PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU KRITERIJUMA ZA IZBOR KORISNIKA USLUGE PERSONALNE ASISTENCIJE I USLUGE LIČNI PRATILAC DETETA("Sl. list grada Niša", br. 22/2024) |
Pravilnikom o utvrđivanju kriterijuma za izbor korisnika usluge personalne asistencije i usluge lični pratilac deteta (u daljem tekstu: Pravilnik) se utvrđuju kriterijumi koji moraju biti ispunjeni da bi se ostvarilo pravo na uslugu personalne asistencije i uslugu lični pratilac deteta.
O pravima na usluge iz ove oblasti socijalne zaštite odlučuje Centar za socijalni rad, a u skladu sa iskazanim potrebama korisnika i finansijskim mogućnostima budžeta Grada Niša za tekuću kalendarsku godinu.
U postupku za ostvarivanje ovih prava Centar za socijalni rad ceni ispunjenost uslova i opravdanost potreba potencijalnih korisnika za korišćenje usluge personalne asistencije i usluge lični pratilac deteta.
Usluge personalne asistencije usmerene su ka održavanju i unapređenju kvaliteta života korisnika, u zavisnosti od identifikovanih potreba i kapaciteta za samostalno obavljanje određenih aktivnosti, kao i kapaciteta porodice korisnika i dostupnih resursa i po potrebi uključuju:
1) pomoć u održavanju lične higijene i zadovoljavanju osnovnih ličnih potreba (pomoć pri oblačenju i svlačenju, obavljanju fizioloških potreba, kupanju, pranju kose, itd.);
2) pomoć u održavanju higijene stana, obavljanju svakodnevnih aktivnosti i zadovoljavanju osnovnih životnih potreba; (obezbeđivanju ishrane, nabavku namirnica, spremanje obroka, hranjenje, održavanju čistoće prostorija, itd.);
3) podizanje, premeštanje (transfer) i pomoć pri kretanju unutar i izvan korisnikove kuće, radnog mesta i mesta gde se odvijaju društvene i obrazovne aktivnosti, pomoć u korišćenju prevoza;
4) pomoć u korišćenju terapeutskih i zdravstvenih usluga i korišćenju i održavanju pomagala;
5) pomoć pri komunikaciji, socijalnim kontaktima i zadovoljavanju socijalnih, kulturno-zabavnih, i drugih potreba;
6) pomoć pri obavljanju različitih radnih, obrazovnih i društvenih aktivnosti.
Pravo na uslugu personalne asistencije korisnici ostvaruju na osnovu Zakona o socijalnoj zaštiti, a shodno odredbama Pravilnika o bližim uslovima i standardima za pružanje usluga socijalne zaštite.
Za ostvarivanje ovog prava neophodno je da potencijalni korisnik pored osnovnih ispuni i dodatne kriterijume.
Usluga personalne asistencije dostupna je osobama koje zadovoljavaju sledeće osnovne kriterijume:
1) punoletnim osobama sa invaliditetom (odnosno starijim od 18 godina),
2) osobama sa invaliditetom sa procenjenim I ili II stepenom podrške, pri čemu, shodno članu 15. Pravilnika o bližim uslovima i standardima za pružanje usluga socijalne zaštite:
- I stepen podrške - znači da osoba sa invaliditetom nije sposobna da se samostalno brine o sebi i uključi u aktivnosti dnevnog života u zajednici, zbog čega joj je potrebno fizičko prisustvo i kontinuirana fizička pomoć drugog lica,
- II stepen podrške - znači da osoba sa invaliditetom može da brine o sebi i da se uključi u aktivnosti dnevnog života u zajednici ali uz podršku i fizičko prisustvo i pomoć drugog lica,
3) osobama koja ostvaruju pravo na uvećani dodatak za tuđu negu i pomoć (shodno Zakonu o socijalnoj zaštiti, član 94),
4) imaju sposobnosti za samostalno donošenje odluka, odnosno potencijal za usvajanje i primenjivanje u praksi modela samostalnog života i upravljanja uslugom,
5) radno su
angažovane ili aktivno uključene u rad različitih udruženja građana,
sportskih društava, političkih partija i drugih oblika društvenog
angažmana, odnosno uključene su u redovni ili individualni obrazovni
program.
