UREDBAO MREŽNIM PRAVILIMA KOJA SE ODNOSE NA PRORAČUN I RASPODELU KAPACITETA ZA TRANSPORT PRIRODNOG GASA("Sl. glasnik RS", br. 112/2022) |
Ovom uredbom uređuju se mrežna pravila koja se odnose na pristup mreži za transport prirodnog gasa na nacionalnom, regionalnom i evropskom tržištu prirodnog gasa, u vezi sa proračunom kapaciteta i raspodelom kapaciteta.
Mrežnim pravilima iz stava 1. ovog člana uspostavljaju se mehanizmi raspodele kapaciteta u transportnim sistemima za postojeće i dodatne kapacitete.
Ovom uredbom uređuje se na koji način susedni operatori transportnog sistema sarađuju u cilju olakšavanja prodaje kapaciteta, uzimajući u obzir opšta komercijalna i tehnička pravila koja se odnose na mehanizme raspodele kapaciteta.
Standardni mehanizam za raspodelu kapaciteta utvrđen u skladu s ovom uredbom obuhvata postupak aukcije za tačke interkonekcije iz člana 2. ove uredbe i standardne kapacitetne proizvode koji se na tim aukcijama nude i raspodeljuju.
Ovom uredbom uređuje se i alternativni mehanizam raspodele koji se primenjuje na nuđenje dodatnog kapaciteta.
Ova uredba se primenjuje na tačkama interkonekcije koje povezuju transportni sistem operatora transportnog sistema sa transportnim sistemom susedne potpisnice Ugovora o osnivanju Energetske zajednice između Evropske zajednice i Republike Albanije, Republike Bugarske, Bosne i Hercegovine, Republike Hrvatske, Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije, Republike Crne Gore, Rumunije, Republike Srbije i Privremene Misije Ujedinjenih nacija na Kosovu u skladu sa Rezolucijom 1244 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija ("Službeni glasnik RS", broj 62/06, u daljem tekstu: Ugovor o osnivanju Energetske zajednice), kao i Mađarske.
Agencija za energetiku Republike Srbije (u daljem tekstu: Agencija), može da odluči da se proračun i raspodela kapaciteta vrši u skladu sa ovom uredbom i na tačkama interkonekcije koje nisu tačke interkonekcije iz stava 1. ovog člana.
Ova uredba se ne primenjuje na izlaznim tačkama prema krajnjim kupcima i distributivnim sistemima, ulaznim tačkama iz terminala za utečnjeni prirodni gas i proizvodnih objekata, ulaznim tačkama iz skladišta prirodnog gasa i izlaznim tačkama u skladišta prirodnog gasa, kao ni na deo kapaciteta na ulaznim odnosno izlaznim tačkama na kojima se primenjuje režim izuzeća od primene pristupa treće strane koji je odobrila Agencija u skladu sa Zakonom o energetici (u daljem tekstu: Zakon).
Ova uredba se primenjuje na sve tehničke i prekidne kapacitete na tačkama interkonekcije, kao i na dopunske kapacitete u skladu sa odredbama propisa kojim se uređuju mrežna pravila za postupke za upravljanje zagušenjima i objavljivanju podataka i tehničkih informacija za pristup sistemu za transport prirodnog gasa koje uređuju program prekomerne ponude i povratnog otkupa i na dodatne kapacitete u smislu ove uredbe.
U slučaju kada se primenjuju implicitni metodi raspodele kapaciteta, operator transportnog sistema ne primenjuje čl. od 8. do 35. ove uredbe ako se Agencija saglasi.
U cilju sprečavanja zatvaranja nizgasnog tržišta, Agencija može, nakon konsultacija sa korisnicima sistema, doneti odluku o preduzimanju primerenih mera kako bi se ograničilo pravo određenog korisnika sistema da unapred zahteva kapacitet na tačkama interkonekcije unutar Republike Srbije.
Pojedini izrazi koji su upotrebljeni u ovoj uredbi imaju sledeće značenje:
1) alternativni mehanizam raspodele je mehanizam raspodele za nivo ponude odnosno dodatni kapacitet, koji su operatori transportnog sistema utvrdili za konkretan slučaj, radi zadovoljavanja uslovne potražnje i koji je Agencija odobrila;
2) aukcija sa jedinstvenom cenom je aukcija u kojoj korisnik sistema u jednom krugu nadmetanja nudi i cenu i količinu, a svi korisnici sistema kojima se kapacitet raspodeljuje, plaćaju cenu najniže uspešne ponude;
3) aukcija sa sukcesivno rastućim cenama je aukcija u kojoj korisnik sistema zahteva količine po utvrđenim cenovnim koracima, koji se objavljuju sukcesivno;
4) veliki cenovni korak je fiksni ili varijabilni iznos koji se određuje za tačku interkonekcije i standardni kapacitetni proizvod;
5) virtuelna tačka interkonekcije je najmanje dve tačke interkonekcije koje povezuju dva ista susedna ulazno-izlazna sistema, a koje su spojene u cilju pružanja jedne usluge transporta kapaciteta;
6) gasni dan je period od 5:00 UTC do 5:00 UTC sledećeg dana kod zimskog računanja vremena odnosno od 4:00 UTC do 4:00 UTC sledećeg dana kod letnjeg računanja vremena;
7) dodatni kapacitet je moguće buduće povećanje kapaciteta zasnovano na tržišnom postupku, koje se ostvaruje proširenjem postojećeg tehničkog kapaciteta odnosno potencijalnim stvaranjem novog kapaciteta tamo gde ga trenutno nema, koji se može ponuditi na osnovu ulaganja u infrastrukturu odnosno optimizacijom dugoročnog kapaciteta i potom raspodeliti pod uslovom pozitivnog rezultata ekonomskog testa:
(1) na postojećim tačkama interkonekcije;
(2) stvaranjem nove tačke ili novih tačaka interkonekcije;
(3) kao fizički povratni kapacitet na tački ili tačkama interkonekcije na kojima do tada nije bio u ponudi;
8) ekonomski test je test koji se primenjuje kako bi se ocenila ekonomska isplativost projekata dodatnih kapaciteta;
9) ENTSO-G je Udruženje evropskih operatora transportnih sistema za prirodni gas;
10) zaštićeni kupci su svi krajnji kupci iz kategorije domaćinstva koji su priključeni na distributivni sistem za prirodni gas, kao i na osnovu posebne odluke Vlade, subjekti iz podtač. (1) i (2) ove tačke (ako zajedno ne predstavljaju više od 20% ukupne godišnje potrošnje) i subjekti iz podtačke (3) ove tačke:
(1) mala i srednja pravna lica, pod uslovom da su povezana na distributivni sistem za prirodni gas;
(2) službe socijalne zaštite, pod uslovom da su povezana na distributivni sistem za prirodni gas;
(3) postrojenje za daljinsko grejanje, ako isporučuje toplotnu energiju potrošačima koja su domaćinstva, mala ili srednja pravna lica ili službe socijalne zaštite, pod uslovom da takva postrojenja ne mogu da koriste druge energente osim gasa;
11) implicitna metoda raspodele je metoda raspodele kapaciteta kojom se, po mogućnosti primenom aukcije, u isto vreme dodeljuju i transportni kapacitet i odgovarajuća količina prirodnog gasa;
12) kalendar aukcija je tabela koju objavljuje ENTSO-G svake kalendarske godine za aukcije koje se odvijaju u periodu od marta do februara naredne kalendarske godine i koja sadrži sve vremenske rasporede održavanja aukcija, uključujući datume početka i standardne kapacitetne proizvode na koje se odnose;
13) kapacitet je maksimalni protok prirodnog gasa izražen u kWh/h ili kWh/dan na koji korisnik sistema ima pravo u skladu sa zaključenim ugovorom o transportu prirodnog gasa;
14) konkurentni kapaciteti su kapaciteti za koje se raspoloživi kapacitet na jednoj tački sistema ne može raspodeliti bez potpunog ili delimičnog umanjenja raspoloživog kapaciteta na drugoj tački sistema;
15) krug nadmetanja je period vremena tokom kojeg korisnici sistema mogu da podnesu, izmene i povuku ponude;
16) mali cenovni korak je fiksni ili varijabilni iznos koji se određuje za tačku interkonekcije i standardni kapacitetni proizvod, a koji je manji od velikog cenovnog koraka;
17) nivo ponude je zbir raspoloživog kapaciteta i odgovarajućeg nivoa dodatnog kapaciteta ponuđenog za svaki od godišnjih standardnih kapacitetnih proizvoda na tački interkonekcije;
18) nominacija je najava odnosno obaveštenje koje korisnik sistema upućuje operatoru transportnog sistema o količini prirodnog gasa koju namerava da preda na transport, odnosno da preuzme sa transporta;
19) rezervna cena je najniža cena na aukciji po kojoj se može ugovoriti kapacitet;
20) prva nepokrivenost ponuđenog kapaciteta zahtevanom količinom je slučaj kada je zbirna potražnja svih korisnika sistema manja od ponuđenog kapaciteta na kraju drugog kruga nadmetanja odnosno kasnijeg kruga nadmetanja;
21) prekomerna nominacija je pravo korisnika sistema koji ispunjavaju minimalne uslove za podnošenje nominacija da zahtevaju prekidni kapacitet u bilo kojem trenutku unutar dana podnošenjem nominacija kojima se povećava ukupan iznos njihovih nominacija na nivo koji je veći od njihovog ugovorenog kapaciteta;
22) projekat dodatnog kapaciteta je projekat u cilju povećavanja količine tehničkog kapaciteta na postojećoj tački interkonekcije ili uspostavljanja nove tačke interkonekcije zasnovane na raspodeli kapaciteta u prethodnom postupku za dodatni kapacitet;
23) renominacija je promena najave, odnosno obaveštenja koje korisnik sistema upućuje operatoru transportnog sistema o promeni količine energije prirodnog gasa iz nominacije, koju namerava da preda na transport, odnosno da preuzme sa transporta;
24) spojeni kapacitet je standardni kapacitetni proizvod koji se nudi na neprekidnoj osnovi i koji se sastoji od istog ulaznog i izlaznog kapaciteta na obe strane iste tačke interkonekcije;
25) standardni kapacitetni proizvod je određena količina transportnog kapaciteta u određenom periodu vremena na određenoj tački interkonekcije;
26) sporazum o radnom režimu je ugovor zaključen između susednih operatora transportnih sistema čiji sistemi su povezani na određenoj tački interkonekcije, koji određuje uslove, operativne procedure i odredbe u pogledu isporuke i preuzimanja prirodnog gasa na tački interkonekcije, sa ciljem olakšavanja efikasne interoperabilnosti međusobno povezanih transportnih sistema, u skladu sa odredbama propisa kojim se uređuju mrežna pravila o međusobnoj saradnji operatora transportnih sistema i pravilima za razmenu podataka za rad međusobno povezanih sistema za transport gasa kojima se uređuje sporazum o radnom režimu;
27) tačka interkonekcije je fizička odnosno virtuelna tačka koja povezuje susedne ulazno-izlazne sisteme odnosno ulazno-izlazni sistem sa interkonektorom, kada je na takvoj tački omogućeno ugovaranje kapaciteta;
28) unutar-dnevni kapacitet je kapacitet koji se nudi i raspodeljuje nakon okončanja aukcija za kapacitet sledeći dan u odnosu na taj dan;
29) faktor f je udeo sadašnje vrednosti procenjenog povećanja u dozvoljenom odnosno ciljanom prihodu operatora transportnog sistema povezanog s dodatnim kapacitetom uključenim u odgovarajući nivo ponude, u skladu sa članom 21. stav 1. tačka 2) ove uredbe, koji mora da bude pokriven sadašnjom vrednošću preuzetih obaveza korisnika sistema za ugovoreni kapacitet, koji je obračunat na način propisan u članu 21. stav 1. tačka 1) ove uredbe.
Ostali izrazi koji se upotrebljavaju u ovoj uredbi, a nisu definisani u stavu 1. ovog člana, imaju značenje utvrđeno zakonom kojim se uređuje oblast energetike (u daljem tekstu: Zakon).
Usaglašavanje vremena održavanja
U slučaju da održavanje gasovoda ili dela transportnog sistema utiče na količinu transportnog kapaciteta koja se može ponuditi na tačkama interkonekcije, operator transportnog sistema sarađuje sa susednim operatorima transportnih sistema u pogledu planova održavanja kako bi se umanjio uticaj na moguće protoke prirodnog gasa i kapacitet na tački interkonekcije.
Operator transportnog sistema prirodnog gasa, u saradnji sa susednim operatorom transportnog sistema, usaglašava primenu standardnih postupaka komunikacije, kompatibilnost informacionih sistema i elektronskih komunikacija koje se obavljaju putem interneta, dogovara zajedničke formate za razmenu podataka i odgovarajuće protokole i usaglašava načela postupanja sa tim podacima, u skladu sa propisom kojim se uređuju mrežna pravila o međusobnoj saradnji operatora transportnih sistema i pravilima za razmenu podataka za rad međusobno povezanih sistema za transport gasa.
