PROGRAMMONITORINGA ŽIVOTNE SREDINE NA TERITORIJI GRADA KRAGUJEVCA U 2022. GODINI("Sl. list grada Kragujevca", br. 6/2022) |
Programom monitoringa životne sredine na teritoriji grada Kragujevca u 2022. godini uređuje se kontinuirana kontrola i praćenje stanja životne sredine u Kragujevcu sistematskim i povremenim merenjima zagađujućih materija u činiocima životne sredine (vazduh i voda), na osnovu programa kojima se uspostavlja sistem praćenja i unapređivanja stanja životne sredine.
Sistem kontrole i praćenja stanja životne sredine u Kragujevcu zasniva se na definisanim ciljevima kontrole i sprovođenjem članova 69. i 70. Zakona o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 135/2004, 36/2009, 36/2009 - dr. zakon, 72/2009 - dr. zakon, 43/2011 - odluka US i 14/2016 i 76/2018, 95/2018 - dr. zakon i 95/2018 - dr. zakon) kojima je definisano da jedinica lokalne samouprave obezbeđuje kontinualnu kontrolu i praćenje stanja životne sredine donošenjem i realizacijom programa monitoringa za svoju teritoriju koji je u skladu sa nacionalnim programima, a da se monitoring vrši sistematskim praćenjem vrednosti indikatora koji su definisani Pravilnikom o nacionalnoj listi indikatora zaštite životne sredine ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 37/2011).
Sredstva za realizaciju programa planirana su Odlukom o budžetu grada Kragujevca za 2022.godinu (Službeni list grada Kragujevca" broj 39/21), na razdelu 8 -Gradska uprava za razvoj i investicije, Program 6- Zaštita životne sredine, PA/P 0001- Upravljanje zaštitom životne sredine, Funkcija 530-Smanjenje zagađenosti, Ekonomska klasifikacija 423-Usluge po ugovoru, u iznosu od 5.000.000 dinara, aproprijacija broj 352.
Ciljevi i obim kontrole i praćenje stanja životne sredine definišu se posebnim programima, koje u saradnji sa stručnim organizacijama i uz saglasnost nadležnog ministarstva, sprovode ovlašćene ustanove, a utvrđuje ih i u njima učestvuje Gradska uprava za razvoj i investicije Grada Kragujevca.
Pojedinačni programi sistematske kontrole i praćenja stanja životne sredine utvrđuju se radi:
• Kontrole kvaliteta vazduha sa merenjem koncentracije alergenog polena
• Merenja nivoa buke u životnoj sredini
• Kontrole kvaliteta površinskih voda
II PROGRAM KONTROLE KVALITETA VAZDUHA NA TERITORIJI GRADA KRAGUJEVCA ZA 2022. GODINU
Na osnovu člana 15. Zakona o zaštiti vazduha ("Sl. glasnik RS", broj 36/09 i 10/13 i 26/21-dr. zakon) utvrđena je obaveza jedinica lokalne samouprave da donese Program monitoringa kvaliteta vazduha, na koji saglasnost daje Ministarstvo zaštite životne sredine. Program kontrole kvaliteta vazduha kojim se uspostavlja lokalna mreža mernih mesta za praćenje kvaliteta vazduha na teritoriji grada Kragujevca, gde se određuje broj i raspored mernih mesta obim, vrsta i učestalost merenja nivoa zagađujućih materija u vazduhu i merenje alergenog polena, mora biti usklađen sa državnom mrežom Republike Srbije. Program je dostavljen Ministarstvu zaštite životne sredine na saglasnost, tako da će se uputiti na usvajanje Gradskom veću nakon dobijanja saglasnosti.
III MERENJE NIVOA BUKE U ŽIVOTNOJ SREDINI
Osnovni cilj merenja nivoa buke u životnoj sredini je očuvanje i unapređenje životne sredine i zaštita zdravlja ljudi. Članom 9. stavom 1. tačkom 4. Zakona o zaštiti od buke u životnoj sredini ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 96/21) definisano je da jedinica lokalne samouprave obezbeđuje finansiranje i sprovodi monitoring buke u životnoj sredini na svojoj teritoriji.
Program monitoringa buke u životnoj sredini na teritoriji Grada Kragujevca izrađen je u skladu sa Zakonom o zaštiti od buke u životnoj sredini ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 96/21), Pravilnikom o metodama merenja buke, sadržini i obimu izveštaja o merenju buke ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 72/10), Uredbi o indikatorima buke, graničnim vrednostima, metodama za ocenjivanje indikatora buke, uznemiravanja i štetnih efekata buke u životnoj sredini ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 75/10).
