POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKA

O PROGRAMU PODRŠKE ZA SPROVOĐENJE POLJOPRIVREDNE POLITIKE I POLITIKE RURALNOG RAZVOJA ZA TERITORIJU AUTONOMNE POKRAJINE VOJVODINE U 2022. GODINI

("Sl. list AP Vojvodine", br. 54/2021)

Član 1

Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom utvrđuje se Program podrške za sprovođenje poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja za teritoriju Autonomne pokrajine Vojvodine u 2022. godini (u daljem tekstu: Program).

Član 2

Program čini sastavni deo ove pokrajinske skupštinske odluke.

Član 3

Ova pokrajinska skupštinska odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine", a primenjivaće se od 1. januara 2022. godine.

PROGRAM
PODRŠKE ZA SPROVOĐENJE POLJOPRIVREDNE POLITIKE I POLITIKE RURALNOG RAZVOJA ZA TERITORIJU AUTONOMNE POKRAJINE VOJVODINE U 2022. GODINI

I OPŠTE INFORMACIJE I TABELARNI PRIKAZ PLANIRANIH MERA

Analiza postojećeg stanja

Geografske i administrativne karakteristike: Autonomna Pokrajina Vojvodina se prostire u južnom delu Panonske nizije u donjem toku triju velikih reka: Dunava, Tise i Save. Svojom površinom od 21.614 km2 zauzima oko 1/4 teritorije Republike Srbije. Prema poslednjem Popisu stanovništva u Vojvodini živi 1.922.017 stanovnika, nastanjenih u 467 naseljenih mesta, a prosečna gustina naseljenosti iznosi 89 st/km². U administrativnom pogledu Vojvodina je podeljena u 46 opština i 7 okruga, a u geografsko-istorijskom smislu čine je tri uže regije - Srem, Banat i Bačka.

Prirodni uslovi i životna sredina: Vojvodina je pretežno ravničarsko područje, gde u strukturi zemljišta preovlađuje černozem, livadska i ritska crnica. Mada ravničarska, Pokrajina ima i svoja brdsko-planinska područja: Fruška gora i Vršačke planine, a tu su i lesne zaravni: Telečka, Sremska, Titelski breg, te lesne terase i aluvijalne ravni uz reke. Klimatski uslovi u Pokrajini su relativno povoljni. Preovlađujuća umereno-kontinentalna klima se ponajviše ogleda u prosečnoj godišnjoj visini padavina od oko 611mm, u srednjoj godišnjoj temperaturi vazduha od 11°C, te u relativnoj vlažnosti vazduha od oko 75%. Vojvodina raspolaže izuzetno značajnim hidropotencijalom. Pored velikih reka: Dunava, Tise, Save i Tamiša, tu je i mreža kanala Dunav-Tisa-Dunav (929 km), kao i dva prirodna jezera: Palićko i Ludoško. U Vojvodini je deo površina i pod šumama. Ukupna pošumljenost iznosi 140.380 ha (6,5%). U šumama Vojvodine ima 27 zaštićenih delova prirode pri čemu je najvažnije zaštićeno prirodno dobro Nacionalni park "Fruška gora" sa tri stepena zaštite.

Stanje i trendovi u ruralnom području

Demografske karakteristike i trendovi: Prema podacima popisa stanovništva iz 2011. godine, seosko stanovništvo Vojvodine (ukupno 785.078 lica) čini 40,6% od ukupnog stanovništva u Pokrajini. Za razliku od ukupnog stanovništva koje, u periodu od 1921. do 2002. godine pokazuje tendenciju porasta, seosko stanovništvo u Vojvodini obeležava depopulacija od 1953. godine. Ona je u rezultat, kako promena u prirodnom kretanju seoskog stanovništva, tako i promenama u migracionom saldu. Ukoliko se posmatra distribucija seoskog stanovništva prema okruzima, uočava se da u Južnobačkom i Sremskom okrugu živi najveći deo ukupnog ruralnog stanovništva u Pokrajini, što nikako ne znači da su ovi okruzi najruralniji. S druge strane, demografsko pražnjenje seoskih naselja najizraženije je u Srednjebanatskom i Severnobanatskom okrugu. Prosečna starost seoskog stanovništva u Vojvodini iznosi 42,3 godine. Seosko stanovništvo u proseku je starije i od ukupnog i od gradskog stanovništva. U starosnoj strukturi seoskog stanovništva u Vojvodini, najviše je stanovništva koje pripada kontingentu starijeg sredovečnog stanovništva (40-45 godina).

Stanovništvo ove starosne grupe čini 30% ukupnog seoskog stanovištva. Mlado seosko stanovništvo čini 1/5 ukupnog stanovništva, dok staro stanovništvo (60 i više godina) čini 1/4 ukupnog seoskog stanovništva. Indeks starenja seoskog stanovištva u Vojvodini je visok i iznosi 1,21. U strukturi seoskog stanovništva u Vojvodini prema obrazovanju, uočava se da najveći broj stanovnika seoskih područja u Vojvodini ima završenu srednju školu (46,3%), isto toliko stanovnika seoskih područja je bez škole ili sa samo sa osnovnim obrazovanjem. Iako je pretežno reč o starijem seoskom stanovništvu ili društveno marginalizovanim grupama (npr. po nacionalnoj osnovi), visok udeo onih sa najnižim obrazovnim nivoima ukazuje na značajne nedostatke ljudskog kapitala. Više i visoko obrazovanje ima tek svaki 14 stanovnik seoskih područja u Vojvodini. Važan aspekt obrazovne strukture seoskog stanovništva je i udeo nepismenih. Od ukupnog seoskog stanovništva starijeg od 10 godina u Pokrajini, 2,4% je nepismeno. Među nepismenim seoskim stanovništvom, 3/4 čine žene.

Rodno uslovljene razlike u strukturi nepismenih uočavaju se i u podacima da je među muškim seoskim stanovništvom 1,2% nepismenih, dok je među seoskim ženama nepismenih 3,6%.

Diverzifikacija ruralne ekonomije: Problemi ruralnog razvoja u AP Vojvodini se ogledaju u činjenici da je poljoprivreda još uvek dominantna privredna delatnost u najvećem broju opština, da je infrastruktura nedovoljno razvijena, a postojeći kapaciteti nedovoljno održavani i nefunkcionalni sa aspekta današnjih a pogotovo budućih potreba, zatim u nedovoljnoj razvijenosti institucija i izraženim disproprijacijama u nivou razvijenosti pojedinih opština. Oko 1/3 aktivnog stanovništva je zaposleno u poljoprivredi, dok sekundarni i tercijarni sektor imaju približno isto učešće u zaposlenosti. Stopa zaposlenosti u poljoprivredi održava sveprisutan veliki značaj poljoprivrede u nacionalnoj ekonomiji kao i nizak stepen diverzifikacije privrednih delatnosti u ruralnim oblastima. To za posledicu ima nedostatak prilika za zapošljavanje. Poljoprivreda je preovlađujuća delatnost u većini ruralnih oblasti, koju karakterišu manja poljoprivredna gazdinstva, niska stopa produktivnosti i nizak prihod po gazdinstvu. Veliki broj gazdinstava proizvodi samo za svoje potrebe i ima male viškove koje može plasirati na tržište; stopa nezaposlenosti: visoka (21%) i održava problem nedostatka prilika za zapošljavanje; kapaciteti poljoprivredno-prehrambenog sektora povezani sa poljoprivrednom (industrija inputa, grane prerađivačke industrije i trgovine) su drastično opali tokom devedesetih godina. Većinu preostalih industrijskih kapaciteta je neophodno modenrnizovati i tehnički poboljšati; infrastruktura u ruralnim oblastima, kako ekonomska tako i socijalna je slaba, nerazvijena i negativno utiče na konkuretnost i društveno tkivo ruralnih oblasti; BDP po stanovniku u ruralnim oblastima iznosi 74% od nacionalnog proseka i značajno je ispod BDP po stanovniku u urbanim oblastima. Ruralno stanovništvo se suočava sa visokim stepenom siromaštva - približno milion ljudi u ruralnim oblastima živi ispod granice siromaštva sa prihodom od dva dolara na dan (Svetska banka). Najznačajniji faktor razvoja ruralnog područja AP Vojvodine je stanovništvo i njegova svest o neophodnosti pro aktivnog stava u odnosu na razvoj lokalne zajednice i ruralnih područja u celini. Do sada je odsustvo participacije građana predstavljalo osnovno značajno ograničenje za intenzivniji razvoj. Osim toga, za njihovo delovanje je bilo neophodno razviti odgovarajuće institucionalno okruženje i kreirati adekvatan pravni okvir. Ubrzano uspostavljanje institucionalnih uslova za dosledniju i prema tome, kreativniju i efikasniju ruralnu politiku, treba da rezultira smanjivanjem ruralnih problema i unapređenjem lokalnih razvojnih potencijala. U prerađivačkom sektoru se u ruralnim područjima nalazi relativno mali broj angažovanog stanovništva. Najčešće su to preduzeća koja se naslanjaju na poljoprivrednu proizvodnju.

Najmanje je zastupljena diverzifikacija ekonomske osnove koja praktično nije zavisna od poljoprivrede. Postoji strukturni debalans stanovništva, ne samo prema broju, već i prema starosnoj strukturi. Ovo, kao preduslov za razvoj ruralnih područja, ističe neophodnost postojanja kritične mase mladih i povećanje obima ljudskog kapitala raspoloživog sa aspekta potreba lokalne zajednice.

Vojvodina ima veoma dobre resursne potencijale za razvoj ruralnog turizma, kao što su obeležja terena (Fruška gora Vršačke planine, Dunav i Podunavlje, izvori termalne i mineralne vode), relativno povoljna klima, bogata flora i fauna, multikulturalnost, multikonfesionalnost, narodna arhitektura, gastronomija i drugo. Ipak, postojeći kapaciteti u ruralnom turizmu nisu dovoljno razvijeni. Takođe, ruralnoturistički kapaciteti su delimično ili nedovoljno iskorišćeni, kao i nerazvijenost dodatnih - pratećih usluga u ruralnom turizmu, što otežava sticanje dodatnog prihoda.

Ruralna infrastruktura: Infrastrukturna opremljenost je od vitalnog značaja za razvoj AP Vojvodine, s obzirom na njen uticaj na sve aspekte privrednog i društvenog razvoja. Većina opština iz AP Vojvodine ima visok procenat asfaltiranih lokalnih puteva, što je odlika privredno razvijenijeg područja. Nasuprot tome, loše stanje puteva, naročito na nerazvijenom i devastiranom području, predstavlja faktor ograničenja u poboljšanju životnog standarda, smanjenju nezaposlenosti i siromaštva i privlačenju investicija. Dostignuti nivo razvijenosti vodovodne i kanalizacione infrastrukture je jedan od najrelevantnijih pokazatelja životnog standarda nekog područja i njegove privredne razvijenosti. Zbog velike starosti sistema za vodosnabdevanje i višegodišnjeg neadekvatnog održavanja, brojni objekti izgubili su projektovane performanse, tako da je kvalitet usluga koji se njima obezbeđuje umanjen, usled čega su veliki gubici vode na mreži. Najveći broj kanalizacionih priključaka imaju domaćinstva u gradu Novom Sadu (88,8%). Samo Sombor, Kanjiža, Kikinda, Senta, Vršac, Opovo, Plandište, Kula i Titel imaju sisteme za prečišćavanje otpadnih voda, dok se delimično prečišćavanje otpadnih voda, vrši samo u Subotici. Elektronska komunikaciona mreža nije dostigla potreban stepen modernizacije i pokrivenosti na celom prostoru za pružanje najsavremenijih usluga, a takođe ne postoji svest da je elektronska komunikaciona infrastruktura od velikog značaja za razvoj privrede i pojedinca. Veliki su problemi što se infrastrukturni objekti ne grade objedinjeno, što povećava troškove izgradnje.

Pokazatelji razvoja poljoprivrede

Poljoprivredno zemljište: Od ukupne površine AP Vojvodine, površine pod oranicama iznose 1,574 miliona ha, (72,97% ukupne površine), pod voćnjacima 14.322 ha (0,66%), vinogradima 17.630 ha (0,82%), vrtovima 423 ha (0,02%) i livadama 41.912 ha (1,90%). Njive, vrtovi, voćnjaci, vinogradi i livade zajedno predstavljaju obradivo zemljište koje obuhvata 1,647 mil. ha, ili 76,36% ukupne teritorije APV. Neobradivo zemljište obuhvata ukupno 140.657 ha (6,52% ukupne teritorije) i čine ga pašnjaci 122.995 ha (5,70%), trstici i močvare 17.663 ha (0,82%). Zbir obradivog 76,36% i neobradivog zemljišta 6,52%, predstavlja ukupno poljoprivredno zemljište sa površinom 1,788 mil. ha (82,89% ukupne teritorije). Šume, kao posebna kategorija, obuhvataju 144.388 ha, ili 7% (Izvor podataka Republički geodetski zavod, 2009). Poljoprivredno zemljište (obradivo i neobradivo), u zbiru sa šumama daju ukupno plodno zemljište u iznosu 1,932 miliona ha, ili 89,58% od ukupne teritorije. Neplodno zemljište obuhvata 224.683 ha, ili 10,42% ukupne teritorije APV. Na pedološkoj karti AP Vojvodine izdvojeno je čak 87 različitih sistematskih jedinica zemljišta na nivou tipa podtipa varijeteta i forme od kojih svaka poseduje određena morfološka, hemijska, vodno-fizička, a s tim u vezi i proizvodna svojstva. Većina od njih su prirodno plodna zemljišta, koja pružaju optimalne uslove za postizanje visokih stabilnih i ekonomski opravdanih prinosa odgovarajućeg kvaliteta (npr. černozemi, livadske crnice, ritske crnice, fluvisoli). Neuređenost zemljišnog poseda je visoka, te je na oko 50% površina potrebno izvršiti komasaciju. Osnovne agroekološke karakteristike prostora - Sa aspekta stepena pogodnosti za korišćenje u poljoprivredi (bonitet zemljišta) zemljišni potencijal Pokrajine razvrstan je u osam bonitetnih klasa. Zastupljenost zemljišta pogodnih za obradu je velika i iznosi 91% (černozemi, livadske crnice, ritske crnice, fluvisoli) dok zastupljenost zemljišta koja su nepogodna za obradu iznosi svega 9%. Zemljišta Vojvodine po svojoj plodnosti spadaju među najbolja u Evropi i u potpunosti omogućavaju proizvodnju kvalitetne hrane, ali uz neophodnost primene Sistema kontrole plodnosti, sa ciljem postizanja profitabilnog prinosa, uz očuvanje zemljišta i agrobiocenoze uopšte. U pogledu navodnjavanja poljoprivrednog zemljišta, potencijali su neiskorišćeni, jer i pored izgrađene mreže kanala od preko 20.000 km, na području Pokrajine se trenutno navodnjava blizu 3% obradivog zemljišta, ili nešto više od 47.000 ha. Sistemski se navodnjava 40.000 ha (navodnjavanje površina koje koriste veliki kombinati koji koriste vodu iz kanala i reka), a paori navodnjavaju nešto preko 7.000 ha površina. Analize kažu da u Pokrajini može da se navodnjava čak 750.000 ha, pre svega, jer postoje vodni uslovi za navodnjavanje te površine, a ukoliko se kanali za odvodnjavanje preurede i u isto vreme koriste i za navodnjavanje taj cilj može biti još bliži. Navodnjavanje na 250.000 do 300.000 ha može da se izvede bez većih ulaganja.

Višegodišnji zasadi: U Vojvodini postoje izuzetno povoljni klimatski uslovi za proizvodnju voća i grožđa, koja se uglavnom odvija na malim parcelama, i ima izražen regionalni karakter. Najveći deo proizvedenog voća se izvozi, a samo manji deo ostaje na domaćem tržištu. Danas je Vojvodina vodeći voćarski region Srbije po površinama pod savremenim zasadima voća i proizvođačima koji su konkurentni i na evropskom nivou. Osnovni trend u proizvodnji voća je povećanje broja tržišno orijentisanih proizvođača koji se profesionalno bave proizvodnjom voća. Mali proizvođači koji nisu vertikalno integrisani ne utiču značajno na tržište voća u Vojvodini. Intenzivna voćarska proizvodnja dominira u Sremu koji je postao vodeći voćarski region u Vojvodini, a zatim i Subotička peščara, okolina Novog Sada i Južni Banat. Dominantnu proizvodnju jabuke u Vojvodini poslednjih godina sve više prati diverzifikacija proizvodnje - intenzifikacija gajenja šljive, breskve te sve više savremenih zasada trešnje i višnje. U AP Vojvodini pod voćnim kulturama se nalazi ukupno 16.865 ha. Ukupan broj stabala (plantažni voćnjaci) je oko 13.149.000, a broj ukupno rodnih stabala 11.316.000. Površine pod plantažnim voćnjacima u AP Vojvodini iznose oko 13.149 ha. U strukturi voćnih zasada učešće jabučastog voća u ukupnom broju rodnih stabala je 58%, koštičavog 41%, a jezgrastog i jagodičastog 1%. Učešće AP Vojvodine u ukupnim površinama plantažnih voćnjaka u Srbiji se povećava sa 5,68% u 1980. godini na oko 13% u 2014. godini. Za Vojvodinu su posebno interesantne sledeće voćne vrste: jabuka, kruška, breskva, trešnja, višnja, kajsija, šljiva, dunja, a u pojedinim mikrorejonima i: leska, orah, ribizle i kupina. Prema udelu u ukupnoj vrednosti voćarstva Vojvodine, najvažnija voćna vrsta je jabuka (37%), zatim šljiva (20,1%), kruška (15,7%), višnja (9%), breskva (8,2%). Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku u 2014. godini ukupne površine rodnih vinograda u AP Vojvodini iznosile su 5.003 ha, od čega plantažnih 4.633 ha.

Stočni fond: Stočarska proizvodnja u AP Vojvodini je, i pored izrazito povoljnih prirodnih uslova, u velikoj krizi. Poslednjih nekoliko godina je došlo do drastičnog pada stočarske proizvodnje. Kod svih vrsta stoke, osim kod ovaca, i dalje traje trend opadanja broja grla. Stočarstvo je, prema udelu u ukupnom broju uslovnih grla u Regionu Vojvodine iznosi 34%. Prirodni uslovi Vojvodine daju mogućnost za razvoj, kako biljne, tako i stočarske proizvodnje. Kada se sagleda broj uslovnih grla po hektaru obradive površine možemo reći da je stočni fond Vojvodine u poslednjih 30 godina prepolovljen. Prema Popisu poljoprivrede iz 2012.godine stanje stočnog fonda u Pokrajini po granama je sledeće: 504.868 grla goveda, 2.796.992 komada svinja, 543.548 komada ovaca, 120.126 komada koza i 23.944.916 komada živine.

Mehanizacija, oprema i objekti: Poljoprivredna gazdinstva sa područja AP Vojvodine raspolažu 107.745 dvoosovinskih traktora i 10.607 komada jednoosovinskih traktora. Preko 90% traktora obe vrste je starosti preko 10 godina. Trenutno najveći problem naših kombajna je vremenska i tehničko-tehnološka zastarelost. Prema popisu poljoprivrede iz 2012. godine broj žitnih kombajna je iznosio 8.771, a čak 85% ove mehanizacije je u to vreme bilo starije od 10 godina. Ukupan broj priključnih mašina na teritoriji AP Vojvodine iznosi 406.081 komad, a preko 94% priključnih mašina je starije od 10 godina. Prema Popisu poljoprivrede iz 2012.godine, poljoprivredna gazdinstva u Pokrajini imaju ukupno 404.902 poljoprivrednih objekata za smeštaj stoke, 607 hladnjača i 1.431 sušaru. Pored toga, gazdinstva raspolažu sa 327 staklenika i 9.860 plastenika Na području Pokrajine popisano je ukupno 2.266 silosa, 108.221 koš za smeštaj kukuruza i 8.860 ambara.

Radna snaga: U Regionu Vojvodine 80,5% poljoprivrednih gazdinstava ima 1-2 stalno zaposlenih lica, što je značajnije više, nego u ostalim regionima Republike, a iz razloga što je na ovom području veća upotreba mehanizacije u radnim operacijama u poljoprivredi. Kod 17,6% poljoprivrednih gazdinstava ima 3-4 stalno zaposlenih lica. Posmatrano prema pravnom statusu gazdinstva, uočava se da je radna snaga u poljoprivredi Vojvodine gotovo u potpunosti angažovana na porodičnim gazdinstvima (94,1%), dok je udeo lica koja rade na gazdinstvima pravnih lica i preduzetnika izrazito mali (5,9%). Analiza starosne strukture nosilaca gazdinstava ukazuje na opšte pravilo da je udeo nosilaca gazdinstava mlađih od 35 godina u svim regionima naj- niži, pa tako i u Regionu Vojvodine (4,3%). U Regionu Vojvodine najveći udeo imaju gazdinstva čiji su nosioci starosti 55−64 godine. Ipak primetno je da je na prostoru Vojvodine značajno veće učešće gazdinstava čiji su nosioci mlađa lica, obzirom da 21,6% gazdinstava u ovom regionu ima nosioca koji je mlađi od 44 godine. Obrazovne karakteristike menadžera gazdinstava ukazuju na malu ulogu formalnog i sistematskog obrazovanja i obuke u oblasti poljoprivrede. Većina upravnika gazdinstava stekla je svoja znanja o poljoprivredi isključivo praksom (47,9%). Svega 2,4% menadžera gazdinstva imaju završenu višu školu ili poljoprivredni fakultet.