Standardne procedure komunikacije naročito uključuju aktivnost i procedure koji se odnose na pristup korisnika sistema aukcijskim sistemima operatora transportnog sistema odnosno relevantnoj platformi za rezervaciju kapaciteta i pregled podataka o aukciji koji se pružaju. Vremenski raspored i sadržaj podataka koji se razmenjuju moraju da budu u skladu sa pravilima iz čl. od 4. do 7. ove uredbe.
Standardne procedure komunikacije, koje donosi operator transportnog sistema u saradnji sa susednim operatorom transportnog sistema, sadrže plan implementacije i period njihove primene, koje treba da budu u skladu sa razvojem platformi za rezervaciju kapaciteta iz ove uredbe.
Prilikom izvršenja obaveza iz ovog člana, operator transportnog sistema, u saradnji sa susednim operatorom transportnog sistema, obezbeđuje poverljivost komercijalno osetljivih podataka.
Proračun i maksimizacija kapaciteta
Operator transportnog sistema nudi korisnicima sistema na ugovaranje maksimum tehničkog kapaciteta, uzimajući u obzir integritet sistema, sigurnost i efikasan rad sistema.
Operator transportnog sistema, u saradnji sa susednim operatorom transportnog sistema vrši optimizaciju tehničkog kapaciteta, u cilju nuđenja maksimuma kapaciteta kao spojenog kapaciteta, tako što preduzima mere na tačkama interkonekcije i to radi prioritetno na onim tačkama interkonekcije na kojima postoji ugovorno zagušenje u skladu sa propisom kojim se uređuju mrežna pravila za postupke za upravljanje zagušenjima i objavljivanju podataka i tehničkih informacija za pristup sistemu za transport prirodnog gasa kojima se uređuju neprekidni dan unapred "koristi ili izgubi" mehanizam. Operator transportnog sistema prirodnog gasa, u saradnji sa susednim operatorom transportnog sistema, uspostavlja i primenjuje zajedničku metodu, pri čemu u dogovoru određuju konkretne korake koje preduzimaju kako bi ostvarili potrebnu optimizaciju:
1) zajednički metod sadrži detaljnu analizu tehničkih kapaciteta, uključujući sve razlike na obe strane tačke interkonekcije, kao i sve konkretne radnje koje je potrebno preduzeti u cilju maksimizacije ponude spojenog kapaciteta i detaljan vremenski raspored za njihovo preduzimanje, pri čemu se uzima u obzir i vreme potrebno za pribavljanje odobrenja Agencije i susednog regulatornog tela sa druge strane tačke interkonekcije potrebna za pokriće troškova i prilagođavanje regulatornog režima. Radnje ne smeju da dovode do umanjenja kapaciteta koji se nudi na ostalim tačkama tih transportnih sistema i tačkama povezivanja sa distributivnim sistemima značajnim za sigurnost snabdevanja krajnjih kupaca, a naročito na tačkama povezivanja sa skladištima prirodnog gasa, terminalima za utečnjeni prirodni gas i zaštićenim potrošačima;
2) metodologija proračuna i pravila nuđenja kapaciteta koje donose operatori transportnog sistema, uređuju i situacije kada konkurentni kapaciteti unutar transportnih sistema uključuju tačke interkonekcije i izlazne tačke prema skladištima prirodnog gasa;
3) detaljna analiza uzima u obzir pretpostavke iz desetogodišnjeg plana razvoja, nacionalnih investicionih planova, relevantnih obaveza u skladu sa važećim propisima i ostale relevantne ugovorne obaveze;
4) operator transportnog sistema, u saradnji sa susednim operatorom transportnog sistema, primenjuje dinamički pristup ponovnom proračunu tehničkog kapaciteta, po potrebi zajedno sa dinamičkim proračunom koji se primenjuje na dopunski kapacitet u skladu sa odredbama propisa kojim se uređuju mrežna pravila za postupke za upravljanje zagušenjima i objavljivanju podataka i tehničkih informacija za pristup sistemu za transport prirodnog gasa kojima se uređuje program prekomerne ponude i povratnog otkupa, zajedno utvrđujući odgovarajuću učestalost ponovnog obračuna po tački interkonekcije i uzimajući u obzir njene specifične karakteristike;
5) kad primenjuju zajedničku metodu, susedni operatori transportnog sistema su dužni da konsultuju druge operatore sistema na koje naročito utiče ta tačka interkonekcije;
6) pri ponovnom proračunu tehničkog kapaciteta, operatori transportnog sistema uzimaju u obzir informacije koje korisnici sistema pruže u vezi sa očekivanim budućim protocima.
Operatori transportnog sistema zajedno procenjuju najmanje sledeće parametre i prema potrebi ih prilagođavaju:
1) obaveze u pogledu pritiska;
2) sve relevantne scenarije ponude i potražnje, uključujući pojedinosti o referentnim klimatskim uslovima i konfiguracijama sistema koje se odnose na ekstremne scenarije;
3) kalorijsku vrednost.
Ako usled optimizacije tehničkog kapaciteta nastanu troškovi za operatore transportnog sistema, naročito troškovi koji neravnomerno utiču na operatore transportnog sistema na bilo kojoj strani tačke interkonekcije, operatori transportnog sistema imaju pravo da nadoknade takve opravdano nastale troškove u skladu sa Zakonom, metodologijom za određivanje cena za pristup sistemu za transport prirodnog gasa i sporazumom Agencije i susednog regulatornog tela.
U pogledu prekogranične infrastrukture nadležno telo u skladu sa članom 2. tačka 42) Zakona o energetici (u daljem tekstu: Nadležno telo), u skladu sa članom 76. stav 2. Ugovora o osnivanju Energetske zajednice odlučuje o regulatornim pitanjima koja spadaju u nadležnost Agencije:
1) u slučaju da Agencija, u saradnji sa regulatornim telom potpisnice Ugovora o osnivanju Energetske zajednice (u daljem tekstu: Potpisnica), odnosno Mađarske, ne postigne sporazum u periodu od šest meseci, računajući od kada je predmet upućen poslednjem od ovih regulatora ili
2) u slučaju da Agencija i susedno regulatorno telo podnesu zajednički zahtev.
Agencija, zajedno sa susednim regulatornim telom Potpisnice, odnosno Mađarske, može da zahteva od Nadležnog tela u skladu sa članom 76. stav 2. Ugovora o osnivanju Energetske zajednice da period naveden u stavu 4. tačka 1) ovog člana bude produžen, najviše za dodatnih šest meseci.
Prilikom donošenja svoje odluke, Nadležno telo u skladu sa članom 76. stav 2. Ugovora o osnivanju Energetske zajednice konsultovaće nadležna regulatorna tela i operatore transportnog sistema na koje se odluka odnosi i biće informisano o predlozima i primedbama svih operatora transportnog sistema na koje se odnosi.
Kada predmet bude upućen Nadležnom telu u skladu sa članom 76. stav 2. Ugovora o osnivanju Energetske zajednice, na osnovu stava 6. ovog člana, Nadležno telo:
1) dostavlja svoju odluku u roku od šest meseci od dana kada mu je predmet upućen; i
2) može, ako je potrebno, da donese privremenu odluku, kako bi osiguralo sigurnost snabdevanja ili operativnu sigurnost predmetne infrastrukture.
Agencija, u saradnji sa susednim regulatornim telom, po potrebi, obavlja konsultacije sa korisnicima sistema o primenjenoj metodi proračuna i zajedničkom pristupu.
Informacije o promeni obima spojenih kapaciteta na tačkama interkonekcije koje su posledica primene mera optimizacije tehničkog kapaciteta iz stava 1. ovog člana objavljuju se u godišnjem izveštaju u skladu sa odredbama propisa kojim se uređuju mrežna pravila za postupke za upravljanje zagušenjima i objavljivanju podataka i tehničkih informacija za pristup sistemu za transport prirodnog gasa i drugih informacija za pristup sistemu za transport prirodnog gasa kojima se uređuje dostavljanje podataka za potrebe izveštaja o ugovornim zagušenjima, ugovorenim neprekidnim kapacitetima, sekundarnom tržištu i korišćenju prekidnih kapaciteta.
Razmena podataka između susednih operatora transportnog sistema
Operator transportnog sistema prirodnog gasa na redovnoj osnovi razmenjuje podatke sa susednim operatorom transportnog sistema o nominacijama, renominacijama, uparivanju i potvrđivanju informacija na relevantnim tačkama interkonekcije.
Operator transportnog sistema prirodnog gasa razmenjuje podatke sa operatorom susednog sistema o održavanju njihovih pojedinačnih transportnih sistema kako bi doprineli proceduri donošenja odluka koje se odnose na tehničku upotrebu tačaka interkonekcije.
Susedni operatori transportnog sistema uređuju procedure za razmenu podataka iz ovog člana u sporazumu o radnom režimu.
III RASPODELA NEPREKIDNIH KAPACITETNIH PROIZVODA
Metodologija raspodele kapaciteta
Raspodela kapaciteta na tačkama interkonekcije vrši se na aukcijama, osim u slučaju primene alternativne metodologije raspodele koja se vrši u skladu sa članom 29. ove uredbe.
Na svim tačkama interkonekcije primenjuje se isti oblik aukcije.
Postupci aukcija započinju istovremeno za sve tačke interkonekcije na kojima se sprovode. Postupkom aukcije koji se odnosi na jedan standardni kapacitetni proizvod, kapacitet se raspodeljuje nezavisno od raspodele kapaciteta u postupku aukcije za drugi standardni kapacitetni proizvod, osim kada se nudi dodatni kapacitet ili ako operatori transportnih sistema koji su direktno uključeni postignu sporazum da drugačije postupaju i za to pribave saglasnost Agencije. Kada se nudi dodatni kapacitet, nezavisna raspodela se ne primenjuje na istovremene postupke aukcije za odgovarajuće nivoe ponude, budući da su oni zavisni jedan od drugog i da se samo jedan nivo ponude može raspodeliti.
Pre davanja saglasnosti iz stava 3. ovog člana, Agencija uzima u obzir mišljenje susednog regulatornog tela.
Standardni kapacitetni proizvodi nude se redosledom prema kriterijumu trajanja, počev od najdužeg ka najkraćem i prema vremenskom rasporedu aukcija iz čl. od 11. do 15. ove uredbe.
Pravila za standardne kapacitetne proizvode iz člana 9. ove uredbe, i aukcije iz čl. od 11. do 15. ove uredbe, primenjuju se na spojeni kapacitet i na nespojeni kapacitet na tački interkonekcije.
Raspoloživost svakog standardnog kapacitetnog proizvoda za datu aukciju objavljuje se u skladu sa čl. od 11. do 15. ove uredbe i u skladu sa kalendarom aukcija.
Na svakoj tački interkonekcije izdvaja se iznos od najmanje 20% postojećeg tehničkog kapaciteta u cilju nuđenja u skladu sa stavom 11. ovog člana.
Ako je raspoloživi kapacitet manji od procenta tehničkog kapaciteta iz stava 11. ovog člana, obavezno se izdvaja celokupan raspoloživi kapacitet.
U slučaju iz stava 9. ovog člana, procenat izdvojenog kapaciteta jednak procentu tehničkog kapaciteta iz stava 11. ovog člana nudi se u skladu sa stavom 11. tačka 2) ovog člana, a preostali izdvojeni kapacitet nudi se u skladu sa stavom 11. tačka 1) ovog člana.
Kapacitet izdvojen u skladu sa stavom 8. ovog člana nudi se na sledeći način:
1) iznos od najmanje 10 % postojećeg tehničkog kapaciteta na svakoj tački interkonekcije nudi se najranije na godišnjoj aukciji za godišnje kapacitete iz člana 11. ove uredbe, koja se održava u skladu s kalendarom aukcija tokom pete gasne godine koja prethodi početku relevantne gasne godine;
2) dodatni iznos od najmanje 10% postojećeg tehničkog kapaciteta na svakoj tački interkonekcije nudi se prvi put najranije na godišnjoj aukciji za kvartalne kapacitete iz člana 12. ove uredbe, koja se održava u skladu sa kalendarom aukcija tokom gasne godine koja prethodi početku relevantne gasne godine.
U slučaju dodatnog kapaciteta, iznos od najmanje 10% dodatnog tehničkog kapaciteta na relevantnoj tački interkonekcije izdvaja se i nudi najranije na godišnjoj aukciji za kvartalne kapacitete iz člana 12. ove uredbe, koja se održava u skladu s kalendarom aukcija tokom gasne godine koja prethodi početku relevantne gasne godine.
Operator transportnog sistema utvrđuje tačan procenat kapaciteta koji se izdvaja u skladu sa stavom 8, odnosno sa stavom 12. ovog člana na svakoj tački interkonekcije nakon sprovođenja konsultacija sa zainteresovanim stranama, usklađivanja sa susednim operatorom transportnog sistema i nakon pribavljanja saglasnosti Agencije, koja pre davanja saglasnosti obavlja prethodne konsultacije sa susednim regulatornim telom.
Agencija, nakon konsultacija sa susednim regulatornim telom, posebno razmatra izdvajanje većeg procenta kapaciteta sa kraćim trajanjem, u cilju izbegavanja zatvaranja nizgasnog tržišta.
Kapacitet koji je formiran putem postupaka koji nisu zasnovani na tržišnim osnovama i u pogledu kojih je finalna investiciona odluka bila doneta bez prethodnog obavezivanja od strane korisnika sistema, nudi se i raspodeljuje kao raspoloživi standardni kapacitetni proizvod u skladu sa ovom uredbom.
