PROGRAMKONTROLE I SMANJENJA POPULACIJE NAPUŠTENIH PASA I MAČAKA NA TERITORIJI GRADA KRAGUJEVCA("Sl. list grada Kragujevca", br. 15/2024) |
I Donosi se Program kontrole i smanjenja populacije napuštenih pasa i mačaka na teritoriji grada Kragujevca, koji je predložio direktor Javnog komunalnog preduzeća Šumadija Kragujevac.
VIZIJA:
NE MORA SVAKI DOM DA IMA PSA ILI MAČKU, ALI SVAKI PAS ILI MAČKA MORAJU DA IMAJU DOM!
Pas čuva imovinu, domaće životinje, pomaže slepim osobama i osobama sa invaliditetom, učestvuje u spasilačkim akcijama, koristi ga policija, vojska i carina. Mnogi ljudi se odlučuju na čuvanje psa i iz bezbednosnih razloga, a veliki broj pasa je našao svoje mesto u mnogim porodicama i kao kućni ljubimac. Pas nikada neće napustiti i izneveriti vlasnika ali nažalost, čovek se vrlo često odlučuje da napusti svog ljubimca. Bez doma, odgovarajuće brige, nege i odgovornosti vlasnika, od korisne domaće životinje i kućnog ljubimca, može da nastane pas lutalica. Uzrok ovom problemu su loše navike ljudi i teška ekonomska situacija građana, koji zbog nedostatka sredstava za život, a posebno za obeležavanje i vakcinaciju svojih ljubimaca, pribegavaju napuštanju pasa.
Mačke su uz pse najpopularniji kućni ljubimci na svetu, ali ta popularnost ipak im nije omogućila da svaka mačka ima dom. Mačke se za razliku od pasa, vezuju za prostor, pa je ustaljen stav da mačka sama bira vlasnika. Mačke su vrlo samostalne i stoga jako zahvalne za čuvanje (ne zahtevaju šetnje, retko se udaljavaju sa teritorije, same se neguju pa su manje zahtevne za čuvanje od pasa). Ljudi rado čuvaju mačke do trenutka kada otkriju da su gravidne (skotne) ili do trenutka kada se okote, pa vrlo često tek okoćene mačiće građani pronalaze u kutijama ili u vrećama u kontejneru.
Veliki broj napuštenih pasa i mačaka na teritoriji grada Kragujevca predstavlja ozbiljan javni problem koji se može rešiti samo planskom, organizovanom, kontinuiranom akcijom svih zainteresovanih strana u društvu kroz jasno osmišljen program humanog rešavanja brojnosti napuštenih životinja.
Za rešavanje ovog problema nadležna je lokalna samouprava, a prvi korak je izrada Programa kontrole i smanjenja populacije napuštenih pasa i mačaka na teritoriji grada Kragujevca (u daljem tekstu: Program) u skladu sa specifičnostima sredine. Da bi Program bio uspešan potrebna je saradnja svih relevantnih institucija (nadležnih ministarstva, lokalne samouprave, nadležne inspekcije, komunalnog preduzeća - službe zoohigijene, veterinarske službe, NVO - udruženja za zaštitu životinja, medija, građana...).
Program predstavlja dokument kojim se definišu ciljevi i mere koje će sprovoditi Grad u pogledu kontrole i smanjenja broja napuštenih pasa i mačaka.
Svetska zdravstvena organizacija napuštene pse, po načinu života, deli na tri grupe:
1. Psi o kojima vodi brigu veći broj ljudi (susedski psi) i njihova sloboda kretanja je delimično kontrolisana i zavisi od izvora hrane i skloništa. Ovi psi obično se kreću i u drugim četvrtima naseljenih mesta ali se uvek vraćaju u svoje stanište radi odmora i hranjenja.
2. Psi koji nemaju ograničenu slobodu kretanja i čiji izvor hrane, vode i skloništa nije definisan.
3. Psi koji su potpuno nezavisni od čoveka, koji se slobodno i nekontrolisano kreću i koji obično izbegavaju kontakte sa ljudima. Ovo su po pravilu polu divlji psi.