Monitoring buke vrši se sistematskim merenjem, ocenjivanjem ili proračunom određenog indikatora buke kojim se opisuje buka u životnoj sredini, a u cilju dobijanja rezultata i informacija relevantnih za buku, kao i planiranja i preduzimanja mera zaštite, preventivnog delovanja i redovnog informisanja javnosti.
3.2 MERNA MESTA I DINAMIKA MERENJA
Programom je utvrđen način i učestalost sistematskog merenja nivoa buke u životnoj sredini. Merenja će se vršiti na šest mernih mesta, jednom mesečno, na teritoriji Kragujevca na sledećim lokacijama:
1. Zona pored prometnih saobraćajnica: ulica Kneza Miloša (Trg Mala vaga) i Kneza Mihaila;
2. Zona gradskog centra: ulica Kneza Miloša (Nova crkva) i Kralja Aleksandra I Karađorđevića;
3. Stambena zona: ulica Neznanog junaka;
4. Zona industrije: ulica Dragoslava Srejovića;
5. Bolnička zona: ulica Zmaj Jovina;
6. Zona odmora i rekreacije: Veliki park;
Merni intervali su izabrani tako da se njima obuhvati ceo ciklus promena nivoa merene buke u toku dnevnog, večernjeg i noćnog perioda, u skladu sa Uredbom o indikatorima buke, graničnim vrednostima, metodama za ocenjivanje indikatora buke, uznemiravanja i štetnih efekata buke u životnoj sredini ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 75/10).
Period od 24 sata deli se na tri referentna intervala, dan od 6 do 18 časova, veče od 18-22 časa i noć od 22 do 6 časova.
Merna mesta su odabrana kao reprezentativne tačke pojedinih gradskih zona i duž najznačajnijih saobraćajnica. Ukupno generisana buka u Kragujevcu potiče od drumskog i železničkog saobraćaja (oko 75%), zatim buka nastala radom zanatskih pogona, ugostiteljskih objekata, građevinske operative, industrije i slično.
Nad pojedinim delovima grada, posebno u centralnim zonama i duž prometnih saobraćajnica formira se tzv. "oblak buke" niskih frekvencija i karakterističan je za određeno doba dana.
3.3 OBRADA, ANALIZA PODATAKA I IZVEŠTAVANJE
Merenje, obrada, analiza podataka i interpretacija rezultata biće poverena ovlašćenoj stručnoj organizaciji koja poseduje rešenje ministarstva nadležnog za poslove zaštite životne sredine o ispunjenosti uslova za merenje nivoa buke, u skaldu sa Zakonom o zaštiti od buke u životnoj sredini i Pravilnikom o uslovima koje mora da ispunjava stručna organizacija za merenje buke, kao i o dokumentaciji koja se podnosi uz zahtev za dobijanje ovlašćenja za merenje buke ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 72/10), a po sprovedenom postupku javne nabavke, u skadu sa zakonom o javnim nabavkama.
Nakon svakog izvršenog merenja, dostavlja se Naručiocu Izveštaj sa tumačenjem rezultata i diskusijom u elektronskoj i štampanoj formi do 15. u mesecu za prethodni mesec, U dostavljenim izveštajima biće opisana metodologija rada praćenja nivoa buke, a rezultati prikazani u skladu sa važećim podzakonskim aktima.
Gradska uprava za razvoj i investicije je na osnovu člana 7. Stav 1. Zakona o zaštiti od buke u životnoj sredini ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 96/21) u obavezi da podatke iz monitoringa buke dostavlja Agenciji za zaštitu životne sredine.
Podaci o nivou izmerene buke u životnoj sredini u gradu Kragujevcu biće objavljeni na internet prezentaciji grada Kragujevca.
IV KONTROLA KVALITETA POVRŠINSKIH VODA
Na osnovu člana 69. Zakona o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 135/04, 36/09, 36/09 - dr. zakon, 72/09 - dr. zakon, 43/11 - odluka US, 14/16 i 76/18, 95/18-dr.zakon i 95/18-dr.zakon) kojim je utvrđena obaveza jedinica lokalne samouprave da donose program zaštite životne sredine i obezbeđuje kontinuiranu kontrolu i praćenje stanja životne sredine, Zakona o vodama ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 30/10 i 93/12, 101/16, 95/18 i 95/18-dr. zakon), Uredbe o graničnim vrednostima emisije zagađujućih materija u vode i rokovima za njihovo dostizanje ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 67/11 i 48/12 i 1/16), Uredbe o graničnim vrednostima zagađujućih materija u površinskim i podzemnim vodama i sedimentu i rokovima za njihovo dostizanje ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 50/12) i Uredbe o graničnim vrednostima prioritetnih i prioritetnih hazardnih supstanci koje zagađuju površinske vode i rokovima za njihovo dostizanje ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 24/14) pripremljen je program kontrole kvaliteta površinskih voda.
