pri čemu je
Radi lakšeg sagledavanja izmena i dopuna propisa, nova sadržina odredaba data je zelenom, prethodna crvenom bojom, a nepromenjene odredbe nisu posebno označene, tako da pregledanjem crno-zelenog teksta pregledate važeću, a crno-crvenog teksta, prethodnu verziju propisa. Prečišćen tekst bez crvenih i zelenih oznaka i dalje možete videti na tabu "Tekst dokumenta". |
Propis - analitički prikaz promenaZAKONO FINANSIRANJU LOKALNE SAMOUPRAVE("Sl. glasnik RS", br. 62/2006, 47/2011, 93/2012, 99/2013 - usklađeni din. izn., 125/2014 - usklađeni din. izn., 95/2015 - usklađeni din. izn., 83/2016, 91/2016 - usklađeni din. izn., 104/2016 - dr. zakon, 96/2017 - usklađeni din. izn., 89/2018 - usklađeni din. izn., 95/2018 - dr. zakon, 86/2019 - usklađeni din. izn., 126/2020 - usklađeni din. izn., 99/2021 - usklađeni din. izn. i 111/2021 - dr. zakon) |
Ovim zakonom uređuje se obezbeđivanje sredstava opštinama, gradovima i gradu Beogradu (u daljem tekstu: jedinica lokalne samouprave) za obavljanje izvornih i poverenih poslova.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) izvorni prihodi su prihodi čiju stopu, odnosno način i merila za utvrđivanje visine iznosa, utvrđuje jedinica lokalne samouprave, pri čemu se zakonom može ograničiti visina poreske stope, odnosno utvrditi najviši i najniži iznos naknade, odnosno takse;
2) ustupljeni prihodi su oni prihodi čija se osnovica i stopa, odnosno način i merila za utvrđivanje visine iznosa utvrđuju zakonom, a prihod ostvaren na teritoriji jedinice lokalne samouprave se ustupa u celini ili delimično toj jedinici lokalne samouprave;
3) ukupan nenamenski transfer je zbir transfera za ujednačavanje, opšteg, kompenzacionog i transfera solidarnosti, pri čemu je:
(1) transfer za ujednačavanje deo ukupnog nenamenskog transfera koji se raspodeljuje jedinicama lokalne samouprave čiji su prihodi po glavi stanovnika po osnovu ustupljenih poreza ispod određenog procenta proseka opština (bez gradova),
(2) opšti transfer deo ukupnog nenamenskog transfera koji se raspodeljuje svim jedinicama lokalne samouprave prema kriterijumima utvrđenim ovim zakonom,
(3) kompenzacioni transfer deo ukupnog nenamenskog transfera kojim se nadomešta deo izgubljenih prihoda, koji nastaje po osnovu promene republičkih poreskih propisa,
(4) transfer solidarnosti deo ukupnog nenamenskog transfera koji se raspodeljuje svim jedinicama lokalne samouprave, izuzev grada Beograda, na osnovu stepena razvijenosti;
4) namenski transfer je transfer koji se koristi za finansiranje određenih funkcija i izdataka, a koji može biti:
(1) funkcionalni transfer - transfer koji se koristi za finansiranje izdataka u okviru određene funkcije,
(2) namenski transfer u užem smislu - transfer koji se koristi za tačno određenu svrhu, odnosno vrstu izdatka za koju je transfer dodeljen.
II PRIMANJA JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE
Republika je dužna da pri svakom prenošenju ili poveravanju novih poslova jedinici lokalne samouprave obezbedi odgovarajuća sredstva, odnosno izvore prihoda, potrebne za obavljanje tih poslova.
Svi prihodi jedinice lokalne samouprave su opšti prihod budžeta jedinice lokalne samouprave i mogu se koristiti za bilo koju namenu, u skladu sa zakonom i odlukom o budžetu jedinice lokalne samouprave, sem onih prihoda čiji je namenski karakter utvrđen zakonom.
Vrste primanja jedinice lokalne samouprave
Sredstva budžeta jedinice lokalne samouprave obezbeđuju se iz izvornih i ustupljenih prihoda, transfera, primanja po osnovu zaduživanja i drugih prihoda i primanja utvrđenih zakonom.
1. Izvorni prihodi jedinice lokalne samouprave
Jedinici lokalne samouprave pripadaju izvorni prihodi ostvareni na njenoj teritoriji, i to:
1) porez na imovinu, osim poreza na prenos apsolutnih prava i poreza na nasleđe i poklon;
2) lokalne administrativne takse;
3) lokalne komunalne takse;
4) boravišna taksa;
5) naknade za korišćenje javnih dobara, u skladu sa zakonom;
6) koncesiona naknada;
7) druge naknade u skladu sa zakonom;
8) prihodi od novčanih kazni izrečenih u prekršajnom postupku za prekršaje propisane aktom skupštine jedinice lokalne samouprave, kao i oduzeta imovinska korist u tom postupku;
9) prihodi od davanja u zakup, odnosno na korišćenje nepokretnosti i pokretnih stvari u svojini Republike Srbije, koje koristi jedinica lokalne samouprave, odnosno organi i organizacije jedinice lokalne samouprave i indirektni korisnici njenog budžeta;
10) prihodi od davanja u zakup, odnosno na korišćenje nepokretnosti i pokretnih stvari u svojini jedinice lokalne samouprave;
11) prihodi nastali prodajom usluga korisnika sredstava budžeta jedinice lokalne samouprave čije je pružanje ugovoreno sa fizičkim i pravnim licima;
12) prihodi od kamata na sredstva budžeta jedinice lokalne samouprave;
13) prihodi po osnovu donacija jedinici lokalne samouprave;
14) prihodi po osnovu samodoprinosa.
