PROGRAM

KORIŠĆENJA SREDSTAVA BUDŽETSKOG FONDA ZA ZAŠTITU ŽIVOTNE SREDINE GRADA POŽAREVCA ZA 2023. GODINU

("Sl. glasnik grada Požarevca", br. 22/2022)

Skupština Grada Požarevca na sednici održanoj dana 17. decembra 2009. godine pod brojem: 01-06-144/17 donela je Odluku o obrazovanju budžetskog Fonda za zaštitu životne sredine Grada Požarevca poštujući odredbe člana 100. Zakona o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 135/04, 36/09 - dr. zakon, 72/09 - dr. zakon, 43/11 - odluka US i 14/16) a u skladu sa Zakonom kojim se uređuje budžetski sistem. Budžetski Fond za zaštitu životne sredine Grada Požarevca je obrazovan u cilju finansiranja aktivnosti iz Programa zaštite životne sredine, kao i priprema, sprovođenja i razvoja akcionih planova koji razrađuju regulatorne i institucionalne aktivnosti, aktivnosti monitoringa, studija, izrade projektne dokumentacije, ekonomskih i finansijskih instrumenata, informisanja, obrazovanje i kapitalne investicije iz oblasti očuvanja, korišćenja, zaštite i unapređenja životne sredine na teritoriji Grada Požarevca.

Zahtevi Korisnika sredstava sa projektima koje su kandidovali za izradu Programa korišćenja sredstava budžetskog Fonda za zaštitu životne sredine grada Požarevca za 2023. godinu:

- Gradska opština Kostolac, zahtev broj: 014-40-2140/22 od 05.10.2022. godine.

III

Na osnovu dopisa Odeljenja za budžet i finansije broj: 03-40-1563/2021-5-4 od 01.12.2022. godine prikazana su raspoloživa sredstva: 1) po očekivanom prihodu u 2023. godini za izradu Programa korišćenja sredstava budžetskog Fonda za zaštitu životne sredine u iznosu od 96.633.860,00 dinara, 2) u okviru prenamene sredstava od realizovanih projekata po izjašnjenju korisnika sredstava budžetskog Fonda za zaštitu životne sredine Grada Požarevca iz prethodnog perioda obezbeđena su sredstva u ukupnom iznosu od 63.590.360,00 dinara i to: od JP "Toplifikacija" Požarevac, po dopisu - broj: 014-40-2379/22 od 10.11.2022. godine i broj: 5842 od 03.11.2022. godine - oslobađaju se sredstva u iznosu od 22.163.574,00 dinara, Gradska uprava Grada Požarevca posle okončanih situacija, realizovanih projekata i razlika između planiranih i ugovorenih sredstava oslobađa sredstva u iznosu od 26.150.286,00 dinara, JKP "Vodovod i kanalizacija" Požarevac, po dopisu broj: 03-40-2291/2022 od 01.11.2022. godine, oslobađa sredstva u iznosu od 1.119.000,00 dinara, JKP "Komunalne službe" Požarevac, posle okončanih situacija oslobađa sredstva u iznosu od 157.500,00 dinara, Gradska opština Kostolac, po dopisu broj: 09-40-2409/2022 od 16.11.2022. godine oslobađa sredstva u iznosu od 14.000.000,00 dinara.

Po navedenom dopisu ukupan iznos sredstava za izradu Programa korišćenja sredstava budžetskog Fonda za zaštitu životne sredine za 2023. godinu iznosi 193.238.660,00.

