ODLUKAO PRISTUPANJU IZRADI PROSTORNOG PLANA GRADA BORA("Sl. list grada Bora", br. 44/2022) |
Pristupa se izradi Prostornog plana grada Bora (u daljem tekstu: Plan).
Granica planskog obuhvata poklapa se sa administrativnom granicom grada Bora.
Uslovi i smernice iz Prostornog plana Republike Srbije
Veći broj odredbi Prostornog plana Republike Srbije (PPRS) odnosi se, direktno ili indirektno, na Plansko područje.
Prostorni razvoj rudarstva. "Timočka eruptivna zona" najznačajnija je u geološko-metalogenetskom pogledu u istočnoj Srbiji, sa dugom tradicijom u eksploataciji bakra u rejonu Bora i Majdanpeka.
Korišćenje poljoprivrednog zemljišta u borskoj oblasti diferencira se na: ravničarsko područje (vinogradarstvu se daje prednost za tržišnu proizvodnju, uz komplementarnu ulogu govedarstva i posebna usmerenja užih lokaliteta na ratarstvo); brdsko područje (voćarstvo kao glavna grana i mešovito stočarstvo kao komplementarna grana, uz posebna usmerenja užih lokaliteta na oblast semenarstva); i planinsko područje (vodeće grane tržišne proizvodnje su pašnjačko stočarstvo i agrošumarstvo, uz posebna usmerenja užih lokaliteta na autohtone sorte voća).
Šumovitost Borskog okruga danas iznosi 46,3%, što je ispod optimalne šumovitosti za ovo područje od 60,0%. Povećanje površina pod šumama predviđeno je na lošijim zemljištima, na prostorima gde je neophodna rekultivacija nakon rudarskih aktivnosti, kao i u zonama gde je neophodna zaštita vazduha od zagađenja. Šume borskog regiona utvrđene su kao dominanta staništa krupne divljači, tako da predstoji prostorno funkcionalno uređenje lovno uzgojnih centara.
U cilju racionalnog korišćenja građevinskog zemljišta i uspostavljanja ekonomski efikasnog i socijalno pravednog sistema upravljanja građevinskim zemljištem, prioriteti su: održiva konverzija poljoprivrednog i šumskog zemljišta u građevinsko; stimulisanje urbane obnove i aktiviranja zapuštenih lokaliteta (brownfields); destimulisanje linearne izgradnje duž važnih saobraćajnica; koordinacija i sinhronizacija upravljanja građevinskim zemljištem; i politike komunalnog opremanja i uređenja naselja.
Prema modelu formiranja funkcionalnih urbanih područja, Bor pripada grupi centara koji će zbog specifične lokacije u mreži naselja i regionalnih specifičnosti imati poseban značaj za dalji razvoj zemlje i biti podržavan i posebnim podsticajnim merama. Pored toga, kao i svi gradovi, bez obzira na svoju lokacionu ili funkcionalnu poziciju i ulogu, mora raditi na podizanju konkurentnosti i atraktivnosti.
Bor je svrstan u industrijske centre srednje veličine (5 000-10 000 zaposlenih), sa planskim usmeravanjem sredstava za izgradnju i komunalno opremanje industrijskih zona i industrijskih parkova u Borskom okrugu, u opštinama Bor, Majdanpek, Negotin i Kladovo.
U razvoju saobraćajne infrastrukture među strateškim prioritetima posle 2014. godine su aktivnosti na: izgradnji autoputa Đerdap 2-Zaječar-Niš, rehabilitaciji i dogradnji državnog puta Markovac-Svilajnac-Despotovac-Bor i izgradnji obilaznice oko Bora. Planirana je, u skladu sa mogućnostima finansiranja, revitalizacija i modernizacija (respektivno elektrifikacija) postojećih regionalnih železničkih pruga Niš-Zaječar-Prahovo i Mala Krsna - Majdanpek-Bor-Rasputnica 2-Vražogrnac. Aerodrom u Boru svrstan je u potencijalne regionalne aerodrome za koji su neophodna ulaganja u poletno-sletnu stazu i radio-navigacionu opremu.
