PRAVILNIKZA RAD I POSTUPANJE U VRŠENJU STRUČNO-SAVETODAVNIH POSLOVA U ŠUMAMA SOPSTVENIKA("Sl. glasnik RS", br. 40/2017 i 98/2021) |
U Javnom preduzeću za gazdovanje šumama "Srbijašume" (u daljem tekstu: Preduzeće), Pravilnikom za rad i postupanje u vršenju stručno-savetodavnih poslova u šumama sopstvenika (u daljem tekstu: Pravilnik), utvrđuju se poslovi, mere i postupci u vršenju stručno-savetodavnih poslova u šumama sopstvenika i to:
- obaveze sopstvenika šume po zakonu;
- izrada programa gazdovanja šumama, privremenih programa gazdovanja šumama i godišnjih planova gazdovanja šumama sopstvenika;
- izrada programa podizanja novih šuma i unapređenja stanja postojećih šuma sopstvenika;
- izrada plana zaštite šuma od požara;
- odabiranje, obeležavanje i evidentiranje stabala za seču;
- praćenje uticaja biotičkih i abiotičkih činilaca na zdravstveno stanje šuma;
- žigosanje posečenog drveta i izdavanje propratnice;
- obaveštavanje nadležnog organa o bespravnim radnjama;
- odobravanje čiste seče;
- stručna i savetodavna pomoć u gazdovanju šumama sopstvenika;
- kontrola sprovođenja planiranih radova;
- kontrola rada zaposlenih na poslovima u šumama sopstvenika i postupanje po primedbama sopstvenika šume;
- evidencije u vezi sa gazdovanjem šumama sopstvenika;
- prelazne i završne odredbe.
Pravilnik se primenjuje za rad u šumama sopstvenika - fizičkih lica za koje se donosi Program gazdovanja šumama, odnosno Privremeni program gazdovanja šumama.
Pravilnik se primenjuje i u šumama sopstvenika - pravnih lica uz naknadu, na osnovu odgovarajućeg ugovora zaključenog sa pravnim licem, kao i kada se vršenje stručno-savetodavnih poslova u šumama sopstvenika - pravnih lica obavlja po važećoj Odluci o naknadama za pružanje stručno-savetodavnih usluga sopstvenicima šuma - pravnim licima i pravnim licima koja podnesu zahtev za žigosanje posečenog drveta koje potiče sa površine koja se u smislu Zakona o šumama ne smatra šumom Preduzeća (u daljem tekstu: Odluka o naknadama).
Pravilnikom se primenjuje i u slučajevima žigosanja posečenog drveta i izdavanja propratnice, odnosno otpremnice, za šumsko drveće koje potiče sa površina koja se u smislu zakona ne smatra šumom, a po zahtevu sopstvenika (fizičko i pravno lice) i uz obavezu plaćanja naknada po Odluci o naknadama Preduzeća.
II Obaveze sopstvenika šume po zakonu
Sopstvenik šume jeste fizičko, odnosno pravno lice (privredno društvo, zadruga, crkva i verska zajednica, udruženje) u čijoj se svojini nalaze šume.
Sopstvenik šume u obavezi je da primeni mere gazdovanja šumom utvrđene zakonom, da vrši odgovarajuće i planirane šumsko-uzgojne radove kojima će se poboljšati stanje šume, povećati prirast i prinos, zaštititi zemljište od erozije i povećati opštekorisne funkcije šume.
Sopstvenik šume u obavezi je da izvrši radove i mere utvrđene privremenim programom gazdovanja šumama ili godišnjim planom gazdovanja šumama sopstvenika.
Sopstvenik šume dužan je da izvrši sanaciju, i to: neobrasle površine nastale dejstvom prirodnih nepogoda (požar, vetar, sneg i slično); površine na kojoj nije uspelo podmlađivanje i pošumljavanje; površine na kojoj je izvršeno pustošenje - bespravna čista seča ili krčenje šuma ili bespravna seča retkih vrsta drveća.
Sopstvenik šume u obavezi je da čuva svoju šumu od protivpravnog zauzeća i korišćenja.
Obaveza sopstvenika šume je da preduzima mere radi zaštite šuma od požara, biljnih bolesti i štetočina, kao i mere nege šumskih zasada.
Sopstvenik šuma u obavezi je da se pridržava sanacionog plana po katastarskim opštinama, koji donese Preduzeće za površinu koja je oštećena dejstvom prirodnih nepogoda.
Ako sopstvenik šume ne sprovede mere iz člana 4. stav 1. u roku predviđenom planskim dokumentom gazdovanja šumama ili sanacionim planom, te mere se sprovode po nalogu ministarstva na teret sopstvenika šume.
Ukoliko dođe do pojave biljnih bolesti i štetočina koje ugrožavaju šumu, sopstvenik šume je u obavezi da odmah preduzme mere za njihovo suzbijanje.
Troškove suzbijanja biljnih bolesti i štetočina snosi sopstvenik šume.
Sopstvenik šume u obavezi je da radove u gazdovanju šumama organizuje i izvršava u vreme i na način kojim se obezbeđuje zaštita i unapređivanje šuma.
Sopstvenik šume u obavezi je da uspostavi i održava šumski red.
III Izrada programa gazdovanja šumama, privremenih programa gazdovanja šumama i godišnjih planova gazdovanja šumama sopstvenika
Šumama sopstvenika gazduje se na osnovu plana razvoja šumske oblasti i programa gazdovanja šumama (u daljem tekstu: Program).
Program se donosi za područje jedne ili više katastarskih opština ili za teritoriju jedne ili više opština.