Korisnik	Namena	Iznos
Gradska uprava Grada Požarevca	Izvođenje sanacionih radova i čišćenje regulacionog korita reke "Stara Mlava" 7. faza, a u cilju zaštite zemljišta od degradacije u zoni ugroženih naselja Trnjana (od PR 167 km 8 + 204 do PR 242 km 11 + 661,70) L=3.457,70 m	47.948.880,00
	Redovno održavanje i čišćenje rečnog kanala "Stara Mlava" u cilju normalnog funkcionisanja kanala od crpne stanice "Srećno" do Trnjana	31.644.562,00
	Intervencije na vodotocima II kategorije na području Grada Požarevca za 2023. godinu u cilju zaštite zemljišta od degradacije	10.086.288,00
	Zaštita površinskih voda od zagađenja-Redovno čišćenje i održavanje kanalizacije, slivnika, slivničkih rešetki, taložnice i crpnih stanica na teritoriji Požarevca i Kostolca	10.000.000,00
Gradska uprava Grada Požarevca	Sistematsko uklanjanje ambrozije na teritoriji Grada Požarevca u 2023. godini	7.831.444,00
Gradska uprava Grada Požarevca	Redovno održavanje i čišćenje Brežanskog kanala od gradskog hipodroma do uliva u Veliku Moravu u smislu nesmetane evakuacije površinskih i otpadnih voda	25.000.000,00
Ukupno Gradska uprava:		132.511.174,00
Gradska opština Kostolac	Izgradnja priključnog toplovoda za povezivanje toplifikacione mreže i tipskih toplovodnih priključaka u selu Ostrovo sa vrelovodom Kostolac - Požarevac - 4. faza	40.000.000,00
Ukupno Gradska opština Kostolac		40.000.000,00
JKP "Vodovod i kanalizacija" Požarevac	Izgradnja kišne kanalizacije u ulicama Knićaninova, Sremska i Njegoševa (deo oko Medicine rada) u Požarevcu	13.011.340,00
JKP "Vodovod i kanalizacija" Požarevac	Zamena azbesno-cementnog cevovoda u Knićaninovoj	7.716.146,00
Ukupno JKP "Vodovod i kanalizacija" Požarevac		20.727.486,00
Ukupno:		193.238.660,00

Sredstva iz tačke III Programa u ukupnom iznosu od 193.238.660,00 dinara raspodeljuju se za realizaciju aktivnosti u okviru 9 (devet) projekta koje treba uvrstiti u budžet Grada Požarevca po korisnicima sredstava prilikom izrade Odluke o budžetu Grada Požarevca za 2023. godinu.

Posle utvrđivanja od strane Gradskog veća Grada Požarevca, Program korišćenja sredstava budžetskog Fonda za zaštitu životne sredine Grada Požarevca za 2023. godinu dostaviti na saglasnost Ministarstvu zaštite životne sredine, a nakon dobijanja iste, dostaviti Skupštini Grada Požarevca na donošenje.

TABELARNI PRIKAZ KORISNIKA SREDSTAVA PO AKTIVNOSTIMA NA REALIZACIJI PROJEKATA KORIŠĆENJA SREDSTAVA BUDŽETSKOG FONDA ZA ZAŠTITU ŽIVOTNE SREDINE GRADA POŽAREVCA PO PROGRAMU ZA 2023. GODINU

Kontrola i zaštita vazduha i suzbijanje inhalacionih alergena

Poboljšanje kvaliteta vazduha - smanjenje broja individualnih ložišta (zagađivača) širenjem sistema daljinskog grejanja, toplifikacione mreže i smanjenje anhalacionih alergena u vazduhu

Korisnik sredstava	Naziv aktivnosti	Odobrena sredstva
Gradska opština Kostolac	Izgradnja priključnog toplovoda za povezivanje toplifikacione mreže i tipskih toplovodnih priključaka u selu Ostrovo sa vrelovodom Kostolac-Požarevac - četvrta faza izgradnje toplovoda	40.000.000,00
Grad Požarevac - Gradska uprava Grada Požarevca	Sistematsko uklanjanje alergogene korovske biljke-ambrozije na teritoriji grada Požarevca	7.831.444,00

Sa toplifikacijom Kostolca počelo se 1986. godine, a 1996. godine je pokrenut je sistem za grejanje i u Požarevcu. Toplotni izvor za daljinsko grejanje su Termoelektrane "Kostolac A" i "Kostolac B" koji je dovoljan da snabdeva toplotnom energijom Kostolac, Požarevac i okolna seoska naselja. Izgrađen je magistralni vrelovod Kostolac-Požarevac dužine 12 km. Na magistralnom vrelovodu predviđeni su priključci za sledeća naseljena mesta: Kostolac, Klenovnik, Ćirikovac i Požarevac. Upotrebom toplotne energije ostvaruju se značajne uštede u potrošnji čvrstih i tečnih goriva, električne energije, rudnog bogatstva, uštede u pogledu prostora za skladištenje uglja kao i mogućnost korišćenja toplotne energije za staklenike. Takođe, priključenjem toplifikacionog sistema gradskih naselja Požarevac i Kostolac sa okolnim naseljima na trajni izvor toplote u TE "Kostolac" smanjuje se broj izvora emisije aerozagađenja. Termoelektrana omogućava primenu odgovarajućih postrojenja za sanaciju aerozagađenja, a takođe se u kombinovanoj proizvodnji toplotne i električne energije smanjuje i toplotno zagađenje okoline. Sve ovo omogućuje povoljnije rešavanje ekoloških uslova.

