PROGRAMSPROVOĐENJA MERA SMANJENJA POPULACIJE ŠTETNIH INSEKATA I ORGANIZAMA MERAMA DEZINSEKCIJE NA JAVNIM POVRŠINAMA NA TERITORIJI GRADA NIŠA("Sl. list grada Niša", br. 32/2023) |
Dezinsekcija predstavlja skup preventivnih mera koje se primenjuju u cilju smanjenja populacije štetnih insekata, potencijalnih prenosilaca zaraznih bolesti. Ona podrazumeva uništavanje insekata (komaraca, bubašvaba, bubarusa i mrava) i krpelja, koji nisu samo vektori zaraznih bolesti, već i izazivaju alergijske reakcije prilikom ujeda.
Sprovođenje dezinsekcije ima preventivni karakter.
Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti ("Službeni glasnik RS", br. 15/16, 68/20 i 136/20) propisano je da je dezinsekcija opšta higijensko - epidemiološka mera koja se sprovodi u naseljenim mestima, na javnim površinama, u objektima pod sanitarnim nadzorom i njihovoj neposrednoj okolini i u drugim objektima u kojima se obavlja društvena, odnosno javna delatnost, a u cilju zaštite stanovništva od zaraznih bolesti.
Grad Niš kao jedinica lokalne samouprave, dužan je da preduzima opšte i posebne mere u cilju zaštite stanovništva od zaraznih bolesti u skladu sa odredbama Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti.
U okviru preventivnih mera zaštite zdravlja stanovništva od zaraznih bolesti na teritoriji grada Niša realizuje se Program sprovođenja mera smanjenja populacije štetnih insekata i organizama merama dezinsekcije na javnim površinama na teritoriji grada Niša.
Program dezinsekcije obuhvata programsko suzbijanje komaraca (larvenih i adultnih formi), krpelja na otvorenim površinama i suzbijanje insekata u zatvorenim prostorijama (poslovne prostorije, prostorije niških ustanova kulture, predškolski i školski objekti), a koji su u nadležnosti jedinice lokalne samouprave, i uništenje legla stršljena i osa, koje predstavljaju potencijalnu opasnost za sugrađane.
Cilj donošenja programa je preventivno delovanje radi suzbijanja pojave zaraznih bolesti stanovništva smanjenjem populacije insekata kao prenosioca uzročnika zaraznih bolesti.
U cilju sprečavanja i suzbijanja zaraznih bolesti koje se šire posredstvom insekata, donosi se program kojim se definišu lokacije i površine na kojima će se sprovoditi dezinsekcija, vreme sprovođenja, dinamika sprovođenja, obezbeđivanje sredstava i praćenje sprovođenja.
III - OBIM I DINAMIKA DEZINSEKCIJE
Dezinsekcija na teritoriji grada Niša sprovodi se na osnovu Programa sprovođenja mera smanjenja populacije štetnih insekata i organizama merama dezinsekcije na javnim površinama na teritoriji grada Niša pripremljenog na osnovu iskustava iz ranijih godina, monitoringa rasprostranjenosti i brojnosti komaraca i krpelja koji će se realizovati kroz poseban program paralelno sa dezinsekcijom, a u skladu sa postojećim zakonskim propisima.
Programom sprovođenja dezinsekcije obuhvaćeno je:
1. Tretman uništavanja krpelja
Sprovodi se na zelenim površinama na teritoriji pet gradskih opština na površini od 400 ha. Na osnovu životnog ciklusa i aktivnosti krpelja period predviđen za suzbijanje krpelja je od marta do novembra, sa minimum 4 tretmana (lokacije kroz tehničku specifikaciju).
Merenje suzbijanja populacije krpelja su u uskoj korelaciji sa ciklusom razvića krpelja - prolećni i jesenji pik, kao i sa boravkom ljudi u prirodi (veće manifestacije u prirodi, praznici, npr. pred Prvi maj, kada veliki broj ljudi boravi na izletištima- prolećni pik.