Struktura poljoprivrednih gazdinstava: Prema Popisu poljoprivrede u AP Vojvodini (2012.) je registrovano ukupno 147.623 poljoprivrednih gazdinstava, što iznosi 21,2% od ukupnog broja domaćinstava sa teritorije Pokrajine. Učešće vlasništva pravnih lica i preduzetnika u ukupnom broju poljoprivrednih gazdinstava je u Vojvodini, u odnosu na ostali deo Republike, vrlo visok i iznosi 23%. Prosečna veličina poljoprivrednog gazdinstva u Pokrajini iznosi 10,9 ha. Veličina korišćenog poljoprivrednog zemljišta u Vojvodini kod 70% poljoprivrednih gazdinstava je ispod 5 ha, a kod 10% gazdinstava je veća od 20 ha.

Proizvodnja poljoprivrednih proizvoda: Prema tipu gazdinstva u Pokrajini su najzastupljenija specijalizovana gazdinstva za ratarstvo 40,8%, zatim slede mešovita poljoprivredna gazdinstva sa kombinacijom biljne i stočarske proizvodnje 23,7% i specijalizovana gazdinstva za uzgoj svinja i živine 19%. Pored navedenih u manjoj meri su zastupljena specijalizovana gazdinstva za uzgoj stoke na ispaši, goveda, ovce i koze (3,3%), specijalizovana gazdinstva za stalne zasade, vinovu lozu i voće (2,8%), specijalizovana gazdinstva za povrtarstvo, cvećarstvo i ostale hortikulture (1,6%), mešovita gazdinstva sa stočarskom proizvodnjom (4,8%), mešovita gazdinstva sa biljnom proizvodnjom (3,3%) i neklasifikovana gazdinstva (0,3%). U Vojvodini u setvenoj strukturi su najzastupljenije žitarice, a od njih pšenica i kukuruz. Ukupna proizvodnja pšenice prema Republičkom zavodu za statistiku u 2020. godini je iznosila 1.721.647 t, a prosečan prinos je bio 5,21 t/ha. Ukupna proizvodnja kukuruza u 2020. godini je bila 5.005.827 t, a prosečan prinos 8,79 t/ha. Od industrijskog bilja najznačajniji usevi su šećerna repa i suncokret. Ukupna proizvodnja šećerne repe prema Republičkom zavodu za statistiku u 2020. godini je iznosila 2.016.255 t, a prosečan prinos je bio 55,65 t/ha. Ukupna proizvodnja suncokreta u 2020. godini je bila 605.389 t, a prosečan prinos 3,10 t/ha. Ukupna proizvodnja soje prema Republičkom zavodu za statistiku u 2020. godini je iznosila 731.069 t, a prosečan prinos je bio 3,40 t/ha. Vojvodina raspolaže odličnim uslovima za razvoj integralne i organske proizvodnje. Međutim, broj poljoprivrednih proizvođača sa sertifikovanim organskim proizvodima, kao i onih u procesu konverzije, je i dalje izuzetno mali u odnosu na potencijale. Površine pod organskom proizvodnjom se svake godine uvećavaju i u 2018. godini su dostigle 5.963 hektara sa površinama koje su ušle u konverziju. Zbog toga je neophodna dalja podrška i u procesu sertifikacije i u samoj organskoj proizvodnji zbog svoje specifičnosti.

Zemljoradničke zadruge i udruženja poljoprivrednika: Tradicija zadružnog organizovanja na prostorima današnje Vojvodine postoji više od 150 godina. Prva zemljoradničko-kreditna zadruga u Vojvodini, koja je osnovana 1846.godine u Bačkom Petrovcu, bila je treća zadruga u svetu. Zemljoradničke zadruge na našim prostorima najčešće nisu ekonomski jake organizacije, ali su one neophodne za male i srednje poljoprivredne proizvođače, koji bez njih ne bi mogli u većini slučajeva ni zasnivati proizvodnju, ni postići korektne uslove realizacije i naplate svojih proizvoda. Zadruge imaju veliki značaj i za prerađivače, posrednike u prometu i krajnje potrošače, koji preko njih kupuju na jednom mestu količinu robe koju bi zadruga ugovarala ili kupovala sa ogromnim brojem poljoprivrednih proizvođača. Prema podacima Zadružnog saveza Vojvodine, na području Pokrajine trenutno deluje ukupno 446 zemljoradničkih zadruga i 21 ostala zadruga. Zemljoradničke zadruge imaju prosečno 37 zadrugara. Prosečan broj kooperanata je 128, međutim, ovaj broj varira, a varira i po zadrugama, i zavisi od veličine naselja, broja zadruga u naseljenom mestu, efikasnosti rada zadruge i drugih faktora.

Transfer znanja i informacija: Kreiranje i transfer znanja predstavljaju veoma važne mere u oblasti poljoprivrede. Zbog toga je značaj poljoprivrednih stručnih službi ogroman kada je u pitanju prenošenje znanja i kreiranje novih znanja u skladu sa stvarnim potrebama poljoprivrednih proizvođača. Na području Pokrajine deluje Poljoprivredna savetodavna služba AP Vojvodine, koju sačinjavaju 12 regionalnih službi, čija se sedišta nalaze u: Novom Sadu, Vršcu, Bačkoj Topoli, Rumi, Somboru, Pančevu, Senti, Subotici, Vrbasu, Zrenjaninu, Kikindi i Sremskoj Mitrovici. U sastavu Poljoprivredne savetodavne službe AP Vojvodine se nalazi i Enološka stanica iz Vršca. Navedene službe se finansiraju iz budžeta AP Vojvodine u cilju prenosa znanja i informacija poljoprivrednim proizvođačima sa teritorije Pokrajine.

1.2. Vrste (struktura) mera i planirani iznosi

Tabelarni prikaz planiranih mera i finansijskih sredstava

Tabela 1.2.1. Mere direktnih plaćanja

Shodno Zakonu o podsticajima u poljoprivredi i ruralnom razvoju ("Službeni glasnik RS", br. 10/2013, 142/2014, 103/2015 i 101/2016), autonomna pokrajina ne propisuje planirane mere direktnih plaćanja.

Redni broj	Naziv mere	Šifra mere	Planirani budžet za meru bez prenetih obaveza (u RSD)	Iznos podsticaja po jedinici mere (apsolutni iznos u RSD)	Iznos podsticaja po korisniku (%) (npr. 30%, 50%, 80%)	Maksimalni iznos podrške po korisniku (ako je definisan) (RSD)	Prenete obaveze
1.	/	-	-	-	-	-
2.	/	-	-	-	-	-
3.	/	-	-	-	-	-
n+1...		-	-	-	-	-
	UKUPNO	-	-	-

Tabela 1.2.2. Mere kreditne podrške

Redni broj	Naziv mere	Šifra mere	Planirani budžet za meru bez prenetih obaveza (u RSD)	Iznos podsticaja po jedinici mere (apsolutni iznos u RSD)	Iznos podsticaja po korisniku (%) (npr. 30%, 50%, 80%)	Maksimalni iznos podrške po korisniku (ako je definisan) (RSD)	Prenete obaveze
1.	/	-	-	-	-	-
2.	/	-	-	-	-	-
3.	/	-	-	-	-	-
n+1...		-	-	-	-	-
	UKUPNO	-	-	-

Tabela 1.2.3. Mere ruralnog razvoja

U tabeli su navedene mere politike ruralnog razvoja koje će se sufinansirati u 2022. godini:

Redni broj	Naziv mere	Šifra mere	Planirani budžet za meru bez prenetih obaveza (u RSD)	Iznos podsticaja po korisniku (%) (npr. 30%, 50%, 80%)	Maksimalni iznos podrške po korisniku (ako je definisan) (RSD)	Prenete obaveze
1.	Investicije u fizička sredstva poljoprivrednih gazdinstava	101	377.000.000,00	do 80	5.000.000,00
2.	Organska proizvodnja	201.3	13.000.000,00	do 80	1.000.000,00
3.	Unapređenje ekonomskih aktivnosti na selu kroz podršku nepoljoprivrednim aktivnostima	302	35.000.000,00	Do 80	2.000.000,00
4.	Podrška mladima u ruralnim područjima	303	200.000.000,00	do 100	2.500.000,00
5.	Ekonomske aktivnosti u cilju podizanja konkurentnosti u smislu dodavanja vrednosti kroz preradu kao i uvođenje i sertifikaciju sistema kvaliteta hrane, organskih proizvoda i proizvoda sa oznakom geografskog porekla na gazdinstvima	304	96.000.000,00	do 80	5.000.000,00
6	Razvoj tehničko-tehnoloških, primenjenih, razvojnih i invovativnih projekata u poljoprivredi i ruralnom razvoju	305	20.000.000,00	Do 80	4.000.000,00
7	Podrška pružanju saveta i informacija poljoprivrednim proizvođačima, udruženjima, zadrugama i drugim pravnim licima u poljoprivredi (Važi samo za pokrajinski sekretarijat za poljoprivredu)	306	100.000.000,00	100	-
	UKUPNO	-	841.000.000,00

Tabela 1.2.4. Posebni podsticaji

U tabeli su navedene mere posebnih podsticaja koji će se sufinansirati u 2019. godini:

Redni broj	Naziv mere	Šifra mere		Planirani budžet za meru bez prenetih obaveza (u RSD)	Iznos podsticaja po korisniku (%) (npr. 30%, 50%, 80%)	Maksimalni iznos podrške po korisniku (ako je definisan) (RSD)	Prenete obaveze
1.	Podsticaji za promotivne aktivnosti u poljoprivredi i ruralnom razvoju	402		20.000.000,00	do 80	1.000.000,00
	UKUPNO		-	20.000.000,00

Tabela 1.2.5. Mere koje nisu predviđene u okviru mera direktnih plaćanja, mera kreditne podrške, mera ruralnog razvoja i posebnih podsticaja

Redni broj	Naziv mere	Šifra mere	Planirani budžet za meru bez prenetih obaveza (u RSD)	Iznos podsticaja po jedinici mere (apsolutni iznos u RSD)	Iznos podsticaja po korisniku (%) (npr. 30%, 50%, 80%)	Maksimalni iznos podrške po korisniku (ako je definisan) (RSD)	Prenete obaveze
1.	Podrška malim pivarama	601	7.000.000,00	0	do 80	2.500.000,00
2.	/	-	-	-	-	-
3.	/	-	-	-	-	-
n+1...		-	-	-	-	-
	UKUPNO	-	7.000.000,00	-

Tabela 1.2.6. Tabelarni prikaz planiranih finansijskih sredstava

Budžet	Vrednost u RSD
Ukupan iznos sredstava iz budžeta AP/JLS planiranih za realizaciju Programa podrške za sprovođenje poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja	868.000.000,00
Planirana sredstva za direktna plaćanja	/
Planirana sredstva za kreditnu podršku	/
Planirana sredstva za podsticaje merama ruralnog razvoja	841.000.000,00
Planirana sredstva za posebne podsticaje	20.000.000,00
Planirana sredstva za mere koje nisu predviđene u okviru mera direktnih plaćanja i u okviru mera ruralnog razvoja	7.000.000,00

1.3. Ciljna grupa i značaj promene koja se očekuje za korisnike

Sprovođenje mera podrške poljoprivredne politike za razvoj sela na teritoriji AP Vojvodine posebno je važno jer su investicije u ruralnu ekonomiju i ruralne zajednice od vitalnog značaja za povećanje kvaliteta života u ruralnim područjima.

Poljoprivreda je preovlađujuća delatnost u većini ruralnih oblasti, koju karakterišu manja poljoprivredna gazdinstva, niska stopa produktivnosti i nizak prihod po gazdinstvu. Veliki broj gazdinstava proizvodi samo za svoje potrebe i ima male viškove koje može plasirati na tržište; stopa nezaposlenosti: visoka (21%) i održava problem nedostatka prilika za zapošljavanje; kapaciteti poljoprivredno-prehrambenog sektora povezani sa poljoprivrednom (industrija inputa, grane prerađivačke industrije i trgovine) su drastično opali tokom devedesetih godina.

Ciljna grupa Programa mera podrške za sprovođenje poljoprivredne politike za razvoj sela na teritoriji AP Vojvodine u 2022. godini su, pre svega, mala i srednja poljoprivredna gazdinstva, čiji su nosioci mladi i žene.

Akcenat je, pre svega, na merama kojima se utiče na podizanje društvene i ekonomske vitalnosti ruralnih područja kroz podršku mladima i zadržavanju mladih na selu. Pored toga tehničko-tehnološke opremljenost ovih gazdinstava je na niskom nivou te su neophodna ulaganja u podizanje njihove konkurentnosti, kako bi opstala na tržištu.

Jedan od ciljeva Programa je poboljšanje ekonomskog položaja i statusa žena koje žive u seoskim područjima i čine jednu od najranjivijih grupa, zbog postojanja nejednakosti između žena u gradu i žena na selu u u našoj zemlji u pogledu životnog standarda i zaposlenosti, pogotovo starijih žena. Žene na selu nemaju jednak pristup imovini usled tradicionalnih i društvenih obrazaca koji favorizuju muškarce kao nosioce imovinskih prava.

Pored toga, programskim aktivnostima će se uticati na podršku organskoj proizvodnji, koja je velika razvojna šansa, kako za celokupnu poljoprivredu, tako i za razvoj malih gazdinstava, zatim unapređenje sistema i kapaciteta u oblasti bezbednosti i kvaliteta hrane.

1.4. Informisanje korisnika o mogućnostima koje pruža Program podrške za sprovođenje poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja

Informisanje potencijalnih korisnika o merama koje su definisane Programom će se vršiti putem javnih tribina i predavanja, dnevnih novina, poljoprivrednih stručnih službi sa područja pokrajine i veb sajta Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo.

Potencijalni korisnici na ovaj način dobijaju informacije o vrstama investicija, procentualni iznos podsticaja, maksimalan i minimalan iznos podsticaja po korisniku, vremenskim rokovima, načinima podnošenja prijava i drugo.

1.5. Monitoring i evaluacija

Bespovratna sredstva isplaćuju se nakon realizacije investicije, i izvršene kontrole od strane Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo.

U monitoring projekata su uključeni savetodavci Poljoprivredne savetodavne službe APV. Na zahtev Sekretarijata, savetodavci izlaze na teren i beleže realizaciju investicija putem GPS uređaja. Na taj način se tačno u vremenu i prostoru beleže faze realizacije investicija. Svaki Sektor Sekretarijata ukrštanjem podataka dobijenih u prijavnom obrascu korisnika sredstava i podataka dobijenih od strane savetodavaca vrši evaluaciju i praćenje realizacije investicija na osnovu posebnih indikatora.

Korisnik sredstava je u obavezi da investiciju ne otuđi najmanje pet godina od dana isplate sredstava i daje je drugom licu na upotrebu, da svu dokumentaciju koja se odnosi na investiciju čuva najmanje pet godina od dana isplate sredstava, a Pokrajinski sekretarijat za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo ima pravo da vrši uvid u realizaciju investicije.

II OPIS PLANIRANIH MERA

2. Opis mera

2.1. Naziv mere: Investicije u fizička sredstva poljoprivrednih gazdinstava

Šifra mere: 101

2.1.1. Obrazloženje

Sektor: Mleko

Smanjenje proizvodnje mleka u Vojvodini je najveće u poređenju sa Srbijom, regionom i EU. Proizvodnja mleka je od 2001. godine bila u blagom porastu i to do 2006., od kada ponovo se beleži pad proizvodnje. Ukupno smanjenje proizvodnje praćeno je povećanjem proizvodnje u specijalizovanim porodičnim ili kompanijskim farmama i u skladu sa specijalizacijom proizvodnje vojvođanskih proizvođača.

Proizvodnja mleka u Vojvodini je podeljena između onih koji proizvode za svoje potrebe i specijalizovanih farmi. Specijalizovane farme su ili na porodičnim gazdinstvima ili su vlasništvo velikih kompanija. Veliki i srednji proizvođači u Vojvodini u najvećem broju slučajeva su konkurentni ili imaju potencijal da budu konkurentni. Mali proizvođači mleka, koji proizvode za sopstvene potrebe, na ekstenzivan način imaju relativno nisku cenu koštanja i ne zavise od tržišnih kretanja usled zatvorene proizvodnje.

U Sektoru mleko je neophodno izvršiti poboljšanje kvaliteta mleka i rasnog sastava stočnog fonda. Takođe je neophodno poboljšati uslove držanja goveda, u smislu nabavke nove opreme za farme.

Sektor: Meso

Proizvodnja mesa je neosporno u krizi u Vojvodini i to već duži vremenski period. Zabrinjavajuće je brzo opadanje udela stočarske proizvodnje, naročito u godinama kada je Srbija konkurentna sa cenom kukuruza i kada bi trebalo da ima konkurentniju proizvodnju stočne hrane. Karakterističan trend, koji se uočava u proizvodnji mesa u Vojvodini, je da se broj proizvođača konstantno smanjuje, značajno brže nego što se smanjuje proizvodnja, što ukazuje na povećanje konkurentnosti onih koji ostaju da se bave proizvodnjom. Pored toga, u proizvodnji mesa postoji veoma izražena vertikalna integracija, gde veliki trgovinski lanci imaju proizvodnju stočne hrane, svinja i goveda, preradu i prodaju, čime malim proizvođačima sužavaju prostor za prodaju i usmeravaju ih na neformalne kanale. S druge strane, mali proizvođači mesa, koji proizvode za sopstvene potrebe, na ekstenzivan način imaju relativno nisku cenu koštanja i ne zavise od tržišnih kretanja usled zatvorene proizvodnje.

Proizvodni lanac, sa aspekta zdravstvene sigurnosti u proizvodnji je neadekvatan za standarde EU, prvenstveno usled neispunjavanja sistemske kontrole zdravstvene bezbednosti hrane, higijenskih i ekoloških standarda. Mali proizvođači su daleko od većine standarda EU vezanih za zdravstvenu bezbednost i dobrobit životinja. Veoma mali broj klanica ispunjava uslove za izvoz mesa na velika tržišta - EU, arapskih zemalja i SAD. Sektor očekuju značajne reforme koje se trenutno ne dešavaju, a trebalo bi, ukoliko Srbija teži EU.

U Sektoru meso neophodno je poboljšanje kvaliteta mesa, rasnog sastava stočnog fonda, uslova držanja tovnih grla, u smislu nabavke nove opreme za farme.

Sektor: Voće, grožđe, povrće (uključujući pečurke)

Danas je Vojvodina vodeći voćarski region Srbije po površinama pod savremenim zasadima voća i proizvođačima koji su konkurentni i na evropskom nivou. Osnovni trend u proizvodnji voća je povećanje broja tržišno orijentisanih proizvođača koji se profesionalno bave proizvodnjom voća. Mali proizvođači koji nisu vertikalno integrisani ne utiču značajno na tržište voća u Vojvodini. Intenzivna voćarska proizvodnja dominira u Sremu koji je postao vodeći voćarski region u Vojvodini, a zatim i Subotička peščara, okolina Novog Sada i Južni Banat. Dominantnu proizvodnju jabuke u Vojvodini poslednjih godina sve više prati diverzifikacija proizvodnje - intenzifikacija gajenja šljive, breskve te sve više savremenih zasada trešnje i višnje.

Iako je očigledan napredak koji se tiče promene sortimenta i određenih segmenata tehnologije (zaštita voća) koji je pre svega načinjen zbog konkurencije koja poslednjih godina postoji u ponudi sadnog materijala i zaštitnih sredstava, očigledno je nepoznavanje i neznanje drugih važnih segmenata proizvodnje, pre svega ishrane voćaka, ali i savremene pomotehnike.

U sektoru voća i povrća u Vojvodini evidentan je nedostatak opreme za kalibriranje i pakovanje koja bi kapacitetom i kvalitetom zadovoljila standarde prodaje koje sve više zahteva i rusko tržište. Poseban problem predstavlja činjenica što se prerađivački kapaciteti ne snabdevaju dovoljno visoko kvalitetnim sirovinama. Mali proizvođači ne stvaraju dovoljno profita zbog visokih troškova proizvodnje i veoma malih mogućnosti da utiču na cene u lancu proizvodnje. Kao posledica toga, oni ne mogu dovoljno da investiraju i povećaju svoju konkurentnost, što rezultira padom u kvalitetu proizvoda i problemima u preradi.

