PRAVILNIKO BLIŽIM USLOVIMA ZA OSTVARIVANJE RAZLIČITIH OBLIKA I PROGRAMA VASPITNO-OBRAZOVNOG RADA I DRUGIH OBLIKA RADA I USLUGA KOJE OSTVARUJE PREDŠKOLSKA USTANOVA("Sl. glasnik RS", br. 80/2021) |
Ovim pravilnikom utvrđuju se bliži uslovi za ostvarivanje različitih oblika i programa vaspitno-obrazovnog rada i drugih oblika rada i usluga koje ostvaruje predškolska ustanova (u daljem tekstu: ustanova).
Oblik je organizaciona forma u okviru koje se realizuje određeni program vaspitno-obrazovnog rada. Oblik je definisan svojom funkcijom (sveobuhvatna nega, vaspitanje i obrazovanje ili vaspitno-obrazovni rad u okviru pojedinog područja); ciljnom grupom (deca; porodica); prostornom organizacijom (u ustanovi ili na drugim mestima) i vremenskom organizacijom (trajanje: celodnevni, poludnevni, kraći; dinamika: kontinuirani, povremeni).
Program, u smislu ovog pravilnika, je tekstualni programski okvir (nacrt) na osnovu kojeg se realizuje i razvija vaspitno-obrazovni rad (realni program) u određenom obliku.
Usluga je po svojoj nameni prigodna ponuda organizovanih aktivnosti i akcija, kurseva, klubova i drugih vidova specifične ponude namenjene deci i porodici, mimo redovnih i različitih oblika rada i vaspitno-obrazovnih programa ustanove.
Ustanova ostvaruje svoju delatnost kroz različite oblike i programe vaspitno-obrazovnog rada sa svrhom:
- podrške dobrobiti deteta kroz kvalitetno vaspitanje i obrazovanje koje pruža jednake mogućnosti deci za učenje i razvoj;
- podrške i pružanja mogućnosti i prilika porodicama da biraju oblik i program na osnovu svojih potreba;
- stvaranja mogućnosti da predškolska ustanova i druga okruženja u lokalnoj zajednici postanu mesta zajedničkog učešća dece i odraslih.
Osnovna delatnost predškolske ustanove realizuje se kroz redovne oblike rada čija je funkcija sveobuhvatna nega, vaspitanje i obrazovanje i namenjeni su deci od šest meseci do polaska u osnovnu školu (jasle, vrtić, pripremni predškolski program). Vaspitno-obrazovni rad u okviru ovih oblika se zasniva na Osnovama programa predškolskog vaspitanja i obrazovanja (u daljem tekstu: Osnove programa) i razvija na način definisan Osnovama programa.
Ustanova, polazeći od zakonom propisanih ciljeva i principa sistema predškolskog vaspitanja i obrazovanja, pored redovnih realizuje druge, različite oblike i programe vaspitno-obrazovnog rada u cilju unapređivanja kvaliteta vaspitno-obrazovnog rada, povećanja obuhvata dece, širenja raznovrsnosti programske ponude u skladu sa potrebama porodice i dece i specifičnostima lokalne zajednice.
Pod različitim oblikom podrazumeva se oblik koji je po jednoj ili istovremeno više karakteristika specifičan u odnosu na redovne celodnevne i poludnevne oblike, a u okviru kojeg se ostvaruje odgovarajući program.