Napuštene pse, po načinu nastanka, možemo podeliti u četiri kategorije i to:
1. Psi koje su napustili ili izgubili vlasnici (neodgovorni vlasnici).
2. Psi neodgovornih vlasnika koji su pušteni da bez nadzora slobodno šetaju po javnim površinama.
3. Psi koji su rođeni na ulici, koji nikada nisu imali vlasnika a potiču iz prve dve kategorije napuštenih pasa.
4. Napušteni i odbačeni psi koji su se kao štenci našli na ulici i samostalno razvijali. Zdravstveni, higijenski, ekološki, estetski ali i socijalni razlozi su opredeljujući faktori za rešavanje problema prekobrojnosti napuštenih pasa. Nerešavanjem ovih problema nastaju teško ispravljive štete i problemi:
- Bolesti: Psi i mačke su direktni izvori i prenosioci raznih infektivnih bolesti zajedničkih za životinje i čoveka (besnilo, ehinokokoza, toksoplazmoza, askaridoza, demodikoza, pantljičara, šuga, krpelji, buve itd.).
- Agresivnost i ujedljivost: Napušteni psi svoju agresivnost uglavnom ispoljavaju prema psima koji imaju vlasnika, ali su i česti napadi na ljude. Retki su ujedi mačaka u praksi, obično se javljaju kao posledica osećaja ugroženosti mačke od čoveka. Podaci kazuju da od ukupnog broja napada na čoveka 30% potiče od napuštenih pasa.
- Buka: Lavež pasa dostiže vrednosti između 80 i 120 dB.
- Prljanje javnih površina: Psi i mačke preko urina i izmeta zagađuju javne površine.
- Neprijatni mirisi.: Razna kožna oboljenja, prljava dlaka i koža kao i izmet i urin izvor su neprijatnih mirisa.
- Primarno predatorstvo: Napušteni psi i mačke napadaju i ubijaju sitne divlje i domaće životinje.
- Sekundarno predatorstvo (strvinarstvo): Napušteni psi i mačke lišeni brige i nadzora nalaze izvor hrane u lešinama uginulih životinja.
- Kompetencija za otvoren prostor: Napušteni psi i mačke nastanjuju i zauzimaju javne površine, a psi napadom na pse poznatih vlasnika štite svoje stanište.
- Materijalne štete: Napadom na ljude i životinje nanose materijalne štete.
- Saobraćajni udesi: Veliki broj saobraćajnih udesa upravo su izazvani nekontrolisanim kretanjem pasa po saobraćajnicama.
Zakonski okvir za donošenje Programa predstavlja skup propisa kojima su regulisane mere odgovornog vlasništva, registracije i obeležavanje pasa i mačaka, obavezna vakcinacija, zabrana napuštanja kućnih ljubimaca i postupci sa napuštenim životinjama:
1. Zakon o veterinarstvu ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 91/05, 30/10, 93/12 i 17/19 - dr. zakon);
2. Zakon o dobrobiti životinja ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 41/09);
3. Zakon o komunalnim delatnostima ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 88/11, 104/16 i 95/18);
4. Pravilnik o načinu obeležavanja i registracije pasa i mačaka (2Službeni glasnik Republike Srbije", broj 23/12);
5. Odluka o obavljanju delatnosti zoohigijene na teritoriji grada Kragujevca ("Službeni list grada Kragujevca", broj 27/19);
6. Odluka o držanju i zaštiti domaćih životinja na teritoriji grada Kragujevca ("Službeni list grada Kragujevca", broj 18/14 - prečišćen tekst);
7. Pravilnik o radu službe zoohigijene, broj 12-3070 od 9. februara 2024. godine.
1. Smanjenje brojnosti populacije napuštenih pasa i mačaka na teritoriji grada Kragujevca,
2. Kontrola brojnosti populacije napuštenih pasa i mačaka na teritoriji grada Kragujevca,
3. Smanjenje broja napada na građane, oštećenja imovine, narušavanja javnog reda i mira od strane napuštenih pasa i mačaka,
4. Smanjenje izdataka naplate štete nastale usled ujeda i ogrebotina od strane napuštenih pasa i mačaka,
5. Sprečavanje rasturanja otpada iz posuda za sakupljanje otpada,
6. Sprečavanje prljanja površina javne namene,
7. Sprečavanje širenja i prenošenja zaraznih bolesti, kao i bolesti koje su zajedničke ljudima i životinjama,
8. Podizanje svesti građana o dobrobiti životinja, humano ponašanje i odgovorno vlasništvo,
9. Izgradnja sistema za kontrolu i praćenje brojnosti populacije uz aktivno učešće svih zainteresovanih strana.
Smanjenje i kontrola populacije napuštenih pasa i mačaka na javnim površinama grada, osiguranje kvalitetne brige nad napuštenim i izgubljenim psima i mačkama je prvi cilj i prioritet Programa.