Stope izvornih prihoda, kao i način i merila za određivanje visine lokalnih taksi i naknada utvrđuje skupština jedinice lokalne samouprave svojom odlukom, u skladu sa zakonom.
Odluka iz stava 1. ovog člana donosi se nakon održavanja javne rasprave, a može se menjati najviše jedanput godišnje, i to u postupku utvrđivanja budžeta jedinice lokalne samouprave za narednu godinu.
Izuzetno, odluka iz stava 1. ovog člana može se izmeniti i u slučaju donošenja, odnosno izmene zakona ili drugog propisa kojim se uređuju izvorni prihodi jedinice lokalne samouprave.
Odluka se objavljuje na način na koji se objavljuju akti jedinice lokalne samouprave.
Porez na imovinu
Skupština jedinice lokalne samouprave utvrđuje visinu stope poreza na imovinu, osim poreza na prenos apsolutnih prava i poreza na nasleđe i poklon, do visine najviše stope propisane zakonom kojim se uređuju porezi na imovinu.
Lokalne administrativne takse
Skupština jedinice lokalne samouprave može uvoditi lokalne administrativne takse za spise i radnje u upravnim stvarima, kao i za druge spise i radnje koje organi jedinice lokalne samouprave izdaju, odnosno obavljaju u okviru poslova iz svoje izvorne nadležnosti.
Jedinica lokalne samouprave ne može uvesti lokalnu administrativnu taksu za spise i radnje iz nadležnosti organa za koje je zakonom kojim se uređuju republičke administrativne takse propisano plaćanje republičkih administrativnih taksi.
Akt iz člana 9. stav 1. ovog zakona sadrži sledeće elemente:
1) spise i radnje za koje se uvodi lokalna administrativna taksa;
2) nastanak taksene obaveze;
3) obveznike takse;
4) način plaćanja takse;
5) oslobađanja od plaćanja takse;
6) visina takse.
Visina takse ne može biti veća od iznosa republičke administrativne takse propisane za odgovarajući, odnosno sličan spis ili radnju.
Lokalne komunalne takse
Skupština jedinice lokalne samouprave može uvoditi lokalne komunalne takse za korišćenje prava, predmeta i usluga.
Za korišćenje prava, predmeta i usluga iz stava 1. ovog člana ne može se uvoditi posebna naknada.
Obveznik lokalne komunalne takse jeste korisnik prava, predmeta i usluga za čije je korišćenje propisano plaćanje lokalne komunalne takse.
Taksena obaveza nastaje danom početka korišćenja prava, predmeta ili usluge za čije je korišćenje propisano plaćanje lokalne komunalne takse.
Taksena obaveza traje dok traje korišćenje prava, predmeta ili usluge.
Lokalne komunalne takse ne plaćaju se za korišćenje prava, predmeta i usluga od strane državnih organa i organizacija, organa i organizacija teritorijalne autonomije i jedinica lokalne samouprave.
Lokalne komunalne takse mogu se uvoditi za:
1) isticanje firme na poslovnom prostoru;
2) (prestala da važi)
3) držanje motornih drumskih i priključnih vozila, osim poljoprivrednih vozila i mašina;
4) - 8) (brisane)
9) (prestala da važi)
10) držanje sredstava za igru ("zabavne igre");
11) i 12) (brisane)
13) (prestala da važi)
14) (prestala da važi)
15) (brisana)
16) (prestala da važi)
Preduzetnici i pravna lica koja su prema zakonu kojim se uređuje računovodstvo razvrstana u mala pravna lica (osim preduzetnika i pravnih lica koja obavljaju delatnosti: bankarstva; osiguranja imovine i lica; proizvodnje i trgovine naftom i derivatima nafte; proizvodnje i trgovine na veliko duvanskim proizvodima; proizvodnje cementa; poštanskih, mobilnih i telefonskih usluga; elektroprivrede; kazina, kockarnica, kladionica, bingo sala i pružanja kockarskih usluga i noćnih barova i diskoteka), a imaju godišnji prihod do 50.000.000 dinara, ne plaćaju lokalnu komunalnu taksu za isticanje firme na poslovnom prostoru (u daljem tekstu: firmarina).
Pravna lica koja su prema zakonu kojim se uređuje računovodstvo razvrstana u srednja pravna lica, kao i preduzetnici i mala pravna lica koja imaju godišnji prihod preko 50.000.000 dinara (osim preduzetnika i pravnih lica koja obavljaju delatnosti: bankarstva; osiguranja imovine i lica; proizvodnje i trgovine naftom i derivatima nafte; proizvodnje i trgovine na veliko duvanskim proizvodima; proizvodnje cementa; poštanskih, mobilnih i telefonskih usluga; elektroprivrede; kazina, kockarnica, kladionica, bingo sala i pružanja kockarskih usluga i noćnih barova i diskoteka), firmarinu plaćaju na godišnjem nivou najviše do dve prosečne zarade.
Pravna lica koja su prema zakonu kojim se uređuje računovodstvo razvrstana u velika pravna lica (osim pravnih lica koja obavljaju delatnosti: bankarstva; osiguranja imovine i lica; proizvodnje i trgovine naftom i derivatima nafte; proizvodnje i trgovine na veliko duvanskim proizvodima; proizvodnje cementa; poštanskih, mobilnih i telefonskih usluga; elektroprivrede; kazina, kockarnica, kladionica, bingo sala i pružanja kockarskih usluga i noćnih barova i diskoteka), firmarinu plaćaju na godišnjem nivou najviše do tri prosečne zarade.
