi naknada za aerodromske usluge i usluge vazdušne plovidbe, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Naplata određenog AIS proizvoda pojedinačnim kupcima se zasniva na troškovima štampe papirne kopije ili proizvodnje elektronske kopije, kao i na troškovima distribucije.
Zahtevi za upravljanje vazduhoplovnim informacijama
Pružalac usluga uspostavlja resurse i procese za upravljanje vazduhoplovnim informacijama koji omogućavaju blagovremeno prikupljanje, obradu, skladištenje, integraciju, razmenu i dostavljanje vazduhoplovnih podataka i informacija garantovanog kvaliteta u okviru sistema upravljanja vazdušnim saobraćajem.
Pružalac usluga vazduhoplovnog informisanja uspostavlja sistem kvaliteta koji sadrži procedure, procese i resurse neophodne za implementaciju upravljanja kvalitetom na svakom funkcionalnom nivou i demonstrira, kada je potrebno, upravljanje kvalitetom na svakom funkcionalnom nivou.
Procedure iz stava 2. ovog člana u svakom trenutku moraju da omoguće sledljivost podataka do njihovog izvora, tako da se isprave nepravilnosti i greške koje se uoče u toku faza stvaranja, odnosno ažuriranja ili u operativnoj upotrebi.
Validacija i verifikacija vazduhoplovnih podataka i informacija
Pre dostavljanja pružaocu usluga, izvori podataka detaljno proveravaju vazduhoplovne podatke i informacije koji se objavljuju kao deo Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa, kako bi se obezbedilo da su obuhvaćene sve neophodne informacije i da su one potpuno ispravne.
Nakon prijema vazduhoplovnih podataka i informacija, pružalac usluga primenjuje uspostavljene procedure za validaciju i verifikaciju vazduhoplovnih podataka i informacija, kojima se obezbeđuje zadovoljavanje zahteva kvaliteta.
Tačnost vazduhoplovnih podataka
Tačnost vazduhoplovnih podataka se usklađuje sa njihovom nameravanom upotrebom, pri čemu se razlikuju tri vrste koordinata:
1) izmerene tačke (pragovi poletno-sletne staze, pozicije navigacionih uređaja, itd.);
2) izračunate tačke (matematički proračunate koordinate tačaka u prostoru na osnovu koordinata poznatih izmerenih tačaka);
3) deklarisane tačke (npr. granice FIR).
Rezolucija vazduhoplovnih podataka
Rezolucija objavljenih vazduhoplovnih podataka se usklađuje sa specifikacijama koje su date u Katalogu vazduhoplovnih podataka, kao i sa zahtevima za tačnost podataka.
Rezolucija objekata podataka u bazama podataka može da bude ista ili veća od rezolucije objavljenih podataka.
Rezolucija podataka na vazduhoplovnim kartama mora da odgovara onoj rezoluciji koja je u Delu trećem ovog pravilnika definisana za određenu seriju karata.
Integritet vazduhoplovnih podataka
Klasifikacija integriteta vazduhoplovnih podataka se usklađuje sa zahtevima iz Kataloga vazduhoplovnih podataka.
Integritet vazduhoplovnih podataka se održava kroz ceo proces obrade podataka, počevši od nastanka, pa do distribucije sledećem nameravanom korisniku.
U zavisnosti od načina isporuke, distribucija do sledećeg nameravanog korisnika može da bude:
1) fizička distribucija, koja se postiže kroz isporuku fizičkog paketa (npr. poštanska usluga); ili
2) direktna elektronska distribucija, koja se postiže korišćenjem direktne elektronske veze između pružaoca usluga i sledećeg nameravanog korisnika.
Na osnovu primenjive klasifikacije integriteta, uspostavljaju se postupci koji moraju da omoguće:
1) za rutinske podatke - da se izbegne gubljenje podataka ili njihova promena u toku obrade;
2) za bitne podatke - da se gubljenje ili promena podataka ne dese u toku bilo kog dela procesa i da se uključe dodatni procesi, ako je to potrebno, kako bi se uzeli u obzir potencijalni rizici u ukupnoj arhitekturi sistema i obezbedio integritet podataka na ovom nivou;
3) za kritične podatke - da se gubljenje ili promena podataka ne dese u toku bilo kog dela procesa i da se uključe dodatni procesi za garanciju integriteta kojima se potpuno ublažavaju posledice grešaka koje su uočene u toku analize ukupne arhitekture sistema i koje predstavljaju potencijalne rizike za integritet podataka.
Sledljivost vazduhoplovnih podataka
Sledljivost vazduhoplovnih podataka se obezbeđuje i održava sve dok su podaci u upotrebi.
Blagovremenost vazduhoplovnih podataka
Blagovremenost vazduhoplovnih podataka se obezbeđuje ograničenjem perioda važenja elemenata podataka.
Ograničenje iz stava 1. ovog člana može da se odnosi na pojedinačne elemente podataka ili na skupove podataka.
Ako je period važenja definisan za skup podataka, njime se obuhvataju periodi važenja svih pojedinačnih elemenata podataka.
Kompletnost vazduhoplovnih podataka
Vazduhoplovni podaci moraju da budu kompletni kako bi odgovarali nameravanoj upotrebi.
Format podataka
Format dostavljenih vazduhoplovnih podataka mora da bude takav da obezbeđuje interpretaciju vazduhoplovnih podataka na način koji odgovara njihovoj nameravanoj upotrebi.
Meta-podaci
Meta-podaci se prikupljaju za procese obrade i razmene vazduhoplovnih podataka kroz ceo lanac vazduhoplovnog informisanja, od mesta gde nastaju, do distribucije sledećem nameravanom korisniku.
Prikupljeni meta-podaci obavezno sadrže:
1) nazive organizacija ili subjekata koji obavljaju bilo kakvu aktivnost u vezi sa nastankom, prenosom ili obradom podataka;
2) aktivnost koja se obavlja;
3) datum i vreme obavljanja aktivnosti.
Zaštita vazduhoplovnih podataka
Vazduhoplovni podaci i digitalni skupovi podataka se tokom prenosa i/ili čuvanja štite u skladu sa tehnikama za uočavanje grešaka u podacima.
Tehnike iz stava 1. ovog člana se koriste za održavanje nivoa integriteta iz člana 17. ovog pravilnika.
Upotreba automatizacije
Ako se u cilju obezbeđenja kvaliteta, efikasnosti i ekonomičnosti usluga vazduhoplovnog informisanja uvodi automatizacija, ona mora da obezbedi:
1) digitalnu razmenu vazduhoplovnih podataka između učesnika u lancu obrade podataka;
2) korišćenje modela za razmenu vazduhoplovnih informacija i modela za razmenu podataka koji su globalno interoperabilni.
U primeni automatizacije neophodno je voditi računa o integritetu podataka i informacija i preduzimati mere za umanjenje rizika, ako su oni uočeni.
Ako se vazduhoplovni podaci i informacije stavljaju na raspolaganje u različitim formatima, mora da se obezbedi konzistentnost podataka i informacija u tim formatima.
Sistem upravljanja kvalitetom
Pružalac usluga primenjuje i održava sistem upravljanja kvalitetom koji obuhvata sve funkcije vazduhoplovnog informisanja iz člana 7. stav 2. ovog pravilnika i koji se dokazuje na svakom od funkcionalnih nivoa.
Upravljanje kvalitetom se primenjuje u čitavom lancu vazduhoplovnog informisanja, od stvaranja podataka do distribucije sledećem nameravanom korisniku, uzimajući u obzir nameravanu upotrebu podataka.
Sistem upravljanja kvalitetom uspostavljen u skladu sa stavom 1. ovog člana mora da bude usklađen sa ISO 9000 serijom standarda.
Sertifikat ISO 9000 koji je izdala odgovarajuće akreditovana organizacija je dovoljan dokaz o usklađenosti sa zahtevom iz stava 1. ovog člana.
U okviru uspostavljenog sistema upravljanja kvalitetom pružalac usluga određuje kompetentnost, znanje, veštine i sposobnosti koji su potrebni za vršenje svake funkcije vazduhoplovnog informisanja, definiše obuku osoblja koje izvršava te funkcije i uspostavlja procese kojima se obezbeđuje da to osoblje poseduje kompetentnost potrebnu za vršenje funkcija koje su mu dodeljene.
Kvalifikacije osoblja se potvrđuju vođenjem odgovarajućih evidencija i kroz inicijalne i periodične provere kojima se od osoblja traži da pokaže potrebnu kompetentnost i koje se koriste kao način da se otkriju i isprave nedostaci u znanju, veštinama i sposobnostima.
Sistem upravljanja kvalitetom sadrži načela, procese i procedure, uključujući one za korišćenje meta-podataka, kojima se obezbeđuje i verifikuje da su vazduhoplovni podaci sledljivi kroz lanac vazduhoplovnog informisanja, čime se omogućava da se prepoznaju uzroci grešaka i neregularnosti pri korišćenju podataka, da se one isprave i da se obaveste korisnici na koje one mogu da imaju uticaja.
Sistem upravljanja kvalitetom mora da korisnicima pruži neophodne garancije i pouzdanost da distribuirani vazduhoplovni podaci i informacije ispunjavaju zahteve u pogledu kvaliteta vazduhoplovnih podataka..
Sistem upravljanja kvalitetom garantuje da vazduhoplovni podaci imaju odgovarajući period važenja za nameravano korišćenje, kao i da se dostavljaju blagovremeno, u skladu sa dogovorenim rokovima.
Pružalac usluga preduzima sve potrebne mere za praćenje usaglašenosti sa sistemom upravljanja kvalitetom, otkrivanje neusaglašenosti, preduzimanje korektivnih mera i evidentiranje i dokumentovanje nalaza i korektivnih mera.
Uvažavanje ljudskog faktora
Prilikom pružanja usluga vazduhoplovnog informisanja, kao i prilikom dizajniranja, obrade i distribucije vazduhoplovnih podataka i informacija, uzimaju se u obzir principi ljudskog faktora koji olakšavaju njihovo optimalno korišćenje, a naročita pažnja se posvećuje integritetu informacija u slučajevima u kojima je potrebna ljudska interakcija.
II. ZBORNIK VAZDUHOPLOVNIH INFORMACIJA (AIP)
Sadržaj Zbornika vazduhoplovnih informacija (AIP)
Zbornik vazduhoplovnih informacija (AIP) sadrži tri dela podeljena na sekcije i podsekcije koje su standardno obeležene radi standardizovanog elektronskog skladištenja i pronalaženja.
AIP se objavljuje na latiničnom pismu, a sadržaj delova, sekcija i podsekcija AIP je prikazan u Prilogu 1. ovog pravilnika.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, ako se ukaže potreba da se olakša operativna upotreba u letu, format i uređenje AIP mogu da budu drugačiji, pod uslovom da se unese odgovarajuća tabela sadržaja.
Ako je potrebno, karte, mape ili dijagrami se koriste kao dodatak ili zamena za tekstualne ili tabelarne podatke u AIP.
Delovi Zbornika vazduhoplovnih informacija (AIP)
Prvi deo AIP (Opšte odredbe (GEN)) sadrži:
1) podatke o ustanovama, odnosno organizacijama koje su odgovorne za opremu, usluge i postupke navedene u AIP;
2) opšte uslove pod kojima su usluge ili oprema dostupne za upotrebu u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu;
3) listu značajnih odstupanja domaćih propisa i prakse od ICAO standarda, preporučene prakse i postupaka, u formatu koji omogućava da korisnik lako razlikuje zahteve iz domaće regulative i ICAO zahteve;
4) izabrani pravac delovanja, u situaciji kada je u ICAO standardima, preporučenoj praksi i postupcima predviđena mogućnost izbora između više pravaca delovanja.
Drugi deo AIP (Vazdušni prostor (ENR)) sadrži opšta pravila i postupke koji se primenjuju u vazdušnom prostoru Republike Srbije, opis i podelu vazdušnog prostora, podatke o ATS rutama, podatke o radio-navigacionim uređajima i sistemima, i podatke o aktivnostima koje mogu da utiču na bezbednost vazdušne plovidbe.
Treći deo AIP (Aerodromi/helidromi (AD)) sadrži sledeće vazduhoplovne karte, ako su dostupne za određeni međunarodni aerodrom, odnosno helidrom:
1) Aerodromska/Helidromska karta - ICAO;
2) Karta prepreka aerodroma - ICAO tip A;
3) Elektronska karta terena i prepreka aerodroma - ICAO;
4) Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO;
5) Karta minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO;
6) Karta za instrumentalno prilaženje - ICAO;
7) Karta terena za precizno prilaženje - ICAO;
8) Karta standardnih instrumentalnih dolazaka (STAR) - ICAO;
9) Karta standardnih instrumentalnih odlazaka (SID) - ICAO;
10) Karta za vizuelno prilaženje - ICAO.
AIP - Opšte odredbe
AIP je zasebna publikacija koja mora da ima tabelu sadržaja.
Prilikom izrade AIP mora da se izbegne ponavljanje ili dupliranje informacija koje su već sadržane u njemu ili u drugim izvorima.
Ako se AIP objavljuje zajednički sa drugom državom, to se jasno naznačava na naslovnoj strani i u tabeli sadržaja.
Svaka strana/karta AIP se označava datumom koji se sastoji od dana, meseca (po njegovom skraćenom nazivu) i godine i koji predstavlja datum objavljivanja ili datum kada informacija stupa na snagu.
U cilju postizanja ažurnosti, u odgovarajućim vremenskim intervalima objavljuje se kontrolna lista koja sadrži broj strane i datum svake strane/karte u AIP, kao i datum kontrolne liste.
AIP sadrži informacije koje jasno ukazuju na:
1) identitet AIP;
2) teritoriju koju on obuhvata i način na koji je podeljen;
3) naziv države i organizaciju, odnosno ustanovu koja ga izrađuje;
4) broj strane, odnosno naslov karte;
5) stepen pouzdanosti, ako je informacija nepouzdana.
Veličina strane iznosi najviše 210×297 mm, s tim što mogu da se koriste veći formati pod uslovom da su presavijeni na istu veličinu.
Izmene u AIP koje imaju operativni značaj se objavljuju u skladu sa AIRAC postupcima i jasno se označavaju skraćenicom AIRAC.
Intervali za izmenu AIP se raspoređuju tako da informacije u njemu budu ažurne i objavljuju se u prvom delu (GEN), pri čemu se ručne izmene izbegavaju kad god je to moguće.
Specifikacije za amandmane na AIP
Izmene u AIP koje su trajnog karaktera se objavljuju kao amandmani na AIP.
Svakom amandmanu na AIP se dodeljuje serijski broj, pri čemu ti brojevi moraju da budu uzastopni.
Na svakoj strani amandmana na AIP, uključujući naslovnu, prikazuje se datum objavljivanja, a na svakoj strani AIRAC amandmana na AIP, uključujući naslovnu, se prikazuje datum stupanja informacija na snagu, kao i tačno vreme početka važenja informacija, ako to vreme nije 0000 UTC.
Amandman na AIP sadrži reference na serijske brojeve elemenata Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa čiji sadržaj je uključen u amandman.
Na naslovnoj strani amandmana na AIP se nalazi kratak sadržaj informacija na koje se odnosi amandman.
Ako se amandman na AIP ne objavi u ustanovljenom vremenskom intervalu, objavljuje se obaveštenje sa skraćenicom NIL, koje se distribuira posredstvom kontrolnih lista NOTAM na način koji je propisan u članu 39. ovog pravilnika.
Specifikacije za dodatke na AIP
Privremene dugoročne izmene vazduhoplovnih informacija (tri meseca i duže) i kratkoročne informacije koje sadrže obiman tekst i/ili grafičke prikaze se objavljuju kao dodaci na AIP.
Svakom dodatku na AIP se dodeljuje serijski broj, pri čemu ti brojevi moraju da budu uzastopni i da se zasnivaju na kalendarskoj godini.
Strane dodataka na AIP se drže u AIP sve dok je njihov sadržaj ili deo sadržaja važeći.
Ako se pojavi greška u dodatku na AIP ili ako se promeni period važenja dodatka na AIP, novi dodatak na AIP se objavljuje kao zamena.
Ako postoje vremenska ograničenja u distribuciji dodatka na AIP, primenjuju se zahtevi koji se odnose na NOTAM.
Ako se dodatak na AIP dostavlja kao zamena za informacije sadržane u NOTAM, on mora da uključi serijski broj tog NOTAM.
Kontrolna lista važećih dodataka na AIP se objavljuje u intervalima koji nisu duži od jednog meseca, kao deo kontrolne liste NOTAM, na način koji je propisan u članu 39. ovog pravilnika i sa istom distribucijom kao za dodatke na AIP.
Dodaci na AIP se objavljuju na stranama upadljive boje, po mogućnosti žute, i čuvaju se kao prva stavka u AIP.
Distribucija
AIP, amandmani na AIP i dodaci na AIP moraju da se dostavljaju korisnicima na najbrži mogući način.
Elektronski AIP (eAIP)
AIP, amandmani na AIP, dodaci na AIP i AIC mogu da se objavljuju u formatu koji omogućava prikazivanje na ekranu računara, štampanje na papiru i digitalnu razmenu podataka i naziva se "Elektronski AIP" (eAIP).
Sadržaj informacija u eAIP i struktura poglavlja, sekcija i podsekcija moraju da prate sadržaj i strukturu AIP u štampanom obliku i da sadrže datoteke koje omogućavaju štampanje AIP na papiru.
Elektronski AIP se stavlja na raspolaganje korisnicima na mediju za fizičku distribuciju (CD, DVD i sl.) i/ili online, putem interneta.
Izrada i objavljivanje NOTAM
NOTAM se izrađuje i objavljuje bez odlaganja ako je informacija koja treba da se distribuira privremene prirode i kratkog trajanja ili ako se operativno značajne stalne izmene ili privremene izmene dugog trajanja izvrše sa kratkim periodom najave, osim ako zahtevaju obiman tekst i/ili grafiku.
Operativno značajne izmene okolnosti navedenih u Delu 1 Priloga 3, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, objavljuju se u skladu sa sistemom za regulisanje i kontrolu vazduhoplovnih informacija (AIRAC) propisanim u Delu drugom, glava IV. ovog pravilnika.
Informacije kratkog trajanja koje sadrže obiman tekst i/ili grafiku se objavljuju kao dodatak na AIP.
Za svaku naknadnu obustavu aktivnosti ili svako smanjenje vremena aktivnosti ili dimenzija vazdušnog prostora NOTAM se objavljuje u najkraćem mogućem roku.
Ako se korisnici obaveštavaju o otkazu pomoćnih sredstava za vazdušnu plovidbu, opreme ili usluga komunikacija, NOTAM mora da sadrži procenjeni period trajanja otkaza ili vreme kada se očekuje ponovno uspostavljanje rada.
Ako se amandman na AIP ili dodatak na AIP objavljuje u skladu sa AIRAC postupcima, objavljuje se NOTAM koji daje kratak opis sadržaja, datum i vreme stupanja na snagu i referentni broj amandmana ili dodatka.
U slučaju iz stava 6. ovog člana, NOTAM stupa na snagu istog dana i u isto vreme kao i amandman ili dodatak i ostaje na snazi u pretpoletnim informativnim biltenima u periodu od 14 dana.
