PRAVILNIKO VRSTI, VISINI I USLOVIMA GARANCIJE PUTOVANJA, VISINI DEPOZITA U ZAVISNOSTI OD KATEGORIJE LICENCE, NAČINU AKTIVIRANJA, NAMENI SREDSTAVA, KAO I O DRUGIM USLOVIMA KOJE MORA DA ISPUNI ORGANIZATOR PUTOVANJA("Sl. glasnik RS", br. 82/2023) |
Ovim pravilnikom bliže se propisuju vrsta, visina i uslovi garancije putovanja, visina depozita u zavisnosti od kategorije licence, način aktiviranja, namena sredstava, kao i drugi uslovi koje mora da ispuni organizator putovanja.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) banka jeste akcionarsko društvo sa sedištem u Republici Srbiji koje ima dozvolu za rad Narodne banke Srbije i obavlja depozitne i kreditne poslove, kao i druge poslove u skladu sa zakonom;
2) bankarska garancija jeste ugovor o garanciji i predstavlja instrument osiguranja korisnika garancije putovanja;
3) garancija putovanja jeste propisana garancija za slučaj insolventnosti organizatora putovanja i radi naknade štete putniku nastale neispunjenjem, delimičnim ispunjenjem ili neurednim ispunjenjem ugovornih obaveza;
4) davalac garancije jeste banka ili osiguravač;
5) depozit jeste novčani iznos na dinarskom računu banke organizatora putovanja, čija visina zavisi od kategorije licence i koji se u propisanom iznosu i određenom vremenu nalazi na tom računu u periodu trajanja licence;
6) elektronski dokument jeste skup podataka u elektronskom obliku, čija je namena korišćenje u elektronskoj ili štampanoj formi;
7) korisnik garancije putovanja jeste lice koje je izmirilo troškove nužnog smeštaja, ishrane i povratka putnika sa putovanja u mesto polaska, kao i putnik, u slučaju neispunjenja, delimičnog ispunjenja ili neurednog ispunjenja obaveza organizatora putovanja, koje su određene opštim uslovima i programom putovanja;
8) licenca za organizovanje turističkog putovanja jeste rešenje koje izdaje Registrator turizma, na osnovu koga turistička agencija stiče status organizatora putovanja (u daljem tekstu: licenca);
9) osiguravač jeste društvo za osiguranje sa kojim se zaključuje ugovor o osiguranju, koje preuzima obavezu isplate naknade iz osiguranja, ako nastane osigurani slučaj;
10) polisa osiguranja jeste dokaz o zaključenom ugovoru o osiguranju u pisanoj formi kojom se određuju prava i obaveze učesnika u osiguranju;
11) potvrda o garanciji putovanja jeste potvrda o izdatoj garanciji putovanja koju kao dokument turistička agencija uručuje putniku i koja sadrži propisane podatke o garanciji putovanja iz koje se obezbeđuje pokriće za uplaćen iznos i koja sadrži podatke potrebne za njeno aktiviranje;
12) primalac bankarske garancije je strukovno, odnosno poslovno udruženje ili asocijacija turističkih agencija, sa brojem članova organizatora putovanja ne manjim od 15;
13) ugovarač osiguranja jeste privredni subjekt ili pravno lice koje na osnovu ugovora sa osiguravačem zaključuje ugovor o osiguranju, potpisuje polisu osiguranja ili list pokrića i ima obavezu da plaća premiju osiguranja;
14) limit pokrića jeste iznos koji se može koristiti kao pokriće po osnovu potraživanja svih korisnika garancije putovanja. Maksimalni limit pokrića ugovaraju davalac garancije i organizator putovanja;
15) visina prometa je iznos koji čini zbir iznosa vrednosti prodatih, a nerealizovanih turističkih putovanja od strane organizatora putovanja;
16) centralni informacioni sistem u oblasti ugostiteljstva i turizma (E-turista) je jedinstven i centralizovan elektronski informacioni sistem, koji sadrži sve relevantne podatke o pružaocima usluge smeštaja i objektima za smeštaj, preko koga se vrši njihova evidencija i unose drugi podaci proistekli iz obavljanja ugostiteljske, nautičke i lovnoturističke, odnosno turističke delatnosti ili usluga u turizmu (u daljem tekstu: CIS).
