POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKAO PROGRAMU OČUVANJA PLODNOSTI KOD OBOLELIH OD MALIGNIH BOLESTI U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2023. GODINU ("Sl. list AP Vojvodine", br. 54/2022 i 35/2023) |
Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom utvrđuje se Program očuvanja plodnosti kod obolelih od malignih bolesti u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2023. godinu (u daljem tekstu: Program), kao i obim sredstava za njegovo sprovođenje i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.
Program čini sastavni deo ove pokrajinske skupštinske odluke.
Ova pokrajinska skupštinska odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine", a primenjivaće se od 1. januara 2023. godine.
Samostalni član Pokrajinske skupštinske odluke o izmeni i dopuni
Pokrajinske skupštinske odluke o programu očuvanja plodnosti kod obolelih od malignih bolesti u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2023. godinu
("Sl. list AP Vojvodine", br. 35/2023)
Član 3
Ova pokrajinska skupštinska odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".
PROGRAM
OČUVANJA PLODNOSTI KOD OBOLELIH OD MALIGNIH BOLESTI U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2023. GODINU
I
Prikaz i analiza postojeće situacije
Prema podacima Instituta za javno zdravlje Vojvodine, sadržanim u "Analizi zdravstvenog stanja stanovništva Autonomne pokrajine Vojvodine 2019. godina", vodeći uzroci smrti stanovništva Vojvodine jesu hronične nezarazne bolesti. Najčešći uzrok smrti bile su bolesti sistema krvotoka - od kojih je umrla svaka druga osoba (50,4%), tumori - od kojih je umrla skoro svaka četvrta osoba (23,1%) i bolesti sistema za disanje (6,2%). Stopa preživljavanja nakon lečenja malignih bolesti u poslednjih nekoliko decenija dramatično je povećana, a primena savremenih hiruških, radioterapijskih i hemioterapijskih protokola doprinela je uspešnijem lečenju maligniteta. Kao posledica, evidentira se izraženo narušavanje plodnosti pacijenata tretiranih ovim protokolima (kod muškaraca smanjenje, odnosno gubitak oplodne moći nakon hiruškog odstranjivanja testisa, hemioterapije i zračne terapije, a kod žena plodnost se narušava odstranjivanjem jajnika ili materice, ali i dejstvom potentnih citostatika i zračne terapije, jer se time uništavaju i jajne ćelije).
Očuvanje plodnosti kod pacijenata s malignitetima i omogućavanje roditeljstva osobama lečenim zbog malignih bolesti jeste jedan od najvećih izazova u savremenoj onkologiji i nerazdvojan je deo pružanja usluga kvalitetnog lečenja onkološkim pacijentkinjama i pacijenatima.
Poseban program zdravstvene zaštite za unapređivanje kvaliteta života obolelih od malignih bolesti, omogućavanjem očuvanja plodnosti i realizacije roditeljstva nakon završenog onkološkog lečenja, na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine realizuje se od 2015. godine.
Članom 12. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", broj 25/19) utvrđeno je da autonomna pokrajina može doneti posebne programe zdravstvene zaštite za pojedine kategorije stanovništva, odnosno vrste bolesti koje su specifične za autonomnu pokrajinu, a za koje nije donet poseban program zdravstvene zaštite na republičkom nivou, u skladu sa svojim mogućnostima i utvrditi cene tih pojedinačnih usluga, odnosno programa.
Program očuvanja plodnosti kod obolelih od malignih bolesti u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2023. godinu (u daljem tekstu: Program) realizovaće Klinički centar Vojvodine, Novi Sad koji nastavlja rad kao Univerzitetski klinički centar Vojvodine, Novi Sad.