Informacije koje se objavljuju putem NOTAM
NOTAM se izrađuje i objavljuje u vezi sa sledećim informacijama:
1) otvaranje, zatvaranje ili značajne promene rada aerodroma/helidroma ili poletno-sletnih staza;
2) uspostavljanje, ukidanje ili značajne promene u radu vazduhoplovnih službi (AGA, AIS, ATS, CNS, MET, SAR, itd.);
3) uvođenje, ukidanje ili značajne promene u operativnim karakteristikama radio-navigacionih usluga i usluga komunikacije vazduh-zemlja, što obuhvata prekid rada, povratak u rad, promenu frekvencije, promenu objavljenog radnog vremena, promenu identifikacije, promenu orijentacije (za usmerene uređaje), promenu lokacije, povećanje ili smanjenje snage za 50% ili više, promenu u rasporedu emitovanja ili sadržaju emisija, nepravilnost ili nepouzdanost rada bilo koje radio-navigacione ili komunikacione usluge nebo-zemlja ili ograničenja predajnih stanica, uključujući operativni uticaj, zahvaćenu službu, frekvenciju i oblast;
4) nedostupnost rezervnih i sekundarnih sistema od direktnog operativnog uticaja;
5) uvođenje, ukidanje ili značajne promene vizuelnih uređaja;
6) prekid rada ili povratak u rad glavnih komponenti sistema aerodromskih svetala;
7) uvođenje, ukidanje ili značajne promene postupaka za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi;
8) pojava ili otklanjanje velikih neispravnosti ili oštećenja na manevarskim površinama;
9) promene ili ograničenja u raspoloživosti goriva, maziva ili kiseonika;
10) veće promene raspoloživih sredstava i službi traganja i spasavanja;
11) uvođenje, ukidanje ili povratak u rad farova opasnosti kojima su obeležene prepreke za vazdušnu plovidbu;
12) promene u regulativi koje zahtevaju neodložnu primenu, npr. zabranjene oblasti za traganje i spasavanje;
13) prisustvo opasnosti koje već nisu drugim putem objavljene, a koje utiču na vazdušnu plovidbu (uključujući prepreke, vojne vežbe i operacije, namerno i nenamerno ometanje radio-frekvencija, lansiranje raketa, manifestacije, trke ili veće padobranske aktivnosti);
14) konfliktne zone koje utiču na vazdušnu plovidbu (uključiti što je moguće više specifičnih informacija u vezi sa prirodom i obimom pretnji određenog konflikta i njegovih posledica po civilno vazduhoplovstvo);
15) planirane laserske emisije, laserski prikazi i svetla za traganje, ako postoji mogućnost za ometanje noćne vidljivosti pilota;
16) postavljanje, uklanjanje ili promena prepreka za vazdušnu plovidbu u prostoru za poletanje/penjanje, neuspelo prilaženje i prilaženje, kao i na osnovnoj stazi poletno-sletne staze;
17) uspostavljanje ili ukidanje (uključujući i aktivaciju ili deaktivaciju) prema potrebi, ili promene statusa zabranjenih, uslovno zabranjenih ili opasnih zona;
18) uspostavljanje ili ukidanje oblasti ili ruta ili njihovih delova u kojima postoji mogućnost presretanja i gde je potrebno održavanje slušanja na VHF frekvenciji 121,5 MHz za hitne slučajeve;
19) dodela, ukidanje ili promena lokacijskih indikatora;
20) promene u spasilačko-vatrogasnoj kategoriji aerodroma/helidroma;
21) prisustvo, uklanjanje ili značajne promene opasnih uslova prouzrokovanih snegom, lapavicom, ledom, radioaktivnim materijalom, toksičnim hemikalijama, taloženjem vulkanskog pepela ili vode na površinama za kretanje vazduhoplova;
22) pojava epidemije koja zahteva promene u objavljenim zahtevima za vakcinaciju i karantin;
23) osmatranja ili prognoze fenomena kosmičkog vremena, datum i vreme njihove pojave, nivoi leta, ako se koriste, i delovi vazdušnog prostora na koje bi ti fenomeni mogli da utiču;
24) operativno značajne promene u vulkanskoj aktivnosti, lokacija, datum i vreme vulkanske erupcije i/ili horizontalno i vertikalno širenje oblaka vulkanskog pepela, uključujući pravac kretanja, nivoe leta i rute ili delove ruta na koje bi to moglo da utiče;
25) ispuštanje u atmosferu radioaktivnih materijala ili toksičnih hemikalija nakon nuklearnog ili hemijskog incidenta, lokacija, datum i vreme incidenta, nivoi leta i rute ili njihovi delovi na koje bi to moglo da utiče i smer kretanja;
26) uspostavljanje akcija misija humanitarne pomoći, kao što su one pod okriljem Ujedinjenih nacija, zajedno sa postupcima i/ili ograničenjima koja utiču na vazdušnu plovidbu;
27) sprovođenje kratkoročnih vanrednih mera u slučaju prekida ili delimičnog prekida usluga vazdušnog saobraćaja i povezanih pratećih usluga.
Informacije koje se ne objavljuju putem NOTAM
Sledeće informacije se ne objavljuju putem NOTAM:
1) rutinski rad na održavanju platformi i rulnih staza koji ne utiče na bezbedno kretanje vazduhoplova;
2) rad na označavanju poletno-sletne staze, ako operacije vazduhoplova mogu bezbedno da se vrše na drugim raspoloživim poletno-sletnim stazama ili ako oprema koja se koristi može da se ukloni kad je potrebno;
3) privremene prepreke u okolini aerodroma/helidroma koje ne utiču na bezbednost operacija vazduhoplova;
4) delimični otkaz uređaja za svetlosno obeležavanje aerodroma/helidroma koji ne utiče direktno na operacije vazduhoplova;
5) delimični privremeni otkaz komunikacija vazduh-zemlja ako je poznato da su raspoložive i operativne odgovarajuće alternativne frekvencije;
6) nedostatak usluge signalista na platformi;
7) nefunkcionisanje oznaka za lokaciju, destinaciju ili drugih znakova na aerodromskim površinama za kretanje vazduhoplova;
8) padobranski skokovi, ako se izvode u nekontrolisanom vazdušnom prostoru pod VFR, ako podležu kontroli, ako se izvode na mestima koja su za takvu aktivnost određena i objavljena ili u okviru opasnih ili zabranjenih zona;
9) aktivnosti obuke zemaljskih jedinica;
10) nedostupnost rezervnih ili sekundarnih sistema koji nemaju operativni uticaj;
11) ograničenja aerodromskih uređaja ili opštih službi koja nemaju operativni uticaj;
12) nacionalna regulativa koja ne utiče na opštu avijaciju;
13) najave ili upozorenja o mogućim ograničenjima bez ikakvog operativnog uticaja;
14) podsetnik o informacijama koje su već objavljene;
15) dostupnost opreme za zemaljske jedinice bez informacija o operativnom uticaju za korisnike vazdušnog prostora i uređaja;
16) informacije o laserskim emisijama bez ikakvog operativnog uticaja i vatrometu ispod minimalnih relativnih visina za letenje;
17) zatvaranje delova aerodromskih površina za kretanje vazduhoplova u vezi sa planiranim radovima koji su lokalno koordinisani i traju manje od jednog sata;
18) zatvaranje, nedostupnost ili izmene u radu aerodroma/helidroma van radnog vremena aerodroma/helidroma; i
19) slične informacije privremenog karaktera koje nisu operativne.
Informacije koje se odnose na aerodrom i njegovu okolinu, a koje ne utiču na njegov operativni status, mogu da se distribuiraju pre leta ili za vreme leta, kao i drugim lokalnim vidovima kontakta sa letačkim osobljem.
NOTAM - Opšte odredbe
Osim u slučajevima iz stava 4. ovog člana, NOTAM se objavljuje na obrascu koji je dat u Prilogu 5, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Tekst NOTAM je sastavljen od oznaka koje podrazumevaju standardizovanu skraćenicu koja je dodeljena ICAO NOTAM kodu dopunjenu ICAO skraćenicama, indikatorima, identifikatorima, pozivnim znacima, frekvencijama, brojkama i otvorenim tekstom.
Ako je NOTAM namenjen za međunarodnu distribuciju, delovi izraženi slobodnim tekstom ispisuju se na engleskom jeziku.
Informacije o snegu, lapavici, ledu i vodi koja se zadržava na asfaltiranim površinama aerodroma/helidroma objavljuju se putem SNOWTAM, na obrascu koji je dat u Prilogu 2, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Služba, odnosno lice odgovorno za objavljivanje NOTAM dodeljuje svakom NOTAM seriju označenu slovom i četvorocifreni broj, za kojim sledi kosa crta i dvocifreni broj koji označava godinu.
Četvorocifreni brojevi iz stava 5. ovog člana su uzastopni i zasnovani na kalendarskoj godini.
Za identifikaciju serije NOTAM koriste se slova od A do Z, sa izuzetkom slova S i T.
Ako se u NOTAM uoči greška, objavljuje se NOTAM sa novim brojem koji zamenjuje NOTAM koji sadrži grešku ili se NOTAM koji sadrži grešku ukine, a novi NOTAM objavi, pri čemu putem NOTAM može da se ukine ili zameni samo jedan NOTAM.
Ako se objavi NOTAM kojim se ukida ili zamenjuje prethodni NOTAM, naznačava se serija i broj prethodnog NOTAM, a serija, lokacijski indikator i predmet oba NOTAM moraju da budu istovetni.
NOTAM mora da bude kratak koliko je to moguće, sastavljen tako da je njegovo značenje jasno i bez potrebe da se provere drugi dokumenti, da može da se prenese kao jedinstvena telekomunikaciona poruka i da se tiče samo jednog predmeta i jednog stanja tog predmeta.
NOTAM koji sadrži stalnu ili privremenu informaciju dugog trajanja mora da sadrži referencu na AIP ili dodatak na AIP.
Lokacijski indikatori
U tekstu NOTAM koriste se lokacijski indikatori koji su sadržani u ICAO Dokumentu broj 7910 - Lokacijski indikatori, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Lokacijski indikatori se ne koriste u skraćenom obliku.
Ako lokaciji nije dodeljen ICAO lokacijski indikator, naziv mesta se unosi na način propisan u članu 6. stav 1. ovog pravilnika.
Kontrolna lista NOTAM
Kontrolna lista NOTAM se objavljuje kao NOTAM preko fiksnih vazduhoplovnih veza (AFS) u intervalima koji ne mogu da budu duži od mesec dana, pri čemu se koristi obrazac iz Priloga 5. ovog pravilnika.
Za svaku seriju NOTAM se objavljuje jedna kontrolna lista (jedan NOTAM).
Izostavljanje NOTAM iz kontrolne liste NOTAM se ne koristi kao način za ukidanje NOTAM.
U kontrolnoj listi NOTAM se navode poslednji objavljeni amandman na AIP, dodatak na AIP i, kao minimum, vazduhoplovni cirkular koji ima međunarodnu distribuciju.
Kontrolna lista NOTAM mora da ima istu distribuciju kao i serija poruka na koje se odnosi i mora da bude jasno obeležena kao kontrolna lista NOTAM.
Distribucija NOTAM
NOTAM se priprema u skladu sa odgovarajućim odredbama ICAO postupaka komunikacije i distribuira na osnovu zahteva korisnika, pri čemu se koristi AFS ako je to moguće.
Ako se NOTAM ne distribuira putem AFS već na drugi način, ispred teksta se navodi šestočlana grupa cifara koja označava datum i vreme objavljivanja NOTAM, kao i identifikacija službe ili osobe koja je izradila NOTAM.
Pružalac usluga određuje da li će NOTAM biti uključen u međunarodnu distribuciju, pri čemu, ako je to moguće, koristi selektivne distribucione liste i unapred definisani sistem distribucije za NOTAM u skladu sa Prilogom 4, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Telekomunikacioni zahtevi
Međunarodni NOTAM biro mora da bude povezan fiksnim vazduhoplovnim vezama (AFS), naročito sa sledećim subjektima u okviru teritorije za koju pruža usluge:
1) oblasnim centrima kontrole letenja i centrima za informisanje vazduhoplova u letu,
2) aerodromima i helidromima na kojima je uspostavljena usluga pretpoletnog informisanja, pri čemu komunikaciona oprema mora da obezbedi štampanu komunikaciju.
Razmena informacija koje nisu vremenski kritične može da se obavlja korišćenjem javnog interneta.
IV. REGULISANJE I KONTROLA VAZDUHOPLOVNIH INFORMACIJA (AIRAC)
AIRAC - Opšte odredbe
Informacije o okolnostima iz Delova 1 i 2 Priloga 3. ovog pravilnika se distribuiraju u okviru regulisanog sistema AIRAC, koji se zasniva na unapred određenim datumima stupanja na snagu u intervalima od 28 dana.
AIRAC informacije se ne menjaju u roku od najmanje 28 dana, osim ako su privremenog karaktera i ne traju tokom celog tog perioda.
Ako nema informacija koje treba objaviti određenog AIRAC datuma, informacija NIL se distribuira najkasnije jedan ciklus pre onog AIRAC datuma stupanja na snagu na koji se odnosi.
Za izmene operativno značajnih vazduhoplovnih podataka i informacija koje zahtevaju kartografski rad i/ili ažuriranje navigacionih baza podataka izvori podataka planiraju datume stupanja na snagu koji se poklapaju sa AIRAC datumima stupanja na snagu.
Kao datumi stupanja na snagu se, po pravilu, ne koriste datumi unutar AIRAC ciklusa između 21. decembra i 17. januara, uključujući i njih.
Pružanje informacija u papirnom obliku
Pružalac usluga distribuira AIRAC informacije u štampanom obliku najkasnije 42 dana pre dana stupanja na snagu, sa ciljem da budu dostavljene korisnicima najkasnije 28 dana pre stupanja na snagu.
Ako se planiraju značajne izmene i ako je moguće unapred dati obaveštenje o tome, pružalac usluga distribuira AIRAC informacije u štampanom obliku najkasnije 56 dana pre dana stupanja na snagu.
Stav 2. ovog člana se primenjuje i na uspostavljanje okolnosti iz Dela 3 Priloga 3. ovog pravilnika i na unapred planirane značajne izmene u vezi sa tim okolnostima, kao i na druge značajne izmene, ako je to neophodno.
Pružanje informacija u elektronskom obliku
Ako se planiraju značajne izmene i ako je moguće unapred dati obaveštenje o tome, pružalac usluga distribuira, odnosno stavlja na raspolaganje informacije koje se pružaju u elektronskom obliku najkasnije 56 dana pre stupanja na snagu.
Stav 1. ovog člana se primenjuje i na uspostavljanje okolnosti iz Dela 3 Priloga 3. ovog pravilnika i na unapred planirane značajne izmene u vezi sa tim okolnostima, kao i na druge značajne izmene, ako je to neophodno.
V. VAZDUHOPLOVNI INFORMATIVNI CIRKULARI (AIC)
Izrada i objavljivanje AIC
AIC se izrađuje ako je potrebno da se objavi:
1) dugoročna najava bilo kakve velike promene u propisima, postupcima ili sredstvima; ili
2) informacija savetodavne prirode ili objašnjenja koja utiču na bezbednost letenja; ili
3) informacija savetodavne prirode ili objašnjenja koja se tiču tehničkih, zakonodavnih ili administrativnih pitanja.
AIC se ne izrađuje za informacije koje ispunjavaju uslove propisane ovim pravilnikom za uključivanje u AIP ili za objavljivanje NOTAM.
Informacije koje se objavljuju putem AIC
Informacije koje se objavljuju putem AIC obuhvataju:
1) najavu značajnih izmena u postupcima za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi, raspoloživim službama i sredstvima;
2) najavu primene novih navigacionih sistema;
3) značajne informacije koje proizilaze iz istraživanja udesa ili nezgoda, a koje imaju uticaja na bezbednost letenja;
4) informacije o propisima koji se odnose na zaštitu međunarodnog civilnog vazduhoplovstva od nezakonitog ometanja;
5) medicinske savete o pitanjima od posebnog interesa za pilote;
6) upozorenja pilotima o izbegavanju fizičkih opasnosti;
7) uticaj izvesnih vremenskih pojava na operacije vazduhoplova;
8) informacije o novim opasnostima koje utiču na tehnike opsluživanja vazduhoplova;
9) propise koji se odnose na prevoz vazdušnim putem robe za koju postoje ograničenja;
10) upućivanje na odredbe domaćih propisa i njihove eventualne izmene;
11) način izdavanja dozvola letačkom osoblju;
12) obuku vazduhoplovnog osoblja;
13) primenu, odnosno oslobađanja od zahteva u nacionalnoj regulativi;
14) savete o upotrebi i održavanju specifične vrste opreme;
15) aktuelnu ili planiranu raspoloživost novih ili revidiranih izdanja vazduhoplovnih karata;
16) opremljenost komunikacionom opremom;
17) informacije u vezi sa smanjenjem buke;
18) odabrane naloge o plovidbenosti;
19) promene u NOTAM serijama ili distribuciji, nova izdanja AIP ili velike promene u njihovom sadržaju, opsegu pokrivanja ili formatu;
20) podatke o planu čišćenja snega;
21) druge podatke slične prirode.
Informacije o čišćenju snega
Planu čišćenja snega, koji se objavljuje u sekciji AD 1.2.2 i čiji je sadržaj dat u Prilogu 1. ovog pravilnika, dodaje se sezonska informacija koja se objavljuje najkasnije mesec dana pre početka zimskih uslova.
Sezonska informacija iz stava 1. ovog člana sadrži:
1) listu aerodroma/helidroma na kojima se očekuje čišćenje snega tokom dolazeće zime:
(1) u skladu sa sistemom poletno-sletnih staza i rulnih staza; ili
(2) planirano čišćenje snega, koje odstupa od sistema poletno-sletnih staza (dužina, širina i broj poletno-sletnih staza, rulne staze i platforme na koje to utiče ili njihovi delovi);
2) informacije koje se tiču bilo kog centra namenjenog za koordinaciju informacija o tekućim akcijama čišćenja i o tekućem statusu poletno-sletnih staza, rulnih staza i platformi;
3) podelu aerodroma/helidroma na liste distribucije SNOWTAM, kojom se izbegava nepotrebna distribucija NOTAM;
4) napomenu o manjim izmenama postojećeg plana čišćenja snega, po potrebi;
5) opis opreme za čišćenje;
6) kriterijume za određivanje minimuma kritičnog snežnog pokrivača na svakom aerodromu/helidromu za koji se počinje izveštavanje.
Informacije iz stava 2. ovog člana, osim tačke 3), se po potrebi unose u AIP.
AIC - Opšte odredbe
Pružalac usluga određuje koji AIC treba da ima međunarodnu distribuciju i distribuira ga svim korisnicima koji primaju AIP.
Svakom AIC se dodeljuje sukcesivni serijski broj baziran na kalendarskoj godini.
Ako se AIC distribuira u više od jedne serije, svaka serija se obeležava posebnim slovom.
Ako postoji značajan broj AIC koji su na snazi, vrši se njihovo razvrstavanje i identifikacija prema sadržini pomoću različitih boja.
Kontrolna lista važećih AIC se objavljuje najmanje jednom godišnje i dostavlja se svim korisnicima koji primaju AIC.
Kontrolna lista AIC koji imaju međunarodnu distribuciju se uključuje u kontrolnu listu NOTAM.
VI. PRETPOLETNO INFORMISANJE I INFORMISANJE POSLE LETA
Pretpoletne informacije
Na svakom aerodromu/helidromu koji se koristi za međunarodni vazdušni saobraćaj, vazduhoplovne informacije koje se odnose na delove ruta koje polaze sa tog aerodroma/helidroma, moraju da budu dostupne osoblju koje učestvuje u operacijama letenja, uključujući letačko osoblje i osoblje odgovorno za pretpoletno informisanje.
Vazduhoplovne informacije za pretpoletno planiranje na aerodromima/ helidromima iz stava 1. ovog člana obuhvataju odgovarajuće elemente Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa, mape i karte.
Vazduhoplovne informacije iz st. 1. i 2. ovog člana mogu da budu ograničene na vazduhoplovne publikacije Republike Srbije i, kada je to izvodljivo, na vazduhoplovne publikacije susednih država, pri čemu se one čuvaju na jednoj centralnoj lokaciji odakle postoji direktan način komunikacije sa organizacionom jedinicom pružaoca usluga na aerodromu.
Dodatne pretpoletne informacije
Za potrebe pretpoletnog informisanja obezbeđuju se dodatne informacije koje se odnose na aerodrom poletanja, a koje obuhvataju informacije u vezi sa:
1) izgradnjom ili radovima na održavanju na manevarskim površinama ili u njihovoj neposrednoj blizini;
2) neravninama na bilo kom delu manevarskih površina, obeleženim ili neobeleženim (npr. slomljeni delovi asfalta);
3) prisustvom i dubinom snega, leda ili vode na poletno-sletnim stazama, uključujući i njihov uticaj na površinsko trenje;
4) snegom koji je nagomilan ili nanesen na poletno-sletne staze, rulne staze ili pored njih;
5) parkiranim vazduhoplovima ili drugim objektima na rulnim stazama ili u njihovoj neposrednoj blizini;
6) prisustvom drugih privremenih opasnosti;
7) prisustvom ptica koje predstavljaju potencijalnu opasnost za operacije vazduhoplova;
8) otkazom ili nepravilnim radom dela ili ukupnog sistema svetlosnog obeležavanja na aerodromu, uključujući prilazna svetla, svetla praga poletno-sletne staze, svetla poletno-sletne staze, svetla rulnih staza, svetla za obeležavanje prepreka i nemogućnosti korišćenja manevarskih površina, kao i električnog napajanja aerodroma;
9) otkazom, nepravilnim radom i promenom u operativnom statusu SSR, ADS-B, ADS-C, CPDLC, D-ATIS, D-VOLMET, radio-navigacionih usluga, VHF vazduhoplovnih govornih kanala, sistema za osmatranje RVR i sekundarnog električnog napajanja;
10) prisustvom i radom misija humanitarne pomoći (npr. misija Ujedinjenih nacija), zajedno sa svim povezanim postupcima i/ili ograničenjima.
Važeći NOTAM od operativnog značaja i druge informacije hitne prirode moraju da budu dostupni letačkom osoblju u obliku pretpoletnih informativnih biltena u slobodnom tekstu (PIB).
