ODLUKA

O UTVRĐIVANJU TAŠMAJDANA SA UNIVERZITETSKIM CENTROM U BEOGRADU ZA PROSTORNO KULTURNO-ISTORIJSKU CELINU

("Sl. glasnik RS", br. 104/2021)

1. Tašmajdan sa Univerzitetskim centrom u Beogradu utvrđuje se za prostorno kulturno-istorijsku celinu.

2. Tašmajdan sa Univerzitetskim centrom u Beogradu (u daljem tekstu: prostorno kulturno-istorijska celina) nalazi se na teritoriji grada Beograda, u Beogradu, i obuhvata prostor i objekte na k.p.: 1932/2, 1932/3, 1949, 1951/1, 1951/2, 1952/1 (spomenik kulture), 1952/2 (spomenik kulture), 1952/3, 1952/4, 1952/5, 1953/1(park), 1953/2, 1953/3, 1953/4, 1953/6, 1953/8, 1953/9, 1953/10, 1953/11, 1953/12, 1953/13, 1953/14, 1953/15, 1953/16, 1953/17, 1953/18, 1953/19, 1953/20, 1953/21, 1953/22, 1953/23, 1953/24, 1953/25, 1953/26, 1953/27, 1953/28, 1953/29, 1953/30, 1953/31, 1953/32, 1953/33, 1953/34, 1953/35, 1953/36, 1953/37, 1955/1 (spomenik kulture), 1969, 1979/1, 1980, 1983/1 (park), 1983/2 (spomenik kulture), 1983/5 (spomenik kulture), 1983/6, 1983/7, 1983/8, 1983/9, 1983/10, 1985/1 (spomenik kulture), 1985/2, 1986 (spomenik kulture), 1987/1 (spomenici kulture), 1988/1, 1988/2, 1988/3, 1988/4, 1988/5, sve KO Palilula; 2796 (spomenik kulture - Spomenik Vuku Stefanoviću Karadžiću/park), 2797 (spomenik kulture), 2913, sve KO Zvezdara.

U okviru ulica obuhvata cele k.p.: 1933 (Profesora Mihaila Đurića), 1952/6 (Kosovska), 1952/7 (Arhiepiskopa Danila), 1952/8 (Svetog Marka), 1989 (Karnegijeva), 2912 (Ruzveltova), sve KO Palilula i delove katastarskih parcela: 1133/1 (Kraljice Marije), 1932/1 (Ilije Garašanina), 1953/5 (Aberdareva) KO Palilula, 1133/2 (Kraljice Marije) KO Zvezdara, 2604/1 (Takovska) KO Stari grad, 4926/1 (Bulevar kralja Aleksandra), 5196 (Bulevar kralja Aleksandra) KO Vračar.

Navedene katastarske parcele su u državnoj svojini, a objekti na njima su u mešovitoj svojini.

U slučaju neslaganja navedenog spiska katastarskih parcela i grafičkog priloga na kome je prikazana granica prostorno kulturno istorijske celine i zaštićene okoline prostorno kulturno istorijske celine, merodavan je Grafički prilog broj 1 - Valorizacija objekata i granica prostorno kulturno istorijske celine.

Napomena: Brojevi katastarskih parcela koje budu formirane deobom ili spajanjem parcela koje se nalaze u navedenom spisku (parcelacijom ili preparcelacijom, čime će dobiti novi podbroj), smatraće se sastavnim delom ovog spiska.

Granica prostorno kulturno-istorijske celine polazi sa severa i kreće se osovinom Takovske ulice, skreće u pravcu jugoistoka i kreće se osovinom Bulevara kralja Aleksandra do raskršća sa ulicom Kraljice Marije, skreće u pravcu severozapada i kreće se osovinom ulice Kraljice Marije do sučeljavanja sa Karnegijevom ulicom, skreće u pravcu jugozapada i kreće se osovinom Karnegijeve ulice do osovine ulice Ilije Garašanina, skreće u pravcu severozapada i kreće se osovinom ulice Ilije Garašanina do osovine Aberdareve ulice, kratko se kreće Aberdarevom a onda skreće u pravcu severozapada krećući se bočnom granicom k.p. 1953/29, 1953/4, 1953/28, 1953/30 i 1949, sve KO Palilula, do osovine Takovske ulice, odnosno početne tačke.

Ukupna površina prostorno kulturno-istorijske celine iznosi 32 ha.

Najveći deo prostorno kulturno-istorijske celine čine uređena parkovska površina izrazitih kulturno-istorijskih vrednosti Tašmajdanski park, prosečena Beogradskom ulicom na Veliki i Mali Tašmajdan. Park predstavlja zelenu oazu utkanu u urbano gradsko tkivo otvorenih građevinskih blokova, oivičen ulicama Bulevar kralja Aleksandra, Beogradska, Ilije Garašanina, Aberdareva i Takovska, što čini Veliki Tašmajdan i Mali Tašmajdan oivičen Bulevarom kralja Aleksandra i ulicama Beogradskom, Ilije Garašanina i Karnegijevom. Drugi značajani deo prostorno kulturno-istorijske celine je Univerzitetski centar, odnosno brojni fakulteti, objekti i kompleksi namenjeni akademcima u naučne - obrazovne svrhe. U okviru prostorno kulturno istorijske celine, nalazi se i Miocenski sprud "Tašmajdan" - spomenik prirode, geološkog karaktera.