Pravilnikom o sadržaju i obimu prava na zdravstvenu zaštitu iz obaveznog zdravstvenog osiguranja i o participaciji za 2023. godinu ("Službeni glasnik RS", broj: 34/23) i Uputstvom za sprovođenje lečenja neplodnosti postupcima biomedicinski potpomognutog oplođenja (BMPO) na teret sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje 30-13 broj: 450-1916/2023 od 16.05.2023. godine propisani su i postupci biomedicinski potpomognute oplodnje iz razloga onkofertiliteta. Uputstvom za onkofertilitet Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje 30-13 broj: 1916/223-1 od 16.05.2023. godine uređeni su postupci zamrzavanja reproduktivnih ćelija i embriona kod osiguranih lica obolelih od malignih bolesti.
Program za 2023. godinu realizovan je u periodu 01.01.2023.-15.05.2023. godine s obzirom na to da se zamrzavanje reproduktivnih ćelija i embriona kod obolelih od malignih bolesti od 16.05.2023. godine vrši na teret sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja.
II
Ciljevi, aktivnosti, metodologija realizacije i indikatori programa
Opšti cilj Programa
- omogućavanje roditeljstva onkološkim pacijentkinjama i pacijentima životne dobi do 40 godina, uz maksimalnu onkološku bezbednost, čime se umnogome unapređuje kvalitet života osoba obolelih od malignih bolesti, kao i kvalitet usluga zdravstvene zaštite koje im se pružaju.
Specifični cilj Programa
- krioprezervacija embriona, spermatozoida i jajnih ćelija kod pacijenata s malignim oboljenjem.
Aktivnosti Programa
Savremeni terapijski protokoli u lečenju malignih tumora svih lokalizacija utiču na brojne segmente života pacijenata, prilično umanjujući njihov kvalitet života. Segment reprodukcije i ostvarenja biološkog roditeljstva na vrhu je lestvice vrednosti, te trajan gubitak ove mogućnosti predstavlja svakom pojedincu nenadoknadiv gubitak. Angažovanjem stručnjaka putem Programa, zajedno sa obolelim od maligne bolesti i članovima njihove uže porodice, uz optimalani plan lečenja koji obezbeđuje maksimalnu korist u poboljšanju ishoda bolesti, može se ponuditi i poboljšan kvalitet života - ostvarenjem roditeljstva.
Nakon dobijanja mišljenja Konzilijuma za onkofertilitet, počinje proces koji vodi u krioprezervaciju (zamrzavanje i čuvanje) gameta - jajnih ćelija i spermatozoida, kao i embriona.
Postupci sprovođenja vantelesne oplodnje, zamrzavanja i čuvanja gameta - speratozoida i jajnih ćelija, kao i embriona, sprovodiće se na Klinici za ginekologiju i akušerstvo Kliničkog centra Vojvodine, Novi Sad radom tima lekara i embriologa u Zavodu za humanu reprodukciju, primenom standardizovanih protokola stimulacije za onkološke pacijente, monitoringa stimulisanih ciklusa i aspiraciju jajnih ćelija, kao i protokola krioprezervacije gameta i embriona. U specifičnim slučajevima, za potrebe Programa, u rad se uključuju lekari - specijalisti patologije, radiologije i urologije.
Zamrzavanje gameta i embriona prati i kompletna dokumentacija o svakoj pacijentkinji u softverskom programu. Svaka pacijentkinja će ima i embriološki list, koji će se čuvati u posebnim registratorima, a popunjeni registratori u arhivama ustanove.
Obuhvat pacijenata Programom u 2021. godini je bio 12 pacijenata, u 2020. godini je bio 11 pacijenata, u 2019. godini bio je 13 pacijenta, u 2018. godini bio je 21 pacijent, u 2017. godini 24 pacijenta, u 2016. godini 22 pacijenta, a u 2015. godini 25 pacijenata. Programom u 2023. godini će biti obuhvaćeni svi potencijalni kandidati za uključivanje u Program, koji budu ispunjavali uslove koji se odnose na: želju pacijenta za ostvarivanjem roditeljstva, isključenost metastatske bolesti, procenu bezbednosti u slučaju primene planiranih procedura, osnovne onkološke dijagnoze, stadijuma bolesti i prognostičkih parametara, vrste planiranog onkološkog lečenja, procene rizika potecijalne trudnoće i dr.