Automatizovani sistemi za pretpoletno informisanje
Za pretpoletno informisanje se koriste automatizovani sistemi u cilju dostupnosti vazduhoplovnih podataka osoblju koje učestvuje u operacijama letenja, uključujući letačko osoblje, za potrebe samostalnog informisanja, planiranja leta i informisanja vazduhoplova u letu.
Ako se koristi automatizovani sistem za pretpoletno informisanje, on mora da čini dostupnim informacije iz člana 50. ovog pravilnika.
Za potrebe konsultacija sa osobljem pružaoca usluga, telefonom ili na drugi odgovarajući način, osoblju koje učestvuje u operacijama letenja, uključujući letačko osoblje i drugo zainteresovano vazduhoplovno osoblje, se stavljaju na raspolaganje prostorije i oprema za samostalno informisanje.
Automatizovani sistemi za pretpoletno informisanje koji pružaju vazduhoplovne podatke i informacije za samostalno informisanje, planiranje leta i usluge informisanja vazduhoplova u letu moraju da:
1) obezbede neprekidno i blagovremeno ažuriranje svojih baza podataka i praćenje validnosti i kvaliteta vazduhoplovnih podataka koje sadrže;
2) omogućavaju pristup, putem odgovarajućih načina telekomunikacije, operativnom osoblju, uključujući letačko osoblje, drugo zainteresovano vazduhoplovno osoblje i druge vazduhoplovne korisnike;
3) obezbede (na zahtev) u štampanom obliku, vazduhoplovne podatke i informacije kojima se pristupa;
4) omoguće pristup i pretraživanje koji se zasnivaju, prema potrebi, na skraćenom slobodnom tekstu, ICAO lokacijskim indikatorima ili drugim odgovarajućim mehanizmima;
5) obezbede brz odgovor na zahtev korisnika.
Informisanje posle leta
Pružalac usluga obezbeđuje da se na aerodromima koji se koriste za međunarodni vazdušni saobraćaj organizuje prijem informacija koje se tiču stanja i rada sredstava za vazdušnu plovidbu, kao i prisustva divljih životinja, koje su uočili članovi posade vazduhoplova i da se te informacije distribuiraju kako okolnosti zahtevaju.
VII. PODACI O TERENU I PREPREKAMA U ELEKTRONSKOM OBLIKU
Namena podataka
Podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku su namenjeni za sledeće aplikacije u vazdušnoj plovidbi:
1) sistem upozorenja o (opasnom) približavanju zemlji sa funkcijom izbegavanja terena (Ground proximity warning system, GPWS) i sistem za upozorenje o minimalnoj bezbednoj visini (Minimum safe altitude warning, MSAW);
2) utvrđivanje postupaka za posebne okolnosti za upotrebu u slučaju nužde tokom prekinutog sletanja ili poletanja;
3) analiza operativnih ograničenja vazduhoplova;
4) izrada instrumentalnih procedura (uključujući proceduru kruženja);
5) određivanje postupka poniranja (drift-down) na ruti i lokacije prinudnog sletanja na ruti;
6) sistem za napredno vođenje i kontrolu kretanja na površinama (Advanced surface movement guidance and control system, A-SMGCS);
7) izrada vazduhoplovnih karata i baza podataka u vazduhoplovima.
Podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku mogu da se koriste i za druge namene, kao što su uređaji za simuliranje letenja i sistemi za sintetičku sliku ili kao pomoć pri određivanju ograničenja visine ili uklanjanju prepreka koje predstavljaju opasnost za vazdušnu plovidbu.
Oblasti pokrivanja
Oblasti pokrivanja za skupove podataka o terenu i preprekama u elektronskom obliku se određuju kao:
1) Oblast 1 - cela teritorija države;
2) Oblast 2 - u blizini aerodroma;
3) Oblast 3 - oblast koja se graniči sa manevarskim površinama aerodroma i koja se proteže horizontalno od ivice poletno-sletne staze do 90 m od ose poletno-sletne staze i 50 m od ivice svih drugih delova manevarskih površina aerodroma;
4) Oblast 4 - oblast koja se proteže 900 m ispred praga poletno-sletne staze i 60 m sa svake strane u odnosu na produženu osu poletno-sletne staze u pravcu prilaza, na poletno-sletnim stazama za precizno prilaženje kategorije II ili III.
Ako je na udaljenosti većoj od 900 m (3.000 ft) od praga poletno-sletne staze teren brdovit ili na drugi način značajan, dužina Oblasti 4 se povećava tako da iznosi najviše 2.000 m (6.500 ft) od praga poletno-sletne staze.
Oblast 2 se deli na manje delove na sledeći način:
1) Oblast 2a - pravougaoni prostor oko poletno-sletne staze koji se sastoji od osnovne staze poletno-sletne staze (Runway strip) i pretpolja (Clearway), ako ono postoji;
2) Oblast 2b - oblast koja se proteže od kraja Oblasti 2a u pravcu poletanja, u dužini od 10 km i sa nagibom od 15% na svaku stranu;
3) Oblast 2c - prostor koji se proteže od Oblasti 2a i 2b do 10 km od granice Oblasti 2a;
4) Oblast 2d - područje izvan Oblasti 2a, 2b i 2c do 45 km od referentne tačke aerodroma ili do postojeće granice TMA, u zavisnosti šta je bliže.
Zahtevi za pružanje podataka u Oblastima 1 i 2
Za Oblast 1 se u elektronskom obliku obezbeđuju podaci o terenu i podaci o preprekama višim od 100 m iznad tla.
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o terenu u elektronskom obliku:
1) za Oblast 2a;
2) za ravan putanje poletanja;
3) za oblast ograničenu horizontalnim granicama aerodromskih površi za ograničavanje prepreka.
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o preprekama u elektronskom obliku:
1) za Oblast 2a - za prepreke koje prodiru odgovarajuće površi za prikupljanje podataka o preprekama navedene u Prilogu 6, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo;
2) za objekte u ravni putanje poletanja koji se pružaju iznad ravne površi sa nagibom od 1,2% koja ima zajedničku osnovu sa ravni putanje poletanja;
3) ako prodiru aerodromske površi za ograničavanje prepreka.
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku za Oblasti 2b, 2c i 2d, za prepreke i teren koji prodiru odgovarajuću površ za prikupljanje podataka o terenu i preprekama iz Priloga 6. ovog pravilnika, osim podataka o preprekama čija je visina manja od 3 m iznad tla u Oblasti 2b ili manja od 15 m iznad tla u Oblasti 2c.
Ako se Oblasti 2 susednih aerodroma preklapaju, zaključuju se sporazumi o koordinaciji za pružanje podataka o terenu i preprekama za Oblast 2, kako bi se osiguralo da su isti podaci za teren ili prepreku tačni.
Na aerodromima koji se nalaze u blizini državnih granica zaključuju se sporazumi između država u cilju razmene podataka o terenu i preprekama za Oblast 2.
Zahtevi za pružanje podataka u Oblastima 3 i 4
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku za Oblast 3 - za prepreke i teren koji prodiru odgovarajuću površ za prikupljanje podataka o preprekama iz Priloga 6. ovog pravilnika (slika A6-3).
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku za Oblast 4 - za prepreke i teren koji prodiru odgovarajuću površ za prikupljanje podataka o preprekama iz Priloga 6. ovog pravilnika, za sve poletno-sletne staze za precizno prilaženje kategorije II ili III, gde su detaljne informacije o terenu potrebne operaterima u cilju procene uticaja terena na određivanje visine odluke korišćenjem radio-visinomera.
Skup podataka o terenu - sadržaj, numerička specifikacija i struktura
Skup podataka o terenu sadrži digitalne skupove podataka koji predstavljaju površinu terena u obliku kontinuiranih vrednosti visina na svim presecima (tačkama) definisane mreže, u odnosu na zajedničku referentnu tačku, pri čemu je mreža tačaka terena ugaona ili linearna, pravilnog ili nepravilnog oblika.
Skup podataka o terenu u elektronskom obliku obuhvata prostorni (pozicija i nadmorska visina), tematski i vremenski aspekt površine Zemlje, uključujući prirodno nastale objekte (npr. planine, brda, grebene, doline, vodene površine, stalni sneg i led), osim prepreka.
U zavisnosti od metoda prikupljanja podataka, skup podataka o terenu u elektronskom obliku predstavlja kontinuiranu površinu koja postoji na ogoljenom tlu, na vrhu vegetacione površine ili negde između, poznatu kao "prva reflektujuća površ".
Skup podataka o terenu sadrži samo jedan tip objekta, odnosno teren koji je opisan atributima datim u Prilogu 6. ovog pravilnika (tabela A6-3).
Atributi terena iz stava 4. ovog člana predstavljaju minimalni set atributa terena, pri čemu oni koji su označeni kao obavezni moraju da budu zabeleženi u bazi podataka o terenu.
Podaci o terenu u elektronskom obliku za svaku oblast moraju da budu u saglasnosti sa važećim numeričkim zahtevima datim u Prilogu 6. ovog pravilnika (tabela A6-1).
Skup podataka o preprekama - sadržaj, numerička specifikacija i struktura
Podaci o preprekama sadrže digitalnu prezentaciju vertikalnog i horizontalnog opsega prepreke.
Elementi podataka o preprekama su objekti koji su predstavljeni u skupovima podataka kao tačke, linije ili poligoni.
U skupu podataka o preprekama se obezbeđuju svi definisani tipovi prepreka koji se opisuju prema spisku obaveznih atributa datih u Prilogu 6. ovog pravilnika (tabela A6-4).
Podaci o preprekama u elektronskom obliku za svaku oblast moraju da budu u skladu sa numeričkim zahtevima iz Priloga 6. ovog pravilnika (tabela A6-2).
Specifikacija informacionog proizvoda o terenu i preprekama
U cilju podrške razmene i korišćenja skupova podataka o terenu i preprekama između različitih izvora podataka i korisnika podataka, koristi se serija standarda ISO 19100 za geografske informacije kao opšti okvir za modeliranje podataka.
Prikaz dostupnih skupova podataka o terenu i preprekama u elektronskom obliku obezbeđuje se u obliku specifikacije informacionog proizvoda o terenu, kao i specifikacije informacionog proizvoda o preprekama, na osnovu kojih korisnici usluga u vazdušnoj plovidbi vrše procenu proizvoda i utvrđuju da li oni ispunjavaju zahteve za njihovu nameravanu upotrebu.
Specifikacija informacionog proizvoda o terenu obuhvata pregled i obim specifikacije, identifikaciju informacionog proizvoda, sadržaj podataka i strukturu, referentni sistem, kvalitet podataka, prikupljanje podataka, održavanje podataka, prikaz podataka, dostavljanje podataka, dodatne informacije i meta-podatke.
Pregled specifikacije informacionog proizvoda o terenu ili specifikacije informacionog proizvoda o preprekama sadrži opšte informacije o informacionom proizvodu.
Specifikacije podataka o terenu ne moraju da budu homogene u celom informacionom proizvodu, već mogu da se razlikuju za različite delove skupova podataka, pri čemu se za svaki podskup podataka određuje opseg specifikacije.
Informacije o identifikaciji u vezi sa informacionim proizvodom za teren i prepreke sadrže naziv proizvoda, kratak opis sadržaja, svrhu i prostornu rezoluciju ako je potrebno (opšti prikaz gustine prostornih podataka), geografsko područje koje pokriva informacioni proizvod i dodatne informacije.
Informacije o sadržaju skupova podataka o terenu ili preprekama koji se zasnivaju na objektima se opisuju u vidu:
1) aplikacione šeme, koja obezbeđuje formalni opis strukture podataka i sadržaja skupova podataka;
2) kataloga objekata, koji obezbeđuje semantiku za sve objekte, zajedno sa njihovim atributima i domenima vrednosti za atribute, vrstama relacija nad objektima i operacijama nad objektima, odnosima nasleđivanja i ograničenjima.
Specifikacije informacionog proizvoda o terenu i preprekama moraju jasno da naznače pokrivanje i/ili vizuelne prikaze koje sadrže i da obezbede opis svakog od njih, pri čemu se pokrivanje smatra podtipom objekta i može da bude izvedeno iz kolekcije objekata koji imaju zajedničke atribute.
Specifikacije informacionog proizvoda o terenu i preprekama sadrže informacije o referentnom sistemu koji se koristi u informacionom proizvodu, što uključuje prostorni i vremenski referentni sistem.
Specifikacije informacionog proizvoda o terenu i preprekama identifikuju zahteve kvaliteta podataka za svaki informacioni proizvod, što podrazumeva prikaz prihvatljivih nivoa kvaliteta i odgovarajućih mera za kvalitet podataka, koji obuhvata sve elemente i pod-elemente kvaliteta podataka.
Specifikacija informacionog proizvoda o terenu uključuje prikaz načina prikupljanja podataka koji predstavlja opšti opis izvora i postupaka koji se primenjuju za snimanje podataka o terenu.
Principi i kriterijumi koji se primenjuju za održavanje skupova podataka o terenu i preprekama se obezbeđuju specifikacijom podataka, uključujući učestalost sa kojom se informacioni proizvod ažurira, pri čemu je od posebnog značaja informacija o održavanju skupova podataka o preprekama i naznaka principa, metoda i kriterijuma koji se primenjuju na održavanje podataka o preprekama.
Specifikacija informacionog proizvoda za teren sadrži informaciju o tome da li su podaci sadržani u skupovima podataka predstavljeni kao grafički prikaz, nacrt ili slika.
Specifikacije informacionog proizvoda o terenu i preprekama sadrže i informaciju o dostavljanju proizvoda, uključujući informacije o formatima i medijima za dostavljanje.
U specifikacije informacionih proizvoda se uključuju osnovni elementi meta-podataka za teren i prepreke, kao i dodatne stavke meta-podataka koje treba da budu obezbeđene, zajedno sa formatom i kodiranjem meta-podataka.
Specifikacija informacionog proizvoda o preprekama, podržana geografskim koordinatama za svaki aerodrom koji je uključen u skup podataka, opisuje:
1) Oblasti 2a, 2b, 2c, 2d;
2) ravan putanje poletanja;
3) površi za ograničavanje prepreka.
VAZDUHOPLOVNE KARTE
I. ZAHTEVI KOJI SE ODNOSE NA SVE VAZDUHOPLOVNE KARTE
Operativni zahtevi
Svaki tip vazduhoplovne karte sadrži informacije u skladu sa funkcijom karte i pri njenoj izradi vodi se računa o principima ljudskog faktora kojima se postiže optimalna upotreba karte.
Svaki tip vazduhoplovne karte sadrži informacije koje odgovaraju određenoj fazi leta kako bi se postiglo bezbedno i ekspeditivno letenje vazduhoplova.
Informacije na karti prikazuju se tačno, bez izobličenja i deformacija, uredno i nedvosmisleno, tako da budu čitljive u svim uobičajenim operativnim uslovima.
Boje, nijanse i veličina informacija na karti moraju da budu takve da posada vazduhoplova može lako da čita i tumači kartu u različitim uslovima prirodnog i veštačkog svetla.
Informacije na karti daju se u obliku koji omogućava posadi vazduhoplova da ih uoči u razumno kratkom vremenu, u zavisnosti od radnog opterećenja i operativnih uslova.
Prikaz informacija na svakom tipu karte mora da omogući lak prelaz sa karte na kartu, u skladu sa fazama leta.
Karte su usmerene ili pokazuju pravac pravog (geografskog) severa.
Osnovne dimenzije stranice karte su 210×297 mm (format A4).
Naslov
Naslov vazduhoplovne karte ili serije karata mora da odgovara funkciji date karte i naslovima propisanim u ovom pravilniku, s tim da naslov ne može da sadrži oznaku "ICAO" ako karta ne ispunjava zahteve koji se odnose na sve vazduhoplovne karte, kao i zahteve koji se odnose na specifičnu kartu.
Druge informacije
Osim ako se za određeni tip karte zahteva drugačije, na marginama karte prikazuju se sledeće informacije:
1) oznaka ili naslov serije karata;
2) naziv i numeracija lista karte;
3) oznaka pridruženog lista na svakoj margini, ako postoji.
Simboli i skraćenice koji su upotrebljeni na karti prikazuju se u legendi.
Legenda se nalazi na prednjoj strani ili na poleđini karte, a ako je to nepraktično, legenda može da bude objavljena posebno.
Naziv i adresa pružaoca usluga se prikazuju na marginama karte, a ako je karta izrađena kao deo AIP, ovi podaci se prikazuju na naslovnoj strani AIP.
Simboli
Simboli koji se koriste na vazduhoplovnim kartama odgovaraju simbolima iz Dodatka 2 Aneksa 4 Čikaške konvencije - ICAO simboli na kartama, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Ako se na vazduhoplovnim kartama prikazuju posebni objekti ili stvari od značaja za civilno vazduhoplovstvo, može da se koristi bilo koji prikladan simbol, pri čemu se vodi računa o tome da se on razlikuje od postojećih ICAO simbola i da se time ne naruši čitljivost karte.
Na svim kartama, bez obzira na njihovu namenu, za prikazivanje zemaljskih radio-navigacionih sredstava, tačaka preseka (ukrštanja) i putnih tačaka se koriste jednaki osnovni simboli, koji moraju da budu u skladu sa Dodatkom 2 Aneksa 4 Čikaške konvencije - ICAO simboli na kartama.
Izbor simbola koji se koriste za prikaz značajnih tačaka zasnovan je na hijerarhiji simbola i izvršen prema sledećem redosledu:
1) simbol za zemaljsko radio-navigaciono sredstvo;
2) simbol za tačku preseka (ukrštanja);
3) simbol za putnu tačku.
Simbol za putnu tačku se koristi samo ako određena značajna tačka nije prethodno određena kao zemaljsko radio-navigaciono sredstvo ili kao tačka preseka (ukrštanja).
Jedinice mere
Rastojanja na kartama se izvode kao geodetska rastojanja i prikazuju u kilometrima i/ili nautičkim miljama, a jedinice mere se jasno naznačavaju.
Apsolutne visine, nadmorske visine i relativne visine se izražavaju u metrima i/ili stopama, a jedinice mere se jasno naznačavaju.
Linearne dimenzije na aerodromima i mala rastojanja se izražavaju u metrima.
Rezolucija sa kojom se objavljuju rastojanja, dimenzije, nadmorske i relativne visine mora da odgovara specifikacijama datim za određenu kartu.
Jedinice mere koje se koriste za izražavanje rastojanja, apsolutnih, nadmorskih i relativnih visina moraju nedvosmisleno da budu naznačene na prednjoj strani svake karte.
Skale za pretvaranje jedinica mere se nalaze na prednjoj strani svake karte.
Skala za visine se prikazuje samo na kartama prepreka, karti terena za precizno prilaženje i vazduhoplovnoj karti razmere 1:500000, u skladu sa primerima karata (specimen charts) iz ICAO Dokumenta 8697 - Priručnik za vazduhoplovnu kartografiju, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Razmera i projekcija
Na karti na kojoj su prikazane velike oblasti naznačava se naziv, osnovni parametri i razmera projekcije.
Na karti na kojoj su prikazane male oblasti naznačava se samo linearna razmera.
Datum važenja vazduhoplovne informacije
Datum od kada vazduhoplovna informacija počinje da važi jasno se naznačava na prednjoj strani svake karte.
Pisanje geografskih naziva i skraćenica
Pri pisanju geografskih naziva na kartama obavezna je upotreba latiničnog pisma.
Ako je potrebno, pri pisanju naziva mesta i geografskih pojmova koriste se slova karakteristična za srpski jezik.
Ako se na karti koriste skraćenice geografskih izraza kao što su "rt", "tačka", "zaliv" i "reka", izraz koji ta skraćenica označava ispisuje se u celosti na srpskom jeziku za najuočljiviji primer za svaki izraz.
Pri pisanju skraćenica u okviru karte se ne koriste tačke iza skraćenog izraza.
Izrazi koji se uobičajeno ne pišu latiničnim pismom na kartama se ispisuju latinicom, tako da se originalni izgovor što manje izmeni.
Skraćenice se na kartama koriste uvek kad je to moguće, pri čemu se koriste skraćenice iz ICAO Dokumenta broj 8400 - Skraćenice i kodovi, ako za odgovarajući izraz postoji skraćenica u tom dokumentu.
Skraćenice iz stava 6. ovog člana se objavljuju u Zborniku vazduhoplovnih informacija.
Državne granice
Državne granice se prikazuju na karti, s tim da mogu da budu prekinute ako prekrivaju podatke koji su od većeg značaja za korišćenje karte.
Ako su na karti, pored teritorije Republike Srbije, prikazane i teritorije drugih država, nazivi svih država se jasno naznačavaju.
Boje i reljef
Boje koje se koriste na kartama odgovaraju bojama iz Dodatka 3 Aneksa 4 Čikaške konvencije - Uputstvo za korišćenje boja.
Ako postoji na karti, reljef se prikazuje na način koji zadovoljava potrebu korisnika za:
1) orijentacijom i identifikacijom;
2) bezbednim nadvišavanjem terena;
3) jasnim prikazom vazduhoplovnih informacija;
4) planiranjem.
