PRAVILNIK O NAČINU I MERILIMA ZA ODREĐIVANJE MINIMALNOG ODRŽIVOG PROTOKA ("Sl. glasnik RS", br. 96/2023)

Član 1

Ovim pravilnikom bliže se propisuje način i merila za određivanje minimalnog održivog protoka.

Član 2

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:

1) biotop jeste mesto življenja (stanište) određene životne zajednice;

2) biocenoza jeste skup životnih zajednica (biljaka, životinja, mikroorganizama) koji žive u nekom biotopu;

3) ekološki protok jeste protok koji se mora u svakom trenutku ostaviti u vodotoku nizvodno od brane ili rečnog vodozahvata radi obezbeđenja uslova za normalan opstanak i razvoj biocenoza u reci kao biotopu;

4) izučeni sliv jeste sliv na kome se podaci o nivoima i protocima dobijaju na osnovu sistematskih i organizovanih merenja na dovoljnom broju hidroloških stanica, iz državne mreže hidroloških stanica, da mogu reprezentovati hidrološki režim vodotoka (period duži od 30 godina);

5) metoda garantovanog ekološkog protoka (u daljem tekstu: GEP metoda) jeste metoda za proračun ekološkog protoka, koja pripada grupi hidroloških metoda i razvijena je na bazi analiza hidroloških, morfoloških i ekoloških stanja na vodotocima u Republici Srbiji i regionu;

6) minimalni srednjemesečni protok obezbeđenosti 95% ili 80% jeste računska vrednost minimalnog mesečnog protoka verovatnoće prevazilaženja 95% ili 80%;

7) minimalni 30-dnevni protok obezbeđenosti 95% ili 80% jeste računska vrednost minimalnog 30-dnevnog protoka verovatnoće prevazilaženja 95% ili 80%, pri čemu se pod 30-dnevnim protokom smatra prosečni protok u bilo kojih 30 dana;

8) neizučensliv jeste sliv na kome ne postoje merenja nivoa i protoka, pa se oni dobijaju raspoloživim metodama hidroloških analiza i proračuna;

9) prosečni višegodišnji protok jeste prosečni protok kroz razmatrani profil vodotoka tokom višegodišnjeg perioda;

10) protok za potrebe nizvodnih korisnika jeste protok koji se mora ostaviti u vodotoku nizvodno od brane ili rečnog vodozahvata radi podmirivanja potreba nizvodnih korisnika voda;

11) hidrološki režim jeste kvantitativna komponenta vodnog režima.

Član 3

Minimalni održivi protok (Qmop) određuje se na osnovu ekološkog protoka (Qep) i protoka za potrebe nizvodnih korisnika (Qpnk), na osnovu sledeće formule:

Qmop(t) = Qep(t) + Qpnk(t)

Ekološki protok određuje se u skladu sa GEP metodom, na osnovu sledećih računskih vrednosti protoka:

- prosečni višegodišnji protok u razmatranom profilu (Qsr);

- minimalni srednjemesečni protok u razmatranom profilu, obezbeđenosti 95% (Q95% min,mes);

ؘ- minimalni srednjemesečni protok u razmatranom profilu, obezbeđenosti 80% (Q80% min,mes).

Ukoliko se raspolaže višegodišnjim serijama dnevnih protoka, umesto minimalnih srednjemesečnih protoka (Q95% min,mes i Q80% min,mes) mogu se koristiti odgovarajuće vrednosti 30-dnevnih protoka malih voda istih verovatnoća prevazilaženja: Q95% min(30) i Q80% min(30).

U hladnom, odnosno vanvegetacionom delu godine (oktobar-mart), ekološki protok (Qep) određuje se na osnovu jedne od tri relacije, u zavisnosti od hidrološkog režima vodnog tela površinske vode za koje se vrši proračun, i to:

U toplom, odnosno vegetacionom delu godine (april-septembar), ekološki protok (Qep) određuje se na osnovu jedne od tri relacije, u zavisnosti od hidrološkog režima vodnog tela za koje se vrši proračun, i to:

Periodi koji se odnose na hladan i topli deo godine su dati okvirno radi univerzalnosti primene metode i mogu se prilagoditi potrebama dominantnih ribljih vrsta u posmatranom vodotoku, kako bi povećan ekološki protok predviđen za topli deo godine obuhvatio veoma važan period početka njihovog mresta.

Vrednost protoka za potrebe nizvodnih korisnika (Qpnk) je dinamička kategorija i promenljiva je tokom vremena, a određuje se posebno za svaki konkretan slučaj, u skladu sa izdatim vodnim uslovima u postupku izrade tehničke dokumentacije potrebne za dobijanje građevinske dozvole.

Član 4

Ukoliko se ekološki protok određuje za izučeni sliv na deonici vodotoka na kojoj postoje hidrološke stanice iz državnih mreža i ako na uzvodnom potezu vodotoka ili njegove pritoke nije izgrađen nijedan objekat koji može uticati na hidrološki režim, za proračun ekološkog protoka koriste se podaci o protocima sa hidroloških stanica iz celog raspoloživog perioda osmatranja koji se smatraju pouzdanim u određivanju hidrološkog režima.

Ukoliko se ekološki protok određuje za neizučeni ili nedovoljno izučen sliv ili ukoliko se ne mogu koristiti podaci o protocima sa hidroloških stanica zbog izmenjenog prirodnog hidrološkog režima, potrebne vrednosti protoka za određivanje ekološkog protoka, dobijaju se hidrološkim analizama i proračunima raspoloživim metodama: višedimenzionalnim korelacijama i kroskorelacijama, analogijama i sl. na osnovu pribavljenih podataka od republičke organizacije nadležne za hidrometeorološke poslove.

Član 5

Proračun ekološkog protoka vrši se u okviru izrade hidrološke studije koja se dostavlja uz zahtev za izdavanje vodnih uslova u okviru objedinjene procedure, u skladu sa pravilnikom kojim se propisuju sadržina i obrasci zahteva za izdavanje vodnih akata, sadržina mišljenja u postupku izdavanja vodnih uslova i sadržina izveštaja u postupku izdavanja vodne dozvole.

Izuzetno u slučaju da se proračun ekološkog protoka vrši za vodotok za koji, saglasno pravilniku iz stava 1. ovog člana, ne postoji obaveza izrade hidrološke studije, proračun ekološkog protoka vrši se u okviru izrade idejnog rešenja koji se dostavlja uz zahtev za izdavanje vodnih uslova u okviru objedinjene procedure.

Hidrološke veličine koje se koriste u proračunu ekološkog protoka procenjuju se standardnim i proverenim metodama inženjerske hidrologije, dokumentovane u literaturi i uz uvažavanje najbolje prakse.

U posebnim slučajevima, ako je to dokazano prethodno sprovedenim analizama/studijama, nadležni organ, u postupku izdavanja vodnih akata, može izvršiti izvesnu korekciju dobijenih vrednosti radi prilagođavanja potrebama razvoja biocenoza (npr. povećanje protoka u februaru i/ili martu, ako su u vodotoku zastupljene vrste koje se mreste u hladnom periodu godine), u skladu sa prethodno pribavljenim mišljenjem ministarstva nadležnog za poslove zaštite životne sredine i specijalizovane stručne-naučne institucije (zavodi, instituti i dr.).

Član 6

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".