Kontrola populacije napuštenih pasa i mačaka se prevashodno postiže zaustavljanjem njenog daljeg rasta, sprovođenjem mera masovne sterilizacije i planskim zbrinjavanjem u prihvatilište, ali i promovisanjem i sterilizacijom vlasničkih pasa i mačaka, u skladu sa pozitivnim zakonskim propisima, te merama protiv napuštanja životinja (trajno obeležavanje - čipovanje i registracija vlasničkih pasa i mačaka, edukacija vlasnika o odgovornom vlasništvu, represivnim merama kao što je kažnjavanje neodgovornih vlasnika). Veoma je važna i izgradnja sistema za trajnu kontrolu i praćenje napuštenih pasa i mačaka, sa aktivnim i odgovornim učešćem svih društvenih činilaca.
Imajući u vidu zakonsku regulativu, a sagledavajući sve aspekte trenutnog stanja i prihvatajući humaniji i savremeniji pristup u rešavanju ovog problema, u skladu sa specifičnostima sredine, kao osnov za primenu mera predviđenih Programom, izdvajaju se sledeći razlozi:
- Brojnost populacije napuštenih pasa i mačaka - smanjenje populacije napuštenih pasa i mačaka.
- Socijalno-bezbedonosni - smanjenje broja napada napuštenih pasa na građane.
- Zdravstveni - sprečavanje širenja zaraznih bolesti među životinjama, kao i bolesti koje su zajedničke za ljude i životinje (zoonoze), a naročito besnila.
- Higijensko-ekološki - sprečavanje rasturanja otpada što rezultira smanjenim prljanjem i zagađivanjem javnih površina.
- Ekonomski - smanjenje broja zahteva građana, kao i podnesenih tužbenih zahteva, za naknadu štete nastale ujedima napuštenih pasa i mačaka, čime bi se uštedela značajna sredstva koja bi se usmeravala u realizaciju Programa.
- Humani odnos prema životinjama - humano postupanje sa životinjama je mera u interesu i ljudi i životinja.
- Edukativni - realizacija raznih edukativnih programa namenjenih podizanju ukupne svesti građana, naročito dece, o izgradnji humanog odnosa prema životinjama uopšte, sa posebnim akcentom na odgovorno vlasništvo nad kućnim ljubimcima i napuštenim životinjama.
Poslovi kontrole i smanjenja populacije napuštenih pasa i mačaka
Poslovi kontrole i smanjenja populacije napuštenih pasa i mačaka obuhvataju mere utvrđene u članu 16. Odluke o obavljanju delatnosti zoohigijene na teritoriji grada Kragujevca ("Službeni list grada Kragujevca", broj 27/19):
- Procena stanja prema specifičnosti sredine - istraživanje populacije pasa i mačaka
- Registraciju i obeležavanje
- Sterilizaciju
- Obrazovanje i informisanje vlasnika pasa i mačaka putem medijskih kampanja, edukacije, pojačanim merama kontrole i sankcijama, a sve u cilju odgovornog vlasništva
- Udomljavanje životinja
- Vraćanja, koja podrazumeva da se nakon registracije, obeležavanja, vakcinacije i sterilizacije, deo zdrave i neagresivne populacije pasa i mačaka vraća na područje na kome su i uhvaćeni
- Druge mere u slučajevima i na način propisan zakonom kojim se uređuje dobrobit životinja.
Procena stanja prema specifičnostima sredine
Nepoštovanje važećih propisa koji se odnose na obavezu obeležavanja i registracije pasa i mačaka kao i odgovornosti vlasnika/držaoca pasa i mačaka, u smislu kontrole kretanja nesterilisanih ženki i nekastriranih mužjaka, dovodi do stalnog problema brojnosti populacije napuštenih pasa i mačaka. Takođe, razlozi za veći broj napuštenih pasa i mačaka na javnim površinama je i dostupnost otpada koje mogu poslužiti kao hrana napuštenim psima i mačkama, kao i građani, ljubitelji životinja koji hrane životinje bez ikakvog nadzora nad njihovim zdravstvenim stanjem i brojnošću, a koje sistem nije prepoznao kao kategoriju sa potencijalom za nadzirano hraniteljstvo nad napuštenim psima i mačkama.