Ako je reljef prikazan pomoću hipsometrijskih nijansi, korišćene nijanse odgovaraju nijansama iz Dodatka 4 Aneksa 4 Čikaške konvencije - Uputstvo za korišćenje hipsometrijskih nijansi.
Dodaci 3 i 4 Aneksa 4 Čikaške konvencije su dostupni na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Ako su na karti naznačene kote, te kote moraju da budu odabrane kritične tačke.
Iza vrednosti kota sa neprecizno određenom tačnošću stoji simbol ±.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Ako su na karti prikazane zabranjene, uslovno zabranjene ili opasne zone, prikazuje se njihova oznaka, identifikacija i vertikalne granice, ako su one unapred utvrđene, s tim da državne oznake mogu da budu izostavljene.
Vazdušni prostor u kojem se pružaju usluge u vazdušnom saobraćaju
Ako je na karti prikazan vazdušni prostor u kojem se pružaju usluge u vazdušnom saobraćaju, naznačavaju se klasa vazdušnog prostora, tip, naziv ili pozivni znak, vertikalne granice, radio-frekvencija (ili frekvencije) koji se koriste, a horizontalne granice se prikazuju na način naveden u Dodatku 2 Aneksa 4 Čikaške konvencije - ICAO simboli na kartama.
Na prednjoj strani ili poleđini karata koje se koriste za vizuelno letenje prikazuju se, uvek kada je to moguće, oni delovi tabele klasifikacije vazdušnog prostora koji se odnose na vazdušni prostor prikazan na karti.
Magnetska deklinacija
Pravi (geografski) sever i magnetska deklinacija se naznačavaju na karti.
Magnetska deklinacija se objavljuje sa rezolucijom datom za određenu kartu.
Ako je magnetska deklinacija prikazana na karti, njena vrednost mora da odgovara vrednosti koja je izmerena u poslednjoj godini deljivoj brojem pet (npr. 1980, 1985, i sl.).
U posebnim slučajevima, ako trenutna vrednost odstupa za više od jednog stepena od vrednosti izmerene u poslednjoj godini deljivoj brojem pet, na karti se prikazuju trenutna godina i vrednost, nakon što se primeni proračun za godišnju promenu vrednosti.
Objavljivanje promene magnetske deklinacije na kartama instrumentalnog prilaženja vrši se u okviru najviše šest AIRAC ciklusa.
U velikim završnim kontrolisanim oblastima (TMA) sa više aerodroma primenjuje se jedinstvena zaokružena vrednost magnetske deklinacije, tako da za procedure koje se koriste za više aerodroma važi jedna, zajednička vrednost deklinacije.
II. KARTA PREPREKA AERODROMA - ICAO TIP A (OPERATIVNA OGRANIČENJA)
Funkcija
Karta prepreka aerodroma - ICAO tip A (operativna ograničenja), u kombinaciji sa odgovarajućim informacijama objavljenim u AIP, obezbeđuje podatke neophodne avio-prevoziocima da ispune operativne zahteve iz Aneksa 6 Čikaške konvencije, Deo I, Poglavlje 5 i Deo III, Sekcija II, Poglavlje 3.
Raspoloživost
Karta prepreka aerodroma - ICAO tip A se stavlja na raspolaganje korisnicima za aerodrome koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu, u skladu sa zahtevima koji su propisani ovim pravilnikom za sve vazduhoplovne karte.
Ako izrada ove karte nije neophodna usled nepostojanja prepreka u ravni putanje poletanja, to se objavljuje u AIP.
Jedinice mere
Vrednost nadmorske visine na karti se prikazuje zaokružena na najbližih 0,1 m (1 ft).
Linearne dimenzije na karti se prikazuju zaokružene na najbliži metar.
Pokrivenost i razmera
Površina karte mora da bude dovoljna da prikaže sve prepreke.
Horizontalna razmera karte mora da bude takva da dimenzije karte ne budu manje od formata A3.
Vertikalna razmera karte je deset puta veća od horizontalne razmere.
Na karti se prikazuju horizontalne i vertikalne linearne skale koje pokazuju metre i stope.
Sadržaj
Karta prikazuje horizontalnu projekciju i vertikalni presek (profil) svake poletno-sletne staze i njenih produžetaka za zaustavljanje ili pretpolja, ravni putanje poletanja i prepreka.
Vertikalni presek (profil) svake poletno-sletne staze, produžetka za zaustavljanje, pretpolja i prepreka u ravni putanje poletanja prikazuje se iznad odgovarajuće horizontalne projekcije.
Vertikalni presek (profil) alternativne ravni putanje poletanja predstavlja linearnu projekciju kompletne putanje poletanja i prikazuje se iznad odgovarajuće horizontalne projekcije, na način najpovoljniji za brzu interpretaciju informacija.
Koordinatna mreža vertikalnog preseka se prostire preko cele oblasti koju pokriva vertikalni presek, osim preko poletno-sletne staze.
Nulta visinska kota se postavlja na srednjem nivou mora.
Nulta položajna koordinata se postavlja na kraju poletno-sletne staze koji je najviše udaljen od posmatrane ravni putanje poletanja.
Podeoci na skali koji prikazuju podelu na intervale se prikazuju duž osnove koordinatne mreže i duž ivičnih horizontalnih i vertikalnih linija koordinatne mreže profila.
Koordinatna mreža profila se deli na vertikalne intervale od 30 m (100 ft) i horizontalne intervale od 300 m (1.000 ft).
Na karti se prikazuju:
1) tabela sa operativnim podacima iz člana 82. ovog pravilnika;
2) tabela sa izmenama i datumima kada su one napravljene.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv države u kojoj se nalazi aerodrom, naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku poletno-sletne staze (ili staza).
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje vrednost magnetske deklinacije koja se zaokružuje na najbliži stepen, kao i datum kada je izmerena.
Prepreke
Objekti u ravni putanje poletanja koji prodiru ravnu površ nagiba 1,2% se smatraju preprekama, osim prepreka koje se u potpunosti nalaze u senci drugih objekata i koje ne moraju da budu prikazane na karti.
Pokretni objekti, kao što su brodovi, vozovi i kamioni, koji mogu da prodiru ravan nagiba 1,2% se smatraju preprekama, ali se ne smatraju objektima koji mogu da prave senku.
Senkom objekta se smatra ravna površ čiji početak predstavlja ravan koja prolazi kroz vrh prepreke pod pravim uglom u odnosu na osu ravni putanje poletanja.
Površ pokriva kompletnu širinu ravni putanje poletanja i produžava se do ravni koja ima nagib 1,2%, koja je opisana u stavu 1. ovog člana ili do sledeće više prepreke, ako se pojavi prva.
U prvih 300 m (1.000 ft) ravni putanje poletanja površi zasenčenja su horizontalne, a posle te tačke imaju pozitivan (rastući) nagib 1,2%.
Ako se ukloni prepreka koja stvara senku, objekti koji njenim uklanjanjem postaju prepreke se prikazuju na karti.
Na poleđini karte se u tabelarnoj formi prikazuju podaci o aerodromskim preprekama: identifikacioni broj, visina i referenca na informacije objavljene u Zborniku vazduhoplovnih informacija.
Ravan putanje poletanja
Ravan putanje poletanja je četvorostrana ravan iznad površine zemlje koja je simetrično postavljena oko putanje poletanja i koja ima sledeće karakteristike:
1) njen početak je na kraju deklarisane površine pogodne za poletanje (tj. na kraju poletno-sletne staze ili na kraju pretpolja);
2) njena početna širina je 180 m (600 ft) i povećava se za 0,25 D dok ne dostigne širinu od 1.800 m (6.000 ft), pri čemu D predstavlja rastojanje od početne tačke;
3) prostire se do tačke iza koje ne postoje prepreke ili do udaljenosti od 10 km (5,4 NM), u zavisnosti šta je manje.
Za poletno-sletne staze na kojima se obavljaju operacije vazduhoplova sa operativnim ograničenjima koja ne dozvoljavaju korišćenje gradijenta penjanja manjeg od 1,2%, dužina ravni putanje poletanja iz stava 1. tačka 3) ovog člana se povećava, tako da iznosi najmanje 12 km (6,5 NM), a nagib ravne površi iz člana 80. ovog pravilnika se smanjuje, tako da iznosi najviše 1,0%.
Ako ravan putanje poletanja sa gradijentom od 1,0% ne dodiruje nijednu prepreku, ona može da se spusti sve dok ne dodirne prvu prepreku.
Deklarisane dužine
Za svaki prag svake poletno-sletne staze se na odgovarajućem mestu na karti unose podaci o:
1) raspoloživoj dužini zaleta;
2) raspoloživoj dužini za ubrzavanje i zaustavljanje vazduhoplova;
3) raspoloživoj dužini za poletanje;
4) raspoloživoj dužini za sletanje.
Ako se podaci o raspoloživim dužinama ne pružaju zbog toga što se koristi samo jedan prag poletno-sletne staze, poletno-sletna staza se označava kao "staza koja se ne koristi za poletanje, sletanje ili ni za jedno ni za drugo" ("Not usable for take-off, landing or both").
Horizontalni prikaz
Horizontalni prikaz sadrži:
1) ivice poletno-sletnih staza predstavljene punom linijom, uključujući dužinu i širinu, smer u odnosu na magnetski ili geografski sever zaokružen na najbliži stepen i broj (oznaku) poletno-sletne staze;
2) ivice pretpolja predstavljene isprekidanom linijom, uključujući dužinu i oznaku, ako postoji;
3) ravni putanje poletanja predstavljene isprekidanom linijom i osu poletno-sletne staze predstavljenu tankom linijom koja se sastoji od kratkih i dugih crtica;
4) alternativne ravni putanje poletanja. Kada se prikazuju alternativne ravni putanje poletanja koje nisu centralno postavljene u produžetku ose poletno-sletne staze, njihov značaj mora da se objasni;
5) prepreke, uključujući:
(1) tačan položaj svake prepreke, zajedno sa simbolom koji prikazuje prirodu te prepreke;
(2) nadmorsku visinu i oznaku svake prepreke;
(3) granice značajnih prodora prepreka na jasan način prikazane u legendi.
Na horizontalnom prikazu se naznačava vrsta površine poletno-sletne staze i produžetka za zaustavljanje.
Ako se na karti prikazuju produžeci za zaustavljanje, oni se jasno naznačavaju kao takvi, prikazuju isprekidanom linijom i naznačava se dužina svakog od njih.
Vertikalni presek (profil)
Vertikalni presek (profil) sadrži:
1) vertikalni presek (profil) ose poletno-sletne staze prikazan punom linijom i vertikalni presek ose svakog od pridruženih produžetaka za zaustavljanje i pretpolja prikazan isprekidanom linijom;
2) nadmorsku visinu ose poletno-sletne staze na svakom kraju poletno-sletne staze, na kraju produžetka za zaustavljanje i na početku svake površine za poletanje i u svakoj tački značajne promene nagiba poletno-sletne staze ili produžetka za zaustavljanje;
3) prepreke, uključujući:
(1) svaku prepreku prikazanu punom vertikalnom linijom koja počinje na nekoj od linija koordinatne mreže, preseca bar još jednu liniju koordinatne mreže i završava se u tački koja označava nadmorsku visinu vrha prepreke;
(2) oznaku svake prepreke;
(3) granice značajnih prodora prepreka na jasan način prikazane u legendi.
Tačnost
Postignuta tačnost podataka prikazuje se na karti.
Vrednosti horizontalnih dimenzija i nadmorske visine poletno-sletne staze, produžetka za zaustavljanje i pretpolja prikazanih na karti se mere na najbližih 0,5 m ili 1 ft.
Tačnost merenja podataka na terenu i preciznost izrade karata mora da bude takva da vrednosti date u ravni putanje poletanja budu u okviru sledećih maksimalnih odstupanja:
1) horizontalna rastojanja: 5 m (15 ft) sa povećanjem od 1 m na svakih 500 m;
2) vertikalna rastojanja: 0,5 m (1,5 ft) u prvih 300 m (1.000 ft) sa povećanjem od 1 m na svakih 1.000 m.
Ako ne postoji tačan datum za vertikalni referentni sistem, navodi se nadmorska visina datuma koji se koristi i označava kao pretpostavljena.
III. KARTA PREPREKA AERODROMA - ICAO TIP B
Funkcija
Karta prepreka aerodroma - ICAO tip B obezbeđuje informacije u cilju:
1) određivanja minimalnih bezbednih apsolutnih/relativnih visina, uključujući one koje se koriste u procedurama vizuelnog manevrisanja (kruženja);
2) određivanja procedura koje se koriste za slučajeve opasnosti u toku poletanja ili sletanja;
3) primene kriterijuma za nadvišavanje i označavanje prepreka;
4) obezbeđivanja izvornog materijala za druge vazduhoplovne karte.
Raspoloživost
Karta prepreka aerodroma - ICAO tip B se stavlja na raspolaganje korisnicima, uvek kada je to moguće, za sve aerodrome koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu, osim za aerodrome za koje se objavljuje elektronska karta terena i prepreka aerodroma - ICAO, u skladu sa zahtevima iz Dela trećeg, glava IV. ovog pravilnika.
Ako je korisnicima na raspolaganju karta koja predstavlja kombinaciju zahteva datih u Delu trećem, glave II. i III. ovog pravilnika, ona se naziva opštom aerodromskom kartom prepreka - ICAO.
Jedinice mere
Vrednosti nadmorskih visina na karti prepreka aerodroma - ICAO tip B se zaokružuju na najbližih 0,5 m (1 ft).
Linearne dimenzije na karti se prikazuju zaokružene na najbliži metar.
Pokrivenost i razmera
Površina karte mora da bude dovoljna da prikaže sve prepreke.
Horizontalna razmera karte mora da bude takva da dimenzije karte ne budu manje od formata A3.
Na karti se prikazuje horizontalna linearna skala koja prikazuje metre i stope, a ako je to neophodno i linearna skala za kilometre i nautičke milje.
Sadržaj
Na karti prepreka aerodroma - ICAO tip B se prikazuje:
1) svako neophodno objašnjenje projekcije koja se koristi;
2) identifikacija koordinatne mreže koja se koristi;
3) informacija o tome da su prikazane one prepreke koje prodiru površi za ograničenje prepreka određene propisom o aerodromima;
4) tabela u koju se unose izmene na karti i datumi kada izmene stupaju na snagu;
5) mreža geografske širine i dužine na svaki minut sa ispisom stepena i minuta po ivicama korisnog prostora karte.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv države u kojoj se nalazi aerodrom, naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje i naziv aerodroma.
Veštački objekti i topografija
Detalji vezani za drenažu i hidrografiju se prikazuju na karti u što je moguće manjoj meri.
Građevine i drugi istaknuti objekti u vezi sa aerodromom se prikazuju na karti, po mogućnosti u razmeri.
Na karti se prikazuju svi prirodni i veštački objekti koji se projektuju iznad površi za poletanje i prilaženje određenih u propisu o aerodromima.
Na karti se prikazuju putevi i železničke pruge koji se nalaze u oblasti poletanja i prilaženja, a koji su udaljeni manje od 600 m (2.000 ft) od kraja poletno-sletne staze ili njenog produžetka.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuju kompasna ruža orijentisana ka pravom (geografskom) severu ili ka tački koja predstavlja sever, vrednost magnetske deklinacije zaokružena na najbliži stepen, uključujući datum kada je izmerena i njenu godišnju promenu.
Vazduhoplovni podaci
Na karti se prikazuju:
1) referentna tačka aerodroma i njene geografske koordinate izražene u stepenima, minutima i sekundama;
2) ivice poletno-sletnih staza prikazane punom linijom;
3) dužina i širina poletno-sletne staze;
4) pravac poletno-sletne staze izražen u odnosu na magnetski sever i zaokružen na najbliži stepen, kao i oznaka poletno-sletne staze;
5) nadmorska visina ose poletno-sletne staze na svakom njenom kraju, na produžetku za zaustavljanje, na početku svake površine poletanja i prilaženja, kao i na svakoj tački značajne promene nagiba poletno-sletne staze i produžetka za zaustavljanje;
6) rulne staze, platforme i površine označene kao površine za parkiranje, kao i njihove granice prikazane punom linijom;
7) staze koje su označene kao produžeci za zaustavljanje i njihove ivice prikazane isprekidanom linijom;
8) dužina svakog produžetka za zaustavljanje;
9) površine koje su označene kao pretpolje i njihove ivice prikazane isprekidanom linijom;
10) dužina svakog pretpolja;
11) površi koje su označene kao površi za poletanje i prilaženje prikazane isprekidanom linijom;
12) oblasti poletanja i prilaženja;
13) prepreke i njihov precizni položaj, uključujući:
(1) simbol koji označava vrstu prepreke;
(2) nadmorsku visinu;
(3) oznaku;
(4) granice značajnih prodora prepreka na jasan način prikazane u legendi;
14) svaka druga prepreka, određena u skladu sa članom 80. ovog pravilnika, uključujući prepreke koje se nalaze u senci drugih prepreka, koje bi na drugi način bile izostavljene;
15) vrsta površine poletno-sletnih staza i produžetaka za zaustavljanje;
16) površine pod drvećem i oblici reljefa čiji delovi predstavljaju prepreke.
Ako je to izvodljivo, na karti se uočljivo prikazuju najviši objekat ili prepreka između dve susedne oblasti prilaženja u poluprečniku od 5.000 m (15.000 ft) u odnosu na referentnu tačku aerodroma.
Na poleđini karte se u tabelarnoj formi prikazuju podaci o preprekama: koordinate zaokružene na jednu desetinu minuta (u cilju identifikacije prepreka na karti), visina i referenca na informacije objavljene u Zborniku vazduhoplovnih informacija.
Tačnost
Postignuta tačnost podataka se prikazuje na karti.
Horizontalne dimenzije i vrednosti nadmorskih visina površina za kretanje, produžetaka za zaustavljanje i pretpolja koje se objavljuju na karti mere se na najbližih 0,5 m (1 ft).
Tačnost merenja podataka na terenu i preciznost izrade karata treba da omogući da vrednosti rezultujućih podataka budu u okviru sledećih maksimalnih odstupanja:
1) oblasti poletanja i prilaženja:
(1) horizontalna rastojanja: 5 m (15 ft) u početnoj tački, sa povećanjem u odnosu 1:500;
(2) vertikalna rastojanja: 0,5 m (1,5 ft) u prvih 300 m (1.000 ft), a posle toga sa povećanjem u odnosu 1:1.000;
2) druge oblasti:
(1) horizontalna rastojanja: 5 m (15 ft) u okviru 5.000 m (15.000 ft) u odnosu na referentnu tačku aerodroma i 12 m (40 ft) posle te oblasti;
(2) vertikalna rastojanja: 1 m (3 ft) u okviru 1.500 m (5.000 ft) u odnosu na referentnu tačku aerodroma, a posle toga sa povećanjem u odnosu 1:1.000.
Ako ne postoji tačan datum za vertikalni referentni sistem, navodi se nadmorska visina datuma koji se koristi i označava kao pretpostavljena.
IV. ELEKTRONSKA KARTA TERENA I PREPREKA AERODROMA - ICAO
Funkcija
Elektronska karta terena i prepreka aerodroma - ICAO prikazuje podatke o terenu i preprekama zajedno sa vazduhoplovnim podacima, sa ciljem da:
1) omogući avio-prevoziocu usaglašavanje sa operativnim ograničenjima iz Aneksa 6 Čikaške konvencije (Deo I, Poglavlje 5 i Deo III, Sekcija II, Poglavlje 3) razvijanjem postupaka za posebne okolnosti koji se koriste u slučajevima opasnosti u toku neuspelog prilaženja ili poletanja i vršenjem analize operativnih ograničenja vazduhoplova;
2) podrži sledeće aplikacije koje se koriste u vazdušnoj plovidbi:
(1) izradu instrumentalnih procedura (uključujući i procedure vizuelnog manevrisanja (kruženja));
(2) ograničenje i uklanjanje prepreka na aerodromima;
(3) obezbeđivanje izvora podataka za izradu drugih vazduhoplovnih karata.
Raspoloživost
Elektronska karta terena i prepreka aerodroma se stavlja na raspolaganje korisnicima za sve aerodrome koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu.
Na zahtev korisnika elektronska karta terena i prepreka aerodroma se stavlja na raspolaganje i u štampanom obliku.
Kao opšti okvir za modeliranje podataka prikazanih na karti koristi se ISO 19100 serija standarda za geografske informacije.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv države u kojoj se nalazi aerodrom, naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje i naziv aerodroma.
Pokrivenost
Površina karte pokriva Oblast 2 za prikupljanje podataka o terenu i preprekama u elektronskom obliku, na način određen u Delu drugom ovog pravilnika.
