PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU PLANA IZDAVANJA PRIGODNIH POŠTANSKIH MARAKA I MOTIVA REDOVNIH IZDANJA POŠTANSKIH MARAKA("Sl. glasnik RS", br. 115/2023) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se Plan izdavanja prigodnih poštanskih maraka i motivi redovnih izdanja poštanskih maraka, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Prigodne poštanske marke izdaju se prema Planu izdavanja iz člana 1. ovog pravilnika.
Redovne poštanske marke izdaju se prema motivima utvrđenim u Planu iz člana 1. ovog pravilnika.
Danom početka primene ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o utvrđivanju Plana izdavanja prigodnih poštanskih maraka i motiva redovnih izdanja poštanskih maraka ("Službeni glasnik RS", br. 143/22, 15/23, 39/23, 54/23 i 103/23).
Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 1. januara 2024. godine.
PLAN IZDAVANJA PRIGODNIH POŠTANSKIH MARAKA
Izdavanjem prigodnih poštanskih maraka obeležiće se značajni jubileji, događaji i datumi iz nacionalne i svetske istorije, kulture, umetnosti, nauke, prirodne lepote i bogatstva naše zemlje i druge manifestacije, kao što su:
1. Tradicija Kine-Lunarni horoskop, Godina zmaja;
2. 180 godina Srpskog građanskog zakonika;
3. 90 godina standardizacije u Srbiji;
4. 25 godina sećanja na heroje otadžbine;
5. Velikani Srbije;
6. Vaskrs;
7. 100 godina od rođenja Martina Jonaša;
8. Evropa;
9. Evropske vrednosti;
10. Dan marke;
11. Srbija-Slovenija: Naši velikani;
12. 170 godina stručnog obrazovanja u Srbiji;
13. 110 godina australijske medicinske misije u Srbiji;
14. 140 godina od dolaska Nikole Tesle u SAD;
15. 110 godina sećanja na heroje I svetskog rata;
16. 80 godina misije Halijard;
17. Radost Evrope;
18. 100 godina Radio Beograda;
19. Evropska zaštita prirode;
20. Krsna slava;
21. Srbija-Rusija;
22. Božić;
23. Kultura Kine;
24. Velikani svetske umetnosti;
25. Dva veka Matice srpske.
1. Tradicija Kine: Lunarni horoskop-godina Zmaja
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se tradicionalni lunarni horoskop - godina Zmaja. Republika Srbija i Narodna Republika Kina su prijateljske zemlje koje povezuje strateško partnerstvo i uzajamna saradnja u svim oblastima od zajedničkog interesa. Emisijom se ukazuje posebno poštovanje za bogatoj tradiciji Narodne Republike Kine, a u okviru teme tradicionalnog, lunarnog horoskopa i godina Zmaja kao simbol ove tradicije za 2024. godinu.
2. 80 godina Srpskog građanskog zakonika
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 180 godina Srpskog građanskog zakonika. Srpski građanski zakonik je prvi i sveobuhvatni građanski zakonik u Srbiji, a donet je 25. marta 1844. godine. Tvorac građanskog zakonika bio je Jovan Hadžić. Građanski zakonik je jedan od najranijih i najmodernijih kodifikacija građanskog prava donetih u Evropi u 19. veku. Država Srbija baštini jedan od najstarijih građanskih zakonika na svetu.
3. 90 godina standardizacije u Srbiji
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 90 godina standardizacije u Srbiji. 1934. godine je osnovan Jugoslovenski nacionalni komitet za normalizaciju (JNKN). Ovo telo je od 1939. godine imalo ulogu nacionalnog tela za standarde, a u godinama koje su usledile i naziv i pravna forma tela nadležnog za poslove za standardizaciju menjale su se više puta. Danas Institut za standardizaciju, čiji je osnivač Vlada Republike Srbije, predstavlja nacionalno telo za standardizaciju, aktivno u donošenju nacionalnih, evropskih i međunarodnih standarda, i kao takvo ima značajnu ulogu u bržem razvoju savremenih država i njihovoj efikasnoj povezanosti na globalnom nivou.