Osoba koja ima pravo na uslugu personalne asistencije mora istovremeno ispuniti svih pet navedenih uslova.
U skladu sa utvrđenim stepenom potrebne podrške utvrdiće se vreme potrebno za pružanje ove usluge za I stepen podrške na 8 sati dnevno, a za II stepen podrške 4 ili 8 sati dnevno u zavisnosti od finansijskih mogućnosti Grada.
Dodatni kriterijumi za ostvarivanje usluge personalne asistencije su:
Bazični
Vrste i težina oboljenja, odnosno mogućnost samostalnog zadovoljenja bazičnih potreba korisnika, što se dokazuje medicinskom dokumentacijom.
Društveni
Zaposlenim i radno angažovanim osobama sa invaliditetom i osobama koje su uključene u redovni ili individualni obrazovni program, čime se isključuje redovno školovanje srednjoškolaca koji pravo ostvaruju u skladu sa pozitivnim zakonskim propisima kroz usluge ličnih pratioca, daje se pravo prvenstva nad osobama koje su aktivno uključene u rad različitih udruženja građana (udruženja OSI, sport, kultura, umetnost, nauka itd), političkih partija i drugih oblika društvenog angažmana.
Porodično stanje
Procena o porodičnoj situaciji. Pravo prvenstva se daje osobama sa invaliditetom koje žive same ili žive u sopstvenoj ili široj porodici čiji članovi nisu više u mogućnosti da im pomognu u aktivnostima svakodnevnog života (stari roditelji i/ili partneri, zaposleni roditelji i/ili partneri, više osoba sa invaliditetom u istom porodičnom domaćinstvu i sl.), kao i jednoroditeljskim domaćinstvima.
Procena individualnih potreba korisnika. Korisnici kojima je ova mera jedini vid pomoći imaju prioritet nad korisnicima koji koriste druge vidove proširene socijalne zaštite koje finansira ili sufinansira grad (pomoć u kući, gerantodomaćica, priprema obroka i dr.)
Dodatni kriterijumi utvrđuju vreme radnog angažovanja personalnog asistenta prema individualnim potrebama svakog korisnika.
Dodatni kriterijumi se koriste i u slučaju istog broja bodova više korisnika.
Jedan personalni asistent pruža uslugu za jednog korisnika.
Personalni asistent ne može biti član porodičnog domaćinstva u kome živi korisnik, srodnik u pravoj liniji kao ni rođeni brat i sestra, odnosno brat i sestra po ocu ili majci korisnika.
Personalni asistent angažovan je u radu sa jednim korisnikom, najmanje 20 a najviše 40 sati nedeljno, prema procenjenim potrebama i kapacitetima korisnika, a u skladu sa odredbama o radnom vremenu iz zakona kojim su uređeni radni odnosi.
Pravo na personalnog asistenta lica sa invaliditetom gube u slučaju da se u postupku kontrole korišćenja ove usluge utvrdi da su članovi porodičnog domaćinstva angažovani kao personalni asistenti preko pružaoca usluga bez obzira kom korisniku usluga istu pružaju kao i da se u postupku kontrole ustanovi da su korisnici dali neistinite podatke ili da ne koriste usluge personalnog asistenta koja se finansira iz budžeta Grada.
U slučaju da korisnik izgubi pravo na personalnog asistenta iz gore utvrđenih razloga u obavezi je da u budžet Grada Niša, vrati sredstva koja su utrošena na angažovanje personalnog asistenta od početka korišćenja usluge do gubitka prava, a preko pružaoca usluge, sa kamatom do trenutka regulisanja novčanog potraživanja grada.
U slučaju da korisnik usluge nije izvršio povraćaj sredstava u budžet Grada obaveza prelazi na pružaoca usluge koji je angažovao personalnog asistenta.
