PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU GODIŠNJEG PROGRAMA OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA ZA 2021. GODINU("Sl. glasnik RS", br. 36/2021) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se Godišnji program osnovnih geoloških istraživanja iz oblasti: osnovnih geoloških istraživanja za izradu geoloških karata, hidrogeoloških istraživanja, inženjerskogeoloških istraživanja, istraživanja mineralnih resursa, geodiverziteta i geoekoloških istraživanja.
Osnovna geološka istraživanja iz člana 1. ovog pravilnika, vršiće se prema Godišnjem programu osnovnih geoloških istraživanja za 2021. godinu, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
GODIŠNJI PROGRAM
OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA ZA 2021. GODINU
CILJ IZVOĐENJA OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA
Cilj realizacije Programa osnovnih geoloških istraživanja za 2021. godinu (u daljem tekstu: Program) je izučavanje litosfere; utvrđivanje potencijalnosti područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina; utvrđivanje stanja i karakteristika stena i tla; utvrđivanje geotehničkih osobina tla za potrebe planiranja namene prostora i pogodnosti terena za izgradnju; obavljanje istraživanja radi izrade geoloških karata i zaštite životne sredine, na prostoru Republike Srbije.
Planirana je realizacija osnovnih geoloških istraživanja prema godišnjem programu, koja će obuhvatiti:
1) osnovna geološka istraživanja za izradu geoloških karata;
2) osnovna istraživanja geoloških resursa u oblasti hidrogeoloških, inženjerskogeoloških istraživanja, istraživanja metaličnih, nemetaličnih i energetskih mineralnih resursa;
3) izradu projekata i studija iz oblasti geodiverziteta i geoekologije;
4) ostale stručne aktivnosti - unos podataka dobijenih geološkim istraživanjima u formu Geološkog informacionog sistema Srbije (u daljem tekstu: GeolISS).
I OSNOVNA GEOLOŠKA ISTRAŽIVANJA ZA IZRADU GEOLOŠKIH KARATA OPŠTEG TIPA I PRATEĆIH TUMAČA
Programom se planira nastavak terenskih, laboratorijskih i kabinetskih istraživanja na započetim projektima izrade Geološke karte Srbije razmere 1:50.000, (u daljem tekstu: GK Srbije). Uz predviđene radove, obavezan segment radova je i vektorizacija i uvođenje u GeolISS aplikaciju pripremljenih listova geoloških karata, što podrazumeva i nov pristup istraživanju korišćenjem svih dostupnih podataka dobijenih izradom tematske geološke karte, podataka istraživanja energetskih, nemetaličnih i metaličnih mineralnih sirovina, inženjerskogeoloških i hidrogeoloških istraživanja i korišćenjem aero i satelitskih snimaka.
1. Geološka karta Srbije razmere 1:50.000
Osnovni značaj geološke karte jedne zemlje se ogleda u formiranju visokog nivoa poznavanja geološke građe državne teritorije sa ciljem sagledavanja postojećih prirodnih geoloških resursa i planiranja njihovih daljih istraživanja. Izradom geološke karte dobija se nova kvalitetna geološka osnova formacionog tipa, koja će poslužiti kao osnova za brojne radove koji čine stručnu nadgradnju i formiranje niza aplikativnih metalogenetskih, inženjerskogeoloških, hidrogeoloških, ekogeoloških, seizmoloških i drugih, za privredu izuzetno značajnih karata.
GK Srbije se radi na formatizovanoj topografskoj osnovi iste razmere, pravougaonog oblika prosečna površina oko 550 km2.
Izrada GK Srbije, predstavlja višegodišnji istraživački posao, čija se realizacija mora vezati za rad po listovima. U tom smislu se, za izradu jednog lista GK Srbije (zavisno od geološke složenosti proučavanog terena) predlaže dvogodišnja ili trogodišnja faza izrade. Vreme izrade lista geološke karte zavisi u velikoj meri od složenosti geološke građe i stepena dosadašnje istraženosti.
Tokom 2021. godine planira se nastavak geoloških istraživanja na izradi GK Srbije, na sledećim listovima, kao i početak istraživanja na tri nova lista i to:
- list Višegrad 2, II godina istraživanja;
- list Sjenica 3, II godina istraživanja;
- list Lapovo 3, II godina istraživanja;
- list Bor 1, II godina istraživanja;
- list Lapovo 4 II godina istraživanja;
- list Pirot 1 i 2, II godina istraživanja;
- list Kruševac 3, II godina istraživanja;
- list Čačak 3, I godina istraživanja;
- list Vršac 4 i Rešica 3, I godina istraživanja;
- list Valjevo 1, I godina istraživanja.
Novi listovi GK 1:50 koji počinju da se realizuju u 2021. godini su: list Čačak 3, Vršac 4 i Rešica 3 i Valjevo 1. Radovi na listovima: Višegrad 2, list Sjenica 3, list Lapovo 3, list Bor 1, list Lapovo 4, list Pirot 1 i 2, i list Kruševac 3. Tokom 2021. godine na ovim listovima su planirani kabinetski i terenski istražni radovi. Kabinetski istražni radovi obuhvataju pripremne radove (prikupljanje dokumentacije, izrada faktografske karte, izrada fotogeološke karte i dr.). Terenski istražni radovi obuhvataju rekognosciranje terena kao osnovnu metodu terenskog rada u prvoj godini.
2. Sinteza geoloških formacija na završenim listovima Geološke karte Srbije razmere 1:50.000
Osnovni zadatak realizacije ovog projekta je priprema urađenih i recenziranih Geoloških karata i tumača za štampu.
U toku 2021. godine planirana je izrada finalne verzije pravilnika za izradu druge faze GK Srbije i izrada Stratigrafskog leksikona za grupu listova u severozapadnoj i zapadnoj Srbiji u sklopu geotektonske jedinice Dinarida (listovi Zvornik 1, 2, 3, 4, Šabac 3, 4, Bijeljina 1, 2, 3, 4). Radovi na izradi Stratigrafskog leksikona predstavljaju nastavak radova započetih 2020. godine.
II OSNOVNA ISTRAŽIVANJA GEOLOŠKIH RESURSA U OBLASTI HIDROGEOLOŠKIH, INŽENJERSKOGEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA, ISTRAŽIVANJA METALIČNIH, NEMETALIČNIH I ENERGETSKIH MINERALNIH RESURSA
Izvođenje hidrogeoloških istraživanja ima za cilj, pre svega, izradu Osnovne hidrogeološke karte 1:100.000, utvrđivanje stanja, potencijala i mogućnosti korišćenja resursa podzemnih voda i geotermalne toplote na teritoriji Republike Srbije.
1.1. Izrada Osnovne hidrogeološke karte razmere 1:100.000
Osnovna hidrogeološka karta Republike Srbije, razmere 1:100.000 (u daljem tekstu: OHGK), predstavlja grafički i tekstualni prikaz osnovnih hidrogeoloških svojstava stenskih masa i rasprostranjenja običnih, termalnih i mineralnih podzemnih voda. Kartom se prikazuje rasprostranjenje stena po vodopropusnosti i klase izdani klasifikovane po hidrogeološkim svojstvima - hidrogeološkim parametrima koji pokazuju mogućnosti njihovog formiranja, prihranjivanja i dreniranja. Karta sadrži prikaz kvantitativnih i kvalitativnih karakteristika podzemnih voda izdvojenih hidrogeoloških kategorija sa karakterističnim hidrogeološkim pojavama i vodnim objektima. Tekstualni deo karte predstavlja tumač. Njime se u osnovnom, opisuju uslovi formiranja, rasprostranjenja i dreniranja izdani u okviru izdvojenih hidrogeoloških kategorija stena, rezerve i kvalitet podzemnih voda, hidrogeološke vodonosnici termalnih voda, mogućnosti ugrožavanja izdani od zagađenja i dr.
OHGK je osnova za buduću izradu hidrogeoloških karata različitih razmera i namena, kao i detaljna istraživanja i rešavanja konkretnih zadataka iz oblasti korišćenja, zaštite i upravljanja podzemnim vodama na teritoriji Republike Srbije. OHGK predstavlja jednu od osnovnih podloga i preduslova za integralno upravljanje i održivi razvoj vodnih resursa na teritoriji Republike Srbije u skladu sa nacionalnim propisima o vodama i geološkim istraživanjima, Okvirnom direktivom o vodama Evropske Unije (ODV EU) i drugim relevantnim propisima.
Za 2021. godinu planiran je nastavak istraživanja na 4 lista i početak istraživanja na 1 listu, i to:
- list Kuršumlija, V godina istraživanja;
- list Leskovac, IV godina istraživanja;
- list Čačak, III godina istraživanja;
- list Bor, II godina istraživanja;
- list Bačka Palanka, početak istraživanja.
1.2.1. Hidrogeotermalna potencijalnost magmatogenih kompleksa južne i istočne Srbije - četvrta godina istraživanja
Cilj ovih istraživanja jeste da se u domenu mladih magmatogenih kompleksa južne i istočne Srbije definiše hidrogeotermalni potencijal, odnosno geotermalni potencijal iz termalnih voda koje ističu na površinu i potencijal hidrogeoloških struktura za akumuliranje i iznalaženje novih količina termalnih voda; podrazumevajući pri tome da je formiranje termalnih voda u genetskoj vezi sa magmatogenim kompleksima. Istraživanja na prostoru južne i istočne Srbije predstavljaju nastavak istraživanja koja su vršena tokom perioda 2014-2017. godina, na prostoru vulkanogenih oblasti Rogozne, Kopaonika i Golije.