U energetskom sektoru prioritet je povećanje racionalnosti i efikasnosti u oblasti proizvodnje i potrošnje energije. Najveći potencijal za korišćenje obnovljivih izvora energije su: drvna biomasa, obzirom na značajnija šumska područja u odnosu na ostale delove Republike, kao i male hidroelektrane.
U primarne turističke destinacije u Republici izdvojene su Kučajske planine, kao regionalna celina integrisane ponude unutar turističkih klastera i kao destinacija sa manjim učešćem celogodišnje ponude. Brestovačka banja je među banjskim mestima regionalnog značaja. Opština Bor je jedna od 12 najugroženijih područja (hot spots) u Republici, prema stepenu zagađenosti i degradiranosti životne sredine.
U planskom periodu, status proglašenog zaštićenog prirodnog dobra zadržava Lazarev kanjon. Predviđeno je da će na osnovu prethodnih istraživanja i valorizacije, biti definisan status, prostorni obuhvat i režimi zaštite, za sledeća područja: Kučajske planine, Deli Jovan, Stol, Mali Krš i Veliki Krš. Za područje Kučajskih planina predlaže se sticanje međunarodnog statusa zaštite - za upis u Listu rezervata biosfere.
Uslovi i smernice iz Regionalnog Prostornog plana Timočke krajine
Regionalnim prostornim planom definisani su sledeći opšti ciljevi razvoja i uređenja prostora:
- odgovorno upravljanje razvojem, uređenjem i zaštitom prostora u skladu sa realnim potencijalima i ograničenjima prirodnih i stvorenih vrednosti i dugoročnim potrebama ekonomskog i socijalnog razvoja i zaštite životne sredine;
- uravnotežen razvoj na intraregionalnom i interregionalnom nivou, podsticanje privrednog razvoja (poljoprivrede, turizma, energetike, rudarstva i infrastrukture), uređenje plovno-nautičkog koridora Dunava, povećanje dostupnosti područja (planinskih i perifernih delova) i iniciranje transgraničnih programa za prigranična područja; i
- unapređenje kvaliteta života i stvaranje uslova za demografsku obnovu, zadržavanje i podsticanje naseljavanja i povratka stanovništva, posebno u ekonomski zaostale ruralne predele i centre, investiranjem u izgradnju, obnavljanje i održavanje infrastrukture, javnih službi i usluga, očuvanjem i unapređenjem prirodnog i kulturnog nasleđa, razvojem ekonomski isplativih i statusno privlačnih aktivnosti.
U ostvarenju navedenih opštih ciljeva teritorija opštine Bor i njen opštinski centar imaće prvorazrednu i specifičnu ulogu. U tom smislu neophodno je ostvarivanje sledećih posebnih ciljeva od značaja za Opštinu:
- razvoj regionalnih funkcija Bora, kako bi se usporila koncentracija ekonomskih i drugih aktivnosti u najvećim urbanim centrima Republike Srbije i podstakao ekonomski i socijalni razvoj centara nižeg ranga u mreži naselja planskog regiona;
- proizvodno aktiviranje istraženih ležišta bakra i pratećih metala (Borska reka, Cerovo, Čoka Marin), modernizacija, re-inženjering i poboljšanje tehničko-tehnološke i kadrovske opremljenosti rudnika i postrojenja za preradu mineralnih sirovina (između ostalih i u rudniku Veliki Krivelj);
- rekultivacija i revitalizacija zemljišta i objekata oštećenih rudarskim radovima i modernizacija i rekonstrukcija metalurško-hemijskog kompleksa u Boru; revitalizacija i rekultivacija napuštenih površinskih kopova, odlagališta raskrivke, flotacijskih jalovišta i degradiranog zemljišta i podizanje imisionih šuma;
- zaštita i unapređenje kvaliteta vodotokova do propisanih klasa kvaliteta (naročito Borske reke);
- jačanje saobraćajne pozicije Bora, a time i regiona povećanjem konkurentnosti i razvojem vazdušnog saobraćaja, uvođenjem aerodroma "Bor" u sistem komercijalnog vazdušnog saobraćaja.