Standardni kapacitetni proizvodi
Operator transportnog sistema nudi godišnje, kvartalne, mesečne, dnevne i unutar-dnevne standardne kapacitetne proizvode.
Godišnji standardni kapacitetni proizvodi predstavljaju kapacitet koji korisnik sistema može da ugovori u odgovarajućoj količini za sve gasne dane u određenoj gasnoj godini koja počinje 1. oktobra.
Kvartalni standardni kapacitetni proizvodi predstavljaju kapacitet koji korisnik sistema može da ugovori u odgovarajućoj količini za sve gasne dane u određenom kvartalu, koji počinje 1. oktobra, 1. januara, 1. aprila odnosno 1. juna tokom iste gasne godine.
Mesečni standardni kapacitetni proizvodi predstavljaju kapacitet koji korisnik sistema može da ugovori u odgovarajućoj količini za sve gasne dane u određenom kalendarskom mesecu, koji počinje prvog dana svakog meseca tokom iste gasne godine.
Dnevni standardni kapacitetni proizvodi predstavljaju kapacitet koji korisnik sistema može da ugovori u odgovarajućoj količini za pojedinačni gasni dan.
Unutar-dnevni standardni kapacitetni proizvodi predstavljaju kapacitet koji korisnik sistema može da ugovori u odgovarajućoj količini od nekog momenta tokom određenog gasnog dana do kraja istog gasnog dana.
Primenljiva jedinica za kapacitet
Ponuđeni kapacitet izražava se u jedinicama energije po jedinici vremena, korišćenjem jedinice kWh/h odnosno kWh/dan.
Kada se primenjuje jedinica kWh/dan podrazumeva se da je protok jednak tokom gasnog dana.
Godišnje aukcije za godišnji kapacitet
Aukcije za godišnje kapacitete održavaju se jednom godišnje.
Kapacitet za svaki godišnji standardni kapacitetni proizvod nudi se na godišnjoj aukciji za godišnji kapacitet primenom algoritma aukcije sa sukcesivno rastućim cenama iz člana 17. ove uredbe.
U postupku aukcije za postojeći kapacitet, kapaciteti se nude za najmanje pet, a najviše za 15 narednih gasnih godina.
Kada se nudi dodatni kapacitet, nude se nivoi ponude na aukcijama godišnjeg kapaciteta za najviše 15 gasnih godina nakon početka operativnog korišćenja dodatnih kapaciteta.
Godišnje aukcije za godišnji kapacitet se održavaju prvog ponedeljka u julu svake godine, osim ukoliko je drugačije određeno u kalendaru aukcija.
Korisnici sistema imaju pravo da učestvuju u jednoj ili više istovremenih godišnjih aukcija za godišnji kapacitet, za svaku tačku interkonekcije.
Kapacitet koji se nudi na godišnjoj aukciji za godišnji kapacitet izračunava se primenom sledeće formule:
A - B - C + D + E - F
pri čemu:
A je tehnički kapacitet operatora transportnog sistema za svaki standardni kapacitetni proizvod;
B je, za godišnje aukcije za godišnji kapacitet za narednih pet godina, iznos izdvojenog tehničkog kapaciteta (A) iz člana 8. stav 11. tačka 2) ove uredbe, dok je, za godišnje aukcije za godišnji kapacitet na kojima se nudi kapacitet za razdoblje nakon prvih pet godina, iznos izdvojenog tehničkog kapaciteta (A) iz člana 8. stav 11. ove uredbe;
C je prethodno ugovoren tehnički kapacitet, korigovan za kapacitet koji se ponovo nudi u skladu sa primenljivim postupcima za upravljanje zagušenjima;
D je dopunski kapacitet, za tu godinu, ako postoji;
E je dodatni kapacitet za tu godinu uključen u odgovarajući nivo ponude, ako postoji;
F je iznos dodatnog kapaciteta (E), ako postoji, koji je izdvojen u skladu sa članom 8. st. od 12. do 14. ove uredbe.
Kapacitet koji se nudi na godišnjoj aukciji za godišnje kapacitete može biti spojeni kapacitet ili nespojeni kapacitet u skladu sa članom 19. ove uredbe, što se odnosi i na sve druge aukcije uređene čl. od 12. do 15. ove uredbe.
Operator transportnog sistema obaveštava korisnike sistema o količini neprekidnog kapaciteta koji se nudi za svaku godinu na predstojećoj godišnjoj aukciji za godišnji kapacitet najmanje jedan mesec pre početka aukcije.
Krugovi nadmetanja za svaku aukciju se održavaju od 8:00 UTC do 17:00 UTC kod zimskog računanja vremena odnosno od 7:00 UTC do 16:00 UTC kod letnjeg računanja vremena određenog gasnog dana. Krugovi nadmetanja se otvaraju i zatvaraju tokom svakog gasnog dana, kako je navedeno u članu 17. stav 2. ove uredbe.
Rezultati raspodele kapaciteta na aukciji istovremeno se dostavljaju pojedinačnim korisnicima sistema koji učestvuju u određenoj aukciji, bez odlaganja, a najkasnije sledećeg radnog dana nakon zatvaranja kruga nadmetanja.
U slučaju dodatnih kapaciteta informacije o preuzetim obavezama od strane korisnika sistema za ugovoreni kapacitet, uključujući informaciju da li su ispunjeni uslovi za ponovljenu aukciju u smislu člana 28. stav 3. ove uredbe, pružaju se istovremeno svim pojedinačnim korisnicima sistema koji učestvuju u određenoj aukciji, najkasnije sledećeg radnog dana nakon zatvaranja kruga nadmetanja. Rezultati ekonomskog testa istovremeno se stavljaju na raspolaganje svim pojedinačnim korisnicima sistema koji učestvuju u određenoj aukciji, najkasnije dva radna dana nakon zatvaranja kruga nadmetanja.
Operator transportnog sistema u pravilima o radu transportnog sistema utvrđuje odgovarajuću platformu odnosno internet stranicu na kojoj objavljuje zbirne podatke o rezultatima aukcije.
Godišnje aukcije za kvartalne kapacitete
Svake gasne godine održavaju se četiri godišnje aukcije za kvartalne kapacitete.
Kapacitet za svaki kvartalni standardni kapacitetni proizvod nudi se na godišnjoj aukciji za kvartalne kapacitete primenom algoritma aukcije sa sukcesivno rastućim cenama iz člana 17. ove uredbe.
Kapacitet za kvartale predstojeće gasne godine nudi se na istovremenim aukcijama za svaki kvartal i za svaku tačku interkonekcije, kako sledi:
1) za kvartale od prvog (oktobar-decembar) do četvrtog (jul-septembar), na prvoj godišnjoj aukciji za kvartalne kapacitete;
2) za kvartale od drugog (januar-mart) do četvrtog (jul-septembar), na drugoj godišnjoj aukciji za kvartalne kapacitete;
3) za kvartale od trećeg (april-jun) do četvrtog (jul-septembar), na trećoj godišnjoj aukciji za kvartalne kapacitete;
4) za poslednji kvartal (jul-septembar) na četvrtoj aukciji za kvartalne kapacitete.
Na svakoj godišnjoj aukciji za kvartalne kapacitete korisnici sistema imaju pravo da učestvuju na svim istovremenim aukcijama.
Svake gasne godine godišnje aukcije za kvartalne kapacitete se održavaju, osim ako je drugačije navedeno u kalendaru aukcije, kako sledi:
1) prva godišnja aukcija za kvartalni kapacitet počinje prvog ponedeljka u avgustu;
2) druga godišnja aukcija za kvartalni kapacitet počinje prvog ponedeljka u novembru;
3) treća godišnja aukcija za kvartalni kapacitet počinje prvog ponedeljka u februaru;
4) četvrta godišnja aukcija za kvartalni kapacitet počinje prvog ponedeljka u maju.
Kapacitet koji se nudi na svim godišnjim aukcijama za kvartalne kapacitete jednak je:
A - C + D
pri čemu:
A je tehnički kapacitet operatora transportnog sistema za svaki standardni kapacitetni proizvod;
C je prethodno ugovoren tehnički kapacitet, korigovan za kapacitet koji se ponovno nudi u skladu sa primenljivim postupcima za upravljanje zagušenjima;
D je dopunski kapacitet, za taj kvartal, ako postoji.
Operator transportnog sistema obaveštava korisnike sistema o količini kapaciteta koji se nudi za svaki kvartal na predstojećoj godišnjoj aukciji za kvartalne kapacitete dve nedelje pre početka aukcije.
Krugovi nadmetanja za svaku aukciju se održavaju od 8:00 UTC do 17:00 UTC kod zimskog računanja vremena odnosno od 7:00 UTC do 16:00 UTC kod letnjeg računanja vremena određenog gasnog dana. Krugovi nadmetanja se otvaraju i zatvaraju tokom svakog gasnog dana, u skladu sa članom 17. stav 2. ove uredbe.
Rezultati raspodele kapaciteta na aukciji istovremeno se dostavljaju pojedinačnim korisnicima sistema koji učestvuju u određenoj aukciji, bez odlaganja, a najkasnije sledećeg radnog dana nakon zatvaranja kruga nadmetanja.
Operator transportnog sistema u pravilima o radu transportnog sistema utvrđuje odgovarajuću platformu odnosno internet stranicu na kojoj objavljuje zbirne podatke o rezultatima aukcije.
Periodične aukcije za mesečni kapacitet
Periodične aukcije za mesečni kapacitet se održavaju jednom mesečno.
Kapacitet za svaki mesečni standardni kapacitetni proizvod nudi se na periodičnoj aukciji za mesečni kapacitet primenom algoritma aukcije sa sukcesivno rastućim cenama iz člana 17. ove uredbe.
Svakog meseca se na aukciji nudi mesečni standardni kapacitetni proizvod za sledeći kalendarski mesec.
Korisnici sistema imaju pravo da ugovore jedan mesečni standardni kapacitetni proizvod na periodičnim aukcijama za mesečni kapacitet.
Periodične aukcije za mesečne kapacitete se održavaju trećeg ponedeljka svakog meseca, za naredni mesečni standardni kapacitetni proizvod, osim ako je drugačije navedeno u kalendaru aukcija.
Kapacitet koji se nudi na periodičnoj aukciji za mesečne kapacitete izračunava se primenom sledeće formule:
A - C + D
pri čemu:
A je tehnički kapacitet operatora transportnog sistema za svaki standardni kapacitetni proizvod;
C je prethodno ugovoren tehnički kapacitet, korigovan za kapacitet koji se ponovno nudi u skladu sa primenljivim postupcima za upravljanje zagušenjima;
D je dopunski kapacitet, za taj mesec, ako postoji.
Operator transportnog sistema obaveštava korisnike sistema o količini kapaciteta koji se nudi na predstojećoj periodičnoj aukciji za mesečni kapacitet nedelju dana pre početka aukcije.
Krugovi nadmetanja za svaku aukciju se održavaju od 8:00 UTC do 17:00 UTC kod zimskog računanja vremena odnosno od 7:00 UTC do 16:00 UTC kod letnjeg računanja vremena određenog gasnog dana. Krugovi nadmetanja se otvaraju i zatvaraju tokom svakog gasnog dana, kako je navedeno u članu 17. stav 2. ove uredbe.
Rezultati raspodele kapaciteta na aukciji istovremeno se dostavljaju pojedinačnim korisnicima sistema koji učestvuju u određenoj aukciji, bez odlaganja, a najkasnije sledećeg radnog dana nakon zatvaranja kruga nadmetanja.
Operator transportnog sistema u pravilima o radu transportnog sistema utvrđuje odgovarajuću platformu odnosno internet stranicu na kojoj objavljuje zbirne podatke o rezultatima aukcije.
Periodične aukcije za kapacitet dan unapred
Periodične aukcije za kapacitet dan unapred se održavaju jednom dnevno.
Svakog dana standardni kapacitetni proizvod za naredni gasni dan se nudi na periodičnoj aukciji za kapacitet dan unapred.
Kapacitet za svaki standardni dnevni kapacitetni proizvod se nudi na periodičnoj aukciji za kapacitet dan unapred primenom algoritma aukcije sa jedinstvenom cenom iz člana 18. ove uredbe.
Svakog dana se na aukciji nudi dnevni standardni kapacitetni proizvod za naredni gasni dan.
Korisnici sistema imaju pravo da ugovaraju jedan dnevni standardni kapacitetni proizvod tokom periodične aukcije za kapacitet dan unapred.
Krug nadmetanja započinje svakog dana u 15:30 UTC kod zimskog računanja vremena odnosno u 14:30 UTC kod letnjeg računanja vremena.
Ponuda za kapacitet za dnevni standardni kapacitetni proizvod na periodičnoj aukciji za kapacitet dan unapred odvija se kako sledi: podnošenje, povlačenje ili izmena od 15:30 UTC do 16 UTC kod zimskog računanja vremena odnosno 14:30 UTC do 15 UTC kod letnjeg računanja vremena.