Pravna lica koja su prema zakonu kojim se uređuje računovodstvo razvrstana u velika, srednja i mala pravna lica, u smislu zakona kojim se uređuje računovodstvo i preduzetnici, a obavljaju delatnosti bankarstva, osiguranja imovine i lica, proizvodnje i trgovine naftom i derivatima nafte, proizvodnje i trgovine na veliko duvanskim proizvodima, proizvodnje cementa, poštanskih, mobilnih i telefonskih usluga, elektroprivrede, kazina, kockarnica, kladionica, bingo sala i pružanja kockarskih usluga i noćnih barova i diskoteka, firmarinu plaćaju na godišnjem nivou najviše do deset prosečnih zarada.
Pod prosečnom zaradom, u smislu st. 2, 3. i 4. ovog člana, smatra se prosečna zarada po zaposlenom ostvarena na teritoriji jedinice lokalne samouprave u periodu januar - avgust godine koja prethodi godini za koju se utvrđuje firmarina, prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
Izuzetno od st. 3. i 4. ovog člana, jedinica lokalne samouprave može utvrditi i veći iznos firmarine, uz prethodnu saglasnost ministarstva nadležnog za finansije.
(Prestao da važi)
Najviši iznos lokalne komunalne takse za držanje motornih drumskih i priključnih vozila, osim poljoprivrednih vozila i mašina, koja se plaća prilikom registracije vozila utvrđuje se u sledećim najvišim iznosima:
1) za teretna vozila
- za kamione do 2 t nosivosti do 1.880 dinara,
- za kamione od 2 t do 5 t nosivosti do 2.510 dinara,
- za kamione od 5 t do 12 t nosivosti do 4.370 dinara,
- za kamione preko 12 t nosivosti do 6.240 dinara,
2) za teretne i radne prikolice (za putničke automobile) do 620 dinara,
3) za putnička vozila
- do 1.150 cm3 do 620 dinara,
- preko 1.150 cm3 do 1.300 cm3 do 1.240 dinara,
- preko 1.300 cm3 do 1.600 cm3 do 1.870 dinara,
- preko 1.600 cm3 do 2.000 cm3 do 2.510 dinara,
- preko 2.000 cm3 do 3.000 cm3 do 3.770 dinara,
- preko 3.000 cm3 do 6.240 dinara,
4) za motocikle
- do 125 cm3 do 500 dinara,
- preko 125 cm3 do 250 cm3 do 740 dinara,
- preko 250 cm3 do 500 cm3 do 1.240 dinara,
- preko 500 cm3 do 1.200 cm3 do 1.520 dinara,
- preko 1.200 cm3 do 1.870 dinara,
5) za autobuse i kombi buseve po registrovanom sedištu do 50 dinara,
6) za priključna vozila: teretne prikolice, poluprikolice i specijalne teretne prikolice za prevoz određenih vrsta tereta:
- 1 t nosivosti do 510 dinara,
- od 1 t do 5 t nosivosti do 870 dinara,
- od 5 t do 10 t nosivosti do 1.180 dinara,
- od 10 t do 12 t nosivosti do 1.640 dinara,
- nosivosti preko 12 t do 2.510 dinara,
7) za vučna vozila (tegljače):
- čija je snaga motora do 66 kilovata do 1.870 dinara,
- čija je snaga motora od 66 do 96 kilovata do 2.510 dinara,
- čija je snaga motora od 96 do 132 kilovata do 3.150 dinara,
- čija je snaga motora od 132 do 177 kilovata do 3.770 dinara,
- čija je snaga motora preko 177 kilovata do 5.010 dinara,
8) za radna vozila, specijalna adaptirana vozila za prevoz rekvizita za putujuće zabave, radnje i atestirana specijalizovana vozila za prevoz pčela do 1.240 dinara.
Najviši iznosi lokalne komunalne takse iz stava 1. ovog člana usklađuju se godišnje, sa godišnjim indeksom potrošačkih cena, koji objavljuje republički organ nadležan za poslove statistike, pri čemu se zaokruživanje vrši tako što se iznos do pet dinara ne uzima u obzir, a iznos preko pet dinara zaokružuje na deset dinara.
Prilikom usklađivanja najviših iznosa lokalne komunalne takse, u skladu sa stavom 2. ovog člana, osnovice za usklađivanje su poslednji objavljeni usklađeni najviši iznosi lokalne komunalne takse.
Vlada, na predlog ministarstva nadležnog za poslove finansija, objavljuje usklađene najviše iznose lokalne komunalne takse iz stava 1. ovog člana.
Objavljeni usklađeni najviši iznosi lokalne komunalne takse iz stava 4. ovog člana primenjuju se od prvog dana narednog meseca od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije."
U slučaju da jedinica lokalne samouprave propiše više iznose ove takse od iznosa propisanih u stavu 1. ovog člana, primenjivaće se najviši iznosi propisani ovim zakonom.
Firma, u smislu ovog zakona, jeste svaki istaknuti naziv ili ime koje upućuje na to da pravno ili fizičko lice obavlja određenu delatnost.
Ako se na jednom poslovnom objektu nalazi više istaknutih firmi istog obveznika, taksa se plaća samo za jednu firmu.
Za svaku firmu istaknutu van poslovnog objekta plaća se taksa za svaku istaknutu firmu.
Jedinica lokalne samouprave može utvrditi lokalne komunalne takse u različitoj visini zavisno od vrste delatnosti, površine i tehničko-upotrebnih karakteristika objekata, veličine pravnog lica u smislu zakona kojim se uređuje računovodstvo i po delovima teritorije, odnosno u zonama u kojima se nalaze objekti, predmeti ili vrše usluge za koje se plaćaju takse.