Opšte odredbe
Prilikom razvoja računarskih grafičkih aplikacija koje se koriste za prikazivanje objekata na karti, odnos između objekata, atributa koji ih opisuju i podvučene prostorne geometrije, kao i prateći topografski odnosi, naznačava se u aplikacionoj šemi (šemi primene).
Prikazane informacije se daju na osnovu prikazanih specifikacija primenjenih u skladu sa utvrđenim pravilima prikazivanja.
Pravila prikazivanja se nalaze u katalogu prikazivanja koji upućuje na specifikacije prikazivanja koje se čuvaju odvojeno.
Simboli koji se koriste za prikazivanje objekata odgovaraju zahtevima iz člana 63. ovog pravilnika.
Podaci o terenu
Podaci o terenu i njemu pridruženi atributi koji se prikazuju u bazi podataka povezanoj sa kartom se zasnivaju na elektronskim skupovima podataka o terenu koji zadovoljavaju zahteve određene u Delu drugom ovog pravilnika.
Podaci o terenu se prikazuju na način koji pruža efektivnu opštu predstavu o terenu, što se postiže prikazivanjem površine terena u vidu kontinuiranih vrednosti nadmorskih visina u svim tačkama preseka geografske mreže (tj. digitalnim modelom nadmorskih visina).
Kao dodatak digitalnom modelu nadmorskih visina, površina terena se prikazuje i pomoću selektivnih slojeva izohipsa.
Za unapređenje digitalnog modela nadmorskih visina se koristi ortometrijski projektovana slika koja povezuje objekte iz digitalnog modela nadmorskih visina sa objektima na slici koja ga preklapa i ta slika se koristi kao poseban selektivni sloj.
Podacima o terenu prikazanim na karti se pridružuju sledeći atributi u bazi (ili bazama) podataka:
1) horizontalni položaj tačaka geografske mreže dat u vidu geografskih koordinata, kao i nadmorske visine tih tačaka;
2) vrsta površine;
3) vrednosti izohipsa (ako su podaci dostupni);
4) nazivi gradova, naselja i drugih značajnih geografskih pojmova.
Podacima o terenu prikazanim na karti se pridružuju i ostali atributi iz Dela drugog ovog pravilnika sadržani u bazi (ili bazama) podataka.
Podaci o preprekama
Podaci o preprekama i njima pridruženi atributi koji su prikazani u bazi podataka povezanoj sa kartom se zasnivaju na elektronskim skupovima podataka o preprekama koji zadovoljavaju zahteve iz Dela drugog ovog pravilnika.
Svaka prepreka na karti se predstavlja odgovarajućim simbolom i oznakom prepreke.
Podacima o prepreci prikazanim na karti se pridružuju sledeći atributi u bazi podataka:
1) horizontalni položaj izražen u geografskim koordinatama i nadmorska visina;
2) vrsta prepreke;
3) dimenzije prepreke, ako su podaci dostupni.
Podacima o preprekama prikazanim na karti se pridružuju i ostali atributi iz Dela drugog ovog pravilnika sadržani u bazi (ili bazama) podataka.
Podaci o aerodromima
Podaci o aerodromima i njima pridruženi atributi koji su prikazani u bazi podataka povezanoj sa kartom se zasnivaju na podacima o aerodromima koji ispunjavaju zahteve iz propisa o aerodromima i Dela drugog ovog pravilnika.
Na karti se odgovarajućim simbolima prikazuju sledeći podaci o aerodromima:
1) referentna tačka aerodroma;
2) sve poletno-sletne staze i njihove oznake, kao i svi produžeci za zaustavljanje i pretpolja, ako postoje;
3) rulne staze, platforme, visoke zgrade i drugi značajni objekti na aerodromu.
Prikazani podaci o aerodromima se povezuju sa sledećim atributima u bazi podataka:
1) geografske koordinate referentne tačke aerodroma;
2) vrednost magnetske deklinacije aerodroma, godina kada je ona izmerena i vrednost njene godišnje promene;
3) dužina i širina svih poletno-sletnih staza, produžetaka za zaustavljanje i pretpolja;
4) vrsta površine svih poletno-sletnih staza i produžetaka za zaustavljanje;
5) usmerenje poletno-sletne staze u odnosu na pravac magnetskog severa, zaokruženo na najbliži stepen;
6) nadmorska visina svih poletno-sletnih staza, produžetaka za zaustavljanje i pretpolja i svih tačaka značajne promene nagiba poletno-sletne staze ili produžetka za zaustavljanje;
7) deklarisane dužine za svaki smer poletno-sletne staze ili skraćenica "NU" ("Not Used") ako određeni smer poletno-sletne staze ne može da se koristi za poletanje i/ili sletanje.
Podaci o radio-navigacionim uređajima
Svi radio-navigacioni uređaji koji se nalaze u prostoru koji pokriva karta prikazuju se odgovarajućim simbolima.
Tačnost i rezolucija
Tačnost vazduhoplovnih podataka i tačnost podataka o terenu i preprekama moraju da odgovaraju njihovoj nameravanoj upotrebi.
Rezolucija vazduhoplovnih podataka i rezolucija podataka o terenu i preprekama moraju da odgovaraju stvarnoj tačnosti podataka.
Elektronska funkcionalnost
Karta se izrađuje na način koji omogućava korisnicima promenu razmere u kojoj se karta posmatra.
Simboli i veličina teksta se usklađuju sa razmerom karte u cilju poboljšanja njene čitljivosti i preglednosti.
Informacije na karti su georeferencirane i omogućeno je utvrđivanje položaja kursora, najmanje na jednu sekundu.
Karta mora da bude kompatibilna sa računarskim hardverom, softverom i medijima koji su u opštoj upotrebi i može da ima svoj sopstveni softver za očitavanje.
Informacije na karti se ne mogu menjati ili uklanjati bez odgovarajuće autorizacije.
Ako usled postojanja velikog broja informacija detalji neophodni da podrže funkciju karte ne mogu da budu predstavljeni dovoljno jasno na jednom sveobuhvatnom prikazu karte, prave se selektivni slojevi informacija koji omogućavaju kombinacije informacija prema potrebi korisnika.
Karta se štampa u zavisnosti od specifikacija vezanih za njen sadržaj i razmere koju odredi korisnik.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda
Pružalac usluga daje opštu izjavu o skupovima podataka koji čine kartu u formi specifikacije informacionog proizvoda.
Na osnovu specifikacije informacionog proizvoda korisnici usluga u vazdušnoj plovidbi mogu da izvrše procenu podataka na karti i utvrde da li ona ispunjava zahteve koji se odnose na njenu nameravanu upotrebu ili aplikaciju.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda obuhvata: pregled specifikacije, domen specifikacije, identifikaciju informacionog proizvoda, informacije o sadržaju podataka, korišćene referentne sisteme, zahteve koji se odnose na kvalitet podataka, informacije o prikupljanju, održavanju i prikazu podataka, informacije o dostavljanju informacionog proizvoda, meta-podatke, kao i sve druge raspoložive informacije.
Pregled specifikacije kartografskog informacionog proizvoda pruža informativni opis proizvoda i sadrži opšte informacije o informacionom proizvodu.
Domen specifikacije kartografskog informacionog proizvoda sadrži prostorne (horizontalne) granice pokrivanja karte.
Identifikacija kartografskog informacionog proizvoda obuhvata naziv proizvoda, kratak pregled sadržaja i svrhe, kao i opis geografske oblasti koju karta pokriva.
Sadržaj podataka u okviru specifikacije kartografskog informacionog proizvoda ima za cilj da jasno naznači pokrivenost i/ili prikaz i pruži opis podataka.
Informacije o korišćenim referentnim sistemima obuhvataju informacije o prostornom (horizontalnom i vertikalnom) i, prema potrebi, vremenskom referentnom sistemu.
Zahtevi koji se odnose na kvalitet podataka sadrže izjavu o prihvatljivim nivoima za zadovoljenje kvaliteta i odgovarajuće mere kvaliteta podataka.
Izjava iz stava 9. ovog člana obuhvata sve elemente i pod-elemente kvaliteta, uključujući i naznaku da određeni element ili pod-element kvaliteta nije primenjiv.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda sadrži izjavu o prikupljanju podataka koja pruža opšti opis izvora podataka na karti i procesa koji se primenjuju pri njihovom prikupljanju.
Principi i kriterijumi koji se primenjuju na ažuriranje karte obuhvataju frekvenciju (učestalost) kojom se kartografski proizvod ažurira, naročito ažuriranje skupova podataka o preprekama koje su objavljene na karti i navođenje principa, metoda i kriterijuma koji se primenjuju na ažuriranje podataka o preprekama.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda sadrži informacije u vezi sa prikazom podataka na karti, na način propisan u članu 100. ovog pravilnika.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda obuhvata informacije o distribuciji informacionog proizvoda, uključujući informacije o formatu i načinu distribucije.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda obuhvata i osnovne elemente meta-podataka, kao i sve dodatne elemente, zajedno sa formatom i šifriranjem (kodiranjem) tih meta-podataka.
V. KARTA TERENA ZA PRECIZNO PRILAŽENJE - ICAO
Funkcija
Karta terena za precizno prilaženje - ICAO pruža detaljne informacije o profilu terena u okviru utvrđenog dela završnog prilaženja, na način koji omogućava avio-prevoziocima procenu uticaja terena na utvrđivanje relativne visine odluke korišćenjem radio-visinomera.
Raspoloživost
Karta terena za precizno prilaženje - ICAO mora da bude na raspolaganju za sve poletno-sletne staze koje se koriste za operacije preciznog prilaženja kategorije II i III na međunarodnim civilnim aerodromima, izuzev ako su zahtevane informacije objavljene na elektronskoj karti terena i prepreka aerodroma - ICAO na način propisan u Delu trećem, glava IV. ovog pravilnika.
Ažuriranje karte terena za precizno prilaženje - ICAO se vrši ako se dogodi bilo koja značajnija izmena elemenata koji su prikazani na njoj.
Razmera
Horizontalna razmera karte mora da bude takva da dimenzije karte ne budu manje od formata A4.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv države u kojoj se nalazi aerodrom, naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku praga poletno-sletne staze.
Informacije na horizontalnom i vertikalnom prikazu
Karta obuhvata:
1) horizontalni prikaz koji sadrži izohipse u intervalima od 1 m (3 ft) u prostoru širine 60 m (200 ft) sa svake strane produžene ose poletno-sletne staze i dužine koja odgovara dužini za koju je izrađen vertikalni presek (profil), pri čemu su vrednosti na izohipsama date u odnosu na prag poletno-sletne staze;
2) napomenu u slučaju da teren ili bilo koji objekat koji se nalazi na njemu odstupa vertikalno ± 3 m (10 ft) u odnosu na osu poletno-sletne staze i postoji verovatnoća uticaja na radio-visinomer;
3) vertikalni presek terena do udaljenosti od 900 m (3.000 ft) u odnosu na prag, duž produžene ose poletno-sletne staze.
Ako je teren na udaljenosti većoj od 900 m (3.000 ft) u odnosu na prag poletno-sletne staze brdovit ili na drugi način značajan za korisnike karte, vertikalni prikaz terena se daje do udaljenosti od najviše 2.000 m (6.500 ft) u odnosu na prag poletno-sletne staze.
Referentni datum sistema za instrumentalno sletanje (ILS) se prikazuje na karti, zaokružen na najbližih pola metra ili stope.
VI. KARTA VAZDUŠNIH PUTEVA - ICAO
Funkcija
Karta vazdušnih puteva - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije u cilju vršenja navigacije duž ruta vazdušnog saobraćaja u skladu sa postupcima kontrole letenja.
Raspoloživost
Karta vazdušnih puteva - ICAO mora da bude na raspolaganju svuda gde je uspostavljena oblast informisanja vazduhoplova u letu (FIR).
Ako različite rute vazdušnog saobraćaja, zahtevi za izveštavanje o poziciji ili granice oblasti informisanja vazduhoplova u letu ili kontrolisanih oblasti postoje u različitim slojevima vazdušnog prostora i ne mogu dovoljno jasno da budu prikazani na jednoj karti, objavljuju se posebne karte.
Pokrivenost i razmera
Prikaz linija na karti uslovljen je gustinom i rasporedom strukture ruta vazdušnog saobraćaja, pri čemu se izbegavaju velike varijacije u razmeri između susednih karata koje prikazuju kontinuirane strukture ruta.
U cilju postizanja kontinuiteta u navigaciji omogućava se odgovarajuće preklapanje karata.
Projekcija
Za izradu karte vazdušnih puteva se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Paralele i meridijani na karti prikazuju se u odgovarajućim intervalima.
Duž odabranih paralela i meridijana postavlja se, u odgovarajućim intervalima, skala sa podeocima koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Svaka karta vazdušnih puteva - ICAO sadrži podatke o seriji i broj.
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuje linija obale svih većih vodenih površina, velikih jezera i reka, osim kada ona prekriva sadržaj koji je od većeg značaja za funkciju karte.
Minimalna apsolutna visina za oblast se prikazuje za svaki pravougaonik koji obrazuju meridijani i paralele.
Ako karta nije orijentisana u odnosu na pravi (geografski) sever, ta činjenica, kao i odabrana orijentacija, jasno se navode na karti.
Magnetska deklinacija
Na karti se, po mogućnosti, prikazuju izogone, njihove vrednosti, kao i datum kada su date informacije o izogonama.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali na karti se prikazuju u odnosu na pravac magnetskog severa.
Ako se vrednost smerova i putanja dodatno prikazuje u odnosu na pravac pravog (geografskog) severa za segmente prostorne navigacije, ona se stavlja u zagradu sa oznakom T (true) i zaokružuje na najbližu desetinu stepena (npr. 290° (294,9°T)).
Podaci o aerodromima
Na karti se prikazuju svi aerodromi koji se koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu na kojima se vrše operacije instrumentalnog prilaženja, dok se prikazivanje ostalih aerodroma vrši ako za to postoji mogućnost.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Na karti se prikazuju zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje su od značaja za prikazani sloj vazdušnog prostora, zajedno sa njihovim oznakama i vertikalnim granicama, ako su one unapred utvrđene.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Na karti se, uvek kad je to moguće, prikazuju sledeće komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju:
1) radio-navigaciona sredstva koja se koriste u ATS sistemu, uključujući njihove nazive, oznake, frekvencije i geografske koordinate izražene u stepenima, minutima i sekundama;
2) za uređaj za merenje odstojanja (Distance Measuring Equipment, DME) dodatno se prikazuju podaci o nadmorskoj visini predajne antene zaokruženi na najbližih 30 m (100 ft);
3) oznaka vazdušnog prostora, uključujući horizontalne i vertikalne granice i odgovarajuću klasu vazdušnog prostora, kao i frekvencije ATS jedinice nadležne za označeni vazdušni prostor;
4) sve rute vazdušnog saobraćaja za obavljanje saobraćaja na vazdušnim putevima, uključujući oznake ruta, tip zahtevanih navigacionih mogućnosti sa svim ograničenjima, usmerenje zaokruženo na najbliži stepen u oba smera duž svakog segmenta rute i, tamo gde je to moguće, smer toka saobraćaja;
5) sve značajne tačke koje definišu rute vazdušnog saobraćaja, a nisu označene pozicijom radio-navigacionog sredstva, uključujući i njihove nazive, kodove/oznake i geografske koordinate izražene u stepenima, minutima i sekundama;
6) za putne tačke koje definišu VOR/DME rute prostorne navigacije dodatno se prikazuju:
(1) identifikacija i radio-frekvencija odgovarajućeg VOR/DME uređaja;
(2) smer na najbližu desetinu stepena i rastojanje na najbliže dve desetine (2/10) km, odnosno jednu desetinu (1/10) NM, u odnosu na odgovarajući VOR/DME, u slučaju da putna tačka nije kolocirana sa sredstvom;
7) sve obavezne tačke javljanja, tačke javljanja na kojima se javljanje vrši na zahtev, kao i ATS/MET tačke javljanja;
8) rastojanje između značajnih tačaka koje predstavljaju tačke zaokreta ili tačke javljanja, zaokruženo na najbližih 1/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja;
9) tačke primopredaje na segmentima ruta koje su utvrđene u odnosu na VOR uređaje, uz rastojanja u odnosu na navigaciona sredstva, zaokružena na najbliži kilometar ili nautičku milju;
10) minimalne apsolutne visine na vazdušnim putevima i minimalne apsolutne visine nadvišavanja prepreka na rutama vazdušnog saobraćaja, zaokružene na prvih većih 50 m (100 ft), a u skladu sa zahtevima iz tačke 2.22 Aneksa 11 Čikaške konvencije;
11) uređaji za komunikaciju, zajedno sa njihovim kanalima i, kada je to primenjivo, adresom veze za prenos podataka i brojem satelitske govorne komunikacije (SATVOICE broj);
12) zone identifikacije za potrebe vazdušne odbrane sa odgovarajućim oznakama.
Dodatne informacije
Na karti se prikazuju detalji ruta za odlazak i dolazak i njima pridruženih putanja za čekanje, izuzev ako su ti detalji već prikazani na karti standardnih instrumentalnih odlazaka (SID) - ICAO ili karti standardnih instrumentalnih dolazaka (STAR) - ICAO.
Na karti se prikazuju oblasti za podešavanje visinomera, ako su one uspostavljene.
VII. KARTA STANDARDNIH INSTRUMENTALNIH ODLAZAKA (SID) - ICAO
Funkcija
Karta standardnih instrumentalnih odlazaka (Standard Instrument Departure, SID) - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije neophodne za usaglašavanje sa procedurama za odlazak po uspostavljenim rutama instrumentalnog odlaska, od faze poletanja do faze letenja po vazdušnim putevima.
Raspoloživost
Karta standardnih instrumentalnih odlazaka - ICAO mora da bude na raspolaganju korisnicima za svaku uspostavljenu rutu instrumentalnog odlaska.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti mora da bude dovoljna da prikaže tačku u kojoj počinje odgovarajuća ruta za odlazak, kao i odgovarajuću tačku u kojoj počinje faza letenja po vazdušnom putu duž određenih ruta vazdušnog saobraćaja.
Karta se izrađuje u razmeri, pri čemu se na njoj prikazuje skala razmere.
Ako karta nije izrađena u razmeri, na njoj se objavljuje napomena "NIJE U RAZMERI" ("NOT TO SCALE"), a na putanjama i drugim elementima karte koji su suviše veliki da bi se prikazali u razmeri koristi se simbol za prekid razmere.
Projekcija
Za izradu karte standardnih instrumentalnih odlazaka se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Paralele i meridijani na karti se prikazuju u odgovarajućim intervalima.
Duž ivice karte se postavlja skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku ruta standardnih instrumentalnih odlazaka koje su uspostavljene u skladu sa ICAO Dokumentom broj 8168 - Procedure za usluge u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo I, Sekcija 3, Poglavlje 5), koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuje linija obale svih velikih vodenih površina, velikih jezera i reka, osim kada ona prekriva sadržaj koji je od većeg značaja za funkciju karte.
Za područja sa izraženim reljefom karta se izrađuje u razmeri i reljef koji je viši od 300 m (1.000 ft), mereno u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma, se prikazuje glatkim izohipsama i njihovim vrednostima, dok se slojevi reljefa prikazuju u nijansama braon boje.
Na karti se prikazuju prepreke i, po mogućnosti, kote, s tim da se kote, uključujući najvišu tačku u okviru određene izohipse, prikazuju crnom bojom.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje vrednost magnetske deklinacije, koja se koristi za utvrđivanje magnetskih smerova, putanja i radijala, zaokružena na najbliži stepen.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali na karti se prikazuju u odnosu na magnetski sever.
Ako se vrednost smerova i putanja dodatno prikazuje u odnosu na pravac pravog (geografskog) severa za segmente prostorne navigacije, ona se stavlja u zagradu sa oznakom T (true) i zaokružuje na najbližu desetinu stepena (npr. 290° (294,9°T)).
Podaci o aerodromima
Na karti se prikazuje poletno-sletna staza na aerodromu odlaska.
Svi aerodromi čiji saobraćaj može da utiče na rutu standardnih instrumentalnih odlazaka se prikazuju i na odgovarajući način obeležavaju na karti, a kad je to moguće, prikazuju se i poletno-sletne staze na tim aerodromima.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje mogu da utiču na izvršenje procedura instrumentalnih odlazaka se prikazuju na karti, uključujući njihove oznake i vertikalne granice, ako su one unapred utvrđene.
Minimalna sektorska apsolutna visina
Na karti se prikazuje uspostavljena minimalna sektorska apsolutna visina, uključujući jasnu naznaku sektora u kome se ta visina primenjuje.
Ako minimalna sektorska apsolutna visina nije uspostavljena, karta se izrađuje u razmeri i minimalne apsolutne visine se objavljuju za pravougaonike oformljene od meridijana i paralela.
