PRAVILNIKO INVESTICIONIM PREPORUKAMA("Sl. glasnik RS", br. 77/2022) |
Ovim pravilnikom bliže se propisuje:
1) šta se smatra izričitom, odnosno prećutnom investicionom preporukom;
2) dodatne zahteve u vezi sa sadržinom investicionih preporuka;
3) standarde za objavljivanje identiteta lica koje izrađuje preporuku;
4) standarde za obelodanjivanje interesa i sukoba interesa;
5) obaveze u vezi sa objektivnim predstavljanjem preporuka;
6) obaveze u vezi sa širenjem preporuka;
7) dodatne obaveze kod distribuiranja preporuke koju je izradila treća strana.
Izrazi koji se koriste u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) Komisija je Komisija za hartije od vrednosti;
2) Zakon je Zakon o tržištu kapitala ("Službeni glasnik RS", broj 129/21).
II OBAVEZE U VEZI INVESTICIONIH PREPORUKA
Izričita preporuka ili predlog strategije ulaganja u smislu ovog pravilnika, je ona preporuka ili predlog strategije ulaganja koja daje izričit predlog, kao što su: "kupiti", "prodati" ili "držati", bez obzira na način na koji je data (pismeno, usmeno, preko telefona, putem medija i sl.)
Prećutna preporuka ili predlog strategije ulaganja, u smislu ovog pravilnika, je svako upućivanje na ciljanu cenu ili drugo slično postupanje bez obzira na način na koji je data.
Dodatni zahtevi u vezi sa sadržinom preporuke
Pored obaveza utvrđenih u članu 293. Zakona, kad je davalac preporuka nezavisni analitičar, investiciono društvo, kreditna institucija, svako drugo lice čija se poslovna delatnost sastoji od pripreme preporuka ili fizičko lice koje za njih radi na osnovu ugovora o radu ili na neki drugi način, koje direktno ili indirektno daje određene preporuke za ulaganje u vezi sa finansijskim instrumentom, ta lica moraju osigurati najmanje sledeće:
1) da su istaknuti svi značajni izvori informacija koji su bili korišćeni kao osnov preporuke, uključujući i naziv izdavaoca na kojeg se preporuka odnosi, kao i podaci da li je sadržaj preporuke bio poznat tom izdavaocu, i da je nakon toga, a pre objavljivanja ista promenjena;
2) da svaki osnov procene ili metodologija korišćena za procenu finansijskog instrumenta ili izdavaoca finansijskog instrumenta ili za određivanje ciljane cene za finansijski instrument, moraju biti prikazani na sažet način;
3) da je značenje svake preporuke (kao što je "kupiti", "prodati" ili "držati") koje može obuhvatati vremensko razdoblje ulaganja na koje se preporuka odnosi, na odgovarajući način objašnjeno, i da je navedeno svako odgovarajuće upozorenje o riziku, uključujući analizu osetljivosti relevantnih pretpostavki;
4) naznaku iz koje je vidljiva planirana učestalost ažuriranja preporuke, ako takva postoji, i svake važne promene prethodno najavljene politike obelodanjivanja preporuke;
5) da je datum kad je preporuka prvi put puštena u distribuciju naveden na jasan i vidljiv način, kao i relevantan datum i vreme za svaku navedenu cenu finansijskog instrumenta;
6) kad se preporuka razlikuje od ranije preporuke za isti finansijski instrument ili izdavaoca izdate tokom dvanaestomesečnog razdoblja koje je neposredno prethodilo objavljivanju, ova promena i datum ranije preporuke moraju biti jasno i vidljivo navedeni.
Kad su zahtevi utvrđeni u članu 4. tač. 2) i 3) ovog pravilnika, nesrazmerni u odnosu na obim distribuirane preporuke, dovoljno je u samoj preporuci na jasan i vidljiv način naznačiti mesto gde javnost direktno i jednostavno može pristupiti traženim informacijama, kao što je direktna veza preko interneta za te informacije na odgovarajućim internet stranicama davaoca preporuka, a pod uslovom da upotrebljena metodologija ili osnov vrednovanja nije bio izmenjen.