Prostorno kulturno-istorijska celina "Tašmajdan sa Univerzitetskim centrom u Beogradu" predstavlja materijalno svedočanstvo početka savremenog evropskog razvoja i širenja varoši van šanca. Tesno je vezana za razvoj Bulevara kralja Aleksandra i transformaciju Beograda iz orijentalne varoši u prestonicu po uzoru na zapadnoevropske metropole. Ova transformacija se odvijala relativno brzo. Formiranje javnih prostora zauzimalo je značajno mesto u planskim i teorijskim razmatranjima razvoja grada, međutim u praksi se njegovo širenje odvijalo stihijski, bez ili mimo urbanističkih planova. Novi urbanistički koncept, u vidu ortogonalne sheme ulične mreže, u vreme kneza Miloša predstavljao je jedan od vidova kneževe politike evropeizacije Srbije i njene prestonice. Dok se kroz novo uređenje prati transformacija od turske varoši ka modernom gradu, kroz upravne odluke - poput izmeštanja fišekdžija na periferiju - prepoznaje se politika čuvanja stare varoši i njenog planskog širenja, naseljavanjem siromašnih zanatlija na ovom prostoru. Čitanje Hatišerifa na prostoru uz današnju crkvu Svetog Marka 1830. godine, zatim podizanje stare crkve i izmeštanje groblja iz Brankove ulice na prostor Tašmajdana, predstavljalo je polaznu tačku za afirmisanje novog prostora za život srpskog stanovništva. Dok je ulica kneza Miloša, takođe regulisana u vreme kneza Miloša, trebalo da predstavlja novi upravni centar modernog Beograda, a u donjem delu i promenadno šetalište, tadašnja Fišeklija je trebalo da prihvati siromašnu raju, odnosno sitne zanatlije.

Novi impuls prostor današnjeg Bulevara je dobio kada je Milošev naslednik, knez Mihailo Obrenović odredio prostor iza Tašmajdanskog groblja, za tada popularne konjičke trke - Trkalište. Ova odluka je sigurno doprinela popularizaciji Bulevara, budući da je krajem veka ovde prošao i tramvaj i da su se sa obe strane ulice već nalazile brojne kafane. Početak nove etape u istoriji Tašmajdana počinje 1826. godine kada je po zapovesti kneza Miloša Obrenovića ovde preseljeno srpsko pravoslavno groblje koje se do tada nalazilo sa spoljne strane Varoš kapije, u današnjoj Brankovoj ulici. Budući da je varoš-kapijsko groblje zauzimalo prostor koji je stajao na putu planiranom širenju varoši, a da je kod Tašmajdana od ranije postojalo groblje sela Palilula, o izboru lokacije se nije mnogo razmišljalo. Tek 1859. godine carigradski put od Batal-džamije pa do kraja Fišekdžijske čaršije je kaldrmisan. Prvo sahranjivanje izvesnog Dimitrija zvanog "Bik", koji se sam ubio u najvećem veselju, obavljeno je tek po podizanju stare Markove crkve 1835. godine. Na ovom istom prostoru, u porti crkve, pa i dalje prema Batal-džamiji, panađure - vašare su priređivali i žitelji Palilule, slaveći Markovdan - svoju domaću svetkovinu, nezavisnu od svih promena i režima, kroz dugi niz godina. Uporedo, oko crkve i prema Traklištu, ovde su sahranjivani preminuli među kojima i najpoznatiji ljudi svog vremena - Toma Vučić Perišić, Stojan Simić, trgovac i zadužbinar Ilija M. Kolarac, filolog Đura Daničić, Đura Jakšić, Ilija Garašanin, botaničar Josif Pančić. I posle zvaničnog preseljenja groblja sa Tašmajdana, jedan deo je još deceniju i po korišćen za sahranjivanje vojnika, davljenika i samoubica.

Kada je 1884. godine na čelo Beogradske opštine došao dr Vladan Đorđević, predsednik Srpskog lekarskog društva, političar i reformator, već desetinu godina stara ideja mitropolita Mihaila o izmeštanju tašmajdanskog groblja počela je da dobija jasnije obrise. Za potrebe tadašnje varoši koja se ljudstvom umnožavala, groblje je, uz to, postalo nedovoljno, a njegovom fizičkom širenju stajali su na putu kako naselje tako i duboki kopovi rudnika prema kome je groblje delio šanac. Svima, osim onima koji imaju ozidane grobnice, 1883. godine zabranjeno je sahranjivanje na tašmajdanskom groblju. No i pored ove naredbe, ono je živelo i dalje, dočekavši novi, 20. vek.

Groblje je prekopano krajem devedesetih godina, ali je tokom sledeće decenije, kako pokazuju fotografije Jeremije Stanojevića, u zaleđini neprekinutog niza starinarnica, kafana i prizemnih zgrada, prostor bio zakrčen grobnim mestima i grobovima koji se nisu dali raspoznati, među njima i ponekom kapelom. Transformišući se lagano, Tašmajdan je postao uređeni parkovski prostor sa brojnim sadržajima i javnim skulpturama, kakav je i danas.