U Sektoru voće, grožđe, povrće neophodno je, pre svega, omogućiti poljoprivrednim proizvođačima izgradnju skladišnih kapaciteta, čime bi se uticalo na produženje ponude domaćeg voća i povrća. Kako se poslednjih godina povećavaju površine pod višegodišnjim zasadima neophodna je nabavka poljoprivredne mehanizacije u ovom sektoru, pre svega voćarsko-vinogradarskih traktora, rigolera, podrivača, mašina za berbu i drugo. Takođe je neophodna pomoć u nabavci opreme za pakovanje, pranje, poliranje, kalibriranje, radi prodaje domaćih poljoprivrednih proizvoda na tržištu EU i Rusije.

Sektor: Ostali usevi

U Vojvodini u setvenoj strukturi su najzastupljenije žitarice, a od njih pšenica i kukuruz. Od industrijskog bilja najznačajniji usevi su šećerna repa i suncokret. Proizvodnja žitarica predstavlja jedan od najdominantnijih segmenata poljoprivredne proizvodnje širom Evrope i u Vojvodini, i ima dugu tradiciju na ovim prostorima. U poslednjih nekoliko godina u Vojvodini, primetan je trend povećanja proizvodnje žitarica, i to zahvaljujući kukuruzu, dok je kod pšenice i ječma prisutna stagnacija i pad proizvodnje.

Primetan je porast površina pod začinskim i aromatičnim biljem, naročito posle 2000. godine. Ne postoje pouzdani podaci o površinama pod pojedinim vrstama začinskog biljem, jer Republički zavod za statistiku objavljuje zbirni podatak o zasejanim površinama pod začinskim i aromatičnim biljem. U periodu između 2001-2006. godine površine pod začinskim i aromatičnim biljem su oscilirale u rasponu od 1.200-1.800 hektara. Uzgajanje ovog bilja se vezuje južni Banat.

U Sektoru ostali usevi, sredstva iz pokrajinskog budžeta će u velikoj meri će biti investirana u nabavku novih mašina za primarnu i dopunsku obradu zemljišta, đubrenje zemljišta, setvu, sadnju, zaštitu bilja, ubiranje useva, transport i opreme za navodnjavanje.

Sektor: Pčelarstvo

Prema rezultatima popisa poljoprivrede iz 2012.godine, na teritoriji AP Vojvodine se nalazi 124.786 pčelinjih društava. Pretpostavlja se da ima između 3.500 i 4.000 pčelara i njihov broj je u porastu, kao i broj pčelinjih društava. Proizvodnja meda, kao jednog od glavnih proizvoda pčelarstva je na skromnih 17-20 kg po pčelinjem društvu. Procenjuje se da sadašnji godišnji nivo proizvodnje meda u Vojvodini iznosi oko 1,1 milion kg, voska 150.000 kg, polenovog praha 13.000 kg i oko 1.000 kg propolisa.

Vojvodina nema samo mogućnosti, nego ima i realnu potrebu za povećanjem proizvodnje u pčelarstvu, s obzirom da je 70% njene površine pod obradivim zemljištem, a svega 6,8% pod šumama. Ovakav odnos obradivih i šumskih površina ukazuje na prisustvo veoma malog broja prirodnih oprašivača biljaka te je medonosna pčela glavni oprašivač.

U sadašnjim uslovima, uglavnom samoinicijativno, formirano je oko 50 pčelarskih društava objedinjenih u Savez pčelarskih organizacija Vojvodine, koji je član Saveza pčelarskih organizacija Srbije. U 50 pčelarskih društava Vojvodine učlanjeno je svega oko 1.200 pčelara sa oko 295.000 obeleženih košnica.

Polazeći od činjenica da Vojvodina ima optimalne uslove za razvoj ogromnog broja jednogodišnjih i višegodišnjih biljaka, kao osnovnog preduslova za masovni život pčela, nameće se obaveza da ovaj prirodni resurs u budućnosti treba maksimalno koristiti.

Ovaj ogromni ekonomski potencijal Vojvodine minimalno je iskorišćen, pa zahteva investiranje u celokupan lanac proizvodnje meda i pčelinjih proizvoda u cilju boljeg iskorišćenja prirodnog bogatstva. Podrškom investiranju u pčelarstvo i preradu pčelinjih proizvoda unapređuje se ekonomski položaj i konkurentnost poljoprivrednih gazdinstava na tržištu.

2.1.2. Ciljevi mere

- Stabilnost dohotka poljoprivrednih gazdinstava;

- Povećanje proizvodnje, poboljšanje produktivnosti i kvaliteta proizvoda, smanjenje troškova proizvodnje;

- Unapređenje tehničko-tehnološke opremljenosti;

- Održivo upravljanja resursima i zaštite životne sredine;

- Rast konkurentnosti uz prilagođavanje zahtevima domaćeg i inostranog tržišta;

- Usklađivanje sa pravilima Unije, njenim standardima, politikama i praksama.

2.1.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

Nije primenljivo. Nacionalni program ruralnog razvoja za period od 2021. do 2024. (NPRR) još nije usvojen ali je Pokrajinski sekretarijat za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo primenio kriterijume prihvatljivosti usklađene sa IPARD.

2.1.4. Krajnji korisnici

Krajnji korisnici su pravna i fizička lica, preduzetnici, registrovani u Registru poljoprivrednih gazdinstava u skladu sa Zakonom o poljoprivredi i ruralnom razvoju.

2.1.5. Ekonomska održivost

Podnosilac zahteva nije u obavezi da dokaže kroz biznis plan ekonomsku održivost projekta.

2.1.6. Opšti kriterijumi za korisnike

- Podnosilac prijave mora biti upisan u Registar poljoprivrednih gazdinstava u skladu sa Pravilnikom o načinu i uslovima upisa i vođenja registra poljoprivrednih gazdinstava i da se nalazi u aktivnom statusu;

- Podnosilac prijave mora imati prebivalište na teritoriji jedinice lokalne samouprave sa teritorije AP Vojvodine, odnosno podnosioci prijave pravna lica moraju imati sedište na teritoriji jedinice lokalne samouprave s teritorije AP Vojvodine, s tim što i mesto realizacije investicije mora biti na teritoriji jedinice lokalne samouprave sa teritorije AP Vojvodine;

- U slučaju kada podnosilac prijave nije vlasnik katastarskih parcela i objekta koji su predmet investicije za koju se podnosi zahtev, neophodno je da na njima ima pravo zakupa, odnosno korišćenja na osnovu ugovora zaključenog sa zakupodavcem fizičkim licem ili ministarstvom nadležnim za poslove poljoprivrede na period zakupa, odnosno korišćenja od najmanje šest godina počev od kalendarske godine za koju se podnosi zahtev za korišćenje podsticaja;

- Podnosilac prijave mora regulisati obaveze po rešenjima o naknadama za odvodnjavanje/navodnjavanje dospele do 31.12. 2021. godine;

- Podnosilac prijave mora regulisati dospele poreske obaveze od strane nadležnog organa jedinice lokalne samouprave, zaključno sa 31.12.2021. godine;

- Podnosilac prijave mora izmiriti dospele obaveze po ugovorima o zakupu poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini;

- Podnosilac prijave za investiciju za koju podnosi zahtev, ne sme koristi podsticaje po nekom drugom osnovu (subvencije, podsticaji, donacije) za istu namenu, odnosno da ista investicija nije predmet drugog postupka za korišćenje podsticaja, osim podsticaja u skladu sa posebnim propisom kojim se uređuje kreditna podrška registrovanim poljoprivrednim gazdinstvima;

- Podnosilac prijave ne sme imati neispunjenih ugovornih obaveza prema Pokrajinskom sekretarijatu za poljoprivredu vodoprivredu i šumarstvo (u daljem tekstu: Sekretarijat), kao ni prema Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, na osnovu ranije potpisanih ugovora;

- Ukoliko je više podnosilaca prijave sa iste adrese prebivališta, prihvata se samo jedna prijava

- Podnosilac prijave mora da namenski koristi i ne otuđi niti da drugom licu na korišćenje investiciju koja je predmet zahteva u periodu od pet godina od dana nabavke opreme, mašina i mehanizacije, odnosno izgradnje objekta;

- Podnosilac prijave - preduzetnik i pravno lice mora biti upisan u registar privrednih subjekata i mora da se nalazi se u aktivnom statusu;

- Prema podnosiocu prijave - preduzetniku i pravnom licu ne sme biti pokrenut postupak stečaja i/ili likvidacije;

- Podnosilac prijave - preduzetnik i pravno lice mora biti razvrstano u mikro i malo pravno lice, u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo.

- Podnosilac prijave u sektoru mleko, meso ili proizvodnja konzumnih jaja mora imati registrovan objekat za smeštaj životinja u skladu sa Pravilnikom o registraciji odnosno odobravanju objekata za uzgoj, držanje i promet životinja, u vlasništvu ili zakupu, u periodu od najmanje šest godina počevši od 01.01.2022. godine. Rešenje mora da glasi na ime korisnika sredstava a ukupni kapacitet objekta upisanog u Registar objekata, u skladu sa zakonom kojim se uređuje veterinarstvo ne sme da prelazi kapacitet specifičan za sektor mleko, odnosno za sektor meso, odnosno za sektor proizvodnje konzumnih jaja.

2.1.7. Specifični kriterijumi

1.1 Podsticaji za investicije u fizičku imovinu poljoprivrednih gazdinstava:

Sektor mleka

• Poljoprivredna gazdinstva koja imaju do 29 krava na kraju investicije;

• Nema posebnih kriterijuma za ulaganje u sektoru mleka za koze i ovce

Sektor mesa

• Poljoprivredna gazdinstva koja imaju do 29 grla goveda i/ili 199 grla ovaca i/ili koza i/ili 29 grla krmača i/ ili 199 tovnih svinja i/ili 999 ćuraka i/ili 299 gusaka i/ili 4.999 brojlera na kraju investicije.

Sektor voća

• Poljoprivredna gazdinstva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra;

• Poljoprivredna gazdinstva, registrovana u Registru proizvođača sadnog materijala voća, vinove loze i hmelja u skladu sa Zakonom o sadnom materijalu ("Službeni glasnik RS" br. 18/05 i 30/10) sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra.

Sektor povrća

• Poljoprivredna gazdinstva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra.

Sektor žitarica i industrijskih useva

• Poljoprivredna gazdinstva koja imaju do 49 ha zemljišta pod žitaricama i industrijskim usevima;

• Poljoprivredna gazdinstva koja imaju do 1,99 ha zemljišta pod hmeljem.

Sektor jaja

• Poljoprivredna gazdinstva sa ukupnim kapacitetom objekta za maksimalno 4.999 koka nosilja u eksploataciji na kraju investicije.

Sektor vinogradarstva

• Poljoprivredna gazdinstva registrovana u Vinogradarskom registru u skladu sa Zakonom o vinu ("Službeni glasnik RS", br. 41/09 i 93/12) sa najviše 1,99 ha vinograda na kraju investicije;

• Poljoprivredna gazdinstva registrovana u Registru proizvođača voća, vinove loze i sadnog materijala hmelja u skladu sa Zakonom o sadnom materijalu ("Službeni glasnik RS" br. 18/05 i 30/10) sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra.

2.1.8. Lista investicija u okviru mere

Redni broj	Šifra investicije	Naziv investicije
1	101.1.1	Nabavka kvalitetnih priplodnih grla mlečnih rasa: goveda, ovaca i koza
2	101.1.2	Izgradnja kapaciteta za prikupljanje, obradu, pakovanje, skladištenje i odlaganje čvrstog stajnjaka, polutečnog i tečnog stajnjaka, uključujući instalaciju opreme
3	101.1.3	Oprema za mužu, hlađenje i čuvanje mleka na farmi, uključujući sve elemente, materijale i instalacije
4	101.1.4	Mašine i oprema za rukovanje i transport čvrstog, polutečnog i tečnog stajnjaka (transporteri za stajnjak; uređaji za mešanje polutečnog i tečnog stajnjaka; pumpe za pražnjenje rezervoara; separatori za polutečni i tečni stajnjak; mašine za punjenje tečnog stajnjaka
5	101.1.5	Mašine i oprema za pripremu stočne hrane, za hranjenje i napajanje životinja (mlinovi i blenderi/ mešalice za pripremu stočne hrane; oprema i dozatori za koncentrovanu stočnu hranu; ekstraktori; transporteri; miks prikolice i dozatori za kabastu stočnu hranu;
6	101.1.6	Stočne vage, rampe za utovar i istovar i torovi za usmeravanje i obuzdavanje životinja
7	101.1.7	Oprema za tretman papaka
8	101.1.8	Oprema za fiksne ograde i električne ograde za pašnjake/livade
9	101.1.9	Mašine za primarnu obradu zemljišta
10	101.1.10	Mašine za dopunsku obradu zemljišta
11	101.1.11	Mašine za đubrenje zemljišta
12	101.1.12	Mašine za setvu
13	101.1.13	Mašine za zaštitu bilja
14	101.1.14	Mašine za ubiranje odnosno skidanje useva
15	101.1.15	Mašine za transport
16	101.1.16	Nabavka ostale opreme (GPS navigacija i dr.)
17	101.1.17	Mašine i oprema za navodnjavanje useva
18	101.2.1	Nabavku kvalitetnih priplodnih grla goveda, ovaca, koza i svinja koje se koriste za proizvodnju mesa
19	101.2.2	Izgradnja objekata za prikupljanje, obradu, pakovanje, skladištenje i odlaganje čvrstog stajnjaka, polutečnog i tečnog stajnjaka, uključujući instalaciju opreme
20	101.2.3	Mašine i oprema za rukovanje i transport čvrstog, polutečnog i tečnog stajnjaka (transporteri za stajnjak; uređaji za mešanje polutečnog i tečnog stajnjaka; pumpe za pražnjenje rezervoara; separatori za polutečni i tečni stajnjak; mašine za punjenje tečnog stajnjaka
21	101.2.4	Izgradnja/rekonstrukcija kao i opremanje objekata za gajenje krmača i proizvodnju prasadi za tov
22	101.2.5	Mašine i oprema za skladištenje i pripremu stočne hrane, za hranjenje i pojenje životinja (mlinovi i blenderi/mešalice za pripremu stočne hrane; oprema i dozatori za koncentrovanu stočnu hranu; ekstraktori; transporteri; miks prikolice i dozatori za kabastu st
23	101.2.6	Stočne vage, rampe za utovar i istovar i torovi za usmeravanje i obuzdavanje životinja
24	101.2.7	Oprema za tretman papaka
25	101.2.8	Oprema za smeštaj kvočki, specijalizovani/posebno opremljeni kavezi
26	101.2.9	Oprema za fiksne ograde i električne ograde za pašnjake/livade
27	101.2.10	Mašine za primarnu obradu zemljišta
28	101.2.11	Mašine za dopunsku obradu zemljišta
29	101.2.12	Mašine za đubrenje zemljišta
30	101.2.13	Mašine za setvu
31	101.2.14	Mašine za zaštitu bilja
32	101.2.15	Mašine za ubiranje odnosno skidanje useva
33	101.2.16	Mašine za transport
34	101.2.17	Nabavka ostale opreme (GPS navigacija i dr.)
35	101.2.18	Mašine i oprema za navodnjavanje useva
36	101.3.1	Nabavka opreme za živinarske farme za proizvodnju konzumnih jaja
37	101.3.2	Nabavka opreme za sortiranje, pakovanje i čuvanje konzumnih jaja
38	101.3.3	Izgradnja/rekonstrukcija kao i opremanje objekata za manipulaciju, odlaganje i obradu stajnjaka
39	101.3.4	Nabavka opreme za rukovanje, sakupljanje i korišćenje životinjskog đubriva; posebna oprema za transport đubriva
40	101.4.1	Podizanje novih ili obnavljanje postojećih (krčenje i podizanje) višegodišnjih zasada voćaka, hmelja i vinove loze
41	101.4.2	Podizanje i opremanje plastenika za proizvodnju povrća, voća, cveća i rasadničku proizvodnju
42	101.4.3	Podizanje, nabavka i opremanje sistema protivgradne zaštite u voćnjacima i višegodišnjim zasadima
43	101.4.4	Podizanje/nabavka žičanih ograda oko višegodišnjih zasada
44	101.4.5	Nabavka opreme za veštačko oprašivanje biljaka pri proizvodnji u zaštićenom prostoru
45	101.4.6	Nabavka opreme i uređaja za dodatno osvetljenje i zasenjivanje biljaka pri proizvodnji u zaštićenom prostoru
46	101.4.7	Nabavka opreme i uređaja za pripremu zemljišta i supstrata za gajenje biljaka pri proizvodnji u zaštićenom prostoru
47	101.4.8	Nabavka opreme i uređaja za setvu, sadnju i mulčiranje (sa folijom)
48	101.4.9	Nabavka opreme i uređaja za sisteme za hidroponičnu proizvodnju pri proizvodnji u zaštićenom prostoru
49	101.4.10	Nabavka opreme i uređaja za zaštitu bilja i sterilizaciju zemljišta i supstrata pri proizvodnji u zaštićenom prostoru
50	101.4.11	Nabavka opreme za obogaćivanje ugljen-dioksidom (tkz. đubrenje ugljen dioksidom pri proizvodnji u zaštićenom prostoru)
51	101.4.12	Nabavka boks paleta za transport i skladištenje proizvoda
52	101.4.13	Nabavka opreme-linija za čišćenje i pranje proizvoda
53	101.4.14	Nabavka opreme-linija za berbu, sortiranje i kalibriranje proizvoda
54	101.4.15	Nabavka opreme-linija za pakovanje i obeležavanje proizvoda
55	101.4.16	Nabavka opreme za orezivanje, drobljenje, sečenje i uklanjanje ostataka nakon rezidbe voćnih vrsta
56	101.4.17	Oprema za ventilaciju i oprema za prinudnu ventilaciju
57	101.4.18	Oprema/mehanizacija za zaštitu od mraza
58	101.4.19	Mašine za primarnu obradu zemljišta
59	101.4.20	Mašine za dopunsku obradu zemljišta
60	101.4.21	Mašine za đubrenje zemljišta
61	101.4.22	Mašine za setvu
62	101.4.23	Mašine za sadnju
63	101.4.24	Mašine za zaštitu bilja
64	101.4.25	Mašine za ubiranje odnosno skidanje useva
65	101.4.26	Mašine za transport
66	101.4.27	Nabavka ostale opreme (GPS navigacija i dr.)
67	101.4.28	Mašine, uređaji i oprema za navodnjavanje useva
68	101.5.1	Mašine za primarnu obradu zemljišta
69	101.5.2	Mašine za dopunsku obradu zemljišta
70	101.5.3	Mašine za đubrenje zemljišta
71	101.5.4	Mašine za setvu
72	101.5.5	Mašine za sadnju
73	101.5.6	Mašine za zaštitu bilja
74	101.5.7	Mašine za ubiranje odnosno skidanje useva
75	101.5.8	Mašine za transport
76	101.5.9	Nabavka ostale opreme (GPS navigacija i dr.)
77	101.5.10	Mašine i oprema za navodnjavanje useva
78	101.6.1	Nabavka novih pčelinjih društava
79	101.6.2	Nabavka opreme za pčelarstvo
80	101.6.3	Nabavka vozila i prikolica za transport pčelinjih društava

2.1.9. Kriterijumi selekcije

rb	Tip kriterijuma za izbor	Da/ne	bodovi
1	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u vlasništvu	da	20
2	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u zakupu	da	10
3	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - ustupljeno na korišćenje bez naknade	da	5
4	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	da	10
5	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	ne	5
6	Dosadašnje korišćenje sredstava Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo - prvi put	da	10
7	Dosadašnje korišćenje sredstava Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo - prvi put	ne	0
8	Korisnik je zadruga ili član zadruge	Da	10
9	Korisnik je zadruga ili član zadruge	Ne	0
10	Korisnik je sertifikovan za organsku proizvodnju i/ili proizvodi sirovinu ili gotov proizvod sa geografskim poreklom	Da	10
11	Korisnik je sertifikovan za organsku proizvodnju i/ili proizvodi sirovinu ili gotov proizvod sa geografskim poreklom	ne	0
12	ocena održivosti investicije - visoka	Da	30
13	ocena održivosti investicije - srednja	Da	20
14	ocena održivosti investicije - niska	Da	10
15	ocena održivosti investicije - neodrživa	da	0
16	Poljoprivredno gazdinstvo se nalazi na području s otežanim uslovima rada	Da	10
17	Poljoprivredno gazdinstvo se nalazi na području s otežanim uslovima rada	Ne	0
18	Podnosilac zahteva je žena	Da	10
19	Podnosilac zahteva je žena	Ne	0
20	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	Da	10
21	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	Ne	0
22	Prebivalište - grad	Da	0
23	Prebivalište - opština	Da	10
24	Prebivalište - ostala naseljena mesta	Da	20
25	Radna aktivnost - bavi se isključivo poljoprivredom	Da	20
26	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom više od 50%	Da	10
27	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom manje od 50%	Da	0
28	sektor ulaganja - voće i povrće	Da	15
29	sektor ulaganja - mleko i meso	Da	20
30	sektor ulaganja - ostalo	Da	5
31	Podneta dokumentacija kompletna	Da	10
32	Podneta dokumentacija kompletna	Ne	0
33	Konkuriše putem računa	Da	10
34	Konkuriše putem računa	Ne	0
35	Broj članova gazdinstva - više od 3	Da	10
36	Broj članova gazdinstva - više od 3	ne	0
37	Podnosilac prijave u prethodnih 5 godina odustao od realizacije investicije pre potpisivanja ugovora	da	-5
38	Podnosilac prijave u prethodnih 5 godina odustao od realizacije investicije nakon potpisivanja ugovora	da	-10
39	Obrazovanje podnosioca prijave - poljoprivredni, veterinarski i tehnološki fakultet	Da	10
40	Stepen razvijenosti opštine - iznad republičkog proseka	da	5
41	Stepen razvijenosti opštine - od 80 do 100% od republičkog proseka	da	10
42	Stepen razvijenosti opštine - od 60 do 80% od republičkog proseka	da	15
43	Stepen razvijenosti opštine - ispod 60% od republičkog proseka	da	20

2.1.10. Intenzitet pomoći

Intenzitet pomoći iznosi do 80% ukupnih prihvatljivih troškova bez PDV-a.