Studijskim istraživanjima treba da se utvrde: količina, temperatura, hemijski sastav i faktori i hidrogeološki uslovi formiranja termalnih voda; kao i da se definiše ukupni hidrogeotermalni potencijal predmetnih magmatogenih oblasti i mogućnosti iznalaženja i zahvatanja novih količina resursa termalnih voda. Tokom 2018. godine izrađene su: geološka, strukturno-tektonska i hidrogeološka karta, razmere 1:300.000, i rekognosciran je teren u užim područjima izvorišta (pojava) termalnih voda; odnosno, tokom 2019. i 2020. godine, za magmatogena područja bujanovačko-vranjske kotline, Leca, Jastrebca i južnog dela Balkanida, su: obrađeni i analizirani rezultati ranijih hidrogeoloških i drugih istraživanja, izrađene hidrogeološke karte (razmere 1:100.000) sa hidrogeološkim katastrima termalnih voda i izvršena ispitivanja hemijskog sastava termalnih voda.
Projektovane aktivnosti u 2021. godini predviđaju prikupljanje rezultata ranijih istraživanja i njihovu obradu i analizu, hidrogeološko kartiranje užih oblasti izvorišta (pojava) termalnih voda u severnom delu Balkanida i južnom delu Karpata, izradu hidrogeološke karate razmere 1:100.000 i hidrogeološkog katastra za dato područje istraživanja, kao i obradu i analizu postignutih podataka i ažuriranje karata razmere 1:300.000 (geološka, hidrogeološka, strukturno-tektonska). Na datom istražnom prostoru nalaze se pojave termalnih i subtermalnih voda: Bele Palanke, Niške banje, Ostrovačkih termi, Okruglice, Niševca, Popšičke banjice, Topila, Miljkovca, Sokobanje, Jošanice, Vrela, Knjaževačke banjice, Krivog vira, Grlišta i drugih pojava na pravcu regionalnih geoloških struktura koje one markiraju.
Završetak ovog projekta planiran je do 2024. godine.
1.2.2. Ažuriranje podataka GeolISS u cilju formiranja Hidrogeološkog katastra Republike Srbije
Prethodnih godina su formirane baze hidrogeoloških podataka: izvorišta za javno vodosnabdevanje, pojava termalnih i mineralnih voda, vodnih pojava i objekata registrovanih pri izradi OHGK Republike Srbije, razmere 1:100.000 i Preliminarne OHGK Republike Srbije, razmere 1:100.000. Budući da svi hidrogeološki podaci formiranih baza pripadaju sadržaju jedinstvene baze hidrogeoloških podataka, neophodno je da se ona permanentno ažurira novim prikupljenim hidrogeološkim podacima; kao i da se permanentno kreira i usaglašavanje sa formom GeolISS.
U 2020. godini radilo se na standardizaciji i usaglašavanju hidrogeoloških podataka iz svih pomenutih baza i na analizi i definisanju jedinstvene hidrogeološke baze podataka u okviru GeolISS. U vezi sa tim zaključeno je, da je u narednom periodu potrebno vršiti analizu i ažuriranje postojećih podataka urađenih listova OHGK i njihovo finalno usaglašavanje sa formom GeolISS, zatim, definisanje metoda usaglašavanja forme Hidrogeološkog katastra RS prikazane kroz radove u toku 2018. i 2019. godine kao i metode za standardizaciju prikaza podataka kroz Preliminarnu OHGK RS, razmere 1:100.000 (rađene u toku 2016. i 2017. godine).
U 2021. godini predviđa se ažuriranje pojedinih elemenata baze hidrogeoloških podataka, prikupljanje i obrada dostupnih hidrogeoloških podataka pri izradi OHGK i drugih studijskih istraživanja, do nivoa koji omogućava njihov unos u bazu GeolISS. Konkretno predviđa se prikupljanje i obrada hidrogeoloških podataka prikupljenih pri istraživanjima na OHGK u prethodnoj godini (listovi: Novi Sad, Čačak, Leskovac, Kuršumlija i Bor), kao i na studiji istraživanja hidrogeotermalne potencijalnosti (za magmatogeno područje Jastrebca i južnog dela Balkanida). Klasifikacija podataka će podrazumevati obradu i analizu podataka u okviru: izvorišta za javno vodosnabdevanje, pojava termalnih i mineralnih voda i, izvora i bunara.
1.2.3. Studije uticaja klimatskih promena na podzemne vode na području Posavine u Republici Srbiji
Cilj ovih studijskih istraživanja jeste da se u saradnji sa stručnjacima iz inostranstva, koji rade na studijama sa ovom temom, razradi metodologija istraživanja i na našim prostorima. U tom cilju izabrano je područje Posavine za koje je procenjeno da mogu da se očekuju uticaji klimatskih promena. Klimatske promene su veoma značajne za istražno područje iz razloga što se stanovništvo u velikom broju bavi zemljoradnjom koja je direktno zavisna od klime i nivoa podzemnih voda. Poplave koje su bile izazvane velikim količinama padavina tokom zimskih i prolećnih meseci, kao i velike suše u toku leta, u pojedinim godinama, imale su veliki uticaj na nivoe podzemnih i površinskih voda, kao i na obradivo zemljište koje preovlađuje.
Tokom 2020. godine vršeno je prikupljanje podataka režimskih osmatranja podzemnih i površinskih voda i njihova obrada i analiza. Definisan je režim i hidraulička veza podzemnih i površinskih voda i glavni elementi klime za analizu klimatskih promena, izvršena je analiza modula površinskog oticaja u slivu Save, bilans voda na datom istražnom području i definisani su elementi za unos u bazu podataka.
Prikupljeni podaci i rezultati Studije uticaja klimatskih promena na podzemne vode na području Posavine u Republici Srbiji koriste se i za projekat TACTIC u okviru GeoERE, koja se odnosi na uticaj klimatskih promena na podzemne vode.
Za 2021. godinu predviđa se prikupljanje podatka režimskih osmatranja na datom istražnom području i njihova obrada i analiza radi definisanja uticaja klimatskih promena na podzemne vode.
Završetak ovog projekta planiran je do kraja 2021. godine.
1.2.4. Prikupljanje, ažuriranje i nadogradnja baze podataka o geotermalnim resursima Republike Srbije
Baza podataka o geotermalnim resursima Republike Srbije formirana je 2017. godine i sadrži raspoložive hidrogeološke podatke na osnovu ranijih istraživanja. Cilj Studije je redovno ažuriranje i nadogradnja baze podataka geotermalnim resursima.
Baza se dopunjuje novim, verifikovanim podacima o geotermalnim resursima i unosi se: precizne koordinate geotermalnih pojava i objekata, dopuna podataka o hemijskim analizama geotermalnih voda i izrada namenskih karata. Na osnovu podataka i prikupljenih informacija od korisnika određuje se i stanje korišćenja geotermalnih podzemnih voda.
Pored toga, postojeća baza je usklađena sa INSPIRE registrom koji predstavlja infrastrukturu prostornih informacija u Evropskoj zajednici. INSPIRE registar je primenjen iz razloga što se rezultati Studije koriste za realizaciju GeoERA projekta, pokrenutog od Asocijacije geoloških zavoda Evrope (EGS - EuroGeoSurveys), u čijoj realizaciji učestvuje i Geološki zavod Srbije.
Tokom 2020. godine baza termalnih i mineralnih voda je ažurirana i dopunjena sa novim podacima. Osim toga, baza je dopunjena radi usklađivanja sa INSPIRE registrom (infrastruktura za prostorne informacije u Evropi). Konstatovano je da sadrži 331 pojavu termalnih voda, koje se dominantno koriste za balneološke potrebe, dok se značajan broj termomineralnih voda flašira.
U 2021. godini predviđa se da postojeća baza geotermalnih resursa bude objedinjena u okviru jedinstvene baze hidrogeoloških podataka.
Završetak ovog projekta planiran je do 2021. godine.
2. Inženjerskogeološka istraživanja
Inženjerskogeološka istraživanja se izvode u cilju izrade inženjersko-geoloških karata, utvrđivanja stanja, svojstava i karakteristika stena i tla, utvrđivanja geotehničkih osobina tla za potrebe planiranja namene prostora i pogodnosti terena za izgradnju, kao i istraživanja radi zaštite životne sredine. Rezultat ovih istraživanja je i definisanje inženjerskogeološkog hazarda i rizika.
2.1. Izrada osnovne inženjerskogeološke karte Republike Srbije razmere 1:100.000
Osnovna inženjerskogeološka karta razmere 1:100.000 (u daljem tekstu: OIGK), predstavlja grafički i tekstualni prikaz osnovnih inženjersko-geoloških odlika stenskih masa i terena sa svim elementima koji definišu te odlike. Na karti se prikazuju inženjerskogeološke karakteristike terena, raspadnutost i izdeljenost stenskih masa, egzogeodinamički procesi i pojave i nivoi vode u terenu.
Tekstualni deo karte predstavlja tumač u kojem se daje tekstualni prikaz formiranja inženjerskogeoloških uslova u terenu: nastanak i razvoj procesa savremene egzogeodinamike, zastupljenost pojava, njihovo kategorisanje prema vrsti i aktivnosti, prognoza njihovog daljeg razvoja, nastanak i razvoj drugih vidova deformabilnosti terena i tla, kako u prirodnim uslovima, tako i pod uticajem različitih tehnogenih aktivnosti, stepen stabilnosti terena; vrste primenjenih metoda geotehničkih melioracija u terenu, vreme izvršenja, svrha primene i efekti ostvareni nakon izvođenja, hazard od pojava nestabilnosti terena i deformabilnosti tla.
