ODLUKAO IZGRADNJI, POSTAVLJANJU, ODRŽAVANJU I ZAŠTITI SPOMEN OBELEŽJA NA TERITORIJI GRADA VRANJA("Sl. glasnik Grada Vranja", br. 25/2019 i 17/2021) |
Ovom odlukom uređuje se izgradnja, odnosno postavljenje spomen obeležja na površinama javne namene na teritoriji Grada Vranja, uslovi i sredstva za uređenje spomen obeležja i njihovo održavanje i zaštitu, kao i uslovi i sredstva za izradu murala, njihovo održavanje i zaštitu, kao i druga pitanja od značaja za spomen obeležja i murale.
Spomen obeležje u smislu ove odluke jeste javno spomen obeležje, spomen ploča i drugi pijetetni simbol koji se smatra tvorevinom od značaja za lokalnu, nacionalnu i svetsku istoriju i kulturu.
Javno spomen obeležje u smislu ove odluke jeste spomenik ili drugi figuralni objekat, skulpturalno ili arhitektonsko delo na površini javne namene, koje je u vezi sa znamenitim ličnostima ili istorijskim događajima iz ratnog perioda.
Spomen ploča u smislu ove odluke jeste ploča koja se postavlja na određeni objekat sa ciljem da obeleži njegov značaj u smislu važnosti za život i rad istaknute ličnosti ili događaja.
Skulpturalno delo u smislu ove odluke jeste delo koje se zbog svoje umetničke vrednosti postavlja na površini javne namene.
Bareljef u smislu ove odluke jeste plići, slabije ispupčeni vajarski rad na ravnoj površini, niski reljef gde su figure izvedene jako plastično i samo su poleđinom vezane za površinu podloge.
Murali, u smislu ove odluke, su umetnička dela isključivo estetske sadržine koja se oslikavaju na spoljnim delovima zgrade, kao i na objektima javne namene, u cilju stvaranja i razvoja kulturnog ambijenta i estetskog izgleda Grada.
Površina javne namene u smislu odredbe ove odluke jeste prostor određen planskim dokumentima za uređenje ili izgradnju objekata javne namene ili javnih površina, za koje je predviđeno utvrđivanje javnog interesa u skladu sa posebnim zakonom (ulice, trgovi, parkovi i dr.).
Spomen obeležje kao i murali se izgrađuju, postavljaju odnosno oslikavaju na osnovu odluke Skupštine Grada Vranja (u daljem tekstu: Skupština grada), u skladu sa zakonom i drugim propisima kojima se uređuju planiranje i izgradnja, kao i spomen obeležja i murali i odredbama ove odluke.
Odredbe ove odluke, osim u pogledu organa nadležnog za donošenje odluke o postavljanju spomen obeležja, ne primenjuje se na postavljanje spomen obeležja, odnosno na izradu murala, na inicijativu druge države.
Za postavljanje spomen obeležja na javnim grobljima primenjuju se odredbe zakona i drugih propisa kojima se uređuju groblja.
II UREĐENJE SPOMEN OBELEŽJA I MURALA
Uređenje spomen obeležja i murala u smislu ove odluke podrazumeva postavljanje spomen obeležja, oznaka ili drugih obeležja na postojećim spomen obeležjima, izradu murala. njihovu rekonstrukciju i sanaciju i vođenje evidencije o spomen obeležjima i muralima.
Izgradnja, odnosno postavljanje spomen obeležja
Inicijativu za izgradnju, odnosno postavljanje spomen obeležja mogu podneti državni organi, organ Grada, pravna i fizička lica i udruženja građana i organizacije.
Inicijativa iz stava 1.ovog člana podnosi se Komisiji za spomenike i nazive ulica i očuvanje kulturno-istorijskih i tradicionalnih vrednosti Grada u pisanom obliku i mora biti obrazložena.
Inicijativa iz stava 1. ovog člana sadrži:
1) podatke o podnosiocu;
2) istorijske, umetničke i druge razloge za izgradnju, odnosno postavljanje spomen obeležja ;
3) opis spomen obeležja;
4) predlog teksta koji će biti ispisan na spomen obeležju;
5) druge podatke od značaja za izgradnju, odnosno podizanje spomen obeležja.
Inicijativa može da sadrži i predlog mesta izgradnje, odnosno podizanja spomen obeležja sa katastarskim podacima.
U postupku razmatranja inicijative za izgradnju, odnosno postavljanje spomen obeležja, Komisija za spomenike i nazive ulica i očuvanje kulturno-istorijskih i tradicionalnih vrednosti Grada pribavlja mišljenja i uslove organizacione jedinice Gradske uprave nadležne za poslove urbanizma, a po potrebi i mišljenje nadležnog Zavoda za zaštitu spomenika kulture i drugih ustanova iz oblasti kulture čiji je osnivač Grad Vranje.