4. 25 godina sećanja na heroje otadžbine
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 25 godina sećanja na heroje otadžbine. Emisija je posvećena svim znanim i neznanim herojima i junacima odbrane Srbije u ratu iz 1999. godine. Boreći se za svoju otadžbinu oni su ostavili neizbrisiv trag u istoriji i sećanju našeg naroda, koji za budućnost ostavlja putokaz kako se voli svoja zemlja u svim okolnostima i kako se za nju bori uprkos neiskazivoj neravnopravnosti sukobljenih strana.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se život i delo velikana Srbije.
- Luka Ćelović Trebinjac (1854-1929) bio je srpski trgovac i rentijer, jedan od najbogatijih ljudi u istoriji srpskog naroda. Sve svoje bogatstvo zaveštao je Univerzitetu u Beogradu, čime je učinio najveću privatnu investiciju u obrazovanje i nauku u istoriji Srbije i ostavio neizbrisiv trag o tome kako se voli svoja otadžbina i kako se na najbolji način pomaže razvitak i obezbeđuje budućnost svog naroda.
- Vladeta Jerotić (1924-2018) bio je jedan od najznačajnijih intelektualaca u srpskom narodu. Neuropsihijatar, filozof, književnik i akademik SANU, ostavio je izuzetan trag u našoj kulturi i nauci i značajno uticao na javni diskurs u Srbiji u drugoj polovini 20. i početkom 21. veka.
- Enriko Josif (1924-2003) bio je srpski kompozitor, pedagog i akademik SANU, jevrejskog porekla. Pored velikog dela koje je ostavio u domenima umetnosti, obrazovanja i kulture, dao je i izuzetan doprinos izgradnji prijateljskih odnosa srpskog i jevrejskog naroda i izgradnji pozitivne slike o Srbiji u svetu.
- Mira Trailović (1924-1989) bila je srpska pozorišna rediteljka. Jedan od osnivača i dugogodišnja upravnica Ateljea 212, ostvarila je izuzetnu karijeru pozorišne rediteljke. Dala je ključni doprinos prilikom osnivanja jedne od najvažnijih pozorišnih manifestacija u našoj zemlji - Beogradskog internacionalnog teatarskog festivala i ostala do danas legenda srpskog glumišta.
Izdavanjem ove emisije prigodnih poštanskih maraka obeležava se Vaskrs, najveći hrišćanski praznik, kojim se proslavlja Hristovo vaskrsenje. Najradosniji hrišćanski praznik od izuzetne je važnosti za sve vernike Srpske pravoslavne crkve, a emisijom se ističu duhovne i estetske vrednosti ovog praznika.
7. 100 godina od rođenja Martina Jonaša
Izdavanjem ove emisije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se rođenje Martina Jonaša. Martin Jonaš (1924-1996) je bio jedan od najpoznatijih naivnih slikara sa naših prostora. Slovačkog porekla, iz vojvođanskog sela Kovačica, proneo je ime Srbije svetom svojim genijalnim slikama u preko 50 zemalja i na 300 samostalnih i grupnih izložbi.
Prigodne poštanske marke pod nazivom EVROPA predstavljaju specijalno izdanje maraka koje svake godine štampaju evropske poštanske uprave, sa istom temom maraka za sve zemlje, a pod pokroviteljstvom asocijacije javnih poštanskih operatora PostEvropa (PostEurop). Ova izdanja imaju zadatak da naglase saradnju zemalja u domenu poštanskog saobraćaja i da promovišu filateliju. Njihova uloga se takođe sastoji u tome da probude svest o zajedničkim korenima, kulturi i istoriji evropskih zemalja i njihovim zajedničkim ciljevima. Kao takva, ova izdanja maraka spadaju u najpopularnija širom sveta i imaju izuzetnu filatelističku vrednost.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih marka i vrednosnica obeležiće zajedničke vrednosti koje Republika Srbija deli sa zemljama Evropske Unije kroz ukazivanje počasti velikanima ili događajima koji su simboli ovih vrednosti
- 125 godina od rođenja Pol-Anrija Spaka
Pol-Anri Spak (1899-1972) je bio ugledni belgijski diplomata i državnik koji je svojim višedecenijskim delovanjem u polju međunarodne politike promovisao ideale multilateralizma i međudržavne saradnje, kao i izgradnje jakih evropskih institucija. Predsedavao je prvom sednicom Generalne skupštine Ujedinjenih Nacija i mnogim evropskim organizacijama od kojih je nastala današnja Evropska Unija.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih marka i vrednosnica obeležiće se 150 godina Svetskog poštanskog saveza. Svetski poštanski savez je specijalizovana agencija Ujedinjenih nacija, osnovan 1874. godine. Republika Srbija je jedna od 22 zemlje osnivača Svetskog poštanskog saveza.