Aktom skupštine jedinice lokalne samouprave, kojim se uvodi lokalna komunalna taksa, utvrđuju se obveznici, visina, olakšice, rokovi i način plaćanja lokalne komunalne takse.
Boravišna taksa
Aktom skupštine jedinice lokalne samouprave uvodi se boravišna taksa, u skladu sa zakonom kojim se uređuje oblast turizma.
Prihod od boravišne takse predstavlja prihod jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji je naplaćen.
Samodoprinos
Odluku o uvođenju samodoprinosa građani donose referendumom, u skladu sa propisima kojima je uređen postupak neposrednog izjašnjavanja građana, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Oblik i način neposrednog izjašnjavanja građana uređuje se statutom jedinice lokalne samouprave.
Odluka iz člana 20. stav 1. ovog zakona sadrži podatke koji se odnose na:
1) potrebe, odnosno namene za koje se sredstva prikupljaju;
2) područje na kome se sredstva prikupljaju;
3) vreme za koje se sredstva prikupljaju;
4) ukupan iznos sredstava koja se prikupljaju;
5) obveznike, način i rokove izvršavanja samodoprinosa, kao i lica koja se oslobađaju te obaveze;
6) visinu samodoprinosa (osnovica, proporcionalna stopa i dr.);
7) način vođenja evidencije o sredstvima;
8) iznos i jedinicu mere preračunavanja kada se samodoprinos izražava u radu, prevozničkim i drugim uslugama;
9) način ostvarivanja nadzora građana u namenskom korišćenju sredstava;
10) način vraćanja sredstava koja se ostvare iznad iznosa koji je odlukom određen.
Skupština jedinice lokalne samouprave utvrđuje predlog odluke na način i u postupku predviđenom za donošenje statuta jedinice lokalne samouprave.
Inicijativu za donošenje odluke građani, odnosno odbornici podnose u skladu sa statutom.
Uz inicijativu se podnosi i program kojim se utvrđuju izvori, namena i način obezbeđivanja ukupnih finansijskih sredstava za realizaciju projekta koji je predmet odluke.
[ČLAN 81 STAV 2 ZAKONA O REFERENDUMU I NARODNOJ INICIJATIVI ("Sl. glasnik RS", br. 111/2021)]
Odluku donose građani koji imaju izborno pravo i prebivalište na području na kome se sredstva prikupljaju.
Odluku donose i građani koji nemaju izborno pravo i prebivalište na području na kome se prikupljaju sredstva, ako na tom području imaju nepokretnu imovinu, a sredstvima se poboljšavaju uslovi korišćenja te imovine.
[Odluka se smatra donetom kada se za nju izjasni većina od ukupnog broja građana iz st. 1. i 2. ovog člana.]
Odluka se objavljuje na način na koji se objavljuju akti jedinice lokalne samouprave.
Odluka sa spiskom građana koji su u obavezi da plaćaju samodoprinos dostavlja se isplatiocu čije je sedište van područja na kome se sredstva prikupljaju.
Samodoprinos se može izraziti u novcu, robi, radu, prevozničkim i drugim uslugama, zavisno od potreba i mogućnosti građana.
Za građane iz člana 23. stav 2. ovog zakona samodoprinos se utvrđuje prema vrednosti imovine, odnosno prihoda od te imovine.
Osnovica samodoprinosa uređuje se odlukom.
Ako odlukom nije drukčije određeno, osnovicu samodoprinosa čine zarade (plate) zaposlenih, prihodi od poljoprivrede i šumarstva i prihodi od samostalne delatnosti, na koje se plaća porez na dohodak građana u skladu sa zakonom koji uređuje porez na dohodak građana, penzije ostvarene u zemlji i inostranstvu, odnosno vrednost imovine na koju se plaća porez na imovinu, u skladu sa zakonom koji uređuje porez na imovinu.
Samodoprinos se ne može uvoditi na primanja i imovinu koji su zakonom izuzeti od oporezivanja.
Penzioneri mogu dobrovoljno uplaćivati samodoprinos po osnovu penzija ostvarenih u zemlji i inostranstvu na osnovu pisane izjave.
Obračun i naplata samodoprinosa vrši se na način i u rokovima određenim odlukom, osim u slučaju kada se obračun vrši sistemom poreza po odbitku. U slučaju kada se obračun vrši sistemom poreza po odbitku, obaveza je isplatioca da prilikom svake isplate odgovarajućeg prihoda, obračuna i uplati samodoprinos na taj prihod.
Ako se obračun i izvršenje naplate odlukom ne urede na drugi način, obračun i naplatu samodoprinosa iz ličnog primanja, od autorskih prava, patenata i tehničkih unapređenja i drugih ličnih primanja, odnosno prihoda na koje se plaća porez u procentu od svakog ostvarenog bruto prihoda, dužni su da vrše isplatioci tih ličnih primanja, odnosno prihoda, istovremeno sa uplatom odgovarajućih poreza i doprinosa, a iz penzija - prilikom njihovog obračuna.
Stopa samodoprinosa je proporcionalna i određuje se odlukom.
Olakšice i oslobođenja u plaćanju samodoprinosa utvrđuju se odlukom.
U pogledu načina utvrđivanja samodoprinosa, obračunavanja, zastarelosti, naplate, rokova za plaćanje, obračuna kamate i ostalog što nije posebno propisano ovim zakonom, shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje poreski postupak i poreska administracija.