Za 2021. godinu planiran je nastavak istraživanja na 6 listova OIGK i to:
- list Aleksinac - nastavak istraživanja;
- list Zvornik - nastavak istraživanja;
- list Boljevac - nastavak istraživanja;
- list Vrnjci - nastavak istraživanja;
- list Ivanjica - nastavak istraživanja;
- list Valjevo - nastavak istraživanja.
2.2. Katastar klizišta i nestabilnih padina na teritoriji Republike Srbije
Savremeni geološki procesi, pre svega procesi nestabilnosti i erodibilnosti, predstavljaju krupne probleme za racionalno privredno i urbanističko planiranje i projektovanje. Rezultati istraživanja po ovom projektu koristiće se za potrebe privrede u oblasti prostornog i urbanističkog planiranja, putnog i železničkog saobraćaja, elektroprivrede, vodoprivrede, poljoprivrede i šumarstva, rudarstva, zaštite životne sredine, civilne zaštite, odbrane itd. Ovaj višegodišnji projekat je započet u 2007. godini. Katastar klizišta se radi kroz aplikaciju GeolISS.
Cilj ovog projekta je: evidencija klizišta (aktivna, privremeno umirena i fosilna) i nestabilnih padina; procena uslova i mogućnosti aktiviranja procesa klizanja i definisanje geometrije klizišta (površine i zapremine masa koje su, ili bi bile zahvaćene procesom klizanja); procena moguće štete koju bi prouzrokovalo aktiviranje procesa klizanja; izrada geoloških karata hazarda i rizika; utvrđivanje prioriteta za detaljna geološka istraživanja, projektovanje i preduzimanje preventivnih ili sanacionih mera; predlaganje uvođenja preventivnih mera koje bi opasnost od aktiviranja procesa klizanja svela na najmanju meru; proširenje informacionog sistema i baze podataka o klizištima u Republici Srbiji; izrada projekta osmatranja (monitoringa) i kontrole procesa klizanja.
U prethodnom periodu evidentirana su klizišta na oko 30% teritorije Republike Srbije, uključujući rezultate projekta "Harmonizacija podataka o klizištima i obučavanje lokalnih samouprava za njihovo praćenje - BEWARE (BEyond landslide aWAREness)". Dinamika realizacije projekta je usporena nedostatkom sredstava, opreme i kadrova u Geološkom zavodu Srbije. Značajnija sredstva za rešavanje ove problematike su obezbeđenja tek nakon poplava maja 2014. godine.
Tokom 2019. i 2020. godine nastavljena su istraživanja na teritoriji opština Mionica i Ljig.
U toku 2020. izvedeno je istraživanje na ukupnoj površini terena od 65 km2, odnosno od 37 km2 površine klizišta. U narednoj, 2021. godini planiran je nastavak istraživanja na teritoriji pomenutih opština. Do okončanja terenskih istraživanja na opštinama Ljig i Mionica preostalo je da se izvedu istraživanja na površini od ~155 km2 (opština Mionica) i ~110 km2 (opština Ljig).
U narednoj 2021. godini planiran je nastavak istraživanja.
2.3. Izrada karte seizmičke rejonizacije sa istraživanjem geoloških uslova za određivanje nacionalnih parametara prema Euro Code-u 8 (EC8-1)
Delovi teritorije Republike Srbije ispoljavaju povećanu seizmičku aktivnost zbog čega se pri projektovanju i izgradnji objekata moraju poštovati pravila seizmičke izgradnje. S obzirom na važeće standarde u toj oblasti, neophodno je uraditi novu kartu seizmičkog hazarda, i izvršiti rejonizaciju i modeliranje terena za određivanje nacionalnih parametara neophodnih za analizu i određivanje realnih seizmičkih uticaja na objekte. Postojanje zvanične Karte seizmičkog hazarda omogućuje nesmetanu primenu važećih evropskih standarda EC8-1 u projektovanju i izgradnji objekata.
Svrha inženjerskogeoloških istraživanja je utvrđivanje osnovnih tipova seizmičkih modela tla i rejonizacija teritorije Republike Srbije prema njima.
U 2017. godini izvršena su geofizička istraživanja i ispitivanja na do sada izvedenim istražnim bušotinama.
Uzimajući u obzir sredstva koja su potrebna za realizaciju ovog projekta (oko 50 miliona dinara), ideja je da se pokuša da se sredstva obezbede putem donacija.
U periodu od 2018. godine do 2020. godine projekat nije finansiran, jer sredstva nisu obezbeđena kroz donacije.
3. Istraživanje mineralnih sirovina
Tokom 2021. godine planira se nastavak geoloških istraživanja metaličnih, nemetaličnih i energetskih mineralnih sirovina koja imaju za cilj utvrđivanje stanja, iznalaže novih mineralnih sirovina, opšta metalogenetska izučavanja terena Srbije uz geološko-ekonomsku procenu resursa i rezervi mineralnih sirovina Srbije.
Razvoj i primena novih metoda geoloških istraživanja kao i savremeni način prikaza geoloških podataka, predstavljenih u GIS formatu, iziskuju i izradu različitih specijalističkih geoloških karata (metalogenetskih, mineragenetskih, progniznih i dr.), koje će omogućiti jasniji uvid u potencijalnost područja i stvoriti osnovu za precizniju geološko-ekonomsku ocenu resursa mineralnih sirovina Republike Srbije.
3.1.1. Izrada metalogenetske karte razmere 1:50.000
Razvoj i primena novih metoda geoloških istraživanja kao i savremeni način prikaza geoloških podataka, predstavljenih u GIS formatu, podrazumevaju izradu različitih specijalističkih geoloških karata (metalogenetskih, mineragenetskih, progniznih i dr.), koje će omogućiti jasniji uvid u potencijalnost područja i stvoriti osnovu za precizniju geološko-ekonomsku ocenu resursa mineralnih sirovina Republike Srbije.
Metalogenetske karte predstavljaju grafički prikaz razmeštaja ležišta čvrstih mineralnih sirovina uslovljen geološkim razvojem ispitivanog područja. Osnovu za izradu metalogenetskih karata predstavlja formaciona karta.
Proces izrade metalogenetskih karata razmere 1:50.000 načelno bi trebalo da se zasniva na efikasnim metodologijama koje su dale pozitivne rezultate. Shodno tim metodologijama, uz uvažavanje specifičnosti geološke građe, metalogenetskog i geotektonskog razvoja terena na teritoriji naše zemlje, metalogenetske karte biće bazirane na formacionoj osnovi, tj. povezanosti ležišta i pojava mineralnih sirovina sa određenim metalogenetskim sredinama - rudnim i rudonosnim formacijama.
Tokom 2021. godine planira se nastavak geoloških istraživanja na izradi MK Srbije razmere 1:50.000, na sedam listova, kao i početak istraživanja na jednom novom listu i to:
- list Prijepolje 1, I godina istraživanja;
- list Prijepolje 2, završna faza; izrada tumača;
- list Žagubica 2, završna faza; izrada tumača;
- list Lapovo 2, III godina istraživanja;
- list Višegrad 4, II godina istraživanja;
- list Pljevlja 2, II godina istraživanja;
- list Zvornik 1, II godina istraživanja;
- list Zvornik 2, II godina istraživanja.
3.1.2. Geološke karakteristike i potencijalnost opštine Priboj - I faza istraživanja
Osnovni cilj Projekta je da se na osnovu rezultata ranijih istraživanja i uz novo prikupljene podatke sa terena, prikaže mineralno-sirovinski potencijal opštine Priboj.
Projektovana geološka istraživanja treba da omoguće ocenu potencijalnosti istražnog područja u pogledu mogućnosti pronalaženja mineralnih sirovina kroz:
- bliže upoznavanje osnovnih metalogenetskih obeležja istražnog prostora;
- registrovanje rudnih mineralizacija (poznate i novo otkrivene) i njihovih genetskih tipova;
- utvrđivanje povezanosti morfostrukturnih oblika sa različitim tipovima rudnih mineralizacija;
- izdvajanje perspektivnih zona za nastavak istraživanja.
Tokom I faza istraživanja obaviće se prikupljanje, sistematizacija i analiza postojeće dokumentacije o ranijim istraživanjima na teritoriji opštine Priboj.
Realizacija Projekta je predviđena u periodu 2021-2022. godine.
3.1.3. Geološke karakteristike i potencijalnost opštine Prijepolje - I faza istraživanja
Osnovni cilj Projekta je da se na osnovu rezultata ranijih istraživanja i uz novo prikupljene podatke sa terena, prikaže mineralno-sirovinski potencijal opštine Prijepolje.
Projektovana geološka istraživanja treba da omoguće ocenu potencijalnosti istražnog područja u pogledu mogućnosti pronalaženja mineralnih sirovina kroz:
- bliže upoznavanje osnovnih metalogenetskih obeležja istražnog prostora;
- registrovanje rudnih mineralizacija (poznate i novo otkrivene) i njihovih genetskih tipova;
- utvrđivanje povezanosti morfostrukturnih oblika sa različitim tipovima rudnih mineralizacija;
- izdvajanje perspektivnih zona za nastavak istraživanja.
Tokom I faza istraživanja obaviće se prikupljanje, sistematizacija i analiza postojeće dokumentacije o ranijim istraživanjima na teritoriji opštine Prijepolje.