Grad Kragujevac zaključuje sa Javnim komunalnim preduzećem Šumadija Kragujevac, ugovor kojim se reguliše rad službe zoohigijene, odnosno pružanje usluge humanog zbrinjavanja i staranja o dobrobiti napuštenih i nevlasničkih životinja, a koje podrazumevaju: svakodnevni obilazak i dežurstvo, prikupljanje napuštenih, izgubljenih i nevlasničkih pasa i mačaka sa javnih površina na human način, evidentiranje napuštenih, izgubljenih i nevlasničkih pasa i mačaka, prevoz napuštenih, izgubljenih i nevlasničkih pasa i mačaka do prihvatilišta, zbrinjavanje, smeštaj u prihvatilište i ishranu pasa i mačaka, stručnu trijažu napuštenih, izgubljenih i nevlasničkih pasa i mačaka, veterinarsku negu, vakcinaciju, čipovanje, sterilizaciju /kastraciju, terapiju od ekto/endo parazita, neškodljivo uklanjanje leševa uginulih životinja sa površina javne namene i prevoz specijalizovanim motornim transportnim sredstvima do objekata za sakupljanje, preradu ili uništavanje otpada životinjskog porekla na osnovu Ugovora sa ovlašćenom institucijom, organizaciju prihvatilišta u okviru zaštite života bez patnje, zdravlja i opšte dobrobiti životinja i postupanje sa životinjama sa pažnjom dobrog domaćina, udomljavanje životinja, obeležavanje površina za postavljanje kućica, hranilica i pojilica za nevlasničke životinje, saradnju sa građanima, mesnim zajednicama, ustanovama, institucijama i udruženjima, saradnju sa komunalnom inspekcijom i komunalnom milicijom, upoznavanje građana sa radom službe zoohigijene.
Za potrebe prihvatilišta za pse, kojim upravlja JKP Šumadija Kragujevac, obavezno je da angažuje Veterinarsku ustanovu radi pružanja veterinarskih usluga (sterilizacije, vakcinacije i obeležavanja pasa).
Javno komunalno preduzeće Šumadija Kragujevac donosi, u skladu sa članom 65. stav 5. Zakona o dobrobiti životinja, Plan zbrinjavanja životinja u slučaju zatvaranja prihvatilišta ili elementarnih nepogoda.
Realizacija i dinamika Programa
Terenski rad
Sistematski rad službe zoohigijene, tj. obavljanje hvatanja i uklanjanja pasa i mačaka sa ulica i javnih površina grada Kragujevca ogleda se u svakodnevnom obilasku grada i odazivanju na pozive građana. Posebna pažnja se obraća na prostor oko javnih republičkih i opštinskih institucija, škola, vrtića i svih mesta gde je frekvencija građana veća i samim tim rizik od napada pasa i mačaka na građane veći. Pojačati rad u prigradskim naseljima i uz pomoć saveta mesnih zajednica i građana istih naselja sistematski pristupiti rešavanju problema.
Služba zoohigijene radi radnim danima od 7:00 do 15:00 časova, a vikendom i praznicima je organizovano dežurstvo u periodu od 09:00 do 12:00 časova.
U službi zoohigijene zaposleno je 6 radnika koji u skladu sa zakonskom aktima iz oblasti bezbednosti i zdravlja na radu, poseduju antitetanusnu zaštitu:
- Rukovodilac službe
- Stručni saradnik za poslove veterine
- Kontrolor brojnosti pasa i mačaka lutalica - 4 izvršioca.
Za obavljanje aktivnosti kontrole broja pasa i mačaka koristi se vozilo sa specijalizovanom prikolicom.
Aktivnost hvatanja napuštenih pasa i mačaka, kao i oprema za obavljanje ovih poslova je u skladu sa Programom.
Za humano i bezbedno hvatanje napuštenih pasa i mačaka mogu se koristiti sledeća sredstva i oprema:
- Štap za kontrolu agresivnih pasa sa pokretnom omčom (omča mora biti napravljena od gume ili obložena gumom ili sličnim materijalom, kako ne bi došlo do povređivanja životinje)
- Kaiš, povodnik, gumena omča
- Meredov - mreža
- Transporteri, kavezi
Uhvaćeni psi i mačke se dopremaju u prihvatilište i smeštaju u bokseve, gde se odmah, a najkasnije narednog dana od dana prijema, vrši trijažni pregled od strane ovlašćenog veterinara. Ovaj postupak podrazumeva zdravstveni pregled i procenu veterinara, svrstavanje životinje u jednu od grupa, odnosno određivanje daljeg postupanja u skladu sa Programom i to:
1. vraćanje vlasnicima
2. lečenje
3. sterilizacija
4. udomljavanje
5.puštanje na prvobitna staništa - uz prethodnu sterilizaciju, vakcinaciju, mikročipovanje, registraciju i obeležavanje ogrlicama sa natpisom "Grad Kragujevac"
6. eutanazija u skladu sa Zakonom.
