ODLUKA O UPRAVLJANJU RIZICIMA DAVAOCA LIZINGA KOJI NASTAJU PO OSNOVU UVOĐENJA NOVIH PROIZVODA/USLUGA ("Sl. glasnik RS", br. 149/2020)

Uvodna odredba

1. Ovom odlukom propisuju se bliži kriterijumi i način za identifikaciju, merenje i procenu rizika, odnosno upravljanje rizikom kojem je u svom poslovanju izložen davalac lizinga po osnovu uvođenja novih proizvoda, usluga i aktivnosti u vezi s procesima i sistemima davaoca lizinga (u daljem tekstu: nova usluga).

Značenje pojedinih pojmova

2. Nova usluga, u smislu ove odluke, jeste usluga koju davalac lizinga nije pružao pre stupanja na snagu ove odluke, a koja je srodna finansijskom lizingu, odnosno koja se uobičajeno obavlja uz delatnost finansijskog lizinga (operativni lizing, povratni finansijski lizing - eng. sale&lease back i sl.).

Usluga operativnog lizinga je pravni posao između davaoca lizinga i primaoca lizinga, kojim se davalac lizinga obavezuje da primaocu lizinga prenese ovlašćenje držanja i korišćenja predmeta lizinga (pokretnu nepotrošnu stvar ili nepokretnu stvar koja je u svojini davaoca lizinga), na određeno vreme, a primalac lizinga se obavezuje da davaocu lizinga plaća ugovorenu naknadu za korišćenje predmeta lizinga, u ugovorenim rokovima, pri čemu:

1) ukupna vrednost predmeta lizinga ne mora da utiče na visinu naknade za korišćenje predmeta lizinga;

2) davalac lizinga većim delom zadržava rizike i koristi koji proističu iz prava svojine koje ima na predmetu lizinga, odnosno ne prenosi ih na primaoca lizinga;

3) davalac lizinga snosi troškove amortizacije predmeta lizinga;

4) primalac lizinga nema ugovoreno pravo opcije otkupa predmeta lizinga.

Usluga povratnog finansijskog lizinga (eng. sale&lease back) je pravni posao između davaoca lizinga i primaoca lizinga, kojim se primalac lizinga, koji je prvobitni vlasnik predmeta lizinga, obavezuje da proda ovaj predmet davaocu lizinga, koji potom taj predmet predaje na korišćenje primaocu lizinga, odnosno prenosi ovlašćenje držanja i korišćenja predmeta lizinga primaocu lizinga, na određeno vreme, pri čemu se primalac lizinga obavezuje da davaocu lizinga za taj prenos plaća naknadu, u ugovorenim rokovima.

Na pravne poslove (ugovore) operativnog lizinga, povratnog finansijskog lizinga i druge ugovore u okviru novih usluga u smislu ove odluke, shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuju obligacioni odnosi.

Na informisanje primaoca lizinga kod zaključenja ugovora o operativnom lizingu i ugovora o povratnom finansijskom lizingu, kao i na formiranje dosijea primaoca lizinga, shodno se primenjuju odredbe propisa kojima se uređuje finansijski lizing.

Sistem upravljanja rizikom od uvođenja nove usluge

3. Davalac lizinga je dužan da uspostavi sveobuhvatan i pouzdan sistem upravljanja rizikom od uvođenja nove usluge i da odgovarajućim unutrašnjim aktima uredi proces uvođenja ove usluge, uključujući ulazak na nova tržišta, kao i uvođenje novih i izmene postojećih sistema, procesa, standarda i pravila u vezi s tom uslugom.

Proces uvođenja nove usluge

4. Davalac lizinga dužan je da proces uvođenja nove usluge uredi na način kojim se obezbeđuje usaglašenost ove usluge s propisima i unutrašnjim aktima koji se odnose na upravljanje rizicima.

Unutrašnjim aktima iz stava 1. ove tačke naročito se uređuje sledeće:

1) definisanje nove usluge;

2) proces donošenja odluke o uvođenju nove usluge, odnosno sva pitanja koja davalac lizinga uzima u obzir pre odlučivanja o ulasku na nova tržišta i uvođenju nove usluge;

3) obaveza razmatranja računovodstvenog tretmana nove usluge;

4) obaveza razmatranja načina određivanja cene nove usluge (mehanizam formiranja cena).