Minimalni i maksimalni iznos povraćaja sredstava po sektorima je sledeći:

Za sektor mleka i mesa:

min. 50.000 dinara, maks. 5.000.000 dinara

2.1.11. Indikatori/pokazatelji

Za sektor voće, povrće i grožđe (uključujući pečurke):

min. 50.000 dinara, maks. 5.000.000 dinara;

Za sektor ostali usevi:

min. 50.000 dinara, maks. 5.000.000 dinara.

Za sektor pčelarstvo:

min. 25.000 dinara maks. 500.000 dinara.

Redni broj	Naziv pokazatelja
1	Ukupan broj podržanih projekata
2	Ukupan broj podržanih projekata iz Sektora meso i mleko
3	Ukupan broj podržanih projekata iz Sektora voće, grožđe i povrće (uključujući pečurke)
4	Ukupan broj podržanih projekata iz Sektora ostali usevi
5	Broj podržanih gazdinstava za opremu za objekte za smeštaj životinja

2.1.12. Administrativna procedura

Pokrajinski sekretar za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo Rešenjem obrazuje Komisiju za razmatranje prijava. Odluke o dodeli sredstava donosi pokrajinski sekretar za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo na osnovu zapisnika sa predlogom odluke komisije. Kriterijumi, sistem bodovanja i druga pitanja od značaja regulisana su Pravilnikom.

Sredstva se dodeljuju bespovratno, po pristiglim prijavama do utroška opredeljenih sredstava, odnosno bodovanjem, ukoliko je podneto više prijava, nego opredeljenih sredstava. Zaključivanje ugovora se vrši po redosledu podnošenja uredno podnetih zahteva. Podnosioci nepotpunih zahteva pozivaju se da dopune dokumentaciju i biće isplaćeni po dopuni istih, ako u trenutku dopune zahteva bude raspoloživih sredstava. Podnosilac prijave je u obavezi da prilikom potpisivanja Ugovora sa Pokrajinskim sekretarijatom za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo o korišćenju sredstava dostavi sredstvo obezbeđenja da oprema neće biti otuđena u roku od 5 godina, odnosno da će oprema biti korišćena u skladu sa zakonskim pozitivnim propisima. Rok za realizaciju investicije se određuje konkursom. Bespovratna sredstva isplaćuju se nakon realizacije investicije, odnosno nakon što korisnik bespovratnih sredstava dostavi Sekretarijatu svu potrebnu dokumentaciju predviđenu pravilnikom i ugovorom o dodeli sredstava, a nakon izvršene kontrole od strane ovlašćenih predstavnika Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo.

2.2. Naziv mere: Organska proizvodnja

Šifra mere: 201.3.

2.2.1. Obrazloženje

AP Vojvodina ima veliki potencijal za razvoj organske proizvodnje, kako biljne tako i životinjske. Ovi potencijali se ogledaju kroz povoljne edafske faktore (fizička i hemijska svojstva zemljišta) i povoljnim klimatskim uslovima. Takođe, veliki potencijal leži u neiskorišćenim zaštićenim prirodnim dobrima u kojima je u okviru drugog i trećeg stepena zaštite dozvoljena poljoprivredna proizvodnja, što je idealno da se kroz skraćeni postupak uđe u organsku proizvodnju.

Usitnjena poljoprivredna gazdinstava koja obavljaju poljoprivrednu proizvodnju na tradicionalan način, nemaju mogućnost investiranja u savremenu mehanizaciju i gube tržišnu trku sa velikim sistemima koja optimizuju troškove proizvodnje. Organska proizvodnja je velika šansa za porodična gazdinstva gde se bez upotrebe sintetičkih pesticida i mineralnih đubriva organska proizvodnja odvija uz mnogo veću upotrebu radne snage.

Površine pod organskom se svake godine uvećavaju i zbog toga je neophodna dalja podrška i u procesu sertifikacije i u samoj organskoj proizvodnji zbog svoje specifičnosti.

Proizvodnja zdravstveno bezbedne hrane je prioritet agrarne politike Evropske Unije i zbog toga velika razvojna šansa AP Vojvodine za celokupnu poljoprivredu i razvoj malih gazdinstava.

2.2.2. Ciljevi mere

- Održivo upravljanje resursima i zaštita životne sredine;

- Zaštita voda i zemljišta od negativnih uticaja poljoprivrede;

- Veća primena poljoprivrednih praksi (agrotehnike i tehnologije) povoljnih po životnu sredinu;

- Unapređenje organske proizvodnje, sistema kontrole, sertifikacije i nadzora u organskoj proizvodnji;

- Očuvanje biološke raznovrsnosti.

2.2.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

Nije primenljivo. Nacionalni program ruralnog razvoja za period od 2021. do 2024. (NPRR) još nije usvojen.

2.2.4. Krajnji korisnici

Krajnji korisnici su pravna i fizička lica, preduzetnici, mikro i mali privredni subjekti registrovani u Registru poljoprivrednih gazdinstava u skladu sa Zakonom o poljoprivredi i ruralnom razvoju.

2.2.5. Ekonomska održivost

Podnosilac zahteva nije u obavezi da dokaže ekonomsku održivost projekta.

2.2.6. Opšti kriterijumi za korisnike

- Podnosilac prijave čija je predmetna parcela u periodu konverzije duže od dve godine za jednogodišnje kulture odnosno tri godine za višegodišnje zasade ne ostvaruje pravo na podsticaje

- Podnosilac prijave mora regulisati obaveze po rešenjima o naknadama za odvodnjavanje/navodnjavanje dospele do 31.12. 2021. godine;

- Podnosilac prijave mora regulisati dospele poreske obaveze od strane nadležnog organa jedinice lokalne samouprave, zaključno sa 31.12.2021. godine;

2.2.8. Lista investicija u okviru mere

- Podnosilac prijave mora izmiriti dospele obaveze po ugovorima o zakupu poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini;

- U slučaju kada podnosilac prijave nije vlasnik katastarskih parcela koji su predmet investicije za koju se podnosi zahtev, neophodno je da na njima ima pravo zakupa, odnosno korišćenja na osnovu ugovora zaključenog sa zakupodavcem fizičkim licem ili ministarstvom nadležnim za poslove poljoprivrede na period zakupa, odnosno korišćenja od najmanje deset godina počev od kalendarske godine za koju se podnosi zahtev za korišćenje podsticaja;

- Ukoliko je više podnosilaca prijave sa iste adrese prebivališta, prihvata se samo jedna prijava

- Podnosilac prijave - preduzetnik i pravno lice mora biti upisan u registar privrednih subjekata i mora da se nalazi se u aktivnom statusu;

- Prema podnosiocu prijave - preduzetniku i pravnom licu ne sme biti pokrenut postupak stečaja i/ili likvidacije;

- Podnosilac prijave - preduzetnik i pravno lice mora biti razvrstano u mikro i malo pravno lice, u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo.

2.2.7. Specifični kriterijumi

- Proizvođači čija je proizvodnja u periodu konverzije,

- Proizvođači kojima je završen period konverzije i nalaze se u postupku izdavanja sertifikata,

- Proizvođači koji imaju sertifikovanu biljnu ili stočarsku proizvodnju (uključujući akvakulturu i pčelarstvo).

- Korisnici sredstava narednih pet godina moraju da ostanu u sistemu organske proizvodnje ili da iz sistema konverzije koja nije bila duža od dve godine za jednogodišnje kulture odnosno tri godine za višegodišnje zasade pređu u organsku proizvodnju

2.2.8. Lista investicija u okviru mere

Šifra investicije	Naziv investicije
201.3.1.	Sadni i semenski materijal dozvoljen za upotrebu u organskoj proizvodnji
201.3.2.	Kontrola i sertifikacija
201.3.3.	Kompenzaciona plaćanja za propuštenu dobit zbog primene principa organske proizvodnje i standarda koji prevazilaze minimalno propisane standarde (po hektaru)
201.3.4.	Druge investicije koje se odnose na organsku proizvodnju, a deo su svih ostalih mera ruralnog razvoja

2.2.9. Kriterijumi selekcije

rb	Tip kriterijuma za izbor	Da/ne	bodovi
1	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u vlasništvu	da	20
2	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u zakupu	da	10
3	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - ustupljeno na korišćenje bez naknade	da	5
4	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	da	10
5	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	ne	5
6	Dosadašnje korišćenje sredstava Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo - prvi put	da	10
7	Dosadašnje korišćenje sredstava Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo - prvi put	ne	0
8	Korisnik je zadruga ili član zadruge	Da	10
9	Korisnik je zadruga ili član zadruge	Ne	0
10	Korisnik je sertifikovan za organsku proizvodnju u periodu više od 3 godine	Da	10
11	Korisnik je sertifikovan za organsku proizvodnju u periodu više od 3 godine	ne	5
12	ocena održivosti investicije - visoka	Da	30
13	ocena održivosti investicije - srednja	Da	20
14	ocena održivosti investicije - niska	Da	10
15	ocena održivosti investicije - neodrživa	da	0
16	Poljoprivredno gazdinstvo se nalazi na području s otežanim uslovima rada	Da	10
17	Poljoprivredno gazdinstvo se nalazi na području s otežanim uslovima rada	Ne	0
18	Podnosilac zahteva je žena	Da	10
19	Podnosilac zahteva je žena	Ne	0
20	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	Da	10
21	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	Ne	0
22	Prebivalište - grad	Da	0
23	Prebivalište - opština	Da	10
24	Prebivalište - ostala naseljena mesta	Da	20
25	Radna aktivnost - bavi se isključivo poljoprivredom	Da	20
26	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom više od 50%	Da	10
27	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom manje od 50%	Da	0
28	Podneta dokumentacija kompletna	Da	10
29	Podneta dokumentacija kompletna	Ne	0
30	Konkuriše putem računa	Da	10
31	Konkuriše putem računa	Ne	0
32	Broj članova gazdinstva - više od 3	Da	10
33	Broj članova gazdinstva - više od 3	ne	0
34	Podnosilac zahteva u RPG ima upisanu isključivo organsku proizvodnju	Da	10
35	Podnosilac zahteva u RPG ima upisanu isključivo organsku proizvodnju	ne	0
36	Obrazovanje podnosioca prijave - poljoprivredni, veterinarski i tehnološki fakultet	Da	10
37	Stepen razvijenosti opštine - iznad republičkog proseka	da	5
38	Stepen razvijenosti opštine - od 80 do 100% od republičkog proseka	da	10
39	Stepen razvijenosti opštine - od 60 do 80% od republičkog proseka	da	15
40	Stepen razvijenosti opštine - ispod 60% od republičkog proseka	da	20
41	Podnosilac prijave u prethodnih 5 godina odustao od realizacije investicije pre potpisivanja ugovora	da	-5
42	Podnosilac prijave u prethodnih 5 godina odustao od realizacije investicije nakon potpisivanja ugovora	da	-10

2.2.10. Intenzitet pomoći

Intenzitet pomoći iznosi do 80% ukupnih prihvatljivih troškova bez PDV-a.

Minimalan iznos bespovratnih sredstava iznosi 50.000,00 dinara a maksimalni iznos 1.000.000 dinara.

2.2.11. Indikatori/pokazatelji

Redni broj	Pokazatelji
1	Površina pod organskom proizvodnjom (ha)
2	Broj poljoprivrednih gazdinstava koja su ostvarila podsticaj za organsku biljnu proizvodnju

2.2.12. Administrativna procedura

Pokrajinski sekretar za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo Rešenjem obrazuje Komisiju za razmatranje prijava. Komisija razmatra prijave i o tome sačinjava zapisnik na osnovu kriterijuma utvrđenih Pravilnikom. Kriterijumi, sistem bodovanja i druga pitanja od značaja regulisana su Pravilnikom. Sredstva se dodeljuju bespovratno, po pristiglim prijavama do utroška opredeljenih sredstava, odnosno bodovanjem, ukoliko je podneto više prijava, nego opredeljenih sredstava. Zaključivanje ugovora se vrši po redosledu podnošenja uredno podnetih zahteva. Podnosioci nepotpunih zahteva pozivaju se da dopune dokumentaciju i biće isplaćeni po dopuni istih, ako u trenutku dopune zahteva bude raspoloživih sredstava. Odluku o dodeli sredstava donosi pokrajinski sekretar za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo na osnovu zapisnika komisije.

2.3. Naziv mere: Unapređenje ekonomskih aktivnosti na selu kroz podršku nepoljoprivrednim aktivnostima

Šifra mere: 302

2.3.1. Obrazloženje: U Autonomnoj pokrajini Vojvodini, naslanjajući se na proizvodnju i prerađivačke kapacitete, postoji značajan turistički potencijal ovog podneblja. Da bi gazdinstvo ostvarilo više prihoda postoji mogućnost da to ostvari pružajući usluge turistima - domaćim i stranim. Osim toga to je i šansa za ostanak većeg broja mladih na selu - kako onih koji bi pružali te usluge, tako i onih koji bi ih snabdevali proizvodima sa svoga praga. Ruralni turizam obezbeđuje dodatne prihode stanovnicima ruralnih predela plasmanom poljoprivrednih proizvoda na pijaci u sopstvenom dvorištu, kao i plasman proizvoda domaće radinosti. Ruralni turizam takođe omogućava valorizaciju (vrednovanje) rada žena u seoskim domaćinstvima, ali i upošljavanje radno neaktivnih kategorija stanovnika.

2.3.2. Ciljevi mere

- Dodatno upošljavanje seoskog stanovništva;

- Upošljavanje žena

- Razvoj ruralnog turizma.

2.3.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

2.3.4. Krajnji korisnici

Pravo na korišćenje bespovratnih sredstava imaju:

- fizičko lice - nosilac registrovanog komercijalnog porodičnog poljoprivrednog gazdinstava

- preduzetnik

- Pravno lice (privredno društvo)

Pravo na podsticaje ostvaruju podnosioci prijava koji imaju prebivalište u naseljenom mestu u kom se ne nalazi sedište grada (Novi Sad, Subotica, Zrenjanin, Pančevo, Vršac, Sremska Mitrovica, Kikinda, Sombor - Zakon o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 18/2016 i 47/2018).

2.3.5. Ekonomska održivost

Podnosilac zahteva nije u obavezi da dokaže ekonomsku održivost projekta, kroz biznis plan.

2.3.6. Opšti kriterijumi za korisnike

- Podnosilac prijave mora biti upisan u Registar poljoprivrednih gazdinstava kao komercijalno gazdinstvo i nalaziti se u aktivnom statusu

- Podnosilac prijave (fizičko lice) mora imati prebivalište na teritoriji jedinice lokalne samouprave sa teritorije AP Vojvodine, i mesto realizacije investicije mora biti na teritoriji jedinice lokalne samouprave sa teritorije AP Vojvodine;

- Podnosilac prijave (preduzetnik i pravno lice) mora imati sedište na teritoriji jedinice lokalne samouprave s teritorije AP Vojvodine, i mesto realizacije investicije mora biti na teritoriji jedinice lokalne samouprave sa teritorije AP Vojvodine;

- Podnosilac prijave mora regulisati obaveze po rešenjima o naknadama za odvodnjavanje/navodnjavanje dospele do 31.12. 2021. godine;

- Podnosilac prijave mora regulisati dospele poreske obaveze od strane nadležnog organa jedinice lokalne samouprave, zaključno sa 31.12.2021. godine;

- Ukoliko je više podnosilaca prijave sa iste adrese prebivališta, prihvata se samo jedna prijava

- dobavljač i podnosilac prijave ne smeju da predstavljaju povezana lica.

- objekat mora biti kategorisan kod nadležnog organa jedinice lokalne samouprave za pružanje ugostiteljskih usluga u poslovima domaće radinosti ili seoskom turističkom domaćinstvu

- objekat koji je predmet investicije za koju se podnosi zahtev mora biti u vlasništvu odnosno da nad tim objektom se može imati pravo zakupa, odnosno korišćenja na osnovu ugovora zaključenog sa zakupodavcem odnosno ustupiocem - fizičkim licem, jedinicom lokalne samouprave, crkvom, manastirom ili ministarstvom nadležnim za poslove poljoprivrede na period zakupa, odnosno korišćenja na period od najmanje deset godina počev od kalendarske godine za koju se podnosi zahtev za korišćenje podsticaja; s tim da ako je objekat predmet zakupa odnosno korišćenja ne može imati upisane druge terete, osim predmetnog zakupa, odnosno korišćenja.

- da se pružaju turistima usluge smeštaja i usluživanja hrane i pića u objektima smeštajnih kapaciteta do 30 ležajeva i/ili da organizovanoj turističkoj grupi do 50 turista pružaju ugostiteljske usluge u skladu sa propisom kojim se uređuje ugostiteljstvo.

- preduzetnici moraju da budu registrovani u odgovarajućem registru u Agenciji za privredne registre

- pravna moraju da budu registrovana u odgovarajućem registru u Agenciji za privredne registre i da su razvrstani u mikro ili malo pravno lice prema podacima iz finansijskog izveštaja iz prethodne godine, u odnosu na godinu u kojoj se podnosi prijava, u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo

2.3.7. Specifični kriterijumi

3.2 Unapređenje ekonomskih aktivnosti na selu kroz podršku nepoljoprivrednim aktivnostima

• Maksimalni kapacitet broja kreveta u registrovanim smeštajnim objektima ograničen je na do 30 pojedinačnih kreveta po korisniku.

• Intenzitet pomoći:

Manje od 20.000 EUR.

2.3.8. Lista investicija u okviru mere

Šifra investicije	Naziv investicije
302.2.	Podrška aktivnostima vezanim za ruralni turizam
302.5.	Investicije u izgradnju i/ili opremanje i stvaranje novih proizvoda i usluga u ruralnim područjima

2.3.9. Kriterijumi selekcije

rb	Tip kriterijuma za izbor	Da/ne	bodovi
1	Vlasništvo objekta - u vlasništvu	da	20
2	Vlasništvo objekta - u zakupu	da	10
3	Vlasništvo objekta - ustupljeno na korišćenje bez naknade	da	5
4	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	da	10
5	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	ne	5
6	ocena održivosti investicije - visoka	Da	30
7	ocena održivosti investicije - srednja	Da	20
8	ocena održivosti investicije - niska	Da	10
9	ocena održivosti investicije - neodrživa	da	0
10	Poljoprivredno gazdinstvo se nalazi na području s otežanim uslovima rada	Da	10
11	Poljoprivredno gazdinstvo se nalazi na području s otežanim uslovima rada	Ne	0
12	Podnosilac zahteva je žena	Da	10
13	Podnosilac zahteva je žena	Ne	0
14	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	Da	10
15	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	Ne	0
16	Prebivalište - opština	Da	10
17	Prebivalište - ostala naseljena mesta	Da	20
18	Podneta dokumentacija kompletna	Da	10
19	Podneta dokumentacija kompletna	Ne	0
20	Konkuriše putem računa	Da	10
21	Konkuriše putem računa	Ne	0
22	Broj članova gazdinstva - više od 3	Da	10
23	Broj članova gazdinstva - više od 3	ne	0
24	Broj zaposlenih u pravnom licu manje od 10	Da	5
25	Broj zaposlenih u pravnom licu 10-20	Da	10
26	Broj zaposlenih u pravnom licu više od 10	da	15
27	Obrazovanje podnosioca prijave - poljoprivredni fakultet	Da	10
28	Stepen razvijenosti opštine - iznad republičkog proseka	da	5
29	Stepen razvijenosti opštine - od 80 do 100% od republičkog proseka	da	10
30	Stepen razvijenosti opštine - od 60 do 80% od republičkog proseka	da	15
31	Stepen razvijenosti opštine - ispod 60% od republičkog proseka	da	20
32	Broj ostvarenih noćenja u 2021. godini više od 100	Da	20
33	Broj ostvarenih noćenja u 2021. godini više od 100	ne	10

2.3.10. Intenzitet pomoći

Intenzitet pomoći iznosi do 80% ukupnih prihvatljivih troškova bez PDV-a.

Minimalni i maksimalni iznos povraćaja sredstava je sledeći:

min. 50.000 dinara, maks. 2.000.000 dinara.