Garancijom putovanja za slučaj insolventnosti organizatora putovanja obezbeđuju se:
1) troškovi nužnog smeštaja, ishrane i povratka putnika sa putovanja u zemlji ili inostranstvu, u mesto polaska;
2) potraživanja uplaćenih sredstava putnika po osnovu ugovora o turističkom putovanju, koje organizator putovanja nije realizovao;
3) potraživanja uplaćenih sredstava putnika, u slučaju otkaza putovanja od strane putnika, u skladu sa opštim uslovima putovanja;
4) potraživanja razlike između uplaćenih sredstava po osnovu ugovora o turističkom putovanju i sredstava sniženih srazmerno neizvršenju ili nepotpunom izvršenju usluga obuhvaćenih programom putovanja.
Insolventnost organizatora putovanja je nesposobnost plaćanja dospelih obaveza u iznosu i u roku dospeća u periodu trajanja od najmanje 30 dana.
Insolventnost iz stava 2. ovog člana obuhvata finansijsku blokadu organizatora putovanja, kao i nemogućnost izmirenja obaveza organizatora putovanja kada je iznos obaveza veći od iznosa sredstava kojima raspolaže na računima kod banaka.
Garancijom putovanja radi naknade štete obezbeđuje se naknada štete koja je prouzrokovana putniku neispunjenjem, delimičnim ispunjenjem ili neurednim ispunjenjem obaveza organizatora putovanja, koje su određene opštim uslovima i programom putovanja, i to naknada za:
1) potraživanja uplaćenih sredstava putnika po osnovu ugovora o turističkom putovanju, koje organizator putovanja nije realizovao;
2) potraživanja razlike između uplaćenih sredstava po osnovu ugovora o turističkom putovanju i sredstava sniženih srazmerno neizvršenju ili nepotpunom izvršenju usluga obuhvaćenih programom putovanja.
Organizator putovanja u postupku dobijanja licence obezbeđuje garanciju putovanja.
Garancija putovanja obezbeđuje se ugovorom o garanciji putovanja, koji organizator putovanja zaključuje sa davaocem garancije.
Garancijom putovanja smatra se bankarska garancija i/ili ugovor o osiguranju.
Organizator putovanja obezbeđuje garanciju putovanja u najmanjem iznosu limita pokrića u zavisnosti od visine prometa.
Organizator putovanja za licencu rangiranu u kategoriju A obezbeđuje garanciju putovanja u iznosu limita pokrića, i to za visinu prometa:
1) do 20.000.000 dinara - garancija se ugovara u najnižem iznosu od 30.000 evra;
2) do 60.000.000 dinara - garancija se ugovara u najnižem iznosu od 50.000 evra;
3) do 150.000.000 dinara - garancija se ugovara u najnižem iznosu od 100.000 evra;
4) do 500.000.000 dinara - garancija se ugovara u najnižem iznosu od 250.000 evra;
5) do 1.000.000.000 - garancija se ugovara u najnižem iznosu od 350.000 evra;
6) preko 1.000.000.000 dinara - garancija se ugovara u najnižem iznosu od 400.000 evra.
Organizator putovanja za licencu rangiranu u kategoriju B obezbeđuje garanciju putovanja u iznosu limita pokrića, i to za visinu prometa do:
1) 5.000.000 dinara - garancija se ugovara u najnižem iznosu od 5.000 evra;
2) 10.000.000 dinara - garancija se ugovara u najnižem iznosu od 15.000 evra;
3) 20.000.000 dinara - garancija se ugovara u najnižem iznosu od 30.000 evra.
U slučaju da iznos visine prometa prelazi iznos od 20.000.000 dinara, organizator putovanja za licencu rangiranu u kategoriju B obezbeđuje garanciju putovanja na način i u visini limita pokrića iz stava 5. ovog člana.
Organizator putovanja, u zavisnosti od visine prometa posluje do limita pokrića garancije putovanja iz st. 5. i 6. ovog člana.
