ODLUKAO IZGRADNJI, POSTAVLJANJU I ODRŽAVANJU SPOMENIKA, SPOMEN OBELEŽJA I SKULPTURALNIH DELA("Sl. list grada Kragujevca", br. 21/2022) |
Odlukom o izgradnji, postavljanju i održavanju spomenika, spomen obeležja i skulpturalnih dela (u daljem tekst: Odluka) uređuje se izgradnja, postavljanje, uklanjanje, odnosno premeštanje i održavanje spomenika, spomen obeležja i skulpturalnih dela na površinama javne namene na teritoriji grada Kragujevca (u daljem tekstu: Grad), kao i način finansiranja navedenih aktivnosti.
Spomenik u smislu odredaba ove odluke je delo likovne ili primenjene umetnosti - figura, poprsje, bista, reljef ili drugo spomen - obeležje koje pored umetničke vrednosti, obeležava događaj ili ličnost značajnu za grad Kragujevac, nacionalnu istoriju i kulturu ili svetsku političku i kulturnu baštinu, a koje se postavlja na površini javne namene.
Spomen - ploča u smislu ove Odluke je ploča koja se postavlja na određeni objekat sa ciljem da obeleži njegov značaj u smislu važnosti za život i rad istaknute ličnosti ili događaja.
Skulpturalno delo u smislu odredaba ove odluke je delo koje se zbog svoje umetničke vrednosti postavlja na površini javne namene.
Spomenik koji se postavlja, odnosno koji je postavljen na površini javne namene u smislu odredaba ove odluke može biti:
• Javni spomenik utvrđen za kulturno dobro;
• Javni spomenik koji nije utvrđen za kulturno dobro.
Pod površinom javne namene podrazumeva se prostor određen planskim dokumentima za uređenje ili izgradnju objekata javne namene ili javnih površina, za koje je predviđeno utvrđivanje javnog interesa u skladu sa posebnim zakonom (ulice, trgovi, parkovi i dr.).
Spomenik, spomen obeležje, spomen - ploča i skulpturalno delo (u daljem tekstu: spomenik) se postavlja na osnovu odluke Skupštine grada Kragujevca (u daljem tekstu: Skupština grada), u skladu sa odredbama ove odluke i posebnim zakonom.
Spomenici se ne mogu izgrađivati i postavljati van površina javne namene.
II IZGRADNJA I POSTAVLJANJE SPOMENIKA
Radi sprovođenja ove odluke Gradsko veće rešenjem obrazuje Komisiju za izgradnju, podizanje i održavanje spomenika (u daljem tekstu: Komisija) kao stručno radno telo.
Komisija ima predsednika i osam članova.
U Komisiju se po pravilu imenuju istaknuti umetnici i stručnjaci iz oblasti kulture i urbanizma (istoričari umetnosti, akademski slikari, vajari, arhitekte, urbanisti i sl.), glavni urbanista, predstavnik ustanove nadležne za zaštitu spomenika kulture, predstavnik gradske uprave nadležne za poslove urbanizma, predstavnik gradske uprave nadležne za investicije, predstavnik gradske uprave nadležne za javne nabavke, član Gradskog veća zadužen sa oblast investicija (ukoliko je postavljen), član Gradskog veća zadužen za oblast kulture (ukoliko je postavljen) koji ima funkciju predsednika Komisije.
Aktom o obrazovanju Komisije utvrđuju se sastav, zadaci, način rada i funkcionisanja Komisije, obavljanje stručno - administrativnih i operativnih poslova za potrebe Komisije, kao i druga pitanja od značaja za rad Komisije.
Inicijativu za izgradnju i postavljanje spomenika može podneti fizičko, pravno lice, udruženja građana, organizacije i dr.
Inicijativa iz stava 1.ovog člana, podnosi se Komisiji, u pisanom obliku i mora biti obrazložena.
Inicijativa iz stava 1.ovog člana, može da sadrži i predlog lokacije za postavljanje spomenika.
Komisije razmatra inicijativu iz člana 6. ove odluke.
U postupku razmatranja inicijative za izgradnju i postavljanje spomenika, Komisija pribavlja mišljenja gradske uprave nadležne za poslove urbanizma radi utvrđivanja opravdanosti da spomenik bude postavljen na predloženoj lokaciji ili predlaganja lokacije na koja bi u skladu sa planskim dokumentima mogao biti postavljen, kao i ostalih uslova za postavljanje spomenika.