Registracija, obeležavanje
Registracija i obeležavanje napuštenih pasa i mačaka je ključna preventivna mera, kojom je olakšan nadzor nad njihovim kretanjem, trgovinom, prevozom, odnosno pronalaženjm izgubljenih, napuštenih i otuđenih životinja. Na taj način svaki pas i mačka su evidentirani i zna se ko je vlasnik.
Neophodno je vršiti obeležavanje životinja putem elektronskog identifikacionog sistema i ogrlica sa natpisom "Grad Kragujevac" odnosno mikročipovanje životinja, od strane ovlašćenog obeleživača, u skladu sa zakonom.
Svi podaci o obeleženim psima i mačkama moraju se evidentirati. Takođe, sve napuštene životinje moraju biti vakcinisane protiv besnila i tretirane u skladu sa propisima koji regulišu ovu oblast.
Sterilizacija
Metod sterilizacije predstavlja najefikasniju meru kojom se smanjuje broj napuštenih pasa i mačaka, reguliše brojnost populacije u prihvatilištima, kao i nekontrolisana reprodukcija napuštenih pasa i mačaka.
Obaveza je da svaka jedinka u prihvatilištima mora biti sterilisana, kao i svaka jedinka koja napušta prihvatilište.
Sprečavanje razmnožavanja životinja smanjuje probleme rađanja, zdravstvene probleme i ekološke probleme - smanjuje troškove kontrole u budućnosti.
Sterilizacija i kastracija su temelj svakog efikasnog programa kontrole prekobrojnosti. Sterilizaciju ili ovariohisterektomiju vrši doktor veterinarske medicine u skladu sa članom 13. stav 3. Zakona o dobrobiti životinja i veterinarskom praksom. U pitanju je rutinska hirurška procedura kojom se uklanjaju reprodukutivni organi kod ženki (jajnici i materica), koja se izvodi u cilju izbegavanja neželjene trudnoće ili prevencije pojava različitih bolesti ženke psa. Danas se postupak sterilizacije ženki preporučuje za sve životinje koje nisu uključene u program uzgoja jer je dugoročna korist ove procedure značajno veća od rizika.
Udomljavanje
Udomljavanje, poklanjanje i pronalaženje izgubljenih životinja predstavlja najhumaniji način zbrinjavanja napuštenih životinja.
Udomljavanje je postupak pronalaženja novog vlasnika za psa ili mačku koji se nalaze u prihvatilištu, a proceduralno je utvrđeno da nema vlasnika ili ih vlasnik nije preuzeo u roku od 15 dana. Građani mogu dobiti informaciju u prihvatilištu ili putem službe korisničkog servisa Javnog komunalnog preduzeća Šumadija Kragujevac, ukoliko su zainteresovani da udome psa ili mačku. Saradnja sa udruženjima za zaštitu životinja mora biti na najvišem nivou kako bi informisanje građana o mogućnostima udomljavanja pasa i mačaka iz prihvatilišta dalo očekivane rezultate. Psi i mačke se udomljavaju očišćeni od parazita, vakcinisani, obeleženi i sterilisani, kako bi se smanjila mogućnost daljeg nekontrolisanog razmnožavanja životinje u domaćinstvu.
CNR Program (uhvati, steriliši, pusti)
U sredinama u kojima je broj napuštenih pasa veliki, neophodno je primeniti tkzv. CNR Program (uhvati, steriliši, pusti). Jednostavno uklanjanje životinja - pasa i mačaka sa ulica ne predstavlja efikasan način smanjenja njihovog broja. Na lokalitetima sa kojih su uklonjeni psi doseljavaju se novi jer su za uklonjenim životinjama ostali slobodni izvori hrane. Na taj način, veoma brzo, već posle par meseci, lokalitet sa kojeg su uklonjeni naseljava se isti broj životinja. Nasuprot tome CNR Programom prvo se stabilizuje brojnost napuštenih životinja, a potom postepeno dolazi do smanjenja njihovog broja putem smanjenja kapaciteta staništa, a i sprečavanjem nastanka nove generacije.