U slučaju dostizanja punog iznosa visine prometa, organizator putovanja kod istog davaoca garancije može da obezbedi dopunu limita pokrića do propisanog iznosa garancije putovanja za narednu visinu prometa iz st. 5. i 6. ovog člana.
U slučaju dostizanja punog iznosa visine prometa, a organizator putovanja ne postupi na način iz stava 9. ovog člana, isti obezbeđuje novu garanciju putovanja kod istog ili drugog davaoca garancije, kojom se u punom iznosu obezbeđuje limit pokrića za narednu visinu prometa iz st. 5. i 6. ovog člana.
Nakon realizacije turističkog putovanja i povratka putnika na odredište, iznos vrednosti tog putovanja oslobađa se od visine prometa.
Garancije putovanja iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika predmet su jednog ugovora koji organizator putovanja zaključuje sa davaocem garancije.
Ako organizator putovanja u slučaju iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika obezbeđuje i bankarsku garanciju i ugovor o osiguranju, oba ugovora o garanciji putovanja pojedinačno se zaključuju sa limitom pokrića u najmanjem iznosu iz člana 5. st. 5. i 6. ovog pravilnika.
Organizator putovanja za sve vreme važenja licence obezbeđuje garanciju putovanja na način propisan ovim pravilnikom, za svakog putnika pojedinačno, odnosno za svako ugovoreno turističko putovanje, kao i za ugovoreno putovanje učenika i studenata u inostranstvo radi učenja stranog jezika ili stručnog usavršavanja sa mogućnošću obavljanja privremenih i povremenih poslova, ako poseduje licencu.
Garancija putovanja evidentira se u CIS-u.
U slučaju iz člana 6. stav 2. ovog pravilnika visina prometa tereti onu garanciju putovanja koja je po datumu zaključenja starija.
Dostizanjem visine prometa po garanciji putovanja iz stava 3. ovog člana ili njenim istekom, CIS po automatizmu upućuje na drugu važeću garanciju.
Istekom roka važenja garancije putovanja CIS trajno onemogućava sve aktivnosti po osnovu te garancije putovanja.
Kada organizator putovanja dostigne visinu prometa iz garancije putovanja CIS onemogućava sve aktivnosti po osnovu te garancije, a po nastupanju okolnosti iz člana 5. stav 11. ovog pravilnika garancija putovanja ponovo postaje aktivna.
Ako je garancija putovanja ugovorena sa rokom važenja kraćim od roka važenja licence, organizator putovanja za naredni period pribavlja garanciju putovanja pre isteka roka važenja postojeće garancije.
Za sve vreme važenja garancije putovanja organizator putovanja obezbeđuje minimalni iznos ukupnog limita pokrića iz člana 5. st. 5. i 6. ovog pravilnika, u zavisnosti od kategorije licence.
Garancija putovanja ugovara se između organizatora putovanja i davaoca garancije, u korist korisnika garancije putovanja, radi pokrića rizika u slučajevima iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika.
Garancija putovanja ne može da sadrži odredbe koje su suprotne pravilima struke, dobrim poslovnim običajima i poslovnom etikom davaoca garancije.
Garancijom putovanja ne može se ugovoriti isključenje od odgovornosti davaoca garancije.
Davalac garancije ne može ograničiti pravo korisnika garancije putovanja utvrđeno ovim pravilnikom u pogledu potraživanja u slučajevima iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika, kao i u pogledu visine ukupnog limita pokrića.
U slučaju izdate bankarske garancije, istom se određuje primalac bankarske garancije.
Primalac bankarske garancije daje pisanu saglasnost organizatoru putovanja za pribavljanje bankarske garancije.
Saglasnost iz stava 6. ovog člana je uslov organizatoru putovanja da kod banke pribavi bankarsku garanciju.
Bankarska garancija, pored podataka o bitnim elementima ugovora, sadrži i podatak o primaocu bankarske garancije.
Bankarska garancija se izdaje za period od datuma izdavanja do datuma važenja.
Primalac bankarske garancije može pozvati banku na plaćanje u periodu koji ne može biti duži od šest meseci, računajući od datuma kada je bankarska garancija prestala da važi.