Ukoliko Komisija prihvati inicijativu iz člana 7. ove Odluke, priprema nacrt odluke o izgradnji, odnosno postavljanju spomen obeležja i isti dostavlja Gradskom veću na razmatranje.
Predlog odluke o izgradnji, odnosno postavljanju spomen obeležja utvrđuje Gradsko veće i podnosi zahtev ministarstvu nadležnom za poslove kulture radi dobijanja prethodne saglasnosti.
Odluku o izgradnji, odnosno postavljanju spomen obeležja donosi Skupština grada, po dobijanju prethodne saglasnosti ministarstva iz stava 3.ovog člana.
Odluka iz stava 4.ovog člana objavljuje se u "Službenom glasniku Grada Vranja".
Nakon donošenja odluke o izgradnji, odnosno postavljanju spomen obeležja, Gradsko veće obrazuje Odbor za sprovođenje te odluke (u daljem tekstu: Odbor).
Aktom o obrazovanju Odbora utvrđuje se zadatak, broj članova i druga pitanja od značaja za rad Odbora.
U Odbor se imenuju stručnjaci iz oblasti kulture (istoričari umetnosti, akademski slikari, vajari, književnici i drugi), urbanizma (arhitekte, planeri i urbanisti), član Gradskog veća u čijem je resoru ova oblast, član Komisije za spomenike i nazive ulica i očuvanje kulturno-istorijskih i tradicionalnih vrednosti Grada i druga stručna lica.
U Odbor može da se imenuje i lice koje je obezbedilo minimalno 50% potrebnih sredstava za podizanje spomenika.
Administrativno - tehničke poslove za potrebe Odbora obavlja organizaciona jedinica Gradske uprave u čijoj su nadležnosti poslovi kulture.
Izbor idejnog rešenja za izgradnju ili postavljenje spomen obeležja vrši se na osnovu javnog oglasa, koji priprema i objavljuje Gradsko veće u jednom dnevnom listu koji se distribuira na celoj teritoriji Republike Srbije.
Pre raspisivanja javnog oglasa, Gradsko veće može pribaviti dodatna stručna mišljenja subjekata iz člana 8.stav 1.ove odluke.
Odbor sprovodi postupak po objavljenom javnom oglasu.
Odluku o izboru idejnog rešenja u smislu stava 1.ovog člana donosi Gradsko veće, na predlog Odbora.
Na osnovu odluke o izboru idejnog rešenja, Grad zaključuje ugovor sa autorom kojim se bliže definišu međusobna prava i obaveze.
U ime Grada, ugovor zaključuje gradonačelnik.
Na osnovu Ugovora iz stava 1. ovog člana, organizaciona jedinica Gradske uprave nadležna za za poslove urbanizma i komunalne delatnosti izdaje odobrenje za izgradnju, odnosno postavljanje spomen obeležja.
Uklanjanje ili premeštanje spomen obeležja
Spomen obeležje se može ukloniti ili premestiti, ako za to postoje opravdani razlozi.
Odluku o uklanjanju, odnosno premeštanju spomen obeležja donosi Skupština grada, shodnom primenom odredaba ove odluke kojim se uređuje izgradnja ili postavljanje spomen obeležja.
Inicijativu za izradu murala mogu podneti državni organi, organ Grada, pravna i fizička lica, kao i udruženja građana i organizacije.
Inicijativa iz stava 1. ovog člana podnosi se Komisiji za oslikavanje murala, u pisanom obliku i sadrži:
1. podatke o podnosiocu (za fizička lica: ime i prezime, adresu, br. telefona fotokopiju lične karte, i potpis podnosioca inicijative; za pravna lica: naziv, sedište, izvod iz registra privrednih subjekata sa podacima za to pravno lice, br. telefona i potpis ovlašćenog lica.)
2. tehnički crtež sa merama koje definišu položaj murala na spoljašnjem delu zgrade i dimenzije murala,
3. kratak narativni opis i razlog izrade murala,
4. lokacija na kojoj se predviđa oslikavanje murala,
5. podatke o licu koje će raditi oslikavanje murala (sažeta biografija)
6. glasnost vlasnika, odnosno korisnika zgrade ili skupštine stanara zgrade, ako je u pitanju zgrada kolektivnog stanovanja, overena kod javnog beležnika.
Površina javne namene za koju se pribavlja saglasnost za iscrtavanje murala obuhvata: trg, ulicu, skver, park, fasada zgrade koja se nalazi na regulacionoj liniji ulice ili druge javne površine, deo dvorišta ili parka u sklopu kompleksa javnog objekta i javno se koristi.