U postupku razmatranja inicijative Komisija može pribaviti mišljenje i drugih organa ili pravnih subjekata (npr. gradske uprave nadležne za poslove saobraćaja ili upravljača puta ukoliko se predlaže podizanje spomenika u zoni saobraćajne površine i sl.).
Ukoliko Komisija prihvati inicijativu iz člana 6. ove odluke, daje mišljenje na osnovu koga gradska uprava nadležna za kulturu priprema nacrt akta o izgradnji i postavljanju spomenika, koji upućuje Gradskom veću radi utvrđivanja predloga za Skupštinu grada.
Komisija obaveštava podnosioca inicijative o ishodu inicijative.
Skupština grada, donosi akt o izgradnji i postavljanju spomenika, nakon prethodno pribavljene saglasnosti ministarstva nadležnog za poslove kulture.
Aktom iz člana 7. ove odluke, Skupština grada između ostalog određuje ko će biti zadužen za realizaciju akta i zadužuje Komisiju da odredi način i postupak za realizacije.
Za realizaciju akta iz stava 1. ovog člana, Skupština grada može zadužiti gradsku upravu na čijem razdelu su planirana budžetska sredstva za podizanje spomenika ili drugo pravno lice čiji je osnivač.
Komisija može odlučiti da se akt iz stava 1. ovog člana, realizuje:
• sprovođenjem konkursa za izbor autora ili idejnog rešenja spomenika,
• angažovanjem autora po pozivu,
• nabavkom, odnosno kupovinom već izrađenog umetničkog dela ili korišćenjem postojećeg odnosno replike postojećeg spomenika,
• na drugi način za koji proceni da je adekvatan i u skladu sa inicijativom na osnovu koje je i donet akt o podizanju spomenika.
Ukoliko Komisija odluči da se sprovodi konkurs, konkurs se objavljuje najmanje u jednom dnevnom listu, koji se distribuira na teritoriji cele Republike Srbije.
U slučaju iz stava 4. ovog člana, Komisija sprovodi konkurs i vrši izbor idejnog rešenja spomenika.
Komisija može odlučiti da se sprovede konkurs po pozivu uz učešće najmanje tri autora ili neposrednom pogodbom ukoliko se želi delo određenog autora.
Komisija može odlučiti da se akt iz člana 7. ove odluke realizuje korišćenjem postojećeg spomenika odnosno replike već postojećeg spomenika uz ispunjenje svih neophodnih preduslova (saglasnost autora i sl.).
Pre raspisivanja konkursa, odnosno pre donošenja odluke o načinu realizacije akta iz člana 8. ove odluke, Komisija može pribaviti dodatna stručno mišljenja ustanove za zaštitu spomenika kulture, udruženja likovnih umetnika - vajarske sekcije, kao i drugih stručnih tela, službi, stručnjaka u kulturi i dr. radi utvrđivanja bližih uslova konkursa, odnosno donošenja odluke.
Gradska uprava nadležna za oblast kulture, odnosno druga gradska uprava na čijem razdelu su planirana sredstva za izgradnju i podizanje spomenika (ukoliko je za realizaciju zadužena gradska uprava), na osnovu odluke Komisije, a po sprovedenom postupku/cima u skladu sa zakonom sa izabranim autorom ili drugim ovlašćenim licem zaključuje ugovor kojim se bliže definišu međusobni odnosi vezani za izgradnju i podizanje spomenika, odnosno vrši nabavku ili kupovinu dela, ukoliko Komisija odluči da se kupovinom gotovog autorskog dela realizuje akt Skupštine grada iz člana 7. ove odluke.
Na osnovu Ugovora iz stava 1.ovog člana, a po zahtevu realizatora akta iz člana 7. ove odluke, nadležna/e gradska/e uprava/e izdaće odgovarajuća odobrenja ukoliko je to propisano zakonom i podzakonskim aktima kojima se uređuje planiranje i izgradnja objekata.
Sredstva za podizanje spomenika mogu biti planirana i u okviru sredstava ustanove kulture čiji je osnivač Grad, u kom slučaju se primenjuju odredbe stava 1. i 2. ovog člana na ustanovu kulture koja je određena za realizatora akta iz člana 7. ove odluke.
Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac, vodi evidenciju o postavljenim spomenicima na teritoriji Grada i najmanje jednom godišnje dostavlja Komisiji izveštaj o stanju spomenika na teritoriji Grada i to najkasnije 1. juna tekuće godine, sa predlogom mera za održavanja, odnosno zaštitu spomenika.
III UKLANJANJE I PREMEŠTANJE SPOMENIKA
Spomenik se može ukloniti, odnosno premestiti na drugu odgovarajuću lokaciju, ako za to postoje opravdani razlozi.
Inicijativu za uklanjanje ili premeštanje spomenika može dati pravno, fizičko lice, organ Grada, kao i drugi subjekt. Inicijativa obavezno mora biti obrazložena sa navođenjem razloga koji inicijativu čine opravdanom.
Inicijativa iz stava 2. ovog člana podnosi se Komisiji, koja istu razmatra i ukoliko oceni da je opravdana daje pozitivno mišljenje za uklanjanje, odnosno premeštanje spomenika, na osnovu koga gradska uprava nadležna za oblast kulture priprema nacrt akta o uklanjanju, odnosno premeštanju spomenika.
U postupku razmatranja inicijative Komisija pribavlja mišljenje i nadležne ustanove za zaštitu spomenika kulture.
Odluku o uklanjanju, odnosno premeštanju spomenika, donosi Skupština grada na predlog Gradskog veća.
Odluka iz stava 5. ovog člana, između ostalog sadrži lokaciju na koju se premešta spomenik, kao i organ, odnosno pravno lice koje se zadužuje za realizaciju odluke.
Održavanje spomenika podrazumeva:
• komunalno održavanje prostora oko spomenika i
• održavanje i zaštitu samog spomenika.
Spomenici koji su utvrđeni za kulturno dobro, održavaju se po propisima zaštite nepokretnih kulturnih dobara.
Komunalno održavanje prostora oko spomenika podrazumeva: redovno održavanje čistoće, nega zelenih površina ili drugih površina oko spomenika, kontrola rasvete, popravka prilazne staze ili puta i slično.
Komunalno održavanje prostora oko spomenika vrši nadležno javno komunalno preduzeće ili drugo pravno lice ili preduzetnik kome ta delatnost bude poverena.
Godišnjim Programom održavanja komunalne infrastrukture na teritoriji Grada obuhvaćeno je i komunalno održavanje prostora oko javnih spomenika na teritoriji Grada.
Održavanje i zaštita samog spomenika podrazumeva pregledanje spomenika jednom godišnje, u skladu sa članom 11. ove odluke, kako bi se utvrdilo da nema oštećenja, kao i redovno preduzimanje mera zaštite (konzervatorski radovi, restauratorski radovi i dr.).
Mere zaštite iz stava 1.ovog člana, sprovode se prema uslovima koje utvrđuje nadležna ustanova za zaštitu spomenika kulture, i to za spomenike koji su utvrđeni kao kulturno dobro. Mere zaštite sprovode se na osnovu pisane prijave o fizičkim i drugim oštećenjima, koja se dostavlja nadležnoj ustanovi za zaštitu spomenika kulture.
Komisija po prijemu Izveštaja iz člana 11. ove odluke, u saradnji sa gradskom upravom nadležnom za kulturu, predlaže Gradskom veću Program održavanja i mera zaštite spomenika koji nisu utvrđeni za kulturna dobra.
Poslove održavanja, popravke i zaštite iz stava 1. ovog člana, za javne spomenike koji nisu utvrđeni za kulturna dobra, na osnovu Programa iz stava 3. ovog člana, vrši gradska uprava nadležna za kulturu, preko pravnog, fizičkog lica ili preduzetnika angažovanog u odgovarajućem postupku u zavisnosti od vrste radova koji trebaju da budu sprovedeni i u skladu sa propisima kojima se uređuje izvođenje istih, a na osnovu mišljenja Zavoda za zaštitu spomenika kulture.
Čuvanje i održavanje nadgrobnih spomenika na gradskim grobljima, podignutih ličnostima značajnim za Grad nacionalnu ili svetsku istoriju i kulturu, objekte memorijalne arhitekture ili spomen groblja, vrši, odnosno povereno je nadležnom komunalnom preduzeću.
Evidenciju nadgrobnih spomenika, sa njihovom valorizacijom, merama tehničke zaštite i održavanja (ukoliko je utvrđeno kulturno dobro) sačinjava nadležni Zavod za zaštitu spomenika kulture.