U slučaju da organizator putovanja ima ugovorena turistička putovanja za period duži od isteka roka od šest meseci iz stava 10. ovog člana, izvršiće produženje bankarske garancije, kojom će obezbediti sva turistička putovanja ugovorena u periodu važenja bankarske garancije.
Rok od šest meseci iz stava 10. ovog člana odnosi se na rok za aktiviranje bankarske garancije, a ne na rok njenog važenja.
Turistička agencija prilikom prodaje turističkog putovanja svakom putniku uručuje potvrdu o garanciji putovanja, koja se izdaje sa ugovorom, odnosno potvrdom o putovanju.
Podaci o garanciji putovanja unose se u CIS.
Izuzetno, potvrda o garanciji putovanja može se izdati i većem broju lica, koji su naznačeni u istom ugovoru o putovanju, u kom slučaju svaki putnik ostvaruje puno pravo, bez ikakvih uslova ili ograničenja.
Lica iz stava 3. ovog člana su ona lica za koja je po istom ugovoru o putovanju plaćeno turističko putovanje.
Potvrda o garanciji putovanja sadrži:
1) opšte podatke o garanciji putovanja;
2) opšte podatke o putniku i turističkom putovanju;
3) predmet garancije putovanja;
4) način aktiviranja garancije putovanja;
5) način provere validnosti izdate potvrde o garanciji putovanja.
Potvrda o garanciji putovanja sadrži i pisanu napomenu da realan iznos potraživanja po korisniku garancije putovanja može biti srazmerno snižen u slučaju da iznos potraživanja svih korisnika garancije prekoračuje ugovoren ukupan limit pokrića.
Potvrda o garanciji putovanja štampa se iz CIS-a.
U slučaju bankarske garancije, potvrda o garanciji putovanja sadrži i podatke o primaocu bankarske garancije, kao i pisanu napomenu da prijavu, radi aktiviranja bankarske garancije, korisnik garancije putovanja podnosi primaocu bankarske garancije.
U slučaju da je turističko putovanje prodato pravnom licu, odnosno privrednom subjektu sa sedištem u inostranstvu, radi dalje prodaje turističkog putovanja krajnjim korisnicima, organizator putovanja ne obezbeđuje potvrdu o garanciji putovanja.
Organizator putovanja prilikom prodaje turističkog putovanja iz CIS-a štampa potvrdu o garanciji putovanja, za svakog putnika pojedinačno, odnosno za veći broj lica iz člana 10. stav 2. ovog pravilnika.
Posrednik prilikom prodaje turističkog putovanja, nakon dobijanja saglasnosti od strane organizatora putovanja, postupa na način iz stava 1. ovog člana.
U slučaju izmene bitnih elemenata ugovora o turističkom putovanju, sa putnikom se zaključuje novi ugovor i uručuje mu se nova potvrda o garanciji putovanja, uz storniranje prethodne.
Period pokrića garancije putovanja je od datuma njenog izdavanja do završetka ugovorenog turističkog putovanja, odnosno do povratka putnika na ugovoreno odredište.
U slučaju da nije došlo do realizacije ugovorenog turističkog putovanja period pokrića garancije putovanja je do ostvarivanja prava korisnika garancije putovanja u roku iz člana 14. stav 5. ovog pravilnika.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, u slučaju izdate bankarske garancije period pokrića je period iz člana 9. st. 10. i 11. ovog pravilnika.
Garancija putovanja aktivira se prijavom korisnika garancije putovanja.
Korisnik garancije putovanja bez odlaganja prijavljuje davaocu garancije nastalu štetu u slučajevima iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika, za koje slučajeve je garancija putovanja izdata.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, u slučaju izdate bankarske garancije korisnik garancije putovanja nastalu štetu prijavljuje primaocu bankarske garancije.
Prijava iz stava 1. ovog člana vrši se pisanim putem, preko email adrese, odnosno na način koji je utvrdio davalac garancije.