Preporuke koje nisu u pisanom obliku ispunjavaju uslove iz člana 4. ovog pravilnika ukoliko preporuka upućuje na mesto na kojem javnost može direktno i jednostavno pristupiti toj informaciji, na primer na internet stranici davaoca preporuka.
Standardi za objavljivanje identiteta lica koje izrađuje preporuku
Lica koja izrađuju preporuke za ulaganje ili druge informacije kojima se preporučuje ili predlaže strategija ulaganja objavljuju, jasno i istaknuto, u svim preporukama koje izrađuju svoj identitet i sledeće informacije o identitetu svih drugih lica odgovornih za izradu preporuke:
1) ime i položaj svih fizičkih lica uključenih u pripremu preporuke;
2) ako fizičko ili pravno lice uključeno u pripremu preporuke radi za pravno lice na osnovu ugovora, uključujući ugovor o radu, ili na drugi način, naziv tog pravnog lica.
Standardi za obelodanjivanje interesa i sukoba interesa
Lica koja izrađuju preporuke objavljuju u svojim preporukama sve odnose i okolnosti za koje se razumno može očekivati da će narušiti objektivnost informacija, uključujući interese ili sukobe interesa, sa svoje strane ili sa strane svih fizičkih ili pravnih lica koja za njih rade po osnovu ugovora, uključujući ugovor o radu, ili na drugi način i koje su bile uključene u izradu preporuke u vezi s bilo kojim finansijskim instrumentom ili izdavaocem na koje se preporuka, direktno ili indirektno odnosi.
Ako je lice koje izrađuje preporuke iz stava 1. ovog člana pravno lice, informacije koje se objavljuju u skladu sa stavom 1. ovog člana uključuju i sve interese ili sukobe interesa bilo kog lica koje pripada istoj grupi, a koje su: poznate licima uključenim u izradu preporuke ili su poznate licima koja, iako nisu uključena u izradu preporuke imaju pristup preporuci pre nego što je dovršena.
Ako je lice koje sačinjava preporuku iz stava 1. fizičko lice, informacije koje se objavljuju u skladu sa stavom 1. ovog člana uključuju i sve interese ili sukobe interesa bilo kog lica s kojim je to lice blisko povezano.
Dodatne obaveze u vezi sa obelodanjivanjem sukoba interesa
Lica koja izrađuju preporuke dužna su da obelodane i sledeće informacije o svojim interesima i sukobima interesa u vezi sa izdavaocem na koga se preporuka, direktno ili indirektno odnosi:
1) podatak da poseduje neto dugu ili kratku poziciju preko 0,5% ukupno izdatog akcijskog kapitala izdavaoca, sa naznakom da li se radi o dugoj ili kratkoj poziciji;
2) podatak o tome da poseduje 5% ukupno izdatih akcija izdavaoca;
3) ako je lice koje izrađuje preporuku ili bilo koje drugo lice koje pripada istoj grupi istovremeno:
(1) market mejker finansijskih instrumenata tog izdavaoca, objaviće izjavu u vezi sa tim,
(2) u toku prethodnih 12 meseci učestvovalo u izradi ponude za preuzimanje finansijskih instrumenata tog izdavaoca, izjavu u vezi sa tim,
(3) lice koje pruža investicione usluge izdavaocu, sačiniće o tome izjavu osim ukoliko to ne podrazumeva da objavi insajderske informacije i da je sporazum proizvodio pravno dejstvo tokom prethodnih 12 meseci ili je na njegovoj osnovi nastala obaveza plaćanja ili primanja naknade,
(4) lice koje je u sporazumu sa izdavaocem izradilo preporuku, izjavu u tom smislu.
Ako je lice koje izrađuje preporuku investiciono društvo, kreditna institucija ili lice koje radi za njih, dužno je da u preporuku unese i sledeće:
1) opis internih organizacionih i administrativnih aranžmana i svih prepreka pristupu informacijama koji su uspostavljeni radi izbegavanja sukoba interesa u vezi sa preporukama;
2) podatke da li je naknada fizičkih ili pravnih lica koja izrađuju preporuku direktno povezana sa transakcijama sprovedenim za investiciono društvo ili pravno lice koje je deo iste grupe;
3) informacije o ceni i datumu sticanja akcija, pre javne ponude tih akcija, od strane lica koja rade za investiciono društvo ili kreditnu instituciju, a koje su bile, direktno ili indirektno, uključene u izradu preporuke.
