UREDBAO "BORAČKOJ SPOMENICI"("Sl. glasnik RS", br. 25/2023) |
Ovom uredbom propisuju se bliži uslovi, način dodeljivanja, rangovi i izgled "Boračke spomenice", kao i način vođenja evidencije o dodeljenim "Boračkim spomenicama".
"Boračka spomenica", u smislu ove uredbe, podrazumeva posebno nacionalno priznanje, koje se dodeljuje licima koja su stekla status borca po Zakonu o pravima boraca, vojnih invalida, civilnih invalida rata i članova njihovih porodica ("Službeni glasnik RS", broj 18/20 - u daljem tekstu: Zakon).
Borac ili ratni vojni invalid, kome je konačnim rešenjem nadležnog organa u Republici Srbiji priznato svojstvo borca ili ratnog vojnog invalida, i pali borac posthumno, na osnovu čije pogibije ili nestanka, lica iz člana 24. Zakona, ostvaruju prava po Zakonu, imaju pravo na "Boračku spomenicu".
"Boračka spomenica" ima jedan rang i jedinstven izgled.
"Boračka spomenica" se sastoji od: medalje, trake, vrpce, uverenja o priznanju i kutije.
Medalja je izrađena od legure metala na bazi bakra, tehnološkim postupkom plastične deformacije metala u hladnom stanju, odnosno postupkom kovanja, galvanski zaštićena dekorativnim srebrenjem. Medalja je elipsastog oblika, prečnika 40 mm (u užem delu), a u osi zakačke spoljna mera je 50 mm (u širem delu) i debljine 3 mm.
Traka je izrađena tkanjem od viskoznog prediva bez "moare efekta", pravougaonog oblika dimenzija, u skladu s idejnim rešenjem. Traka je u bojama državne zastave Republike Srbije. Širina crvene, plave i bele boje je po 12 mm. Na krajevima trake učvršćene su dve metalne gredice koje su izrađene od iste legure kao i medalja. Završna izrada se vrši tehnološkim postupkom plastične deformacije, odnosno postupkom kovanja u hladnom stanju. Gredice su dekorativno posrebrene, dimenzija 40 mm x 5 mm x 3 mm. Dužina trake između gredica je 50 mm. Na gornjoj gredici nalazi se kopča sa metalnom pločicom za kačenje medalje i ona je fiksirana postupkom lepljenja. Na sredini donje gredice, po obodu, nalazi se ispust sa otvorom - alka koja se koristi za spajanje sa medaljom.
Vrpca se sastoji od: trake, metalne pločice i metalnog nosača sa kopčom. Dimenzije vrpce su 36 mm x 10 mm. Vrpca je izrađena tkanjem od viskoznog prediva bez "moare efekta", u bojama trake. Boje na vrpci su raspoređene kao i na traci. Traka se postavlja oko metalne pločice i učvršćuje metalnim nosačem sa kopčom.
Uverenje o priznanju je dimenzija 165 mm x 185 mm sa utisnutim suvim žigom. Uverenje se izrađuje na papiru. Uverenje sadrži ime i prezime nosioca priznanja, odgovarajući tekst, serijski broj uverenja i redni broj, u skladu s idejnim rešenjem, ispisuju se krasnopisom, ćiriličkim pismom. U donjem desnom uglu nalazi se potpis ministra. Uverenje o priznanju se nalazi u poklopcu kutije.
Kutija za "Boračku spomenicu" je tamnoplave boje, obložena tamnoplavim materijalom za presvlačenje, dimenzija: dužina 210 mm, širina 190 mm i visina 30 mm, konstruktivno je podeljena u dve polovine. U donjem delu kutije postavljen je uložak u teget boji sa ležištem za Spomenicu i vrpcu. U levom gornjem i desnom donjem uglu poklopca kutije su trobojne trake (boje srpske zastave), širine 8 mm. Veza dna i poklopca kutije ostvarena je trakom (srpskom trobojkom), širine 8 mm. Na poklopcu kutije je naziv "Boračka spomenica" sa državnim grbom. Kutija se zatvara jednom ukrasnom bravicom.
Avers "Boračke spomenice" u centralnom delu sadrži stilizovan prikaz štita sa četiri ocila na kome se nalazi mač okrenut naviše. Štit sa mačem je obavijen lovorovim vencem sa obe strane.
Revers "Boračke spomenice" u centralnom delu sadrži ćirilički natpis: ZAHVALNA OTADŽBINA (u dva reda), a ispod natpis: 1990-1999.
Izgled "Boračke spomenice" - avers i revers medalje sa trakom dat je u Prilogu 1, koji je odštampan uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo.