Minimalne apsolutne visine za oblast se prikazuju na delovima karte koji nisu pokriveni minimalnim sektorskim apsolutnim visinama.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Na karti se prikazuju sledeće komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju:
1) grafički prikaz svake rute standardnih instrumentalnih odlazaka, uključujući:
(1) oznaku rute;
(2) značajne tačke koje definišu rutu;
(3) putanju ili radijal duž svakog segmenta rute, zaokružene na najbliži stepen;
(4) rastojanja između značajnih tačaka, zaokružena na najbližih 1/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja;
(5) minimalne apsolutne visine nadvišavanja prepreka duž rute ili njenih segmenata i apsolutne visine na segmentu procedure, zaokružene na prvih većih 50 m ili 100 ft, ili ograničenja u nivoima leta, ako su uspostavljena;
(6) ako je karta izrađena u razmeri i ako se vrši vektorisanje u odlasku, uspostavljene minimalne apsolutne visine vektorisanja, zaokružene na prvih većih 50 m ili 100 ft, jasno naznačene;
2) za procedure odlaska izrađene posebno za helikoptere izraz "SAT N" treba naznačiti na horizontalnom prikazu karte odlazaka;
3) radio-navigaciona sredstva na ruti, uključujući:
a) ako se radio-navigaciono sredstvo koristi za konvencionalnu navigaciju:
(1) jasan naziv;
(2) oznaku;
(3) Morzeov kod;
(4) frekvenciju;
(5) geografske koordinate u u stepenima, minutima i sekundama; i
(6) za DME, kanal i nadmorsku visinu predajne antene, zaokruženu na najbližih 30 m (100 ft);
b) ako se radio-navigaciono sredstvo koristi kao značajna tačka za prostornu navigaciju:
(1) jasan naziv; i
(2) oznaku;
4) značajne tačke koje nisu označene pozicijom radio-navigacionog sredstva, uključujući:
a) ako se značajna tačka koristi za konvencionalnu navigaciju:
(1) oznaku i kod;
(2) geografske koordinate u stepenima, minutima i sekundama;
(3) smer u odnosu na odgovarajuće radio-navigaciono sredstvo, zaokružen na najbližu desetinu stepena;
(4) rastojanje u odnosu na odgovarajuće radio-navigaciono sredstvo, zaokruženo na najbliže 2/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja; i
(5) oznaku odgovarajućeg radio-navigacionog sredstva;
b) ako se značajna tačka koristi za prostornu navigaciju - oznaku i kod;
5) procedure čekanja koje se koriste;
6) apsolutna i relativna prelazna visina, zaokružene na prvih većih 300 m ili 1.000 ft;
7) pozicija i relativna visina prepreka u blizini koje prodiru površi za ograničenje prepreka. Ako postoji prepreka u blizini koja prodire površi za ograničenje prepreka, ali tako da to ne utiče na objavljeni gradijent penjanja u odlasku, na karti se objavljuje napomena;
8) ograničenja u brzini za oblast, ako su uspostavljena;
9) oznaka navigacionih specifikacija, uključujući sva ograničenja koja su uspostavljena;
10) sve obavezne tačke javljanja, kao i tačke javljanja na zahtev;
11) postupci radio-komunikacije, uključujući:
(1) pozivni znak svake ATS jedinice;
(2) frekvenciju i, ako je primenjivo, SATVOICE broj;
(3) podešavanje transpondera, kada je to prikladno;
12) oznaka "flyover" značajnih tačaka.
Tekstualni opis ruta i postupaka
Tekstualni opis ruta standardnih instrumentalnih odlazaka (SID) i odgovarajućih postupaka u slučaju otkaza komunikacione opreme objavljuje se, kad god je to izvodljivo, na poleđini karte ili na istoj strani na kojoj se nalazi karta.
Zahtevi koji se odnose na vazduhoplovnu bazu podataka
Podaci neophodni za usaglašavanje sa zahtevima koji se odnose na kodiranje procedura koje su sastavni deo vazduhoplovne baze podataka, u skladu sa zahtevima iz ICAO Dokumenta broj 8168 - Procedure za usluge u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo III, Sekcija 5, Poglavlje 2, 2.1), objavljuju se na poleđini karte ili na posebnoj, odgovarajuće obeleženoj stranici.
VIII. KARTA STANDARDNIH INSTRUMENTALNIH DOLAZAKA (STAR) - ICAO
Funkcija
Karta standardnih instrumentalnih dolazaka (Standard Instrument Arrival, STAR) - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije neophodne za usaglašavanje sa procedurama za dolazak po uspostavljenim rutama za instrumentalni dolazak, od faze letenja po vazdušnim putevima do faze prilaženja.
Raspoloživost
Karta standardnih instrumentalnih dolazaka - ICAO se objavljuje za svaku uspostavljenu rutu za standardni instrumentalni dolazak.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti mora da bude dovoljna da prikaže tačku u kojoj se završava faza letenja po vazdušnom putu, kao i odgovarajuću tačku u kojoj počinje faza prilaženja.
Karta se izrađuje u razmeri, pri čemu se na njoj prikazuje skala razmere.
Ako karta nije izrađena u razmeri, na njoj se objavljuje napomena "NIJE U RAZMERI" ("NOT TO SCALE"), a na putanjama i drugim elementima karte koji su suviše veliki da bi se prikazali u razmeri koristi se simbol za prekid razmere.
Projekcija
Za izradu karte standardnih instrumentalnih dolazaka se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Paralele i meridijani na karti se prikazuju u odgovarajućim intervalima.
Duž ivice karte postavlja se skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku ruta standardnih instrumentalnih dolazaka koje su uspostavljene u skladu sa ICAO Dokumentom broj 8168 - Procedure za usluge u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo I, Sekcija 4, Poglavlje 2).
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuje okvirna linija obale svih velikih vodenih površina, velikih jezera i reka, osim kada ona prekriva sadržaj koji je od većeg značaja za funkciju karte.
U područjima sa izraženim reljefom karta se izrađuje u razmeri i reljef koji je viši od 300 m (1.000 ft), mereno u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma, se prikazuje glatkim izohipsama i njihovim vrednostima, dok se slojevi reljefa prikazuju u nijansama braon boje.
Na karti se prikazuju prepreke i, po mogućnosti, kote, s tim da se kote, uključujući najvišu tačku u okviru određene izohipse, prikazuju crnom bojom.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje vrednost magnetske deklinacije, koja se koristi za utvrđivanje magnetskih smerova, putanja i radijala, zaokružena na najbliži stepen.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali se prikazuju na karti u odnosu na magnetski sever.
Ako se vrednost smerova i putanja dodatno prikazuje u odnosu na pravac pravog (geografskog) severa za segmente prostorne navigacije, ona se stavlja u zagradu sa oznakom T (true) i zaokružuje na najbližu desetinu stepena (npr. 290° (294,9°T)).
Podaci o aerodromima
Na karti se prikazuje poletno-sletna staza na aerodromu dolaska.
Svi aerodromi čiji saobraćaj može da utiče na rutu standardnih instrumentalnih dolazaka se prikazuju i na odgovarajući način obeležavaju na karti, a ako je to moguće, prikazuju se i poletno-sletne staze na tim aerodromima.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje mogu da utiču na izvršenje procedura instrumentalnih dolazaka se prikazuju na karti, uključujući njihove oznake i vertikalne granice, ako su one unapred utvrđene.
Minimalna sektorska apsolutna visina
Na karti se prikazuje uspostavljena minimalna sektorska apsolutna visina, uključujući jasnu naznaku sektora u kome se ta visina primenjuje.
Ako minimalna sektorska apsolutna visina nije uspostavljena, karta se izrađuje u razmeri i minimalne apsolutne visine se objavljuju za pravougaonike oformljene od meridijana i paralela.
Minimalne apsolutne visine za oblast se prikazuju na delovima karte koji nisu pokriveni minimalnim sektorskim apsolutnim visinama.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Na karti se prikazuju sledeće komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju:
1) grafički prikaz svake rute standardnih instrumentalnih dolazaka, uključujući:
(1) oznaku rute;
(2) značajne tačke koje definišu rutu;
(3) putanju ili radijal duž svakog segmenta rute, zaokružene na najbliži stepen;
(4) rastojanja između značajnih tačaka, zaokružena na najbližih 1/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja;
(5) minimalne apsolutne visine nadvišavanja prepreka duž rute ili njenih segmenata i apsolutne visine na segmentu procedure, zaokružene na prvih većih 50 m ili 100 ft, ili ograničenja u nivoima leta, ako su uspostavljena;
(6) ako je karta izrađena u razmeri i ako se vrši vektorisanje u odlasku,uspostavljene minimalne apsolutne visine vektorisanja, zaokružene na prvih većih 50 m ili 100 ft, jasno naznačene;
2) radio-navigaciona sredstva na ruti, uključujući:
a) ako se radio-navigaciono sredstvo koristi za konvencionalnu navigaciju:
(1) jasan naziv;
(2) oznaku;
(3) Morzeov kod;
(4) frekvenciju;
(5) geografske koordinate u stepenima, minutima i sekundama; i
(6) za DME, kanal i nadmorsku visinu predajne antene, zaokruženu na najbližih 30 m (100 ft);
b) ako se radio-navigaciono sredstvo koristi kao značajna tačka za prostornu navigaciju:
(1) jasan naziv; i
(2) oznaku;
3) značajne tačke koje nisu označene pozicijom radio-navigacionog sredstva, uključujući:
a) ako se značajna tačka koristi za konvencionalnu navigaciju:
(1) oznaku i kod;
(2) geografske koordinate u stepenima, minutima i sekundama;
(3) smer u odnosu na odgovarajuće radio-navigaciono sredstvo, zaokružen na najbližu desetinu stepena;
(4) rastojanje u odnosu na odgovarajuće radio-navigaciono sredstvo, zaokruženo na najbliže 2/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja; i
(5) oznaku odgovarajućeg radio-navigacionog sredstva;
b) ako se značajna tačka koristi za prostornu navigaciju - oznaku i kod;
4) procedure čekanja koje se koriste;
5) apsolutna i relativna prelazna visina, zaokružene na prvih većih 300 m ili 1.000 ft;
6) ograničenja u brzini za oblast, ako su uspostavljena;
7) oznaka navigacionih specifikacija, uključujući sva ograničenja koja su uspostavljena;
8) sve obavezne tačke javljanja, kao i tačke javljanja na zahtev;
9) postupci radio-komunikacije, uključujući:
(1) pozivni znak svake od ATS jedinica;
(2) frekvenciju i, ako je primenjivo, SATVOICE broj;
(3) podešavanje transpondera, kada je to prikladno;
10) oznaka "flyover" značajnih tačaka;
11) za procedure instrumentalnih dolazaka izrađene posebno za helikoptere izraz "SAT N" treba naznačiti na horizontalnom prikazu karte dolazaka.
Tekstualni opis ruta i postupaka
Tekstualni opis ruta standardnih instrumentalnih dolazaka (STAR) i odgovarajućih postupaka u slučaju otkaza komunikacione opreme objavljuje se, kad god je to izvodljivo, na poleđini karte ili na istoj strani na kojoj se nalazi karta.
Zahtevi koji se odnose na vazduhoplovnu bazu podataka
Podaci neophodni za usaglašavanje sa zahtevima koji se odnose na kodiranje procedura koje su sastavni deo vazduhoplovne baze podataka, u skladu sa zahtevima iz ICAO Dokumenta broj 8168 - Procedure za usluge u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo III, Sekcija 5, Poglavlje 2, 2.2), objavljuju se na poleđini karte ili na posebnoj, odgovarajuće obeleženoj stranici.
IX. KARTA ZA INSTRUMENTALNO PRILAŽENJE - ICAO
Funkcija
Karta za instrumentalno prilaženje - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije neophodne za izvršenje odobrene procedure instrumentalnog prilaženja na poletno-sletnu stazu predviđenu za sletanje, uključujući proceduru neuspelog prilaženja i, kada je to primenjivo, pridružene procedure čekanja.
Raspoloživost
Karta za instrumentalno prilaženje - ICAO se izrađuje za sve aerodrome koji se koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu i za koje su uspostavljene procedure instrumentalnog prilaženja.
Za svaku uspostavljenu proceduru preciznog instrumentalnog prilaženja, kao i za svaku uspostavljenu proceduru nepreciznog instrumentalnog prilaženja, izrađuje se posebna karta za instrumentalno prilaženje.
Jedinstvena karta za precizno ili neprecizno prilaženje može biti izrađena za prikaz više od jedne procedure prilaženja u slučaju kada su im identični segmenti međuprilaženja, završnog i neuspelog prilaženja.
Ako u segmentima procedure instrumentalnog prilaženja (osim segmenta završnog prilaženja), u zavisnosti od kategorije vazduhoplova postoje razlike u putanji, vremenu ili apsolutnoj visini, čije bi objavljivanje opteretilo sadržaj jedne karte ili izazvalo zabunu, izrađuje se više karata.
Ažuriranje karte za instrumentalno prilaženje - ICAO se vrši ako dođe do bilo koje izmene informacija od značaja za bezbedno letenje vazduhoplova koje su prikazane na njoj.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti mora da bude dovoljna da obuhvati sve segmente procedure instrumentalnog prilaženja i sve dodatne površine koje su neophodne za tip planiranog prilaženja.
Razmera karte se određuje tako da se postigne optimalna čitljivost u zavisnosti od:
1) procedure prikazane na karti;
2) formata karte.
Na karti se navode podaci o razmeri.
Na karti se, izuzev ako je to nepraktično, prikazuje krug poluprečnika 20 km (10 NM), sa centrom u DME uređaju lociranom na ili u blizini aerodroma ili u referentnoj tački aerodroma, ako odgovarajući DME uređaj ne postoji.
Vrednost poluprečnika kruga iz stava 4. ovog člana se upisuje na njegovoj kružnici.
Direktno ispod vertikalnog preseka (profila) se prikazuje skala rastojanja.
Format
Karta se izrađuje u formatu A4 (210×297 mm).
Projekcija
Za izradu karte za instrumentalno prilaženje - ICAO se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Duž ivice karte se postavlja skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku procedure instrumentalnog prilaženja koja je uspostavljena u skladu sa ICAO Dokumentom broj 8168 - Procedure za usluge u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo I, Sekcija 4, Poglavlje 9).
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuju informacije o veštačkim objektima i topografiji od značaja za bezbedno izvršenje procedure instrumentalnog prilaženja, uključujući uspostavljene procedure neuspelog prilaženja, pridružene procedure čekanja i procedure vizuelnog manevrisanja (kruženja).
Nazivi topografskih pojmova se unose na kartu samo ako je to neophodno za njihovo bolje razumevanje, a kao minimum se označavaju kopnene površine i velika jezera i reke.
Reljef na karti se prikazuje na način koji najviše odgovara visinskim karakteristikama terena.
U oblastima u kojima:
1) reljef prelazi 1.200 m (4.000 ft) iznad nadmorske visine aerodroma u okviru zone pokrivanja karte, ili
2) reljef prelazi 600 m (2.000 ft) u okviru 11 km (6 NM), mereno u odnosu na referentnu tačku aerodroma, ili
3) je gradijent procedure završnog ili neuspelog prilaženja veći od optimalnog zbog oblika terena, sav reljef iznad 150 m (500 ft) u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma se prikazuje glatkim linijama, sa vrednostima izohipsa i slojevima prikazanim u nijansama braon boje.
U oblastima u kojima je reljef niži u odnosu na karakteristike iz stava 4. ovog člana, sav reljef iznad 150 m (500 ft) u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma se prikazuje glatkim linijama izohipsa, sa vrednostima izohipsa i slojevima prikazanim u nijansama braon boje.
U slučajevima iz st. 4. i 5. ovog člana, kote, uključujući najveću vrednost nadmorske visine u okviru svake izohipse, se prikazuju crnom bojom.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje vrednost magnetske deklinacije koja se koristi za utvrđivanje magnetskih smerova, putanja i radijala, zaokružena na najbliži stepen.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali na karti se prikazuju u odnosu na magnetski sever.
Ako se vrednost smerova i putanja dodatno prikazuje u odnosu na pravac pravog (geografskog) severa za segmente prostorne navigacije, ona se stavlja u zagradu sa oznakom T (true) i zaokružuje na najbližu desetinu stepena (npr. 290° (294,9°T)).
Podaci o aerodromima
Na karti se odgovarajućim simbolom prikazuju svi aerodromi koji su jasno vidljivi iz vazduha, pri čemu se napušteni aerodromi označavaju kao napušteni.
Poletno-sletne staze se prikazuju u razmeri dovoljno velikoj da bi se jasno predstavile, i to za:
1) aerodrom na kojem su uspostavljene procedure;
2) aerodrome koji utiču na tok saobraćaja;
3) aerodrome koji su locirani tako da bi, pod nepovoljnim meteorološkim uslovima, mogli da budu pogrešno identifikovani kao aerodromi dolaska.
Vrednost nadmorske visine aerodroma se zaokružuje na najbliži metar ili stopu i prikazuje na lako uočljivom mestu na karti.
Na karti se prikazuje i vrednost nadmorske visine praga poletno-sletne staze i, ako je to primenjivo, najveća vrednost nadmorske visine zone dodira, zaokružena na najbliži metar ili stopu.
Podaci o preprekama
Na karti se prikazuju prepreke, pri čemu se posebno obeležavaju prepreke koje utiču na određivanje apsolutne/relativne visine nadvišavanja prepreka.
Nadmorska visina vrha svake prepreke prikazane na karti se zaokružuje na najbliži (prvi veći) metar ili stopu.
Relativne visine prepreka koje su određene u odnosu na datum različit od srednjeg nivoa mora se prikazuju u zagradama.
Ako se relativne visine prepreka određuju u odnosu na datum različit od srednjeg nivoa mora, taj datum mora da bude nadmorska visina aerodroma.
Izuzetno od stava 4. ovog člana, u slučaju postojanja poletno-sletnih staza na aerodromu na kojima se obavljaju operacije instrumentalnog letenja i na kojima je nadmorska visina praga za više od 2 m (7 ft) manja od nadmorske visine aerodroma, datum u odnosu na koji se određuju relativne visine prepreka mora da bude nadmorska visina praga poletno-sletne staze na koju se odnosi procedura instrumentalnog prilaženja.
Ako se koristi datum različit od srednjeg nivoa mora, to se posebno naznačava na lako uočljivom mestu na karti.
Ako nije uspostavljena zona bez prepreka za poletno-sletne staze na kojima se obavljaju operacije preciznog prilaženja kategorije I, to se posebno naznačava na karti.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje mogu da utiču na izvršenje procedure instrumentalnog prilaženja se prikazuju na karti, uključujući njihove oznake i vertikalne granice, ako su one unapred utvrđene.
Uređaji za radio-komunikaciju i sredstva za navigaciju
Na karti se prikazuju radio-navigaciona sredstva neophodna za izvršenje procedure instrumentalnog prilaženja, njihove frekvencije i identifikacione oznake, kao i karakteristike za definisanje putanje, ako one postoje.
Za procedure kod kojih na putanji završnog prilaženja postoji više od jednog navigacionog sredstva, na karti se jasno obeležava navigaciono sredstvo koje se koristi za vođenje po pravcu.
Sredstva koja se ne koriste za izvršenje procedure instrumentalnog prilaženja se ne prikazuju na karti.
Ako se radio-navigaciono sredstvo koristi kao značajna tačka za prostornu navigaciju, na karti se prikazuju samo njegov jasan naziv i oznaka.
Na karti se prikazuju i označavaju, ako su uspostavljeni:
1) fiks početnog prilaženja (IAF);
2) fiks međuprilaženja (IF);
3) fiks završnog prilaženja (FAF) (ili tačka završnog prilaženja (FAP) za ILS procedure prilaženja)
4) tačka neuspelog prilaženja (MAPt);
5) drugi značajni fiksevi i tačke koji su elementi procedura.
Ako se fiks završnog prilaženja (ili tačka završnog prilaženja za ILS procedure prilaženja) koristi za konvencionalnu navigaciju, označava se (ako je to izvodljivo) koordinatama izraženim u stepenima, minutima i sekundama.
Na karti se prikazuju radio-navigaciona sredstva koja mogu da se koriste u procedurama odstupanja od planirane putanje, zajedno sa karakteristikama za definisanje putanje, ako one postoje.
Frekvencije koje se koriste u radio-komunikaciji, neophodne za izvršenje procedure, prikazuju se na karti zajedno sa pozivnim znakom.
Ako se to zahteva procedurom, na karti se prikazuje rastojanje između aerodroma i svakog radio-navigacionog sredstva koje se koristi u završnom prilaženju, zaokruženo na najbliži kilometar ili nautičku milju.
Ako se za određivanje smera aerodroma koristi sredstvo koje ne pokazuje putanju, smer se zaokružuje na najbliži stepen.