Do donošenja Programa gazdovanja šumama, istima se gazduje na osnovu Privremenog programa gazdovanja šumama, na koje daje saglasnost nadležno ministarstvo za poslove šumarstva.
Godišnjim planom gazdovanja šumama sopstvenika utvrđuju se mere i način sprovođenja programa iz stava 1. ovog člana
Zaposleni na stručno-savetodavnim poslovima u redovnom postupku izrade planova na godišnjem nivou, dužni su da završe Godišnji plan gazdovanja šumama sopstvenika, odnosno Privremeni program gazdovanja šumama do 1. septembra tekuće godine za narednu godinu, i dostave ga sektoru u čijem su delokrugu poslovi u šumama sopstvenika.
Zaposleni na stručno-savetodavnim poslovima sačinjava Program podizanja novih šuma i unapređenja stanja postojećih šuma sa kojim će Preduzeće učestvovati na konkursu za dodelu sredstava Budžetskog fonda za šume Republike Srbije.
Realizaciji Programa podizanja novih šuma i unapređenja stanja postojećih šuma, naročito u dodeli sadnica sopstvenicima zemljišta podobnog za pošumljavanje, pristupiće se samo u slučaju finansiranja tih troškova od strane organa uprave nadležnog za poslove šumarstva.
Svaki vlasnik neobraslih površina (goleti, šumskog zemljišta i slično) može u nadležnoj Šumskoj upravi ogranka Preduzeća da podnese prijavu za pošumljavanje neobraslih površina, koja predstavlja osnov za mogućnost dobijanja bez naknade sadnog materijala šumskih vrsta drveća za prolećno ili jesenje pošumljavanje.
Prijava za pošumljavanje zemljišta u privatnoj svojini podnosi se na obrascu koji je sastavni deo ovog pravilnika (ŠS-1), uz pismenu saglasnost svih sopstvenika zemljišta, ako parcela ima više sopstvenika (suvlasnika).
Obaveza stručnog lica je da prilikom prijema zahteva, proveri vlasništvo nad katastarskom parcelom na internet servisu "eKatastar" Republičkog geodetskog zavoda (https://katastar.rgz.gov.rs/knwebpublic), odštampa primerak sa podacima katastra nepokretnosti o katastarskoj parceli i priloži uz ostalu dokumentaciju podnosioca zahteva.
Kada se steknu uslovi za izvođenje radova na pošumljavanju, zaposleni na stručno-savetodavnim poslovima obaveštava sopstvenika zemljišta o vremenu i mestu preuzimanja sadnog materijala.
Prilikom preuzimanja sadnog materijala sopstvenik zemljišta potpisom odgovarajućeg akta (izjava) potvrđuje da je preuzeo sadni materijal (obrazac ŠS-12).
Pošumljavanje se može vršiti na obradivom poljoprivrednom, zemljištu (njiva, vrt, voćnjak, vinograd i livada) bez obzira na klasu zemljišta, po prethodno pribavljenoj saglasnosti nadležnog ministarstva.
Pošumljavanje se može vršiti na šumskom i drugom neobraslom poljoprivrednom zemljištu (pašnjak, ribnjak, trstik i močvara) ako se time postiže racionalnije i ekonomičnije korišćenje zemljišta, što će se utvrditi programom podizanja novih šuma.
Ako je u katastru nepokretnosti evidentirano da je zemljište po kulturi šuma, a faktičko stanje je da je zemljište neobraslo, sopstvenik zemljišta mora pribaviti odgovarajući dokaz da je zemljište neobraslo.
Kao dokaz se može smatrati odgovarajući akt nadležnog šumarskog inspektora kojim se utvrđuje faktičko stanje kulture zemljišta za pošumljavanje, koji se dostavlja u prilogu prijave za pošumljavanje neobraslih površina.
Preduzeće će sopstvenicima zemljišta raspodeliti samo sadni materijal koji je proizveden u rasadnicima registrovanim za proizvodnju sadnica šumskih vrsta drveća.
Po zahtevu sopstvenika zemljišta, odnosno potpisnika ugovora iz člana 11. ovog pravilnika, zaposleni na stručno-savetodavnim poslovima dostaviće sopstveniku zemljišta kopiju uverenja o poreklu i zdravstvenom stanju sadnog materijala.
Prijem izvedenih radova na pošumljavanju vrši komisija određena od strane ministarstva nadležnog za poslove šumarstva i Preduzeća, uz prisustvo sopstvenika zemljišta ili lica koga on ovlasti.
IV Odabiranje, obeležavanje i evidentiranje stabala za seču
Seča šume može da se vrši posle odabiranja, obeležavanja i evidentiranja stabala za seču (u daljem tekstu: doznaka).
Planirani obim seče šume utvrđuje se na osnovu stanja šume sopstvenika, odnosno u skladu sa uzgojnim potrebama šume.
Obeležavanje stabala za seču vrši se stablimično i površinski, na sledeći način, i to:
- Stablimično obeležavanje stabala za seču vrši se utiskivanjem doznačnog žiga na zates u prsnoj visini i pridanku stabla, odnosno na jednoj od debljih žila, zelenom masnom bojom;
- Površinsko obeležavanje stabala za seču vrši se obeležavanjem granične linije površine šume predviđene za čistu seču ili krčenje, utiskivanjem doznačnog žiga na pridanku ili debljoj žili i na prsnoj visini stabla na graničnoj liniji, koja ulaze u površinu za vršenje čiste seče, odnosno krčenje.
Kod površinskog obeležavanja, u doznačnom listu se evidentiraju sva stabla iznad taksacione granice sa premerenih površina koje su ravnomerno raspoređena na površini predviđenoj za seču, čija ukupna površina ne može biti manja od 10% ukupne površine predviđene za seču.