Monitoringom krpelja vršiće se praćenje prisustva krpelja na zelenim površinama i eventualno prisustvo uzročnika Lajmske bolesti u populaciji krpelja. Što opravdava sprovođenje redovnih i vanrednih tretmana na određenimm površinama tokom cele sezone u periodu od marta do novembra.
2. Larvicidni tretman komaraca
Tretman larvi se vrši na vodenim površinama u priobalju reka, pritoka, potoka, kanala, iskopinama, većih bara u Nišu i okolini (lokacije kroz tehničku specifikaciju) kao i drugim stalnim ili privremenim vodenim površinama koja mogu biti potencijalna staništa za razvoj komaraca na teritoriji niških opština. Monitoring komaraca određivaće dinamiku, obim površina za tretman, način tretmana i vrsta preparata za suzbijanje larvi komaraca.
Za larvicidni tretman predviđen je obim do 400 ha, i minimum 4 tretmana sa zemlje na otvorenim površinama. U zavisnosti od rezultata monitoringa, vanrednih situacija, naglog povećanja/smanjenja brojnosti larvi komaraca, površine za tretiranje mogu biti menjane, usled većeg vodostaja i bujanja reka, izlivanja ili stvaranja većih plavnih površina. Larvicidni tretman se izvodi kontinuirano od marta do oktobra. Tretmane vršiti tako da je interval između dva uzastopna tretmana između 15-21 dan.
3. Adulticidni tretman komaraca sa zemlje
Tretman odraslih formi komaraca vrši se na javnim površinama teritorije grada Niša na pet opština. Uništavanje odraslih komaraca sprovodi se kontinuirano od marta do oktobra, a u zavisnosti od klimatsko-meteoroloških uslova i duže, u skladu sa monitoringom komaraca.
Tretman adultnih formi komaraca vršiće se uređajima sa zemlje na površini do 2000 ha sa minimum 4 tretmana. Tretmane vršiti tako da je interval između dva uzastopna tretmana između 15-21 dan, i to hladnim zamagljivanjem i termalnim zamagljivanjem u zavisnosti od rezultata monitoringa, klimatskih uslova i investiranosti lokaliteta.
Tretman uređajima sa zemlje obaviće se na površinama gradskog jezgra, međublokovskog dela, parkova, drvoreda, gradskih grobalja i izletišta kao i na drugim površinama na kojima se uoče povoljni uslovi za formiranje stalnih ili povremenih staništa komaraca (lokacije kroz tehničku specifikaciju).
3a. Adulticidni tretman komaraca iz aviona
Tretman adultnih formi komaraca primenom iz aviona zavisiće od monitoringa komaraca, vanrednih okolnosti, povećane brojnosti i aktivnosti jedinki, i to na teritoriji grada Niša koje prelaze sanitarno-higijenske uslove za naseljeno mesto.
Tretiranje komaraca iz aviona daje dobre efekte na lokacijama na kojima postoje stalne vodene površine, gusto rastinje, veliki šumski kompleksi, obodni delovi grada duž reka (lokacije kroz tehničku specifikaciju).
Kao dodatna mera suzbijanja adultnih formi komaraca iz aviona, može se primeniti u zavisnosti od potreba na površini do 4000ha po tretmanu. Dosadašnjom praksom avio tretiranje je vršeno u jutarnjim ili večernjim terminima u zavisnosti od pogodnih meteoroloških uslova u dva tretmana a u skladu sa investicijom i brojnošću.
Dezinsekcija se može obavljati kombinovano ili odvojeno, uređajima iz aviona, uređajima sa zemlje, u zavisnosti od obima i karakteristika lokaliteta na kojima je detektovano prisustvo komaraca, a prema prethodno definisanim operativnim planom.