Već početkom dvadesetih godina program internacionalnog konkursa za Generalni urbanistički plan Beograda odredio je prostor Batal-džamije, Starog groblja i Trkališta kao najuži gradski centar na kome bi trebalo rasporediti najistaknutije javne građevine.

Prva polovina 20. veka je, sa izgradnjom brojnih monumentalnih javnih objekata na levoj strani Bulevara, sve do Studentskog doma kralja Aleksandra, u ogromnoj meri doprinela arhitektonsko-urbanističkom uobličavanju, reprezentativnosti i vrednosti čitavog prostora. Nekadašnja gradska periferija postala je novi centar Beograda sa snažnim kulturno-obrazovnim akcentom - Univerzitetskim kompleksom. Univerzitetski centar predstavlja jednu od najuspelijih celina izvedenih u Beogradu tokom više decenija, koja je rasla i razvijala se u skladu sa potrebama vremena, ali sve vreme prateći jasnu ideju kompleksa koji je svojim sadržajima namenjen potrebama studenata i fakultetima.

Paralelna stambena izgradnja koja se odvijala na desnoj strani Bulevara svojim stilskim karakteristikama i građevinskim bonitetom, kao i po pravilu poslovnom namenom prizemlja novoizgrađenih objekata, potvrđivala je prestiž ove lokacije i mesto življenja drugačijeg socijalnog sloja - bogatog građanstva.

Druga polovina 20. veka je donela snažnu izgradnju objektima socrealizma i savremene arhitekture. Trgovački karakter desne strane Bulevara zadržao se kroz ceo period do današnjih dana.

Tašmajdan sa Univerzitetskim centrom u Beogradu čuva u svojoj arhitektonsko-urbanističkoj slici sve mene ovog dela Beograda i otkriva smene upravnih, socijalnih i društvenih tendencija vezanih za predmetni prostor. Ono je kao takvo svedok modernog, ali i kroz vekove zaboravljenog života. Kao takvo, Tašmajdan sa Univerzitetskim centrom u Beogradu ima posebnu kulturno-istorijsku vrednost, a u sačuvanom fondu ono reprezentuje smene pravaca u arhitekturi, nosi raskošne primere stilova i kao takvo ima posebnu arhitektonsko-urbanističku vrednost. Mada heterogen po svom karakteru, građevinski fond je stvorio ambijent specifičan i prepoznatljiv u Beogradu.

U okviru prostorno kulturno-istorijske celine sledeći objekti utvrđeni su za nepokretna kulturna dobra:

1) Palata glavne pošte u Beogradu, Takovska 2 i Bulevar kralja Aleksandra 15, spomenik kulture (Odluka o utvrđivanju Palate glavne pošte u Beogradu za spomenik kulture "Službeni glasnik RS", broj 35/13);

2) Crkva Svetog Marka, Bulevar kralja Aleksandra 17, spomenik kulture (Rešenje Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda broj 1509/1 od 20. oktobra 1975);

3) Zgrada Seizmološkog zavoda u Beogradu, Tašmajdanski park bb, spomenik kulture (Odluka o utvrđivanju zgrade Seizmološkog zavoda u Beogradu za spomenik kulture, "Službeni glasnik RS", broj 30/07);

4) Zgrada Pravnog fakulteta, Bulevar kralja Aleksandra 67, spomenik kulture (Odluka o utvrđivanju zgrade Pravnog fakulteta u Beogradu za spomenik kulture, "Službeni glasnik RS", broj 73/07);

5) Hotel "Metropol", Bulevar kralja Aleksandra 69, spomenik kulture (Odluka o utvrđivanju zgrade Hotela "Metropol" u Beogradu za spomenik kulture, "Službeni glasnik RS", broj 32/01);

6) Zgrada Arhiva Srbije, Karnegijeva 2, spomenik kulture (Odluka o proglašenju određenih nepokretnosti na teritoriji grada Beograda za kulturna dobra, "Službeni list grada Beograda", broj 23/84);

7) Univerzitetska biblioteka "Svetozar Marković", Bulevar kralja Aleksandra 71, spomenik kulture (Rešenje Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda broj 656/1 od 23. marta 1977);

8) Zgrada Tehničkog fakulteta, Bulevar kralja Aleksandra 73, spomenik kulture (Odluka o utvrđivanju zgrade Tehničkog fakulteta u Beogradu za spomenik kulture, "Službeni glasnik RS", broj 73/07);

9) Studentski dom kralja Aleksandra I, Bulevar kralja Aleksandra 75, spomenik kulture (Odluka o utvrđivanju Studentskog doma kralja Aleksandra I u Beogradu za spomenik kulture, "Službeni glasnik RS", broj 73/07);

10) Spomenik Vuku Karadžiću, ugao Ruzveltove i Bulevara kralja Aleksandra, spomenik kulture (Rešenje Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda broj 3/17 od 22. marta 1965);

11) Mesto čitanja Hatišerifa iz 1830. godine, Tašmajdan, znamenito mesto (Rešenje Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda broj 818/4 od 30. decembra 1968).