Realizacija Projekta je predviđena u periodu 2021-2022. godine.
3.1.4. Geološke karakteristike i potencijalnost opštine Prokuplje završetak istraživanja
Osnovni cilj Projekta je da se na osnovu rezultata ranijih istraživanja i uz novo prikupljene podatke sa terena, prikaže mineralno-sirovinski potencijal opštine Prokuplje.
Projektovana geološka istraživanja treba da omoguće ocenu potencijalnosti istražnog područja u pogledu mogućnosti pronalaženja mineralnih sirovina kroz:
- bliže upoznavanje osnovnih metalogenetskih obeležja istražnog prostora;
- registrovanje rudnih mineralizacija (poznate i novo otkrivene) i njihovih genetskih tipova;
- utvrđivanje povezanosti morfostrukturnih oblika sa različitim tipovima rudnih mineralizacija;
- izdvajanje perspektivnih zona za nastavak istraživanja.
Tokom istraživanja obaviće se prikupljanje, sistematizacija i analiza postojeće dokumentacije o ranijim istraživanjima na teritoriji opštine Prokuplje.
U toku 2020. godine urađena je sistematizacija i analiza postojeće dokumentacije o ranijim istraživanjima. Istraživanja su bila skoncentrisana na prostore južno, odnosno jugozapadno od Prokuplja, odnosno obuhvatala su prostore na Pasjači i Vidojevici. Posle rekognosciranja terena, na odabranom prostoru izvršena je geološka prospekcija mineralnih sirovina 1:50.000, na površini od 100 km2. Laboratorijska ispitivanja obuhvatila su hemijske analize, mineraloško-petrološka ispitivanja, pri čemu je tokom istraživanja uzeto 16 uzoraka. Dat je detaljan prikaz mineralno-sirovinskih resursa i potencijalnosti opštine gde su opisane sve pojave ležišta metaličnih i nemetaličnih mineralnih sirovina sa njihovim metalogenetskim, odnosno mineragenetskim karakteristikama.
Za 2021. godinu planira se nastavak geoloških istraživanja na području severnog i krajnjeg jugozapadnog dela opštine Prokuplje.
Realizacija Projekta započela je 2020. godine, a završetak se planira u 2021. godini.
3.1.5. Prognozno-metalogenetska i geološko-ekonomska ocena resursa i rezervi metaličnih i nemetaličnih mineralnih sirovina Srbije - Aneks Podprojekta 6 - ažuriranje podataka
Realno sagledavanje geološkog i ekonomskog potencijala metaličnog i nemetaličnog mineralno-sirovinskog kompleksa Republike Srbije kao i njegova adekvatna geološko-ekonomska ocena, predstavljaju osnovu za geološko prognoziranje prisustva ležišta mineralnih sirovina na njenoj teritoriji i izradu dugoročne strategije njihovih geoloških istraživanja. Imajući u vidu značaj pomenutih geoloških aktivnosti za obezbeđenje novih rudnih rezervi, smatramo neophodnim da se u fazi nastavka realizacije projekta "Prognozno-metalogenetska i geološko-ekonomska ocena resursa i rezervi metaličnih i nemetaličnih mineralnih sirovina Republike Srbije", kao dopuna projekta, sprovede popis svih ležišta i pojava metaličnih i nemetaličnih mineralnih sirovina koje su dosadašnjim istražnim radovima od 2010-2021. godine, uočene na njenoj teritoriji.
Zatim da se izvrši njihova sistematizacija prema unapred definisanim kriterijumima i pristupi ažuriranju baze podataka u kojoj će biti inkorporirani rezultati prethodnih istraživanja.
Prikupljeni podaci će biti obrađeni na način koji će omogućiti njihovo uključivanje u jedinstveni Geološki informacioni sistem Republike Srbije. Osnovni projekat koji je realizovan u periodu od 2006-2011. godine.
Za 2021. godinu planira se prikupljanje svih raspoloživih geoloških informacija metaličnih i nemetaličnih mineralnih resursa na teritoriji Republike Srbije, tj. dopuna sa novim podacima.
Realizacija Projekta se planira tokom 2021. godine.
3.2. Istraživanja metaličnih mineralnih sirovina
Istraživanja metaličnih mineralnih sirovina obuhvataju: analitičko istraživanje novih pojava i ležišta metaličnih mineralnih sirovina, definisanje potencijalnosti geoloških sredina, kao i sagledavanje mogućnosti za povećanje ukupne potencijalnosti resursa metalogenetskih oblasti i ležišta Srbije po pitanju zlata, srebra, mangana, hroma, molibdena, volframa, žive, urana, bakra, olova, cinka, antimona, kalaja i drugih metaličnih mineralnih sirovina.
3.2.1. Provera aeromagnetskih, gravimetrijskih i gamaspektrometrijskih anomalija na području Republike Srbije - nastavak istraživanja
Cilj istraživanja je definisanje uzročnika geofizičkih anomalija i pronalaženje novih, za sada nepoznatih ili nezabeleženih pojava metaličnih mineralnih sirovina. U okviru izdvojenih istražnih prostora, potrebno je uraditi proširenje već poznatih rudonosnih formacija.
Rezultati postignuti dosadašnjim istraživanjima (koja su najvećim delom obavljena u rejonu Stare planine, Golije i manjim delom na terenima Ozrena), definisali su veći broj do sada nepoznatih mineralizacija (zlata, bakra, bizmuta, volframa, gvožđa i dr.).
Dobijeni rezultati bi mogli biti iskorišćeni kao osnova za dalja, detaljna geološka istraživanja, koja bi mogla dovesti do ekonomske valorizacije kako novootkrivenih tako i poznatih pojava metaličnih mineralnih sirovina.
Sva ova istraživanja doprineće boljoj metalogenetskoj rejonizaciji terena Srbije i izdvajanju novih rudnih polja, odnosno preciznijem definisanju rudnih i rudonosnih formacija.
Provera će se izvršiti kroz geološku i magnetsku i radiometrijsku prospekciju, uz odgovarajuća laboratorijska ispitivanja (petrološka, mineraloška, hemijska) stena i ruda. Na osnovu dobijenih podataka oceniće se rudni značaj terena proverenih anomalija.
U toku 2018. godine, izvršena je prethodna provera gravimetrijskog minimuma na Goliji, kao i izučavanje aeromagnetnih anomalija. Započeta je prethodna provera sa rekognosciranjem na Ozrenu, te usputna provera gravimetrijskog maksimuma na prostoru dijabaz-rožnačke formacije i kvarcporfira na terenima oko Prijepolja. Rezultati terenskih i laboratorijskih ispitivanja ukazuju da se radi o vrlo perspektivnim terenima u smislu iznalaženje metaličnih mineralnih sirovina.
Na prostoru Kumanica-Pridvorica, je konstatovano povećanje volframa dok je sa prostora centralne aeromagnetske anomalije na Goliji, dobijeno značajno povećanje zlata. Takođe, na prostoru anomalije Gleđice potvrđeno je prisustvo zlata. Na prostoru Velike Župe (Prijepolje) je konstatovan sadržaj volframa do 1200 ppm.
Prema projektnom zadatku u toku 2019. godine izvršena je prethodna provera izdvojenih aeromagnetskih anomalija na širem prostoru Ozrena i Golije, na prostoru oko 200 km2. Ukupno je uzeto 30 uzoraka za laboratorijska ispitivanja. Registrovani su visoki sadržaji zlata, koji nisu zabeleženi u prethodnim istraživanjima.
U toku 2020. godine izvršen je nastavak provere aeromagnetskih, gravimetrijskih i gamaspektrometrijskih anomalija na ultramafitskom masivu Ozrena, koji su potencijalni indikatori rudonosnih terena, kao i blizina Golije na kojoj nisu, u potpunosti proverene sve anomalije, naročito gravimetrijske.
Za 2021. godinu planira se nastavak istraživanja na ovim rudnim rejonima kao i nastavak daljih istraživanja prema severozapadu (područje Zlatar - Priboj).
Realizacija Projekta je započeta u 2014. godini, a završetak se planira u 2024. godini.
3.2.2. Geofizička ispitivanja u okviru praćenja geoloških formacija po dubini - nastavak istraživanja
Tokom izrade listova raznih geoloških karata često se javlja problem nedostatka podataka koji se dobijaju bušenjem a koji su bitni za određivanje treće dimenzije kod izrade karata. Bušenje je u ovim uslovima skupa metoda, koja je pri izradi listova geoloških karata, zbog ograničenih sredstava, u ovom trenutku gotovo neprimenjiva.
Duboko geoelektrično ispitivanje pruža veliku pomoć u pribavljanju podataka po dubini. Ova metoda je proteklih decenija sistematski korišćena naročito za definisanje debljine neogenih sedimenata i/ili aluvijalno-deluvijalnih nanosa. Poslednjih godina je vršeno samo geoelektrično sondiranje na listu Bačka Palanka 2 do dubine 120 m. Do pre tri godine su vršena geoelektrična ispitivanja u više ugljonosnih basena i to do dubine do 700 m.
Sama geoelektrična merenja sprovode se po profilima koji su određeni od strane autora lista, ili nekog od geologa specijalista za određenu oblast, koji učestvuju u rešavanju konkretnih problema vezanih za list, ili za veći geološki prostor koji zahvata više listova, kako onih osnovne geološke tako i metalogenetske i hidrogeološke karte.