U pogledu roka u kome korisnik garancije putovanja može da prijavi pravo na potraživanje po osnovu garancije putovanja, koja je izdata kao polisa osiguranja, primenjuju se propisi kojima se uređuju obligacioni odnosi.
Korisnik garancije putovanja ima pravo na naknadu u slučajevima iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika, koji su nastali u periodu pokrića garancije putovanja i svaka kasnija promena ugovornog odnosa davaoca garancije i organizatora putovanja je bez uticaja na pravo korisnika garancije putovanja.
Korisnik garancije putovanja osiguravaču, odnosno primaocu bankarske garancije pruža sve raspoložive podatke, kojima dokazuje da je sa organizatorom putovanja zaključio ugovor o turističkom putovanju, sa dokazom o izvršenim uplatama, kao i sve podatke i dokaze koji su potrebni za utvrđivanje uzroka, obima i visine štete.
U cilju utvrđivanja insolventnosti organizatora putovanja pribavlja se rešenje nadležnog privrednog suda o otvaranju stečajnog postupka, potvrda Narodne banke Srbije o danima blokade računa, odnosno zapisnik ili drugi akt turističkog inspektora ili druga isprava, odnosno podatak iz zvanične javne baze podataka koju vodi registar kao jedinstvenu centralizovanu elektronsku bazu podataka, iz kojih proističe insolventnost organizatora putovanja.
U slučaju utvrđivanja insolventnosti organizatora putovanja od strane turističkog inspektora, finansijska blokada ili nemogućnost izmirenja obaveza organizatora putovanja iz člana 3. stav 3. ovog pravilnika, utvrđivaće se prvog i poslednjeg dana roka iz člana 3. stav 2. ovog pravilnika.
U slučaju utvrđivanja insolventnosti organizatora putovanja neće se uzimati u obzir iznos sredstava koja čine sredstvo obezbeđenja bankarske garancije u skladu sa ovim pravilnikom.
Osiguravač, odnosno primalac bankarske garancije preduzima sve aktivnosti u pogledu obezbeđivanja neophodnih podataka o korisnicima garancije putovanja, da ih u razumnom roku obavesti o pravu na naknadu po osnovu datih garancija putovanja.
Po prijemu prijave iz člana 14. ovog pravilnika osiguravač, odnosno primalac bankarske garancije bez odlaganja pristupa utvrđivanju i proceni štete.
Ukoliko se utvrdi da je zahtev korisnika garancije putovanja osnovan, osiguravač, odnosno primalac bankarske garancije, u ugovorenom roku, koji ne može biti duži od 14 dana, računajući od dana podnošenja prijave sa kompletnom dokumentacijom, isplatiće naknadu realnog iznosa potraživanja.
Izuzetno, rok za isplatu naknade realnog iznosa potraživanja iz stava 3. ovog člana može se produžiti do evidentiranja svih korisnika garancije putovanja, koji ostvaruju pravo iz garancije putovanja po istom osnovu.
U slučaju izdate bankarske garancije, ukoliko se utvrdi da je zahtev korisnika garancije putovanja osnovan, primalac bankarske garancije protestvuje garanciju kod banke u ukupnom iznosu potraživanja svih korisnika garancije putovanja u okviru limita pokrića iz člana 5. st. 5. i 6. ovog pravilnika.
U slučaju iz stava 3. ovog člana, primalac bankarske garancije nakon prijema uplate po podnetom protestu, vrši isplatu iznosa potraživanja korisniku garancije putovanja.
U slučaju iz stava 5. ovog člana, banka za isplaćeni iznos umanjuje vrednost bankarske garancije.
Osiguravač, odnosno primalac bankarske garancije će rezervisati neisplaćena sredstva za neprijavljena potraživanja, kako bi svim korisnicima garancije putovanja obezbedio srazmeran deo sredstava iz člana 17. ovog pravilnika.
Visina realnog iznosa potraživanja u slučajevima iz člana 3. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika je visina stvarnih troškova proistekla iz troškova nužnog smeštaja, ishrane i povratka putnika sa putovanja u mesto polaska.
Visina realnog iznosa potraživanja u slučajevima iz člana 3. stav 1. tačka 2) i člana 4. tačka 1) ovog pravilnika je visina sredstava uplaćenih za ugovoreno turističko putovanje.