3. Prostorno kulturno-istorijska celina ima zaštićenu okolinu. Ukupna površina zaštićene okoline je 7 ha.

Zaštićena okolina prostorno kulturno-istorijske celine obuhvata prostor i objekte na sledećim katastarskim parcelama KO Vračar:

U okviru blokova su sledeće k.p. broj: 1, 2, 30/1, 31/1, 31/2, 61/1, 95/1, 95/5, 96/1, 117/1(deo), 119/1, 136, 137, 151, 1936/1, 4936/2, 4940/1, 4940/2, 4940/3, 4945, 4946, 4947, 4948, 4949, 4950, 4968, 4969, 4970, 4971, 4972, 4973, 4974, 4975, 4976, 4977, 4978, 4980, 4981, 4998, 5001, 5002, 5003, 5004, 5005/1, 5009, 5019, 5020, 5021, 5022, 5023, 5025, 5026, sve KO Vračar.

U okviru delova ulica koje obuhvataju k.p. broj: 275 (ul. Prote Mateje), 278 (Braće Nedića), 279 (Kumanovska), 280 (Ivana Milutinovića), 285 (Patrijarha Gavrila), 286 (Molerova), 293 (Hadži Đerina), 4925 (Beogradska), 4926/1 (Bulevar kralja Aleksandra), 4997 (Svetozara Markovića), 5018 (Desanke Maksimović), 5201 (Resavska), 5196 (Bulevar kralja Aleksandra), sve KO Vračar.

Granica zaštićene okoline polazi od raskrsnice Takovske ulicom sa Bulevarom kralja Aleksandra, kreće se u pravcu jugoistoka osovinom Bulevara kralja Aleksandra, do naspram k.p.137, skreće pod pravim uglom u pravcu jugozapada krećući se bočnom granicom k.p. 137 i 151, do osovine Hadži-Đerine ulice, nastavlja osovinom Hadži-Đerine ulice u pravcu severozapada do osovine ulice patrijarha Gavrila, kreće se osovinom ulice patrijarha Gavrila u pravcu severoistoka, skreće pod pravim uglom u pravcu severozapada preseca k.p. 119/1 (obuhvatajući samo glavni objekat u Bulevaru kralja Aleksandra), kreće se zadnjom građevinskom linijom objekta na k.p. 117/1 sve do osovine ulice Ivana Milutinovića, kreće se osovinom ulice Ivana Milutinovića u pravcu jugozapada do naspram zadnje granice k.p. 96/1, kreće se zadnjom granicom k.p. 96/1 do osovine Kumanovske ulice, nastavlja osovinom Kumanovske, u pravcu severoistočno sve do naspram zadnje granice k.p. 95/1, kreće se zadnjom granicom k.p. 95/1 i 95/5, nastavlja zadnjom građevinskom linijom objekta na k.p. 93 sve do osovine ulice braće Nedić, kratko se krećući osovinom ulice braće Nedića, a potom skreće severozapadno duž zadnje granice k.p. 31/2 sve do osovine ulice Prote Mateje kojom se kreće kratko u pravcu jugozapada a onda skreće pod pravim uglom u pravcu severozapada i kreće se zadnjom granicom k.p. 30/1, 2, 1, do osovine Beogradske ulice, kreće se osovinom Beogradske ulice u pravcu jugozapada, a potom skreće u pravcu severozapada krećući se bočnom pa zadnjom granicom k.p. 5026, nastavlja zadnjom granicom k.p. 5025, potom skreće severozapadno prateći bočnu granicu k.p. 5020 do osovine ulice Desanke Maksimović, skreće u pravcu jugozapada krećući se osovinom ulice Desanke Maksimović, zatim skreće u pravcu severozapada prateći najpre bočnu pa zadnju granicu k.p. 5009, nastavlja zadnjom granicom k.p. 5005/1, 5002, 5001 i bočnom granicom k.p. 4998 do osovine ulice Svetozara Markovića, kreće se kratko u pravcu jugozapada osovinom ulice Svetozara Markovića, skreće u pravcu severozapada i kreće se bočnom granicom k.p. 4978, potom zadnjom granicom k.p. 4980 i 4981, skreće u pravcu severozapada i kreće se bočnom granicom k.p. 1981, do osovine Resavske ulice, nastavlja osovinom Resavske u pravcu severoistoka do naspram bočne granice k.p. 4950, kreće se bočnom pa zadnjom granicom k.p. 4950, nastavlja zadnjom granicom k.p. 4946, 4945, 4940/2, bočnom granicom k.p. 4936/1, nastavlja granicom KO Stari grad do početne tačke, raskrsnice Takovske i Bulevara kralja Aleksandra.

U okviru zaštićene okoline prostorno kulturno-istorijske celine nalaze se delovi pripadajućih blokova duž uličnog poteza Bulevara kralja Aleksandra, svi su izgrađeni građevinski blokovi.

Navedene katastarske parcele su u državnoj svojini, a objekti na njima su u mešovitoj svojini.

