PROGRAMKORIŠĆENJA SREDSTAVA OSTVARENIH OD NAKNADE ZA KORIŠĆENJE ŠUMA I ŠUMSKOG ZEMLJIŠTA NA TERITORIJI GRADA KRAGUJEVCA ZA 2021. GODINU("Sl. list grada Kragujevca", br. 4/2021) |
Programom korišćenja sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Kragujevca za 2021. godinu (u daljem tekstu: Program) utvrđuje se namena i način korišćenja sredstava od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta planiranih u budžetu grada Kragujevca za 2021. godinu.
Sredstva od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta namenjena su za realizaciju planova, programa, projekata i drugih aktivnosti u oblasti zaštite i unapređenja šuma i šumskog zemljišta grada Kragujevca. Prilikom izrade programa pažnja je posvećena bitnim elementima u gazdovanju i korišćenju šuma, odnosno šumskog zemljišta. Šumski putevi - su od velikog značaja za funkcionisanje svakog sela, s obzirom da svako od njih raspolaže šumama i u privatnom vlasništvu. Putevi omogućavaju lakši i bezbedniji pristup parcelama pod šumama, a zavisno od uređenosti utiču i na očuvanost postojeće mehanizacije. Šumski putevi na teritoriji grada Kragujevca su u jako lošem stanju, prepuni dubokih rupa u kojima se zadržava voda nakon obilnih padavina, površina je klizava sa dubokim kolotrazima. Ovakvo stanje šumskih puteva predstavlja veliku opasnost, posebno po bezbednost vlasnika šuma prilikom seče šuma i prevoza ogrevnog drveta.
Program korišćenja sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta donosi se za svaku kalendarsku godinu.
Ovaj program sadrži: generalne karakteristike područja, zakonske osnove, finansijski plan za sprovođenje mera i aktivnosti na zaštiti šuma i šumskog zemljišta, sprovođenje programa i nadzor i završne odredbe.
II GENERALNE KARAKTERISTIKE PODRUČJA
1. Topografsko-geografske karakteristike
Grad Kragujevac zauzima središnji deo Srbije, smešten je u istočnom delu Šumadije i pripada Šumadijskom upravnom okrugu. Prostire se u kotlini između krajnjih ogranaka planine Rudnik (najveći vrh - "Cvijićev Vrh" 1.135 m.n.v), Crnog Vrha i Gledićkih planina (najveći vrh - "Samar" 922 m n.v.), omeđan je opštinom Topola na severu, opštinama Rača i Batočinom na severoistoku, Jagodinom na istoku, opštinom Gornji Milanovac na severozapadu, Knićom na zapadu, gradom Kraljevom na jugozapadu i Rekovcem na jugoistoku.
Kragujevac zahvata uglavnom slivno područje reke Lepenice i pruža se dužom osom u pravcu sever - jug dužinom od 38 km po liniji Resnik - Dulene, kraćom osom istok - zapad u dužini od 27 km linijom Donje Komarice - Donje Grbice.
Grad se nalazi na 44° 22′ 51 stepenu severne geografske širine i 20° 54′ 42" istočne geografske dužine, na nadmorskoj visini od 173-220 m. Gradsko područje se prostire na 835 km2.
Šumsko područje grada Kragujevca prostire se jednim delom na obroncima planine Rudnik a drugim delom na obroncima Gledićkih planina. Šume i šumsko zemljište sopstvenika na teritoriji grada Kragujevac pripadaju gružansko-lepeničko-jaseničkoj šumskoj oblasti.
Na teritoriji Kragujevca u pogledu reljefa razlikujemo: viši - planinski, srednji - pobrđe i niski - ravničarski deo. Pobrđe obuhvata najveći deo teritorije grada Kragujevca i prostire se od Đurisela do Lužnica na zapadu, na istoku od Trmbasa do Botunja, kao i pobrđa po dnu kragujevačke kotline. Visoko pobrđe javlja se po dnu i obodu Gornjolevačke kotline u Gornjoj i Donjoj Sabanti, Velikim Pčelicama i Velikoj Sugubini. U Kragujevačkoj kotlini javlja se uglavnom niže pobrđe i to na prostoru od Korićana do Resnika, koje se nalazi sa leve strane Lepenice pa do Botunja sa desne strane reke. Najpoznatija i najveća brda na području grada su: Žeželj (481 m) u selu Donja Sabanta, Livada (480 m) u selu Gornja Sabanta, Golija (450m) u selu Bukorovac, Gradina (416 m) u selu Donje Grbice, Glavica (495m) u selu Šljivovac, Rujevica (472m) u selu Drača. Na istoku teritorije Grada pružaju se obronci Crnog vrha, planine visoke 707 m. Poznatiji vrhovi su: Selakovo brdo (541m) u Velikoj Sugubini, Kotrljane (570 m) u Bukorovcu, Drenak (553 m) u Gornjim Komaricama, Pečene Livade (500m) u Donjim Komaricama. Najviši vrhovi na Gledićkim planinama koje se pružaju od Zapadne Morave do Kragujevca su Stražara (652 m) u Donjoj Sabanti, Guvnište (657m) u Velikim Pčelicama, Klik (517m) u Grošnici, Vučja kosa (587 m) u Adžinim Livadama, Crni vrh (895m) u Dulenu i dr.