11. Srbija-Slovenija: Naši velikani
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih marka se ukazuje počast jubilejima rođenja ili značajnih događaja iz života velikana koji su gradeći kulturne, umetničke, naučne, privredne ili vojne mostove između Srbije i Slovenije doprineli da se danas možemo sećati zajedničke istorije koja spaja dva naroda i dve države. Slaveći pojedince i njihova dela emisijom se daje podsticaj za dodatno unapređenje odnosa dve prijateljske države čiji narodi dele slovensko poreklo, srodne jezike, geografsku bliskost i težnju istim, osnovnim vrednostima na kojima grade svoju budućnost. Emisijom se slavi:
- 155 godina od rođenja Frederika Pregla
Frederik Pregl (1869, Ljubljana - 1930, Grac) je bio slovenački hemičar i fizičar. On je bio dobitnik Nobelove nagrade 1923. godine, koja mu je data kao priznanje za kvantitativnu organsku mikroanalizu, koja je poboljšala prethodnu tehniku sagorevanja u elementarnoj analizi i bila kao metoda ubrzo široko prihvaćena među hemičarima.
- 155 godina od prijema Franca Miklošiča u Srpsku kraljevsku akademiju
Franc Miklošič (1813, Radomerščak - 1891, Beč) je bio slovenački filolog, lingvista, doktor prava i filosofije, profesor univerziteta i prijatelj srpskog naroda, koji je bio član Srpske kraljevske akademije.
- 270 godina od rođenja Jurija Vege
Jurij Bartolomej Vega (1754, Zagorica - 1802, Nusdorf) je bio slovenački matematičar i artiljerac, koji je dao izuzetan doprinos u oslobođenju Beograda od Turaka pre 235 godina.
12. 170 godina stručnog obrazovanja u Srbiji
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće 170 godina stručnog usavršavanja u Srbiji. Ova specifična vrsta obrazovanja, koja danas kroz dualno obrazovanje doživljava preporod i svoju punu afirmaciju, prvi put je organizovano započela da se odvija u Srbiji pre 170 godina u Kragujevcu, osnivanjem Zanatske škole pri Topolivnici, današnje Srednje stručne škole u Kragujevcu.
13. 110 godina australijske medicinske misije u Srbiji
Izdavanjem ove tradicionalne emisije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 110 godina australijske medicinske misije u Srbiji. Srbiju i Australiju deli velika geografska udaljenost, ali uprkos tome dve prijateljske zemlje i dva prijateljska naroda i danas dele sećanja na zajedništvo i savezništvo u nekim od najtežih dana u srpskoj istoriji. Emisija slavi doprinos ratnom naporu naše zemlje u Prvom svetskom ratu koji je dala Australijska medicinska misija u Srbiji, kada su bolničarke i lekari iz daleke Australije priskočili u pomoć Srbiji i nesebično rizikujući sopstvene živote pomagali našem narodu da prebrodi iskušenja tifusa, povlačenja preko Albanije i da zaleči ratom izazvane rane i traume.
14. 140 godina od dolaska Nikole Tesle u SAD
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 140 godina od dolaska Nikole Tesle u SAD, kao i život i delo velikog naučnika i pronalazača srpskog porekla Nikole Tesle, koji je svoja najznačajnija otkrića ostvario u SAD. Emisija ukazuje na poseban značaj prelomnog trenutka njegovog života i karijere - dolazak u SAD, gde je Tesla pronašao okruženje koje je omogućilo da se u punoj meri iskažu njegovi talenti i neupitna genijalnost.
15. 110 godina sećanja na heroje Prvog svetskog rata
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 110 godina sećanja na heroje Prvog svetskog rata. Emisija je posvećena svim herojima, znanim i neznanim, koji su se borili za Srbiju u ratu 1914-1918. godine. Ratujući bez prekida više od šest godina, generacije koje su tada branile Srbiju sazdale su svojom krvlju i žrtvama večni spomenik patriotizmu.