Ako nije moguće postupiti na način predviđen odredbama stava 1. alineja 2. ovog člana, granična linija površine šume predviđene za čistu seču ili krčenje obeležava se vidnim znacima koji se dogledaju (uočavaju) masnom bojom na stablima, odnosno postavljanjem stubova ili humki.
Ovakav vid doznake se koristi samo u izuzetnim slučajevima propisanim zakonom.
Doznaku u šumama sopstvenika vrši stručno lice ogranka Preduzeća u čijoj je nadležnosti vršenje stručno-savetodavnih poslova u šumama sopstvenika.
Doznaku u šumama visokog uzgojnog oblika vrši diplomirani inženjer šumarstva, a u izdanačkim šumama, plantažama i prirodnim sastojinama mekih lišćara vrši diplomirani inženjer šumarstva ili tehničar šumarske struke.
Revirni inženjer ili revirni tehničar za šume sopstvenika (u daljem tekstu: stručno lice) u područnoj šumskoj upravi ogranka Preduzeća vrši doznaku prema redosledu podnetih zahteva grupisanih po rasporedu i katastarskim opštinama.
O datumu vršenja doznake, podnosioci zahteva za doznaku, moraju biti obavešteni unapred, usmeno, pismenim obaveštenjem istaknutim na oglasnoj tabli ogranka Preduzeća ili na svaki drugi primeren način.
Sopstvenik šume ili lice koga sopstvenik ovlasti, podnosi zahtev za doznaku revirnom inženjeru ili revirnom tehničaru za šume sopstvenika u šumskom gazdinstvu, odnosno šumskoj upravi ogranka Preduzeća, na obrascu koji je sastavni deo ovog pravilnika (ŠS-4).
Podnosilac zahteva za doznaku u obavezi je da stručnom licu iz člana 16. ovog pravilnika, prilikom podnošenja zahteva dostavi na uvid dokument kojim se identifikuje kao podnosilac zahteva.
Ukoliko se katastarska parcela ne vodi na podnosioca zahteva, prilaže se i dokument overen kod javnog beležnika (kopija pravosnažnog rešenja o uknjiženju, kopija pravosnažnog rešenja o nasledstvu ili kopija odgovarajućeg ugovora), radi utvrđivanja vlasništva nad šumom na koju se odnosi zahtev za doznaku.
Obaveza stručnog lica je da prilikom prijema zahteva proveri vlasništvo nad katastarskom parcelom na internet servisu "eKatastar" Republičkog geodetskog zavoda (https://katastar.rgz.gov.rs/knwebpublic), odštampa primerak sa podacima katastra nepokretnosti o katastarskoj parceli i priloži uz ostalu dokumentaciju podnosioca zahteva.
Stručno lice u obavezi je da na obrascu iz stava 1. ovog člana unese podatke iz dokumenta koji je podnosilac zahteva dostavio na uvid (naziv dokumenta, broj i datum).
Uz zahtev za seču novogodišnjih jelki potrebno je da se prilikom podnošenja zahteva dostavi na uvid stručnom licu dokument kojim se identifikuje podnosilac zahteva.
U šumi je zabranjeno vršiti seču mladih stabala smrče ili jele za novogodišnje jelke.
Da bi se izvršila doznaka stabala za seču, ako nepokretnost, odnosno šuma i šumsko zemljište ima više suvlasnika, potrebna je pismena saglasnost (izjava) ostalih suvlasnika da se može izvršiti doznaka stabala za seču.
Izjava suvlasnika kojom se saglasio sa doznakom stabala za seču mora da sadrži mesto na kojem se vrši doznaka stabala za seču, količine drvne zapremine koja bi bila predmet seče i vremenski period u kojem bi se izvršila doznaka stabala za seču.
Ako se vrši doznaka stabala u svrhu redovne nege i unapređenja stanja šuma, a seča će imati karakter prethodnog prinosa (proredne seče), potrebna je saglasnost suvlasnika čiji delovi zajedno čine 2/3 ili više površine poseda.
Ako se vrši doznaka stabala u svrhu obnavljanja šume, a seča će imati karakter glavnog prinosa (seče obnavljanja), potrebna je saglasnost svih suvlasnika.
Saglasnost iz st. 2. i 3. ovog člana mora biti izričita da se na predmetnoj nepokretnosti vrši doznaka, s tim što se saglasnost može dati na jedan od sledećih načina, i to:
- potpisivanjem zahteva za doznaku od strane sopstvenika, odnosno suvlasnika predmetne nepokretnosti, u prisustvu ovlašćenog lica ogranka Preduzeća u čijoj je nadležnosti vršenje stručnih poslova u šumama sopstvenika;
- davanjem pismene saglasnosti sopstvenika, odnosno suvlasnika predmetne nepokretnosti da se može vršiti doznaka, overene kod nadležnog državnog organa, a koju je podnosilac zahteva za doznaku u obavezi da priloži uz zahtev.
Ovlašćeno lice ogranka Preduzeća u čijoj je nadležnosti vršenje stručno-savetodavnih poslova u šumama sopstvenika u obavezi je da identifikaciju podnosioca zahteva utvrdi uvidom u lična dokumenta, a svojstvo vlasništva uvidom u dokumentaciju kojom se utvrđuje vlasništvo na nepokretnostima, čiju kopiju arhivira uz zahtev.
Ovlašćeno lice ogranka Preduzeća u čijoj je nadležnosti vršenje stručno-savetodavnih u šumama sopstvenika, ovlašćeno je, i u obavezi je, da utvrdi vrstu seče u smislu st. 3. i 4. ovog člana, kao i dokumentaciju koja je potrebna da se, na način utvrđen ovim pravilnikom, izvršila doznaka.