U slučaju neslaganja navedenog spiska katastarskih parcela i grafičkog priloga na kome je prikazana granica prostorne kulturno istorijske celine i zaštićene okoline prostorne kulturno istorijske celine, merodavan je Grafički prilog broj 1 Valorizacija objekata i granica prostorno kulturno istorijske celine.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite prostorne kulturno-istorijske celine:

A. Opšte mere zaštite

1) U prostorno kulturno-istorijskoj celini primenjuju se mere zaštite čuvanja, održavanja i korišćenja objekata i prostora u skladu sa metodama konzervatorske prakse;

2) Primena integrativne zaštite sa ciljem očuvanja i unapređenja kulturno-istorijskih, arhitektonsko-urbanističkih, stilskih, estetskih, prirodnih vrednosti prostorno kulturno-istorijske celine;

3) Zaštita i očuvanje svih prirodnih vrednosti prostora (reljefa i morfologije terena, zelenih parkovski uređenih površina, sadnog materijala i drvoreda kao i utvrđenih prirodnih dobara) i svih stvorenih kulturno-istorijskih, arhitektonsko-urbanističkih, stilskih, estetskih vrednosti prostora (forme i funkcije javnih prostora, plato i manji trg, vrednog građevinskog fonda njegovih stilskih i tipoloških karakteristika: brojni spomenici kulture i objekti značajnih kulturno-istorijskih, arhitektonskih, urbanističkih i ambijentalnih vrednosti, javnih spomenika, skulptura, spomen ploča, česmi i fontana) koje predstavljaju osnovne vrednosti prostorno kulturno-istorijske celine;

4) Očuvanje zatečene istorijske urbane matrice;

5) Očuvanje dominantne javne namene i karaktera objekata i prostora, (kao univerzitetskog centra i značajnog parkovskog prostora sa brojnim spomenicima i sadržajima: kulturnim, istorijskim, verskim, obrazovnim, sportsko-rekreativnim) što predstavlja jednu od suštinskih vrednosti prostorno kulturno-istorijske celine;

6) Zaštita i očuvanje zelenila: forme i funkcije parkovskih površina (Veliki i Mali Tašmajdan, park Ćirila i Metodija), vrednih zasada, šetnih staza, prostora oko javnih spomenika, spomen ploča, javnih i sakralnih objekata, očuvanje i unapređenje parkovskog mobilijara, očuvanje i dopuna postojećih drvoreda. Zaštita i očuvanje utvrđenih prirodnih dobara - Spomenik prirode Miocenski sprud "Tašmajdan", u skladu sa odlukom o utvrđivanju;

7) Očuvanje javnih spomenika, skulptura, spomen ploča, javnih česmi i fontana, kao sastavnog dela fizičke strukture koja doprinosi ambijentalnim vrednostima parkovskih površina i dela javnog gradskog prostora;

8) Postavljanje nove fizičke parkovske strukture (spomenika, spomen ploča, skulpture), moguće je u skladu sa vrednostima ambijenta, konceptom uređenja i korišćenja prostora i propisima koji uređuju ovu oblast;

9) Eventualno pomeranje javnih spomenika, spomen ploča i skulptura, koji nisu utvrđeni za kulturna dobra (na prikladniju lokaciju), moguće je uz saglasnost komisije za spomenike, nazive trgova i ulica, a isključivo u cilju njegove bolje prezentacije i artikulacije u prostoru;

10) Parterno uređenje prostora prilagoditi nameni i funkciji lokacije. Dozvoljene intervencije u okviru parternog uređenja su ozelenjavanje, popločavanje i opremanje elementima urbanog mobilijara sa ciljem unapređenja estetskih i funkcionalnih vrednosti prostora;

11) Očuvanje jedinstvene ograde postavljene na regulaciji duž uličnih poteza, Bulevar kralja Aleksandra, Karnegijeve, Kraljice Marije i Ruzveltove ulice, kao sastavnog dela spomeničkih vrednosti kulturnih dobara (spomenika kulture - Zgrada Tehničkog fakulteta, Univerzitetska biblioteka "Svetozar Marković" i Zgrada Arhiva Srbije). Očuvanje ograde u okviru parka "Ćirilo i Metodije";

12) Uređenje unutar blokovskih javnih površina i zajedničkih dvorišta;

13) Očuvanje pejzažnih vrednosti prostorno kulturno-istorijske celine, njeno sagledavanje kao dela gradskog pejzaža kao jednog od najvrednijih uličnih poteza u Beogradu. Očuvanje značajnih vizura ka vrednim objektima i ambijentu prostorno kulturno-istorijske celine (očuvanje prostornih repara i vizure ka Crkvi Svetog Marka, ka objektima zgrada pošte, Pravnog, Tehničkog fakulteta, Univerzitetske biblioteke, Arhiva Srbije i Hotela "Metropol");

14) Dozvoljene su intervencije kojima se omogućava pristup lica sa posebnim potrebama svim objektima, u skladu sa valorizacijom objekta;

15) Nisu dozvoljene parcijalne intervencije na objektima i otvorenim javnim prostorima;

16) Uređenje kalkanskih zidova - vertikalno zelenilo, oslikavanje - murali, street art, sa ciljem poboljšanja estetskih vrednosti prostora. Mogući su u skladu sa uslovima službe zaštite;