2.3.11. Indikatori/pokazatelji

Redni broj	Pokazatelji
1	Ukupan broj podržanih projekata

2.3.12. Administrativna procedura

Pokrajinski sekretar za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo donosi Pravilnik i raspisuje konkurs za dodelu sredstava na osnovu kojih su regulisani uslovi za učešće na konkursu, kriterijumi, sistem bodovanja i druga pitanja od značaja za realizaciju ove mere. Takođe, pokrajinski sekretar obrazuje Komisiju koja je zadužena za razmatranje pristiglih prijava, formiranje bodovne liste i sačinjavanje zapisnika sa predlogom odluke o dodeli sredstava. Odluku o dodeli sredstava donosi pokrajinski sekretar za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo.

2.4. Naziv mere: Podrška mladima u ruralnim područjima

Šifra mere: 303

2.4.1. Obrazloženje

Seosko stanovništvo u Vojvodini konstantno beleži trend depopulacije. Prema poslednjem popisu stanovništva prosečna starost seoskog stanovništva u Vojvodini iznosi 42,3 godine, dok mlado seosko stanovništvo čini svega 1/5 ukupnog stanovništva. Demografska obnova ruralnih područja AP Vojvodine je veoma važna radi podsticanja ostanka mladih u ruralnim područjima odnosno njihovog povratka iz gradova. Stoga je neophodno osigurati uslove za rad i život na selu. Prioritet je da se podrži nova generacija mladih poljoprivrednih proizvođača, kroz savladavanje specifičnih izazova sa kojima se suočavaju mladi ljudi kada zakorače u sektor poljoprivrede, koji će ih motivisati da ostanu da žive i rade na selu, stvarajući sebi i svojim porodicama nova radna mesta. Sve to ujedno čini i željeni održivi razvoj i ukupno povećanje društvene i ekonomske vitalnosti ruralnih područja.

2.4.2. Ciljevi mere

- Demografska obnova ruralnih područja AP Vojvodine;

- Upošljavanje mladog seoskog stanovništva;

- Povećanje društvene i ekonomske vitalnosti ruralnih područja.

2.4.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

2.4.4. Krajnji korisnici

Pravo na podsticaje za Investicije u fizičku imovinu poljoprivrednih gazdinstava ostvaruju fizička lica starija od 18 godina koja u momentu podnošenja zahteva ne smeju imati više od 40 godina, koji su prvi put upisani u Registar poljoprivrednih gazdinstava kao nosioci poljoprivrednog gazdinstva nakon 01.01.2022. godine.

Pravo na podsticaje za Podršku preradi na gazdinstavu i Podršku malim pivarama ostvaruju preduzetnici ili pravna lica gde je ovlašćene lice starije od 18 godina i koje u momentu podnošenja zahteva ne sme imati više od 40 godina, registrovani u Agenciji za privredne registre nakon 01.01.2022. godine i kao takvi upisani u Registar poljoprivrednih gazdinstava.

2.4.5. Ekonomska održivost

Podnosilac zahteva je u obavezi da dokaže ekonomsku održivost projekta, kroz biznis plan.

2.4.6. Opšti kriterijumi za korisnike

- podnosilac prijave mora imati prebivalište na teritoriji jedinice lokalne samouprave sa teritorije AP Vojvodine, odnosno pravna lica moraju imati sedište na teritoriji jedinice lokalne samouprave s teritorije AP Vojvodine, s tim što i mesto realizacije investicije mora biti na teritoriji jedinice lokalne samouprave sa teritorije AP Vojvodine u mestu prebivališta podnosioca prijave ili u mestu susedne jedinice lokalne samouprave;

- podnosilac prijave mora imati objekat za smeštaj životinja u vlasništvu ili zakupu u periodu od najmanje šest godina (ugovor o zakupu mora biti zaključen nakon 01.01.2022. godine sa tačno naznačenim rokom trajanja zakupa) - ukoliko aplicira za Investicije u fizičku imovinu poljoprivrednih gazdinstava (nabavka priplodnih grla i opremanje farmi);

- podnosilac prijave mora imati poljoprivredno zemljište u vlasništvu ili zakupu u periodu od najmanje šest godina (ugovor o zakupu mora biti zaključen nakon 01.01.2022. godine sa tačno naznačenim rokom trajanja zakupa) - ukoliko aplicira za Investicije u fizičku imovinu poljoprivrednih gazdinstava (plastenici, navodnjavanje i oprema za fiksne ograde i električne ograde za pašnjake/livade) odnosno poljoprivredno zemljište u vlasništvu ili zakupu u periodu od najmanje deset godina (ugovor o zakupu mora biti zaključen nakon 01.01.2022. godine sa tačno naznačenim rokom trajanja zakupa) - ukoliko aplicira za Investicije u fizičku imovinu poljoprivrednih gazdinstava (višegodišnji zasadi);

- podnosilac prijave mora imati objekat u kojem će se vršiti prerada ili proizvodnja piva u vlasništvu ili zakupu u periodu od najmanje šest godina (ugovor o zakupu mora biti zaključen nakon 01.01.2022. godine sa tačno naznačenim rokom trajanja zakupa) - ukoliko aplicira za Podršku preradi na gazdinstavu i za Podršku malim pivarama;

- podnosilac prijave mora imati u vlasništvu životinje - ukoliko aplicira za Investicije u fizičku imovinu poljoprivrednih gazdinstava (nabavku mašina i opreme za pripremu stočne hrane u sektoru mleko i meso, nabavku mašina i opreme za rukovanje i transport stajnjaka u sektoru mleko i meso, nabavku opreme za fiksne ograde i električne ograde za pašnjake/livade);

- Podnosilac prijave mora regulisati obaveze po rešenjima o naknadama za odvodnjavanje/navodnjavanje dospele do 31.12. 2021. godine;

- Podnosilac prijave mora regulisati dospele poreske obaveze od strane nadležnog organa jedinice lokalne samouprave, zaključno sa 31.12.2021. godine;

- podnosilac prijave za investiciju za koju podnosi prijavu ne sme koristiti podsticaje po nekom drugom osnovu (subvencije, podsticaji) za istu namenu, odnosno ista investicija ne sme biti predmet drugog postupka za korišćenje podsticaja, osim podsticaja u skladu s posebnim propisom kojim se uređuje kreditna podrška registrovanim poljoprivrednim gazdinstvima;

- Ukoliko je više podnosilaca prijave sa iste adrese prebivališta, prihvata se samo jedna prijava

- podnosilac prijave ne sme imati neispunjenih ugovornih obaveza prema Pokrajinskom sekretarijatu, kao ni prema Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, na osnovu ranije potpisanih ugovora;

- podnosilac prijave i dobavljač opreme ne mogu da predstavljaju povezana lica - u smislu člana 62. Zakona o privrednim društvima ("Službeni glasnik RS", br. 36/2011, 99/2011, 83/2014, 5/2015, 44/2018, 95/2018 i 91/2019);

- parcele na kojima se postavlja oprema - koja je predmet investicije konkursa - moraju biti upisane u Registar poljoprivrednih gazdinstava;

- sprovođenje prihvatljivih aktivnosti ne sme započeti pre donošenja odluke o dodeli sredstava.

2.4.7. Specifični kriterijumi

1.1 Podsticaji za investicije u fizičku imovinu poljoprivrednih gazdinstava:

Sektor mleka

• Poljoprivredna gazdinstva koja imaju do 29 krava na kraju investicije;

• Nema posebnih kriterijuma za ulaganje u sektoru mleka za koze i ovce

Sektor mesa

Sektor voća

• Poljoprivredna gazdinstva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra;

Sektor povrća

• Poljoprivredna gazdinstva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra.

Sektor žitarica i industrijskih useva

• Poljoprivredna gazdinstva koja imaju do 49 ha zemljišta pod žitaricama i industrijskim usevima;

• Poljoprivredna gazdinstva koja imaju do 1,99 ha zemljišta pod hmeljem.

Sektor jaja

• Poljoprivredna gazdinstva sa ukupnim kapacitetom objekta za maksimalno 4.999 koka nosilja u eksploataciji na kraju investicije.

Sektor vinogradarstva

• Poljoprivredna gazdinstva registrovana u Vinogradarskom registru u skladu sa Zakonom o vinu ("Službeni glasnik RS", br. 41/09 i 93/12) sa najviše 1,99 ha vinograda na kraju investicije;

1.3 Podsticaji za preradu i marketing poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda

Prerada mleka i marketing

• Korisnici moraju biti registrovani u Registru objekata u skladu sa Zakonom o veterinarstvu ("Službeni glasnik RS", br. 91/2005, 30/2010, 93/12 i 17/219-dr.zakon);

• Korisnici koji na kraju investicije imaju dnevni kapacitet prikupljenog mleka do 2.999 l.

Prerada mesa i marketing

• Korisnici moraju biti registrovani u Registru objekata u skladu sa Zakonom o veterinarstvu ("Službeni glasnik RS", br. 91/2005, 30/2010,93/12 i 17/19-dr.zakon);

• U slučaju klanica, prihvatljivi su korisnici sa maksimalnim kapacitetom do: 9 goveda ili 49 svinja ili 49 ovaca i koza, ili 499 ćuraka ili gusaka ili 4.999 živine dnevno na kraju investicije;

• U slučaju postrojenja za sečenje i/ili preradu, prihvatljivi korisnici su preduzeća sa maksimalnim kapacitetom sečenja ili prerade do 499 kg dnevno na kraju investicije.

Prerada voća i marketing

• Privredna društva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra

Prerada povrća i marketing

• Privredna društva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra

Prerada jaja i marketing

• Podrška investicijama u vezi sa preradom i marketingom jaja biće pružena samo kroz IPARD program.

Prerada grožđa i marketing

• Korisnik mora biti upisan u Vinogradarski registar i Vinarski registar u skladu sa Zakonom o vinu ("Službeni glasnik RS", br. 41/09 i 93/12) sa maksimalnim raspoloživim kapacitetima godišnje proizvodnje vina do 19.999 litara na kraju investicije.

Prerada žitarica i industrijskih useva i marketing

• Privredna društva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra.

2.4.8. Lista investicija u okviru mere

Šifra investicije	Naziv investicije
303.1.	Početna pomoć za pokretanje poslovanja za mlade poljoprivrednike i razvoj malih poljoprivrednih gazdinstava

2.4.9. Kriterijumi selekcije

rb	Tip kriterijuma za izbor	Da/ne	bodovi
1	Starost podnosioca zahteva - od 18 do 25 godina	da	10
2	Starost podnosioca zahteva - od 26 do 35 godina	da	30
3	Starost podnosioca zahteva - od 36 do 40 godina	da	20
4	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u vlasništvu	da	20
5	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u zakupu	da	10
6	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - ustupljeno na korišćenje bez naknade	Da	5
7	Radna aktivnost - bavi se isključivo poljoprivredom	Da	20
8	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom više od 50%	Da	10
9	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom manje od 50%	da	0
10	Prebivalište - opština	Da	10
11	Prebivalište - ostala naseljena mesta	Da	20
12	Podneta dokumentacija kompletna	Da	10
13	Podneta dokumentacija kompletna	Ne	0
14	Broj članova gazdinstva - više od 3	Da	10
15	Broj članova gazdinstva - više od 3	ne	0
16	ocena održivosti investicije - visoka	Da	40
17	ocena održivosti investicije - srednja	Da	20
18	ocena održivosti investicije - niska	Da	10
19	ocena održivosti investicije - neodrživa	da	0
20	Obrazovanje podnosioca prijave - poljoprivredni, veterinarski ili tehnološki fakultet	Da	10
21	Stepen razvijenosti opštine - iznad republičkog proseka	da	5
22	Stepen razvijenosti opštine - od 80 do 100% od republičkog proseka	da	10
23	Stepen razvijenosti opštine - od 60 do 80% od republičkog proseka	da	15
24	Stepen razvijenosti opštine - ispod 60% od republičkog proseka	da	20

2.4.10. Intenzitet pomoći

Intenzitet pomoći iznosi do 100% ukupnih prihvatljivih troškova bez PDV-a.

Minimalni i maksimalni iznos povraćaja sredstava je sledeći:

min. 500.000 dinara, maks. 2.500.000 dinara.

2.4.11. Indikatori/pokazatelji

Redni broj	Pokazatelji
1	Ukupan broj podržanih projekata

2.4.12. Administrativna procedura:

2.5. Naziv mere: Ekonomske aktivnosti u cilju podizanja konkurentnosti u smislu dodavanja vrednosti kroz preradu kao i uvođenje i sertifikaciju sistema kvaliteta hrane, organskih proizvoda i proizvoda sa oznakom geografskog porekla na gazdinstvima

Šifra mere: 304

2.5.1. Obrazloženje

I pored rasta svesti o bezbednosti hrane kao prioritetu u očuvanju javnog zdravlja i bitnog faktora trgovine prehrambenim proizvodima, investicije u ovoj oblasti su još uvek nedovoljne. Razlog tome nije samo nedostatak finansijskih sredstava, već i slabo poznavanje koncepta bezbednosti hrane i posledica koje iz toga proizlaze. Pitanje unapređenja kvaliteta i bezbednosti hrane ima presudan uticaj na sposobnost prehrambenog sektora da se suoči sa konkurencijom na lokalnim, regionalnim i međunarodnim tržištima. Unapređenje sistema i kapaciteta u oblasti bezbednosti i kvaliteta hrane podrazumeva stvaranje ambijenta u kojem će svi relevantni učesnici u proizvodnom lancu (državni organi i organizacije, prehrambena industrija, akademska zajednica i potrošači) poštovati standarde Codex alimentarius-a, preuzimajući odgovornost i garantujući sigurnost i kvalitet hrane.

Izgradnja kapaciteta za primenu i usvajanje neophodnih zahtevnih procesa kontrole kvaliteta, upravljačke prakse i logističkih aranžmana, infrastrukturnih sistema za poboljšanje kvaliteta i bezbednosti hrane, zahteva veliki napor državnih organa i organizacija i privatnog sektora.

2.5.2. Ciljevi mere

- Stalno unapređenje bezbednosti i kvaliteta hrane i hrane za životinje uz stalno unapređivanje ukupnog sistema bezbednosti hrane;

- Veća primena međunarodnih standarda u proizvodnji hrane i hrane za životinje;

- Uspostavljanje i jačanje sistemskog okvira za primenu šema kvaliteta;

- Uspostavljanje efektivnog sistema laboratorijske kontrole hrane i hrane za životinje;

- Prilagođavanje standarda higijene hrane za objekte tradicionalne i organske proizvodnje, kao i proizvodnje u područjima u kojima postoje posebna geografska ograničenja.

2.5.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

2.5.4. Krajnji korisnici

Krajnji korisnici su pravna i fizička lica, preduzetnici, registrovani u Registru poljoprivrednih gazdinstava u skladu sa Zakonom o poljoprivredi i ruralnom razvoju.

2.5.5. Ekonomska održivost

Podnosilac zahteva nije u obavezi da dokaže ekonomsku održivost projekta.

2.5.6. Opšti kriterijumi za korisnike

- Podnosilac prijave mora regulisati obaveze po rešenjima o naknadama za odvodnjavanje/navodnjavanje dospele do 31.12. 2021. godine;

- Podnosilac prijave mora regulisati dospele poreske obaveze od strane nadležnog organa jedinice lokalne samouprave, zaključno sa 31.12.2021. godine;

- Podnosilac prijave mora izmiriti dospele obaveze po ugovorima o zakupu poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini;

- Ukoliko je više podnosilaca prijave sa iste adrese prebivališta, prihvata se samo jedna prijava

- Podnosilac prijave - preduzetnik i pravno lice mora biti upisan u registar privrednih subjekata i mora da se nalazi se u aktivnom statusu osim osim podnosilaca prijave koji posluju shodno Pravilniku o malim količinama primarnih proizvoda koje služe za snabdevanje potrošača, području za obavljanje tih delatnosti kao i odstupanja koja se odnose na male subjekte u poslovanju hranom životinjskog porekla ("Sl. Glasnik RS", br. 111/2017);

- Prema podnosiocu prijave - preduzetniku i pravnom licu ne sme biti pokrenut postupak stečaja i/ili likvidacije;

- Podnosilac prijave - preduzetnik i pravno lice mora biti razvrstano u mikro i malo pravno lice, u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo.

- Investicije vezane za konsultantske usluge, sertifikaciju kvaliteta sistema i bezbednosti hrane i nabavku opreme (zaključenje kupoprodajnog ugovora, izdavanje dokumenata koji prate opremu, preuzimanje opreme, isplata cene u potpunosti), kao i stavljanje investicije u funkciju u skladu sa namenom, priznaju se za period od 15.11.2021. do 15.11.2022. godine."

2.5.7. Specifični kriterijumi

Podrška za zaštitu geografskog porekla proizvoda - Izvršena laboratorijska kontrola sirovina za proizvodnju poljoprivredno-prehrambenih proizvoda sa geografskim poreklom i samih proizvoda od strane akreditovanih laboratorija;

- Predat elaborat za zaštitu geografskih oznaka Zavodu za intelektualnu svojinu u toku 2021. godine;

- Izvršena kontrola i sertifikacija poljoprivredno prehrambenih proizvoda sa geografskim poreklom od strane koje je izdalo sertifikaciono telo ovlašćeno od strane Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine i Pokrajinskog sekretarijata za privredu, zapošljavanje i ravnopravnost polova Podrška za uvođenje sistema kvaliteta

- Izvršena uplata za troškove uvođenja i sertifikaciju sistema bezbednosti i kvaliteta hrane u 2021. i 2022. godini;

- Sertifikat;

- Za KOSHER i HALAL sertifikat zapisnik inspektora nadležnog za poslove poljoprivrede, odnosno veterinarstva kojim se potvrđuje da se u procesu proizvodnje sprovode mere samokontrole prema HACCP načelima.

1.3 Podsticaji za preradu i marketing poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda

Prerada mleka i marketing

• Korisnici moraju biti registrovani u Registru objekata u skladu sa Zakonom o veterinarstvu ("Službeni glasnik RS", br. 91/2005, 30/2010, 93/12 i 17/219-dr.zakon);

• Korisnici koji na kraju investicije imaju dnevni kapacitet prikupljenog mleka do 2.999 l.

Prerada mesa i marketing

• Korisnici moraju biti registrovani u Registru objekata u skladu sa Zakonom o veterinarstvu ("Službeni glasnik RS", br. 91/2005, 30/2010,93/12 i 17/19-dr.zakon);

• U slučaju klanica, prihvatljivi su korisnici sa maksimalnim kapacitetom do: 9 goveda ili 49 svinja ili 49 ovaca i koza, ili 499 ćuraka ili gusaka ili 4.999 živine dnevno na kraju investicije;

• U slučaju postrojenja za sečenje i/ili preradu, prihvatljivi korisnici su preduzeća sa maksimalnim kapacitetom sečenja ili prerade do 499 kg dnevno na kraju investicije.

Prerada voća i marketing

• Privredna društva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra

Prerada povrća i marketing

• Privredna društva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra

Prerada jaja i marketing

• Podrška investicijama u vezi sa preradom i marketingom jaja biće pružena samo kroz IPARD program.

Prerada grožđa i marketing

Prerada žitarica i industrijskih useva i marketing

• Privredna društva sa prihvatljivim investicijama do 49.999 evra.

Za investicije u ostalim sektorima nema specifičnih kriterijuma.