Različiti oblici mogu biti specifični:
- po funkciji, usmereni na pojedina područja vaspitno-obrazovnog rada (u okviru kojih se realizuje na primer: program razvoja stvaralaštva; programi zasnovani na umetnosti, nauci, kulturi, pokretu i fizičkoj aktivnosti; programi podrške igri kao što su igraonica, igrovnica);
- po prostorno-vremenskoj organizaciji (na primer: putujući vrtić; program u prirodi, u muzeju, biblioteci, u zdravstvenoj ustanovi, u školi i u drugim ustanovama i organizacijama i prostorima u lokalnoj sredini);
- po tome kome su namenjeni, odnosno po ciljnoj grupi učesnika programa (na primer: sa decom na bolničkom lečenju; sa decom u seoskim sredinama - putujući vrtić; sa decom i porodicom, na primer: program kućne posete; sa porodicom, na primer: programi jačanja roditeljskih kompetencija, savetovalište za porodicu, klub roditelja; program zasnovan na povezivanju u zajednici, na primer: igrovnica);
- po vremenskoj dinamici i trajanju (kontinuirani ili povremeni; svakodnevni ili periodični tokom nedelje; celodnevni, poludnevni ili kraći).
Pod različitim programom podrazumeva se odgovarajući tekstualni programski okvir (nacrt) kojim se definiše program u skladu sa specifičnostima oblika i koncepcijskim polazištima Osnova programa i na osnovu kojeg se razvija realni program u datom obliku.
Razvijanje realnog programa može da se zasniva na različitim pristupima i načinima planiranja kao što su: tematsko-projektno planiranje; radionice; planiranje okruženja za učenje; planiranje zasnovano na umetnosti i stvaralaštvu (atelje, studio) i drugi pristupi u razvijanju programa koji su u skladu sa polazištima Osnova programa o detetu, programu i predškolskom vaspitanju i obrazovanju.
Organizator različitih oblika i programa je ustanova koja ih ostvaruje samostalno ili u saradnji sa drugim pravnim, odnosno fizičkim licem, a njihova međusobna prava i obaveze uređuju se ugovorom o saradnji u skladu sa zakonom.
Inicijativu za pokretanje jednog ili više različitih oblika i programa pripremaju stručni organi ustanove na osnovu sagledanih potreba dece i porodica, posebno dece koja nisu obuhvaćena redovnim oblicima i programima predškolskog vaspitanja i obrazovanja, kao i na osnovu mogućnosti ustanove (stručnih, kadrovskih, prostornih, finansijskih). Inicijativa sadrži Nacrt programa i obrazloženje opravdanosti njegovog ostvarivanja.
Odluku o izboru i realizaciji programa na osnovu inicijative iz stava 2. ovog člana donosi organ upravljanja ustanove po pribavljenom mišljenju Saveta roditelja.
Nacrt programa po kome će se ostvarivati vaspitno-obrazovni rad izrađuju autori, odnosno realizatori programa.
Autor programa može biti stručni tim ustanove, vaspitač odnosno stručni saradnik, kao i drugo pravno ili fizičko lice.
Nacrt programa sadrži:
1) naziv programa;
2) polazne pretpostavke usklađene sa polazištima Osnova programa predškolskog vaspitanja i obrazovanja (sagledavanje deteta, sagledavanje prakse vrtića, prirode i funkcije predškolskog vaspitanja i obrazovanja);
3) obrazloženje funkcije, odnosno ciljeva programa;
4) određenje ciljne grupe, odnosno učesnika programa;
5) način razvijanja programa (način planiranja, dokumentovanja i vrednovanja programa);
6) način organizacije ostvarivanja programa, uključujući mesto, vreme ostvarivanja, trajanje programa, broj dece ili drugih učesnika programa, broj grupa učesnika obuhvaćenih programom;
7) autori programa;
8) realizatori programa;
9) potrebne prostorne uslove, opremu i materijale za realizaciju;
10) predviđene troškove i način finansiranja.
Ustanova može, s ciljem prilagođavanja potrebama dece i porodice, da organizuje i druge oblike rada i usluga (u daljem tekstu: usluge) za decu i porodicu. To mogu biti različite specifične ponude organizovanih aktivnosti kao što su: zimovanja, letovanja, izleti; servis za čuvanje dece; biblioteka; igroteka; pozorišne predstave, koncerti i slično; klubovi i kursevi (na primer: sportski klub, klub ljubitelja prirode, kursevi stranih jezika, baleta i slično).