17) Prilikom interpolacije novih objekata visinsku regulaciju uskladiti sa visinskom regulacijom susednog više vrednovanog objekta;

18) Zabrana gradnje objekata trajnog ili privremenog karaktera koji svojom namenom, gabaritom, volumenom i oblikom mogu ugroziti ili narušiti autentičnost ambijenta prostorno kulturno-istorijske celine. Zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost i bezbednost objekata;

19) Za izgradnju javnih objekata i uređenje javnih prostora preporučuje se raspisivanje arhitektonsko-urbanističkog konkursa;

20) U zavisnosti od valorizacije objekta, definisaće se mogućnost i način postavljanja reklamnih, informativnih i sl. oznaka, spomen tabli i obeležja, dekorativnog osvetljenja, kao i klima uređaja. Postavljanje reklamnih sredstava na utvrđene spomenike kulture moguće je samo u izuzetnim slučajevima i isključivo u funkciji kulturnog dobra - spomenika kulture;

21) Zabranjuje se postavljanja meš platna, odnosno reklamnih sredstava kojima se zaklanja veći deo fasade objekata;

22) Na predmetnom prostoru Antički Singidunum očekuju se novi arheološki nalazi i ostaci. Neophodno je na svim slobodnim prostorima i parcelama obezbediti preliminarna zaštitna arheološka iskopavanja i istraživanja, a na prostorima na kojima to nije moguće obavezan je stalni arheološki nadzor. U slučaju nailaska na arheološke nalaze za koje nadležna služba za zaštitu spomenika kulture utvrdi da imaju posebnu vrednost (kameni sarkofazi, stele ili zidane grobne konstrukcije) potrebno je odrediti način njihove prezentacije.

B. Posebne mere zaštite

Za objekte koji imaju posebnu vrednost (objekti na k.p. br. 1949, 1952/1 - (spomenik kulture), 1952/2 - (spomenik kulture), 1952/3, 1952/4, na delu 1953/1 - (znamenito mesto), 1953/3, 1953/4, 1953/6, 1953/22, 1953/23, 1955/1 - (spomenik kulture), 1983/2 - (spomenik kulture), 1983/5 - (spomenik kulture), 1985/1 - (spomenik kulture), 1986 - (spomenik kulture), 1987/1 - (spomenik kulture), 1988/2, 1988/3, (Sportsko rekreativni centar Tašmajdan na k.p. 1932/2, 1953/2, 1953/6, 1953/13, 1953/17, 1953/18, 1953/19, 1953/20, 1953/34, 1953/35) sve KO Palilula, 2797 - (spomenik kulture) 2796 - (spomenik kulture - Spomenik Vuku Karadžiću), sve KO Zvezdara, utvrđuju se sledeće mere zaštite:

1) Za već utvrđena kulturna dobra - spomenike kulture poštovati mere zaštite definisane odlukom o utvrđivanju;

2) Očuvanje postojećeg horizontalnog i vertikalnog gabarita, konstruktivnog sklopa i primenjenih materijala;

3) Očuvanje izgleda, stilskih odlika, dekorativnih elemenata i ukupnog likovnog izraza;

4) Očuvanje osnovnih vrednosti funkcionalnog sklopa i enterijera, ukoliko je on osnov za vrednovanje objekta;

5) U slučaju da ostali objekti na parceli ne podležu režimu zaštite glavnog objekta, intervencije na njima dozvoljavaju se u skladu sa njihovom valorizacijom, pod uslovom da ne naruše vrednosti glavnog objekta. Dvorišni prostor u svemu uskladiti sa namenom glavnog objekta, komunalno (parterno i hortikulturno) urediti;

6) Prikladno obeležiti kulturno dobro - znamenito mesto (Mesto čitanja hatišerifa iz 1830. godine);

7) Očuvanje sportsko rekreativnog centara Tašmajdan njegove fizičke strukture, namene kompleksa, unapređenje kvaliteta korišćenja; planiranim manifestacijama i aktivnostima u prostoru, ne sme se ugroziti spomenička struktura kompleksa kao i Spomenik prirode Miocenski sprud "Tašmajdan";

8) Moguća izgradnja novih objekata na delu k.p. 1952/3 (neposredno u zoni Crkve svetog Marka) i k.p. 1953/1 (severozapadnom delu parcele uz Takovsku ulicu). Novi objekti svojom namenom i gabaritom moraju biti usaglašeni ili u funkciji verskih objekata; visinski uklopljeni u ambijent parkovske površine i usklađeni sa objektima u okruženju;

9) Dvorišni delovi glavnog objekta mogu biti dograđeni, najviše do visine uličnog gabarita objekta, ukoliko se time ne narušava arhitektonski sklop, odnosno ukoliko je izvornim rešenjem ostavljena mogućnost za dvorišnu dogradnju (ovo pravilo se odnosi na objekat na k.p. 1988/2, zgrada Tehnološko-metalurškog fakulteta i Mašinskog fakulteta, ukoliko postoje potrebe fakulteta za novim kapacitetima; dograđeni deo mora biti u funkciji namene glavnog objekta, likovno ukopljen u ambijent).

