ODLUKA O UTVRĐIVANJU LETNJIKOVCA PORODICE PEJAČEVIĆ U JARKOVCIMA ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 90/2021)

1. Letnjikovac porodice Pejačević u Jarkovcima utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Letnjikovac porodice Pejačević u Jarkovcima (u daljem tekstu: spomenik kulture), nalazi se na teritoriji opštine Inđija, u mestu Jarkovci, Ulica Ivana Milutinovića broj 153, na katastarskoj parceli broj 147/1 KO Ljukovo, u državnoj svojini.

Spomenik kulture nalazi se u severozapadnom delu naselja Jarkovci, na prostranoj izdvojenoj parceli. U neposrednoj blizini ovog zdanja, uz zapadnu granicu katastarske opštine, prostire se veštačko akumulaciono jezero - Jarkovačko (Ljukovsko) jezero.

Izgradnja spomenika kulture se povezuje sa slavonsko-sremskom plemićkom porodicom Pejačević koja je na teritoriju današnje Vojvodine i Slavonije prebegla iz Bugarske krajem 17. veka. Zahvaljujući svojim vojnim zaslugama učinjenim habzburškom dvoru, dobijaju naslednu ugarsku baronsku titulu 1712. godine, a 1772. godine i naslednu ugarsku grofovsku titulu. U 18. veku kupuju brojna imanja širom Slavonije i Srema, a zenit svog bogatstva i moći dostižu u 19. veku. Tokom dva veka boravka na ovim prostorima, ostvarili su važnu društvenu, istorijsku, političku, kulturnu, demografsku i urbanističku ulogu. Iz ove porodice potekli su brojni državnici i diplomate, župani, banovi, vojskovođe, sveštenici, profesori, umetnici i mecene kulture i umetnosti.

Adolf Pejačević (1825-1880), poslednji predstavnik porodice Pejačević koji je živeo u Rumi sve do 1875. godine, bio je najstariji sin Petra grofa Pejačevića. Kao upravitelj velikog imanja, Adolf je na pustari "Moja volja" tokom šezdesetih godina 19. veka podigao letnjikovac u neovizantijskom stilu.

Zgrada letnjikovca je zidana opekom i ima osnovu u obliku slova "T" sa prizemnim podužnim i dvospratnim poprečnim krilom, pokrivenim dvoslivnim krovovima. Glavna fasada dvospratnog krila, koja je bila okrenuta ka vrtu, rešena je simetrično. U centralnom delu naglašena je terasama na spratu i u prizemlju. Terasa na spratu sa sve tri strane ima ogradu od kovanog gvožđa, dok je donja imala ogradu samo na podužnoj strani, a sa obe kraće strane nalazilo se stepenište. Dupla balkonska vrata, smeštena u centralnu osu fasade, nalaze se i u prizemlju i na spratu. Poklapaju se i ose prozorskih otvora, po dva sa svake strane. Otvori u prizemlju naglašeni su malternom plastikom koja imitira vertikalno ređanje opeke koja se blago trapezasto širi i završeni su testerastim vencem od opeke. Gornji otvori imaju identičan ukras, s tim što je testerasti venac zamenjen ravnim profilisanim ispustom. Fasada je horizontalno raščlanjena potprozornim vencem od testerasto ređane opeke, kordonskim vencem od malterne plastike koji imitira koso postavljenu opeku, gornjim potprozornim vencem od malterne plastike koji imitira vertikalno ređanje opeke i krovnim vencem sa motivom meandra.

Unutrašnjost objekta nije sačuvala svoj autentičan izgled zbog brojnih promena namene tokom vremena. Na spratu je u većoj meri očuvana prvobitna stolarija prozorskih otvora i vrata, a u prizemlju samo delimično.

Ovaj spomenik kulture značajan je zbog istaknutih kulturno-istorijskih, arhitektonskih i umetničkih vrednosti koje doprinose celovitom sagledavanju vremena i prostora u kojem je ovo zdanje izgrađeno. Podignut je stilu istoricizma pod naglašenim uticajima neovizantijskog graditeljstva kao reprezentativni stambeni objekat u okviru karakterističnog ambijentalnog sklopa koji su nekada činile bašta, znatne obradive površine, privredne zgrade i biroške kuće. Njegovi arhitektonski i graditeljski kvaliteti i oblikovne vrednosti, doprineli su tome da je ovaj objekat tokom više od jednog veka postojanja, uprkos promeni namene i vlasništva, u najvećoj meri sačuvao svoju prepoznatljivu izvornu strukturu i izgled. Arhitektonska zamisao projektanta i oblikovanje dvorca, u potpunosti su ostvarili želju naručilaca da podignu zdanje dostojno svog položaja i stvori jedinstven i prepoznatljiv identitet svog vlastelinstva.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarske parcele broj 147/1, 147/2, 147/4, 147/6 i 147/5 (ulica) naspram parcele 147/1 KO Ljukovo, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, originalnih materijala, stilskih i funkcionalnih karakteristika;

2) zabrana prepravki, dogradnje i nadgradnje spomenika kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

4) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

5) postavljanje uređaja za zaštitu od požara;

6) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

7) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojim gabaritom, volumenom, oblikom ili namenom mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

3) zabrana gradnje objekata koji nisu u funkciji spomenika kulture;

4) zabrana postavljanja pokretnih tezgi, kioska i drugih privremenih objekata unutar zaštićene okoline;

5) zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih i opasnih materija;

6) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

7) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline u funkciji spomenika kulture.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".