4. Dezinsekcija poslovnih prostorija
Uništavanje insekata (bubašvabe, bubaruse i mravi) u poslovnim prostorijama Grada Niša, na površini od oko 21.300 m2, sprovodiće se u 2 tretmana na godišnjem nivou (proleće i jesen). Svaki tretman treba ponoviti još jednom nakon 28 dana, kao i tretmani po pozivu (lokacije kroz tehničku specifikaciju).
5. Dezinsekcija prostorija niških ustanova kulture
Uništavanje insekata (bubašvabe, bubaruse i mravi) u prostorijama niških ustanova kulture, na površini od oko 14.700 m2, sprovodiće se u 2 tretmana na godišnjem nivou (proleće i jesen). Svaki tretman treba ponoviti još jednom nakon 28 dana, kao i tretmani po pozivu (lokacije kroz tehničku specifikaciju).
6. Dezinsekcija predškolskih objekata na teritoriji grada na seoskim i prigradskim području vrši se u 27 vrtića na ukupnoj površini od oko 30.803 m2, kao i kuhinju "Mladost" čija je površina 2.492 m2. Dezinsekcija vrtića i kuhinje sprovodi se u 2 tretmana na godišnjem nivou (proleće i kraj leta). Svaki tretman treba ponoviti još jednom nakon 28 dana, kao i tretmani po pozivu (lokacije kroz tehničku specifikaciju).
7. Dezinsekcija objekata osnovnih škola sa isturenim odeljenjima na seoskim područjima u ukupnoj površini od oko 110.754 m2. Dezinsekcija osnovnih škola sprovodi se u 2 tretmana na godišnjem nivou (proleće i pred početak škole). Svaki tretman treba ponoviti još jednom nakon 28 dana, kao i tretmani po pozivu (lokacije kroz tehničku specifikaciju).
8. Dezinsekcija objekata srednjih škola u ukupnoj površini od oko 47.833 m2, sprovodi se u 2 tretmana na godišnjem nivou (proleće i pred početak škole). Svaki tretman treba ponoviti još jednom nakon 28 dana, kao i tretmani po pozivu (lokacije kroz specifikaciju usluga).
9. Tretman krpelja u dvorištima objekata predškolskih i školskih ustanova na ukupnoj površini od oko 624.138 m2, sprovodi se u min 4 tretmana na godišnjem nivou (proleće i jesen), kao i po pozivu (lokacije kroz tehničku specifikaciju).
10. Dezinsekcija legla stršljena i osa, kao potencijalno opasnih insekata za sugrađane, na javnim površinama, kao i na javnim površinama posebne namene, isključivo po pozivu (do 8 tretmana).
Ukupno za dezinsekciju:
Red. broj |
Objekti gde se vrši dezinsekcija |
Br. tretmana |
Jedinične površine po 1 tretmanu |
Ukupna površina |
1. |
Tretman uništavanja krpelja |
4 |
400 ha |
1600 ha |
2. |
Larvicidni tretman komaraca |
4 |
400 ha |
1600 ha |
3. |
Adulticidni tretman komaraca sa zemlje |
4 |
2000 ha |
8000 ha |
3a. |
Adulticidni tretman komaraca iz aviona |
2 |
4000 |
8000 ha |
4. |
Dezinsekcija poslovnih prostorija |
2 x 2 |
21.300 m2 |
85.200 m2 |
5. |
Dezinsekcija prostorija niških ustanova kulture |
2 x 2 |
14.700 m2 |
58.800 m2 |
6. |
Dezinsekcija predškolskih objekata na teritoriji grada |
2 x 2 |
33.295 m2 |
133.180 m2 |
7. |
Dezinsekcija objekata osnovnih škola |
2 x 2 |
110.754 m2 |
443.016 m2 |
8. |
Dezinsekcija objekata srednjih škola |
2 x 2 |
47.833 m2 |
191.332 m2 |
9. |
Tretman krpelja u dvorištima objekata predškolskih i školskih ustanova |
3 |
624.138 m2 |
1.872.414 m2 |
10. |
Dezinsekcija legla stršljena i osa |
po pozivu |
do 8 tretmana |
do 8 tretmana |
Programom je dat minimalni broj tretmana koji je neophodno sprovesti. A u skladu sa rezultatima monitoringa, kao i mišljenja nadzornog organa koji prati dezinsekciju taj broj tretmana može biti i veći.