Spomenici se ne smeju prljati, oštetiti ili uništiti.
Građani su dužni da se prema spomenicima odnose sa dužnom pažnjom kao i da spreče ili prijave njihovo oštećenje
Pravno ili fizičko lice koje neovlašćeno podigne, premesti, ukloni, ošteti ili uništi spomenik, dužno je da uspostavi pređašnje stanje pod nadzorom nadležne ustanove za zaštitu spomenika kulture, odnosno nadoknadi nastalu štetu u skladu sa Zakonom.
Ukoliko lice iz stava 1. ovog člana ne uspostavi pređašnje stanje, to će učiniti nadležna ustanova za zaštitu spomenika kulture, ili drugi nosilac obaveze čuvanja i održavanja, o trošku pravnog ili fizičkog lica iz stava 1. ovog člana.
VI FINANSIRANJE PODIZANJA, UKLANJANJA, PREMEŠTANJA I ODRŽAVANJA SPOMENIKA
Sredstva za podizanje, uklanjanje, premeštanje ili održavanje spomenika obezbeđuju se u budžetu Grada ili na drugi način, odnosno iz drugih sredstava, kao što su sredstva: budžeta Republike Srbije, iz priloga, poklona, donacija i druga sredstva.
Pravno, fizičko lice, udruženje, odnosno drugi subjekti koji obezbede sredstva u potpunosti ili više od 50% sredstava za podizanje spomenika, ima pravo na upisivanje imena na postamentu, pored spomenika ili obeležavanjem na drugi primeren način.
Nadzor nad primenom ove odluke, vrši gradska uprava nadležna za poslove kulture.
Poslove inspekcijskog nadzora nad primenom ove odluke i akata donetih na osnovu ove odluke, kao i komunalno milicijske poslove vrši Gradska uprava nadležna za poslove inspekcijskog nadzora.
Nadzor nad izgradnjom, premeštanjem i uklanjanjem spomenika vrši Komunalna inspekcija.
Nadzor nad održavanjem spomenika vrši komunalna milicija.
Nadzor nad izvođenjem mera tehničke zaštite, vrši nadležna ustanova za zaštitu spomenika kulture.
Novčanom kaznom u fiksnom iznosu od 50.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice:
- ako podigne, premesti ili ukloni spomenik, spomen obeležje ili skulpturalno delo suprotno odredbama ove Odluke (član 4. stav 1. i član 12. stav 1.)
Za prekršaj iz stava 1. alineja 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u pravnom licu novčanom kaznom u fiksnom iznosu od 10.000 dinara.
Za prekršaj iz stava 1. alineja 1. ovog člana kazniće se fizičko lice novčanom kaznom u fiksnom iznosu od 5.000 dinara.
Za prekršaj iz stava 1. alineja 1. ovog člana kazniće se preduzetnik novčanom kaznom u fiksnom iznosu od 20.000 dinara.
Novčanom kaznom u fiksnom iznosu od 50.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice:
- ako prlja, ošteti i uništi spomenik suprotno odredbama ove Odluke (član 18.)
Za prekršaj iz stava 2. alineja 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u pravnom licu novčanom kaznom u fiksnom iznosu od 10.000 dinara.
Za prekršaj iz stava 2.alineja 1. ovog člana kazniće se fizičko lice novčanom kaznom u fiksnom iznosu od 5.000 dinara.
Za prekršaj iz stava 2. alineja 1. ovog člana kazniće se preduzetnik novčanom kaznom u fiksnom iznosu od 20.000 dinara.
Stupanjem na snagu ove odluke prestaje da važi Odluka o podizanju i održavanju spomenika na teritoriji grada Kragujevca ("Službeni list grada Kragujevca" broj 18/14 - prečišćen tekst i 9/17).
Postupci izgradnje i postavljenja spomenika, odnosno izgradnja i postavljenje spomenika za koje su u skladu sa aktom iz stava 1. ovog člana donete odluke Skupštine grada o izgradnji i postavljanju spomenika, realizovaće se u skladu sa odredbama akta iz stava 1. ovog člana koji je bio na snazi u momentu njihovog donošenja, odnosno u skladu sa odredbama ove odluke ukoliko su iste preciznije, potpunije i mogu se primeniti na konkretnu odluku.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu grada Kragujevca".