Emisija slavi jubilej Misije Halijard - najveće akcije spasavanja savezničkih pilota u Drugom svetskom ratu. Patriotski, prosaveznički gerilci Jugoslovenske vojske u otadžbini spasili su u okviru ove operacije više od 500 savezničkih pilota, pretežno iz SAD od zarobljeništva i neizvesne sudbine u Nemačkoj, čime su postavili jedan od važnih istorijskih osnova prijateljstva Srbije i SAD.
Izdavanje ove stalne emisije prigodnih poštanskih maraka posvećeno je dečjoj međunarodnoj manifestaciji "Radost Evrope", koja se svake godine održava u Beogradu početkom oktobra meseca, a koju organizuje Dečji kulturni centar u Beogradu. Motivi na markama ove emisije su odabrani dečji radovi sa Međunarodnog likovnog konkursa "Radost Evrope" koji realizuje Dečji kulturni centar u Beogradu.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka beležiće se 100 godina Radio Beograda. Radio Beograd je osnovan 1924. godine i ima izuzetno bogatu i dugu istoriju emitovanja javnog radio programa u Srbiji. Veliki jubilej Radio Beograda, vek postojanja, prilika je da se ukaže na činjenicu da je Srbija tokom svoje duge istorije često veoma uspešno pratila tehnološki napredak razvijenih zemalja i istovremeno sa drugim zemljama uvela javno emitovanje radio programa neposredno posle završetka Prvog svetskog rata.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka predstavljaju se specijalni rezervati, prirodna staništa retkih vrsta i spomenici prirode, sa ciljem promovisanja prirodnih lepota naše zemlje.
Ova stalna emisija prigodnih poštanskih maraka posvećena je narodno-crkvenom običaju i porodičnom prazniku specifičnom za naš narod - krsnoj slavi. Obeležavanje krsne slave, duboko ukorenjeno u pravoslavnoj veri, postalo je jedna od osnovnih odlika kulture našeg naroda.
- 185 godina od rođenja Nikolaja Rajevskog
Srbiju i Rusiju vežu viševekovni prijateljski odnosi i saradnja dva naroda u izgradnji kulture, umetnosti, obrazovanja, privrede i u odbrani slobode. Nikolaj Nikolajevič Rajevski (1839-1876) bio je heroj Srpsko-turskog rata, pukovnik ruske vojske koji se kao dobrovoljac borio za Srbiju i koji je dajući svoj život postavio jedan od trajnih zaloga srpsko-ruskog prijateljstva. On je Lavu Nikolajeviču Tolstoju bio inspiracija za lik grofa Vronskog u jednom od najvećih romanesknih ostvarenja svetske književnosti - romanu Ana Karenjina.
Izdavanjem ove emisije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se Božić, jedan od najvećih hrišćanskih praznika, kojim se proslavlja rođenje Hristovo.
Ovom emisijom prigodnih poštanskih maraka ukazuje se posebna počast velikoj kulturi Kine, koja neprekinuto traje već više od 5.000 godina i koja je podarila čovečanstvu velika dela, velike ljude i ostavila globalni trag koji ima nesumnjivi uticaj i u Srbiji danas. Emisijom se obeležavaju jubileji važni za istaknute ličnosti, događaje i organizacije koje su ključno uticale na istorijat razvoja i formiranje kulture Kine.
24. Velikani svetske umetnosti
Ove serija prigodnih poštanskih maraka prigodnih poštanskih maraka objavljuje se u čast jubileja rođenja svetski poznatih umetnika i umetnica, čija dela su ostvarila uticaj na publiku širom sveta, pa i u Srbiji. Emisijom se slave jubileji:
- 200 godina od rođenja Bedžiha Smetane
Bedžih Smetana (1824, Litomišel - 1884, Prag) je bio češki kompozitor i dirigent. Tvorac je češke nacionalne opere i veliki majstor simfonijske pesme. Bio je umetnik koji se svim svojim bićem zalagao za uspon češke muzike. Okupljao je oko sebe mlade talentovane umetnike zainteresovane za afirmaciju kulture svog naroda.