Kapacitet koji se nudi na periodičnoj aukciji za kapacitet dan unapred izračunava se primenom sledeće formule:
A - C + D
pri čemu:
A je tehnički kapacitet operatora transportnog sistema za svaki standardni kapacitetni proizvod;
C je prethodno ugovoren tehnički kapacitet, korigovan za kapacitet koji se ponovno nudi u skladu sa primenljivim postupcima za upravljanje zagušenjima;
D je dopunski kapacitet, za taj dan, ako postoji.
Operator transportnog sistema obaveštava korisnike sistema o količini kapaciteta koji se nudi na predstojećoj periodičnoj aukciji za kapacitet dan unapred u trenutku započinjanja kruga nadmetanja.
Rezultati raspodele kapaciteta na aukciji istovremeno se dostavljaju pojedinačnim korisnicima sistema koji učestvuju u određenoj aukciji najkasnije 30 minuta nakon završetka kruga nadmetanja.
Operator transportnog sistema u pravilima o radu transportnog sistema utvrđuje odgovarajuću platformu odnosno internet stranicu na kojoj objavljuje zbirne podatke o rezultatima aukcije.
Aukcije za unutar-dnevni kapacitet
Pod uslovom da postoji raspoloživi kapacitet, aukcija za unutar-dnevni kapacitet će se održati svakog sata tokom gasnog dana primenom algoritma aukcije sa jedinstvenom cenom iz člana 18. ove uredbe.
Prvi krug nadmetanja se otvara na početku sledećeg sata nakon objavljivanja rezultata poslednje aukcije za kapacitet dan unapred, uključujući prekidni kapacitet ako je ponuđen, u skladu sa članom 14. ove uredbe. Prvi krug nadmetanja zatvara se u 1:30 UTC kod zimskog računanja vremena odnosno u 0:30 UTC kod letnjeg računanja vremena pre početka gasnog dana. Raspodela uspešnih ponuda stupa na snagu od 5:00 UTC kod zimskog računanja vremena odnosno od 4:00 UTC kod letnjeg računanja vremena odgovarajućeg gasnog dana.
Poslednji krug nadmetanja zatvara se u 0:30 UTC kod zimskog računanja vremena odnosno u 23:30 UTC kod letnjeg računanja vremena odgovarajućeg gasnog dana.
Korisnici sistema imaju pravo da podnesu, povuku ili izmene ponude od otvaranja svakog kruga nadmetanja do zatvaranja tog kruga nadmetanja.
Svakog sata odgovarajućeg gasnog dana kapacitet čiji transport započinje najranije četiri sata nakon tog sata se stavlja na aukciju kao unutar-dnevni kapacitet.
Svaki krug nadmetanja se otvara na početku svakog sata odgovarajućeg gasnog dana.
Svaki krug nadmetanja traje 30 minuta od otvaranja kruga nadmetanja.
Kapacitet koji se nudi na aukciji za unutar-dnevni kapacitet za svaki sat se izračunava primenom sledeće formule:
A - C + D
pri čemu:
A je tehnički kapacitet operatora transportnog sistema za svaki standardni kapacitetni proizvod;
C je prethodno ugovoren tehnički kapacitet, korigovan za kapacitet koji se ponovno nudi u skladu sa primenljivim postupcima za upravljanje zagušenjima;
D je dopunski kapacitet, ako postoji.
Operator transportnog sistema objavljuje raspoloživu količinu neprekidnog unutar-dnevnog kapaciteta koji se nudi, nakon zatvaranja poslednje aukcije za dan unapred i u skladu sa članom 30. stav 11. ove uredbe.
Operator transportnog sistema je dužan da omogući korisnicima sistema koji podnose ponude na aukcijama za dan unapred da se njihove valjane neuspešne ponude automatski podnesu na sledećoj aukciji za unutar-dnevni kapacitet.
Kapacitet se raspodeljuje u roku od 30 minuta od zatvaranja kruga nadmetanja pod uslovom da su ponude prihvaćene i da operator transportnog sistema sprovede postupak raspodele kapaciteta.
Rezultati aukcije istovremeno se dostavljaju pojedinačnim korisnicima sistema.
Operator transportnog sistema će u pravilima o radu transportnog sistema odrediti odgovarajuću platformu i/ili internet stranicu na kojoj do kraja dana objavljuje zbirne podatke o rezultatima aukcija održanim unutar tog gasnog dana.
Kada se na aukciji nudi više standardnih kapacitetnih proizvoda, odgovarajući algoritam raspodele primenjuje se odvojeno na raspodelu svakog standardnog kapacitetnog proizvoda. Prilikom primene algoritma aukcije ponude za različite standardne kapacitetne proizvode razmatraju se zasebno.
Na godišnje aukcije godišnjih odnosno kvartalnih kapaciteta, kao i na periodične aukcije mesečnih kapaciteta primenjuje se algoritam aukcija sa sukcesivno rastućim cenama u više krugova nadmetanja iz člana 17. ove uredbe.
Na periodične aukcije za kapacitet dan unapred i unutar-dnevni kapacitet primenjuje se algoritam aukcije sa jedinstvenom cenom u samo jednom krugu nadmetanja iz člana 18. ove uredbe.
Algoritam aukcije sa sukcesivno rastućim cenama
Kada se primenjuje algoritam aukcije sa sukcesivno rastućim cenama, korisnici sistema podnose ponude u uzastopnim krugovima nadmetanja nudeći količinu kapaciteta koju nameravaju da ugovore po ceni objavljenoj u tom krugu nadmetanja. Prvi krug nadmetanja započinje po ceni jednakoj rezervnoj ceni R0 određenom u skladu sa propisom kojim se uređuju mrežna pravila o harmonizovanim tarifama za transport prirodnog gasa, koja postupno raste u narednim krugovima nadmetanja.
Prvi krug nadmetanja traje tri sata. Svaki naredni krug nadmetanja traje jedan sat. Između krugova nadmetanja postoji pauza u trajanju od sat vremena.
U ponudi iz stava 1. ovog člana korisnik sistema obavezno navodi:
1) identitet korisnika sistema koji podnosi ponudu;
2) zahtevanu tačku interkonekcije i smer transporta prirodnog gasa;
3) standardni kapacitetni proizvod za koji korisnik sistema namerava da ugovori kapacitet;
4) količinu kapaciteta, po svakom cenovnom koraku, koju korisnik sistema namerava da ugovori za odgovarajući standardni kapacitetni proizvod;
5) ako se nudi dodatni kapacitet, nivo ponude na koji se odnosi ponuda.
Ponuda je važeća ukoliko je podnelo lice koje je korisnik sistema i ako je podneta u skladu sa ovim članom.
Korisnici sistema su dužni da podnesu ponudu u prvom krugu nadmetanja ukoliko žele da učestvuju u aukciji.
Operator transportnog sistema omogućava korisnicima sistema automatsku predaju ponuda za bilo koji cenovni korak.
Podnošenjem ponude koja je važeća u momentu zatvaranja odgovarajućeg kruga nadmetanja, korisnik sistema preuzima obavezu da ugovori količinu kapaciteta koju je naveo u ponudi po objavljenoj ceni, pod uslovom da je postignuta cena na aukciji, koja je određena u skladu sa ovim članom, jednaka ceni koja je objavljena u tom krugu nadmetanja. Korisnik sistema u krugu nadmetanja može da ponudi ugovaranje najviše one količine kapaciteta koja je od strane operatora transportnog sistema ponuđena za ugovaranje na određenoj aukciji. Korisnik sistema u krugu nadmetanja može da ponudi ugovaranje količine kapaciteta koja nije veća od količine kapaciteta za koju je taj korisnik sistema ponudio ugovaranje u prethodnom krugu, osim u slučaju iz stava 16. ovog člana.
Ponude se mogu slobodno podnositi, menjati ili povlačiti tokom kruga nadmetanja, pod uslovom da su sve ponude date u skladu sa stavom 7. ovog člana. Ponude obavezuju do trenutka prijema izmenjene ponude odnosno njenog povlačenja. Izmena, povlačenje ili zamena ranije date ponude novom može se izvršiti najkasnije do zatvaranja relevantnog kruga nadmetanja.
Veliki i mali cenovni korak se utvrđuju za svaku tačku interkonekcije i za svaki standardni kapacitetni proizvod, a objavljuju se pre odgovarajuće aukcije. Mali cenovni korak se određuje tako da povećanje za neki ceo broj malih cenovnih koraka bude jednak povećanju za jedan veliki cenovni korak.
Veliki cenovni korak se određuje na način da se, u meri u kojoj je to moguće, skrati trajanje aukcije. Mali cenovni korak određuje se na način da se, u meri u kojoj je to moguće, umanji iznos neprodatog kapaciteta kada se aukcija završava po ceni višoj od rezervne cene.
Aukcija se završava u prvom krugu nadmetanja ukoliko je ukupna potražnja svih korisnika sistema manja ili jednaka ponuđenom kapacitetu.
Ukoliko je ukupna potražnja svih korisnika sistema veća od kapaciteta koji se nudi na kraju prvog kruga nadmetanja, odnosno na kraju sledećeg kruga nadmetanja, otvara se naredni krug nadmetanja po ceni koja je jednaka ceni prethodnog kruga nadmetanja uvećanoj za veliki cenovni korak.
Aukcija se završava u onom krugu nadmetanja kada je ukupna potražnja svih korisnika sistema jednaka kapacitetu ponuđenom u tom krugu nadmetanja.
Ako u krugu nadmetanja nakon prvog kruga nadmetanja ukupna potražnja svih korisnika sistema bude manja od kapaciteta ponuđenog u tom krugu nadmetanja, cena se smanjuje i otvara se naredni krug nadmetanja. Naredni krug nadmetanja održava se po ceni jednakoj ceni koja je bila primenljiva u krugu nadmetanja koji je prethodio krugu nadmetanja iz ovog stava, uvećanoj za mali cenovni korak. Naredni krugovi nadmetanja, uz primenu povećanja za mali cenovni korak, se održavaju sve dok ukupna potražnja svih korisnika sistema ne bude manja ili jednaka ponuđenom kapacitetu, u kom trenutku se aukcija završava.
Korisnik sistema, u svakom krugu nadmetanja u kojem se primenjuje mali cenovni korak, može da ponudi ugovaranje najviše one količine kapaciteta koju je ponudio u krugu nadmetanja koji je prethodio krugu nadmetanja iz stava 14. ovog člana. Korisnik sistema, u svakom krugu nadmetanja u kojem se primenjuje mali cenovni korak, može da ponudi ugovaranje najviše one količine kapaciteta koju je ponudio u prethodnom krugu nadmetanja u kojem je primenjen mali cenovni korak. Korisnik sistema, u svakom krugu nadmetanja u kojem se primenjuje mali cenovni korak, mora da ponudi ugovaranje najmanje one količine kapaciteta koju je ponudio u krugu nadmetanja iz stava 14. ovog člana.
Aukcija se završava ukoliko je ukupna potražnja svih korisnika sistema veća od kapaciteta ponuđenog u krugu nadmetanja po ceni koja je jednaka ceni iz kruga nadmetanja iz stava 15. ovog člana umanjenoj za jedan mali cenovni korak. Postignuta cena je cena iz kruga nadmetanja iz stava 15. ovog člana, a uspešnim ponudama se smatraju one koje su podnete u krugu nadmetanja iz stava 20. ovog člana.
Operator transportnog sistema objavljuje, sam ili preko platforme iz člana 35. ove uredbe, zbir potražnje svih korisnika sistema na određenoj aukciji, bez odlaganja nakon završetka svakog kruga nadmetanja.
Cena objavljena za krug nadmetanja u kojem se aukcija završila smatra se postignutom cenom na konkretnoj aukciji, osim u slučaju iz stava 16. ovog člana.
Operator transportnog sistema, sam ili preko platforme za rezervaciju kapaciteta iz člana 35. ove uredbe, raspodeljuje kapacitet korisnicima sistema koji su podneli važeće ponude u krugu nadmetanja u kome se primenjivala cena koja se smatra postignutom cenom, u količini iz tih važećih ponuda, i sa tim korisnicima sistema ugovara raspodeljeni kapacitet po postignutoj ceni. Kada se nudi dodatni kapacitet, raspodela dodatnog kapaciteta zavisi od rezultata ekonomskog testa iz člana 21. ove uredbe. Korisnici sistema kojima je raspodeljen kapacitet plaćaju postignutu cenu određene aukcije, koja može da se utvrdi primenom pristupa fiksne cene koja se plaća, odnosno promenjive cene koja se plaća u skladu sa odredbama propisa kojim se uređuju mrežna pravila o harmonizovanim tarifama za transport prirodnog gasa koje uređuju uslove za nuđenje pristupa cene koja se plaća i sve druge naknade koje će se naplaćivati u trenutku kada se koristi kapacitet koji im je raspodeljen.
Nakon završetka svake aukcije objavljuju se konačni rezultati aukcije uključujući i ukupno raspodeljene kapaciteta i postignutu cenu. Korisnici sistema kojima je raspodeljen kapacitet se obaveštavaju o količini kapaciteta koja im je raspodeljena, pri čemu se pojedinačne informacije saopštavaju samo korisniku sistema na koga se te informacije odnose. Kada se raspodeljuje dodatni kapacitet, objavljuju se informacije o rezultatima aukcija za nivo ponude kojim se nudi najveća količina kapaciteta na osnovu koje je ekonomski test iz člana 21. stav 4. ove uredbe bio pozitivan.