2.5.8. Lista investicija u okviru mere

Redni broj	Šifra investicije	Naziv investicije
1	304.1	Podrška bredniranju proizvoda i regiona
2	304.2	Podrška za zaštitu geografskog porekla proizvoda
3	304.3	Podrška za zaštitu imena proizvoda
4	304.4	Podrška za uvođenje sistema kvaliteta
5	304.5	Podrška preradi na gazdinstvu
6	304.5.1.1	Nabavka opreme za uzorkovanje, prijem, preradu, punjenje i pakovanje mleka i proizvoda od mleka
7	304.5.1.2	Nabavka opreme za čišćenje, pranje i dezinfekciju (sterilizaciju) objekata, opreme, alata, uređaja i mašina, uključujući i opremu za garderobe i sanitarne prostorije
8	304.5.1.3	Nabavka laboratorijske opreme (bez staklenog pribora) za internu upotrebu, kao deo prerađivačkog pogona
9	304.5.1.4	Marketing proizvoda
10	304.5.2.1	Nabavka opreme za omamljivanje, klanje i obradu trupova
11	304.5.2.2	Nabavka opreme za sakupljanje, prijem, čuvanje/skladištenje (hlađenje), uklanjanje i preradu sporednih proizvoda životinjskog porekla koji nisu za ishranu ljudi
12	304.5.2.3	Nabavka opreme i uređaja za rasecanje, obradu, preradu, pakovanje i označavanje mesa i usitnjenog mesa, poluproizvoda od mesa, mašinski separisanog mesa i proizvoda od mesa
13	304.5.2.4	Nabavka opreme i uređaji za hlađenje, pasterizaciju i sterilizaciju mesa i proizvoda od mesa
14	304.5.2.5	Nabavka laboratorijske opreme (bez staklenog pribora) za internu upotrebu, kao deo prerađivačkog pogona
15	304.5.2.6	Nabavka opreme za čišćenje, pranje i dezinfekciju (sterilizaciju) objekata, opreme, alata, uređaja i mašina, uključujući i opremu za garderobe i sanitarne prostorije
16	304.5.2.7	Nabavka opreme za dezinfekciju radnika
17	304.5.2.8	Marketing proizvoda
18	304.5.3.1	Nabavka opreme i uređaja za sušenje voća, povrća i grožđa, kao i njihovih proizvoda
19	304.5.3.2	Nabavka opreme i uređaja za zamrzavanje voća i povrća, kao i njihovih proizvoda
20	304.5.3.3	Nabavka opreme i uređaja za blanširanje, pasterizaciju i sterilizaciju proizvoda
21	304.5.3.4	Nabavka opreme za prijem voća, povrća i grožđa, kao i preradu, punjenje i pakovanje njihovih proizvoda
22	304.5.3.5	Nabavka opreme za proizvodnju vina, rakija i drugih alkoholnih pića, kao i opreme za degustacione sale
23	304.5.3.6	Nabavka opreme za čišćenje, pranje i dezinfekciju (sterilizaciju) objekata, opreme, alata, uređaja i mašina, uključujući i opremu za garderobe i sanitarne prostorije
24	304.5.3.7	Nabavka opreme za dezinfekciju radnika
25	304.5.3.8	Nabavka laboratorijske opreme (bez staklenog pribora) za internu upotrebu, kao deo prerađivačkog pogona
26	304.5.3.9	Marketing proizvoda
27	304.5.4.1	Nabavka opreme i uređaja za hladno ceđenje uljanih kultura
28	304.5.4.2	Nabavka opreme i uređaja za fizičku rafinaciju uljanih kultura
29	304.5.4.3	Nabavka opreme za punjenje i pakovanje ulja
30	304.5.4.4	Nabavka opreme za čišćenje, pranje i dezinfekciju (sterilizaciju) objekata, opreme, alata, uređaja i mašina, uključujući i opremu za garderobe i sanitarne prostorije
31	304.5.4.5	Nabavka opreme za dezinfekciju radnika
32	304.5.4.6	Nabavka laboratorijske opreme (bez staklenog pribora) za internu upotrebu, kao deo prerađivačkog pogona
33	304.5.4.7	Marketing proizvoda
34	304.5.5.1	Nabavka opreme i uređaja za sušenje gajenog začinskog, lekovitog i aromatičnog bilja, kao i njihovih proizvoda
35	304.5.5.2	Nabavka opreme za preradu gajenog začinskog, lekovitog i aromatičnog bilja kao i njihovih proizvoda
36	304.5.5.3	Nabavka opreme i uređaja za destilaciju gajenog začinskog, lekovitog i aromatičnog bilja, kao i njihovih proizvoda (za potrebe farmaceutske industrije)
37	304.5.5.4	Nabavka opreme i uređaja za ekstrakciju gajenog začinskog, lekovitog i aromatičnog bilja, kao i njihovih proizvoda
38	304.5.5.5	Nabavka opreme i uređaja za pakovanje i skladištenje gajenog začinskog, lekovitog i aromatičnog bilja, kao i njihovih proizvoda
39	304.5.5.6	Nabavka opreme za čišćenje, pranje i dezinfekciju (sterilizaciju) objekata, opreme, alata, uređaja i mašina, uključujući i opremu za garderobe i sanitarne prostorije
40	304.5.5.7	Nabavka opreme za dezinfekciju radnika
41	304.5.5.8	Nabavka laboratorijske opreme (bez staklenog pribora) za internu upotrebu, kao deo prerađivačkog pogona
42	304.5.5.9	Marketing proizvoda
43	304.5.6.1	Nabavka opreme i uređaja za preradu pčelinjih proizvoda
44	304.5.6.2	Nabavka opreme i uređaja za pakovanje i skladištenje pčelinjih proizvoda
45	304.5.6.3	Nabavka opreme za čišćenje, pranje i dezinfekciju (sterilizaciju) objekata, opreme, alata, uređaja i mašina, uključujući i opremu za garderobe i sanitarne prostorije
46	304.5.6.4	Nabavka opreme za dezinfekciju radnika
47	304.5.6.5	Nabavka laboratorijske opreme (bez staklenog pribora) za internu upotrebu, kao deo prerađivačkog pogona
48	304.5.6.6	Marketing proizvoda
49	304.5.7.1	Nabavka opreme i uređaja za sušenje gajenih vrsta gljiva, kao i njihovih proizvoda
50	304.5.7.2	Nabavka opreme i uređaja za zamrzavanje gajenih vrsta gljiva, kao i njihovih proizvoda
51	304.5.7.3	Nabavka opreme i uređaja za blanširanje, pasterizaciju i sterilizaciju proizvoda
52	304.5.7.4	Nabavka opreme za prijem, preradu, punjenje i pakovanje gajenih vrsta gljiva i njihovih proizvoda
53	304.5.7.5	Nabavka opreme za čišćenje, pranje i dezinfekciju (sterilizaciju) objekata, opreme, alata, uređaja i mašina, uključujući i opremu za garderobe i sanitarne prostorije
54	304.5.7.6	Nabavka opreme za dezinfekciju radnika
55	304.5.7.7	Nabavka laboratorijske opreme (bez staklenog pribora) za internu upotrebu, kao deo prerađivačkog pogona
56	304.5.7.8	Marketing proizvoda
57	304.5.8.1	Nabavka opreme i uređaja za sušenje plodova sakupljenih iz prirode, kao i njihovih proizvoda
58	304.5.8.2	Nabavka opreme i uređaja za zamrzavanje plodova sakupljenih iz prirode, kao i njihovih proizvoda
59	304.5.8.3	Nabavka opreme i uređaja za blanširanje, pasterizaciju i sterilizaciju proizvoda
60	304.5.8.4	Nabavka opreme za prijem voća, povrća i grožđa, kao i preradu, punjenje i pakovanje njihovih proizvoda
61	304.5.8.5	Nabavka opreme za čišćenje, pranje i dezinfekciju (sterilizaciju) objekata, opreme, alata, uređaja i mašina, uključujući i opremu za garderobe i sanitarne prostorije
62	304.5.8.6	Nabavka opreme za dezinfekciju radnika
63	304.5.8.7	Nabavka laboratorijske opreme (bez staklenog pribora) za internu upotrebu, kao deo prerađivačkog pogona
64	304.5.8.8	Marketing proizvoda

2.5.9. Kriterijumi selekcije

Redni broj	Tip kriterijuma za izbor	Da/Ne	Bodovi
1	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u vlasništvu	da	20
2	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u zakupu	da	10
3	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - ustupljeno na korišćenje bez naknade	da	5
4	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	da	10
5	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	ne	5
6	Dosadašnje korišćenje sredstava Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo - prvi put	da	10
7	Dosadašnje korišćenje sredstava Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo - prvi put	ne	0
8	Korisnik je zadruga ili član zadruge	da	10
9	Korisnik je zadruga ili član zadruge	ne	0
10	ocena održivosti investicije - visoka	da	30
11	ocena održivosti investicije - srednja	da	20
12	ocena održivosti investicije -niska	da	10
13	ocena održivosti investicije - neodrživa	da	0
14	Poljoprivredno gazdinstvo se nalazi na području s otežanim uslovima rada	da	10
15	Poljoprivredno gazdinstvo se nalazi na području s otežanim uslovima rada	ne	0
16	Podnosilac zahteva je žena	da	10
17	Podnosilac zahteva je žena	ne	0
18	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	da	10
19	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	ne	0
20	Prebivalište - grad	da	0
21	Prebivalište - opština	da	10
22	Prebivalište - ostala naseljena mesta	da	20
23	Radna aktivnost - bavi se isključivo poljoprivredom	da	20
24	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom više od 50%	da	10
25	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom manje od 50%	da	0
26	Podneta dokumentacija kompletna	Da	10
27	Podneta dokumentacija kompletna	Ne	0
28	Broj članova gazdinstva - više od 3	Da	10
29	Broj članova gazdinstva - više od 3	ne	0
30	Podnosilac prijave u prethodnih 5 godina odustao od realizacije investicije pre potpisivanja ugovora	da	-5
31	Podnosilac prijave u prethodnih 5 godina odustao od realizacije investicije nakon potpisivanja ugovora	da	-10
32	Obrazovanje podnosioca prijave - poljoprivredni, veterinarski ili tehnološki fakultet	Da	10
33	Stepen razvijenosti opštine -iznad republičkog proseka	da	5
34	Stepen razvijenosti opštine - od 80 do 100% od republičkog proseka	da	10
35	Stepen razvijenosti opštine - od 60 do 80% od republičkog proseka	da	15
36	Stepen razvijenosti opštine - ispod 60% od republičkog proseka	da	20

2.5.10. Intenzitet pomoći

Intenzitet pomoći iznosi do 80% ukupnih prihvatljivih troškova bez PDV-a.

Minimalni i maksimalni iznos povraćaja sredstava je sledeći:

min. 50.000 dinara, maks. 5.000.000 dinara.

2.5.11. Indikatori/pokazatelji

Redni broj	Naziv pokazatelja
1.	Ukupan broj podržanih projekata u opremu za preradu poljoprivrednih proizvoda iz Sektora mleko
2.	Ukupan broj podržanih projekata u opremu za preradu poljoprivrednih proizvoda iz Sektora meso
3.	Ukupan broj podržanih projekata u opremu za preradu poljoprivrednih proizvoda iz Sektora voća, povrća i grožđa
4.	Ukupan broj podržanih projekata u opremu za preradu poljoprivrednih proizvoda iz Sektora pčelinjih proizvoda

2.5.12. Administrativna procedura

Odluku o dodeli sredstava donosi pokrajinski sekretar za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo.

2.6. Naziv mere:

"Razvoj tehničko - tehnoloških, primenjenih, razvojnih i inovativnih projekata u poljoprivredi i ruralnom razvoju"

Šifra mere: 305

2.6.1. Obrazloženje

Ovom merom će se obezbediti bespovratna sredstva za podršku unapređenju sistema kreiranja i prenosa znanja kroz razvoj tehničko-tehnoloških, primenjenih, razvojnih i inovativnih projekata u poljoprivredi i ruralnom razvoju.

Prihvatljivi troškovi:

1) Troškovi angažovanja radne snage (naknade za rad)

Troškovi angažovanja radne snage (naknade za rad) moraju se navesti za svakog učesnika na projektu pojedinačno (uključujući i tehničke poslove).

Naknada za rad rukovodioca je maksimum 100% bruto plate naučnog savetnika u T6/A6 kategoriji, prema klasifikaciji istraživača za aktuelni projektni ciklus Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja.

2) Putni troškovi

Ako je u programu jasno precizirano kolika teritorija će se obići i koliko puta i jasno naznačena kilometraža putni troškovi se obračunavaju maksimum kao: 30% cene goriva h pređeni put.

Ako je nemoguće predvideti sve objekte koji se moraju obići i kilometražu onda se visina ovih troškova procenjuje prema vrsti projekta, odnosno ako terenski rad dominira dozvoljavaju se veći putni troškovi.

3) Troškovi izrade publikacija

Priznaje se trošak ako je jasno naveden tip publikacije, tiraž, broj strana, željeni kvalitet štampe.

4) Troškovi organizovanja seminara/obuka

Priznaju se specificirani i dobro obrazloženi troškovi organizovanja i održavanja seminara/obuka.

Planirana finansijska sredstva moraju biti definisana po fazama i aktivnostima i imati jasno naglašenu cenu za svaku fazu i aktivnost realizacije.

2.6.2. Ciljevi mere

Navedenom merom planira se unapređenje stručnog znanja u oblasti:

1) ratarstva i povrtarstva;

2) voćarstva i vinogradarstva;

3) stočarstva;

4) organske proizvodnje;

5) upotrebe obnovljivih izvora energije u poljoprivredi;

6) šumarstva;

7) agroekonomije;

8) ruralnog razvoja;

9) hrane za budućnost, u skladu sa Strategijom pametne specijalizacije u Republici Srbiji za period od 2020. do 2027. godine ("Službeni glasnik RS", broj 21/20).

2.6.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

Nije primenljivo. Nacionalni program ruralnog razvoja za period od 2021. do 2024. (NPRR) još nije usvojen.

2.6.4. Krajnji korisnici

Pravo na povratna sredstva ima pravno lice upisano u Registar naučno-istraživačkih organizacija, istraživačko razvojni centar, inovacioni centar upisan u Registar inovacionih delatnosti u skladu sa zakonom kojim se uređuje inovaciona delatnost, akreditovani fakultet sa teritorije AP Vojvodine.

2.6.5. Ekonomska održivost

Podnosilac zahteva nije u obavezi da dokaže ekonomsku održivost projekta.

2.6.6. Opšti kriterijumi za korisnike

- Da je korisnik upisan u registar Privrednog suda;

- Da podnosilac prijave nema neispunjenih ugovornih obaveza prema Pokrajinskom sekretarijatu za poljoprivredu vodoprivredu i šumarstvo po osnovu ranije potpisanih ugovora;

- Korisnik mora da je regulisao dospele javne dažbine precizirane konkursom;

- Korisnik mora da je sa teritorije AP Vojvodine.

2.6.7. Specifični kriterijumi

Nema specifičnih kriterijuma.

2.6.8. Lista investicija u okviru mere

2.6.9. Kriterijumi selekcije

Redni broj	Tip kriterijuma za izbor	Da/Ne	Bodovi
1.	Da li su jasno definisane sve faze projekta, aktivnosti i očekivani rezultati - potpuno	da	20
2.	Da li su jasno definisane sve faze projekta, aktivnosti i očekivani rezultati	ne	0
3.	Da li su jasno definisane sve faze projekta, aktivnosti i očekivani rezultati - delimično	da	10
4.	Da li je prihvatljiva navedena opravdanost organizacija/lica uključenih u projekat	da	10
5.	Da li je prihvatljiva navedena opravdanost organizacija/lica uključenih u projekat	ne	0
6.	Da li je priložena jasna specifikacija troškova po fazama i aktivnostima	Da	10
7.	Da li je priložena jasna specifikacija troškova po fazama i aktivnostima	ne	0

2.6.10. Intenzitet pomoći

Intenzitet pomoći za podršku održavanja naučno - istraživačkih aktivnosti iznosi do 80% bez PDV. Minimalni i maksimalni iznos povraćaja sredstava za podršku naučno - istraživačkih aktivnosti je sledeći: min. 100.000,00 dinara, maks. 4.000.000,00 dinara;

2.6.11. Indikatori/pokazatelji

Redni broj	Naziv pokazatelja
1	Ukupan broj podržanih projekata

2.6.12. Administrativna procedura

2.7. Naziv mere:

"Podrška pružanju saveta i informacija poljoprivrednim proizvođačima, udruženjima, zadrugama i drugim pravnim licima u poljoprivredi"

Šifra mere: 306

2.7.1. Obrazloženje

Očuvanje prirodne sredine i prirodnih resursa, održiva poljoprivreda i racionalno korišćenje postojećih resursa i imputa u poljoprivredi su inperativ, a agronomske preventivne mere, kao i biološke, fizičke i hemijske metode koje se pažljivo biraju u cilju zaštite useva i zdravlja poljoprivrednika, potrošača i životne sredine su neophodnost u cilju proizvodnje zdravstveno bezbednih proizvoda, pre svega radi očuvanja zdravlja ljudi, ali i očuvanja prirodnih resursa i životne sredine.

Zbog svega navedenog da bi poljoprivredna proizvodnja i primena sredstava za zaštitu bilja bili usmeravani i kontrolisani; poljoprivrednim proizvođačima je potrebna podrška Poljoprivredne savetodavne službe AP Vojvodine (u daljem tekstu: Savetodavna služba Vojvodine) koja svojim radom i delovanjem na terenu doprinosi: rešavanju konkretnih problema vezanih za poljoprivrednu proizvodnju (kod poljoprivrednih proizvođača), boljem implementiranju mera agrarne politike u širu praksu i unapređenju poljoprivrede i ruralnog razvoja.

Poljoprivrednu savetodavnu službu AP Vojvodine (u daljem tekstu: PSS APV) čine: 11 poljoprivrednih stručnih službi (u danjem tekstu: PSS), jedna Poljoprivredna savetodavna i stručna služba (u danjem tekstu: PSSS) i Enološka stanica iz Vršca, koje su sve sa područja AP Vojvodine, koji imaju zaposlene licencirane savetodavce i koje učestvuju u realizaciji savetodavnih poslova. Enološka stanica iz Vršca u sistemu savetodavstva učestvuje kao podrška kapacitetom svojih laboratorija ili delegiranjem savetodavca.

Savetodavci pružaju savete: poljoprivrednim proizvođačima, udruženjima, asocijacijama, zadrugama i svim zaintresovanim licima koja se bave poljoprivredom na području Vojvodine; na osnovu svog znanja i iskustva i na osnovu konkretnih činjenica i rezultata laboratoriskih ispitivanja. Na taj način Svetodavna služba Vojvodine doprinosi očuvanju zemljišta, očuvanju zdravlja bilja i životinja i proizvodnji zdravstveno bezbednih proizvoda.

Po potrebi savetodavci sa specijalizovanim znanjima mogu da pružaju savete i licima van svog područja delovanja (svoje PSS i PSSS) i za celo područja Vojvodine i šire, u koliko se za to ukaže potreba ili iskaže interes.

Mera 306. Podrška pružanju saveta i informacija poljoprivrednim proizvođačima, udruženjima, zadrugama i drugim pravnim licima u poljoprivredi (u daljem tekstu: Program savetodavnog rada za 2022.godinu za AP Vojvodinu), je program po kojem Savetodavna služba Vojvodine obavlja savetodavne poslove na području AP Vojvodine u skladu sa Zakonom o obavljanju savetodavnih i stručnih poslova u oblasti poljoprivrede ("Službeni glasnik RS ", broj 30/10) (u daljem tekstu: Zakon).

Navedenim programom Pokrajinski sekretarijat za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo (u daljem tekstu: Sekretarijat) daje osnovne smernice za rad, Savetodavnoj službi Vojvodine, a detaljnije instrukcije vezano za način rada, normative rada i slično definišu se posebnim uputstvom za rad, ugovorom ili nekim drugim aktom.

Sredstva koja će se koristiti za finansiranje Programa savetodavnog rada za 2022.godinu za AP Vojvodinu predviđena su za podršku pri realizaciji:

1. Osnovnog programa savetodavnog rada, kojim se pomaže i pruža podrška poljoprivrednim proizvođačima i

2. Posebnih programa, koji služe za unapređenje savetodavnog rada i poboljšanje uslova rada PSS, PSSS i Enološke stanice iz Vršca.

Program savetodavnog rada za 2022.godinu će se realizovati u periodu od 1.januara 2022. godine do 31. decembra 2022. godine.

2.7.2. Ciljevi mere

U cilju organizovanja i razvoja održive poljoprivrede, ruralnog razvoja, očuvanja prirodnih resursa i smanjenju zagađenja životne sredine, Sekretarijat duži niz godina ulaže sredstva u finansiranje programa savetodavnog rada i programa rada Prognozno izveštajne službe u zaštiti bilja AP Vojvodine (u daljem tekstu: Program rada PIS-a APV), koji različitim aktivnostima i radom pomažu i doprinose ostvarivanju navedenih ciljeva.

1. Osnovni program savetodavnog rada

Osnovni program savetodavnog rada predstavlja program putem koga savetodavci koristeći različite metode savetodavnog rada pomažu poljoprivrednim proizvođačima, članovima udruženja, asocijacija i zadruga i svim zaintresovanim licima da ostvare i unaprede svoju proizvodnju u oblasti poljoprivrede i doprinesu ruralnom razvoju.

Monitoring i evaluaciju savetodavnog rada sprovodi Sekretarijat.

2. Posebni programi savetodavnog rada

Posebni programi savetodavnog rada služe za unapređenje kvaliteta savetodavnog rada kroz edukaciju i podizanje nivoa znanja savetodavaca, poboljšanje uslova rada PSS APV, razvoja i unapređenja zajedničkog Portala PSS APV, unapređenje postojećih softvera za praćenje i podršku savetodavnom radu ili izradu novih softverskih rešenja i drugo.

Sekretarijat u skladu sa Zakonom za potrebe izvođenja edukacija savetodavaca i praćenje savetodavnog rada može da ovlasti i angažuje posebnu organizaciju (Ovlašćena organizacija) za obavljanje ovih poslova.

2.1. Rad Centra za usavršavanje

Rešenjem Sekretarijata broj: 104-401-5321/2020-01 od 5.07.2020.godine PSS Poljoprivredna stanica d.o.o. Novi Sad postala je Ovlašćena organizacija -Centar za usavršavanje poljoprivrednih savetodavaca i poljoprivrednih proizvođača (u daljem tekstu: Centar za usavršavanje) za područje AP Vojvodine. Centar za usavršavanje predstavlja podršku Sekretarijatu i Savetodavnoj službi Vojvodine i kao takav ima čitav niz aktivnosti i zadataka koji su definisani u okviru navedenog Rešenja.