Najveća reka Kragujevačke kotline, koja kroz nju protiče u dužini od 33 km je Lepenica (leva pritoka Velike Morave), koja izvire u selu Goločelo na Gledićkim planinama na 380 m n.v. i ima 28 pritoka, od kojih su najznačajnije Drenovačka reka i Uglješnica.
Od svog izvora Studenca teče u pravcu jugozapad - severoistok kroz Kragujevačku kotlinu do brda Šupljaja, zatim ka istoku kroz Badnjevačku klisuru i uliva se u Veliku Moravu, ima dužinu rečnog toka od 48 km.
Reka Uglješnica izvire u Ramaći na 620 m n.v. i njen rečni tok ima dužinu 35 km, uliva se u Lepenicu kod sela Jovanovac.
Reka Jasenica izvire na planini Rudnik na 880 m n.v. iz izvora Teferič, ima dužinu toka od 79 km i površinu sliva od 1.339 m2, jedna od njenih većih pritoka je reka Srebrnica koja teče sa Rudnika od sela Ljubičevca do Stragara u dužini od 12 km.
Grošnička reka izvire ispod Dulenskog Crnog vrha i Gledićkih planina na 800 m n.v na izvorištu Hajdučka voda, desna je pritoka Lepenice i celim tokom dužine od 17 km teče kroz Kragujevačku kotlinu.
2.3. Morfološko-pedološke karakteristike
Na području grada Kragujevca zastupljeni su raznovrsni tipovi zemljišta, koji su formirani pod uticajem specifičnih pedogenetskih činilaca (reljefa, klime, vodotokova, sastava tla, vegetacije i erozivnog procesa), tako da postoji sedam osnovnih tipova zemljišta: aluvijum, smonica 33,5%, gajnjača 26,6%, skeletoidna zemljišta 24,5%, podzol, crvenica i smeđa zemljišta. Planinske predele karakterišu skeletna zemljišta koja sadrže veliku količinu sitnijeg i krupnijeg kamena, niska pobrđa gajnjača, rečne doline aluvijalno zemljište, dok se erozivno područje nalazi u severozapadnom delu planinskog područja.
3.1. Klima, temperatura vazduha i padavine
U Kragujevcu dominira umerenokontinentalna klima sa prosečnom godišnjom temperaturom +11.5 °C, najhladniji mesec je januar -5 °C, a najtopliji mesec je jul +27 °C. Najvlažniji mesec je decembar u kome je prosečna vlažnost vazduha 79%, a najsuvlji mesec je septembar u kome je vlažnost vazduha 39%. Prosečna godišnja količina padavina je 550 l/m2. Dani sa temperaturom preko 25 °C variraju, ali prosečno ih ima 92, ledenih dana (ispod nule) ima 96, broj dana pod snegom je 34 (najviše u januaru). Najviše padavina ima u junu - prosek 83 l/m2, a najmanje padavina u februaru - prosek 32 l/m2. Prosečan broj sunčanih sati - 5.5 h/dan, najmanji broj sunčanih sati ima u decembru 2.1 h/dan, a najveći broj sunčanih sati ima u jun 8.8 h/dan.
Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku Srbije, ukupno obrasla šumska površina na teritoriji grada Kragujevca u 2011. godini iznosila je 88.425 ha. Šumski fond u državnom vlasništvu obuhvata površinu od 28.543 ha (32%). U privatnom vlasništvu se nalaze šume u površini od 59.882 ha (68%). U strukturi šumskog fonda, po površini, visoke šume učestvuju sa 45,3%, izdaničke 51,1%, šikare i šibljaci sa 3,6%. Ukupna zapremina drvne mase je 3,5 miliona kubika. Posmatrano po osnovnim kvalitativnim kriterijumima, dominiraju manje kvalitetne lišćarske šume, koje su po zapremini zastupljene sa 92,2% dok visoko kvalitetne četinarske šume zauzimaju 7,8%.
Zastupljenost pojedinih šumskih formacija: bukva 51,5%; cer 15,5%; kitnjak 10,3%; sladun 6,9%; crni bor 6,9%; grab 3,2%; lužanjak 1,8% i bagrem 1,1% što ukupno čini 97,2% zapremine, a na ostalo 2,8% zastupljeno je oko 40 različitih vrsta drveća.