Ukoliko se mural iscrtava na objektima koji su pod zaštitom, mora se pribaviti saglasnost Zavoda za zaštitu spomenika kulture.
Komisija za oslikavanje murala, sastavljena je od pet članova Komisije, koju čine glavni urbanista Grada Vranja, član Gradskog veća za oblast saobraćaja, urbanizma, infrastrukture i inspekcijske poslove, direktor JP "Urbanizam i izgradnja grada Vranja" i dva stručna lica iz oblasti kulture i istorije.
Komisiju iz stava 1. ovog člana, imenuje Gradsko veće Grada Vranja.
Pre donošenje odluke povodom podnete inicijative, Komisija za oslikavanje murala, izlaskom na teren, utvrđuje mogućnost i uslove izrade murala na predloženom objektu.
Ukoliko Komisija za oslikavanje murala, prihvati inicijativu, dostavlja istu organizacionoj jedinici Gradske uprave nadležnoj za poslove kulture, radi pripreme nacrta odluke o izradi murala.
Predlog odluke o izradi murala, utvrđuje Gradsko veće Grada Vranja. Odluku o izradi murala donosi Skupština grada Grada Vranja.
Odluka iz stava 4. ovog člana objavljuje se u "Službenom glasniku Grada Vranja".
Rekonstrukcija i sanacija spomen obeležja i murala
Odluku o rekonstrukciji ili sanaciji spomen obeležja i murala donosi Gradsko veće, na predlog Stručne komisije, koju obrazuje Gradsko veće.
Nadležnost Stručne komisije jeste redovan pregled stanja spomen obeležja i murala i utvrđivanje predloga za rekonstrukciju ili sanaciju spomen obeležja i murala.
Stručnu komisiju obavezno čine istoričar umetnosti, arhitekta i građevinski inženjer, kao i druga stručna lica.
Aktom o obrazovanju Stručne komisije bliže se uređuje broj i struktura članova Komisije, zadaci i ovlašćenja Komisije i druga pitanja od značaja za rad Komisije.
Sredstva za izgradnju, odnosno postavljenje i rekonstrukciju ili sanaciju spomen obeležja obezbeđuju se u budžetu Grada.
Sredstva za izradu murala može obezbediti inicijator izrade murala ili drugo lice koga predloži inicijator, ili iz budžeta Grada.
Sredstva za namene iz stava 1. i 2. ovog člana mogu se obezbediti i prilozima, poklonima, donacijama ili na drugi primeren način od strane pravnog i fizičkog lica, udruženja ili stranih država.
Sredstva za rekonstrukciju ili sanaciju murala obezbeđuje inicijator murala ili drugo lice koga je predložio inicijator a koje je obezbedilo sredstva za izradu murala.
Pravna ili fizička lica, udruženja i drugi koji obezbede sva ili više od 50% potrebnih sredstava za postavljanje spomen obeležja odnosno izradu murala, imaju pravo da im se ime upiše na postament ili pored spomen obeležja, odnosno na muralu.
Na zahtev lica iz stava 1. ovog člana, Gradsko veće može odobriti i korišćenje marketinških prava u vezi sa spomen obeležjem, o čemu se zaključuje poseban ugovor.
Evidencija o izgrađenim i postavljenim spomen obeležjima i muralima
Evidenciju o izgrađenim i postavljenim spomen obeležjima i muralima na teritoriji grada Vranja koja nisu kategorisana kao kulturna dobra i muralima vodi organizaciona jedinica Gradske uprave u čijoj su nadležnosti poslovi kulture.
Organizaciona jedinica iz stava 1.ovog člana je dužna da u roku od 30 dana od dana izgradnje ili postavljanja spomen obeležja o tome obavesti nadležan zavod za zaštitu spomenika kulture.
Evidenciju o izgrađenim ili postavljenim spomen obeležjima i muralima koja su kategorisana kao kulturna dobra vodi nadležan zavod za zaštitu spomenika kulture.
III ZAŠTITA SPOMEN OBELEŽJA I MURALA
Zaštita spomen obeležja i murala u smislu ove odluke podrazumeva održavanje i uređenje spomen obeležja i murala radi zaštite od oštećenja i propadanja i održavanja u dostojanstvenom i prepoznatljivom stanju, kao i sprečavanje neovlašćenje izmene, dorade, izmeštanja, zamene ili uklanjanja spomen obeležja i murala ili njegovog dela.
Spomen obeležja koja su proglašena za kulturno dobro održavaju se po programu zaštite nepokretnih kulturnih dobara i u skladu sa programom rada Republičkog Zavoda za zaštitu spomenika kulture.