- 150 godina od rođenja Vinstona Čerčila
Vinston Leonard Spenser Čerčil (1874-1965) bio je britanski državnik, vojnik i političar koji je služio kao premijer Ujedinjenog Kraljevstva u dva mandata od 1940. do 1945. tokom Drugog svetskog rata i od 1951. do 1955. godine. Pored navedenog, bio je i istoričar, pisac, kao i slikar.
- 100 godina od rođenja Nenada Briksija
Nenad Briksi (1924, Varaždin - 1984, Zagreb) je bio hrvatski novinar, romanopisac, komediograf, pokretač i urednik mnogih časopisa. Njegov najpoznatiji doprinos kulturi je uređivanje stripa Alan Ford, koji je zahvaljujući i prevodu Briksija postigao gotovo veću popularnost od one u državi nastanka, Italiji.
- 100 godina od rođenja Efraima Kišona
Efraim Kišon (1874, Mađarska - 1965, Švajcarska), rođen je u Budimpešti (Mađarska) kao Ferenc Hofman. Studirao je likovnu umetnost, slikarstvo i skulpturu, a tokom studija je pisao humorističke eseje i scenska dela. Preživljava holokaust tokom Drugog svetskog rata i nakon 1945. menja prezime u Kišont. Emigrirao je u Izrael 1949. gde mu je imigracioni radnik promenio ime u Efraim Kišon.
25. Dva veka Letopisa Matice srpske
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se dva veka Letopisa Matice srpske. Letopis Matice srpske je književni časopis sa jednom od najdužih tradicija neprekinutog objavljivanja u svetu. Po zamisli njegovog pokretača Georgija Magaraševića postao je centralno mesto za izlaganje dostignuća srpskog naučnog i književnog stvaralaštva. Emisijom se ukazuje počast jednom od najdugovečnijih i najuspešnijih poduhvata u srpskoj kulturi - dvovekovnom izlaženju srpskog književnog časopisa Letopis Matice srpske.
Hram Svetog Save je najveći srpski pravoslavni hram. Nalazi se na istočnom delu Svetosavskog trga, na opštini Vračar, u Beogradu. Podignut je na mestu za koje se smatralo da je Kodža Sinan paša 1594. godine spalio mošti Svetog Save, osnivača Srpske pravoslavne crkve. Izgrađen je u srpsko-vizantijskom stilu, sa četiri zvonika visoka 44 m, visina vrha kupole je 70 m, dok je glavni pozlaćeni krst visok još 12 m, što vrhu hrama daje ukupnu visinu od 82 m, a nadmorsku visinu od 134 m, zbog čega ova crkva zauzima istaknuto mesto na beogradskom horizontu i vidljiva je sa svih prilaza gradu. Hram zauzima površinu od 4830 m² u prizemlju uz dodatnih 1500 m² na tri galerije na prvom nivou. Postoji još i galerija od 120 m² na drugom nivou na kome se nalazi i spoljašni vidikovac koji se prostire oko cele kupole. Kupole su ukrašene sa 18 pozlaćenih krstova u tri veličine, a u zvonicima nalazi 49 zvona. Hram je obložen belim mermerom i granitom, a živopisanje, koje je još uvek u toku, se radi u mozaicima, dok je kupola ukrašena mozaikom teškim 40 tona. U glavnoj kupoli se nalazi ogroman mozaik Hrista Pantokratora koji predstavlja Isusa Hrista u trenutku vaznesenja. Hram predstavlja organski deo savremene živopisne siluete Beograda, čineći jedno od njegovih glavnih obeležja.
2. BEZBEDNOST DECE NA INTERNETU
Bezbednost dece na Internetu podrazumeva fizičku, psihičku i moralnu bezbednost maloletnih lica tokom obavljanja svakodnevnih aktivnosti na Internetu (surfovanje, četovanje, korišćenje društveno-socijalnih mreža, onlajn igrice). Cilj je zaštititi decu od neprimerenih sadržaja, negativnih efekata korišćenja Interneta i podići nivo svesti i znanja o tome na koji način virtuelna stvarnost utiče na decu i dokle smeju da se upuštaju u digitalni svet, a da to bude bezbedno i bez posledica.
Debala koka, kantarion, vodopija i lavanda su lekovite i začinske biljke sa naših prostora.
Malina, grožđe, trešnja i kruška su voće sa naših prostora.