Davalac lizinga dužan je, pre uvođenja nove usluge, u skladu sa aktima iz stava 2. ove tačke da preduzme sledeće:

1) izvrši analizu svih rizika koji proizlaze iz uvođenja nove usluge;

2) izvrši analizu uticaja uvođenja nove usluge na profitabilnost davaoca lizinga;

3) utvrdi računovodstveni tretman novog proizvoda, odnosno elemente, metod obračuna i način računovodstvenog evidentiranja svih potraživanja, obaveza, rashoda i prihoda koji nastaju u vezi s novom uslugom;

4) utvrdi mehanizam formiranja cene nove usluge;

5) pribavi obrazloženo mišljenje organizacione jedinice u čijem je delokrugu upravljanje rizicima davaoca lizinga, odnosno obrazloženo mišljenje lica u finansijskom sektoru kome su povereni poslovi upravljanja rizicima poslovanja davaoca lizinga - o uticaju uvođenja nove usluge na rizike poslovanja davaoca lizinga;

6) pribavi obrazloženo mišljenje organizacione jedinice u čijem je delokrugu kontrola usklađenosti poslovanja davaoca lizinga, odnosno obrazloženo mišljenje lica u finansijskom sektoru kome su povereni poslovi upravljanja rizicima poslovanja davaoca lizinga - o usklađenosti uvođenja nove usluge s propisima i unutrašnjim aktima davaoca lizinga.

Licem u finansijskom sektoru iz stava 3. odredbe pod 5) i 6) ove tačke, pored davaoca lizinga, smatraju se i banka, društvo za osiguranje, pokrovitelj emisije hartija od vrednosti, društvo za upravljanje investicionim i dobrovoljnim penzijskim fondovima, brokersko-dilersko društvo, kao i drugo pravno lice koje se pretežno bavi finansijskom delatnošću u zemlji ili inostranstvu.

Poveravanjem poslova iz stava 3. odredbe pod 5) i 6) ove tačke, davalac lizinga ne oslobađa se odgovornosti za zakonitost obavljanja tih poslova.

Obaveštenje o uvođenju nove usluge

5. Davalac lizinga dužan je da Narodnu banku Srbije obavesti o uvođenju nove usluge najkasnije 60 dana pre planiranog uvođenja i da joj uz to obaveštenje dostavi sledeću dokumentaciju:

1) analize, odnosno mišljenja iz tačke 4. stav 3. ove odluke, s pratećom dokumentacijom;

2) prikaz mehanizma formiranja cene nove usluge;

3) odluku o uvođenju nove usluge;

4) detaljne informacije o predmetu lizinga;

5) model ugovora o novoj usluzi koji će davalac lizinga zaključivati s primaocem lizinga i reprezentativni primer ove usluge, a koji sadrži sve elemente na osnovu kojih se mogu utvrditi uslovi pod kojima će se ta nova usluga koristiti;

6) ako će oglašavati novu uslugu - informaciju o načinu na koji će se vršiti to oglašavanje, kao i predlog oglasne poruke, u skladu s propisom kojim se uređuje oglašavanje usluga.

Rok iz stava 1. ove tačke računa se od dana dostavljanja uredne dokumentacije iz tog stava.

Ako je po obaveštenju iz stava 1. ove tačke zatražila dopunu dokumentacije, Narodna banka Srbije može odrediti rok pre čijeg isteka davalac lizinga ne može dostaviti tu dopunjenu dokumentaciju.

Rok iz stava 3. ove tačke ne može biti duži od šest meseci.

Evidencija novih usluga

6. Davalac lizinga uspostavlja i vodi jedinstvenu evidenciju u vezi sa uvođenjem nove usluge.

Davalac lizinga dužan je da izvod iz evidencije iz stava 1. ove tačke dostavlja Narodnoj banci Srbije polugodišnje, i to sa stanjem na dan 30. juna tekuće godine - najkasnije 31. jula tekuće godine, odnosno sa stanjem na dan 31. decembra tekuće godine - najkasnije 31. januara naredne godine.

Izvod iz evidencije davalac lizinga dostavlja na obrascu "Nova usluga" - Prilog 1, koji je odštampan uz ovu odluku i njen je sastavni deo.

Završna odredba

7. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 1. januara 2021. godine.

 

Prilog 1

 

Obrazac Nova usluga

 

Matični broj

Šifra delatnosti

PIB

Poslovno ime:

Sedište:

 

IZVOD IZ EVIDENCIJE PO VRSTI USLUGA DAVALACA LIZINGA

na dan ______________ 20__ godine

 

Redni broj	Vrsta usluge	Datum donošenja odluke o uvođenju nove usluge	Kategorija primaoca lizinga kojima se pruža nova usluga*							Ukupan iznos potraživanja	Iznos potraživanja od najvećeg dužnika po osnovu pružanja nove usluge
			Fizička lica	Poljoprivrednici	Preduzetnici	Pravna lica			Ukupno fizička lica/poljoprivrednici/ preduzetnici i pravna lica
						7a Mikro, mala i srednja pravna lica**	7b Ostala pravna lica	7v Ukupno pravna lica
1	2	3	4	5	6	7			8	9	10
1.
2.
3.

Napomene:

*Evidentira se broj fizičkih lica, poljoprivrednika, preduzetnika i pravnih lica po kategorijama.
**Mikro, mala i srednja pravna lica evidentiraju se u skladu s kriterijumima propisanim zakonom kojim se uređuje računovodstvo, i ne obuhvataju preduzetnike/poljoprivrednike.

U ___________________	M.P.	Lice ovlašćeno za sastavljanje i dostavljanje izveštaja
dana _______ 20__. godine		________________________________