Visina realnog iznosa potraživanja u slučajevima iz člana 3. stav 1. tačka 3) ovog pravilnika je visina sredstava uplaćenih za ugovoreno turističko putovanje, koja može biti srazmerno snižena na način ugovoren opštim uslovima putovanja.
Visina realnog iznosa potraživanja u slučajevima iz člana 3. stav 1. tačka 4) i član 4. tačka 2) ovog pravilnika je iznos koji predstavlja visinu sredstava uplaćenih za ugovoreno turističko putovanje, koja se može srazmerno umanjiti u zavisnosti od vremena i vrste usluga, koje su iskorišćene u periodu trajanja turističkog putovanja.
Visina realnog iznosa potraživanja dokazuje se na osnovu izdatog fiskalnog računa ili drugog dokumenta kojim se potvrđuje prijem uplate, ugovora o putovanju, opštih uslova putovanja, posebnih računa kojima se dokazuju troškovi nužnog smeštaja, ishrane i povratka putnika sa putovanja u mesto polaska, kao i druga dokumentacija i evidencija davaoca garancije, organizatora putovanja ili posrednika preko koga je prodato turističko putovanje.
U slučaju spora u vezi sa utvrđivanjem visine naknade realnog iznosa potraživanja kao dokaz će se koristiti sudska presuda, arbitražna odluka, odnosno odluka medijatora ili druga odluka proistekla iz potrošačkog i sličnog spora.
Izuzetno, realan iznos potraživanja po korisniku garancije putovanja može biti srazmerno snižen u slučaju da iznos potraživanja svih korisnika garancije prekoračuje ugovoren ukupan limit pokrića.
U slučaju da je cena turističkog putovanja, za koje se aktivira garancija putovanja, bila izražena u stranoj valuti obračun realnog iznosa potraživanja vrši se u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate.
U slučaju da su troškovi iz člana 3. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika, za koje se aktivira garancija putovanja, plaćeni u stranoj valuti, obračun realnog iznosa potraživanja vrši se u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate.
Garancija putovanja je na snazi i u slučaju da turistička agencija prestane da obavlja poslove organizatora putovanja (isticanje roka važenja ili brisanje licence, oduzimanje licence, prestanak rada, rešenje o zabrani obavljanja delatnosti i sl.).
Organizator putovanja u postupku dobijanja licence obezbeđuje depozit.
Depozit se obezbeđuje u propisanoj visini, u zavisnosti od kategorije licence, u najnižem iznosu od:
1) 2000 evra za licencu rangiranu u kategoriju A;
2) 500 evra za licencu rangiranu u kategoriju B.
Sredstva iz stava 2. ovog člana obezbeđuju se na dinarskom računu banke organizatora putovanja u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije.
U slučaju da organizator putovanja kod poslovne banke poseduje više dinarskih računa sredstva iz stava 2. ovog člana nalaze se na jednom računu.
Sredstva iz stava 2. ovog člana organizator putovanja može da koristi tokom meseca za svoje redovno poslovanje.
Sredstva iz stava 2. ovog člana organizator putovanja poseduje na računu poslednjeg dana tekućeg meseca.
Za sve vreme važenja licence organizator putovanja obezbeđuje minimalni iznos depozita iz stava 2. ovog člana, u zavisnosti od kategorije licence, na propisan način.
U slučaju da je turističko putovanje prodato ili je započeto pod uslovima koji su važili pre početka primene ovog pravilnika, kao i u slučaju naknade potraživanja iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika, aktiviraće se garancija putovanja koja je važila u trenutku zaključenja ugovora o putovanju.
Danom početka primene ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o vrsti, visini i uslovima garancije putovanja, visini depozita u zavisnosti od kategorije licence, načinu aktiviranja, nameni sredstava, kao i o drugim uslovima koje mora da ispuni organizator putovanja ("Službeni glasnik RS", br. 124/20, 137/20, 62/21 i 64/21 - ispravka).
Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a počinje da se primenjuje od 1. oktobra 2023. godine.