Geoelektrična sondiranja mogu poslužiti i za određivanje morfologije klizišta u kombinaciji sa refrakcionom seizmikom za potrebe izrade inženjerskogeoloških karata.
U toku 2019. godine geoelektrična sondiranja rađena su na listovima GK Bijeljina 4 i Šabac 3. Na području planine Iverak urađeni su profili i određen je kontakt cerskog granita prema sedimentima Iverka.
U toku 2020. godine, rađena su geofizička ispitivanja u okviru praćenja geoloških formacija po dubini na listu OGK Negotin 3, gde je vršeno geoelektrično sondiranje u istočnoj Srbiji, pri čemu je ispitivan kontakt neogenih sedimenata prema paleozoiku i sinaju (mezijska ploča).
Za 2021. godinu planira se izvođenje geofizičkih radova (sondiranje) na prostoru Pešterske visoravni. Cilj ovih istraživanja je određivanje dubine paleoreljefa (jurskih i trijaskih krečnjaka) kao i eventualno definisanje dubine i načina zaleganja ugljonosnih slojeva koji su registrovani na tim prostorima.
Realizacija Projekta se planira u periodu 2019. do 2022. godine.
3.2.3. Osnovna metalogenetska istraživanja ultramafita Srbije (Platinske grupe elemenata Au, Fe) - nastavak istraživanja
Iako postoje svi optimalni geološko-petrološki uslovi za otkrivanje ležišta platinske grupe elemenata, Au i pratećih mineralnih sirovina u ultramafitima Srbije, nekih značajnijih istraživanja do sada nije bilo. Zbog toga se istražni radovi obavljaju u dve faze.
Ultramafiti zahvataju relativno velike površine terena Srbije, a njihove matalogenetske karakteristika su do sada, većim delom bile izučavane na terenima južne Srbije, tačnije na prostoru Kosova i Metohije.
U prvoj fazi utvrđeni su orijentacioni ekonomski sadržaj platinske grupe elemenata, Au i pratećih mineralnih sirovina u ultramafitima Srbije. Na osnovu tih rezultata i kompletne kabinetsko-laboratorijske obrade podataka, utvrđeni su neophodni kriterijumi i "etaloni" za drugu fazu istraživanja perspektivnih lokacija.
Geološkim istraživanjima koja su sprovedena u 2016. godini na području Takova dobijeni su značajni rezultati prisustva platinske grupe elemenata. To ukazuje da i ostale terene Srbije koji su izgrađeni od stena ultramafita treba detaljnije istražiti u cilju otkrivanja do sada nepoznatih mineralizacija, u prvom redu metala iz platinske grupe elemenata.
U 2017. godini istražni radovi su vršeni u području Gokčanice. Izvršena je geološka prospekcija, rekognosciranje terena na površini od 100 km2 uz optimalan broj uzoraka za laboratorijska istraživanja. U više proba utvrđeni su visoki sadržaji Au, Ag, Cu, Pb, Zn i Bi.
Tokom 2018. godine vršeni su istražni radovi u ultramafitima i kontaktnim stenama područja Deli Jovana. Radovi su se sastojali od geološke prospekcije, rekognosciranja terena, uzimanja proba za hemijske analize, uzoraka za rudna i petrološka ispitivanja, a izvršena je i prospekcija šlihova. Geološkim istraživanjem područja Deli Jovana utvrđeni su lokaliteti sa prisustvom platinske grupe elemenata, zlata, srebra, olova, bakra, cinka, gvožđa, nikla i kobalta.
U 2019. godini prospekcijski radovi su obavljeni na terenima Fruške Gore, na području oko 130 km2. Za hemijska ispitivanja oprobovano je 60 uzoraka, za rudnomikroskopska ispitivanja deset uzoraka, za petrološka ispitivanja 15 uzoraka i 15 uzoraka šlihova. U ultramafitima su registrovani povećani sadržaji platine, srebra i zlata.
U 2020. godini, prospekcijski radovi obavljeni su na terenima Goča, na površini od 100 km2, na kontaktu ultramafita i kontaktnih stena čime bi se završila prva faza istraživanja, a započela druga faza istraživanja po osnovnom Projektu. Radovi su se sastojali od geološke prospekcije, rekognosciranja terena, uzimanja proba za hemijske analize, uzoraka za rudna i petrološka ispitivanja, a izvršena je i prospekcija šlihova. Za hemijska ispitivanja oprobovano je 42 uzoraka, uzeto je 5 uzoraka za rudno mikroskopska ispitivanja, 15 uzoraka za petrološka ispitivanja i 15 šlihova za kvantitativnu i kvalitativnu mineralošku analizu.
Na osnovu odličnih rezultata koji su dobijeni istražnim radovima prve faze istraživanja ultramafita i njihovih kontaktnih stena za drugu fazu istraživanja planirana su sledeća područja: Gokčanica, Deli Jovan, Lipivac i Veluće.
U području Gokčanice utvrđeni su visoki sadržaji: zlata, srebra, bakra i olova.
U 2021. godini počeće realizacija druge faze istražnih radova i to u području Gokčanice. Istražni radovi bi se obavili u ultramafitima područja Gokčanice i njihovim kontaktnim stenama, sastojali bi se od: geološke prospekcije mineralnih sirovina na topografskoj osnovi 1:25.000, oprobovanja prirodnih izdanaka, šlihovske prospekcije i laboratorijskih radova.
Realizacija Projekta je započeta u 2014. godini, a prva faza istraživanja završena je u 2020. godini. Druga faza istraživanja počinje tokom 2021. godine, a završetak se planira tokom 2025. godine.
3.2.4. Geološko-metalogenetska izučavanja područja duž novih putnih pravaca - koridora u Republici Srbiji - nastavak istraživanja
Imajući u vidu da se poslednjih godina vrši izgradnja relativno velikog obima putne mreže i da se tokom tih radova vrše prosecanja terena koji su izgrađeni od različitih geoloških formacija, postoji mogućnost da se tim radovima otkriju različite mineralne sirovine.
Osnovni cilj realizacije ovog projekta je da se, sa minimumom finansijskih ulaganja, prikupe značajni geološki podaci sa lokaliteta koji se "otkriju" prilikom građevinskih radova u okviru izgradnje puteva. Geološki podaci se prikupljaju zbog eventualnog otkrivanja novih pojava mineralnih sirovina, boljeg definisanja već poznatih pojava mineralnih sirovina, preciznijeg sagledavanja njihovih dimenzija, određivanja sadržaja korisnih komponenti, kao i zbog definisanja uslova formiranja i zakonomernosti razmeštaja prospektovanih potencijalno rudnih formacija. Na lokalitetima gde budu registrovane pojave klizišta, isti će biti istraženi sa stanovišta geotehničkih parametara i predložiće se način za njihovo saniranje.
U 2016. godini najveći obim osnovnih geoloških istraživanja (geološko rekognosciranje i profiliranje sa litogeohemijskim oprobovanjem, uz neophodan obim laboratorijskih ispitivanja) obavljen je na koridorima 11 i 10. Na području Takovo-Preljina, duž trase puta, otkrivene su interesantne mineralizacije antimona, hroma, nikla i žive.
Prateći građevinske radove, geološka istraživanja su na području Takovo-Preljina nastavljena i 2017. godine. Geološka istraživanja su nastavljena i na području izgradnje trase koridora 10, od Niša do Pirota, kada su presečene su dve metalogenetske zone: Ridanjsko-krepoljinska i Borska metalogenetska zona, u kojima su konstantovane vrlo interesantne mineralizacije bakra i zlata.
U toku 2018. godine, pored već započetih geoloških istraživanja na području Đerdapa, Prijepolja i Ozrena, započeta su istraživanja koja su pratila pripremne građevinske radove na više interesantnih lokacija, u području izgradnje koridora 11 (izgradnja tunela Munjino brdo i Laz). Na lokalitetu "Munjino brdo", iz jezgra bušotine koja se nalazi u filitima, dobijeni su sadržaji Au od 5,74 ppm, a Ag od 0,7 ppm. Takođe, značajne podatke dobijeni su kartiranjem i oprobovanjem hidrogeološke bušotine AB-1/18 (550 m), u okolini Aranđelovca, kada je izdvojeno nekoliko mineralizovanih zona, sa piritom, halkopiritom, magnetitom.
Tokom 2019. godine, istraživanja su obavljena na delu koridora 11 (Preljina-Požega), lokalitet Prilipac. Takođe su nastavljena istraživanja piroklastita dacitskog sastava na lokalitetu Ivanovci kod Ljiga. Potvrđeni su povišeni sadržaji berilijuma, niobijuma, volframa, srebra i torijuma. Nova istraživanja su rađena na području Ljubovija-Gračanica i Bobije. U okviru Dinarske metalogenetske provincije nastavljeno je rekognosciranje terena na području zapadno od Sjenice, Golije i Zlatara.
U toku 2020. godine, najveći obim istraživanja bio je usmeren na terene između Preljine i Požege (koridor 11) na kojima se grade tuneli Laz i Munjino brdo. Na ulazu u tunel Munjino brdo u grafitičnim škriljcima i filitima registrovani su povišeni sadržaji Cr i Ag. Na izlazu iz tunela koji se nalazi u pločastim i trošnim škriljacima sa partijama grafitičnih škriljaca registrovani su povišeni sadržaji Cr, Mn, Ag i Co.