"Boračka spomenica" se dodeljuje borcu:
1) pripadniku oružanih snaga Republike Srbije koji je vršio vojne dužnosti ili druge dužnosti u ratu ili oružanim akcijama preduzetim za vreme mira radi odbrane suvereniteta, nezavisnosti, teritorijalne celokupnosti i ustavnog uređenja Republike Srbije;
2) pripadniku oružanih snaga SFRJ koji je vršio vojne dužnosti ili druge dužnosti za vojne ciljeve ili za druge ciljeve državne bezbednosti u oružanim akcijama radi odbrane suvereniteta, nezavisnosti i teritorijalne celokupnosti Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u periodu od 17. avgusta 1990. godine do 27. aprila 1992. godine, a za pripadnike oružanih snaga SFRJ stacioniranih na teritoriji Bosne i Hercegovine do 19. maja 1992. godine;
3) pripadniku oružanih snaga SRJ, Državne zajednice SCG, odnosno Republike Srbije koji je vršio vojne dužnosti ili druge dužnosti u oružanoj akciji preduzetoj za vreme mira radi odbrane suvereniteta, nezavisnosti i teritorijalne celokupnosti Savezne Republike Jugoslavije, Državne zajednice Srbija i Crna Gora, odnosno Republike Srbije, u periodu posle 27. aprila 1992. godine;
4) pripadniku oružanih snaga Savezne Republike Jugoslavije koji je vršio vojne dužnosti ili druge dužnosti za vojne ciljeve ili za ciljeve državne bezbednosti radi odbrane suvereniteta, nezavisnosti i teritorijalne celokupnosti Savezne Republike Jugoslavije, u periodu od 24. marta 1999. do 26. juna 1999. godine.
Pravo na "Boračku spomenicu" prestaje korisniku koji je osuđen pravnosnažnom sudskom presudom zbog dela predviđenih u članu 125. stav 1. Zakona.
Pravo na "Boračku spomenicu" gubi član porodice lica iz stava 1. ovog člana.
IV NAČIN NOŠENJA "BORAČKE SPOMENICE"
"Boračka spomenica" se može nositi kao medalja ukoliko je ona jedna od dve medalje i kao vrpca u nizu.
Pripadnici ministarstva nadležnog za poslove odbrane, Vojske Srbije i ministarstva nadležnog za unutrašnje poslove, nose "Boračku spomenicu" u skladu sa propisima koji definišu tu oblast.
"Boračka spomenica", kao vrpca nosi se u nizu posle, odnosno ispod vrpci odlikovanja Republike Srbije.
V IZRADA I DODELA "BORAČKE SPOMENICE"
"Boračku spomenicu" u svim njenim elementima izrađuje Narodna banka Srbije - Zavod za izradu novčanica i kovanog novca - Topčider.
"Boračka spomenica" se može dodeliti povodom obeležavanja državnih praznika i istorijskih događaja značajnih za obeležavanje oslobodilačkih ratova Republike Srbije.
"Boračku spomenicu" dodeljuje ministar nadležan za poslove boračko-invalidske zaštite (u daljem tekstu: ministar) ili lice koje on ovlasti.
"Boračka spomenica" se dodeljuje na osnovu rešenja o priznatom statusu iz Jedinstvene evidencije podataka o korisnicima prava iz oblasti boračko-invalidske zaštite.
Odluku o dodeli "Boračke spomenice" donosi ministar.
Nosilac "Boračke spomenice" koji je izgubio neki od njenih elemenata ima pravo da zahteva i uz odgovarajuću naknadu dobije duplikat dodeljene "Boračke spomenice". Izdavanje duplikata Boračke spomenice vrši se po posebnoj proceduri. Naknada za izdavanje duplikata se uplaćuje u budžet Republike Srbije.
U slučaju gubitka uverenja o dodeljenoj "Boračkoj spomenici", na zahtev nosioca, može se izdati njegov prepis.
"Boračka spomenica" se uručuje na svečan način. Ceremonija svečanog uručivanja obuhvata:
1) dolazak zvaničnika i gostiju;
2) intoniranje himne Republike Srbije;
3) obraćanje lica određenog za nosioca organizacije ceremonije;
4) javno saopštavanje dodeljivanja "Boračke spomenice";
5) formalno uručivanje "Boračke spomenice" licima kojima su dodeljena;
6) obraćanje ministra ili lica koje on ovlasti koje uručuje "Boračku spomenicu".
"Boračka spomenica" se uručuje na ime palog borca posthumno, jednom od članovima porodice redosledom iz člana 24. Zakona.
VI EVIDENCIJA O DODELJENIM "BORAČKIM SPOMENICAMA"
Ministarstvo nadležno za poslove boračko-invalidske zaštite vodi evidenciju o dodeljenim "Boračkim spomenicama".
Evidencija sadrži:
1) ime i prezime borca, odnosno drugog lica koje je primilo; "Boračku spomenicu" posthumno;
2) ime roditelja borca;
3) JMBG borca;
4) serijski i redni broj izdate "Boračke spomenice".
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Avers "Boračke spomenice" u centralnom delu sadrži stilizovan prikaz štita sa četiri ocila na kome se nalazi mač okrenut naviše. Štit sa mačem je obavijen lovorovim vencem sa obe strane.
Revers "Boračke spomenice" u centralnom delu sadrži ćirilički natpis ZAHVALNA OTADŽBINA (u dva reda), a ispod natpis 1990-1999.
Slika 1. Idejno rešenje izgleda Boračke spomenice.