Zakonom o šumama ("Sl. glasnik RS", br. 30/2010, br. 93/2012, 89/2015 i 95/18 - dr. zakon) uređuje se očuvanje, zaštita, planiranje, gajenje i korišćenje šuma, raspolaganje šumama i šumskim zemljištem, nadzor nad sprovođenjem zakona, kao i druga pitanja značajna za šume i šumsko zemljište. Očuvanje, zaštita i unapređenje stanja šuma, korišćenje svih potencijala šuma i njihovih funkcija i podizanje novih šumskih sastojina u cilju postizanja optimalne šumovitosti, prostornog rasporeda i strukture šumskog fonda u Republici su delatnosti od opšteg interesa. Zakonom je propisano da se obezbeđuju uslovi za održivo gazdovanje šumama i šumskim zemljištem, na način i u obimu kojim se trajno održava i unapređuje njihova proizvodna sposobnost, biološka raznovrsnost, sposobnost obnavljanja i vitalnost i unapređuje njihov potencijal za ublažavanje klimatskih promena, kao i njihova ekonomska, ekološka i socijalna funkcija, a da se pri tom ne pričinjava šteta okolnim ekosistemima.
Sredstva ostvarena od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta u visini 70%, prihod su budžeta Republike Srbije, a u visini od 30% prihod su jedinice lokalne samouprave.
Iz budžeta jedinice lokalne samouprave mogu se finansirati aktivnosti na unapređenju opštekorisnih funkcija šuma od značaja za lokalnu samoupravu (komunalne, sportsko-rekreativne i druge aktivnosti i objekti), u skladu sa programom koji donosi nadležni organ lokalne samouprave. Pored privredno- ekonomskog značaja šuma od velikog značaja su i ekološki, sportsko-rekreativni i turistički značaj šuma i šumskog zemljišta. Ekološki značaj šuma se ogleda u znatnom povećanju kiseonika u atmosferi i smanjenju ugljen- dioksida. Pored ovog, šume imaju veliku ulogu i u prečišćavanju vazduha, zadržavaju veliku količinu prašine, čađi, aerosoli i drugih štetnih materija. Šume takođe filtriraju vodu, sprečavaju klizišta i erozije, smanjuju buku i ublažavaju klimatske promene. Sportsko-rekreativni značaj je zastupljen kroz aktivnosti i sadržaje raznih saveza, klubova i udruženja.
Zakonom o naknadama za korišćenje javnih dobara ("Sl. glasnik RS", br. 95/18) propisano je da prihodi ostvareni od naknade za korišćenje drveta u visini od 30% pripadaju budžetu jedinice lokalne samouprave.
IV FINANSIJSKI PLAN ZA SPROVOĐENJE MERA I AKTIVNOSTI NA ZAŠTITI ŠUMA I ŠUMSKOG ZEMLJIŠTA PREDVIĐENIH PROGRAMOM
Sredstva za realizaciju Programa korišćenja sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Kragujevca za 2021. godinu, u ukupnom planiranom iznosu od 500.000,00 dinara ostvariće se od dela naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta (30%) koja se naplaćuje po Zakonu o šumama ("Službeni glasnik RS", br. 30/10, 93/12, 89/15 i 95/18 - dr. zakon) i dela naknade za korišćenje drveta (30%) koja se naplaćuje po Zakonu o naknadama za korišćenje javnih dobara ("Sl. glasnik RS", br. 95/18).
Sredstva predviđena ovim programom u iznosu 500.000,00 dinara koristiće se namenski za finansiranje obaveza lokalne samouprave utvrđenih Zakonom o šumama, a kroz sprovođenje mera i aktivnosti na popravci i rehabilitaciji šumskih puteva na teritoriji grada Kragujevca.
Neiskorišćena sredstva u 2021. godini, prenose se u narednu godinu i biće raspoređena u Programu korišćenja sredstava od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Kragujevca za 2022. godinu.
Tabela 1. Plan korišćenja sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta
Red. broj |
Planiran prihod/ din |
Planiran Rashod/din |
Planirani radovi |
Napomena |
1. |
500.000 |
500.000 |
radovi na popravci i rehabilitaciji šumskih puteva na teritoriji grada Kragujevca |
Radovi će biti izvedeni tokom 2021. godine |
UKUPNO |
500.000 |
500.000 |
|
|
V SPROVOĐENJE PROGRAMA I NADZOR
Opredeljena sredstva u iznosu od 500.000,00 dinara sa uračunatim PDV-om koristiće se u skladu sa Programom za korišćenje sredstava od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Kragujevca za 2021. godinu.
Nadzor nad realizacijom Programa sprovodi Gradska uprava za društvene delatnosti i poslove sa građanima.
Gradska uprava za društvene delatnosti i poslove sa građanima dostavlja izveštaj o trošenju sredstava od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Kragujevca za 2021. godinu, ministarstvu nadležnom za oblast šuma do 31. marta tekuće godine za prethodnu godinu.
Ovaj program objaviti u "Službenom listu grada Kragujevca".