U suprotnom, stručnom licu koje vrši doznaku, zabranjeno je vršenje doznake po podnetom zahtevu.
Zahtev za doznaku podnosi se do 1. maja tekuće poslovne godine za doznaku u tekućoj godini i važi samo za doznaku koja će se izvršiti do kraja tekuće poslovne godine.
Po zahtevu za doznaku sopstvenika šume podnetom nakon 1. maja tekuće poslovne godine, izvršiće se u skladu sa Godišnjim planom gazdovanja šumama sopstvenika, odnosno Privremenim programom gazdovanja šumama i nakon što podnosilac zahteva plati troškove vanrednog izlaska stručnog lica na teren radi vršenja doznake.
Podnosilac zahteva za doznaku u obavezi je da troškove iz stava 3. ovog člana plati na tekući račun ogranka Preduzeća.
Kod vršenja doznake obavezno je prisustvo sopstvenika šume ili lica koga on ovlasti, koji je dužan da pokaže spoljne granice nepokretnosti, odnosno šume i šumskog zemljišta na kojem će se vršiti doznaka, kao i da se stručno lice, koje vrši doznaku, upozna na jasan i nedvosmislen način sa spoljnim granicama predmetne nepokretnosti.
Sopstvenik šume je odgovoran za tačnost i preciznost pokazanih spoljnih granica nepokretnosti odnosno šume i šumskog zemljišta u kojoj se vrši doznaka, a Javno preduzeće "Srbijašume" ne snosi odgovornost za štetu koju pričini trećem licu vršenjem doznake u šumi koja nije u svojini lica po čijem zahtevu se vrši doznaka.
Ako stručno lice koje vrši doznaku posumnja (iz bilo kojih razloga) da sopstvenik šume, prilikom identifikacije nepokretnosti, odnosno šume i šumskog zemljišta i spoljnih granica, nije identifikovao šumu u njegovom vlasništvu, stručno lice koje vrši doznaku u obavezi je da ne započne doznaku.
Kada se vrši doznaka u šumi sopstvenika koja se graniči sa šumom u državnoj svojini, obavezno je prisustvo revirnog inženjera ili čuvara šuma zaduženog za državne šume, koji je u obavezi da svojeručnim čitkim potpisom (puno ime i prezime) na doznačnom listu potvrdi razgraničenje (granice) između šume u državnoj svojini i šume sopstvenika.
Posle izvršene doznake, sopstveniku šume daje se primerak popunjene uplatnice da plati naknadu za korišćenje drveta.
Po dostavljanju dokaza o izvršenom plaćanju naknade za korišćenje drveta, sopstveniku šume izdaje se prvi primerak doznačnog lista u kojem su evidentirana stabla obeležena za seču.
Na doznačnom listu evidentira se doznaka sa samo jedne katastarske parcele, a unose se svi podaci utvrđeni podzakonskim aktom.
Na doznačnom listu upisati i broj i datum kada je podnet zahtev za doznaku stabala za seču.
Izvršena doznaka važi za tekuću poslovnu godinu u kojoj je vršena doznaka i za narednu kalendarsku godinu.
U izuzetnim slučajevima doznaka se može produžiti za još jednu kalendarsku godinu od isteka roka iz stava 1. ovog člana, na pismeni zahtev i uz odgovarajuće obrazloženje vlasnika šume, odnosno lica koga vlasnik šume ovlasti.
Ukoliko je uplaćena naknada za korišćenje drveta, ona važi i u trećoj kalendarskoj godini.
Posle evidentiranja stabala za seču na doznačnom listu izvodi se rekapitulacija drvne zapremine po vrstama drveća.
Stabla obeležena za seču evidentiraju se na doznačnom listu u doznačnoj knjizi, na obrascu koji je sastavni deo podzakonskog akta (ŠS-5).
Lice koje je izvršilo obeležavanje i evidentiranje stabala za seču svojim potpisom i otiskivanjem doznačnog žiga zaključuje doznačni list i prvi primerak doznačnog lista izdaje sopstveniku šume a drugi primerak ostaje u knjizi.
Svi podaci u doznačnoj knjizi upisuju se hemijskom olovkom i ne sme se vršiti brisanje, a pogrešno upisani podaci se precrtavaju i iznad njih se unosi ispravka.
Doznačna knjiga za evidentiranje stabala obeleženih za seču u šumama sopstvenika sadrži 50 listova u duplikatu i čuva se 10 godina.
Na kraju doznačna knjiga treba da sadrži rekapitulaciju po vrstama drveća, katastarskim opštinama i uplaćenoj naknadi za korišćenje drveta.
Ogranak Preduzeća vodi evidenciju overenih doznačnih knjiga koja sadrži: redni broj knjige, serijske brojeve listova, datum izdavanja doznačne knjige, potpis lica koje je knjigu zadužilo, potpis lica koje je knjigu vratilo, datum i potpis lica kome je knjiga vraćena.
Doznačni žig za obeležavanje stabala za seču u šumama sopstvenika ima oblik pravougaonika veličine 30 x 24 mm čija je ivica izvijugana.
U pravougaonik doznačnog žiga upisuju se velika slova: "PŠS" i redni broj žiga.
Otisak žiga je zelene boje i mora biti potpuno jasne i vidljive sadržine.
Sopstvenik šume je dužan da, posle izvršene seče, na mestu seče uvede šumski red.
V Naknada za korišćenje drveta
Utvrđivanje visine naknade za korišćenje drveta vrši se prilikom doznake.
Osnovica za obračun naknade za korišćenje drveta koju plaća sopstvenik šume, je vrednost drvnih sortimenata prema cenovniku korisnika na šumskom kamionskom putu.