Minimalna sektorska apsolutna visina ili apsolutna visina dolaska u završnu kontrolisanu oblast (TMA)
Minimalna sektorska apsolutna visina ili apsolutna visina dolaska u završnu kontrolisanu oblast (TMA) koje su uspostavljene od strane nadležne službe pružaoca usluga u vazdušnom saobraćaju prikazuju se na karti, sa jasnom naznakom sektora u kojem se primenjuju.
Prikaz putanja u proceduri
Horizontalni prikaz karte sadrži sledeće informacije:
1) putanju procedure prilaženja, predstavljenu punom linijom sa strelicom koja pokazuje smer letenja;
2) putanju procedure neuspelog prilaženja, predstavljenu isprekidanom linijom i strelicom;
3) svaku drugu putanju obuhvaćenu procedurom, predstavljenu tačkastom linijom i strelicom;
4) smerove, putanje i radijale zaokružene na najbliži stepen i rastojanja zaokružena na najbliže 2/10 km ili 1/10 NM ili vremena koja se zahtevaju procedurom;
5) ako nije na raspolaganju sredstvo na osnovu čijeg pokazivanja je moguće odrediti putanju, prikazuje se magnetski smer ka aerodromu, zaokružen na najbliži stepen, meren u odnosu na radio-navigaciono sredstvo koje se koristi u završnom prilaženju;
6) granice svakog sektora u kome je zabranjeno vizuelno manevrisanje (kruženje);
7) procedura čekanja i minimalna apsolutna/relativna visina čekanja u završnom prilaženju i neuspelom prilaženju, ako su uspostavljeni;
8) sva neophodna upozorenja, prikazana na lako uočljivom mestu na karti;
9) obeležavanje "flyover" značajnih tačaka.
Ako je to moguće, na horizontalnom prikazu se daje rastojanje između aerodroma i svakog radio-navigacionog sredstva koje se koristi u završnom prilaženju.
Vertikalni presek karte (profil) se postavlja ispod horizontalnog prikaza i sadrži sledeće podatke:
1) aerodrom predstavljen punim pravougaonikom na nivou nadmorske visine aerodroma;
2) profil segmenata procedure prilaženja predstavljen punom linijom koja pokazuje smer leta;
3) profil segmenta neuspelog prilaženja predstavljen isprekidanom usmerenom linijom i opis neuspelog prilaženja;
4) profil svakog drugog segmenta u okviru procedure, predstavljen tačkastom usmerenom linijom;
5) smerove, putanje i radijale zaokružene na najbliži stepen i rastojanja zaokružena na najbliže 2/10 km ili 1/10 NM ili vremena koja se zahtevaju procedurom;
6) apsolutne/relativne visine utvrđene procedurom, uključujući prelaznu apsolutnu visinu, proceduralne apsolutne/relativne visine i visinu preleta helidroma, ako su uspostavljene;
7) ograničavajuća rastojanja u proceduralnom zaokretu, ako su uspostavljena, zaokružena na najbliži kilometar ili nautičku milju;
8) fiks ili tačku međuprilaženja u procedurama u kojima nije dozvoljena promena kursa;
9) liniju koja predstavlja nadmorsku visinu aerodroma ili praga poletno-sletne staze i koja se pruža celom širinom karte, uključujući skalu rastojanja na kojoj je prag poletno-sletne staze označen nulom.
Relativne visine neophodne za izvršenje procedure se na karti prikazuju u zagradama, uz naznaku datuma odabranog na način propisan u članu 163. st. 4. i 5. ovog pravilnika.
Vertikalni presek (profil) karte može da sadrži i:
1) profil terena, predstavljen punom linijom koja označava najviše tačke na reljefu koje se javljaju u primarnom zaštitnom prostoru segmenta završnog prilaženja, odnosno isprekidanom linijom koja označava najviše tačke na reljefu koje se javljaju u sekundarnom zaštitnom prostoru segmenta završnog prilaženja;
2) minimalne apsolutne/relativne visine u segmentima međuprilaženja i završnog prilaženja, koje se prikazuju u zasenčenim pravougaonicima.
Na karti se prikazuju aerodromski operativni minimumi, ako su oni određeni od strane Direktorata civilnog vazduhoplovstva Republike Srbije.
Na karti se objavljuju apsolutne/relativne visine nadvišavanja prepreka za kategorije vazduhoplova za koje je uspostavljena procedura instrumentalnog prilaženja.
Za procedure preciznog prilaženja, dodatna vrednost apsolutne/relativne visine nadvišavanja prepreka za DL kategoriju vazduhoplova (raspon krila između 65 i 80 m i/ili vertikalno rastojanje između putanje točkova stajnog trapa i putanje antene ravni poniranja između 7 i 8 m) se objavljuje na karti, ako je to neophodno.
Dopunske informacije
Ako je tačka neuspelog prilaženja definisana pomoću:
1) rastojanja u odnosu na fiks završnog prilaženja, ili
2) uređaja ili fiksa i rastojanja u odnosu na fiks završnog prilaženja, na karti se prikazuje rastojanje između fiksa završnog prilaženja i tačke neuspelog prilaženja zaokruženo na najbliže 2/10 km ili 1/10 NM, kao i tabela koja prikazuje brzine u odnosu na zemlju i vreme između fiksa završnog prilaženja i tačke neuspelog prilaženja.
Za procedure u kojima se DME koristi u segmentu završnog prilaženja, na karti se prikazuje tabela sa vrednostima apsolutnih/relativnih visina za svaka dva kilometra (jednu nautičku milju) rastojanja.
U tabeli se ne prikazuju rastojanja kojima odgovaraju apsolutne/relativne visine manje od apsolutne/relativne visine nadvišavanja prepreka.
Za procedure u kojima se DME ne koristi u segmentu završnog prilaženja, ali postoji pogodno lociran DME koji pruža savetodavne informacije o profilu poniranja, na karti se, ako je to moguće, prikazuje tabela sa vrednostima apsolutnih/relativnih visina.
Na karti se prikazuje tabela vertikalnih brzina (brzina poniranja).
Za procedure nepreciznog prilaženja sa fiksom završnog prilaženja na karti se prikazuju gradijent poniranja, zaokružen na najbliži deseti deo procenta i, u zagradi, ugao poniranja, zaokružen na najbliži deseti deo stepena.
Za procedure preciznog prilaženja i procedure prilaženja sa vertikalnim vođenjem, na karti se prikazuje visina određena u odnosu na referentni datum, zaokružena na najbližih pola metra ili stope i ravan poniranja (ili nadmorska visina ili ugao ravni poniranja), zaokružena na najbliži deseti deo stepena.
U proceduri prilaženja po ILS za tačku završnog prilaženja jasno se naznačava da li se ona primenjuje na ILS, na proceduru kada je ispravan samo lokalajzer ili u oba slučaja.
Ako je gradijent/ugao poniranja za bilo koju proceduru instrumentalnog prilaženja veći od maksimalne vrednosti navedene u ICAO Dokumentu broj 8168 - Procedure za usluge u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo I, Sekcija 4, Poglavlje 5), objavljuje se odgovarajuće upozorenje.
Na kartu se unosi napomena koja ukazuje na procedure prilaženja za koje su odobrene nezavisne ili zavisne simultane operacije. Takva napomena uključuje poletno-sletnu stazu (ili poletno-sletne staze) na kojoj se obavljaju simultane operacije, kao i informaciju ako se poletno-sletne staze nalaze na malom međusobnom rastojanju.
Zahtevi koji se odnose na vazduhoplovnu bazu podataka
Podaci neophodni za kodiranje procedura koje su sastavni deo vazduhoplovne baze podataka, u skladu sa zahtevima iz ICAO Dokumenta broj 8168 - Procedure za usluge u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo III, Sekcija 5, Poglavlje 2, 2.3, za procedure prostorne navigacije i Knjiga II, Deo I, Sekcija 4, Poglavlje 9, 9.4.1.4, za procedure koje nisu procedure prostorne navigacije), objavljuju se na poleđini karte ili na posebnoj, odgovarajuće obeleženoj stranici.
X. KARTA ZA VIZUELNO PRILAŽENJE - ICAO
Funkcija
Karta za vizuelno prilaženje - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije neophodne za prelazak iz faze letenja po vazdušnom putu ili faze poniranja do faze prilaženja na poletno-sletnu stazu na koju je planirano sletanje po vizuelnim orijentirima.
Raspoloživost
Karta za vizuelno prilaženje - ICAO mora da bude na raspolaganju korisnicima za sve aerodrome koji se koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu i na kojima:
1) ne postoji dovoljno navigacionih uređaja;
2) nisu na raspolaganju uređaji za radio-komunikaciju;
3) nisu na raspolaganju odgovarajuće vazduhoplovne karte aerodroma i njegove okoline; ili
4) su uspostavljene procedure vizuelnog prilaženja.
Razmera
Razmera u kojoj se izrađuje karta mora da bude dovoljno velika da bi se omogućilo jasno prikazivanje značajnih objekata i označavanje aerodroma.
Razmera karte ne može da bude manja od 1:500.000.
Ako je za određeni aerodrom izrađena karta za instrumentalno prilaženje, karta za vizuelno prilaženje se prikazuje, po mogućnosti, u istoj razmeri.
Format
Karta se izrađuje u formatu A4 (210×297 mm).
Projekcija
Za izradu karte za vizuelno prilaženje - ICAO se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Duž ivice karte se postavlja skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje i naziv aerodroma.
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuju prirodni i veštački orijentiri (grebeni, litice, peščane dine, naselja, putevi, železničke pruge, usamljeni svetionici i sl.).
Geografski nazivi se upisuju na kartu samo ako je to neophodno za izbegavanje zabune i višeznačnosti.
Na karti se prikazuju linije obale, jezera, reke i potoci.
Reljef se na karti prikazuje na način koji najbolje odgovara određenoj nadmorskoj visini i karakteristikama prepreka u oblasti pokrivenoj kartom.
Kote koje se prikazuju na karti moraju da budu pažljivo odabrane.
Ako se na karti prikazuju vrednosti nadmorskih visina određenih u odnosu na različite referentne nivoe, u njihovom prikazu se jasno naznačava u odnosu na koji referentni nivo su određene.
Magnetska deklinacija
Na karti za vizuelno prilaženje - ICAO se prikazuje vrednost magnetske deklinacije.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali na karti za vizuelno prilaženje - ICAO se prikazuju u odnosu na magnetski sever.
Podaci o aerodromima
Aerodromi se prikazuju na karti pomoću njihovih poletno-sletnih staza.
Na karti se prikazuju ograničenja u operacijama za bilo koji prag poletno-sletne staze.
Ako postoji rizik zabune između dva susedna aerodroma, to se naznačava na karti.
Napušteni aerodromi se označavaju na karti kao napušteni.
Nadmorska visina aerodroma se prikazuje na lako uočljivom delu karte.
Podaci o preprekama
Na karti se prikazuju i jasno označavaju prepreke.
Na karti se prikazuje nadmorska visina vrha prepreka zaokružena na najbliži (prvi veći) metar ili stopu.
Ako je na karti prikazana i relativna visina prepreka, ona se određuje u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma, pri čemu se na lako uočljivom mestu na karti navodi visinski datum, a relativne visine prepreka se prikazuju u zagradi.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje mogu da utiču na izvršenje procedura vizuelnog prilaženja se prikazuju na karti, uključujući njihove oznake i vertikalne granice, ako su one unapred utvrđene.
Vazdušni prostor
Na karti se, ako je to moguće, prikazuju kontrolisane zone i aerodromske saobraćajne zone, zajedno sa njihovim vertikalnim granicama i odgovarajućom klasom vazdušnog prostora.
Informacije o vizuelnom prilaženju
Na karti se, ako je to moguće, prikazuju procedure vizuelnog prilaženja, kao i vizuelna navigaciona sredstva.
Na karti se prikazuju pozicija i vrsta vizuelnih pokazivača nagiba prilaženja, sa nominalnim uglovima nagiba prilaženja i minimalnom visinom oka iznad praga poletno-sletne staze na koji se sleće, a ako osa vizuelnog pokazivača nagiba prilaženja nije postavljena paralelno u odnosu na osu poletno-sletne staze, prikazuju se i ugao i pravac između osa poletno-sletne staze i vizuelnog pokazivača nagiba prilaženja.
Dopunske informacije
Na karti se, ako je to moguće, prikazuju radio-navigaciona sredstva, njihove frekvencije i oznake, kao i uređaji za radio-komunikaciju i njihove frekvencije.
XI. AERODROMSKA/HELIDROMSKA KARTA - ICAO
Funkcija
Aerodromska/helidromska karta - ICAO pruža posadi vazduhoplova podatke neophodne za kretanje vazduhoplova po tlu:
1) od parking pozicije do poletno-sletne staze;
2) od poletno-sletne staze do parking pozicije.
Pored podataka iz stava 1. ovog člana, karta pruža i podatke neophodne za kretanje helikoptera:
1) od helikopterske parking pozicije do zone prizemljenja i uzleta i zone završnog prilaza i poletanja;
2) od zone završnog prilaza i poletanja i zone prizemljenja i uzleta do helikopterske parking pozicije;
3) duž zemaljskih i vazdušnih rulnih staza;
4) duž vazdušnih tranzitnih ruta.
Aerodromska/helidromska karta - ICAO pruža i osnovne operativne podatke na aerodromu, odnosno helidromu.
Raspoloživost
Aerodromska/helidromska karta - ICAO mora da bude na raspolaganju korisnicima za sve aerodrome, odnosno helidrome koji se koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti i razmera karte moraju da budu dovoljno velike da jasno prikažu podatke iz člana 190. ovog pravilnika.
Na karti se prikazuje linearna skala.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom/helidrom opslužuje i naziv aerodroma/helidroma.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuju strelice koje pokazuju smer pravog (geografskog) i magnetskog severa, kao i vrednost magnetske deklinacije, zaokružena na najbliži stepen, i njena godišnja promena.
Podaci o aerodromima/helidromima
Na aerodromskoj/helidromskoj karti - ICAO se prikazuju:
1) geografske koordinate referentne tačke aerodroma, odnosno helidroma u stepenima, minutima i sekundama;
2) nadmorska visina aerodroma, odnosno helidroma i platforme (tačaka provere visinomera) zaokružene na najbliži metar ili stopu. Za operacije nepreciznog prilaženja, na karti se prikazuju nadmorska visina i, ako je raspoloživa, undulacija geoida pragova poletno-sletne staze i geometrijskog centra zone prizemljenja i uzleta;
3) nadmorska visina i, ako je raspoloživa, undulacija geoida (zaokružene na najbliži metar ili stopu) praga poletno-sletne staze na kojoj se obavljaju operacije preciznog prilaženja, geometrijskog centra zone prizemljenja i uzleta i tačke sa najvećom nadmorskom visinom u zoni dodira poletno-sletne staze na kojoj se obavljaju operacije preciznog prilaženja;
4) sve poletno-sletne staze, uključujući one koje su u izgradnji, njihove brojne oznake, dužina i širina (zaokružene na najbliži metar), nosivost, ako je raspoloživa, izmešteni pragovi, produžeci za zaustavljanje, pretpolja, smerovi poletno-sletnih staza u odnosu na magnetski sever (zaokruženi na najbliži stepen), vrsta površine i oznake poletno-sletne staze;
5) sve platforme, parking pozicije za vazduhoplove, odnosno helikoptere, osvetljenje, oznake i druga sredstva (gde je to primenjivo) za vizuelno vođenje i kontrolu, uključujući poziciju i vrstu sistema za vizuelno vođenje prilikom uparkiravanja, vrstu površine za helikoptere ili nosivost rulne staze, ako je raspoloživa, odnosno ograničenja vezana za tip vazduhoplova u situacijama kada je nosivost rulne staze manja od nosivosti pridružene poletno-sletne staze;
6) geografske koordinate praga poletno-sletne staze, geometrijskog centra zone prizemljenja i uzleta i/ili praga zone završnog prilaza i poletanja (gde je to primenjivo), izražene u stepenima, minutima i sekundama;
7) sve rulne staze, vazdušne i zemaljske rulne staze za helikoptere, vrsta površine, vazdušne tranzitne rute za helikoptere, njihove brojne oznake, širina, osvetljenje i oznake (uključujući pozicije za čekanje za izlazak na poletno-sletnu stazu i, kada su uspostavljene, privremene pozicije za čekanje), prečke za zaustavljanje i druga sredstva za vizuelno vođenje i kontrolu, kao i nosivost rulne staze, odnosno ograničenja vezana za tip vazduhoplova u situacijama kada je nosivost rulne staze manja od nosivosti pridružene poletno-sletne staze;
8) pozicije kritičnih tačaka, ako su uspostavljene;
9) geografske koordinate utvrđenih tačaka duž ose rulnih staza i na parking pozicijama, izražene u stepenima, minutima, sekundama i stotim delovima sekunde;
10) standardne putanje voženja vazduhoplova (ako su uspostavljene) i njihove oznake;
11) granice nadležnosti pružanja usluga kontrole letenja;
12) pozicije tačaka merenja vidljivosti duž poletno-sletne staze;
13) prilazna svetla i svetla poletno-sletne staze;
14) pozicija i vrsta vizuelnih pokazivača nagiba prilaženja, sa nominalnim uglovima nagiba prilaženja i minimalnom visinom oka iznad praga poletno-sletne staze na koji se sleće, kao i uglom i pravcem između osa poletno-sletne staze i vizuelnog pokazivača nagiba prilaženja (ako osa vizuelnog pokazivača nagiba prilaženja nije postavljena paralelno u odnosu na osu poletno-sletne staze);
15) spisak odgovarajućih uređaja za komunikaciju, njihovih kanala i, kada je to primenjivo, pristupna adresa i SATVOICE broj;
16) prepreke u voženju;
17) zgrade za servisiranje, odnosno održavanje vazduhoplova i objekti od operativnog značaja;
18) tačke provere VOR uređaja i odgovarajuće radio-frekvencije;
19) delovi površina za kretanje vazduhoplova koji su određeni kao trajno neupotrebljivi za vazduhoplove, jasno naznačeni kao takvi.
Za aerodrome koji opslužuju avione sa sklopivim vrhovima krila, lokacija na kojoj vrhovi krila mogu bezbedno da budu ispravljeni se prikazuje na karti.
Na karti se prikazuju i sledeći elementi od značaja za operacije helikoptera:
1) vrsta helidroma;
2) zone prizemljenja i uzleta i njihove dimenzije, zaokružene na najbliži metar, nagib, vrsta površine i nosivost u tonama;
3) zone završnog prilaza i poletanja i njihova vrsta, smer u odnosu na pravi (geografski) sever zaokružen na najbliži stepen, brojčana oznaka (gde je to primenjivo), dužina i širina zaokružene na najbliži metar, nagib i vrsta površine;
4) zona bezbednosti, njena dužina, širina i vrsta površine;
5) pretpolja za helikoptere, njihova dužina i profil terena;
6) prepreke, njihova vrsta i nadmorska visina vrha zaokružena na najbliži (prvi veći) metar ili stopu;
7) vizuelna sredstva koja se koriste u proceduri prilaženja, oznake i svetla zone završnog prilaza i poletanja i zone prizemljenja i uzleta;
8) deklarisane dužine za helidrome (gde je to primenjivo) zaokružene na najbliži metar, uključujući:
(1) raspoloživu dužinu za poletanje;
(2) raspoloživu dužinu za prekinuto poletanje;
(3) raspoloživu dužinu za sletanje.
XII. KARTA PARKIRANJA/PRISTAJANJA VAZDUHOPLOVA - ICAO
Funkcija
Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO pruža posadi vazduhoplova detaljne informacije neophodne za kretanje vazduhoplova po površinama za kretanje od rulnih staza do parking pozicija i obrnuto, kao i za parkiranje/pristajanje vazduhoplova.
Raspoloživost
Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO se stavlja na raspolaganje korisnicima za aerodrome na kojima, usled kompleksnosti objekata, neophodne informacije ne mogu dovoljno jasno da budu prikazane na aerodromskoj/helidromskoj karti - ICAO.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti i razmera karte moraju da budu dovoljno velike da jasno prikažu sve podatke iz člana 196. ovog pravilnika.
Na karti se, po potrebi, prikazuje linearna skala.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje i naziv aerodroma.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje strelica koja pokazuje smer pravog (geografskog) severa i vrednost magnetske deklinacije, zaokružena na najbliži stepen, sa njenom godišnjom promenom.