Manji obim istraživanja bio je usmeren na područja severozapadno od Sjenice i na području Golije. Na području Golije, ispitivani su kontakti karbonskih filita i vulkanita, u kojima su povišeni sadržaji Ag i Sb. Na području Sjenice oprobovana je limonitisana silifikovana zona na lokalitetu Goveđak u kojoj su registrovani povišeni sadržaji Cu, Zn, As, Ag i Fe. U jurskim crnim laporcima na lokalitetu Jokovača registrovani su povišeni sadržaji Ni, Cr, As i Mn.
Za 2021. godinu, planiran je nastavak geoloških istraživanja na koridoru 11, odnosno na deonici Preljina-Požega, zatim na putnom pravcu Ruma-Šabac-Loznica i na svim drugim putnim pravcima čije trase prolaze kroz geološki interesantna područja.
3.2.5. Geološka istraživanja Cr i pratećih metala na teritoriji Republike Srbije - nastavak istraživanja
Cilj višegodišnjeg projekta je da se doistraže poznati i nedovoljno istraženi resursi hroma u onim rudnim poljima u kojima je utvrđeno njegovo prisustvo, i u kojima postoje realne pretpostavke za pronalaženje novih.
Predviđena geološka istraživanja su nastavak osnovnih geoloških istraživanja hroma i pratećih metala koja su započeta 2015. godine na području peridotitskog masiva Jelice. Na terenima Jelice, potvrđene su poznate pojave ruda hroma, koje po preliminarnim rezultatima mogu biti ekonomski značajna.
U 2017. godini istražni radovi su vršeni u području Trnave kod Raške. Izvršena je prospekcija mineralnih sirovina na površini od 80 km2 prilikom koje je uzet optimalan broj uzoraka za laboratorijska istraživanja. U više proba utvrđeni su visoki sadržaji hroma i bakra.
Tokom 2018. godine istraživanja su obavljena na terenima Zlatibora koji su izgrađeni od ultramafita i kontaktnih stena, gde su i grupisane značajne pojave hroma. Na prostoru od oko 80 km2 urađena je geološka prospekcija mineralnih sirovina na osnovi 1:25.000, uzimanje proba za hemijske analize, uzoraka za rudna i petrološka ispitivanja i šlihovska prospekcija.
U 2019. godini obavljena su geološka istraživanja ultramafita Zlatibora prema severoistoku, na prostoru od 100 km2. Za hemijska ispitivanja prikupljena su 55 uzorka, 10 uzoraka za rudnomikroskopska ispitivanja i 10 uzoraka za petrološka ispitivanja. Iz uzoraka rude hroma koji se nalaze u dunitima, utvrđeni su anomalni sadržaji platine, paladijuma i zlata. Najperspektivniji je lokalitet Panjak, gde je utvrđena rasprostranjena serpentinska kora raspadanja u kojoj su utvrđeni visoki sadržaji nikla i kobalta.
Tokom 2020. godine izvršena su geološka istraživanja u ultramafitima Maljena i Suvobora na površini od 80 km2, odnosno na kontaktu ultramafita sa okolnim stenama. Istražni radovi su se sastojali od: geološke prospekcije mineralnih sirovina na topografskoj osnovi 1:25.000, šlihovske prospekcije i laboratorijskih radova. Za hemijska ispitivanja prikupljena su 40 uzorka, 10 uzoraka za rudnomikroskopska ispitivanja, 15 uzoraka za petrološka ispitivanja i 10 šlihova za kvantitativnu i kvalitativnu mineralošku analizu.
Za 2021. godinu, planirano je da se nastave istražni radovi na području Maljena i Suvobora, jer je na ovim lokalitetima prvi put utvrđeno prisustvo zlata i srebra, a u više proba su utvrđeni visoki sadržaji hroma i vanadijuma. Istražni radovi bi se sastojali od: geološke prospekcije mineralnih sirovina na topografskoj osnovi 1:25.000, oprobovanja prirodnih izdanaka, šlihovske prospekcije i laboratorijskih radova.
Realizacija Projekta je započeta u 2015. godini, a završetak se planira u 2021. godini.
3.3. Istraživanja nemetaličnih mineralnih sirovina
3.3.1. Mineragenetske karakteristike i potencijalnost neogenih basena Srbije - nastavak istraživanja
Osnovni cilj predloženih istraživanja je da se na osnovu rezultata ranijih istraživanja i uz novoprikupljene podatke sa terena analizira mineralno-sirovinski potencijal neogenih basena Srbije, odnosno da se utvrde elementi zaleganja, oblik, veličina, prostorni položaj, mineralni sastav i ostali parametri neophodni za definisanje potencijalnosti pojedinih sirovina.
Problematika koja će se rešavati tokom projektovanih istraživanja usmerena je na ocenu potencijalnosti neogenih basena u pogledu mogućnosti pronalaženja mineralnih sirovina kroz: bliže upoznavanje osnovnih metalogenetskih obeležja istražnog prostora; registrovanje rudnih mineralizacija (poznate i novootkrivene) i njihovi genetski tipovi; određivanje glavnih strukturnih oblika i rupturnih pravaca prostora; utvrđivanje povezanosti morfostrukturnih oblika sa različitim tipovima rudnih mineralizacija i izdvajanje perspektivnih zona za nastavak istraživanja.
U 2016. godini terenska istraživanja izvedena su na terenima istočne Srbije u okviru neogenih basena Timočke Krajine. Sa tih prostora prikupljen je optimalan broj uzoraka za različita laboratorijska ispitivanja. Postignuti rezultati ukazuju na neminovnost daljih istraživanja u cilju boljeg definisanja mineragenetskih karakteristika neogenih basena Srbije.
U 2017. godini izvršena su istraživanja na području Zaječarskog, Lubničkog, Slatičkog, Šarbanovačkog i Zvezdansko-knjaževačkog basena. Prospekcija mineralnih sirovina izvršena je na preko 150 km2, snimljeno je 131 m lokalnih geoloških stubova i uzeta 32 uzorka za laboratorijska ispitivanja.
U toku 2018. godine vršena su istraživanja na širem području Zaječara. U okviru ovih istraživanja prikupljena je i sistematizovana postojeća dokumentacija o ranijim istraživanjima i izvršena analiza stepena geološke istraženosti odabranih neogenih basena sa aspekta resursa i rezervi mineralnih sirovina.
U toku 2019. godine istraživanja su obavljena u SI Srbiji (oblast zapadno od karpato-balkanida), i to u okviru sokobanjskog, žagubičkog, kučevskog i drugih basena. Prospekcija mineralnih sirovina izvršena je na preko 550 km2, snimljeno je 200 m lokalnih geoloških stubova i uzeta je 30 uzorka za laboratorijska ispitivanja.
U 2020. godini terenska geološka istraživanja izvedena su u neogenom basenu Vranja, u basenu Poljanice i u basenu Pčinje. U toku prospekcijskih radova, koji su realizovani na terenu koji obuhvata više od 600 km2, snimljeno je 199,5 m lokalnih geoloških stubova i uzeto je 63 uzorka za laboratorijska ispitivanja.
U 2021. godini realizovaće se geološka istraživanja na području Leskovačkog neogenog basena. Planirano je da istraživanja obuhvate: prikupljanje i sistematizovanje raspoloživih informacija iz postojeće dokumentacije, primenu kombinovanih geoloških metoda (kabinetskih i terenskih) i laboratorijskih ispitivanja u skladu sa prihvaćenom koncepcijom i metodologijom istraživanja; uradiće se ocena perspektivnosti istraživanih prostora za ekonomske tipove ležišta najznačajnijih mineralnih sirovina.
Realizacija Projekta je započeta u 2016. godini, a završetak se planira u 2022. godini.
3.4. Istraživanja energetskih mineralnih sirovina
Istraživanja energetskih mineralnih sirovina obuhvataju osnovna geološka istraživanja uglja, uljnih škriljaca i pratećih mineralnih sirovina.
3.4.1. Geološko-ekonomske karte čvrstih energetskih sirovina (ugalj i uljni škriljci) Srbije - nastavak istraživanja
Geološko-ekonomske karte predstavljaju grafički prikaz određenih geološko-ekonomskih parametara neke mineralne sirovine ili grupe sirovina na grafičkoj osnovi. Razmera karata zavisi od veličine prostora koji se na njima prikazuje. Cilj istraživanja ovog projekta bilo je strateško sagledavanje realnih potencijala čvrstih energetskih sirovina. Karte pružaju informacije o prostornom razmeštaju, kvantitativnim i kvalitativnim karakteristikama navedenih sirovina, njihovom stepenu istraženosti, proizvodnji, transportnim uslovima, troškovima istraživanja, prerade odnosno svim faktorima i pokazateljima geološko-ekonomske ocene.
Realizacija projekta "Geološko-ekonomske karte čvrstih energetskih mineralnih sirovina Srbije (ugalj i uljni škriljci)" otpočela je 2015. godine. Plan je bio da se u naredne četiri godine (2015-2019) u regionu Južne i Istočne Srbije obrade svi baseni, ležišta i pojave uglja i uljnih škriljaca koji im teritorijalno pripadaju. Tokom 2015. i 2016. godine započeta su studijska izučavanja u Nišavskom i Zaječarskom okrugu koja su rezultirala definisanjem kriterijuma izrade geološko-ekonomskih karata i izradom modela geološko-ekonomske karte Zaječarskog okruga.