Vrednost drvnih sortimenata za sopstvenike šuma obračunava se na osnovu količine doznačene drvne zapremine po sortimentima.
Šumski kamionski put je objekat (put, odnosno vlaka) izgrađen prvenstveno radi obavljanja poslova gazdovanja šumama.
Naknada za korišćenje drveta utvrđuje se primenom stope od 3% na osnovicu.
Obaveza plaćanja naknade utvrđuje se u postupku doznake na doznačnom listu.
Sopstvenik šume je u obavezi da pre izvršene seče plati naknadu za korišćenje drveta, obračunatu na način utvrđen odredbama stava 2. ovog člana, u korist Budžeta Republike Srbije.
Stručno lice koje vrši doznaku, vrši kvalitativnu procenu doznačene drvne zapremine po sortimentima.
Od bruto doznačene drvne zapremine odbija se do 10% zapremine na ime šumskog ostatka i tako dobijena drvna zapremina predstavlja neto doznačenu drvnu zapreminu.
Za neto doznačenu drvnu zapreminu vrši se kvalitativna procena (razvrstavanje na drvne sortimente: prostorno drvo, tehničko i drugo) i pristupa obračunu naknade za korišćenje drveta.
Na bazi izvršene procene sortimentne strukture i cenovnika drvnih sortimenata Preduzeća, utvrđuje se vrednost naknade za korišćenje drveta.
Visina naknade za korišćenje drveta unosi se u donji deo obrasca na licu doznačnog lista.
Izuzetno, ako nema dovoljno prostora, obračun naknade za korišćenje drveta može se uneti i na poleđinu doznačnog lista.
U doznačni list se obavezno unose svi zahtevani podaci, koji potpisuju sopstvenik šume i stručno lice iz stava 1. ovog člana koje je sačinilo obračun drvne zapremine i utvrdilo visinu naknade za korišćenje drveta, uz stavljanje otiska šumskog žiga kojim je doznaka izvršena.
Naknada za korišćenje drveta ne plaća se za drvne sortimente sa površina na kojima se vrši sanacija šteta u skladu sa sanacionim planom.
Radi zaštite od protivpravnog korišćenja, posečeno drvo iz šuma sopstvenika ne sme se stavljati u promet (kupovati, prodavati, poklanjati, skladištiti i prevoziti sredstvima namenjenim za transport) dok se ne žigoše šumskim žigom i izda propratnica.
Prometom se ne smatra privlačenje, iznošenje ili izvoženje drveta od mesta seče do kamionskog puta.
Stručno lice iz člana 16. ovog pravilnika u obavezi je da žigosanje posečenog drveta, koje je prethodno doznačeno, izvrši odmah posle seče, a najkasnije u roku od 15 dana od dana podnošenja zahteva za žigosanje.
Da bi se izvršilo žigosanje drveta koje potiče iz šume, neophodno je podneti zahtev za žigosanje, u pisanoj formi na obrascu ŠS-6, a može i usmenim putem, pri čemu se šumom smatra prostor obrastao šumskim drvećem, minimalne površine 5 ari, sa minimalnom pokrivenošću zemljišta krunama drveća od 30%; mlade prirodne i veštačke sastojine; ljudskim delovanjem ili iz prirodnih razloga privremeno neobrasle površine na kojima će se prirodno ili veštački ponovo uspostaviti šuma; šumski rasadnici u kompleksu šuma i semenske plantaže; zaštitni pojasevi drveća površine veće od 5 ari; parcela obrasla šumskim drvećem u površini manjoj od 5 ari, koja zajedno sa drugim parcelama gradi jedinstven šumski kompleks i sve ostale površine obrasle šumskim drvećem, koje u smislu ovog pravilnika nisu šuma.
Za drvo koje ne potiče iz šume (drvoredi; parkovi u naseljenim mestima; drveće ispod dalekovoda i koridoru izgrađenog dalekovoda; grupe šumskog drveća koje čine celinu na površini do 5 ari, a koje se ne smatraju šumama; drvo iz livada, pašnjaka, sa međa i drugog zemljišta koje se ne smatra šumom u smislu zakona), takođe je neophodno podnošenje zahteva za žigosanje u pisanoj formi.
U slučaju iz st. 2. i 3. ovog člana, stručno lice je u obavezi da izađe na mesto seče ili izrade drvnih sortimenata, pre nego što će izvršiti žigosanje i sačiniti propratnicu.
Žigosanje posečenog drveta i izdavanje propratnice za šumsko drveće koje se u smislu zakona i ovog pravilnika ne smatra šumom, vrši Preduzeće uz nadoknadu troškova koje snosi podnosilac zahteva.
Za žigosanje posečenog drveta van šume ne naplaćuje se naknada za korišćenje šuma.
Žigosanje posečenog drveta vrši se utiskivanjem šumskog žiga, i to:
1) kod oblog i tesanog drveta iznad 25 cm srednjeg prečnika, na oba poprečna preseka svakog komada;
2) kod oblog i tesanog drveta ispod 25 cm srednjeg prečnika, na jednom poprečnom preseku svakog komada;
3) prostornog drveta, na jednom poprečnom preseku i to najmanje 75% komada u složaju.
Grane i delovi grana, kao i ostali drvni proizvodi koji se zbog dimenzija ne mogu žigosati šumskim žigom (sečka, iverje i slično), ako se stavljaju u promet ne moraju biti žigosani.
Žigosanje šumskim žigom se vrši na mestu seče ili izrade drvnih sortimenata.
Na zahtev fizičkog lica može se izvršiti i žigosanje drveta od voćnih stabala, ako je žigosanje neophodno radi stavljanja ovih sortimenata u promet.