Centar za usavršavanje je u obavezi da izradi "Program rada Centra za usavršavanje poljoprivrednih savetodavaca za 2022. godinu" sa definisanim aktivnostima i neophodnim troškovima.

2.2. Edukacija i usavršavanje savetodavaca

Da bi savetodavci mogli da odgovore na sve zahteve i potrebe poljoprivrednih proizvođača s jedne strane i da bi mogli da prikupe bodove potrebne za sticanje licence za obavljanje savetodavnog rada neophodno je da se kontinuirano edukuju. Centar za usavršavanje je zadužen za organizovanje obuka za poljoprivredne savetodavce sa područja Vojvodine i u obavezi je da izradi: "Program edukacija poljoprivrednih savetodavaca sa područja AP Vojvodine za 2022. godinu " u okviru koga se definišu vrsta i broj edukacija planiranih za 2022.godinu i neophodni troškovi potrebni za realizaciju predviđenog programa edukacija.

Centar za usavršavanje u skladu sa usvojenim programom je u obavezi da do kraja 2022.godine i realizuje edukacije definisane navedenim programom.

2.3. Održavanje Portala PSS APV i održavanje softvera za praćenje parcela

Portal Savetodavne službe Vojvodine je zajednički portal svih PSS I PSSS sa područja AP Vojvodine u okviru koga se plasiraju važne informacije za poljoprivredne proizvođače vezano za subvencije, rad Savetodavne službe Vojvodine, daju saveti i preporuke i informiše javnost o temama vezanim za različite oblasti poljoprivredne proizvodnje i za dešavanja u poljoprivredi. Centar za usavršavanje između ostalog je zadužen i za: administriranje, održavanje i unapređenje Portala Savetodavne službe AP Vojvodine. Za održavanje i unapređenje portala po potrebi Centar za usavršavanje može angažovati druge subjekte specijalizovane za ove namene. Centar za usavršavanje dostavlja "Program održavanja i unapređenja Portala Poljoprivredne Savetodavne službe AP Vojvodine za 2022.godinu i održavanje softvera za praćenje parcela" sa navedenim potrebnim aktivnostima i neophodnim sredstvima.

2.7.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

Nije primenljivo. Nacionalni program ruralnog razvoja za period od 2021. do 2024. (NPRR) još nije usvojen.

2.7.4. Krajnji korisnici

Krajnji korisnici su pravna lica koja čine PSS APV (čiji je osnivač Republika Srbija). Navedena pravna lica u skladu sa zakonom se prijavljuju za učešće u realizaciji Programa savetodavnih poslova za 2022. godinu za Vojvodinu. Da bi mogla da učestvuje u realizaciji navedenog programa svako pravno lice (PSS APV) treba da ima zaposlene savetodavce i potrebnu opremu za savetodavni rad.

Enološka stanica iz Vršca učestvuje u realizaciji Programa savetodavnog rada za 2022. godinu za AP Vojvodinu, kao podrška savetodavnoj službi Vojvodine kroz realizaciju određenih laboratorijskih analiza u cilju provere zdravstvene bezbednosti biljnih poljoprivrednih proizvoda i provere kvaliteta vina, rakije i proizvoda dobijenih preradom biljnih poljoprivrednih proizvoda.

PSS i PSSS prilikom prijave za učešće u realizaciji Programa savetodavnih poslova za 2022. godinu za Vojvodinu mogu prijaviti učešće od 1 do 9 savetodavaca po mogućnosti različitih profila, koji Zakonom ispunjavaju uslove.

Sekretarijat sa svim korisnicima nakon usvajanja ovog programa i provere ispunjenosti uslova nakon prijave na Javni poziv za učešće u Programu savetodavnih poslova za 2022. godinu za Vojvodinu sklapa ugovor u okviru koga su definisani prava i obaveze Korisnika sredstava.

Broj savetodavaca i učesnika u programu se tokom godine u pojedinim slučajevima nakon zaključenja ugovora može menjati (povećati ili smanjiti) u okviru ugovorenog obima sredstava, ukoliko za to postoji potreba i uz saglasnost Sekretarijata.

2.7.5. Ekonomska održivost

Podnosilac zahteva nije u obavezi da dokaže ekonomsku održivost.

2.7.6. Opšti kriterijumi za korisnike

1. Korisnik mora da je upisan u odgovarajući registar (Registar privrednih subjekata, Registar naučno-istraživačkih ustanova, Registar inovacionih organizacija)

2. Korisnik mora da ispunjava uslove propisane Zakonom

3. Da su osnovani od strane Republike Srbije

4. Korisnik mora da je sa teritorije AP Vojvodine

2.7.7. Specifični kriterijumi

- Da imaju zaposlene licencirane poljoprivredne savetodavce sa važećom licencom, upisane u Registar poljoprivrednih savetodavaca.

- Da raspolažu opremom neophodnom za obavljanje savetodavnih poslova: automobili, kompjuteri, mobilni telefoni i druga oprema neophodna za savetodavni rad.

- Da imaju Godišnji plan rada usklađen sa ovim programom, uputstvom za rad i drugim aktima.

- Da imaju Godišnji program rada Centra za usavršavanje poljoprivrednih savetodavaca

- Da imaju Godišnji program edukacija poljoprivrednih savetodavaca sa područja AP Vojvodine.

- Da imaju Godišnji program održavanja i unapređenja Portala Poljoprivredne Savetodavne službe AP Vojvodine i održavanje softvera za praćenje parcela.

2.7.8. Lista investicija u okviru mere

Šifra investicije	Naziv investicije
306	"Podrška pružanju saveta i informacija poljoprivrednim proizvođačima, udruženjima, zadrugama i drugim pravnim licima u poljoprivredi"

2.7.9. Kriterijumi selekcije

Redni broj	Tip kriterijuma za izbor	Da/Ne	Bodovi
1	Površina obradivog Poljoprivrednog zemljišta na Području delovanja PSS i PSSS od 68.000 ha do 90.000 ha	da	10
2	Površina obradivog Poljoprivrednog zemljišta na Području delovanja PSS i PSSS od 90.001 ha do 150.000 ha	da	20
3	Površina obradivog Poljoprivrednog zemljišta na Području delovanja PSS i PSSS od150.001 ha do 270.000 ha	da	30
4	Broj naseljenih mesta na području Delovanja PSS i PSSS od 1 do 30	da	10
5	Broj naseljenih mesta na području Delovanja PSS i PSSS od 31 do 50	da	20
6	Broj naseljenih mesta na području Delovanja PSS i PSSS od 51 do 70	da	30
7	Broj prijavljenih licenciranih savetodavaca za učešće u realizaciji programa za 2022.g. od 1 do 4	da	10
8	Broj prijavljenih licenciranih savetodavaca za učešće u realizaciji programa za 2022.g. od 5 do 7	da	20
9	Broj prijavljenih licenciranih savetodavaca za učešće u realizaciji programa za 2022.g. od 8 do 9	da	30
10	Broj praćenih gazdinstava po FADN metodologiji u 2021. god 30 do 40	da	10
11	Broj praćenih gazdinstava po FADN metodologiji u 2021. g od 41do 50	da	20
12	Broj praćenih gazdinstava po FADN metodologiji u 2021.g. više od 51	da	30
13	Učešće u praćenju cena poljoprivrednih proizvoda i imputa	da	10
14	Učešće u praćenju cena poljoprivrednih proizvoda i imputa	ne	0
15	Organizovanje i realizacija ogleda koji nisu plaćeni od Strane drugih kompanija 1 - 2 ogleda	da	10
16	Organizovanje i realizacija ogleda koji nisu plaćeni od Strane drugih kompanija - 3 ogleda	da	20
17	Organizovanje i realizacija ogleda koji nisu plaćeni od Strane drugih kompanija -4 i više ogleda	da	30
18	Broj praćenih odabranih gazdinstava po Savetodavcu u 2021. godini od 20 do 25	da	10
19	Broj praćenih odabranih gazdinstava po Savetodavcu u 2021. godini od 26 do 30	da	20
20	Broj praćenih odabranih gazdinstava po Savetodavcu u 2021. godini od 31 do 40	da	30
21	Pilot projekat saradnje sa drugim Licima, udruženjem,......	da	20
22	Pilot projekat saradnje sa drugim Licima, udruženjem,......	ne	0
23	Izrađene brošure, flajeri i dr Edukativni materijal u 2021. godini	ne	0
24	Izrađene brošure, flajeri i dr Edukativni materijal u 2021. godini 1-2	da	10
25	Izrađene brošure, flajeri i dr Edukativni materijal u 2021. godini 3 i više	da	20

2.7.10. Intenzitet pomoći

1. Osnovni Program savetodavnih poslova 88.680.000,00 dinara

2. Posebni programi

2.1. Rad Centra za usavršavanje - 10.500.000,00 dinara

2.2. Edukacija i usavršavanje savetodavaca - 700.000,00 dinara

2.3.Održavanje Portala PSS APV i održavanje softvera za praćenje parcela - 120.000,00 dinara

Za tačku 1.1. Osnovni program savetodavnih poslova za 2022. godinu za iznos od 88.680.000,00 dinara prihvatljivi troškovi za obavljanje programskih aktivnosti odnose se na troškove: rada zaposlenih angažovanih savetodavaca i troškove koje PSS i PSSS napravi u procesu obavljanja savetodavnih poslova(u daljem tekstu: troškovi funkcionisanja).

Troškovi funkcionisanja mogu se odnositi na: troškove goriva, troškove registracije, osiguranja i servisa automobila, servisa računara koje koriste savetodavci, troškove interneta, mobilnih telefona, režijskih troškova za: struju, grejanje, kancelarijski materijal (obračunati srazmerno broju savetodavaca u odnosu na iznos ukupnog računa PSS ili PSSS u kojoj su savetodavci zaposleni). Troškovi funkcionisanja savetodavaca mogu da obuhvataju i troškove nabavke semena i repro materijal za izvođenje ogleda i štampanje brošura, snimanja video materijala i postavljanje na posebne kanale, a prihvataju se i troškovi plaćenog PDV-a. U koliko Enološka stanica iz Vršca učestvuje u Osnovnom programu savetodavnih poslova samo podrškom svojih laboratorijskih kapaciteta, prihvatljivi troškovi su: troškovi laboratoriskih analiza za ugovoreni broj uzoraka biljnih proizvoda, vina, rakije i proizvoda dobijenih preradom.

Za Posebni program savetodavnih poslova za tačku 2.1. Rad Centra za usavršavanje za iznos od 10.500.000,00 prihvatljivi troškovi odnose se na troškove: rada zaposlenih i angažovanih lica i troškove funkcionisanja rada Centra za usavršavanje. Troškovi funkcionisanja mogu se odnositi na: gorivo, registraciju i osiguranje vozila, održavanje i servis kompjutera, troškove interneta i mobilnih telefona koje koristi Centar za usavršavanje, troškove kancelarijskog materijala, režijske troškove (struja, grejanje), proporcionalno broju lica koji rade u okviru Centra za usavršavanje, štampanje brošura izrađenih od strane savetodavaca, a namenjenih za poljoprivredne proizvođače i drugi troškovi koje Centar u svom programu definiše, a Sekretarijat prihvati. Prihvatljivi su i troškovi plaćenog PDV-a.

Za Posebni program savetodavnih poslova za tačku 2.2. Edukacija i usavršavanje savetodavaca za iznos od 700.000,00 dinara prihvatljivi troškovi, podrazumevaju troškove: organizovanja i realizacije edukativnih modula za savetodavce koji su predviđeni Programom edukacija za 2022. godinu, kao i troškovi organizovanja i realizacije Seminara savetodavaca Poljoprivredne savetodavne službe AP Vojvodine. Shodno tome prihvatljivi troškovi mogu se odnositi na: deo troškova smeštaja i ishrane učesnika edukacija, troškove predavača, troškove svečane večere, troškove osveženja za vreme pauza, troškove štampanja edukativnih materijala pozivnica i programa, troškove prevođenja i korišćenja oprema za simultano prevođenje (ukoliko ima stranih predavača), troškove propagandnog materijala, troškove organizovanja stručne posete savetodavaca pojedinim institucijama, udruženju ili drugim gazdinstvima u zemlji i inostranstvu. Za troškove edukativnih modula prihvatljivi troškovi su: troškovi predavača, keteringa (hrana i piće), troškove ambalaže i pribora za serviranje hrane, troškovi štampanja propratnog materijala i CD-a, troškove za korišćenje i pristup zoom aplikacije(platforme) i drugi troškovi koji nisu navedeni, a odnose se na realizaciju predviđenih edukacija. Prihvatljivi su i troškovi plaćenog PDV-a.

Za Posebni program savetodavnih poslova za tačku 2.3. Godišnja pretplata za održavanje funkcionisanja Portala PSS APV i održavanje softvera za praćenje parcela za iznos od 120.000,00 dinara prihvatljivi troškovi odnose se na sledeće troškove: godišnje pretplate za zakup internet prostora, trošak koji se odnosi na unapređenje Portala PSS APV i troškove internet prostora i održavanje softvera za praćenje parcela, a prihvatljivi su i troškovi plaćenog PDV-a.

2.7.11. Indikatori/pokazatelji

Indikatori/pokazatelji su:

Redni broj	Naziv pokazatelja
1.	Broj angažovanih licenciranih savetodavaca
2.	Broj praćenih partnerskih gazdinstava
3.	Broj ostalih gazdinstava sa kojima se sarađivalo
4.	Broj udruženja kojima su pružani saveti
5.	Broj sprovedenih aktivnosti u radu sa udruženjima
6.	Broj održanih predavanja
7.	Broj proizvođača koji je učestvovao na predavanjima održanim od strane savetodavaca
8.	Broj održanih radionica
9.	Broj proizvođača koji je učestvovao u radionicama
10.	Broj parcela /gazdinstava u monitoringu za koje se unose podaci u softver -knjige polja
11.	Broj proizvođača kod kojih su prikupljani računovodstveni podaci i praćena i analizirana proizvodnja po - FADN metodologiji
12.	Broj datih saopštenja u medijima
13.	Broj sprovedenih obilazaka za utvrđivanje činjeničnog stanja kod poljoprivrednih proizvođača koji su podneli zahteve za podsticajna sredstva Sekretarijata
14.	Broj sprovedenih obilazaka za utvrđivanje činjeničnog stanja kod poljoprivrednih proizvođača koji su podneli zahteve za podsticajna sredstva Ministarstva
15.	Broj realizovanih ogleda
16.	Broj realizovanih edukativnih modula u kojima su učestvovali savetodavci

2.7.12. Administrativna procedura

Svi učesnici u realizaciji mere 306 (Programa savetodavnog rada za 2022.godinu za AP Vojvodinu) su u obavezi da se nakon objave Javnog poziva za učešće u realizaciji navedenog programa na sajtu Sekretarijata, prijave i dostave popunjenu prijavu sa propratnom traženom dokumentacijom (definisanom u okviru Javnog poziva). Uz prijavu i propratnu dokumentaciju Korisnici sredstava su u obavezi da dostave i svoje Programe rada sa definisanim aktivnostima i neophodnim troškovima potrebnim za realizaciju Osnovnog ili pojedinog Posebnog programa savetodavnih poslova, za koje se prijavljuju.

Po isteku roka za prijavu i pregleda pristigle dokumentacije, Sekretarijat daje saglasnost ili Rešenje za učešće u realizaciji mere 306. (Programa savetodavnog rada za 2022. godinu za AP Vojvodinu), a Komisija formirana od strane Sekretarijata donosi odluku o raspodeli sredstava. Nakon čega se sa svakim Korisnikom sredstva potpisuje ugovor. Sredstva se isplaćuju u skladu sa potpisanim ugovorom i prilivom sredstava u Budžet AP Vojvodine.

Zadaci, obaveze i okvirni normativi koje PSS, PSSS i Enološka stanica treba da ispune definisani su u okviru Uputstva za realizaciju Programa savetodavnog rada za 2022. godinu za AP Vojvodinu, definisanog od strane Sekretarijata. Korisnici sredstava na osnovu ovog programa i navedenog uputstva izrađuje svoj program rada koji dostavljaju zajedno sa prijavom i propratnom potrebnom dokumentacijom, kod prijave na Javni poziv.

2.8. Naziv mere:

Podsticaji za promotivne aktivnosti u poljoprivredi i ruralnom razvoju

Šifra mere: 402

2.8.1. Obrazloženje

Sufinansiranjem održavanja tradicionalnih seoskih manifestacija doprinosi se jačanju lokalnih zajednica, očuvanju kulturne baštine, seoskih običaja i tradicije, koje su usko povezane sa poljoprivrednom proizvodnjom, seoskim okruženjem i načinom života. Stoga je važno, pre svega, očuvati i zaštititi kulturnu baštinu i tradicionalne vrednosti, ali i naglasiti značaj poljoprivrede, kroz organizaciju tradicionalnih manifestacija.

Održavanje seoskih manifestacija tipa sajmova i izložbi koje su vezane za poljoprivredu, preradu, ishranu i razvoj sela, sufinansiraće se sa ciljem: promocije poljoprivrednih proizvoda, proširenja tržišta domaćih proizvoda, kao i radi povezivanja proizvođača, poljoprivrednih proizvođača, prerađivača, prodavaca i kupaca poljoprivrednih proizvoda.

Ovom merom će se obezbediti podrška za organizovanje naučno stručnih skupova, studijskih putovanja, seminara, radionica, tribina i predavanja u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja vezane za: unapređenje poljoprivredne proizvodnje, preradu poljoprivrednih proizvoda, sigurnost hrane i kvalitet proizvoda, organizovanje poljoprivrednih proizvođača, ruralni razvoj i druge teme od značaja.

2.8.2. Ciljevi mere

- Jačanje kapaciteta i promocija ruralnih sredina;

- Povezivanje poljoprivrednih proizvođača.

2.8.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

Nije primenljivo. Nacionalni program ruralnog razvoja za period od 2021. do 2024. (NPRR) još nije usvojen.

2.8.4. Krajnji korisnici

Krajnji korisnici za organizovanje naučno stručnih skupova, studijskih putovanja, seminara, radionica, tribina i predavanja su obrazovne i naučno-istraživačke ustanove s teritorije AP Vojvodine.

Krajnji korisnici održavanje tradicionalnih seoskih manifestacija su udruženja građana s teritorije AP Vojvodine, u čijem su delokrugu poljoprivredne aktivnosti i ruralni razvoj, osim udruženja građana koja se bave stočarskom proizvodnjom, s teritorije AP Vojvodine, koji se bave poljoprivrednom proizvodnjom, neguju tradicionalne vrednosti i bave se očuvanjem starih zanata na selu, osim kulturno-umetničkih društava.

2.8.5. Ekonomska održivost

Podnosilac zahteva nije u obavezi da dokaže ekonomsku održivost projekta.

2.8.6. Opšti kriterijumi za korisnike

- Da je korisnik upisan u registar Privrednog suda;

- Da korisnik ima pripremljen program sa satnicom;

- Da korisnik ima izvod iz zapisnika ili odluke naučno-stručnog veća, odnosno naučnog veća ili odgovarajućeg organa naučno-stručne organizacije o prihvatanju organizovanja skupa;

- Da korisnik ima izrađen finansijski plan;

- Da podnosilac prijave nema neispunjenih ugovornih obaveza prema Pokrajinskom sekretarijatu za poljoprivredu vodoprivredu i šumarstvo po osnovu ranije potpisanih ugovora;

- Korisnik mora da je regulisao dospele javne dažbine precizirane konkursom;

- Korisnik mora da je sa teritorije AP Vojvodine.

2.8.7. Specifični kriterijumi

Nema specifičnih kriterijuma.