Planska rešenja uskladiće se sa rešenjima Prostornog plana područja posebne namene eksploatacije mineralnih sirovina na lokalitetu rudnika Čukaru Peki i kao i sa planskim rešenjima Prostornog plana područja posebne namene prirodnog dobra Kučaj - Beljanica.
Principi planiranja, korišćenja, uređenja i zaštite planskog područja
Osnovni principi prostornog razvoja grada su: promocija održivosti razvoja svih ekonomskih (posebno rudarskih) i drugih aktivnosti u prostoru; konzistentnost i usklađenost sa javnim politikama, racionalno korišćenje i očuvanje teritorijalnog kapitala, lokalnog i regionalnog identiteta, zaštita javnog interesa i javnih dobara; prevencija, sanacija, smanjenje i ograničenje zagađivanja životne sredine; inkluzivnost - anticipiranje i participacija širokog kruga aktera i građana u kreiranju i upravljanju promenama u domenu ekonomije, socijalnog razvoja i zaštitu životne sredine; ekonomska opravdanost, socijalna prihvatljivost i prostorno-ekološka predostrožnost u izboru programa i projekata/lokacija; postupnost u primeni principa održivog razvoja; korporativna socijalna i ekološka odgovornost; podsticanje teritorijalne kohezije radi smanjenja prostornih neravnomernosti; energetska efikasnost; unapređenje lokalnog identiteta uz funkcijsku specijalizaciju; povećanje lokalne teritorijalne i ekonomske konkurentnosti, atraktivnosti i pristupačnosti područja; regionalna integrisanost i funkcionalno povezivanje sa susedstvom i širim okruženjem; zaštita i prezentacija prirodne i kulturne baštine; transparentnost u donošenju planskih i investicionih odluka.
Vizija i ciljevi planiranja, korišćenja, uređenja i zaštite planskog područja
Opšti ciljevi razvoja, uređenja i zaštite područja grada Bora jesu:
- funkcionalno integrisanje grada sa okruženjem kroz bolju saobraćajnu, informacionu, ekonomsku i kulturnu povezanost i saradnju;
- obezbeđenje veće integrisanosti područja i povećanje mobilnosti faktora proizvodnje i razvoja racionalnim infrastrukturnim povezivanjem mreže naselja, rekonstrukcijom i poboljšanjem funkcionisanja postojećih infrastrukturnih sistema i mreže javnih službi; prioritetno prostorno integrisanje rudarsko-metalurškog kompleksa sa ostalim delovima privrede i minimiziranje njegovih negativnih efekata na okruženje;
- zaustavljanje dalje degradacije životne sredine, ugrožavanja i uništavanja prirodnih i turističkih resursa, prirodnih i kulturnih dobara, suzbijanje raubovanja i nenamenskog korišćenja prostora i neplanske izgradnje, naročito revitalizacijom ugroženih područja;
- diverzifikacija privrede grada, uz iniciranje novih proizvodnih programa, u skladu sa resursima i tržišnim uslovima, osnivanjem MSP i privlačenjem stranih ulaganja, uz ravnomerniji razvoj privrednih i drugih aktivnosti u skladu sa prednostima pojedinih delova grada;
- usporavanje procesa koncentracije stanovništva i aktivnosti u opštinskom centru, uz stvaranje uslova za demografsku obnovu ruralnog dela grada, unapređenjem kvaliteta života i investiranjem u razvoj socijalnih i privrednih funkcija; i
- očuvanje biološke raznovrsnosti, geonasleđa i predela; obezbeđenje trajne zaštite prirodnih i kulturnih vrednosti i njihovo održivo korišćenje u okviru rekreacije, turizma i komplementarnih aktivnosti, edukacije i naučnih istraživanja.