Žigosanje posečenog drveta u šumama sopstvenika - fizičkih lica i izdavanje propratnice, vrši se po zahtevu sopstvenika - fizičkog lica u roku od 15 dana od dana podnošenja zahteva, ukoliko su ispunjeni uslovi propisani zakonom kojim se uređuju šume i izvršena uplata naknade za korišćenje šuma.
Šumski žig za žigosanje posečenog drveta iz šuma sopstvenika i posečenog drveta šumskog drveća koje potiče van šume, ima oblik pravougaonika veličine 30 x 24 mm čija je ivica ravna.
U pravougaonik šumskog žiga upisuju se velika slova: "PŠS" i redni broj žiga.
Otisak žiga je zelene boje i mora biti potpun i jasno vidljive sadržine.
Za drvo posečeno u šumi ili drvo koje je posečeno van šume, a koje je žigosano šumskim žigom, izdaje se propratnica sopstveniku šume.
Obrazac propratnice propisan je podzakonskim aktom.
Propratnica za prostorno drvo označava se slovom A i serijskim brojem, dok se propratnica za oblo drvo označava slovom B i serijskim brojem.
Propratnica se popunjava u dva primerka i povezuje u knjigu koja ima 50 listova.
Prvi primerak propratnice se izdaje sopstveniku šume ili vlasniku drveta van šume, a drugi primerak ostaje u knjizi.
Preduzeće vodi evidenciju knjiga propratnica koja sadrži: redni broj knjige; brojevi listova; datum izdavanja knjige; potpis lica koje je knjigu primilo; datum kada je knjiga vraćena i potpis lica kome je knjiga vraćena.
Knjiga propratnica čuva se najmanje pet godina.
Na propratnici je obavezno uneti broj doznačnog lista na kome je evidentirana doznaka stabala koja se stavljaju u promet.
Na poleđini primerka doznačnog lista koji se nalazi u evidenciji ogranka Preduzeća, potrebno je, prilikom izdavanja propratnice, uneti - razdužiti drvnu zapreminu koja se stavlja u promet.
Na obrascu propratnice, u rubriku Preduzeće, upisati nadležno šumsko gazdinstvo, odnosno šumsku upravu.
U obrascu propratnice obavezno je popunjavanje svih traženih podataka.
U slučaju kada sopstvenik šume poseče nedoznačena stabla, u šumi gde je već izvršena doznaka, sopstveniku šume neće se vršiti žigosanje niti izdavanje propratnica za bespravno posečena stabla.
U slučaju bespravne seče koju nije izvršio sopstvenik šume, sopstveniku šume se može dati na čuvanje posečeno drvo, do okončanja sudskog postupka.
Ako se radi o količini drveta koja se može utovariti u jedno motorno vozilo, stručno lice može izdati propratnicu prilikom žigosanja.
Ako se prevozi količina koja ne može stati u jedno vozilo, propratnica se izdaje naknadno, za svaki prevoz posebno.
Na propratnici mora biti, pored ostalog, naznačeno mesto, datum i vreme izdavanja.
Čista seča je dozvoljena samo u slučaju kada ona predstavlja redovan vid obnavljanja šuma (bagrem ili meki lišćari).
Čista seča je dozvoljena radi promene vrste drveća ili uzgojnih oblika šume i u drugim slučajevima propisanim Zakonom o šumama.
Privremenim programom gazdovanja šumama ili Godišnjim planom gazdovanja šumama sopstvenika, na osnovu Programa gazdovanja šumama se predviđaju melioracije i čiste seče po katastarskim opštinama, odnosno opštinama.
Čistu seču (u smislu melioracije - rekonstrukcije) u šumi sopstvenika mogu odobriti Javno preduzeće "Srbijašume" i/ili republički šumarski inspektor.
Pribavljanje odobrenja za čistu seču pokreće sopstvenik šume, podnošenjem zahteva nadležnom ogranku Preduzeća, pod uslovom da je čista seča predviđena Godišnjim planom gazdovanja šumama sopstvenika, odnosno Privremenim programom gazdovanja šumama.
Po osnovu zahteva sopstvenika šume, direktor ogranka Preduzeća obrazuje komisiju, koja je u obavezi da izvrši uvid u stanje šume, a u sastavu zaposleni u Direkciji ogranka Preduzeća koji obavlja stručno-savetodavne poslove u šumama sopstvenika, revirni inženjer ili tehničar za šume sopstvenika u šumskoj upravi i čuvar šuma za državne šume.
Komisija se obrazuje samo za slučaj čiste seče u smislu melioracije - rekonstrukcije.
Ako su po mišljenju komisije ispunjeni uslovi, dozvoljava se čista seča šume na određenoj površini.
Ako uslovi za čistu seču šume ne postoje, komisija može predložiti da se čista seča ne dozvoli ili se dozvoli na manjoj površini (delu katastarske parcele).
Ako sopstvenik šume izvrši radove pošumljavanja, sopstveniku šume se može odobriti da nastavi sa čistom sečom u narednoj godini.
Na predlog komisije, direktor ogranka Preduzeća donosi rešenje kojim se sopstveniku šume odobrava čista seča.
Ogranak Preduzeća može odrediti nadoknadu za rad komisije koju plaća podnosilac zahteva.
Prigovor na rešenje iz stava 8. ovog člana dostavlja se direktoru Javnog preduzeća "Srbijašume", u roku od 15 dana od dana prijema rešenja, koji po prigovoru sopstvenika šume donosi konačnu odluku.
U slučaju da je sopstvenik šume nezadovoljan konačnom odlukom u Preduzeću, sopstvenik šume može podneti žalbu ministarstvu nadležnom za poslove šumarstva.