Novčana sredstva koja se prikupljaju na osnovu odluke o samodoprinosu prihod su budžeta jedinice lokalne samouprave i strogo su namenskog karaktera.
Prihodi od zakupa
Lokalni organ uprave nadležan za finansije vodi evidenciju o prihodima ostvarenim od zakupa po korisnicima.
Prihodi iz stava 1. ovog člana koriste se za kupovinu, izgradnju, tekuće popravke i održavanje zgrada i objekata i nabavku i održavanje opreme.
Prihodi od donacija
Jedinica lokalne samouprave može da primi donaciju od fizičkog ili pravnog lica na osnovu ugovora.
Jedinica lokalne samouprave ostvaruje prihode od stranih donacija, na osnovu zaključenog ugovora o donaciji ili drugog sličnog ugovora.
Osnovni elementi ugovora evidentiraju se u ministarstvu nadležnom za poslove finansija.
Ministar nadležan za poslove finansija će sporazumno sa ministrom nadležnim za oblast lokalne samouprave bliže urediti način evidentiranja stranih donacija jedinicama lokalne samouprave.
Jedinica lokalne samouprave će najkasnije u roku od 15 dana od dana zaključenja ugovora o donaciji ili drugog ugovora dostaviti primerak ugovora ministarstvu nadležnom za poslove finansija.
2. Prihodi od ostalih nivoa vlasti
Vrste prihoda od ostalih nivoa vlasti
Jedinici lokalne samouprave sa nivoa Republike pripadaju:
1) ustupljeni prihodi;
2) transferi.
Autonomna pokrajina može jedinici lokalne samouprave da dodeli namenski transfer.
Prihodi jedinice lokalne samouprave između korisnika na istom nivou su:
1) plaćanja za usluge;
2) drugi prihodi utvrđeni zakonom.
Prihodi od ustupljenih poreza
Jedinici lokalne samouprave pripadaju sledeći porezi ostvareni na njenoj teritoriji:
1) porez na dohodak građana, i to na prihode od:
(1) poljoprivrede i šumarstva,
(2) samostalne delatnosti,
(3) (brisana)
(4) davanja u zakup pokretnih stvari,
(5) osiguranja lica,
(6) 74% od poreza na zarade koji se plaća prema prebivalištu zaposlenog,
(7) ostali prihodi u skladu sa zakonom;
2) porez na nasleđe i poklon;
3) porez na prenos apsolutnih prava.
Izuzetno od stava 1. tačka 1) podtačka (6) ovog člana, gradovima pripada 77%, odnosno gradu Beogradu pripada 66% od poreza na zarade koji se plaća prema prebivalištu zaposlenog.
Prihodi od ustupljenih naknada
Republika ustupa jedinici lokalne samouprave prihode od naknada ostvarenih na teritoriji jedinice lokalne samouprave, u skladu sa zakonom.
Ukupni nenamenski transfer
Godišnji iznos ukupnog nenamenskog transfera, koji predstavlja obračunsku kategoriju za raspodelu sredstava jedinicama lokalne samouprave, iznosi 1,7% ostvarenog bruto domaćeg proizvoda prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
Za utvrđivanje visine pojedinih vrsta nenamenskih transfera, propisanih ovim zakonom, procena visine prihoda, ukupno i po strukturi, po pojedinim jedinicama lokalne samouprave, vrši se na bazi ostvarenja ovih prihoda u poslednjoj godini za koju postoje raspoloživi podaci, kao i na osnovu parametara iz fiskalne strategije.
Transfer za ujednačavanje
U okviru ukupnog nenamenskog transfera iz člana 37. ovog zakona, prioritetno se utvrđuje potreban iznos transfera za ujednačavanje.
Pravo na transfer za ujednačavanje ima jedinica lokalne samouprave čiji je procenjeni iznos prihoda od ustupljenih poreza po stanovniku, za godinu za koju se donosi budžet, manji od 90% procenjenog prosečnog prihoda po stanovniku od ustupljenih poreza u svim opštinama u Republici, bez gradova.
Iznos transfera za ujednačavanje za svaku jedinicu lokalne samouprave iz stava 2. ovog člana utvrđuje se putem sledeće metodologije:
1) broj stanovnika jedinice lokalne samouprave množi se sa 90% od prosečnog iznosa ustupljenih poreza za sve opštine u Republici, bez gradova;
2) iznos iz tačke 1) ovog stava umanjuje se za iznos procenjenih ustupljenih poreza jedinici lokalne samouprave;
3) jedinici lokalne samouprave nadomešta se 90% razlike utvrđene u tački 2) ovog stava.
Kompenzacioni transfer
Kompenzacioni transfer je deo ukupnog nenamenskog transfera, kojim se nadomešta deo izgubljenih prihoda nastao po osnovu promene republičkih poreskih propisa, koji nije nadomešten drugim prihodima.
U slučaju gubitka prihoda od ustupljenog republičkog poreza koji se deli između budžeta Republike i budžeta jedinice lokalne samouprave, jedinici lokalne samouprave Republika nadomešta deo izgubljenih prihoda koji obezbeđuje najmanje srazmeran odnos gubitka prihoda u budžetu Republike i u ukupnim budžetima svih jedinica lokalne samouprave u Republici.
Utvrđeni iznos kompenzacionog transfera iz prethodne godine uvećava se sa planiranim indeksom rasta cena za narednu godinu iz fiskalne strategije.
(Brisano)
Opšti transfer
Pravo na opšti transfer imaju sve jedinice lokalne samouprave.