Kada se aukcija sa sukcesivno rastućom cenom ne završi do predviđenog početka naredne aukcije, u skladu s kalendarom aukcija, za kapacitet koji se odnosi na isti period, ta aukcija će se završiti bez raspodele kapaciteta u kom slučaju se kapacitet nudi na sledećoj odgovarajućoj aukciji.
Algoritam aukcije po jedinstvenoj ceni
Kada se primenjuje algoritam aukcije po jedinstvenoj ceni, korisnici sistema u jednom krugu nadmetanja podnose ponude za količinu kapaciteta, navodeći i cenu po kojoj su spremni da ugovore tu količinu kapaciteta.
Tokom trajanja aukcije korisnici sistema imaju pravo da predaju najviše deset međusobno odvojenih ponuda. Svaka ponuda se tretira nezavisno od ostalih ponuda. Izmena odnosno povlačenje ranije predate ponude može se izvršiti najkasnije do završetka aukcije.
U ponudi iz stava 1. ovog člana korisnik sistema obavezno navodi:
1) identitet korisnika sistema koji podnosi ponudu;
2) zahtevanu tačku interkonekcije i smer transporta prirodnog gasa;
3) standardni kapacitetni proizvod koji korisnik sistema namerava da ugovori u zahtevanom kapacitetu;
4) količina kapaciteta koju korisnik sistema namerava da ugovori za odgovarajući standardni kapacitetni proizvod koja je jednaka ili manja od kapaciteta ponuđenog na predmetnoj aukciji;
5) minimalna količina kapaciteta za odgovarajući standardni kapacitetni proizvod koju korisnik sistema prihvata da ugovori u skladu sa algoritmom iz ovog člana, u slučaju da korisniku sistema nije raspodeljena količina kapaciteta iz tačke 4) ovog stava;
6) cena po kojoj se podnosi ponuda, koju je korisnik sistema spreman da plati za kapacitet za koji podnosi ponudu, a koja ne može biti manja od rezervne cene primenjive na odgovarajući standardni kapacitetni proizvod. Ponude učinjene po ceni koja je niža od rezervne cene se ne prihvataju.
Operator transportnog sistema rangira sve ponude koje se odnose na standardni kapacitetni proizvod prema kriterijumu najveće ponuđene cene, tako da ponuda sa najvećom cenom bude prvorangirana.
Sve preostale ponude u trenutku zatvaranja kruga nadmetanja obavezuju korisnike sistema kojima je raspodeljena najmanje minimalna količina zahtevanog kapaciteta iz stava 3. tačka 5) ovog člana.
Nakon rangiranja ponuda u skladu sa stavom 4. ovog člana, kapacitet se raspodeljuje po ponudama uzimajući u obzir njihovo rangiranje. Uspešnim se smatraju sve ponude kojima je kapacitet raspodeljen. Nakon raspodele kapaciteta ponudama po rangu kojima može da se raspodeli kapacitet iz stava 3. tačka 4) ovog člana, preostali neraspodeljeni kapacitet se raspodeljuje u skladu sa st. od 7. do 10. ovog člana.
Ako je količina kapaciteta koju je jedan korisnik sistema ponudio za ugovaranje veća od preostalog neraspodeljenog kapaciteta, tom korisniku sistema se raspodeljuje kapacitet koji je jednak preostalom neraspodeljenom kapacitetu, osim u slučaju iz stava 9. ovog člana.
Ako dve odnosno više ponuda navode istu cenu, a količina kapaciteta zahtevanog u tim ponudama u zbiru bude veća od preostalog neraspodeljenog kapaciteta, preostala neraspodeljena količina kapaciteta biće raspodeljena proporcionalno količinama kapaciteta zahtevanim u svakoj takvoj ponudi, osim u slučaju iz stava 9. ovog člana.
Ako količina koja se može raspodeliti korisniku sistema u skladu sa st. 7. i 8. ovog člana manja od minimalne količine kapaciteta iz stava 3. tačka 5) ovog člana, tom korisniku sistema se ne raspodeljuje kapacitet i vrši se u skladu sa st. od 6. do 8. ovog člana, raspodela preostalog neraspodeljenog kapaciteta između slabije rangiranih ponuda kojima se može raspodeliti najmanje minimalna količina kapaciteta iz stava 3. tačka 5) ovog člana.
Nakon raspodele celokupnog neraspodeljenog kapaciteta, ponude kojima nije raspodeljen kapacitet se smatraju neprihvaćenim.
Postignuta cena se određuje kao cena najniže uspešne ponude ukoliko je potražnja veća od ponude učinjene po rezervnoj ceni. U svim ostalim slučajevima postignuta cena je jednaka rezervnoj ceni.
Korisnici sistema kojima je raspodeljen kapacitet plaćaju postignutu cenu na konkretnoj aukciji, koja može da bude utvrđena primenom pristupa fiksne cene koja se plaća, odnosno promenjiva cena koja se plaća u skladu sa odredbama propisa kojim se uređuju mrežna pravila o harmonizovanim tarifama za transport prirodnog gasa koje uređuju uslove za nuđenje pristupa cene koja se plaća i sve druge naknade koje se budu naplaćivale u trenutku kada se koristi kapacitet koji im je raspodeljen.
IV SPAJANJE KAPACITETA NA TAČKAMA INTERKONEKCIJE
Susedni operatori transportnog sistema zajedno nude kao spojene kapacitetne proizvode celokupan kapacitet koji je u istoj količini raspoloživ na obe strane tačke interkonekcije.
Kapacitet iz stava 1. ovog člana može biti raspoloživ neprekidni kapacitet odnosno dodatni kapacitet.
Operatori transportnog sistema nude spojene kapacitetne proizvode kao relevantni standardni kapacitetni proizvod, na platformi za rezervaciju kapaciteta iz člana 35. ove uredbe i u skladu sa primenjivim postupkom raspodele kapaciteta iz čl. od 4. do 7. ove uredbe.
Kapacitet iz stava 1. ovog člana ugovara se na jednoj aukciji po tački interkonekcije.
Korisnike sistema obavezuju ugovori o transportu koji su zaključili sa svakim operatorom transportnog sistema.
Kada na jednoj strani tačke interkonekcije postoji više raspoloživog neprekidnog kapaciteta nego na drugoj strani, operator transportnog sistema sa većim raspoloživim neprekidnim kapacitetom nudi takav višak kapaciteta korisnicima sistema kao nespojeni kapacitet, u skladu sa kalendarom aukcija i sledećim pravilima:
1) ako je zaključen ugovor o transportu za nespojeni kapacitet na drugoj strani tačke interkonekcije, kapacitet se može ponuditi kao nespojeni kapacitet najviše u količini jednakoj količini iz postojećeg ugovora o transportu na drugoj strani tačke interkonekcije i najduže za period koji je jednak periodu na koji je zaključen ugovor o transportu na drugoj strani tačke interkonekcije;
2) ako nije zaključen ugovor o transportu za nespojeni kapacitet na drugoj strani tačke interkonekcije, nudi se maksimalno na vremenski period od jedne godine.
Korisnik sistema nominuje kapacitet koji je tom korisniku raspodeljen kao nespojeni kapacitet iz stava 6. ovog člana i ovim kapacitetom trguje na sekundarnom tržištu i koristi u skladu sa pravilima o radu transportnog sistema.
Susedni operatori transportnog sistema utvrđuju zajedničku proceduru nominacija za spojeni kapacitet kojom se korisnicima sistema omogućava da nominuju protok njihovog spojenog kapaciteta putem jedne nominacije.
Kapacitetom koji je raspodeljen kao spojeni kapacitet može se trgovati na sekundarnom tržištu samo kao spojenim kapacitetom.
Kada dve odnosno više tačaka interkonekcije povezuju ista dva susedna ulazno-izlazna sistema, susedni operatori tih transportnih sistema nude raspoložive kapacitete na tačkama interkonekcije na jednoj virtuelnoj tački interkonekcije. U slučaju kada je uključeno više od dva operatora transportnog sistema zato što više od jednog operatora transportnog sistema nudi kapacitet u jednom ili oba ulazno-izlazna sistema, virtuelna tačka interkonekcije mora obuhvatati sve operatore transportnih sistema u onoj meri u kojoj je to moguće.
Virtuelna tačka interkonekcije uspostavlja se ako su ispunjeni sledeći uslovi:
1) ukupan tehnički kapacitet na virtuelnoj tački interkonekcije je jednak ili veći od zbira tehničkih kapaciteta na svakoj tački interkonekcije koje čine tu virtuelnu tačku interkonekcije;
2) virtuelna tačka interkonekcije olakšava ekonomično i efikasno korišćenje sistema, što podrazumeva, između ostalog, maksimiziranje raspoloživih kapaciteta i njihovu nediskriminatornu i transparentnu raspodelu korisnicima sistema, racionalno investiranje u razvoj sistema, uvažavajući racionalne zahteve korisnika za dodatnim kapacitetom i primenu svih propisanih mehanizama za upravljanje zagušenjima, uključujući sekundarno tržište kapaciteta.
Kada se nude spojeni kapacitetni proizvodi, operator transportnog sistema može da koristi model ugovora koji je dostupan na internet stranici ENTSO-G, u skladu sa propisima.
Spajanje kapaciteta kod već zaključenih ugovora o transportu
Korisnici sistema koji su ugovorne strane u ugovorima o transportu za nespojeni kapacitet na odgovarajućim tačkama interkonekcije nastojaće da postignu sporazum o spajanju kapaciteta na ugovornoj osnovi (u daljem tekstu: "sporazum o spajanju") u skladu sa odredbama člana 19. ove uredbe.
Korisnici sistema iz stava 1. ovog člana i operator transportnog sistema obaveštavaju Agenciju o kapacitetima iz postojećih ugovora o transportu prirodnog gasa koje su dogovorili da koriste kao spojene kapacitete do prestanka ugovora.
Operatori transportnog sistema, na poziv korisnika sistema koji su ugovorne strane u već zaključenim ugovorima o transportu, mogu da učestvuju u pregovorima radi postizanja sporazuma o spajanju.
Ako korisnici sistema postignu sporazum o spajanju, oni bez odlaganja obaveštavaju operatore transportnog sistema na toj tački interkonekcije o svom sporazumu kako bi se sproveo prenos predmetnog kapaciteta u cilju spajanja kapaciteta.
Sporazum o spajanju izvršava se u skladu sa zaključenim ugovorima o transportu.
Nakon izvršenog sporazuma o spajanju, predmetni kapacitet se tretira kao spojeni kapacitet.
Kapacitet spojen izvršavanjem sporazuma o spajanju smatra se ugovorenim u trajanju ne dužem od postojećih ugovora o transportu.
Važenje postojećih ugovora o transportu za nespojene kapacitete ne može biti produženo nakon datuma isteka niti se može zaključiti novi ugovor.
Kapaciteti iz stava 8. ovog člana postaju raspoloživi kapaciteti od datuma isteka ugovora o transportu i predmet su spajanja u skladu sa članom 19. ove uredbe.
Operator transportnog sistema nudi uslugu konverzije kapaciteta korisnicima sistema koji su na jednoj strani tačke interkonekcije ugovorili nespojeni kapacitet, a susedni operator transportnog sistema na drugoj strane te tačke interkonekcije ne nudi količinu nespojenog kapaciteta koja bi odgovarala već ugovorenoj količini nespojenog kapaciteta svakog pojedinačnog korisnika sistema.
Konverzijom kapaciteta iz stava 1. ovog člana korisnik sistema, ugovaranjem godišnjih, kvartalnih odnosno mesečnih kapacitetnih proizvoda za spojeni neprekidni kapacitet na toj tački interkonekcije, zamenjuje svoj nespojeni kapacitet za spojeni kapacitet koji je ugovorio.
Usluga konverzije kapaciteta zasniva se na modelu konverzije koji je utvrđen od strane ENTSO-G, nudi se na nediskriminatornoj osnovi i bez naplate troškova i naknada korisnicima sistema osim eventualne aukcijske premije.
Operator transportnog sistema može uslugu konverzije kapaciteta pružati preko platforme za rezervaciju kapaciteta iz člana 35. ove uredbe.
O korišćenju ove usluge u prethodnoj godini obaveštava se Agencija do 1. marta tekuće godine.
Kada se operatorima transportnog sistema koji učestvuju u postupku za dodatni kapacitet korisnici sistema obavežu na ugovaranje kapaciteta, sprovodi se ekonomski test u skladu sa ovim članom za svaki nivo ponude projekta dodatnog kapaciteta, pri čemu se taj test sastoji od sledećih parametara:
1) sadašnja vrednost preuzetih obaveza korisnika sistema za ugovoreni kapacitet, koja se obračunava kao diskontovani zbir sledećih parametara:
(1) zbir odgovarajućih procenjenih referentnih cena i moguće aukcijske premije i moguće obavezujuće minimalne premije pomnoženo sa količinom ugovorenog dodatnog kapaciteta;
(2) zbir moguće aukcijske premije i moguće obavezujuće minimalne premije pomnožen količinom raspoloživog kapaciteta koji je ugovoren zajedno sa dodatnim kapacitetom;
2) sadašnja vrednost procenjenog uvećanja dozvoljenog odnosno ciljanog prihoda operatora transportnog sistema povezanog sa dodatnim kapacitetom uključenim u odgovarajući nivo ponude, odobrenim od strane Agencije u skladu sa članom 27. stav 5. ove uredbe;
3) faktor f.