Zahtev i rešenje o odobrenoj čistoj seči odnosno krčenju šume evidentiraju se i čuvaju 10 godina.
Šumarski inspektor rešenjem odnosno drugim odgovarajućim aktom može sopstveniku šume odobriti, odnosno naložiti čistu seču, a u svrhu sprovođenja određenih mera (pošumljavanje progala, seča degradirane šume i podizanje šume na mestu degradirane, vršenje sadnje radi popune neuspele prirodne obnove, neuspelog pošumljavanja i slično).
Čista seča može da se vrši i u drugim slučajevima ako to zahteva opšti interes utvrđen na osnovu zakona.
IX Stručno-savetodavni poslovi u šumama sopstvenika
Šumsko uzgojni radovi u šumama sopstvenika vrše se u skladu sa utvrđenim planom gazdovanja šumama sopstvenika.
Stručno lice u obavezi je da, pri svakom obilasku šume a naročito kod vršenja doznake, izvrši uvid u postojeće stanje šume i utvrdi mere i radove na gajenju i zaštiti šuma koje treba preduzeti (pošumljavanje, melioracija, nega, zaštita od biljnih bolesti i štetnih insekata i zaštitu šuma od požara, i drugo), kao i da sa sopstvenikom šume utvrdi kada će se, na koji način i u kojem roku izvršiti radovi na gajenju šume.
Ako nije moguće obezbediti izvršenje godišnjeg plana radova na gajenju šuma, odnosno sopstvenik šume ne sprovodi mere na gajenju šuma, stručno lice iz člana 16. ovog pravilnika će obavestiti nadležnog republičkog šumarskog inspektora.
Radove na gajenju i zaštiti šuma vrši vlasnik šume, uz stručnu i savetodavnu pomoć iz nadležnog šumskog gazdinstva, odnosno šumske uprave.
Stručna pomoć obuhvata svaku stručnu i savetodavnu aktivnost stručnog lica u poslovima gazdovanja šumama sopstvenika.
Stručna pomoć, nakon izvršenog uvida u stanje u šume sopstvenika (uviđaj), sastoji se naročito u predlaganju sopstveniku šume, i to:
- osnivanja novih sastojina (priprema zemljišta za pošumljavanje, izbor vrste drveća i sadnog materijala za pošumljavanje, način popunjavanja ako pošumljavanje nije uspelo u dovoljnom obimu i drugo);
- vrste i načina nege u mladim sastojinama (okopavanje i prašenje, seča izbojaka i izdanaka, čišćenje i drugo);
- načina i vrste nege srednjedobnih i dozrevajućih sastojina (sanitarne seče, sve vrste proreda i slično);
- načina obnavljanja sastojina (oplodne seče, čiste seče, grupimično-postupni način obnavljanja, prebirne seče i drugo);
- mera za zaštitu šume (mere borbe protiv entomoloških i fitopatoloških štetočina, protivpožarne aktivnosti i svih ostalih činilaca koji ugrožavaju šumu).
Stručna pomoć, nakon izvršenog uvida u stanje šume sopstvenika (uviđaj), može se sastojati i u proceni kvalitativne i kvantitativne količine dubeće drvne zapremine na jednom prostoru (parceli), kao i bilo koja radnja ili savet koja će pomoći sopstveniku šume u unapređenju svog znanja o svom šumskom posedu i o merama koje poboljšavaju stanje šuma sopstvenika.
Pružanje stručne pomoći obuhvata i savetovanje sopstvenika šume koje je usmereno na podizanje svesti sopstvenika šume o značaju šuma za prostor i društvo u celini (zaštitne, hidrološke i druge funkcije šuma) i s tim u vezi značaj planskog gazdovanja šumama, kao i savetovanje u ekonomskom smislu u cilju što boljeg ostvarivanja prihoda na tržištu drveta.
Stručno lice koje pruža stručnu pomoć, u smislu uvida stanja šuma i šumskog zemljišta na terenu sa predlogom mera sopstveniku, u obavezi je da o tome sačini pisanu službenu belešku, u roku od sedam dana od dana izvršenog uviđaja.
X Kontrola sprovođenja planiranih radova
Praćenje izvođenja radova u gazdovanju šumama sopstvenika vrši stručno lice nadležnog šumskog gazdinstva, odnosno šumske uprave šumskog gazdinstva Preduzeća.
Ako stručno lice ogranka Preduzeća utvrdi da je izvršeno krivično delo (šumska krađa ili pustošenje šuma) ili prekršaj (bespravna seča) u šumi sopstvenika, obaveza stručnog lica ogranka Preduzeća je da sačini zapisnik o bespravnoj radnji.
Ukoliko se radi o prekršaju gde nije poznat počinilac ili krivičnom delu, stručno lice ogranka Preduzeća dostavlja zapisnik nadležnom organu ministarstva unutrašnjih poslova.
Ukoliko se radi o prekršaju gde je poznat počinilac, stručno lice ogranka Preduzeća dostavlja zapisnik nadležnom šumarskom inspektoru na dalje postupanje.
Stručno lice obeležava panjeve bespravno posečenih stabala žigom za šumsku krivicu i vrši premer, obračun i evidenciju bespravno posečenih stabala.
Kontrola sprovođenja planiranih radova u šumama sopstvenika vrši se stalno, a najmanje jedanput mesečno.
XI Kontrola rada zaposlenih na poslovima u šumama sopstvenika i postupanje po primedbama sopstvenika šume
Kontrolu rada u vršenju poslova gazdovanja šumama sopstvenika i sprovođenju zakona, planskih dokumenata, opštih akata i ovog pravilnika, vrši šef šumske uprave odnosno direktor šumskog gazdinstva.