Ako je lice koje izrađuje preporuku investiciono društvo, kreditna institucija ili lice koje radi za njih, dužno je da tromesečno objavljuje koliko preporuka u prethodnih 12 meseci su bile "kupi", "drži", "prodaj" ili je korišćen izraz sličnog značenja.
Ukoliko je obim informacija koje se zahtevaju u skladu sa ovim članom nesrazmeran u odnosu na dužinu ili oblik preporuke, lice koje izrađuje preporuku u preporuci navodi mesto na kojem se može besplatno, neposredno i jednostavno pristupiti traženim informacijama.
Distribucija izmenjene preporuke
Kad se izmena preporuke od strane lica koje distribuira preporuku, a preporuku je izradila treća strana, sastoji od promene smera preporuke (npr. promena preporuke "kupiti" u preporuku "držati" ili "prodati" ili obrnuto), lice koja distribuira preporuku dužno je da postupi u skladu sa uslovima propisanim čl. 292-295. Zakona i čl. 6-8. ovog pravilnika, u delu na koji se ta izmena odnosi.
Davalac preporuke - pravno lice koje samo ili putem fizičkog lica distribuira značajno izmenjenu preporuku, dužno je da donese obavezujuće interne akte kako bi se lica koja tu preporuku primaju uputila na mesto na kojem imaju pristup podacima o identitetu lica koje je izradilo preporuku, samoj preporuci i objavljivanju interesa ili sukoba interesa lica koje je izradilo preporuku, sve dok su te informacije dostupne javnosti.
Distribucija preporuke koju je izradila treća strana
Lica koja distribuiraju preporuku koju je izradila treća strana dužna su da primaocima preporuke saopšte sledeće informacije:
1) na jasan i istaknut način identitet lica koje je preporuku sačinilo;
2) sve odnose i okolnosti za koje se razumno može očekivati da će narušiti objektivno predstavljanje preporuke, uključujući interese ili sukobe interesa u vezi s bilo kojim finansijskim instrumentom ili izdavaocem na koje se preporuka direktno ili indirektno odnosi;
3) datum i vreme kad se preporuka prvi put distribuira.
Ako je preporuku koja se distribuira izradilo investiciono društvo, kreditna institucija ili lice koje radi za njih, uz informacije iz stava 1. ovog člana, primaocima preporuke daju se i sledeći podaci:
1) identitet relevantnog nadležnog tela;
2) interesi ili mogući sukobi interesa, kako je to propisano u čl. 7. i 8. ovog pravilnika, osim ukoliko se radi o licu koje se bavi širenjem preporuka izrađenih u istoj grupi, a bez diskrecionog prava da bira koju će preporuku da distribuira.
Ukoliko se distribuira rezime ili izvod preporuke koju je izradila treća strana, neophodno je da bude navedeno da je u pitanju rezime ili izvod iz preporuke, da bude jasan i nedvosmislen i da bude jasno identifikovana originalna preporuka, a podaci o licu koje je sačinilo originalnu preporuku da budu ili navedeni ili da rezime ili izvod iz preporuke upućuju na mesto na kom se besplatno može pristupiti tim informacijama.
Dodatne mere za širenje značajno izmenjenih preporuka treće strane
Kada se distribuira preporuka trećeg lica koja je značajno izmenjena, pored obaveza objavljivanja podataka iz člana 10. ovog pravilnika neophodno je da se značajna izmena jasno i detaljno navede u preporuci.
Stavljanje van snage ranijeg pravilnika
Danom primene ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o klasifikaciji izričitih i prećutnih preporuka, dodatnim zahtevima u vezi sa sadržinom preporuke, distribuciji preporuke koju je izradila treća strana i obavezama u vezi sa obelodanjivanjem interesa i sukoba interesa ("Službeni glasnik RS", broj 89/11).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjivaće se od dana primene Zakona o tržištu kapitala ("Službeni glasnik RS", broj 129/21).