Polen ambrozije izaziva alergiju kod 10% ljudi. Od svih polenskih alergija polen ambrozije je uzročnik u 50 do 60% slučajeva. Kod najosetljivijih osoba 8-20 polenovih zrna u 1 m3 vazduha može da izazove jake reakcije, a samo jedna biljka ambrozije proizvodi 1-8 milijardi polenovih zrna.

U polenu ambrozije je konstatovano 52 jedinjenja koja su alergogena od kojih su 6 posebno opasni. Alergijska reakcija se prvenstveno javlja na gornjim disajnim putevima. Otežano disanje i pojačana sekrecija su osnovni oblici alergije koja može u nekim situacijama preći i u astmatične napade. Dermatitisi izazvani ambrozijom pojavljuju se na izloženim delovima tela i mogu postati hronične. Najčešće se javljaju kod muškaraca. Sve češće se u svetu beleže smrtni slučajevi izazvani preteranom alergijskom reakcijom na ambroziju.

Ambrozija ne izaziva samo reakcije kod ljudi već i kod životinja.

Sistematskim uklanjanjem ambrozije na teritoriji Grada Požarevca u smanjuje se mogućnost povećanja broja obolelih od alergije, smanjuje se mogućnost pada imunog sistema kod ljudi usled čestih alergijskih napada te se povećava otpornost na druge bolesti.

Kontrola i upravljanje otpadnim vodama

Proširenje sistema sakupljanja atmosferskih otpadnih voda

Korisnik sredstava	Naziv aktivnosti	Odobrena sredstva
Grad Požarevac - Gradska uprava Grada Požarevca	Zaštita površinskih voda od zagađenja - Redovno čišćenje i održavanje kišne kanalizacije, slivnika, slivničkih rešetki, taložnice i crpnih stanica na teritoriji Požarevca i Kostolca	10.000.000,00
Grad Požarevac - Gradska uprava Grada Požarevca	Redovno čišćenje i održavanje Brežanskog kanala od gradskog hipodroma do uliva u reku Veliku Moravu u smislu nesmetane evakuacije površinskih i otpadnih voda	25.000.000,00
JKP "Vodovod i kanalizacija"	Izgradnja kišne kanalizacije u ulicama Knićaninova, Sremska i Njegoševa (deo oko Medicine rada) u Požarevcu	13.011.340,00
Grad Požarevac-Gradska uprava Grada Požarevca	Redovno održavanje i čišćenje rečnog kanala "Stara Mlava" u cilju normalnog funkcionisanja kanala od crpne stanice "Srećno" do Trnjana	31.644.562,00

U Požarevcu je projektovan separacioni kanalizacioni sistem, gde je odvojena kišna kanalizacija sa direktnim ulivanjem u "Brežanski kanal" i fekalna kanalizacija sa sistemom za prečišćavanje, koji je bio projektovan da primi i delimično prečišćene industrijske otpadne vode.

Kontrola i zaštita površinskih i podzemnih voda

Korisnik sredstava	Naziv aktivnosti	Odobrena sredstva
JKP "Vodovod i kanalizacija"	Zamena azbestno cementnih cevi u Knićaninovoj ulici u Požarevcu	7.716.146,00

Zamena azbestno-cementnih vodovodnih cevi

Tendecija postavljanja azbest-cementnih cevi 50-tih godina prošlog veka uslovila je da kao i u većini gradova u Srbiji ona primarna mreža sistema vodosnabdevanja, ali i koja je usled savremenih antropogenih faktora u fazi raspada, što ima za posledicu česta oštećenja na mreži vodovoda. Kao intenzivna akcija započelo sa rekonstrukcijom mreže i zamenom štetnog po zdravlje i okolinu azbestno-cementnog cevovoda u Požarevcu na više lokacija.