Ukupan iznos sredstava za opšti transfer dobija se kada se od ukupnog iznosa nenamenskog transfera odbije potreban iznos transfera za ujednačavanje i kompenzacionog transfera.
Utvrđivanje osnovice za obračun visine opšteg transfera po pojedinim jedinicama lokalne samouprave vrši se na bazi jedinstvenih kriterijuma, i to:
- 65,0% od ukupnog iznosa sredstava opredeljenih za opšti transfer deli se prema broju stanovnika, pri čemu se visina transfera po jednom stanovniku izračunava tako što se iznos opšteg transfera namenjen za raspodelu prema broju stanovnika, podeli sa ukupnim brojem stanovnika, prema podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike iz poslednjeg popisa stanovništva;
- 19,3% deli se prema površini teritorije, pri čemu se visina transfera po jednom kvadratnom kilometru površine izračunava tako što se iznos opšteg transfera namenjen za raspodelu prema površini, podeli sa ukupnom površinom jedinica lokalne samouprave, prema podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike;
- 4,56% deli se prema broju odeljenja u osnovnom obrazovanju, pri čemu se visina transfera po jednom odeljenju izračunava tako što se iznos opšteg transfera namenjen za raspodelu prema broju odeljenja u osnovnom obrazovanju, podeli sa ukupnim brojem odeljenja prema podatku ministarstva nadležnog za poslove prosvete;
- 1,14% deli se prema broju objekata u osnovnom obrazovanju, pri čemu se visina transfera po jednom objektu izračunava tako što se iznos opšteg transfera namenjen za raspodelu prema broju objekata u osnovnom obrazovanju, podeli sa ukupnim brojem objekata, prema podatku ministarstva nadležnog za poslove prosvete;
- 2,0% deli se prema broju odeljenja u srednjem obrazovanju, pri čemu se visina transfera po jednom odeljenju izračunava tako što se iznos opšteg transfera namenjen za raspodelu prema broju odeljenja u srednjem obrazovanju, podeli sa ukupnim brojem odeljenja, prema podatku ministarstva nadležnog za poslove prosvete;
- 0,5% deli se prema broju objekata u srednjem obrazovanju, pri čemu se visina transfera po jednom objektu izračunava tako što se iznos opšteg transfera namenjen za raspodelu prema broju objekata u srednjem obrazovanju, podeli sa ukupnim brojem objekata, prema podatku ministarstva nadležnog za poslove prosvete;
- 6,0% deli se prema broju dece obuhvaćene neposrednom dečijom zaštitom i to posebno za decu u celodnevnom, odnosno poludnevnom boravku, pri čemu se ukupan iznos transfera namenjen finansiranju dece obuhvaćene neposrednom dečijom zaštitom deli na dva dela: deo za finansiranje boravka dece u celodnevnom, odnosno poludnevnom boravku, u srazmeri sa cenom koštanja u ova dva vida boravka, a visina transfera po jednom detetu u celodnevnom, odnosno poludnevnom boravku, utvrđuje tako što se pripadajući deo transfera podeli sa ukupnim brojem dece u celodnevnom, odnosno poludnevnom boravku, prema podacima jedinica lokalne samouprave;
- 1,5% deli se prema broju objekata u dečijoj zaštiti, pri čemu se visina transfera po jednom objektu izračunava tako što se iznos opšteg transfera namenjen za raspodelu prema broju objekata u dečijoj zaštiti, podeli sa ukupnim brojem objekata, prema podatku nadležnog ministarstva.
Iznos sredstava za transfer jedinici lokalne samouprave dobija se množenjem iznosa sredstava utvrđenih na osnovu čl. 38, 39, 41. i 42. ovog zakona sa određenim koeficijentom u zavisnosti od stepena razvijenosti jedinice lokalne samouprave, i to:
- koeficijentom 1 za jedinice lokalne samouprave iz IV grupe razvijenosti;
- koeficijentom 0,9 za jedinice lokalne samouprave iz III grupe razvijenosti;
- koeficijentom 0,7 za jedinice lokalne samouprave iz II grupe razvijenosti;
- koeficijentom 0,5 za jedinice lokalne samouprave iz I grupe razvijenosti.
Stepen razvijenosti jedinice lokalne samouprave određuje se prema jedinstvenoj listi razvijenosti jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom kojim se uređuje regionalni razvoj, utvrđenoj za godinu koja prethodi godini za koju se vrši obračun transfera.
Projekti od lokalnog značaja finansiraju se iz sredstava lokalne samouprave. Lokalne samouprave mogu za projekte od lokalnog značaja konkurisati i kod organa Republike Srbije, javnih preduzeća, agencija i drugih oblika organizovanja čiji osnivač je Republika Srbija i kod međunarodnih fondova.
Radi ujednačavanja razvoja lokalnih samouprava, republički organi, javna preduzeća, agencije i drugi oblici organizovanja čiji osnivač je Republika Srbija učestvuju u finansiranju projekata u jedinicama lokalne samouprave iz IV grupe razvijenosti.
Transfer solidarnosti
Iznos sredstava koji je utvrđen u skladu sa čl. 38, 39, 41, 42. i 42a ovog zakona za grad Beograd, ne isplaćuje se gradu Beogradu i predstavlja sredstva za transfer solidarnosti.
Transfer solidarnosti raspoređuje se jedinicama lokalne samouprave, izuzev gradu Beogradu.