U slučajevima kada šef šumske uprave uoči nepravilnosti u radu zaposlenog na poslovima u šumama sopstvenika, u obavezi je da, odmah, o tome obavesti pismeno direktora šumskog gazdinstva.
Direktor šumskog gazdinstva u obavezi je da na odgovarajući način preduzme mere u utvrđivanju činjenica od značaja za ocenu rada odnosno utvrđivanja odgovornosti za moguće propuste u radu.
Direktor Preduzeća u obavezi je da jedanput godišnje organizuje obuku zaposlenih koji obavljaju stručno-savetodavane poslove u šumama sopstvenika, u skladu sa organizacionim mogućnostima Preduzeća.
U slučaju da sopstvenik šume ima saznanja (posredna ili neposredna) za postupanje zaposlenog na poslovima u šumama sopstvenika koje je u suprotnosti sa zakonom, ovim pravilnikom ili planskim dokumentima kojima se uređuje gazdovanje šumama sopstvenika, kao i primedbe na blagovremenost u postupanju stručnih lica, sopstvenik šume može izneti (pismeno ili usmeno) primedbe šefu šumske uprave, odnosno direktoru šumskog gazdinstva Preduzeća.
Direktor šumskog gazdinstva je u obavezi da postupi na način predviđen odredbama člana 43. stav 3. ovog pravilnika.
XII Evidencije u vezi sa gazdovanjem šumama sopstvenika
Svi radovi se planiraju i evidentiraju po katastarskim opštinama i zbirno na nivou opštine.
Obaveza vođenja evidencije se odnosi na evidencije prijava za pošumljavanje, evidenciju zajedničkog učešća na izvođenju radova na gajenju šuma, zahteva za doznaku, izdatih doznačnih knjiga, zahteva za žigosanje posečenog drveta, izdatih knjiga propratnica, izvršenim bespravnim radnjama, evidenciji doznačnih žigova, žigova za žigosanje i žigova za šumsku krivicu.
Po potrebi može se voditi i evidencija nekih dodatnih aktivnosti u šumama sopstvenika.
Sve evidencije vode se u pisanoj formi i u elektronskoj formi na obrascima koji su sastavni deo ovog pravilnika.
Dnevnik rada za šume sopstvenika se vodi za svaki radni dan, sa obavezom unošenja svih podataka o izvršenim poslovima ili zapažanjima u šumama sopstvenika.
XIII Prelazne i završne odredbe
U slučaju izmene i dopune zakona i podzakonskih akata, do izmene i dopune ovog pravilnika, neposredno će se primenjivati odredbe zakona i podzakonskih akata.
Na sve što nije regulisano ovim pravilnikom neposredno će se primenjivati zakon o šumama i podzakonski akti koji su na snazi.
Sastavni deo ovog pravilnika su obrasci za rad u šumama sopstvenika, i to:
- Prijava za pošumljavanje i melioraciju (ŠS-1);
- Ugovor o zajedničkom učešću ugovarača na izvođenju radova na gajenju i zaštiti šuma (ŠS-2);
- Zahtev za doznaku stabala za seču u šumama sopstvenika - pravnih lica (ŠS-3);
- Zahtev za doznaku stabala za seču (ŠS-4);
- Doznačna knjiga (ŠS-5);
- Zahtev za žigosanje posečenog drveta (ŠS-6);
- Propratnica za prostorno drvo (ŠS-7);
- Propratnica za oblo drvo (ŠS-8);
- Zapisnik o izvršenoj bespravnoj radnji (ŠS-9);
- Rešenje za čistu seču šume sopstvenika (ŠS-10);
- Program za pošumljavanje goleti i melioraciju degradiranih šuma i šikara (ŠS-11);
- Izjava o preuzimanju sadnica za pošumljavanje (ŠS-12).
Sastavni deo ovog pravilnika su obrasci za rad koji se ustanovljavaju i vode, i to:
- Evidencija prijava za pošumljavanje (EŠS-1);
- Evidencija ugovora o zajedničkom učešću ugovarača na izvođenju radova na gajenju šuma (EŠS-2);
- Evidencija zahteva za doznaku stabala za seču u šumama sopstvenika-pravnih lica (EŠS-3);
- Evidencija zahteva za doznaku stabala za seču (EŠS-4);
- Evidencija izdatih doznačnih knjiga (EŠS-5);
- Evidencija podnetih zahteva za žigosanje posečenog drveta (EŠS-6);
- Evidencija izdatih knjiga propratnica (EŠS-7);
- Evidencija zapisnika o izvršenim bespravnim radnjama (EŠS-8);
- Evidencija doznačnih žigova, žigova za žigosanje i žigova za šumsku krivicu u šumama sopstvenika (EŠS-9);
- Evidencija stručnih uviđaja (EŠS-10).
Direktor Preduzeća, posebnim aktom utvrđuje sadržinu i formu obrazaca iz čl. 49. i 50. ovog pravilnika.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Samostalni član Pravilnika o izmenama i dopunama
Pravilnika za rad i postupanje u vršenju stručno-savetodavnih poslova u šumama sopstvenika
("Sl. glasnik RS", br. 98/2021)
Član 18
Sve ostale odredbe Pravilnika za rad i postupanje u vršenju stručno-savetodavnih poslova u šumama sopstvenika, broj 61/2017-4 od 12. aprila 2017. godine, ostaju na snazi.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja na oglasnoj tabli Preduzeća.
Ovaj pravilnik je objavljen na oglasnoj tabli Preduzeća 27. decembra 2019. godine, a stupa na snagu 4. januara 2020. godine.