Sastavni deo Programa je prilog sa tačnim lokacijama i pojedinačnim površinama po lokalitetima.
IV - MERE ZA REALIZACIJU PROGRAMA
Sprovođenje dezinsekcije - uništavanje krpelja, uništavanje komaraca (larvi i odraslih formi) i uništavanje bubašvaba, bubarusa i mrava, osa i stršljena, obuhvata primenu biocidnih sredstava. O tome koja će vrsta, tip i količina sredstava biti upotrebljena, predlog daje ovlašćena organizacija kojoj budu povereni poslovi dezinsekcije, u skladu sa važećim zakonskim propisima.
Za suzbijanje štetnih insekata koristi se široka paleta biocida koji su testirani i dozvoljeni za upotrebu, a efikasnost im je dokazana. Osnovna svojstva biocida za primenu su:
• brzo početno delovanje
• produženo delovanje
• ekološki prihvatljivi
• ne izazivaju alergijske reakcije
Sprovođenje dezinsekcije obuhvata tri faze:
I faza - donošenje Programa sprovođenja mera smanjenja populacije štetnih insekata i organizama merama dezinsekcije na javnim površinama na teritoriji grada Niša, od strane Gradskog veća Grada Niša;
II faza - zaključivanje Ugovora 2 sa izvođačem Ekos DDD d.o.o., Surčin a na osnovu okvirnog sporazuma broj 2261/22-04 od 12.05.2022. godine;
III faza - Realizacija Programa od strane stručne organizacije Ekos DDD d.o.o.
Grad Niš - Uprava za imovinu i održivi razvoj koordiniraće aktivnosti u cilju uspešnog izvođenja i realizacije Programa. Realizacija dezinsekcije odvijaće se u skladu sa Operativno - dinamičkim planom koji je Izvođač u obavezi da dostavi pre početka realizacije Programa.
Operativno-dinamički plan obuhvata 2023. godinu a na osnovu životnog ciklusa i razvijanja insekata koji su predmet Okvirnog sporazuma.
Izvođač ujedno i dostavlja dodatak Operativno-dinamičkog plana koji će obuhvatiti period važenja Okvirnog sporazuma u 2024. godini, a odnose se za aktivnosti na prolećne tretmane larvi i krpelja za 2024. godinu.
Ovaj dodatni Operativno-dinamički plan je u funkciji zaštite, do zaključenja i sprovođenja novog Ugovornog odnosa za pružanje ove vrste usluga.
Kako okvirni Sporazum br. 2261/22-04 od 12.05.2022. god. zaključen sa Izvođačem - Ekos DDD d.o.o., Surčin važi dve godine, a na osnovu čl. 3. i čl. 19. okvirnog sporazuma, tj. do 17. maja 2024. god.
Sredstva za realizaciju Programa sprovođenja mera smanjenja populacije štetnih insekata i organizama merama dezinsekcije na javnim površinama na teritoriji grada Niša za 2023. i proleće 2024. godine obezbeđuju se u budžetu Grada Niša - Budžetskom fondu za zaštitu životne sredine. Programom korišćenja sredstava Budžetskog fonda za zaštitu životne sredine i Godišnjim finansijskim planom prihoda i primanja i rashoda i izdataka Gradske uprave za imovinu i održivi razvoj opredeljuju se sredstva prema bližim namenama i isplaćuju na osnovu ugovora zaključenih u skladu sa zakonom.
Program objaviti u "Službenom listu Grada Niša".
Prilog - lokacije za dezinsekciju sa površinama, koji je sastavni deo ovog programa, objavljen u "Sl. listu grada Niša", br. 32/2023, možete pogledati OVDE