Konceptualni okvir planiranja, korišćenja, uređenja i zaštite planskog područja sa strukturom osnovnih namena prostora i korišćenja zemljišta
U Prostornom planu polazi se od dugoročnih strateških interesa privrede i stanovništva grada, kao i opredeljenja ukupnog i sektorskog prostornog razvoja grada Bora, zasnovanog na novom razvojnom modelu i obrascima održive proizvodnje i potrošnje, te nalaženju kompromisa izborom između ponuđenih osnovnih (ili modifikovanih) planskih alternativa tako, što će se: (1) omogućiti nastavak tradicionalne privredne aktivnosti na bazi eksploatacije i prerade rudnog bogatstva uz rigoroznu zaštitu životne sredine i utvrđivanje opštih prostornih, ekoloških i drugih uslova; i (2) istovremeno stvarati prostorne, urbanističke, institucionalne i druge uslove i podrške za razvoj drugih privrednih delatnosti na bazi aktiviranja i korišćenja svih ostalih raspoloživih potencijala grada uz ravnomernijuteritorijalnu distribuciju aktivnosti i sadržaja na ruralnom području.
Nosilac izrade Plana raspolaže orto-foto snimcima i drugim podlogama za izradu Plana, koje su pribavljene u periodu izrade Prostornog plana opštine Bor.
Nosilac izrade Plana pribaviće, u skladu sa odredbama Zakona o planiranju i izgradnji, od nadležne Službe za katastar nepokretnosti sve preostale neophodne podloge.
Rok za izradu Plana je 12 (dvanaest) meseci od dana stupanja na snagu ove odluke.
Rok za donošenje Plana je dva meseca od njegove izrade, odnosno od dana donošenja pozitivnog mišljenja komisije za planove na nacrt Plana.
Za izradu Plana obezbeđuju se sredstva u budžetu grada Bora.
Za izradu Plana potrebna su sredstva u iznosu od 24.000.000,00 RSD sa uračunatim PDV-om.
Izrada Plana poveriće se stručnom obrađivaču - pravnom licu izabranom u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama.
Po donošenju ove odluke nosilac izrade Plana organizuje rani javni uvid, odnosno upoznavanje javnosti sa opštim ciljevima i svrhom izrade Plana, mogućim rešenjima za razvoj prostora kao i efektima planiranja.
Organi, organizacije i javna preduzeća, koji su ovlašćeni da utvrđuju uslove za zaštitu i uređenje prostora i izgradnju objekata biće pozvani da daju svoje mišljenje u pogledu uslova i neophodnog obima i stepena procene uticaja na životnu sredinu.
Rani javni uvid oglašava se u sredstvima javnog informisanja i u elektronskom obliku na internet stranici grada Bora.
Rani javni uvid počinje danom oglašavanja.
Rani javni uvid traje 15 (petnaest) dana od dana objavljivanja.
Rani javni uvid obavlja Komisija za planove grada Bora.
Pre podnošenja predloga planskog dokumenta organu nadležnom za njegovo donošenje izvršiće se stručna kontrola i javni uvid u nacrt Plana.
Stručnu kontrolu nacrta Plana izvršiće Komisija za planove grada Bora.
Nakon stručne kontrole izvršiće se izlaganje nacrta Plana na javni uvid.
Izlaganje nacrta Plana na javni uvid oglašava se u dnevnom i lokalnom listu, oglasnoj tabli grada Bora, putem lokalnih radio i televizijskih stanica, i na internet stranici grada Bora.
O izlaganju nacrta Plana na javni uvid staraće se gradski organ nadležan za poslove prostornog i urbanističkog planiranja.
Izlaganje nacrta Plana na javni uvid traje 30 dana od dana oglašavanja javnog uvida putem sredstava javnog informisanja.
O izvršenom javnom uvidu nadležni organ sačinjava izveštaj o izvršenom javnom uvidu, sa svim primedbama i odlukama po svakoj primedbi.
Ukoliko nakon izlaganja nacrta Plana nadležni organ utvrdi da usvojene primedbe suštinski menjaju planski dokument, donosi odluku kojom se stručnom obrađivaču Plana nalaže da izradi novi nacrt Plana kao i odluku o (ne)izlaganju novog nacrta Plana na javni uvid.
Nakon stupanja na snagu ove odluke nosilac izrade Plana pribaviće u skladu sa odredbama zakona uslove imalaca javnih ovlašćenja i drugih organa i organizacija nadležnih za propisivanje uslova za izradu planskih dokumenata.
Za potrebe izrade Plana pristupa se izradi strateške procene uticaja plana na životnu sredinu.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu grada Bora".