Utvrđivanje visine transfera solidarnosti po pojedinim jedinicama lokalne samouprave, izuzev grada Beograda vrši se na osnovu stepena razvijenosti prema jedinstvenoj listi razvijenosti jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom kojim se uređuje regionalni razvoj, i to:
- 50% sredstava transfera solidarnosti deli se jedinicama lokalne samouprave iz IV grupe razvijenosti;
- 30% sredstava transfera solidarnosti deli se jedinicama lokalne samouprave iz III grupe razvijenosti;
- 10% sredstava transfera solidarnosti deli se jedinicama lokalne samouprave iz II grupe razvijenosti;
- 10% sredstava transfera solidarnosti deli se jedinicama lokalne samouprave iz I grupe razvijenosti.
Ukoliko je broj jedinica lokalne samouprave svrstanih u okviru II grupe razvijenosti jednak ili veći u odnosu na broj jedinica lokalne samouprave svrstanih u okviru I grupe razvijenosti, vrši se korekcija obračunatog iznosa transfera solidarnosti iz stava 3. ovog člana, tako što se jedna polovina sredstava transfera solidarnosti koja pripada jedinicama lokalne samouprave iz I grupe razvijenosti raspoređuje i deli jedinicama lokalne samouprave iz II grupe razvijenosti.
Transfer solidarnosti iz st. 3. i 4. ovog člana unutar iste grupe razvijenosti, raspoređuje se prema odnosu stepena razvijenosti grada Beograda i određene jedinice lokalne samouprave, i to tako što jedinica lokalne samouprave sa najmanjim stepenom razvijenosti ostvaruje najveća sredstva transfera solidarnosti unutar iste grupe razvijenosti.
Raspodela transfera solidarnosti iz stava 5. ovog člana vrši se po sledećoj formuli:
|
pri čemu je |
|
dok je:
ТСо - transfer solidarnosti za određenu jedinicu lokalne samouprave;
УТС - ukupan transfer solidarnosti;
Кз - procenat transfera za određeni stepen razvijenosti u skladu sa zakonom kojim se uređuje regionalni razvoj, odnosno jedinstvenom listom razvijenosti regiona i jedinica lokalne samouprave;
Ко - koeficijent za određenu jedinicu lokalne samouprave;
СРбг - stepen razvijenosti grada Beograda;
СРо - stepen razvijenosti određene jedinice lokalne samouprave;
|
- suma koeficijenata iz istog stepena razvijenosti. |
Transfer solidarnosti za određenu jedinicu lokalne samouprave dobija se kada se ukupan transfer solidarnosti pomnoži sa procentom iz stava 3. ovog člana korigovan u skladu sa stavom 4. ovog člana, tako dobijen iznos podeli sa zbirom koeficijenata jedinica lokalne samouprave iz istog stepena razvijenosti i dobijen količnik pomnoži sa koeficijentom za tu jedinicu lokalne samouprave.
Koeficijent za određenu jedinicu lokalne samouprave predstavlja odnos stepena razvijenosti grada Beograda i stepena razvijenosti te jedinice lokalne samouprave, pri čemu se stepen razvijenosti određuje prema jedinstvenoj listi razvijenosti regiona i jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom koji uređuje regionalni razvoj.
Funkcionalni transfer
Ukupan iznos funkcionalnog transfera izračunava se na osnovu podataka o ukupnim troškovima obavljanja određene funkcije u poslednjoj godini pre njenog prenošenja na nivo lokalne samouprave.
Namenski transfer u užem smislu
Republika može jedinicama lokalne samouprave obezbediti namenski transfer za obavljanje određenih poslova u okviru njihovog izvornog ili poverenog delokruga.
Nadležno ministarstvo, odnosno posebna organizacija utvrđuje visinu namenskog transfera i kriterijume za njegovu raspodelu po pojedinim jedinicama lokalne samouprave i dinamiku prenosa sredstava.
U postupku izrade fiskalne strategije nadležna ministarstva su obavezna da, u rokovima utvrđenim budžetskim kalendarom, ministarstvu nadležnom za poslove finansija (u daljem tekstu: Ministarstvo) dostave kriterijume i merila za raspodeljivanje transfera iz čl. 44. i 45. ovog zakona, iznose po pojedinim jedinicama lokalne samouprave, kao i statističke podatke na osnovu kojih su izračunati iznosi funkcionalnog transfera.
U slučaju nenamenskog trošenja transfera iz čl. 44. i 45. ovog zakona, ministar nadležan za poslove finansija može predložiti Vladi da se jedinici lokalne samouprave uskrati deo ukupnog nenamenskog transfera u iznosu nenamenski utrošenih sredstava.
Vlada će bliže urediti postupak uskraćivanja dela ukupnog nenamenskog transfera iz stava 2. ovog člana.
Predvidljivost transfera
Pregled nenamenskih transfera po svakoj jedinici lokalne samouprave priprema Ministarstvo u saradnji sa Komisijom za finansiranje lokalne samouprave.
Pregled iz stava 1. ovog člana sastavni je deo revidirane fiskalne strategije.
Dinamika prenošenja transfera
Nenamenski transferi se prenose jedinici lokalne samouprave do 25. u mesecu za tekući mesec, u visini jedne dvanaestine godišnjeg iznosa transfera.
Prihodi sa istog nivoa vlasti
Jedinica lokalne samouprave ostvaruje prihod od drugih jedinica lokalne samouprave za isporuku dobara i usluga, na osnovu zaključenih ugovora.
III OBEZBEĐENJE PRAVIČNOSTI, EFIKASNOSTI I OTVORENOSTI SISTEMA FINANSIRANJA LOKALNE SAMOUPRAVE
Komisija za finansiranje lokalne samouprave
U cilju obezbeđenja načela pravičnosti, efikasnosti i otvorenosti sistema finansiranja lokalne samouprave i davanja preporuka za njegovo unapređenje, osniva se Komisija za finansiranje lokalne samouprave (u daljem tekstu: Komisija).
