POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKAO PROGRAMU RANOG OTKRIVANJA PROMENA FUNKCIJE I REMODELINGA LEVE KOMORE I CIRKADIJALNOG RITMA KRVNOG PRITISKA KOD HIPERTENZIVNIH TRUDNICA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2021. GODINU("Sl. list AP Vojvodine", br. 66/2020) |
Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom (u daljem tekstu: Odluka) utvrđuje se Program ranog otkrivanja promena funkcije i remodelinga leve komore i cirkadijalnog ritma krvnog pritiska kod hipertenzivnih trudnica u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2021. godinu (u daljem tekstu: Program), kao i obim sredstava za njegovo sprovođenje i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.
Program iz člana 1. ove odluke čini njen sastavni deo.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".
PROGRAM
RANOG OTKRIVANJA PROMENA FUNKCIJE I REMODELINGA LEVE KOMORE I CIRKADIJALNOG RITMA KRVNOG PRITISKA KOD HIPERTENZIVNIH TRUDNICA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2021. GODINU
I
Prikaz i analiza postojeće situacije
Hipertenzija je jedan od vodećih faktora rizika za nastanak kardiovaskularnih i cerebrovaskularnih bolesti. U Srbiji skoro 50% adultne populacije ima povišen krvni pritisak. Naročito veliki problem predstavjaju trudnice sa hipertenzijom, jer se kod njih značajno češće trudnoća komplikuje preeklampsijom, eklampsijom i peripartalnom kardiomiopatijom, kao i zastojem u intrauterinom razvoju i rastu ploda. Poznato je da se kod žena koje imaju povišen krvni pritisak u trudnoći češće javlja arterijska hipertenzija u narednim trudnoćama. Prema podacima iz svetske literature 10-15% trudnica ima hipertenziju, a hipertenzivni sindrom u trudnoći, jedan je od vodećih uzroka morbiditeta majke i ploda i sačinjava 15-33% ukupnog maternalnog mortaliteta, tj. na drugom je mestu kao uzrok smrti majke. Osim toga, žene koje su imala hipertenziju u toku trudnoće, čak i ako je ona bila tranzitorna, imaju u narednom periodu života četiri puta veći rizik da obole od hipertenzije i dva puta veći rizik da obole od ishemijske bolesti srca u odnosu na normotenzivne trudnice.
Takođe, prema podacima iz literature, kod hipertenzivnih trudnica nastaje dijastolna disfunkcija leve komore, depresija sistolne funkcije, smanjenje minutnog volumena, disfunkcija leve pretkomore, povećanje mase miokarda, kao i promene geometrije leve komore u smislu ekscentrične hipertrofije i koncentričnog remodelinga.
Prema preporukama Internacionalnog udruženja za hipertenziju u trudnoći, potreban je tzv. rani skrining trudnica pre 20. gestacijske nedelje (GN) u smislu ehokardiografskog pregleda i 24-satnog ambulatornog monitoringa krvnog pritiska (AMKP) u cilju registrovanja potencijalno rizičnih grupa trudnica za razvoj gestacijske hipertenzije i pre-eklampsije. Takođe se navodi da je neophodno svim hipertenzivnim trudnicama navedene preglede ponavljati u toku trudnoće, kao i meriti saturaciju kiseonikom. Vrednost saturacije kiseonikom, koja se dobija pulsnim oksimetrom, ispod 90%, je indikacija za završavanje trudnoće kod teških oblika gestacijske hipertenzije i pre-eklampsije.
Od septembra 2013. do decembra 2016. godine, iz sredstava budžeta AP Vojvodine, realizovan je poseban program zdravstvene zaštite ranog otkrivanja promena u sistolnoj i dijastolnoj funkciji miokarda leve komore kod hipertenzivnih trudnica. U okviru navedenog programa, nabavljena je savremena medicinska oprema (dva aparata za ehokardiografski pregled, pet aparata za dvadesetčetvorosatni ambulatorni monitoring krvnog pritiska i EKG-a, aparat za električnu defibrilaciju i pulsnog oksimetra).
U Institutu za kardiovaskularne bolesti Vojvodine rade se kardiološki i ehokardiografski pregledi trudnica, koje imaju hipertenziju, 24-satni monitoring krvnog pritiska i EKG-a.