Podaci o aerodromima/helidromima
Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO prikazuje, na isti način, sve informacije prikazane na aerodromskoj/helidromskoj karti - ICAO, koje su od značaja u posmatranoj oblasti, uključujući:
1) nadmorsku visinu platformi, zaokruženu na najbliži metar ili stopu;
2) platforme i parking pozicije vazduhoplova, njihovu nosivost, ako je raspoloživa, ili ograničenja vezana za tip vazduhoplova, osvetljenje, oznake i druga sredstva za vizuelno vođenje i kontrolu (gde je to primenjivo), uključujući poziciju i vrstu sistema za vizuelno vođenje prilikom uparkiravanja;
3) geografske koordinate parking pozicija, izražene u stepenima, minutima, sekundama i stotim delovima sekunde;
4) mesta ulaska na rulne staze i njihove oznake, uključujući pozicije za čekanje za izlazak na poletno-sletnu stazu, kao i privremene pozicije za čekanje i prečke za zaustavljanje (ako su uspostavljene);
5) poziciju kritičnih tačaka (ako su uspostavljene);
6) geografske koordinate utvrđenih tačaka duž ose rulnih staza, izražene u stepenima, minutima, sekundama i stotim delovima sekunde;
7) granice nadležnosti pružanja usluga kontrole letenja;
8) spisak odgovarajućih uređaja za komunikaciju, njihovih kanala i, kad je to primenjivo, pristupnu adresu;
9) prepreke u voženju;
10) zgrade za servisiranje, odnosno održavanje vazduhoplova i objekte od operativnog značaja;
11) tačke provere VOR uređaja i odgovarajuće radio-frekvencije;
12) delove površina za kretanje vazduhoplova koji su određeni kao trajno neupotrebljivi za vazduhoplove, jasno naznačene kao takve.
XIII. VAZDUHOPLOVNA KARTA - ICAO 1:500.000
Funkcija
Vazduhoplovna karta - ICAO 1:500.000 pruža informacije neophodne za ispunjenje zahteva koji se odnose na vazdušnu plovidbu u vizuelnim uslovima, pri malim brzinama, kratkim ili srednjim dometima i na malim i srednjim visinama.
Raspoloživost
Vazduhoplovna karta - ICAO 1:500.000 se stavlja na raspolaganje korisnicima za oblasti iz Dodatka 5 Aneksa 4 Čikaške konvencije - Podela na listove za svetsku vazduhoplovnu kartu - ICAO 1:1.000.000, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Skale
Na margini karte se prikazuju linearne skale za kilometre i nautičke milje sledećim redom:
1) kilometri;
2) nautičke milje,
sa podeocima koji označavaju nulu, postavljenim na istoj vertikalnoj liniji.
Dužina linearne skale iznosi najmanje 200 mm.
Na margini karte se prikazuje skala konverzije iz metara u stope i obrnuto.
Sadržaj
Naslov karte i tekstualne informacije na marginama se ispisuju na srpskom i engleskom jeziku.
Informacije koje se odnose na broj susednih listova i jedinice mere koje se koriste za izražavanje nadmorske visine se prikazuju na karti na način koji omogućava da budu lako uočljive kada je list savijen.
List karte se savija po uzdužnoj osi u blizini srednje paralele, tako da lice karte bude spolja, zatim se savija na unutrašnju stranu u blizini meridijana i na kraju se obe polovine saviju unazad.
Veličina lista, ako je to moguće, odgovara jednoj četvrtini lista svetske vazduhoplovne karte - ICAO 1:1.000.000.
Na licu ili poleđini karte se daje indeks susednih listova koji prikazuje odnos između dve serije karata.
Preklapanje listova se obezbeđuje tako što se sa gornje i desne strane povećava površina karte izvan one koja je navedena u indeksu.
Oblast preklapanja listova sadrži sve vazduhoplovne, topografske, hidrografske i informacije o veštačkim objektima.
Preklapanje listova iznosi, ako je moguće, najviše 15 km (8 NM), ali tako da obuhvata prostor od ograničavajućih paralela i meridijana do okvira karte.
Projekcija
Za izradu vazduhoplovne karte - ICAO 1:500.000 se koristi konformna (ortometrijska) projekcija, koja odgovara, ako je to izvodljivo, projekciji svetske vazduhoplovne karte - ICAO 1:1.000.000.
Paralele i meridijani na karti se prikazuju u intervalima od 30 minuta (30›).
Podeoci na skali se prikazuju u intervalima od jednog minuta (1’) duž svakog meridijana i paralele koji predstavljaju ceo stepen, polazeći od Griniča i ekvatora.
Podeoci koji predstavljaju deset minuta (10›) se prikazuju sa obe strane linije koja predstavlja meridijan i paralelu u mreži.
Dužina podeoka na skali koji prikazuje interval od jednog minuta (1›) iznosi približno 1,3 mm, a dužina podeoka na skali koji prikazuje interval od dva minuta (2›) iznosi 2 mm.
Dužina podeoka na skali koji prikazuje interval od deset minuta (10›) iznosi 2 mm sa obe strane linije koja predstavlja meridijan i paralelu u mreži.
Brojčane vrednosti za svaki meridijan i paralelu se prikazuju na okviru karte, a unutar okvira karte samo ako je to potrebno iz operativnih razloga.
Na okviru karte se prikazuju naziv i osnovni parametri projekcije karte.
Naslov
Naslov svakog lista karte sadrži naziv grada ili važnog geografskog pojma koji je prikazan na njemu, a ako je to primenjivo, sadrži i brojčanu oznaku odgovarajuće svetske vazduhoplovne karte - ICAO 1:1.000.000, iza koje stoji jedna ili više slovnih oznaka koje predstavljaju kvadrante.
Slovne oznake koje predstavljaju kvadrante su sledeće:
Slovna oznaka |
Kvadrant karte |
A |
Severozapadni |
B |
Severoistočni |
C |
Jugoistočni |
D |
Jugozapadni |
Izgrađene oblasti
Gradovi, sela i drugi oblici naselja se prikazuju na karti selektivno, u skladu sa značajem koji imaju za vizuelnu vazduhoplovnu navigaciju.
Veliki gradovi i naselja se predstavljaju na karti konturama koje označavaju granice izgrađenih oblasti.
Železnica
Na karti se prikazuju sve železničke pruge i tuneli koji mogu da se koriste kao orijentiri.
Mreža puteva
Mreža puteva se prikazuje na karti dovoljno detaljno da istakne značajne elemente strukture, posmatrano iz vazduha.
U izgrađenim oblastima mreža puteva se prikazuje samo ako može da se koristi kao orijentir.
Orijentiri
Na karti se prikazuju svi prirodni i veštački objekti koji se smatraju značajnim za vizuelnu vazduhoplovnu navigaciju, kao što su: mostovi, rudnici, osmatračke kule, utvrđenja, ruševine, nasipi, cevovodi, dalekovodi, žičare, stene, grebeni, litice, peščane dine, usamljeni svetionici, brodovi-svetionici i sl.
Državne granice
Državne granice se prikazuju na karti, a granice koje nisu obeležene ili nisu definisane se opisuju u napomenama.
Hidrografija
Na karti se prikazuju, u skladu sa razmerom, sve vodene površine, linije obale, jezera, reke i potoci (uključujući i one koji nisu stalni), slana jezera, glečeri i ledeni pokrivači.
Velike otvorene vodene površine se prikazuju veoma svetlim nijansama boje.
Grebeni i sprudovi, uključujući i stenovite ivice, ravne površine nastale plimom, usamljene stene, peskovite, šljunkovite, kamenite i slične oblasti se prikazuju na karti simbolima ako su od značaja za orijentaciju.
Izohipse
Na karti se prikazuju izohipse i njihove vrednosti, pri čemu se odabir intervala vrši tako da se jasno istaknu oblici reljefa od značaja za vazduhoplovnu navigaciju.
Hipsometrijske nijanse
Ako se koriste hipsometrijske nijanse, na karti se prikazuje interval nadmorskih visina predstavljen svakom nijansom.
Skala korišćenih hipsometrijskih nijansi se prikazuje na okviru karte.
Kote
Na karti se prikazuju kote za odabrane kritične tačke, pri čemu se odabir kritičnih tačaka vrši tako da to uvek budu najviše tačke u bliskom okruženju, kao što su vrhovi, grebeni, i sl.
Na karti se prikazuju i nadmorske visine u dolinama i na površini jezera od značaja za navigaciju.
Pozicija svake odabrane kote se označava tačkom.
Nadmorska visina (izražena u metrima ili stopama) najviše tačke na površini karte i njena pozicija, zaokružena na najbližih pet minuta (5’), se prikazuje na okviru karte.
Prikazivanje vrednosti nadmorske visine najviše tačke na svakom listu karte se vrši tako da ta vrednost ne bude prekrivena hipsometrijskim nijansama.
Nepotpuni ili nepouzdani podaci o reljefu
Oblasti u kojima nije izvršeno merenje podataka o reljefu se na karti označavaju napomenom "Podaci o reljefu nisu potpuni" ("Relief data incomplete").
Ako su podaci o kotama nepouzdani, na lako uočljivom mestu na licu karte, bojom koja se koristi za vazduhoplovne informacije, objavljuje se napomena sledeće sadržine:
"Upozorenje - Informacije o reljefu na ovoj karti su nepouzdane i nadmorske visine treba koristiti sa oprezom." ("Warning - The reliability of relief information on this chart is doubtful and elevations should be used with caution.").
Strmi nagibi
Strmi nagibi se prikazuju na karti ako predstavljaju značajne orijentire ili ako postoje oskudni podaci o veštačkim objektima.
Pošumljene oblasti
Na karti mogu da budu prikazane pošumljene oblasti, sa severnim i južnim granicama prostiranja drveća koje su naznačene crnom tačkastom linijom i na odgovarajući način obeležene.
Datum topografskih informacija
Datum od kada važi najnovija informacija koja je prikazana na topografskoj osnovi se navodi na okviru karte.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuju izogone, a datum od kada važe informacije koje su u vezi sa magnetskom deklinacijom se prikazuje na okviru karte.
Vazduhoplovni podaci
Vazduhoplovni podaci se prikazuju na karti u skladu sa namenom karte i ciklusom revizije.
Podaci o aerodromima
Aerodromi na kopnu i vodi i helidromi se prikazuju na karti sa njihovim nazivima, na način kojim se neće opteretiti sadržaj karte, pri čemu prioritet imaju informacije koje su od većeg značaja za vazduhoplovstvo.
Nadmorska visina aerodroma, raspoloživo osvetljenje, vrsta površine poletno-sletne staze i dužina najduže poletno-sletne staze ili kanala za poletanje, se prikazuju na karti u skraćenom obliku za svaki aerodrom, u skladu sa zahtevima iz Dodatka 2 Aneksa 4 Čikaške konvencije - ICAO simboli na kartama i na način kojim se neće opteretiti sadržaj karte.
Na karti se prikazuju napušteni aerodromi koji mogu da se prepoznaju iz vazduha kao aerodromi, pri čemu se označavaju kao napušteni.
Podaci o preprekama
Na karti se prikazuju prepreke, kao i istaknuti dalekovodi i žičare, ako je to od značaja za vizuelno letenje.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone se prikazuju na karti.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Značajne komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju, uključujući, kada je to praktično, kontrolisane zone, aerodromske saobraćajne zone, kontrolisane oblasti, oblasti informisanja vazduhoplova u letu i druge delove vazdušnog prostora u kojima se obavlja letenje u vizuelnim uslovima, se prikazuju na karti, zajedno sa odgovarajućom klasom vazdušnog prostora.
Ako je to primenjivo, na karti se prikazuje i na odgovarajući način obeležava zona identifikacije za potrebe vazdušne odbrane.
Radio-navigaciona sredstva
Radio-navigaciona sredstva se prikazuju na karti pomoću odgovarajućih simbola i naziva (ali bez frekvencija), kodiranih oznaka, vremenskih intervala kada su u funkciji i drugih karakteristika, izuzev ako se ažurnost nekih ili svih prikazanih informacija održava novim izdanjima karte.
Dopunske informacije
Na karti se prikazuju vazduhoplovna svetla na zemlji i njihove oznake i/ili karakteristike.
XIV. ELEKTRONSKI PRIKAZ VAZDUHOPLOVNE KARTE - ICAO
Funkcija
Elektronski prikaz vazduhoplovne karte - ICAO, uz odgovarajuću rezervnu (back-up) podršku i u skladu sa zahtevima iz Aneksa 6 Čikaške konvencije koji se odnose na karte, omogućava posadi vazduhoplova pogodno i blagovremeno planiranje, praćenje i navigaciju na rutama prikazivanjem odgovarajućih informacija.
Informacije koje su na raspolaganju za prikaz
Na elektronskom prikazu vazduhoplovne karte - ICAO mora da bude omogućen prikaz svih vazduhoplovnih i topografskih informacija, kao i informacija o veštačkim objektima koje se zahtevaju ili preporučuju u Delu trećem, glava IV. i glave VI-XIII. ovog pravilnika.
Kategorije prikaza
Informacije koje su na raspolaganju za prikaz se svrstavaju u sledeće kategorije:
1) osnovne informacije za prikaz - informacije stalno prisutne na ekranu koje predstavljaju minimum informacija neophodnih za bezbedno izvršenje leta;
2) ostale informacije za prikaz - informacije koje mogu da budu uklonjene sa ekrana ili prikazane posebno na zahtev i koje nisu neophodne za bezbedno izvršenje leta.
Informacije koje pripadaju kategoriji "osnovne informacije za prikaz" se ne uklanjaju sa ekrana, a dodavanje ili uklanjanje sa ekrana informacija koje pripadaju kategoriji "ostale informacije za prikaz" mora da bude jednostavno.
Način prikaza i generisanje okoline
Na elektronskom prikazu vazduhoplovne karte - ICAO omogućava se kontinuirani prikaz pozicija vazduhoplova u realnom vremenu, uz automatsko resetovanje i generisanje okoline i manuelnu promenu prostora karte i pozicije vazduhoplova u odnosu na okvir ekrana.
Razmera
Na elektronskom prikazu vazduhoplovne karte - ICAO postoji mogućnost promene razmere u kojoj je karta prikazana.
Simboli
Simboli koji se koriste odgovaraju simbolima navedenim u Dodatku 2 (ICAO simboli na kartama) Aneksa 4 Čikaške konvencije, koji se odnose na elektronske karte.
Ako se prikazuju elementi za koje ne postoje ICAO kartografski simboli, simboli za elektronske karte se biraju tako da se:
1) koristi što manji broj linija, lukova i popunjenog prostora;
2) ne izazove zabuna sa bilo kojim postojećim vazduhoplovnim kartografskim simbolom;
3) ne utiče na čitljivost prikaza.
Hardver za prikaz
Koristan prostor prikaza karte mora da bude dovoljan da prikaže, bez mnogo pomeranja, sve informacije iz člana 225. ovog pravilnika.
Na elektronskom prikazu vazduhoplovne karte - ICAO omogućava se tačan prikaz simbola iz Dodatka 2 (ICAO simboli na kartama) Aneksa 4 Čikaške konvencije.
Način na koji su informacije prikazane omogućava da one budu jasno uočljive za korisnika u uslovima prirodnog i veštačkog osvetljenja u pilotskoj kabini.
Posadi vazduhoplova mora da se omogući podešavanje jasnoće prikaza.
Prikupljanje i ažuriranje podataka
Prikupljanje i ažuriranje podataka koji se koriste u prikazu vrši se u skladu sa zahtevima koji se odnose na sistem kvaliteta vazduhoplovnih podataka.
Na prikazu se omogućava automatsko prihvatanje autorizovanog ažuriranja postojećih podataka i propisno unošenje autorizovanih podataka i odgovarajućih ažuriranja tih podataka na prikaz.
Na prikazu se omogućava ažuriranje autorizovanih podataka koje je izvršeno manuelno, uz jednostavnu verifikaciju pre prihvatanja podataka.
Ažuriranje koje je izvršeno manuelno razlikuje se na prikazu u odnosu na autorizovane podatke i njihovo autorizovano ažuriranje i ne može da utiče na čitljivost prikaza.
Podaci o izvršenom ažuriranju se čuvaju, uključujući datum i vreme kada je ono izvršeno.
Posadi vazduhoplova se omogućava prikaz ažuriranja, tako da mogu da revidiraju ažurirani sadržaj i provere da li je on unet u sistem.
Testovi performansi, alarmi i pokazivači neispravnosti
U vazduhoplovu se omogućava testiranje osnovnih funkcija prikaza koje, za slučaj neispravnosti, daje informacije o tome koji su elementi sistema neispravni i postoji odgovarajući alarm ili pokazivač nespravnosti sistema.
Rezervna podrška
U cilju omogućavanja bezbedne navigacije u slučaju neispravnosti elektronskog prikaza vazduhoplovne karte - ICAO, uspostavlja se odgovarajuća rezervna (back-up) podrška koja sadrži:
1) uređaje koji omogućavaju bezbedno preuzimanje funkcija prikaza kako bi se sprečilo nastajanje kritične situacije kao posledice neispravnosti;
2) elemente kojima se omogućava bezbedna navigacija u nastavku leta.
XV. KARTA MINIMALNIH RADARSKIH APSOLUTNIH VISINA - ICAO
Funkcija
Karta minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije koje omogućavaju praćenje i unakrsnu proveru apsolutnih visina koje dodeljuje kontrolor letenja koristeći sistem za ATS nadzor.
Na lako uočljivom mestu na licu karte minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO prikazuje se napomena da karta može da se koristi samo za unakrsnu proveru apsolutnih visina dodeljenih u periodu kada je vazduhoplov identifikovan.
Raspoloživost
Karta minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO se stavlja na raspolaganje korisnicima ako su uspostavljene procedure radarskog vektorisanja i ako minimalne apsolutne visine vektorisanja ne mogu adekvatno da budu prikazane na karti standardnih instrumentalnih odlazaka (SID) - ICAO ili karti standardnih instrumentalnih dolazaka (STAR) - ICAO.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti mora da bude dovoljna da efikasno prikaže informacije koje se odnose na procedure radarskog vektorisanja.
Karta se izrađuje u razmeri.
Projekcija
Za izradu karte minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira geodezijsku liniju.
Duž ivice karte se postavlja skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv aerodroma na kome su uspostavljene procedure radarskog vektorisanja ili naziv koji se odnosi na prikazani deo vazdušnog prostora, ako se procedure radarskog vektorisanja primenjuju na više aerodroma.
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuje linija obale svih velikih vodenih površina, velikih jezera i reka, osim ako ona prekriva sadržaj koji je od većeg značaja za funkciju karte.
Na karti se prikazuju odgovarajuće kote i prepreke.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje srednja vrednost magnetske deklinacije za prikazanu oblast, zaokružena na najbliži stepen.
Smerovi, putanje i radijali
Vrednosti smerova, putanja i radijala koje su prikazane na karti izražavaju se u odnosu na magnetski sever.
Podaci o aerodromima
Svi aerodromi koji se nalaze u posmatranoj završnoj kontrolisanoj oblasti se prikazuju na karti, pri čemu se za prikazivanje, ako je to primenjivo, koriste simboli za poletno-sletnu stazu.
Na karti se prikazuje nadmorska visina primarnog aerodroma, zaokružena na najbliži metar ili stopu.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone i njihove oznake se prikazuju na karti.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Na karti se prikazuju sledeće komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju:
1) odgovarajuća radio-navigaciona sredstva i njihove oznake;
2) horizontalne granice vazdušnog prostora;
3) značajne tačke koje su elementi standardnih procedura instrumentalnog odlaska i dolaska;
4) prelazna apsolutna visina, ako je uspostavljena;
5) informacije u vezi sa radarskim vektorisanjem, uključujući:
(1) jasno naznačene minimalne apsolutne visine vektorisanja, zaokružene na prvih viših 50 m (100 ft);
(2) horizontalne granice sektora minimalnih apsolutnih visina vektorisanja koje su definisane smerovima i radijalima ka, odnosno od radio-navigacionih sredstava, zaokružene na najbliži stepen (ili, ako to nije praktično, geografskim koordinatama izraženim u stepenima, minutima i sekundama) i prikazane punom linijom, tako da jasno razgraničavaju uspostavljene sektore;
(3) krugove sa poluprečnicima u intervalima od 20 km ili 10 NM (ili, ako je to praktično, u intervalima od 10 km ili 5 NM), koji su prikazani tankom isprekidanom linijom, sa vrednostima poluprečnika na obodu svakog kruga i sa centrom u glavnom VOR uređaju ili u referentnoj tački aerodroma, odnosno helidroma, ako na njemu ne postoji VOR uređaj;
(4) napomene koje se odnose na korekciju usled efekta niske temperature, ako je to primenjivo;
6) postupci za komunikaciju, uključujući pozivne znake i kanale odgovarajućih jedinica kontrole letenja.
Na karti se prikazuje, ako je to moguće, tekstualni opis odgovarajućih postupaka za slučaj prekida komunikacije.
ZAVRŠNE ODREDBE
Prestanak važenja drugih propisa
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o vazduhoplovnom informisanju ("Službeni glasnik RS", br. 61/16 i 79/17).
Stupanje Pravilnika na snagu
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Priloge 1-7, koji su sastavni deo ovog pravilnika, objavljene u "Sl. glasniku RS", br. 142/2020, možete pogledati OVDE