Rad na realizaciji aneksa projekta "Geološko-ekonomske karte čvrstih energetskih sirovina Srbije (ugalj i uljni škriljci)" u 2017. godini izveden je prema planiranom obimu terenskih, kabinetskih i laboratorijskih radova. Radovi su izvođeni u okviru regiona južne i istočne Srbije, na teritorijama Topličkog, Pčinjskog, Pirotskog i Jablaničkog okruga. Na osnovu izvedenih istraživanja u 2017. godini urađen je model geološko-ekonomske karte Pirotskog, Pčinjskog, Topličkog i Jablaničkog okruga.
Tokom 2018. godine, obavljena su istraživanja u Borskom, Braničevskom i Podunavskom okrugu. Urađen je model geološko-ekonomske karte Podunavskog, Braničevskog i Borskog okruga.
Tokom 2019. godine završena je izrada geološko-ekonomske karte čvrstih energetskih sirovina (ugalj i uljni škriljci) za region Južne i Istočne Srbije. Realizacijom ovog projekta dobili smo geološko-ekonomsku kartu Regiona sa konkretnim informacijama o geološko-ekonomskoj vrednosti basena, ležišta i pojava čvrstih energetskih sirovina, na osnovu raspoloživih podataka. U narednom periodu izrada ovakve karte treba da bude realizovana u okviru GeolISS-a, čime će se u potpunosti odgovarati na savremene zahteve tržišta kao što su: brzina dobijanja informacija, ažurnost podataka i sl.
U 2020. godini, urađena je geološko-ekonomska karta čvrstih energetskih sirovina (ugalj i uljni škriljci) za kolubarski, moravički i mačvanski okrug u okviru regiona Šumadije i Zapadne Srbije. Terenske opservacije vršene su na području kolubarskog okruga, u valjevsko-mioničkom basenu.
Za 2021. godinu, planirana je izrada geološko-ekonomske karte čvrstih energetskih sirovina (ugalj i uljni škriljci) za zlatiborski, raški i šumadijski okrug, u okviru regiona Šumadije i Zapadne Srbije.
Realizacija Projekta je započeta u 2015. godini, a završetak se planira u 2022. godini.
III IZRADA PROJEKATA I STUDIJA IZ OBLASTI GEODIVERZITETA I GEOEKOLOGIJE
Za geoekološka istraživanja planirani su projekti i studije koji se odnose na zaštitu životne sredine u oblasti istraživanja i korišćenja geoloških resursa, kao i zaštitu geoloških vrednosti, retkosti i objekata koji mogu biti interesantni sa aspekta geonasleđa.
1. Geohemijska karta Srbije razmere 1:500.000
Geohemijska karta Republike Srbije 1:500 000 (stream, overbank i floodplain sedimenti) predstavlja kontinuitet geoloških i geohemijskih istraživanja na prostoru Republike Srbije. Stream, floodplain i overbank sedimenti predstavljaju reprezent kompozitnog materijala uglavnom svih stena slivnog područja. Analiza rezultata ovih istraživanja pomažu u utvrđivanju geohemijskih anomalija.
Realizacijom projekta biće utvrđene koncentracije esencijalnih, potencijalno toksičnih, toksičnih i kancerogenih elemenata. Rezultati istraživanja biće korišćeni u prospekciji mineralnih sirovina i u zaštiti životne sredine.
U terenskoj sezoni 2020. prikupljeni su uzorci sedimenata dela vodotokova koji pripadaju slivu Južne Morave. Ukupno je prikupljeno 56 uzoraka (560 poduzoraka).
Prikupljeni su uzorci sedimenata sa 35 manja vodotoka (41 lokacija uzorci iz viših i nižih horizonata i 15 samo iz viših). Ukupno je pokriveno oko 30% sliva Južne Morave.
Rezultati laboratorijskih analiza su saglasni sa očekivanim.
Istraživanjima u 2021. godini će se dobiti kompletnija slika sastava sedimenata (stream, overbank, floodplain) južne i jugoistočne Srbije.
Rezultati istraživanja provedenih u projektu "Geohemijska karta Republike Srbije 1:500 000 (stream, overbank i floodplain sedimenti)" su generalno primenjivi:
- aplikativno, kao indikatori u istraživanju ležišta mineralnih sirovina, i u definisanju životno ugroženih prostora (aktuelna i istorijska zagađenja);
- teorijski, u formiranju geohemijske baze podataka, utvrđivanja distribucije hemijskih elemenata (kvalitativna i kvantitativna analiza sadržaja hemijskih elemenata) koji imaju geogeno ili antropogeno poreklo.
U 2021. godini predviđen je nastavak istraživanja sedimenata (stream, overbank, floodplain) sliva južne Morave.
2. Geonasleđe i geodiverzitet Srbije
U Srbiji postoji veliki broj geoloških objekata, čitavi kompleksi geoloških entiteta od posebnog naučnog značaja, retkosti i lepote, koji su reprezentativni za područje Srbije.
Cilj projekta je da se analiziraju objekti geološkog nasleđa koji oslikavaju važne momente u razvoju zemljine kore na teritoriji Srbije kako bi se ovim pojavama, oblicima i procesima posvetila posebna pažnja u društvu, a istovremeno zaštitili od daljeg propadanja. Opšti cilj Projekta je mogućnost povezivanje u funkcionalnu celinu sa drugim objektima geonasleđa u Srbiji. Značaj prevazilazi lokalni karakter i interesantan je u smislu sagledavanja geološkog razvoja.
Zadatak Projekta je utvrđivanje aktuelnog stanja geoloških znamenitosti na određenim lokalitetima u Srbiji. Projektom bi se omogućilo izdvajanje/predlaganje objekata geonasleđa (lokalni, nacionalni, međunarodni) za unošenje u Inventar geonasleđa, odnosno, mogućnost formiranja GEO parka, kao najvišeg nivoa u hijerarhiji zaštite geonasleđa.
U 2020. godini na projektu Geonasleđe i geodiverzitet Srbije obrađeni su sledeći geo objekti koji pripadaju različitim grupama A, B, D, E.
Objekti se nalaze se na širem prostoru Stare planine i Golije, na listovima GK 50 Pirot, Prijepolje i Sjenica i to:
- Pirot 1 (sekcija Topli Dol): Gornji Pilj i Vrtibog;
- Pirot 3 (sekcija Velika Lukanja, Sukovo): Vrtibog, Sukovo;
- Sjenica 2 i Sjenica 4 (sekcije Golija zapad, Osaonica) Svilanovo;
- Prijepolje 2 (sekcija Sjenica zapad) Krš, Uklješteni meandri Uvca.
Svi geološki objekti na ovom prostoru imaju jasno definisane litološke i genetske karakteristike u odnosu na podinu i povlatu, te je bilo moguće izdvojiti više formacija i to: Formacija Bulo, Formacija Temske, Formacija Lukanje i sedimenti donje i srednje jure.
Za svaki objekat su dati kriterijumi vrednovanja i ocena za svaki lokalitet posebno.
U 2021. godini na projektu Geonasleđe i geodiverzitet Srbije predviđeno je da se analiziraju sledeći objekti: Muhovo, Svilanovo, Jalovarnik, Sopotnica i Kulište. Prikupiće se uzorci za laboratorijske analize za petrologiju, paleontologiju, paleopalinologiju, hemiju i dr.
Dobijeni rezultati biće prikazani u Godišnjem izveštaju koji sadrži geološki prikaz geoobjekata kao i kriterijume vrednovanja sa ocenom za svaki objekat.
3. Geološko-ekološka istraživanja fluvijalnih nanosa pritoka Velike Morave na teritoriji Republike Srbije u cilju zaštite životne sredine
Istraživanjima fluvijalnog nanosa malih tokova utvrđuje se istorijat zagađenosti, trenutno stanje zagađenja i njihov dosadašnji uticaj na kvalitet voda velikih tokova, kao polazna osnova za uspostavljanje adekvatnog monitoringa koji će omogućiti pravovremeno reagovanje na potencijalne opasnosti od eventualnih budućih zagađenja fluvialnih nanosa malih tokova, a samim tim i na sprečavanje zagađenja velikih rečnih tokova iz čijih aluvijalnih nanosa vodu za piće koriste mnogobrojni veliki potrošači na području sliva reke Velike Morave, kao što su Paraćin, Ćuprija, Jagodina, Svilajnac, Požarevac i Smederevo.
Konačan cilj ovog projekta je definisanje trenutnog (nultog) stanja zagađenosti malih tokova i kanala. Time bi se dobile najbolje moguće informacije o geološko-ekološkim uslovima formiranja i dinamike malih vodotoka na istražnom terenu.
S obzirom da su rezultati u početnoj fazi realizacije Projekta ukazali na postojanje zagađivača, tj., da je u pritokama Velike Morave postoje povećane koncentracije teških metala, za narednu fazu planirana su detaljnija istraživanja, kao i povećan broj proba.
Osnovne smernice pri izvođenju radova prezentiranih u okviru Projekta bazirale bi se na:
- analizi stanja i dosadašnjeg stepena istraženosti fluvijalnih nanosa pritoka u slivu reke Velike Morave;
- sagledavanju svih relevantnih parametara voda (kvantitet, kvalitet) pritoka Velike Morave duž toka pritoke;
- definisanju potencijalnih zagađivača koji ugrožavaju fluvijalne nanose i
- donošenje adekvatnih preporuka u makro i lokalnim okvirima u smislu racionalne zaštite ovih nanosa od eventualnih zagađenja.