Osim toga, u toku dosadašnje realizacije ovog programa, pokazala se potreba i za pregledima trudnica koje imaju druga kardiološka oboljenja. Zbog toga su lekari, uključeni u ovaj program, pregledali i trudnice sa poremećajima srčanog ritma, bolestima srčanih zalistaka, urođenim srčanim anomalijama, ali i sa ishemijskom bolesti srca, kao i preglede trudnica koje su zatrudnele metodom asistirane reprodukcije (IVF metodom), koje su pod naročitim rizikom od gestacijske hipertenzije, preeklampsije i peripartalne kardiomiopatije.
Od septembra 2013. do kraja 2016. godine pregledano je skoro 1000 trudnica, kojima je urađeno 2320 kardioloških pregleda, 2873 ehokardiografskih pregleda i 2271 pregleda 24-satnim AMKP i EKG-a. Od januara 2018. godine i do novembra tekuće 2020. godine, pregledano je još 927 trudnica, kojima je urađeno 2240 kardioloških pregleda, 2124 ehokardiografskih pregleda i 1655 pregleda 24-satnim AMKP i EKG-a.
Veoma je važno napomenuti da se broj svih gore navedenih stavki iz godine u godinu povećava što ukazuje na sve veću potrebu za pregledima ovakve vrste.
Redovnim kardiološkim kontrolama postiže se adekvatno praćenje i lečenje ove posebno vulnerabilne populacije, a savremenim dijagnostičkim metodama mogu se registrovati posebno rizične grupe trudnica kod kojih se češće javljaju komplikacije kako kod majke tako i kod ploda. Analizom podataka dobijenih u toku sprovođenja ovog programa izdvojili su se određeni parametri funkcije srca koji su statistički značajno povezani sa intrauterinim zastojem u rastu i prevremenim porođajem. Naučni radovi iz ove oblasti, na kojima su radili koordinator i članovi tima ovog programa, prezentovani su, i biće prezentovani do kraja tekuće godine, na značajnim evropskim i svetskim kardiološkim kongresima, ali i kongresima koji su bili posvećeni hipertenziji u trudnoći i kardiološkim problemima u trudnoći (do sada ukupno 18 radova).
Na osnovu do sada objavljenih radova nastalih kao rezultat realizacije ovog programa, u julu 2019. godine Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine, Sremska Kamenica je dobio poziv da postane deo je dobio poziv da bude deo svetskog Registra za kardiološke bolesti u trudnoći - ROPAC-a: Registry Of Pregnancy And Cardiac disease / European Society of Cardiology.
Svim navedenim je potvrđeno da je od krucijalnog značaja utvrđivanje odsustva očuvanog dnevno-noćnog ritma krvnog pritiska (što se dijagnostikuje 24-satnim AMKP), ali i promena u funkciji i remodelingu leve komore (što se dijagnostikuje ehokardiografskim pregledom) kod hipertenzivnih trudnica u odnosu na ishod trudnoće. Na taj način moguće je adekvatnije ordinirati antihipertenzivnu terapiju i sprovesti češće kontrole trudnica iz ove posebno rizične grupe.
Na osnovu do sada urađenog, sigurno je da postoji velika potreba za pregledima ovakve vrste, kao i potreba za pregledima trudnica koje imaju druga kardiološka oboljenja, ali i trudnica koje su zatrudnele IVF metodom, te bi u nastavku ovog programa, pomenuti tim koji je obučen za ovakve vrste pregleda, obavljao iste.
Članom 12. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", broj 25/19) utvrđeno je da autonomna pokrajina može doneti posebne programe zdravstvene zaštite za pojedine kategorije stanovništva, odnosno vrste bolesti koje su specifične za autonomnu pokrajinu, a za koje nije donet poseban program zdravstvene zaštite na republičkom nivou, te utvrditi cene tih pojedinačnih usluga, odnosno programa.
Program ranog otkrivanja promena funkcije i remodelinga leve komore i cirkadijalnog ritma krvnog pritiska kod hipertenzivnih trudnica u AP Vojvodini za 2021. godinu realizovaće Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine, Sremska Kamenica.
II
Ciljevi, aktivnosti, metodologija realizacije i indikatori programa
Opšti cilj programa
- smanjiti broj komplikacija u trudnoći i tokom porođaja, nastalih kao posledica hipertenzije.