Metodologija sprovođenja Programa
Osnovni preduslov za kvalitetno funkcionisanje Programa jeste pravovremeno upućivanje obolelih od malignih bolesti - u periodu od postavljanja dijagnoze do započinjanja onkoloških trerapijskih tretmana. U slučaju da je lečenje već započeto, u svakoj od faza omogućene su konsultacije.
Primarnu selekciju za upućivanje pacijenata i pacijentkinja sprovode:
• lekari na onkološkoj komisiji/konzilijumu za pojedine lokalizacije u Institutu za onkologiju Vojvodine, Sremska Kamenica;
• lekari/hirurzi koji rade pripremu za operaciju i operišu obolele - Institut za onkologiju Vojvodine, Sremska Kamenica, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, opšte bolnice, privatne bolnice i ordinacije;
• lekari iz onkoloških dispanzera AP Vojvodine;
• lekari medikalni onkolozi - pre započinjanja hemioterapije;
• radioterapeuti - pre započinjanja zračnog tretmana.
Prvo informisanje obolelih od malignih bolesti mlađih od 40 godina života i njihovo dalje eventualno uključivanje u Program moguće je na sledećim punktovima zdravstvene mreže:
• domovi zdravlja (lekari opšte prakse i specijalisti);
• odseci za onkologiju opštih bolnica (devet u AP Vojvodini - Subotica, Sombor, Sremska Mitrovica, Pančevo, Vršac, Kikinda, Senta, Vrbas i Zrenjanin);
• opšte bolnice (urolozi, hirurzi, ginekolozi, pedijatri, hematolozi, medikalni onkolozi);
• Klinički centar Vojvodine i Institut za onkologiju Vojvodine;
• privatna praksa;
• samostalna inicijativa obolelog.
Inicijalno, u trenutku javljanja, pacijenti se nalaze u dve moguće faze lečenja malignih bolesti:
1. pre započinjanja onkološkog lečenja: u fazi pripreme za operaciju, hemioterapiju ili zračnu terapiju;
2. u međufazama: posle operacije, a pre nastavka adjuvantne hemioterapije, zračne terapije ili biološke terapije.
Lekar koji informiše obolele od malignih bolesti o mogućnostima uključivanja u ovaj Program, nakon pribavljanja saglasnosti, šalje popunjeni obrazac doktoru medicine uže specijalnosti za fertilitet, u formi medicinskog formulara koji sadrži podatke značajne za prvu selekciju (dijagnoza, stadijum bolesti, patohistološki nalaz, planirani protokol lečenja i dužina trajanja lečenja).
Slede konsultacija s doktorom medicine uže specijalnosti za plodnost i selekcija prvog nivoa, nakon uvida u dokumentaciju - u istoriju bolesti i nalaze koji upućuju pacijentkinje i pacijente na Konzilijum za onkofertilitet.
Konzilijum za onkofertilitet donosi preporuke s jasnim smernicama prema: vrsti planirane procedure za očuvanje plodnosti, vremenskom okviru i dodatnoj dijagnostici.
Indikatori
Broj urađenih zamrzavanja speratozoida, jajnih ćelija i embriona kod pacijenata s malignim oboljenjem.
III
Finansijska sredstva potrebna za realizaciju Programa
TABELARNI PRIKAZ UKUPNIH TROŠKOVA ZA REALIZACIJU PROGRAMA U 2023. godini
- u dinarima
Redni broj |
NAZIV TROŠKOVA PROGRAMA |
IZNOS UKUPNO POTREBNIH SREDSTAVA |
1 |
2 |
3 |
1. |
TROŠKOVI USLUGA I NAKNADA LICA ANGAŽOVANIH NA REALIZACIJI PROGRAMA - deset učesnika (6 doktora medicine - specijalisti ginekologije, embriologije, patologije i urologije i 4 učesnika -administrativni tim) |
350.000,00 |
|
UKUPNO: |
350.000,00 |