Za objekte od vrednosti (objekti na k.p. br. 1969, 1979/1, 1980, 1988/4 sve KO Palilula) utvrđuju se sledeće mere zaštite:

1) Očuvanje objekata, njihovih osnovnih vrednosti stilskih i tipoloških karakteristika; moguće su manje intervencije kojima se ne bi ugrozile i narušile suštinske vrednosti samog objekta ili njegovog neposrednog okruženja;

2) Dozvoljeno je osavremenjavanje objekata u cilju njihove revitalizacije, pod uslovom da se ne naruše vrednosti enterijera (ukoliko je osnov za vrednovanje) i eksterijera objekta;

3) Ostali objekti na parceli objekta od vrednosti, ne podležu režimu zaštite glavnog objekta i rešavaju se u skladu sa svojom valorizacijom, ali tako da ne naruše vrednosti glavnog objekta. Dvorišni prostor u svemu uskladiti sa glavnim objektom, komunalno, parterno i pejzažno urediti.

Za neutralne objekte (objekti na k.p. br. 1951/1 i 1951/2, KO Palilula) utvrđuju se sledeće mere zaštite:

1) Očuvanje objekata ukoliko čine jedinstveni sklop sa objektima od posebne vrednosti i vrednosti, uz mogućnost manjih intervencija kojima se ne bi ugrozile i narušile suštinske vrednosti samog objekta ili njegovog neposrednog okruženja;

2) Dozvoljeno je osavremenjavanje objekata u cilju njihove revitalizacije.

Za objekte bez vrednosti (objekti na k.p. br. 1952/3, 1952/5, 1979/1, 1980, 1985/2, 1987/1, 1988/2, 1988/5 sve KO Palilula) utvrđuju se sledeće mere zaštite:

1) Sve objekte valorizovane kao objekti bez vrednosti moguće je/potrebno je ukloniti;

2) U unutrašnjem delu bloka, na delovima k.p. 1952/3 (parcela objekta od posebnih vrednosti), 1985/2, 1988/5 (parcela objekta od posebnih vrednosti - zgrada Tehnološko-metalurškog fakulteta), 1988/2 (parcela objekta od posebnih vrednosti - zgrada Mašinskog fakulteta), 1987/1 (parcela spomenika kulture zgrada Tehničkog fakulteta), moguća je nova izgradnja na način da ne ugrozi integritet spomenika kulture, spomeničke i ambijentalne vrednosti prostora; Volumetriju novog objekta uklapati prvenstveno prema spomenicima kulture u neposrednom okruženju; namena nove fizičke strukture mora biti u funkciji istraživačkog, obrazovnog, naučno-nastavnog programa;

3) Novi objekti u pogledu materijalizacije, oblikovanja, konstrukcije i funkcije treba da budu ostvarenja koja nose pečat svog vremena, s tim da sa objektima u okruženju koja imaju spomenička svojstva čine skladnu celinu; kolorističku obradu fasada izvesti uz nadzor nadležne službe zaštite;

4) Ukoliko se neki od objekata, valorizovani kao objekti bez vrednosti, iz nekog razloga mora zadržati, na njemu su moguće intervencije kojima bi se poboljšale unapredile njegove arhitektonske vrednosti (preoblikovanje) i uklapanje u okruženje.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline prostorno kulturno-istorijske celine:

A. Opšte mere zaštite

1) U zaštićenoj okolini prostorno kulturno-istorijske celine primenjuju se mere zaštite čuvanja, održavanja i korišćenja objekata i prostora u skladu sa metodama savremene konzervatorske prakse;

2) Primena integrativne zaštite sa ciljem očuvanja i unapređenja kulturno-istorijskih, arhitektonsko-urbanističkih, stilskih, estetskih, prirodnih vrednosti prostora;

3) Zaštita i očuvanje kulturno-istorijskih, arhitektonsko-urbanističkih, ambijentalnih, estetskih vrednosti prostora, vrednog građevinskog fonda njegovih stilskih i tipoloških karakteristika;

4) Očuvanje zatečene istorijske urbane matrice. Očuvanje ivične blokovske izgradnje na parceli kao nasleđenog tipa građenja;

5) Očuvanje postojećih proporcijskih odnosa visine objekata prema regulacionoj širini ulice;

6) Očuvanje pretežno stambeno-poslovne namene objekata i karaktera prostora sa komercijalnim sadržajima javne namene u prizemlju;

7) Zadržavanje građevinske linije povučenih završnih etaža na objektima čiji je venac poslednje pune etaže usaglašen sa vencima susednih objekata ili viši od venaca susednih objekata;

8) Stepen intervencija na dvorišnim objektima zavisi od njihove valorizacije i valorizacije uličnog (glavnog) objekta na parceli. Visina dvorišnih objekata ne sme prelaziti visinu dvorišnih krila glavnog objekta koji se zadržava, i ne sme ugroziti njegov funkcionalan način korišćena; moguće su intervencije na objektima, koje se ne sagledavaju sa javnog prostora saobraćajnice;

9) Nisu dozvoljene parcijalne intervencije na objektima;