Usluge mogu biti finansirane od strane osnivača, donatora, roditelja ili drugih zainteresovanih lica, u skladu sa zakonom.
U ponudi usluga ustanova se rukovodi najboljim interesom deteta i vodi računa o pravednosti, kroz dostupnost usluga za decu i uvažavanje socio-ekonomskih mogućnosti porodica.
U organizovanju različitih usluga, ustanova vodi računa o kontinuitetu redovnih vaspitno-obrazovnih programa, o ritmu dana, rasporedu dnevnih aktivnosti i opterećenju dece, odnosno o usklađenosti vaspitno-obrazovnog delovanja kako u toku dana tako i u dužem vremenskom periodu.
Vreme realizacije usluge i njeno trajanje, u skladu sa utvrđenim potrebama dece i porodice i shodno prirodi usluge, ustanova utvrđuje Godišnjim planom rada, a po pribavljenom mišljenju saveta roditelja.
Pedagoški kolegijum ustanove vrši procenu kvaliteta ponude usluge, koja uključuje procenu primerenosti aktivnosti i sadržaja usluge namenjene deci predškolskog uzrasta i porodici u skladu sa koncepcijskim polazištima Osnova programa, a na osnovu podnetog elaborata koji sadrži:
1) predviđene aktivnosti i način ostvarivanja usluge, uključujući mesto, vreme, trajanje, broj dece, odnosno roditelja i drugih zakonskih zastupnika kojima je namenjena usluga;
2) kvalifikacije i iskustvo realizatora;
3) materijale i opremu neophodnu za realizaciju;
4) cenu usluge koja uključuje detaljnu strukturu troškova.
Odluku o izboru i realizaciji usluga donosi organ upravljanja ustanove na osnovu procene pedagoškog kolegijuma i mišljenja saveta roditelja.
Različite programe i oblike vaspitno-obrazovnog rada realizuju lica koja ispunjavaju propisane uslove u pogledu obrazovanja vaspitača i stručnih saradnika u predškolskoj ustanovi, u skladu sa zakonom.
Ustanova može da angažuje i druge saradnike na realizaciji programa po osnovu ugovora o saradnji sa drugim pravnim, odnosno fizičkim licem.
Saradnik angažovan po osnovu ugovora o saradnji iz stava 2. ovog člana ne zasniva radni odnos u ustanovi i ne može samostalno da obavlja vaspitno-obrazovni rad.
Realizator usluge može biti ustanova, drugo pravno, odnosno fizičko lice koje ustanova angažuje za ostvarivanje usluga, a na osnovu ugovora o saradnji kojim se uređuju međusobna prava i obaveze.
Kada je realizator usluge drugo pravno ili fizičko lice, saradnike koji ostvaruju usluge angažuje to pravno, odnosno fizičko lice.
Praćenje i vrednovanje ostvarivanja različitih oblika i programa obavlja se u skladu sa propisima kojima se uređuje ostvarivanje i razvijanje predškolskog programa, način vođenja evidencije i pedagoške dokumentacije u predškolskoj ustanovi, kao i vrednovanje kvaliteta rada ustanova, u skladu sa zakonom.
Godišnjim planom rada ustanova utvrđuje način praćenja i vrednovanja usluga koje ostvaruje.
Evidencija i pedagoška dokumentacija u različitim oblicima i programima vodi se u skladu sa Pravilnikom o vrsti, nazivu, sadržaju i izgledu obrazaca evidencija i javnih isprava i načinu njihovog vođenja, popunjavanja i izdavanja u predškolskoj ustanovi ("Službeni glasnik RS", broj 63/19).
Stupanjem na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o vrstama, načinu ostvarivanja i finansiranja posebnih, specijalizovanih programa i drugih oblika rada i usluga koje ostvaruje predškolska ustanova ("Službeni glasnik RS", broj 26/13).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".