Rezultat ekonomskog testa je:
1) pozitivan ako je vrednost parametra iz stava 1. tačka 1) ovog člana najmanje jednaka udelu parametra iz stava 1. tačka 2) ovog člana definisanog faktorom f;
2) negativan ako je vrednost parametra iz stava 1. tačka 1) ovog člana manja od udela parametra iz stava 1. tačka 2) ovog člana definisanog faktorom f.
Operatori transportnog sistema koji učestvuju u aktivnosti dodatnog kapaciteta pokreću projekat dodatnog kapaciteta ako je rezultat ekonomskog testa pozitivan na obe strane tačke interkonekcije za najmanje jedan nivo ponude koji uključuje dodatni kapacitet.
Ako je rezultat ekonomskog testa pozitivan za više od jednog nivoa ponude, operatori transportnog sistema koji učestvuju u postupku dodatnog kapaciteta za nastavak projekta dodatnog kapaciteta do puštanja u pogon upotrebljavaju nivo ponude sa najvećom količinom kapaciteta za koju je dobijen pozitivan rezultat.
Ako je rezultat ekonomskog testa negativan za sve nivoe ponude, postupak za dodatni kapacitet se završava.
Agencija odlukom utvrđuje nivo faktora f za dati nivo ponude koji se koristi za ekonomski test iz člana 21. ove uredbe, uzimajući u obzir sledeće:
1) količinu tehničkog kapaciteta izdvojenu u skladu sa članom 8. st. od 12. do 15. ove uredbe;
2) pozitivne uticaje (eksternalije) projekta dodatnog kapaciteta na tržište odnosno transportni sistem ili na oba;
3) trajanje preuzetih obaveza korisnika sistema za ugovoreni kapacitet kada se uporedi sa ekonomskim vekom imovine;
4) u kolikoj se meri može očekivati da će se potražnja za kapacitetom ostvarenim projektom dodatnog kapaciteta produžiti nakon vremenskog okvira upotrebljenog u ekonomskom testu.
Ako je rezultat ekonomskog testa pozitivan, trošak investicije povezan sa dodatnim kapacitetom odražava se na povećanje dozvoljenog, odnosno ciljanog prihoda u skladu sa važećim propisima.
Objedinjavanje u jedinstveni ekonomski test
Parametri pojedinačnih ekonomskih testova operatora transportnog sistema koji učestvuju u postupku za dodatni kapacitet za dati nivo ponude mogu se objediniti u jedinstveni ekonomski test u cilju olakšanog nuđenja proizvoda spojenog kapaciteta.
Ekonomski test iz stava 1. ovog člana sastoji se od sledećih parametara:
1) sadašnja vrednost preuzetih obaveza korisnika sistema za ugovoreni spojeni kapacitet, koja predstavlja zbir vrednosti utvrđenih u skladu sa članom 21. stav 1. tačka 1) ove uredbe svih operatora transportnog sistema koji učestvuju u postupku za dodatne kapacitete;
2) zbir pojedinačnih sadašnjih vrednosti procenjenog uvećanja dozvoljenog odnosno ciljanog prihoda, operatora transportnog sistema koji učestvuju u postupku za dodatne kapacitete, a koji se odnosi na dodatni kapacitet odgovarajućeg nivoa ponude;
3) faktor f koji određuje udeo parametra iz stava 2. tačka 2) ovog člana koji mora da bude pokriven parametrom iz stava 2. tačka 1) ovog člana i koji omogućava svim operatorima transportnog sistema koji učestvuju u postupku za dodatne kapacitete da pojedinačno pokriju svoje unapred definisane udele u troškovima realizacije projekta dodatnog kapaciteta.
Rezultat sprovođenja ekonomskog testa iz stava 1. ovog člana je pozitivan u slučaju kada je pozitivan rezultat svih ekonomskih testova iz člana 21. ove uredbe, uzimajući u obzir moguću preraspodelu prihoda u skladu sa st. 4. i 5. ovog člana.
Ako bi preraspodela prihoda mogla da dovede do smanjenja nivoa preuzetih obaveza korisnika sistema za ugovoreni kapacitet koji je potreban za pozitivan rezultat ekonomskog testa iz stava 1. ovog člana, operatori transportnog sistema mogu da podnesu Agenciji i susednim regulatornim telima nadležnim za operatore transportnih sistema koji učestvuju u projektu dodatnog kapaciteta zahtev za davanje usaglašenih odobrenje mehanizama za preraspodelu prihoda od dodatnog kapaciteta.
Preraspodela prihoda može se sprovesti:
1) tokom postupka objedinjavanja parametara pojedinačnih ekonomskih testova u jedan ekonomski test;
2) ako je rezultat ekonomskog testa iz stava 1. ovog člana negativan, dok u isto vreme nivo preuzetih obaveza korisnika sistema za ugovorene kapacitete premašuje minimum zahtevan za pokriće pojedinačne sadašnje vrednosti povećanja dozvoljenog odnosno ciljanog prihoda za najmanje jednog od operatora transportnog sistema koji učestvuju u postupku za dodatni kapacitet.
Obaveze u pogledu objavljivanja koje se odnose na ekonomski test
Operator transportnog sistema za projekte dodatnog kapaciteta podnosi Agenciji sledeće informacije za svaki nivo ponude:
1) referentne cene procenjene za vremenski period početne ponude za dodatni kapacitet a koje se koriste za obračunavanje parametara iz člana 21. stav 1. tačka 1) ove uredbe u slučaju primene pojedinačnog ekonomskog testa, odnosno parametara iz člana 23. stav 2. tačka 1) ove uredbe u slučaju primene jedinstvenog ekonomskog testa;
2) parametre utvrđene u članu 21. stav 1. tač. 2) i 3) ove uredbe, u slučaju primene pojedinačnog ekonomskog testa, odnosno u članu 23. stav 2. tač. 2) i 3) ove uredbe, u slučaju primene jedinstvenog ekonomskog testa;
3) ako je primenljivo, raspon nivoa obavezne minimalne u skladu sa odredbama propisa kojim se uređuju mrežna pravila o harmonizovanim tarifama za transport prirodnog gasa koje uređuju raspon obavezne minimalne premije za svaki nivo ponude i tačku interkonekcije koji se primenjuje na prvoj aukciji i eventualno na sledećim aukcijama na kojima se nudi dodatni kapacitet u skladu sa odredbama propisa kojim se uređuju mrežna pravila o harmonizovanim tarifama za transport prirodnog gasa koje uređuju obaveznu minimalnu premiju.
Nakon odobrenja Agencije operator transportnog sistema, u saradnji sa susednim operatorom transportnog sistema, objavljuje informacije utvrđene u stavu 1. ovog člana na način predviđen članom 26. stav 3. ove uredbe.
Operatori transportnog sistema, neposredno nakon početka godišnje aukcije za godišnji kapacitet najmanje svake neparne godine, zajednički vrše ispitivanje tržišne potražnje za dodatnim kapacitetom i sprovode tehničke studije za projekte dodatnih kapaciteta za njihove zajedničke tačke interkonekcije.
Operator transportnog sistema, u saradnji sa susednim operatorom transportnog sistema, priprema zajednički izveštaj o ispitivanju tržišne potražnje, najkasnije osam nedelja nakon početka godišnje aukcije za godišnji kapacitet u godini u kojoj vrši ispitivanje tržišne potražnje.
Izveštaj o ispitivanju tržišne potražnje obuhvata sve tačke interkonekcije najmanje na jednoj granici ulazno-izlaznog sistema i ocenjuje moguću potražnju za dodatnim kapacitetom svih korisnika sistema u skladu sa stavom 9. ovog člana navodeći informaciju o tome da li se započinje sa projektom dodatnog kapaciteta.
Operator transportnog sistema dužan je da na svojoj internet stranici objavi Izveštaj o ispitivanju tržišne potražnje na srpskom jeziku i na engleskom jeziku, najkasnije 16 nedelja nakon početka godišnje aukcije za godišnji kapacitet u godini u kojoj vrši ispitivanje tržišne potražnje.
Operator transportnog sistema, u saradnji sa operatorom transportnog sistema Potpisnice, odnosno Mađarske, priprema izveštaj o ispitivanju tržišne potražnje korišćenjem standardnog obrasca utvrđenog od strane ENTSO-G.
Ukoliko korisnici sistema iskažu zainteresovanost za dodatni kapacitet u roku od osam nedelja od početka godišnje aukcije za godišnje kapacitete u parnoj godini, operatori transportnog sistema, u saradnji sa operatorom sistema Potpisnice, odnosno Mađarske, mogu da se dogovore da sprovedu ispitivanje tržišne potražnje i u parnoj godini ako se:
1) postupak propisan u čl. od 25. do 29. ove uredbe može završiti pre početka sledećeg ciklusa ispitivanja tržišne potražnje iz stava 1. ovog člana i
2) poštuje kalendar aukcija.
Operatori transportnog sistema, u saradnji sa operatorom sistema Potpisnice, odnosno Mađarske, tokom ispitivanja tržišne potražnje, razmatraju indikatore neobavezujuće potražnje koji su podneti najkasnije osam nedelja nakon početka godišnje aukcije za godišnje kapacitete.
Operatori transportnog sistema mogu da, tokom ispitivanja tržišne potražnje, razmotre i indikatore neobavezujuće potražnje koji su podneti nakon isteka roka iz stava 7. ovog člana ili da ih uključe u sledeće ispitivanje tržišne potražnje.
Indikatori neobavezujuće potražnje iz st. 7. i 8. ovog člana sadrže naročito sledeće informacije:
1) dva odnosno više susednih ulazno-izlaznih sistema među kojima se iskazuje potražnja za dodatnim kapacitetima - na jednoj ili obe strane tačke interkonekcije - i zahtevani smer transporta gasa;
2) gasnu godinu (godine) na koju se odnosi zahtev za dodatnim kapacitetom;
3) količinu kapaciteta zahtevanu između odgovarajućih ulazno-izlaznih sistema;
4) informacije o indikatorima neobavezujuće potražnje koje su podnete odnosno koje će biti podnete drugim operatorima transportnog sistema u slučaju kada su ti indikatori međusobno povezani kao što je potražnja za kapacitetima na više povezanih tačaka interkonekcije.
Korisnici sistema navode da li njihova potražnja zavisi od bilo kog uslova u vezi sa informacijama iz stava 9. ovog člana.
Operator transportnog sistema odgovara na indikatore neobavezujuće potražnje u roku od 16 nedelja nakon početka godišnje aukcije za godišnji kapacitet odnosno u roku od osam nedelja od prijema indikatora potražnje u skladu sa stavom 8. ovog člana. Odgovor sadrži minimum sledeće informacije o tome:
1) da li operator transportnog sistema može da razmotri iskazanu potražnju u tekućem postupku;
2) ako je reč o indikatorima potražnje iz stava 8. ovog člana, da li su ti indikatori potražnje dovoljni za razmatranje pokretanja postupka za dodatni kapacitet u skladu sa stavom 6. ovog člana;
3) u kom se izveštaju o ispitivanju tržišne potražnje, u skladu sa stavom 4. ovog člana, iskazana potražnja procenjuje ako se iskazana potražnja ne može razmotriti na osnovu stava 11. tač. 1) ili 2) ovog člana, pri čemu se razlozi moraju obrazložiti.
Operator transportnog sistema, po prethodnom odobrenju Agencije, ima pravo da od korisnika sistema naplati naknadu za nestandardnu uslugu u vezi sa direktnim troškovima povezanim sa ispitivanjem indikatora neobavezujuće potražnje.
Iznos naknade iz stava 12. ovog člana operator transportnog sistema objavljuje na svojoj internet stranici.
Operator transportnog sistema iznos naknade iz stava 12. ovog člana vraća korisniku sistema ako je ekonomski test pozitivan za najmanje jedan nivo ponude koji uključuje dodatni kapacitet na odgovarajućoj tački interkonekcije.
U izveštaju o ispitivanju tržišne potražnje uzimaju se u obzir sledeći kriterijumi:
1) da li desetogodišnji plan razvoja transportnog sistema, kada je primenjivo, utvrđuje nedostatak kapaciteta zbog kojeg neka regija neće biti u potpunosti snabdevena u razumnom scenariju najveće potražnje i da li bi se nuđenjem dodatnog kapaciteta na toj tački interkonekcije mogao ukloniti nedostatak kapaciteta, odnosno da li je u desetogodišnjem planu razvoja transportnog sistema utvrđen konkretan i trajni zahtev za fizičkim transportom;
2) da li, iz razloga što su svi kapaciteti ugovoreni, nijedan godišnji standardni kapacitetni proizvod koji povezuje dva susedna ulazno-izlazna sistema nije raspoloživ na godišnjoj aukciji za godišnji kapacitet za godinu u kojoj bi se dodatni kapacitet mogao ponuditi prvi put i za tri sledeće godine;
3) da li su korisnici sistema podneli indikatore neobavezujuće potražnje kojima su tražili dodatni kapacitet za neprekidan niz godina, a sva druga ekonomski efikasna sredstva za maksimizaciju raspoloživosti postojećeg kapaciteta su iscrpljena.