Dalji razvoj kanalizacionog sistema je od izuzetne važnosti za Grad Požarevac. Trenutno ne postoji postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda. Sva otpadna voda se prikuplja i ispušta u Brežanski kanal (vodotok II reda), a odmah posle, kanal se uliva u reku Veliku Moravu. Posledica ovakvog stanja je da je kvalitet vode u Brežanskom kanalu znatno pogoršan. Fekalna kanalizacija ne postoji u svim delovima grada iako se neprekidno širi, tako da još uvek postoji veliki broj septičkih jama. Daljom izgradnjom kanalizacione mreže stvorili bi se uslovi da se smanji negativan uticaj otpadnih voda na podzemne vode. Ranijih godina izgrađenost kanalizacionog sistema ni približno nije pratila razvoj vodovodne mreže. Kao posledica ovoga, uobičajena pojava je bila, da se bunari pretvaraju u septičke jame po priključenju na vodovod, ili da se koriste septičke jame izgrađene od vodopropusnih materijala u čije dno su se često ubacivale perforirane cevi. Na taj način ostvarivala se komunikacija sanitarnih i podzemnih voda, što je dovodilo do zagađivanja prvog vodonosnog sloja na širem prostoru grada. Poslednjih godina situacija se promenila, kanalizaciona mreža se širi, ali njena izgrađenost još uvek ne prati širenje mreže vodovoda.

Kontrola i zaštita zemljišta

Zaštita zemljišta od štetnog dejstva voda

Korisnik sredstava	Naziv aktivnosti	Odobrena sredstva
Grad Požarevac - Gradska uprava Grada Požarevca	Intervencije na vodotocima II kategorije na području Grada Požarevca za 2023. godinu u cilju zaštite zemljišta od degradacije	10.086.288,00
Grad Požarevac - Gradska uprava Grada Požarevca	Izvođenje sanacionih radova i čišćenje regulacionog korita reke "Stara Mlava" 7 faza, a u cilju zaštite zemljišta od degradacije u zoni ugroženih naselja Trnjana (od PR 167 km 8 + 204 do PR 242 km 11 + 661,70) L=3457,70m	47.948.880,00

Sadašnje stanje u smislu ekeloško-sanitarnih parametara u delu Stare Mlave je jako loše. U izolovanim delovima starača koje sada nemaju prirodan oticaj tokom skoro cele godine prisutan je visok vodostaj zabarene stajaće vode. Njeno prisustvo je delom od infiltracionih voda od Mlave, kroz slojeve peskova i šljunkova, a delom od podzemnih voda iz pravca Stiga, čiji je nivo povećan prestankom rada površinskog kopa Ćirikovac i izmeštanjem površinskog kopa Drmno. Osim prirodnog zagađenja zabarenjem, obzirom da ova sela nemaju kanalizacioni sistem, prisutno je i zagađenje od brojnih septičkih jama i divljih evakuacionih priključaka od stajskih jama, a delovi starača su pretvoreni u deponije smeća.

Takođe, u brojnim objektima, i stambenim i podrumskim, uočljiv je uticaj podzemnih voda, što dodatno komplikuje stanje na ovom području. U letnjem periodu ovo područje je leglo komaraca, a zbog raskvašenosti terena nema uočljivog uzgajanja plemenitih kultura ni useva ni voćnjaka. S obzirom na sadašnje ekološko sanitarno stanje sistema "Stara Mlava" i neposrednog priobalja, kao i postojanje brojnih deponija smeća i septičkih jama, buduće kanalisanje naselja duž vodotoka predstavljalo bi veliki korak u pravcu unapređenja životne sredine. Obzirom na neposrednu blizinu sistema "Stara Mlava", bilo bi logično da se ovaj vodotok razmatra kao potencijalni recipijent otpadnih voda iz seoskih naselja. Imajući u vidu osnovnu funkciju sistema "Stara Mlava" u revitalizaciji eko-sistema, kao elementarni i fundamentalni uslov, nameće se prečišćavanje otpadnih voda, pre njihovog upuštanja u hidrotehnički sistem. Ako prihvatimo osnovno načelo da se kvalitet vode ne sme pogoršavati duž sistema to znači da bi kvalitet vode u sistemu "Stara Mlava" zavisio isključivo od kvaliteta vode reke Mlave na potezu vodozahvata. Sva nizvodna priključenja seoskih kanalizacija ne bi smela da pogoršavaju početni kvalitet vode u sistemu. Izgradnjom sistema "Stara Mlava" stvorili bi se elementarni preduslovi za poboljšanje ekološke situacije i generalno unapređenje životne sredine. Permanentna cirkulacija vode u sistemu omogućila bi revitalizaciju lokalnog ekosistema. Stvorili bi se uslovi za razvoj svih kompatibilnih biljnih i životinjskih vrsta. S druge strane, biološkim i biotehničkim uređenjem priobalnih površina ostvario bi se sklad između suvozemnih i vodenih komponenti ekosistema. Konverzija određenih biljnih zajednica i uzgajanje plemenitijih kultura bi takođe doprineli unapređenju životne sredine.

