ODLUKA O UTVRĐIVANJU CRKVE SVETOG ILIJE U MEHOVINAMA ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 139/2022)

1. Crkva Svetog Ilije u Mehovinama sa pokretnim stvarima u njoj koje su od posebnog kulturnog i istorijskog značaja, utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Crkva Svetog Ilije u Mehovinama sa pokretnim stvarima u njoj koje su od posebnog kulturnog i istorijskog značaja (u daljem tekstu: spomenik kulture), nalazi se na teritoriji opštine Vladimirci, u selu Mehovine, na k. p. broj 303, KO Mehovine, u svojini crkvene opštine Mehovine.

Spomenik kulture je podignut 1873. godine u klasicističkom duhu kao jednobrodna, trikonhalna građevina sa oltarskom apsidom na istoku, bočnim pevničkim prostorima, naosom i pripratom sa zvonikom na zapadnoj strani. Fasade su raščlanjene plitkim pilastrima koji povezuje friz slepih arkadica ispod krovnog venca. Zapadni ulaz u hram, kao i oni na severnoj i južnoj strani naglašavaju stupci koji nose zabatni krov. Gradnja crkve bila je poverena "preduzimaču Tasi iz Turske", a na dan njenog osveštavanja opasana je platnom što je bio malo poznat običaj. Na jednostavnoj ikonostasnoj konstrukciji iz 1934. godine nalaze se carske dveri iz prve polovine XIX veka, krst sa predstavom Raspeća i ikone Bogorodice i Jovana Bogoslova koje je naslikao zograf Mihailo Konstantinović 1827. godine kao i prestone ikone iz 1873. godine koje su rad za sada nepoznatog slikara Simeon Tad. Đorđevića.

Ispred ikonostasa su nadgrobne ploče jereja Marka Protića i Grigorija Markovića iz 1853. godine. U severoistočnom delu porte sačuvana je časna trpeza iz 1818. godine koja je pripadala prethodnoj crkvi-brvnari. U severozapadnom delu porte poređani su spomenici poginulih u Balkanskim i Prvom svetskom ratu i među njima spomenik iz 1757. godine. Crkva ima bogatu riznicu u kojoj se čuvaju Plaštanica iz 1827. godine koju je oslikao Janja Moler, srebrni kivot sa česticama moštiju svetitelja iz 1831. godine, prestone ikone Hrista Pantokratora i Bogorodice sa Hristom nastale početkom XIX veka i stare crkvene knjige.

Spomenik kulture poseduje značajnu kulturno-istorijsku vrednost jer svedoči o svim složenim mehanizmima delovanja države, društva i crkvenih vlasti koji su u dugom vremenskom periodu uticali na formiranje sakralne vizuelne prakse u Kneževini Srbiji.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata k.p. broj 300, 301, 299, 304 i 302 KO Mehovine.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, stilskih karakteristika, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika;

2) ažurno praćenje stanja i održavanja konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

4) oslikavanje spoljašnjih i unutrašnjih zidova spomenika kulture dozvoljava se samo prema uslovima i uz nadzor nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;

5) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

6) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i spoljašnjih klima jedinica na fasadama spomenika kulture;

7) instaliranje gromobranskih uređaja i uređaja za zaštitu od požara;

8) korišćenje spomenika kulture kao reprezentativnog objekta u skladu sa njegovom namenom i sadržajem.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji bi svojom namenom, volumenom, visinom i oblikom mogli da ugroze ili degradiraju spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) izgradnja infrastrukture dozvoljava se samo uz prethodno obezbeđenje zaštitnih arheoloških iskopavanja i adekvatne prezentacije nalaza;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

4) zabrana postavljanja vazdušnih, elektro i TT vodova preko zaštićenih parcela, njihovo vođenje izvršiti podzemnim kanalima, uz obavezno vraćanje terena u prvobitno stanje;

5) zabrana skladištenja štetnih materijala i stvaranje deponija;

6) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline u funkciji spomenika kulture.

6. Spisak pokretnih stvari od posebnog kulturnog i istorijskog značaja čini sastavni deo ove odluke i čuva se u Crkvi Svetog Ilije u Mehovinama.

7. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".