Komisija ima predsednika i deset članova koji se imenuju na period od pet godina.
Predsednika i pet članova imenuje Vlada, a pet članova Stalna konferencija gradova i opština od kojih najmanje tri člana moraju biti predstavnici jedinica lokalne samouprave.
Stručne i administrativno-tehničke poslove za potrebe Komisije obavlja Ministarstvo.
Predsednik Komisije saziva sednicu najmanje jednom u tri meseca.
Odluke Komisije se donose većinom glasova prisutnih članova, pod uslovom da sednici prisustvuje najmanje šest članova Komisije.
Komisija:
1) analizira kriterijume i merila za dodelu nenamenskih i funkcionalnih transfera i utvrđivanje njihove visine po jedinicama lokalne samouprave u skladu sa odredbama čl. 37–44. ovog zakona;
2) analizira programe za dodeljivanje namenskih transfera u užem smislu, uključujući postupke dodeljivanja i kriterijume za izbor;
3) prati vertikalnu i horizontalnu ujednačenost sistema, stepen zaduženosti jedinica lokalne samouprave i rezultate izmena sistema finansiranja lokalne samouprave i priprema godišnje izveštaje o tome, najkasnije do 30. maja za prethodnu budžetsku godinu;
4) priprema predloge za izmenu i poboljšavanje sistema finansiranja lokalne samouprave.
Ministarstvo dostavlja Komisiji i Stalnoj konferenciji gradova i opština podatke o prihodima i rashodima jedinica lokalne samouprave za prethodnu godinu, najkasnije do 30. aprila tekuće godine.
Nadležna ministarstva i drugi organi i organizacije Republike Srbije i Autonomne pokrajine koji, u skladu sa članom 45. ovog zakona, obezbeđuju transfere lokalnoj samoupravi imaju obavezu da do 30. aprila tekuće godine dostave Ministarstvu i Komisiji podatke o svim transferima lokalnoj samoupravi, po nameni transfera i po jedinicama lokalne samouprave.
Za obračun ukupnog nenamenskog transfera za 2007. godinu, kao poslednji objavljeni podatak koristiće se podatak o ostvarenom bruto domaćem proizvodu u 2005. godini.
Jedinica lokalne samouprave će u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona dostaviti ministarstvu nadležnom za ekonomske odnose sa inostranstvom primerak ugovora o donaciji ili drugog sličnog ugovora čija je realizacija u toku.
Komisija za finansiranje lokalne samouprave formiraće se u roku od 45 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Prava i obaveze građana koje su, do dana primene ovog zakona, utvrđene odlukama o uvođenju samodoprinosa, u skladu sa članom 93. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Službeni glasnik RS", br. 9/02, 33/04 i 135/04), izvršavaće se u skladu sa tim odlukama.
Danom početka primene ovog zakona prestaju da važe član 5. i odeljak V. FINANSIRANJE POSLOVA JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE sa čl. 77–104. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Službeni glasnik RS", br. 9/02, 33/04 i 135/04).
Jedinica lokalne samouprave u celosti utvrđuje, naplaćuje i kontroliše javne prihode iz člana 6. ovog zakona počev od 1. januara 2007. godine.
Jedinica lokalne samouprave preuzeće zaposlene od Ministarstva finansija - Poreske uprave koji obavljaju poslove iz člana 60. ovog zakona, počev od 1. decembra 2006. godine.
Prostorije, opremu i sredstva za rad, jedinica lokalne samouprave preuzeće od Ministarstva finansija - Poreske uprave, srazmerno broju preuzetih zaposlenih lica.
Vlada će bliže urediti preuzimanje zaposlenih lica iz stava 1. ovog člana.
Jedinica lokalne samouprave može da zaključi ugovor o pružanju tehničke i druge pomoći sa Ministarstvom finansija - Poreskom upravom za poslove iz člana 60. ovog zakona za čije obavljanje nije osposobljena, uz naknadu koju utvrđuje Poreska uprava.
Ugovorenu pomoć iz stava 1. ovog člana Poreska uprava će pružati najkasnije do 31. decembra 2008. godine.
Dve ili više jedinica lokalne samouprave mogu sporazumno preneti ovlašćenje za obavljanje poslova iz člana 60. ovog zakona na jednu od jedinica lokalne samouprave.
Podzakonski akt iz člana 33. stav 4. ovog zakona doneće se u roku od tri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjivaće se od 1. januara 2007. godine.
Samostalni član Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o finansiranju lokalne samouprave
("Sl. glasnik RS", br. 47/2011)
Član 10
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjivaće se od 1. oktobra 2011. godine.
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o finansiranju lokalne samouprave
("Sl. glasnik RS", br. 93/2012)
Lica koja su do dana stupanja na snagu ovog zakona platila veći iznos lokalne komunalne takse za 2012. godinu od iznosa koji duguju po ovom zakonu zbog ukidanja takse, oslobađanja od taksene obaveze ili smanjenja iznosa takse, imaju pravo da se na njihov zahtev izvrši preknjižavanje više uplaćenog iznosa na iste ili druge obaveze prema jedinici lokalne samouprave po osnovu javnih prihoda.
Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 1. oktobra 2012. godine, osim člana 15a st. 3. i 4, koji se primenjuje od 1. januara 2013. godine.
Samostalni član Zakona o izmenama
Zakona o finansiranju lokalne samouprave
("Sl. glasnik RS", br. 83/2016)
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjivaće se od 1. januara 2017. godine.