Uređenjem priobalnih površina ostvario bi se sklad između suvozemnih i vodenih komponenti ekosistema. Konverzija određenih biljnih zajednica i uzgajanje plemenitijih kultura bi takođe doprineli unapređenju životne sredine.

Pri razmatranju ekološke i sanitarne situacije duž budućeg sistema "Stara Mlava", treba istaći, da samo hidrauličko reaktiviranje vodotoka nije dovoljno za potpuno rešenje problema. Za suštinsko poboljšanje kvaliteta životne sredine na posmatranom području su neophodne i biotehničke i biološke mere kao i popravljanje kvaliteta vode Mlave. Bez dovoljne količine rastvorenog kiseonika, mnoge vrste akvatičnih organizama nisu sposobne da egzistiraju u vodi. Rastvoreni kiseonik se troši pri raspadanju, tj. degradaciji organske materije u vodi. Tako, veliki pomori riba najčešće nisu prouzrokovani direktnom toksičnošću prisutnog polutanta, već pojavom deficita kiseonika usled njegovog učešća u biodegradaciji tog polutanta. Kiseonik u površinske vode može dospeti apsorpcijom iz atmosfere, u kojoj je prisutan u količini od 20,95 zapreminskih %, ali se može i stvoriti u samoj vodi kao proizvod fotosinteze pri razmnožavanju vodenih algi. Raspadanjem organskih supstanci u vodi koncentracija kiseonika opada, što navodi na sumnju da je voda zagađena. Ali isto tako i mnoga neorganska jedinjenja troše kiseonik za svoju oksidaciju, pa je smanjenje kiseonika znak zagađenosti i tim jedinjenjima. Smanjenje kiseonika u vodi otežava život vodenim organizmima, pa može dovesti do trajnog poremećaja ekološke ravnoteže. Zbog toga kvantitativno određivanje kiseonika u vodi ima veliku važnost. Prisustvo rastvorenog kiseonika u otpadnim vodama je poželjno jer sprečava pojavu neprijatnih mirisa. Visoke vrednosti rastvorenog kiseonika ipak nisu poželjne u vodama za industrijsku primenu i za primenu u domaćinstvima jer pojačava koroziju gvožđa i čelika u distribucionom sistemu i bojlerima. Većina zemalja nije uspostavila standarde za pijaću vodu, izuzev Rusije koja daje vrednost MDK od 4 mg L-1. Pored ovog ekološkog i sanitarnog aspekta, potrebno je da se sagledaju i određene administrativne mere, u smislu donošenja propisa za regulisanje odnosa lokalnog stanovništva prema sistemu "Stara Mlava". Posebno se nameće tema značaja edukacije stanovništva, u cilju buđenja ekološke svesti. Iz svega možemo da zaključimo da je problem jako kompleksan i da rešenjem hidrotehničkih i ekološko-sanitarnih ciljeva, kao celine, stvorili bi se uslovi za funkcionisanje celog sistema - korišćenje voda za navodnjavanje i rekreaciju (ribolov,...) i kontrolisano ispuštanje otpadnih voda iz seoskih naselja. Na taj način bi sistem "Stara Mlava" dobio mnogo značajniju ulogu u ruralnom ambijentu rečne doline. Pojava zabarene vode kod Bubušinca. hidrotehničkih i ekološko-sanitarnih ciljeva, kao celine, stvorili bi se uslovi za funkcionisanje celog sistema - korišćenje voda za navodnjavanje i rekreaciju (ribolov,...) i kontrolisano ispuštanje otpadnih voda iz seoskih naselja. Na taj način bi sistem "Stara Mlava" dobio mnogo značajniju ulogu u ruralnom ambijentu rečne doline.

Ukupno odobrena sredstva po ovom Programu za 2023. godinu iznose: 193.238.660,00 dinara.

Ovaj Program objaviti u "Službenom glasniku Grada Požarevca".