Prioritet pri ostvarivanju prava na uslugu imaju potencijalni korisnici koji kumulativno ispunjavaju najveći broj od sledećih posebnih kriterijuma koji proizilaze iz dodatnih kriterijuma:
• Osobe koje nemaju mogućnost samostalnog zadovoljenja bazičnih potreba
• Radni odnos na neodređeno i određeno vreme
• Angažovanje na osnovu ugovora o PPP i ugovora o delu
• Volontiranje na osnovu programa NSZ
• Ostali vidovi volontiranja po ugovorima
• Predsednik udruženja građana ili član organa upravljanja udruženja građana ili član udruženja građana
• Studenti do 26 godina starosti
• Studenti preko 26 godina starosti
• Član komisija i radnih tela formiranih na međunarodnom, republičkom ili lokalnom nivou u svim oblastima po članstvu
• Takmičar sa postignutim rezultatima u svim oblastima u prethodnoj godini.
• Osoba koja živi sama
• Osoba koja živi u porodičnom domaćinstvu u kome članovi zbog starosti ili bolesti ne mogu da mu pomognu kao i osobe koje žive sa samo jednim članom
• Osoba koja živi u porodičnom domaćinstvu sa zaposlenim odraslim članovima porodičnog domaćinstva i/ili maloletnom decom
• Osobe koje ne koriste druge vidove proširenih oblika socijalne zaštite
Lični pratilac dostupan je detetu sa invaliditetom odnosno sa smetnjama u razvoju, kome je potrebna podrška za zadovoljavanje osnovnih potreba u svakodnevnom životu u oblasti kretanja, održavanja lične higijene, hranjenja, oblačenja i komunikacije sa drugima, pod uslovom da je uključeno u vaspitno-obrazovnu ustanovu, odnosno školu, do kraja redovnog školovanja, uključujući završetak srednje škole.
Usluga se pruža u vreme odvijanja nastave u školi i ne uključuje školske raspuste, državne praznike i dr.
Aktivnosti ličnog pratioca deteta, planiraju se i realizuju u skladu sa individualnim potrebama deteta u oblasti kretanja, održavanja lične higijene, hranjenja, oblačenja i komunikacije sa drugima, što uključuje:
1) pomoć kod kuće u oblačenju, održavanju lične higijene (umivanje, češljanje, pranje zuba), pri hranjenju (priprema i serviranje lakših obroka, hranjenje ili pomoć u korišćenju pribora i sl.), pripremu knjiga i opreme za vrtić odnosno školu;
2) pomoć u zajednici, što uključuje:
(1) pomoć u korišćenju gradskog prevoza (ulazak i izlazak iz sredstava prevoza, kupovina karte i sl.),
(2) pomoć u kretanju (orijentacija u prostoru ukoliko je dete sa oštećenjem vida, guranje kolica ili korišćenje drugih pomagala i sl.),
(3) odlazak na igrališta odnosno mesta za provođenje slobodnog vremena (podrška u igri, podrška i posredovanje u komunikaciji i sl.), uključujući kulturne ili sportske aktivnosti i druge servise podrške.
Pravo na uslugu lični pratilac deteta korisnici ostvaruju na osnovu Zakona o socijalnoj zaštiti, a shodno odredbama Pravilnika o bližim uslovima i standardima za pružanje usluga socijalne zaštite.
Lični pratilac ne može biti angažovan za poslove iz oblasti obrazovanja, pomoć kod učenja i savladavanja gradiva, prisustvo nastavi i dr, odnosno za poslove koji su u skladu sa pozitivnim zakonskim propisima u ingerenciji pedagoškog asistenta.
Usluga lični pratilac deteta kao pravo iz oblasti socijalne zaštite ostvaruje se na osnovu sledećih osnovnih kriterijuma:
• Preporuke Interresorne komisije (Komisije za procenu potreba za pružanjem dodatne obrazovne, zdravstvene ili socijalne podrške detetu/učeniku kao informacija roditelju koga upućuje na dodatne institucije) gde je kao mera podrške predložen lični pratilac detetu,
• Da dete ima manje od 18 godina ili do završetka redovnog školovanja,
• Da dete redovno pohađa nastavu u vaspitno obrazovnoj instituciji čiji je osnivač Republika Srbija na teritoriji Grada Niša.