Specifični ciljevi programa
- rano otkrivanje potencijalno ugroženih trudnica i pravovremeno ordiniranje adekvatne kardiološke terapije;
- kontrola efikasnosti terapije ponovljenim ehokardiografskim i kardiološkim pregledom;
- izrada protokola za registraciju i praćenje hipertenzivnih trudnica, koji bi - i po završetku ovog programa - služio kao baza za rutinsko monitorisanje trudnica kod kojih se postavi dijagnoza hipertenzije, ali i trudnica koje imaju druga kardiološka oboljenja;
- analiza rezultata pravovremenog tretmana i kontrole hipertenzivnih trudnica u odnosu na nastanak komplikacija u toku trudnoće, kao i u toku i nakon porođaja.
Aktivnosti programa
Planirano je da programom bude obuhvaćeno više od 300 hipertenzivnih trudnica i trudnica koje imaju ostale kardiološke bolesti. Planirano je da se urade dva kardiološka i dva ehokardiografska pregleda u toku trudnoće (prvi nakon postavljanja dijagnoze hipertenzije i drugi, kontrolni u trećem trimestru trudnoće), kao i kontrolni kardiološki i ehokardiografski pregled šest nedelja nakon porođaja, što predstavlja oko 900 kardioloških i oko 900 ehokardiografskih pregleda, tj. ukupno oko 1.800 pregleda - uz merenje saturacije kiseonikom pulsnim oksimetrom svakoj trudnici na svakom pregledu (oko 600 merenja). Takođe, planirano je da se uradi minimalno jedan dvadesetčetvorosatni ambulatorni monitoring krvnog pritiska i EKG u toku trudnoće i šest nedelja nakon porođaja, tj. ukupno oko 600 pregleda dvadesetčetvorosatnog ambulatornog monitoringa krvnog pritiska i EKG-a.
Metodologija sprovođenja programa
Hipertenzivne trudnice i trudnice koje imaju ostala kardiološka oboljenja na pregled na Kliniku za kardiologiju Instituta za kardiovaskularne bolesti Vojvodine - iz opštih bolnica i domova zdravlja s teritorije Autonomne pokrajine Vojvodine - upućivaće nadležni lekari ginekolozi-akušeri iz Klinike za ginekologiju i akušerstvo Kliničkog centra Vojvodine, opštih bolnica i domova zdravlja.
Pregledi će se obavljati na Klinici za kardiologiju Instituta za kardiovaskularne bolesti Vojvodine. Preglede će raditi lekari subspecijalisti, kardiolozi, zaposleni na Klinici za kardiologiju Instituta za kardiovaskularne bolesti Vojvodine, a koji rade i u Kabinetu za ehokardiografiju, odnosno u Kabinetu za očitavanje ambulatornog monitoringa krvnog pritiska. U realizciji programa učestvovaće i medicinske sestre koje rade u Kabinetu za ehokardiografiju, odnosno u Kabinetu za očitavanje ambulatornog monitoringa krvnog pritiska.
Indikatori
Realizacija programa će se pratiti kroz zadate indikatore: nabavku potrebne opreme i preglede trudnica: kardiološke i ehokardiografske i preglede AMKP trudnica.
III
Finansijska sredstva potrebna za realizaciju programa
TABELARNI PRIKAZ UKUPNIH TROŠKOVA ZA REALIZACIJU PROGRAMA ZA 2021. GODINU
Tabela 1
- u dinarima
Redni broj |
NAZIV TROŠKOVA PROGRAMA |
IZNOS UKUPNO POTREBNIH SREDSTAVA |
1 |
2 |
3 |
1. |
TROŠKOVI USLUGA I NAKNADA |
1.992.409,92 |
|
UKUPNO: |
1.992.409,92 |
TABELARNI PRIKAZ TROŠKOVA USLUGA I NAKNADA LICA ANGAŽOVANIH NA REALIZACIJI PROGRAMA
Tabela 1.1.
- u dinarima
Redni broj |
Broj učesnika u programu |
Bruto iznos |
Neto iznos |
1. |
jedanaest (11) doktora medicine - specijalista kardiologije i četiri (4) medicinske sestre |
1.992.409,92 |
1.470.000,00 |
|
UKUPNO 1.1.: |
1.992.409,92 |
1.470.000,00 |