2.8.8. Lista investicija u okviru mere

Šifra investicije	Naziv investicije
402.1	Informativne aktivnosti: sajmovi, izložbe, manifestacije, studijska putovanja
402.2	Stručno osposobljavanje i aktivnosti sticanja veština i pokazne aktivnosti

2.8.9. Kriterijumi selekcije

Redni broj	Tip kriterijuma za izbor	Da/Ne	Bodovi
1	Aktivnost je međunarodnog karaktera	da	10
2	Aktivnost je međunarodnog karaktera	ne	0
3	Aktivnost koja je predmet finansiranja se tradicionalno održava više od 3 godine u nazad	da	10
4	Aktivnost koja je predmet finansiranja se tradicionalno održava više od 3 godine u nazad	ne	0
5	Zaključci naučno-stručnog skupa se saopštavaju putem sredstava javnog informisanja	da	10
6	Zaključci naučno-stručnog skupa se saopštavaju putem sredstava javnog informisanja	ne	0
7	Održavanje aktivnost podržavaju i drugi suorganizatori i donatori.	da	10
8	Održavanje aktivnost podržavaju i drugi suorganizatori i donatori.	ne	0
9	Opravdanost predloga budžeta u odnosu na cilj i projektne aktivnosti	da	30
10	Opravdanost predloga budžeta u odnosu na cilj i projektne aktivnosti	ne	0
11	Organizator je obezbedio operativno -tehničke uslove	da	10
12	Organizator je obezbedio operativno -tehničke uslove	ne	0
13	Organizator je pripremio osnovni materijal za skup (zbornik radova ili apstrakt).	da	10
14	Organizator je pripremio osnovni materijal za skup (zbornik radova ili apstrakt).	ne	0
15	Rezultati naučnog rada su primenjivi i od pomoći poljoprivrednim domaćinstvima	da	10
16	Rezultati naučnog rada su primenjivi i od pomoći poljoprivrednim domaćinstvima	ne	0
17	Značaj programa manifestacije za razvoj u poljoprivredi	da	10
18	Značaj programa manifestacije za razvoj u poljoprivredi	ne	0
19	Manifestacije tradicionalnog karaktera	da	10
20	Manifestacije tradicionalnog karaktera	ne	0
21	Podržanost manifestacije od strane suorganizatora i donatora	da	10
22	Podržanost manifestacije od strane suorganizatora i donatora	ne	0
23	Manifestacija je ubeležena u kalendar manifestacija i festivala Turističke organizacije Vojvodine	da	10
24	Manifestacija je ubeležena u kalendar manifestacija i festivala Turističke organizacije Vojvodine	ne	0
25	Podneta dokumentacija kompletna	Da	10
26	Podneta dokumentacija kompletna	Ne	0

2.8.10. Intenzitet pomoći

Intenzitet pomoći iznosi do 80% projekta bez PDV-a. Minimalni iznos povraćaja je 100.000 dinara a maksimalni iznos povraćaja je 1.000.000 dinara;

2.8.11. Indikatori/pokazatelji

Redni broj	Naziv pokazatelja
1	Broj realizovanih naučno - stručnih aktivnosti
2	Broj realizovanih manifestacija

2.8.12. Administrativna procedura

2.9. Naziv mere: Podrška malim pivarama

Šifra mere: 601

2.9.1. Obrazloženje

Pod pivom se podrazumeva slabo alkoholno piće, koje se proizvodi u procesu alkoholnog vrenja iz slada, hmelja, vode i pivskog kvasca. Voda je glavni deo svih napitaka. Ona služi kao rastvarač. Slad daje pivu sastojke ekstrata od kojeg zavisi punoća ukusa i koncentracija osnovnog ekstrata piva. Hmelj konzervira pivo i daje mu ugodan miris i gorak ukus, dok pivski kvasac izaziva alkoholno vrenje u kome šećer prelazi u alkohol i ugljen dioksid. Proizvodnja piva seže u daleku prošlost i nosi predznak jedne od najstarijih biotehnologija. Proizvodnja piva se deli na tehnologiju slada i tehnologiju piva. Tehnologiju slada obuhvata: čišćenje i sortiranje ječma, močenje ječma, klijanje ječma, sušenje zelenog slada, oslobađanje slada od klice i poliranje. Tehnologija piva obuhvata: proizvodnju sladovine, glavno i naknadno vrenje, bistrenje (ukoliko se želi) i punjenje piva. Od ukupnog broja zanatskih pivara u Srbiji, 1/3 proizvođača je u Vojvodini. Najstarija i prva mala nezavisna pivara je "Krugher&Brent" iz Ritiševa kod Vršca. To je bila prva mala porodična pivara u tadašnjoj SFRJ i postoji od 1991. godine. Plasman malih pivara je ograničen na ugostiteljske objekte, pabove, specijalizovane prodavnice piva i mali broj proizvođača je prisutan u marketima. Zbog ograničenog tržišta male pivare su okrenute u najvećem broju ka izvozu. Veoma su zastupljeni u regionu, tržištu EU, Rusiji i drugim zemljama sveta. Takođe je primetan i jedan broj malih pivara koje su okrenute isključivo lokalu. Potencijal zanatskog piva u Srbiji je veliki, i u porastu. U Vojvodini je u zadnjih nekoliko godina došlo je do naglog razvijanja zanatskog pivarstva, što predstavlja važan segment upošljavanja mladih ljudi, kroz razvijanje novih inovativnih proizvoda sa različitim stilovima kao i vizuelnim identitetom što jeste suština zanatskog pivarstva. Vrlo važna stavka u njihovom poslovanju je finansiranje nabavke opreme i mašina. Da bi se ohrabrili da podignu svoj proizvodni pogon, sredstva podsticaja za nabavku opreme i mašina u procesu proizvodnje piva bi im bilo od velike važnosti.

2.9.2. Ciljevi mere

- Unapređenje preduzetništva i prerade poljoprivrednih proizvoda;

- Povećanje prihoda na gazdinstvu;

- Upošljavanje ruralnog stanovništva.

2.9.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

Nije primenljivo. Nacionalni program ruralnog razvoja za period od 2021. do 2024. (NPRR) još nije usvojen.

2.9.4. Krajnji korisnici

Krajnji korisnici su pravna i fizička lica, preduzetnici, registrovani u Registru poljoprivrednih gazdinstava u skladu sa Zakonom o poljoprivredi i ruralnom razvoju.

2.9.5. Ekonomska održivost

Podnosilac zahteva nije u obavezi da dokaže ekonomsku održivost projekta.

2.9.6. Opšti kriterijumi za korisnike

- Podnosioci prijave moraju imati sedište na teritoriji jedinice lokalne samouprave s teritorije AP Vojvodine, s tim što i mesto realizacije investicije mora biti na teritoriji jedinice lokalne samouprave sa teritorije AP Vojvodine;

- Podnosilac prijave mora regulisati obaveze po rešenjima o naknadama za odvodnjavanje/navodnjavanje dospele do 31.12. 2021. godine;

- Podnosilac prijave mora regulisati dospele poreske obaveze od strane nadležnog organa jedinice lokalne samouprave, zaključno sa 31.12.2021. godine;

- Podnosilac prijave mora izmiriti dospele obaveze po ugovorima o zakupu poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini;

- Ukoliko je više podnosilaca prijave sa iste adrese prebivališta, prihvata se samo jedna prijava

- Podnosilac prijave mora biti upisan u registar privrednih subjekata i mora da se nalazi se u aktivnom statusu;

- Prema podnosiocu prijave ne sme biti pokrenut postupak stečaja i/ili likvidacije;

- Podnosilac prijave mora biti razvrstano u mikro i malo pravno lice, u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo;

- Podnosilac prijave - zemljoradnička zadruga mora imati potvrdu ovlašćenog Revizijskog saveza da zemljoradnička zadruga posluje u skladu sa Zakonom o zadrugama ("Službeni glasnik RS", broj 112/2015).

2.9.7. Specifični kriterijumi

Nema specifičnih kriterijuma.

2.9.8. Lista investicija u okviru mere

Šifra investicije	Naziv investicije
601.1.1.	Nabavka osnovne opreme za proizvodnju piva

2.9.9. Kriterijumi selekcije

Redni broj	Tip kriterijuma za izbor	Da/Ne	Bodovi
1.	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u vlasništvu	da	20
2.	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - u zakupu	da	10
3.	Vlasništvo poseda - poljoprivredno zemljište i objekti u upotrebi - ustupljeno na korišćenje bez naknade	da	5
4.	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	da	10
5.	Datum prve registracije RPG - više od 3 godine	ne	5
6.	Dosadašnje korišćenje sredstava Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo - prvi put	da	10
7.	Dosadašnje korišćenje sredstava Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo - prvi put	ne	0
8.	ocena održivosti investicije - visoka	da	30
9.	ocena održivosti investicije - srednja	da	20
10.	ocena održivosti investicije - niska	da	10
11.	ocena održivosti investicije - neodrživa	da	0
12.	Podnosilac zahteva je žena	da	10
13.	Podnosilac zahteva je žena	ne	0
14.	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	da	10
15.	Podnosilac zahteva je lice mlađe od 40 godina	ne	0
16.	Prebivalište - grad	da	0
17.	Prebivalište - opština	da	10
18.	Prebivalište - ostala naseljena mesta	da	20
19.	Radna aktivnost - bavi se isključivo poljoprivredom	da	20
20.	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom više od 50%	da	10
21.	Radna aktivnost - bavi se poljoprivredom manje od 50%	da	0
21.	Podneta dokumentacija kompletna	Da	10
22.	Podneta dokumentacija kompletna	Ne	0
23.	Konkuriše putem računa	Da	10
24.	Konkuriše putem računa	Ne	0
25.	Broj članova gazdinstva - više od 3	Da	10
26.	Broj članova gazdinstva - više od 3	ne	0
27.	Podnosilac prijave u prethodnih 5 godina odustao od realizacije investicije pre potpisivanja ugovora	da	-5
28.	Podnosilac prijave u prethodnih 5 godina odustao od realizacije investicije nakon potpisivanja ugovora	da	-10
29.	Obrazovanje podnosioca prijave -tehnološki fakultet	Da	10
30.	Stepen razvijenosti opštine - iznad republičkog proseka	da	5
31.	Stepen razvijenosti opštine - od 80 do 100% od republičkog proseka	da	10
32.	Stepen razvijenosti opštine - od 60 do 80% od republičkog proseka	da	15
33.	Stepen razvijenosti opštine - ispod 60% od republičkog proseka	da	20

2.9.10 Intenzitet pomoći

Intenzitet pomoći iznosi do 80% bez PDV-a.

Minimalni i maksimalni iznos povraćaja sredstava je sledeći:

min. 100.000 dinara, maks. 2.500.000 dinara;

2.9.11. Indikatori/pokazatelji

Redni broj	Naziv pokazatelja
1.	Ukupan broj opremljenih malih pivara sredstvima Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo

2.9.12. Administrativna procedura

Aneks 1. Identifikaciona karta AP/JLS sa uputstvom za popunjavanje

Tabela 1. Pokazatelji koje je potrebno navesti u Aneksu 1 uvodnog dela Programa

Naziv pokazatelja	Jedinica mere	Vrednost, opis pokazatelja	Godina	Izvor podatka
OPŠTI PODACI
Administrativni i geografski položaj
Autonomna pokrajina	naziv	Vojvodina		Ustav RS
Region	naziv	Vojvodina		rzs*
Oblast	naziv	/		rzs*
Grad ili opština	naziv	/		rzs*
Površina	km2	21.614	2012	rzs*
Broj naselja	broj	467	2012	rzs*
Broj katastarskih opština	broj	446	2012	rzs*
Područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi (POURP)1	broj			Pravilnik
Demografski pokazatelji
Broj stanovnika	broj	1.922.017	2012	rzs**
Broj domaćinstava	broj	696.157	2011	rzs*
Gustina naseljenosti (broj stanovnika / površina, km²)	st/km2	89	2012
Promena broja stanovnika 2011:2002 (2011/2002*100 - 100)	%			rzs**
- u ruralnim područjima AP/JLS	%			rzs**
Učešće stanovništva mlađeg od 15 godina	%	14,36	2011	rzs**
Učešće stanovništva starijeg od 65 godina	%	16,38	2011	rzs**
Prosečna starost	godina	41,83	2012	rzs*
Indeks starenja2		119,64	2012	rzs*
Bez školske spreme i sa nepotpunim osnovnim obrazovanjem	%	215.213	2011	rzs*
Osnovno obrazovanje	%	359.761	2011	rzs*
Srednje obrazovanje	%	842.142	2011	rzs*
Više i visoko obrazovanje	%	232.874	2011	rzs*
Učešće poljoprivrednog u ukupnom stanovništvu	%			procena
Prirodni uslovi

_______
1 Navesti da li su na teritoriji AP/JLS identifikovana naseljena mesta ili cela teritorija opštine, odnosno sva naseljena mesta na teritoriji opštine koja ispunjavaju bar jedan od kriterijuma navedenih u Pravilniku o područjima sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi ("Službeni glasnik RS", broj 29/13) koja se mogu okarakterisati kao područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi (POURP), imajući u vidu da je MPZŽS posredstvom nacionalnog strateškog dokumenta prepoznalo potrebu da se kroz sistem podrške uvaže otežavajuće okolnosti za poljoprivrednu proizvodnju koje postoje u ovim područjima.
2 Odnos broja starog (60 i više godina) i mladog (0-19 godina) stanovništva.

Naziv pokazatelja	Jedinica mere	Vrednost, opis pokazatelja	Godina	Izvor podatka
Reljef (ravničarski, brežuljkasti, brdski, planinski)	opis	ravničarski, brdski		interni
Preovlađujući pedološki tipovi zemljišta i bonitetna klasa3	opis			interni
Klima (umereno-kontinentalna, subplaninska,...)	opis	umereno-kontinentalna		interni
Prosečna količina padavina	mm	611		interni
Srednja godišnja temperatura	ºC	11		interni
Hidrografija (površinske i podzemne vode)	opis	Dunav, Sava, Tisa, Bosut, Begej, Tamiš, Karaš, Zlatica, Nera, Krivaja, Čik, Mostonga i Plazović. Veća jezera: Palić, Ludaško, Ledinačko, Obedska bara		interni
Površina pod šumom	ha	121.757	2012	rzs*
Učešće površina pod šumom u ukupnoj površini AP/JLS	%			rzs*
Pošumljene površine u prethodnoj godini	ha	839	2012	rzs*
Posečena drvna masa	m3	669.728	2012	rzs*
POKAZATELJI RAZVOJA POLJOPRIVREDE
Stanje resursa
Ukupan broj poljoprivrednih gazdinstava:	broj	147.624	2012	rzs***
Broj registrovanih poljoprivrednih gazdinstava (RPG):	broj			Uprava za trezor4
- porodična poljoprivredna gazdinstva	%
- pravna lica i preduzetnici	%
Korišćeno poljoprivredno zemljište (KPZ)	ha	1.608.896	2012	rzs***
Učešće KPZ u ukupnoj površini JLS	%	74,20	2012
Oranice i bašte, voćnjaci, vinogradi, livade i pašnjaci, ostalo5	ha, %	1.466.176 ha (91,1%), oranice i bašte; 16.865 ha (1,0%), voćnjaci; 5.002 ha (0,3%), vinogradi; 114.638 ha (7,1%) livade i pašnjaci; 6.215 ha (0,3%) ostalo	2012	rzs***

_______
3 Prema Pravilniku o katastarskom klasiranju i bonitiranju zemljišta ("Službeni glasnik RS", broj 63/2014).
4 Organizaciona jedinica Uprave za trezor na teritoriji JLS.
5 Okućnica, rasadnici i dr.

Naziv pokazatelja	Jedinica mere	Vrednost, opis pokazatelja	Godina	Izvor podatka
Žita, industrijsko bilje, povrće, krmno bilje, ostalo6	ha, %	976.243 ha (60,7%) žita; 346.943 ha (21,5%) ind. bilje; 15.190 ha (0,9%) povrće; 45.854 ha (2,8%) krmno bilje; 81.944 ha (5,1%) ostalo	2012	rzs***
Prosečna veličina poseda (KPZ) po gazdinstvu	ha	11,18	2012	rzs***
Obuhvaćenost poljoprivrednog zemljišta komasacijom	ha	/		interni
Obuhvaćenost zemljišta nekim vidom udruživanja	ha	/		interni
Poljoprivredna gazdinstva koja navodnjavaju KPZ	broj	7.385	2012	rzs***
Odvodnjavana površina KPZ	ha	/		interni
Navodnjavana površina KPZ	ha	58.251	2012	rzs***
Površina polj. zemljišta u državnoj svojini na teritoriji AP7	ha	/		interni
Površina polj. zemljišta u državnoj svojini koja se daje u zakup:	ha	/		interni
fizička lica : pravna lica	%	/		interni
Goveda, svinje, ovce i koze, živina, košnice pčela	broj	252.434 goveda; 1.398.496 svinja; 271.774 ovaca; 60063 koza; 11.972.458 živine; 125.147 košnica pčela	2012	rzs***
Traktori, kombajni, priključne mašine	broj	107.745 traktora; 10.653 kombajna; 406.081 priključna mašina	2012	rzs***
Poljoprivredni objekti8	broj	404.902	2012	rzs***
Hladnjače, sušare, staklenici i plastenici	broj	607 hladnjača, 1.431 sušara, 327 staklenika; 9.860 plastenika	2012	rzs***
Upotreba min. đubriva, stajnjaka i sredstava za zaštitu bilja	ha, broj PG	1.343.793 ha, 104.845 PG, mineralna đubriva; 118.522 ha, 52.435 PG stajnjak; 1.347.860 ha, 108.945 PG sredstva za zaštitu bilja	2012	rzs***
Članovi gazdinstva9 i stalno zaposleni na gazdinstvu:	broj	296.111	2012	rzs***
(na porodičnom PG : na gazdinstvu pravnog lica / preduzetnika)	%	/		rzs***
Godišnje radne jedinice10	broj	125.592	2012	rzs***

______
6 Cveće i ukrasno bilje, ugari i dr.
7 Uključujući i utrine i pašnjake koji su vraćeni seoskim zajednicama na korišćenje.
8 Poljoprivredni objekti za smeštaj: stoke, poljoprivrednih proizvoda na gazdinstvu (koševi za kukuruz, ambari i silosi), i poljoprivrednih mašina i opreme.
9Uključujući i nosioca poljoprivrednog gazdinstva.
10Jedinica mere koja predstavlja količinu ljudskog rada utrošenu za obavljanje poljoprivredne delatnosti na gazdinstvu; predstavlja ekvivalent rada jednog lica, tj. puno radno vreme u jednoj godini: 8 sati dnevno, 225 radnih dana u godini.

Naziv pokazatelja	Jedinica mere	Vrednost, opis pokazatelja	Godina	Izvor podatka
Zemljoradničke zadruge i udruženja poljoprivrednika11	broj	/		interni
Proizvodnja poljoprivrednih proizvoda12:	količina
- biljna proizvodnja	tona			rzs***
- stočarska proizvodnja	t, lit., kom.			interni
POKAZATELJI RURALNOG RAZVOJA
Ruralna infrastruktura
Saobraćajna infrastruktura
Dužina puteva13	km	6.205	2012	rzs*
Pošte i telefonski pretplatnici	broj	506 pošta; 741.059 telefonskih pretplatnika		rzs*
Vodoprivredna infrastruktura
Domaćinstva priključena na vodovodnu mrežu	broj	634.628	2012	rzs*
Domaćinstva priključena na kanalizacionu mrežu	broj	343.722	2012	rzs*
Ukupne ispuštene otpadne vode	hilj. m3	111.360	2012	rzs*
Prečišćene otpadne vode	hilj. m3	15.582	2012	rzs*
Energetska infrastruktura
Proizvodnja i snabdevanje električnom energijom14	broj	/		interni
Socijalna infrastruktura
Objekti obrazovne infrastrukture15	broj	/		rzs*
Broj stanovnika na jednog lekara	broj	/		rzs*
Broj korisnika socijalne zaštite	broj	168.447	2012	rzs*
Diverzifikacija ruralne ekonomije
Zaposleni u sektoru poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede16	broj			rzs* rzs***
Gazdinstva koja obavljaju druge profitabilne aktivnosti17	broj			rzs***

_______
11 Navesti broj registrovanih zadružnih organizacija i udruženja poljoprivrednih proizvođača, aktivno funkcionalnih na teritoriji AP/JL
12 Ostvareni obim proizvodnje najznačajnijih poljoprivrednih proizvoda sa stanovišta AP/JLS.
13 Navesti ukupnu dužinu puteva na teritoriji AP/JLS (uključujući državne puteve I i II reda i opštinske puteve).
14 Navesti broj objekata za proizvodnju (hidroelektrane, termoelektrane i dr.), transformaciju i prenos električne energije na teritoriji AP/JLS.
15 Ustanove za decu predškolskog uzrasta, osnovne i srednje škole, visoke škole i fakulteti na teritoriji AP/JLS.
16 Na poljoprivrednim gazdinstvima i privrednim društvima, preduzećima, ustanovama, zadrugama, organizacijama i dr.
17 Osim poljoprivredne, a u vezi su sa gazdinstvom (npr. prerada poljoprivrednih proizvoda, ruralni turizam,
aktivnosti u šumarstvu, obrada drveta, narodna radinost, proizvodnja energije iz obnovljivih izvora, uzgoj ribe i dr.).

Naziv pokazatelja	Jedinica mere	Vrednost, opis pokazatelja	Godina	Izvor podatka
Turisti i prosečan broj noćenja turista18 na teritoriji AP/JLS	broj			rzs*
Transfer znanja i informacija
Poljoprivredna savetodavna stručna služba	da / ne			interni
Poljoprivredna gazdinstva uključena u savetodavni sistem19	broj			PSSS

RZS* - "Opštine i regioni u Republici Srbiji", Republički zavod za statistiku, www.webrzs.stat.gov.rs
RZS** - Popis stanovništva 2011, Republički zavod za statistiku, www.webrzs.stat.gov.rs
RZS*** - Popis poljoprivrede 2012 (Knjiga popisa 1 i Knjiga popisa 2), Republički zavod za statistiku, www.webrzs.stat.gov.rs

______
18 Domaći i strani.
19 Navesti broj odabranih poljoprivrednih gazdinstava koja se intenzivno prate više puta godišnje i broj ostalih poljoprivrednih gazdinstava koja se uključuju u savetodavni sistem na druge načine, uglavnom preko učešća na grupnim predavanjima i kroz povremene posete savetodavaca poljoprivrednim gazdinstvima.