Dodatni kriterijumi su:
Bazični
Vrsta i težina oboljenja, odnosno mogućnost samostalnog zadovoljenja bazičnih potreba deteta iz oblasti održavanja lične higijene, kretanja uz pomoć pomagala, težeg stepena mentalne retardacije, slepila, nemogućnosti disanja bez potpore medicinskih aparata i dr.
Dete koje ostvaruju pravo na uvećani dodatak za tuđu negu i pomoć (shodno Zakonu o socijalnoj zaštiti, član 94) ima pravo prvenstva.
Porodično stanje
Procena o porodičnoj situaciji. Pravo prvenstva se daje deci sa invaliditetom koje žive u porodici čiji članovi nisu više u mogućnosti da im pomognu u aktivnostima svakodnevnog života (stari roditelji, više osoba sa invaliditetom u istom porodičnom domaćinstvu, više dece iz porodice na osnovu mišljenja interresorne komisije imaju potrebu za ličnim pratiocem i sl.) kao i deci iz jednoroditeljskih porodica koje nemaju drugih članova porodičnog domaćinstva koji mogu da preuzmu brigu o detetu.
Procena individualnih potreba korisnika
Korisnici kojima je ova mera jedini vid pomoći imaju prioritet nad korisnicima koji koriste druge vidove proširene socijalne zaštite koje finansira ili sufinansira grad.
Dodatni kriterijumi utvrđuju potrebu i vreme radnog angažovanja ličnog pratioca prema individualnim potrebama svakog korisnika.
Prioritet pri ostvarivanju prava na uslugu imaju potencijalni korisnici koji kumulativno ispunjavaju najviše od sledećih posebnih kriterijuma koji proizilaze iz dodatnih kriterijuma:
• Deca koja ostvaruju pravo na uvećani dodatak za tuđu negu i pomoć (shodno Zakonu o socijalnoj zaštiti, član 94).
• Deca koja ostvaruju pravo na dodatak za tuđu negu i pomoć.
• Deca koja žive sa jednim roditeljem.
• Deca iz porodičnog domaćinstva sa više dece sa invaliditetom i smetnjama u razvoju.
• Roditelji ratni vojni invalidi od I do VII grupe kao i roditelji kojima je priznato pravo na uvećani dodatak za negu i tuđu pomoć.
• Deca blizanci sa invaliditetom ostvaruju pravo na ličnog pratioca bez obzira na kriterijume.
Stručni tim Centra za socijalni rad može, ukoliko to nalažu razlozi prevazilaženja određene novonastale hitne teške porodične situacije zbog iznenadne pogoršanja određene bolesti, nesreće ili drugih nepredviđenih iznenadnih okolnosti, a po izvršenoj stručnoj proceni, omogućiti pružanje ove usluge i na osnovu navedene procene koja se kumulativno primenjuje kao poseban kriterijum.
Jedan lični pratilac je angažovan za jednog korisnika, izuzetno može biti angažovan i za više korisnika u slučaju da u istom porodičnom domaćinstvu ima više dece sa invaliditetom ili smetnjama u razvoju.
Lični pratilac ne može biti član porodičnog domaćinstva u kome živi korisnik, srodnik u pravoj liniji kao ni brat i sestra, odnosno brat i sestra po ocu ili majci korisnika.
U skladu sa utvrđenim stepenom potrebne podrške iz bazičnih kriterijuma za svakog pojedinačnog korisnika, utvrdiće se vreme potrebno za pružanje ove usluge na 8 sati ili 4 sata dnevno.
Pravo na ličnog pratioca deca sa invaliditetom gube u slučaju da se u postupku kontrole korišćenja ove usluge utvrdi da su članovi porodičnog domaćinstva angažovani kao lični pratioci preko pružaoca usluga bez obzira kom korisniku usluga istu pružaju, u slučaju da ne koriste uslugu, a ista se naplaćuje Gradu, u slučaju da je lični pratilac fiktivno angažovan kod invalidnog deteta.
Gubljenjem prava na uslugu Grad Niš će sredstva koja su nenamenski potrošena u ovim slučajevima refundirati od pružaoca usluge.
Pravilnik objaviti u "Službenom listu Grada Niša".