Izveštaj o ispitivanju tržišne potražnje mora da sadrži naročito sledeće informacije:
1) zaključak o tome da se pokreće projekat dodatnog kapaciteta;
2) zbirne indikatore neobavezujuće potražnje primljene najkasnije osam nedelja od početka godišnje aukcije za godišnji kapacitet u godini objavljivanja odgovarajućeg izveštaja o ispitivanju tržišne potražnje;
3) zbirne indikatore neobavezujuće potražnje koji su podneti nakon roka iz stava 7. ovog člana tokom prethodnog postupka za dodatni kapacitet, ako ti indikatori potražnje nisu bili uzeti u obzir u prethodnom ispitivanju tržišne potražnje;
4) zbirne indikatore neobavezujuće potražnje koji su podneti u skladu sa stavom 8. ovog člana ukoliko su ih operatori transportnog sistema uzeli u obzir u tekućem ispitivanju tržišne potražnje;
5) procenu očekivane količine, smera i dužine trajanja potražnje za dodatnim kapacitetima na svim tačkama interkonekcije sa svakim ulazno-izlaznim sistemom ili interkonektorima;
6) zaključak da li će biti pripremljene tehničke studije za projekte dodatnog kapaciteta, uz navođenje tačaka interkonekcije i očekivanih nivoa potražnje na koje se odnose;
7) indikativne rokove za projekat dodatnog kapaciteta, tehničke studije i konsultacije iz člana 26. stav 3. ove uredbe;
8) zaključak o tome koje naknade operator transportnog sistema namerava da naplati, u skladu sa stavom 12. ovog člana;
9) vrste i, ako su dostupni, zbir indikatora uslovne potražnje u skladu sa stavom 10. ovog člana;
10) način na koji operatori transportnog sistema nameravaju da primene član 11. stav 3. ove uredbe u pogledu ograničenja broja godina koje se nude na godišnjoj aukciji za godišnji kapacitet tokom postupka dodatnih kapaciteta.
Operator transportnog sistema i Agencija objavljuju i redovno ažuriraju podatke o licima za kontakt u vezi sa pokrenutim projektima dodatnog kapaciteta prilikom objavljivanja izveštaja o ispitivanju tržišne potražnje u periodu trajanja projekta.
Operatori transportnog sistema započinju fazu projektovanja dan nakon objavljivanja izveštaja o ispitivanju tržišne potražnje pod uslovom da se u izveštaju o ispitivanju tržišne potražnje utvrdi potražnja za dodatnim kapacitetom.
Operatori transportnog sistema aktivni na odgovarajućoj tački interkonekcije sprovode tehničke studije za projekte dodatnog kapaciteta u cilju izrade projekta dodatnog kapaciteta i usklađivanja nivoa ponude na osnovu tehničke izvodljivosti i izveštaja o ispitivanju tržišne potražnje.
Operatori transportnog sistema koji učestvuju u projektu dodatnog kapaciteta, najkasnije 12 nedelja nakon početka faze projektovanja, sprovode zajedničke javne konsultacije o nacrtu projekta na srpskom i engleskom jeziku, u trajanju od najmanje jednog meseca, a najviše dva meseca. U ovom postupku operatori transportnog sistema preduzimaju sve razumne korake kako bi osigurali prekograničnu koordinaciju.
Konsultacije obuhvataju naročito sledeće elemente:
1) opis projekta dodatnog kapaciteta, uključujući procenu troškova;
2) nivoe ponude za proizvode spojenog kapaciteta na tački interkonekcije;
3) prema potrebi, alternativni mehanizam raspodele, koji operator transportnog sistema predlaže na osnovu primljenih indikatora uslovne potražnje, uz obrazloženje za njegovu primenu;
4) okvirni rokovi za projekt dodatnog kapaciteta;
5) opšti uslovi koje korisnici sistema moraju da prihvate u cilju učestvovanja i pristupa kapacitetu u obavezujućoj fazi raspodele kapaciteta u okviru postupka za dodatni kapacitet, uključujući sva sredstva obezbeđenja koje su korisnici sistema dužni da daju, kao i ugovorna rešenja za rešavanje mogućih kašnjenja u obezbeđivanju kapaciteta odnosno za događaje koji odlažu sprovođenje projekta odnosno dovode do njegove obustave;
6) elemente IND (odnos vrednosti odabranog indeksa u vreme korišćenja i njegove vrednosti u vreme kad se proizvod ponudi na aukciji) i RP (premija za rizik koja odražava koristi od izvesnosti u pogledu nivoa tarifa za transport, a koja ne sme biti manja od nula) utvrđene propisom kojim se uređuju mrežna pravila o harmonizovanim tarifama za transport prirodnog gasa kojima se uređuje obračun cene koja se plaća na tačkama interkonekcije ako se za projekt dodatnog kapaciteta primenjuje pristup fiksne cene koja se plaća;
7) nivo obaveza korisnika sistema, iskazan kao procena faktora f iz člana 22. ove uredbe, koji je, nakon konsultacija sa operatorom transportnog sistema, predložen i odobren od strane Agencije;
8) bilo koji dodatni indikator potražnje primljen u skladu sa članom 25. stav 8. ove uredbe;
9) da li postoji verovatnoća da bi dodatni kapacitet mogao da uzrokuje trajan i značajan pad korišćenja druge neamortizovane gasne infrastrukture u istom ulazno-izlaznom sistemu ili susednim sistemima ili duž iste transportne rute za prirodni gas.
Operator transportnog sistema sarađuje sa Agencijom i operatorima transportnog sistema koji učestvuju u projektu dodatnog kapaciteta i regulatornim telima nadležnim za te operatore, u cilju utvrđivanja usklađenih nivoa ponude kako bi se dodatni kapacitet nudio kao proizvodi spojenog kapaciteta.
Predlog projekta i utvrđeni usklađeni nivoi ponude uzimaju u obzir rezultate konsultacija iz stava 3. ovog člana.
Nakon konsultacija i završetka faze projektovanja za projekat dodatnog kapaciteta u skladu sa članom 26. ove uredbe operatori transportnog sistema koji su uključeni u projekat podnose predlog projekta za projekt dodatnog kapaciteta Agenciji.
Agencija daje saglasnost na predlog projekta iz stava 1. ovog člana nakon konsultacija sa susednim regulatornim telom.
Operatori transportnog sistema koji su uključeni u projekat dodatnog kapaciteta objavljuju predlog projekta na srpskom i engleskom jeziku.
Predlog projekta naročito sadrži sledeće informacije:
1) sve nivoe ponude, koji odražavaju raspon očekivane potražnje za dodatnim kapacitetom na odgovarajućim tačkama interkonekcije, kao rezultat postupaka propisanih u članu 25. i članu 26. stav 3. ove uredbe i;
2) opšte uslove koje korisnici sistema moraju da prihvate u cilju učestvovanja i pristupa kapacitetu u obavezujućoj fazi raspodele kapaciteta u okviru postupka za dodatni kapacitet, uključujući sva sredstva obezbeđenja koje su korisnici sistema dužni da daju, kao i ugovorna rešenja za rešavanje mogućih kašnjenja u obezbeđivanju kapaciteta odnosno za događaje koji odlažu sprovođenje projekta odnosno dovode do njegove obustave;
3) vremenski period za sprovođenje projekta dodatnog kapaciteta, uključujući sve izmene nakon konsultacija iz člana 26. stava 3. ove uredbe i mere za sprečavanje kašnjenja i ublažavanje uticaja kašnjenja;
4) parametre utvrđene u članu 21. stav 1. ove uredbe;
5) da li postoji potreba da se izuzetno produži vremenski period za ugovaranje kapaciteta za dodatni period iz člana 29. stav 2. ove uredbe;
6) prema potrebi, predloženi alternativni mehanizam raspodele uz obrazloženje za njegovu primenu u skladu sa članom 29. stav 3. ove uredbe, kao i uslovi odobreni od strane operatora transportnog sistema za obavezujuću fazu u skladu sa članom 29. stav 7. ove uredbe;
7) elemente utvrđene propisom kojim se uređuju mrežna pravila o harmonizovanim tarifama za transport prirodnog gasa kojima se uređuje obračun cene koja se plaća na tačkama interkonekcije ako se za projekat dodatnog kapaciteta primenjuje fiksna cena koja se plaća.
U roku od šest meseci od prijema predloga kompletnog projekta od strane poslednjeg nadležnog regulatornog tela, Agencija u saradnji sa nadležnim regulatornim telima objavljuje usaglašenu odluku o predlogu projekta iz stava 1. ovog člana sa obrazloženjem na srpskom jeziku i, ukoliko je moguće, na engleskom jeziku. Agencija i nadležna regulatorna tela međusobno informišu jedna druge o prijemu predloga projekta i njegovoj potpunosti u cilju utvrđivanja početka šestomesečnog perioda.
Pre donošenja odluke, Agencija razmenjuje mišljenja sa susednim regulatornim telima, uzimajući u obzir u najvećoj mogućoj meri negativne efekte koje dodatni kapacitet može da ima na konkurenciju i funkcionisanje slobodnog tržišta.
Ukoliko se Agencija protivi podnetom predlogu projekta, o tome bez odlaganja obaveštava druga nadležna regulatorna tela, kako bi sva nadležna regulatorna tela preduzela sve razumne korake u cilju međusobne saradnje i postizanja zajedničkog dogovora.
Ukoliko Agencija i nadležna regulatorna tela ne postignu dogovor o predloženom alternativnom mehanizmu raspodele u roku od šest meseci iz stava 5. ovog člana, Nadležno telo u skladu sa članom 76. stav 2. Ugovora o osnivanju Energetske zajednice odlučuje o tome koji će se alternativni mehanizam raspodele primeniti, nakon primene postupka propisanog članom 6. stav 4. ove uredbe.
Nakon objavljivanja usaglašene odluke iz stava 5. ovog člana, a najkasnije dva meseca pre nuđenja dodatnog kapaciteta na godišnjoj aukciji za godišnji kapacitet, operatori transportnog sistema zajednički objavljuju obaveštenje na srpskom jeziku i engleskom jeziku koje uključuje naročito sledeće informacije:
1) informacije iz stava 4. ovog člana kako su ih odobrila nadležna regulatorna tela;
2) model ugovora koji se odnosi na ponuđeni kapacitet.
Operatori transportnog sistema koji učestvuju u postupku dodatnih kapaciteta, nakon preduzimanja koraka iz člana 26. ove uredbe, nude dodatni kapacitet zajedno sa odgovarajućim raspoloživim kapacitetom, na godišnjoj aukciji za godišnji kapacitet kao standardni proizvod spojenih kapaciteta primenom algoritma aukcija sa sukcesivno rastućim cenama iz člana 17. ove uredbe i u skladu sa članom 8. st. od 12. do 14. ove uredbe i članom 19. ove uredbe.
Aukcije za odgovarajuće nivoe ponude se održavaju istovremeno i međusobno nezavisno, u skladu sa članom 17. ove uredbe i uzimajući u obzir član 8. stav 3. ove uredbe. Na aukciji se nude samo usklađeni nivoi ponude.
Kako bi se smanjile moguće aukcijske premije i dobio pozitivan rezultat ekonomskog testa za najviši mogući nivo ponude, nova aukcija može se započeti samo jednom i isključivo ako:
1) su pre početka aukcija iz stava 2. ovog člana postojala najmanje dva nivoa ponude koje su utvrdili operatori transportnog sistema;
2) je najmanje jedan nivo ponude bio neuspešan i uzrokovao negativan rezultat ekonomskog testa;
3) je na osnovu sledećeg nižeg nivoa ponude u odnosu na najniži neuspešni nivo ponude dobijen pozitivan rezultat ekonomskog testa i aukcija se završila sa aukcijskom premijom najmanje za jedan godišnji standardni kapacitetni proizvod.
Ukoliko su uslovi iz stava 3. ovog člana ispunjeni, nova aukcija može biti pokrenuta po najnižem neuspešnom nivou ponude iz stava 3. tačka 2) ovog člana.
Ako rezultat ekonomskog testa nove aukcije ne bude pozitivan, rezultati raspodele aukcije iz stava 3. tačka 3) ovog člana imaju prednost u skladu sa članom 17. st. 20. i 21. ove uredbe.
Načela alternativnog mehanizma raspodele
Alternativni mehanizam raspodele obuhvata vremenski period od najviše 15 godina od početka operativnog rada.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, ako ekonomski test ne daje pozitivan rezultat na osnovu ugovaranja kapaciteta za period od 15 godina, Agencija može da produži vremenski period iz stava 1. ovog člana za najviše pet godina.
Agencija daje saglasnost na primenu alternativnog mehanizma raspodele kapaciteta, nakon konsultacija sa susednim regulatornim telima.