Tokom 2020. godine uzimani su uzorci iz Pomoravlja u užem smislu reči - duž Velike Morave sve do Stalaća gde Veliku Moravu prave Južna i Zapadna Morava kao i u industrijskoj zoni Paraćina. Uzorci su uzeti sa svih pritoka Velike Morave. Uzeti su uzorci vode i mulja (12 uzoraka) za hemijske analize na teške metale, na 12 uzoraka iz mulja je takođe urađena granulometrija i uzeto je još 20 uzoraka za analizu - ostatak na situ (hemija, granulometrija i mineraloška analiza). U dodatnim istraživanjima u prvoj fazi izrade projekta pokazalo se da je stepen zagađenosti pritoka usko vezan sa zagađenjima u industrijskim zonama, čime se otvorila mogućnost otvaranja novog Projekta čiji bi rezultati mogli da se koriste.
Dobijeni rezultati mogu imati namenu u vodoprivredi, poljoprivredi, zaštiti životne sredine itd.
Projekat počeo sa realizacijom tokom 2020. godine, a planirano je da se završi 2022. godine.
IV OSTALE STRUČNE AKTIVNOSTI - UNOS PODATAKA DOBIJENIH GEOLOŠKIM ISTRAŽIVANJIMA U FORMU GEOLOŠKOG INFORMACIONOG SISTEMA SRBIJE (U DALJEM TEKSTU: GEOLISS)
1. Unos postojećih podataka Osnovnih geoloških istraživanja u formu GeolISS
Na području Republike Srbije se nalazi relativno veliki broj ležišta i pojava mineralnih sirovina. Realno sagledavanje geoloških karakteristika i prikaz brojnih informacija o njihovom prostornom i metalogenetskom položaju, uslovima formiranja i dr. pokazateljima predstavlja osnovu za planiranje novih geološko-rudarskih aktivnosti, odnosno nalazi se u osnovi izrade dugoročne strategije njihovih daljih istraživanja.
Cilj ažuriranja baze podataka o pojavama i ležištima mineralnih sirovina Republike Srbije kao dela jedinstvenog Informacionog sistema mineralnih sirovina je celovit i uniforman prikaz geološko-ekonomskih karakteristika poznatih ležišta i pojava mineralnih sirovina na njenoj teritoriji. Njegova organizaciona struktura treba da omogući komunikaciju sa korisnikom putem prethodno definisanih ključeva za pretraživanje, kao i vezu sa drugim geološkim bazama podataka tekstualnog i grafičkog tipa. Njegovim pravilnim korišćenjem treba da bude omogućen izbor prioritetnih lokaliteta za dalja istraživanja, što je od velike važnosti za izradu dugoročne strategije geoloških istraživanja mineralnih sirovina.
Geološki informacioni sistem Srbije (GeolISS) se kao projekat Ministarstva rudarstva i energetike razvija poslednjih nekoliko godina. Cilj ovakvog informacionog sistema je formiranje jedinstvene objektno-orijentisane baze podataka za digitalno arhiviranje geoloških podataka i informacija i obezbeđenje savremene i efikasne informacione osnove za obavljanje svih aktivnosti vezanih za planiranja, projektovanja i odlučivanja u oblasti geologije.
U toku 2020. godine uneto je i ažurirano u bazu GeolISS, 16 Godišnjih izveštaja za sektor ILMS, koji su rađeni tokom 2019. godine.
Izvršeno je prevođenje podataka iz analognih i/ili digitalnih u eksel format pogodan za automatski import u GeolISS. Na osnovu pripremljenih tabelarnih podataka u ekselu o analizama, izvršen je unos/import u GeolISS aplikaciju za geohemijsku, petrološku, granulometrijsku, mineralošku, analizu šliha i druge analize. U okviru opservacija implementirani su zapisi rezultata opserviranih i/ili merenih svojstava, a izraženi su kvalitativno, kvantitativno, fotografijom.
Takođe, izvršeno je opisivanje mineralnog resursa koje uključuje opšti opis i klasifikaciju mineralnog resursa; ležišta i pojava, metaličnih, nemetaličnih i energetskih mineralnih sirovina. Unos svojstava uzorkovanog stenskog materijala, što uključuje hemijski sastav i sadržaj elemenata, uz fizičko-mehanička svojstva.
U sektoru za hidrogeologiju i inženjersku geologiju rađen je Katastar klizišta i nestabilnih padina Srbije - XIV faza.
U toku 2020. godine u sektoru za Regionalnu geologiju radovi su se odnosili na izradu projekata digitalizacije Osnovnih geoloških karata (1:100.000) i Osnovnih geomorfoloških karata Republike Srbije (1:100.000).
Za 2021. godinu nastavljaju se projektne aktivnosti vezane za unos podataka u bazu GeolISS.
2. Studija: Primena metoda daljinske detekcije i geomorfološke analize u istraživanju mineralnih sirovina, hidrogeologiji i inženjerskoj geologiji u slivnim područjima Srbije
Cilj studije je da se metodima daljinske detekcije i geomorfološke analize izrade karate 1:100.000 relativne potencijalnosti na mineralne sirovine, vodonosnost i procena geološkog hazarda u slivnim područjima Srbije.
Zadatak ove studije je da se primenom metoda daljinske detekcije i geomorfološke analize utvrde:
- relativno perspektivna područja na mineralne sirovine;
- relativno perspektivna područja na vodne resurse;
- kao i područja na kojima postoji potencijalni geološki hazard (klizišta, odroni, bujice) u slivnim područjima Srbije.
Prostori predviđeni za istraživanja pripadaju slivovima glavnih rečnih tokova i njihovih većih pritoka na teritoriji Republike Srbije: Zapadne Morave [Skrapeža, Đetinje (Moravice), Gruža], Drine, Lima (Uvca), Velike Morave (Resave, Jasenice, Lugomira), Južne Morave (Nišave), Timoka, Ibra, Rasine, Toplice (Kosanice).
U toku 2020. godine obrađen je sliv Zapadne Morave. To je ujedno i najveći rečni sliv u Srbiji i predstavljao je najzahtevniji posao. Na osnovu ovog primera kao najkompleksnijeg mogu da se postave novi postulati za rešavanje problematike po ovom projektu.
Planirane studijske aktivnosti u 2021. godini su da se primenom pomenutih metoda - izdvoje perspektivna područja na mineralne sirovine (metali, nemetali, kaustobioliti), vodni potencijali i urade preliminarne karte geološkog hazarda za slivno područje reke Drine. Sliv Drine zahvataju listovi topografskih osnova 1:100.000: Bijeljina, Zvornik, Valjevo, Višegrad, Užice, Pljevlja, Prijepolje i Sjenica.
Period realizacije projekta: 2020-2024. godina.
V FINANSIJSKA SREDSTVA ZA SPROVOĐENJE PROGRAMA
Finansijska sredstva za sprovođenje ovog programa obezbeđena su Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2021. godinu ("Službeni glasnik RS", broj 149/20), Razdeo 50 - Geološki zavod Srbije; Program 0503 - Upravljanje mineralnim resursima; funkcija 440 - Rudarstvo, proizvodnja i izgradnja; Projekat 0002 - Geološka istraživanja, u ukupnom iznosu od 270.861.000,00 dinara.
Izvori finansiranja za razdeo 50:
01 Opšti prihodi i primanja budžeta 270.161.000,00 dinara;
06 Donacije od međunarodnih organizacija 700.000,00 dinara.
Sredstva su planirana na sledećim ekonomskim klasifikacijama:
411 - plate, dodaci i naknade zaposlenih (zarade) u iznosu od 147.519.000,00 dinara;
412 - socijalni doprinosi na teret poslodavca u iznosu od 25.221.000,00 dinara;
413 - naknade u naturi u iznosu od 400.000,00 dinara;
414 - socijalna davanja zaposlenima u iznosu od 860.000,00 dinara;
415 - naknada troškova za zaposlene u iznosu od 11.000.000,00 dinara;
416 - nagrade zaposlenima i ostali posebni rashodi u iznosu od 1.393.000,00 dinara;
421 - stalni troškovi u iznosu od 19.200.000,00 dinara;
422 - troškovi putovanja u iznosu od 7.920.000,00 dinara;
423 - usluge po ugovoru u iznosu od 26.214.000,00 dinara;
425 - tekuće popravke i održavanje u iznosu od 7.000.000,00 dinara;
426 - materijal u iznosu od 6.402.000,00 dinara;
462 - dotacije međunarodnim organizacijama u iznosu od 650.000,00 dinara;
482 - porezi, obavezne takse, kazne, penali i kamate u iznosu od 600.000,00 dinara;
483 - novčane kazne i penali po rešenju sudova u iznosu od 1.000,00 dinara;
511 - zgrade i građevinski objekti u iznosu od 1.000,00 dinara;
512 - mašine i oprema u iznosu od 13.420.000,00 dinara i
515 - nematerijalna imovina u iznosu od 3.060.000,00 dinara.
VI IZVOĐENJE I NADZOR OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA
Izvođenje osnovnih geoloških istraživanja obavlja Geološki zavod Srbije u skladu sa čl. 14-20. Zakona o rudarstvu i geološkim istraživanjima.
Ministarstvo nadležno za poslove geoloških istraživanja, u skladu sa Zakonom o rudarstvu i geološkim istraživanjima, vrši stručni nadzor nad izvođenjem osnovnih geoloških istraživanja.
Završetak realizacije Godišnjeg programa osnovnih geoloških istraživanja za 2021. godinu je predviđen do kraja decembra 2021. godine. Geološki zavod Srbije dostavlja izveštaj o realizaciji projekata geoloških istraživanja, prema godišnjem programu za 2021. godinu, nadležnom ministarstvu do kraja januara 2022. godine.