O održavanju spomen obeležja koja nije proglašen za kulturno dobro, staraju se nadležna javna preduzeća osnovana od strane Grada za obavljanje komunalne delatnosti i nadležna javna ustanova čiji je osnivač Grad, u skladu sa odredbama ove odluke, kao i drugi subjekti koje aktom odredi Gradsko veće.
Održavanje spomen obeležja u smislu ove odluke podrazumeva konzervativno-restauratorsko i redovno (komunalno) održavanje.
Konzervativno-restauratorsko održavanje obuhvata sprovođenje mera konzervatorsko-restauratorske zaštite spomen obeležja.
Redovno (komunalno) održavanje spomen obeležja podrazumeva: održavanje pisanih i drugih oznaka na spomen obeležjima da bi bili vidljivi i čitki; negovanje i obnavljanje zasad, zelenila i cveća; uredno održavanje ograda, pristupnih puteva, staza i drugih objekata, održavanje u ispravnom stanju javnog osvetljenja i rasvete i druge radove na održavanju u ispravnom stanju spomen obeležja.
Konzervativno-restauratorsko održavanje spomen obeležja vrši Javna ustanova "Narodni muzej" Vranje, a redovno (komunalno) održavanje spomen obeležja vrše nadležna javna preduzeća za obavljanje komunalnih delatnosti mesne zajednice i škole na čijoj se teritoriji nalazi spomen obeležje.
Nadležna javna preduzeća, odnosno Javna ustanova "Narodni muzej", dužni su da programe održavanja i zaštite spomen obeležja utvrde svojim godišnjim programima poslovanja, odnosno rada, na koje saglasnost daje Skupština Grada.
Sredstva za održavanje spomen obeležja obezbeđuju se u budžetu Grada u okviru budžetskih pozicija nadležnih javnih preduzeća iz komunalne delatnosti i na budžetskoj poziciji Javne ustanove "Narodni muzej" Vranje.
Zaštita spomen obeležja i murala
Fizička i pravna lica su dužna da čuvaju spomen obeležja i murale i da se prema njima odnose sa dužnom pažnjom.
Spomen obeležja i murali se ne smeju prljati, oštetiti ili uništiti.
Eventualna oštećenja ili prljanja Spomen obeležja i murala prijaviti organizacionoj jedinici Gradske uprave Grada Vranja nadležnoj za poslove kulture.
Pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koje neovlašćeno podigne, premesti, ukloni, ošteti ili uništi spomenik odnosno ošteti mural dužno je da uspostavi pređašnje stanje, pod pretnjom prinudnog izvršenja, o trošku tog lica.
Uspostavljanje pređašnjeg stanja u smislu stava 1.ovog člana vrši se pod nadzorom ovlašćenog lica organizacione jedinice Gradske uprave u čijoj su nadležnosti poslovi urbanizma i komunalne delatnosti, ovlašćenog člana Odbora za sprovođenje odluke o izgradnji, odnosno podizanju spomen obeležja, a po potrebi i Zavoda za zaštitu spomenika kulture.
Nadzor nad sprovođenjem odredaba ove odluke vrši organizaciona jedinica Gradske uprave nadležna za poslove kulture.
Inspekcijski nadzor vrši komunalna inspekcija, u skladu sa zakonom kojim se uređuje inspekcijski nadzor.
Komunalna milicija vrši ovlašćenja u skladu sa zakonom i drugim propisima kojima se uređuje nadležnost komunalne milicije.
Novčanom kaznom u iznosu od 120.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice odnosno u iznosu od 75.000,00 din. preduzetnik, ako:
1. spomen obeležje izgradi, odnosno podigne ili oslika mural protivno čl. 4;
2. postupi protivno čl. 21;
3. neovlašćeno podigne, premesti, ukloni, ošteti ili uništi spomenik i ne uspostavi pređašnje stanje (čl. 22);
4. ne postupi no rešenju Komunalne inspekcije.
Novčanom kaznom u iznosu od 25.000,00 dinara kazniće se za prekršaj fizičko lice, ako:
1. spomen obeležje izgradi, odnosno podigne, ili oslika mural protivno čl. 4;
2. postupa protivno čl. 21;
3. neovlašćeno podigne, premesti, ukloni, ošteti ili uništi spomenik, odnosno ošteti mural i ne uspostavi pređašnje stanje (čl. 22);
4. ne postupi po rešenju Komunalne inspekcije.
Na pitanja koja nisu propisana ovom odlukom neposredno se primenjuju odredbe zakona i drugih propisa kojima se uređuju spomen obeležja i planiranje i izgradnja.
Odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Grada Vranja".