Vodotokovi Kragujevca izloženi su eutrofizaciji sa slabom sposobnošću autopurifikacije i tendencijom pogoršanja kvaliteta. Eutrofizacija je antropogenog porekla, a naročito jaka ugroženost voda od komunalnih i industrijskih otpadnih voda prisutna je u donjem toku Lepenice. Stajaći vodeni sistemi na području Kragujevca, takođe, nemaju zadovoljavajući bonitet zbog sve intenzivnije eutrofizacije i povećanog antropogenog delovanja u priobalju. Zbog toga je neophodno realizovati program kontinuirane kontrole vodotokova. Dobijeni rezultati od značaja su za praćenje kvaliteta površinskih voda, na osnovu kojih bi se preduzele mere zaštite ili interventne mere sanacije zagađenja.
4.1. PARAMETRI MERENJA, MERNA MESTA, DINAMIKA MERENJA
Mikrobiološki parametri, Fizičko-hemijski i hemijski parametri, Zagađujuće supstance (temperatura vode, vidljive otpadne materije, boja, primetan miris, mutnoća, pH, utrošak KMnO4, ukupni organski ugljenik (TOC), amonijak (NH+4), nitriti (NO2), nitrati (NO2), hloridi (Cl-), elektroprovodljivost, alkalitet, ukupna tvrdoća, kalcijum (Ca), magnezijum (Mg), ortofosfati(PO3-4 -P), sulfati (SO 2-4), gvožđe (Fe), mangan (Mn), kiseonik, hemijska potrošnja kiseonika (HPK), biološka potrošnja kiseonika na bazi inkubacionog perioda u trajanju od pet dana (BPK5), cijanidi (CN), vodonik sulfid (H2S), ostatak isparenja nefiltrovane vode, ostatak isparenja filtrovane vode, suspendovane materije, sedimentne materije, masti i ulja (etarski ekstrakt), fenoli, formaldehid (HCHO), olovo (Pb), kadmijum (Cd), bakar (Cu), cink (Zn), nikal (Ni), hrom (Cr), živa (Hg), arsen (As) i aluminijum (Al).
Kontrola kvaliteta otpadnih voda vršiće se na reci Lepenici, na 2 merna mesta uzvodno od grada Kragujevca, tako da minimalno rastojanje između mernih mesta bude 2km.
Dinamika uzorkovanja je kvartalna (sezonska), potrebno je izvršiti četiri ispitivanja.
4.2 OBRADA, ANALIZA PODATAKA I IZVEŠTAVANJE
Merenje, obrada, analiza podataka i interpretacija rezultata biće poverena ovlašćenoj stručnoj organizaciji, koja poseduje rešenje nadležnog ministarstva a po sprovedenom postupku javne nabavke, u skadu sa zakonom o javnim nabavkama. Nakon svakog izvršenog merenja, dostavlja se Naručiocu Izveštaj o kvalitetu površinskih voda, sa materijalom i metodama, tumačenjem rezultata i diskusijom u elektronskoj i štampanoj formi.
Podaci o kvalitetu otpadnih voda biće objavljeni na internet prezentaciji grada Kragujevca.
Program monitoringa životne sredine na teritoriji Kragujevca u 2022. godini obuhvata pojedinačne programe ispitivanja, praćenja i kontrole činilaca životne sredine i predstavlja nastavak i proširenje aktivnosti koje se u započete pre više od 30 godina.
Sva merenja i interpretaciju dobijenih rezultata vršiće ovlašćene stručne institucije, u skladu sa zakonima, podzakonskim aktima i propisanim programima.
Podaci i rezultati izvršenih merenja dostavljaju se Gradskoj upravi za investicije i razvoj i biće dostupni javnosti putem zvanične prezentacije grada Kragujevca.
VI OBAVEZA OBJAVLJIVANJA PROGRAMA
Ovaj Program objaviti u Službenom listu grada Kragujevca.