10) Dozvoljene su intervencije kojima se omogućava pristup lica sa posebnim potrebama svim objektima, u skladu sa valorizacijom objekta;

11) Parterno uređenje prostora prilagoditi nameni i funkciji lokacije. Dozvoljene intervencije u okviru parternog uređenja su ozelenjavanje, popločavanje i opremanje elementima urbanog mobilijara sa ciljem unapređenja estetskih i funkcionalnih vrednosti prostora;

12) Unutrašnja dvorišta rešavati u zavisnosti od namene objekta, kao dvorišta najčešće zatvorenog tipa u funkciji glavnog objekta. Dvorišta otvorenog tipa moraju se adekvatno parterno urediti, ozeleniti i komunalno opremiti;

13) Zaštita i očuvanje zelenila, vrednih zasada duž uličnih poteza - očuvanje i dopuna postojećih drvoreda, unutrašnjih dvorišta;

14) Uređenje kalkanskih zidova - vertikalno zelenilo, oslikavanje - murali, street art, dozvoljeno je samo na osnovu uslova i uz nadzor nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;

15) Zabrana gradnje objekata trajnog ili privremenog karaktera koji svojom namenom, gabaritom, volumenom i oblikom mogu ugroziti ili narušiti autentičnost ambijenta prostorno kulturno-istorijske celine. Zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost i bezbednost objekata;

16) U zavisnosti od valorizacije objekta, definisaće se mogućnost i način postavljanja reklamnih, informativnih i sl. oznaka, spomen tabli i obeležja, dekorativnog osvetljenja, kao i klima uređaja;

17) Zabrana postavljanja meš platna, odnosno reklamnih sredstava kojima se zaklanja veći deo fasade objekata, obuhvatajući i fasade koje se sagledavaju kao kalkani.

B. Posebne mere zaštite

Za objekte u okviru zaštićene okoline koji imaju posebnu vrednost (objekti na k.p. br. 31/1, 95/5, 117/1(deo parcele), 136, 137, 151, 4940/1, 4945, 4947, 4971, 4976, 4980, 4981, 5001, 5009, 5021, 5026 sve KO Vračar) utvrđuju se sledeće mere zaštite:

1) Očuvanje postojećeg horizontalnog i vertikalnog gabarita, konstruktivnog sklopa i primenjenih materijala;

2) Očuvanje izgleda, stilskih odlika, dekorativnih elemenata i ukupnog likovnog izraza;

3) Dvorišni objekti, koji su vrednovani, ukoliko nisu utvrđeni za kulturna dobra, izuzetno mogu biti dograđeni, najviše do visine uličnog gabarita objekta, ukoliko se time ne narušava arhitektonski sklop, odnosno ukoliko je arhitektonskim rešenjem ostavljena mogućnost za dvorišnu dogradnju. Dvorišne dogradnje rešiti jedinstveno za celokupnu parcelu, bez parcijalnih intervencija, ne ugrožavajući uslove korišćenja susednih objekata;

4) U slučaju da objekti na parceli ne podležu režimu zaštite glavnog objekta, intervencije na njima dozvoljavaju se u skladu sa njihovom valorizacijom, pod uslovom da ne naruše vrednosti glavnog objekta. Dvorišni prostor u svemu uskladiti sa glavnim objektom, komunalno (parterno i hortikulturno) urediti;

Za objekte od vrednosti u okviru zaštićene okoline (objekti na k.p. br. 1, 30/1, 96/1, 4936/1, 1940/1, 4946, 4948, 4949, 4950, 4968, 4969, 4970, 4974, 4978, 5002, 5004, 5019, 5020 sve KO Vračar), utvrđuju se sledeće mere zaštite:

2) Dozvoljeno je osavremenjavanje objekata u cilju njihove revitalizacije, pod uslovom da se ne naruše vrednosti objekta;

3) Dvorišni delovi glavnog objekta mogu biti dograđeni, najviše do visine uličnog gabarita objekta, ukoliko se time ne narušava arhitektonski sklop, odnosno ukoliko je izvornim rešenjem ostavljena mogućnost za dvorišnu dogradnju;

4) Ostali objekti na parceli objekta od vrednosti, ne podležu režimu zaštite glavnog objekta i rešavaju se u skladu sa svojom valorizacijom, ali tako da ne naruše vrednosti glavnog objekta.

Za neutralne objekte (objekti na k.p.: 2, 61/1, 119/1, 4972, 4975, 4977, 4998, 5003, 5005/1, 5019, 5023, 5025 sve KO Vračar) utvrđuju se sledeće mere zaštite:

1) Očuvanje objekata tamo gde čine jedinstveni sklop sa objektima od posebne vrednosti i od vrednosti, uz mogućnost manjih intervencija kojima se ne bi ugrozile i narušile suštinske vrednosti samog objekta ili njegovog neposrednog okruženja;

2) Dozvoljeno je osavremenjavanje objekata u cilju njihove revitalizacije, pod uslovom da ne ugrozi susedne objekte i ambijent;

4) Moguća je zamena objekta u slučaju da je ugrožena njegova statička stabilnost i konstruktivni sklop, a sanacija se smatra ekonomski neisplativom.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".