Agencija saglasnost iz stava 3. ovog člana daje u postupku davanja saglasnosti na predlog projekta iz člana 27. stav 5. ove uredbe, pod uslovom da se, na osnovu ispitivanja tržišne potražnje u skladu sa članom 25. ove uredbe, odnosno na osnovu konsultacija iz člana 26. stav 3. ove uredbe može zaključiti da aukcija sa sukcesivno rastućom cenom nije prikladna i ako projekat dodatnog kapaciteta ispunjava sledeća dva uslova:
1) projekt dodatnog kapaciteta obuhvata više od dva ulazno-izlazna sistema, a tokom postupka raspodele kapaciteta ponude su date za nekoliko tačaka interkonekcije;
2) ponude su date za kapacitet sa trajanjem dužim od jedne godine.
Mehanizam mora biti transparentan i nediskriminatoran, ali može da omogući davanje prednosti po osnovu dužine trajanja rezervacija ili ponuda za veće količine kapaciteta za godišnji standardni kapacitetni proizvod.
Ako se daje prednost po osnovu dužine trajanja rezervacija odnosno ponuda za veće količine kapaciteta, Agencija, nakon konsultacija sa susednim regulatornim telom, odlučuje o izdvajanju kapaciteta jednakog najmanje 10% i najviše 20% tehničkog kapaciteta na svakoj tački interkonekcije, u slučaju iz člana 8. stav 12. ove uredbe. Tako izdvojen kapacitet nudi se u skladu sa članom 8. stav 11. ove uredbe.
U slučaju alternativnog mehanizma raspodele, korisnici sistema mogu podneti obavezujuće uslovne ponude za ugovaranje kapaciteta koje uslovljavaju jednim odnosno većim brojem uslova koje operatori transportnog sistema predvide u odobrenom predlogu projekta u skladu sa članom 27. stav 1. ove uredbe, pri čemu ti uslovi mogu biti:
1) povezivanje obaveza po osnovu ponude sa obavezama na drugim tačkama interkonekcije ili isključivanje takvih obaveza;
2) obavezivanje za niz različitih godišnjih standardnih kapacitetnih proizvoda na tački interkonekcije;
3) raspodela određene ili minimalne količine kapaciteta.
Kada se primenjuje alternativni mehanizam raspodele kapaciteta ne primenjuje se član 8. st. od 1. do 11, čl. od 11. do 18, član 19. stav 3. i član 35. ove uredbe, osim ako Agencija u saradnji sa susednim regulatornim telom ne zahteva njihovu primenu.
Raspodela prekidnih kapaciteta
Operator transportnog sistema nudi standardne kapacitetne proizvode za prekidni kapacitet u trajanju dužem od jednog dana samo ukoliko je odgovarajući mesečni, kvartalni odnosno godišnji standardni kapacitetni proizvod za neprekidni kapacitet bio ugovoren po aukcijskoj premiji, odnosno ako je bio rasprodat, odnosno ako nije ni bio ponuđen.
Operator transportnog sistema nudi dnevni kapacitetni proizvod za prekidni kapacitet u oba smera na tačkama interkonekcije na kojima je odgovarajući standardni kapacitetni proizvod za neprekidni kapacitet bio rasprodat dan unapred odnosno kada nije ni bio ponuđen. Na jednosmernim tačkama interkonekcije na kojima se neprekidni kapacitet nudi samo u jednom smeru operator transportnog sistema nudi najmanje dnevni proizvod za prekidni kapacitet u suprotnom smeru.
Nuđenje prekidnog kapaciteta ne sme negativno da utiče na količine neprekidnog kapaciteta koji se nudi. Operator transportnog sistema ne može da izdvoji kapacitet koji se može ponuditi kao neprekidni kapacitet kako bi ga nudio kao prekidni kapacitet.
Ako se nude i drugi prekidni kapacitetni proizvodi pored dnevnih, ti kapacitetni proizvodi se nude u istoj dužini trajanja kao i standardni kapacitetni proizvodi za neprekidni kapacitet.
Prekidni kapacitetni proizvodi se nude i raspodeljuju primenom postupka aukcije.
Izuzetno od stava 5. ovog člana, unutar-dnevni prekidni kapacitet raspodeljuje se primenom prekomernih nominacija.
Unutar-dnevni prekidni kapacitet raspodeljuje se samo ukoliko je neprekidni tehnički ili dodatni kapacitet rasprodat.
Za godišnje aukcije za godišnji kapacitet, sve godišnje aukcije kvartalnog kapaciteta i sve periodične aukcije mesečnog kapaciteta nedelju dana pre početka aukcije operator transportnog sistema obaveštava korisnike sistema o količini prekidnog kapaciteta koja se nudi.
Prekidni kapacitet se raspodeljuje u posebnoj aukciji nakon što je raspodeljen neprekidni kapacitet iste dužine, a pre početka aukcije za neprekidni kapacitet sa kraćim trajanjem.
Aukcije za prekidni kapacitet se obavljaju u skladu s istim principima i vremenskim rasporedima koji se primenjuju za neprekidni kapacitet.
Tačni datumi aukcija za prekidne kapacitete utvrđuju se u kalendaru aukcija.
Ako se aukcija neprekidnog kapaciteta ne završi na dan kada je planiran početak aukcija prekidnog kapaciteta, aukcije prekidnog kapaciteta počinju najkasnije sledećeg radnog dana nakon završetka odgovarajućih aukcija neprekidnog kapaciteta.
U slučaju iz stava 12. ovog člana operator transportnog sistema objavljuje u skladu sa pravilima o radu transportnog sistema svaku promenu ponuđenih količina najmanje 12 sati pre početka odgovarajuće aukcije prekidnog kapaciteta.
Minimalni rokovi za najavu prekida
Prekidni kapaciteti imaju minimalne rokove za najavu prekida koje sporazumno određuju susedni operatori transportnih sistema.
Podrazumevani minimalni rok za najavu prekida za određeni gasni sat iznosi 45 minuta od početka ciklusa renominacije za taj gasni sat.
Operator transportnog sistema može da se sporazume sa susednim operatorom transportnog sistema da skrati standardni minimalni rok za najavu prekida.
Sporazum iz stava 3. ovog člana zaključuje se uz saglasnost Agencije koja se daje nakon razmene mišljenja sa susednim regulatornim telom.
Operator transportnog sistema koji inicira prekid prekidnog kapaciteta obaveštava odgovarajućeg susednog operatora transportnog sistema. Susedni operatori transportnog sistema obaveštavaju bez odlaganja korisnike sistema na koje ovaj prekid ima uticaj, vodeći računa o pouzdanosti podataka.
Redosled prekida se određuje na osnovu trenutka zaključenja ugovora o transportu na prekidnoj osnovi, ukoliko ukupne nominacije prevazilaze maksimalan protok prirodnog gasa za određenu tačku interkonekcije.
U slučaju prekida, ugovor o transportu po osnovu koga je pružanje usluge transporta počelo kasnije se prekida pre ugovora o transportu po osnovu koga je pružanje usluge transporta počelo ranije.
Ako su nakon aktivnosti iz stava 2. ovog člana dve odnosno više nominacija rangirane jednako u redosledu prekida, primeniće se proporcionalno umanjenje tih nominacija.
Operator transportnog sistema u saradnji sa susednim operatorom transportnog sistema implementira i koordiniše zajedničke aktivnosti i procedure propisane u ovom članu odvojeno za svaku pojedinačnu tačku interkonekcije, kako bi se uzele u obzir razlike između različitih usluga prekidnih kapaciteta unutar Energetske zajednice.
Operator transportnog sistema utvrđuje razloge za prekide u pravilima o radu transportnog sistema odnosno u ugovoru o transportu prekidnog kapaciteta.
Razlozi za prekide naročito uključuju kvalitet gasa, pritisak, temperaturu, scenarije protoka, korišćenje ugovora o transportu za neprekidni kapacitet, održavanje, uzgasna ili nizgasna ograničenja, obaveze prema pružaocima javnih usluga i upravljanje kapacitetima koji proizlaze iz postupaka upravljanja zagušenjem.
VII PLATFORME ZA REZERVACIJU KAPACITETA
Platforme za rezervaciju kapaciteta
Operatori transportnog sistema nude kapacitet putem jedne odnosno ograničenog broja zajedničkih internet platformi za rezervaciju/ugovaranje kapaciteta ("platforma za rezervaciju kapaciteta").
Platformom za rezervaciju kapaciteta iz stava 1. ovog člana upravljaju operatori transportnog sistema odnosno operator platforme.
Kada platformom za rezervaciju kapaciteta upravlja operator platforme, ona u odnosu prema korisniku sistema postupa u ime i za račun operatora transportnog sistema.
Zajedničke platforme za rezervaciju kapaciteta iz stava 1. ovog člana:
1) primenjuju pravila i procedure za nuđenje i raspodelu kapaciteta iz čl. od 8. do 18. ove uredbe;
2) prioritetno uspostavljaju procedure potrebne za nuđenje neprekidnog spojenog kapaciteta, u skladu sa čl. 19. i 20. ove uredbe;
3) omogućavaju korisnicima sistema sekundarnu trgovinu kapacitetima.
Korisnik sistema je dužan da zaključi odgovarajuće ugovore sa operatorom platforme i operatorom transportnog sistema na osnovu kojih, koristeći usluge platforme za rezervaciju kapaciteta, ugovara kapacitet sa operatorom transportnog sistema odnosno vrši sekundarnu trgovinu kapacitetima.
Kapacitet na jednoj tački interkonekcije ili virtuelnoj tački interkonekcije nudi se isključivo na jednoj platformi za rezervaciju kapaciteta.
Operator transportnog sistema može da ponudi kapacitet na različitim tačkama interkonekcije odnosno virtuelnim tačkama interkonekcije putem različitih platformi za rezervaciju kapaciteta.
Operatori transportnog sistema su dužni da postignu sporazum o korišćenju jedne platforme za rezervaciju kapaciteta za nuđenje kapaciteta na obe strane njihovih odgovarajućih tačaka interkonekcije odnosno virtuelnih tačaka interkonekcije.
Agencija, u saradnji sa susednim regulatornim telom, u roku od šest meseci od dana obaveštavanja donosi odluku o platformi za raspodelu kapaciteta koju će operatori transportnog sistema da koriste najduže tri godine. Ukoliko Agencija u saradnji sa susednim regulatornim telom ne izabere jednu platformu za rezervaciju kapaciteta u roku od šest meseci od dana obaveštenja, primenjuje se član 6. stav 5. ove uredbe.
Platformu za rezervaciju kapaciteta koju u skladu sa stavom 9. ovog člana odredi Nadležno telo u skladu sa članom 76. stav 2. Ugovora o osnivanju Energetske zajednice operatori transportnog sistema koristiće najduže tri godine na konkretnoj tački interkonekcije odnosno virtuelnoj tački interkonekcije.
U slučaju iz stava 8. odnosno stava 12. ovog člana operatori transportnog sistema će postići sporazum o korišćenju platforme za rezervaciju kapaciteta najkasnije do isteka perioda od tri godine, a u suprotnom operator transportnog sistema obaveštava o tome Agenciju u skladu sa stavom 8. ovog člana, u kom slučaju se ponavlja postupak iz st. 9. i 10. ovog člana.
Rezultati raspodele dodatnog kapaciteta koji nastaje povećanjem tehničkog kapaciteta objavljuju se na platformi za rezervaciju kapaciteta koja se koristi za aukcije postojećih kapaciteta.
Rezultati raspodele dodatnog kapaciteta koji nastaje izgradnjom novih kapaciteta, objavljuju se na zajedničkoj platformi za rezervaciju kapaciteta koju su sporazumno odredili operatori transportnog sistema u predlogu projekta iz člana 27. ove uredbe.
VIII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Operator transportnog sistema koji samostalno ili na zahtev Agencije, po sprovedenoj javnoj konsultaciji u pravilima o radu transportnog sistema uredi pitanja iz ove uredbe za koja je propisano da o njima prethodno odlučuje ili daje saglasnost Agencija u skladu sa Zakonom, smatraće se da je Agencija o tim pitanjima odlučila odnosno dala saglasnost na pravila o radu transportnog sistema na dan u kome operator transportnog sistema pribavi saglasnost Agencije.
Susedni operatori transportnog sistema su dužni da započnu potrebne analize i uspostave funkcionalne virtuelne tačke interkonekcije iz člana 19. st. 10. i 11. ove uredbe najkasnije do 1. oktobra 2023. godine.
Operator transportnog sistema na zahtev Nadležnog tela u skladu sa članom 76. stav 2. Ugovora o osnivanju Energetske zajednice dostaviće tražene informacije o primeni ove uredbe u roku od devet meseci od dana donošenja ove uredbe.
Operator transportnog sistema objavljuje podatke preko centralne platforme kojom upravlja ENTSO-G najkasnije od dana pristupanja udruženju ENTSO-G.
Operatori transportnog sistema prvo ispitivanje tržišne potražnje iz člana 25. stav 1. ove uredbe sprovode nakon objavljivanja prve aukcije za neprekidne godišnje kapacitete za 2023. godinu.
Ako operator transportnog sistema sa susednim operatorom transportnog sistema ne postigne sporazum iz člana 35. stav 8. ove uredbe u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe, operator transportnog sistema o tome bez odlaganja obaveštava Agenciju.
Operatori transportnog sistema će u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe doneti pravila o radu transportnog sistema u skladu sa ovom uredbom i dostaviti Agenciji na saglasnost.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", osim odredaba člana 20. stav 12. i člana 30. stav 1. ove uredbe koje stupaju na snagu u roku od devet meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.