CNR Program se ukratko svodi na hvatanje životinja, sterilizaciju, vakcinaciju protiv besnila, tretman protiv endoparazita i ektoparazita, obeležavanje i vraćanje zdravih, neagresivnih i neujedljivih životinja na područje na kojem su uhvaćeni, osim na lokacije dečijih vrtića, školskih dvorišta i bolnica.
CNR Program je efikasna prelazna mera čiji je cilj da zaustavi dalji porast populacije, kao i dolazak novih na slobodne izvore hrane. S obzirom da se ove životinje ne mogu razmnožavati, njihova populacija se postepeno smanjuje.
Vraćanje pasa i mačaka na prvobitna staništa vrši se u skladu sa Programom nakon što su životinje prošle kroz proces trijaže, vakcinacije, sterilizacije, obeležavanja i registracije. Ženka psa ili mačke sa mladuncima na prvobitno stanište se vraća sa mladuncima nakon navršena četiri meseca života mladunaca, odnosno nakon čipovanja, prijema vakcine protiv besnila i sterilizacije ženke. Mladunci bez majke ne vraćaju se na prvobitna staništa pre navršenih šest meseci života. Vlasnik pasa i mačaka koje se vraćaju na prvobitna staništa je Grad Kragujevac.
Obeležavanje gradskih pasa i mačaka vrši se ogrlicom sa natpisom "Grad Kragujevac". Ogrlice moraju biti odgovarajuće za pse ili mačke i u skladu sa konstitucijom životinje. kako ne bi došlo do gušenja ili povređivanja.
Zoohigijena na zvaničnom sajtu svakodnevno ažurira bazu podataka o psima i mačkama čiji je vlasnik Grad kao promociju udomljavanja.
Gradskog psa ili mačku može da udomi punoletno lice, besplatno uz potpisivanje izjave o odgovornom vlasništvu. Ovlašćena veterinarska ambulanta promenu vlasnika evidentira u Centralnoj bazi i upisuje u pasoš koji sa životinjom predaje novom vlasniku. Prilikom predaje novom vlasniku životinji se skida ogrlica sa natpisom "Grad Kragujevac".
Za pse i mačke čiji je vlasnik Grad obezbeđuje se veterinarska pomoć u Zoohigijeni, ukoliko se razbole ili budu povređene. Za neizlečivo bolesne ili povređene životinje u Zoohigijeni se obezbeđuje humana eutanazija, u skladu sa zakonom.
Eutanazija
Eutanazija je najneefikasnija mera kontrole. Sprovodi je isključivo doktor veterinarske medicine na human način, samo u zakonom određenim slučajevima i samo ukoliko život za nju predstavlja bol, patnju, strah i stres kumulativno, tako da lišavanje života predstavlja veću korist za njenu dobrobit nego što su patnje od daljeg života, u skladu sa mišljenjem doktora veterinarske medicine.
U skladu sa odredbama Zakona o dobrobiti životinja pas i mačka se mogu lišiti života ako su:
- teško povređeni, neizlečivo bolesni, telesno deformisani ili na drugi način patološki onesposobljeni, tako da oporavak nije moguć, a život za životinju predstavlja bol, patnju, strah i stres kumulativno;
- dostigli starost da im otkazuju osnovne životne funkcije;
- lišavanjem života se suzbija, sprečava širenje i iskorenjuje zarazna bolest, u skladu sa zakonom kojim se uređuje veterinarstvo;
- u drugim slučajevima, u skladu sa Zakonom.
Lišavanje životinje života obavlja se na human način koji prouzrokuje trenutnu i sigurnu smrt.
Lišavanje životinje života na human način mora se obavljati uz prethodnu aplikaciju anestetika kojim se obezbeđuje da životinja ne oseti bol. Nakon utvrđivanja da je životinja bez svesti, intravenski se daje preparat koji zaustavlja rad srca i mozga.
Životinju može lišiti života samo doktor veterinarske medicine ili veterinarski tehničar pod nadzorom doktora veterinarske medicine ili drugo obučeno lice pod nadzorom veterinara, osim u slučajevima kada je ugrožena bezbednost ljudi i životinja, ako zakonom nije drugačije propisano.
Lica koja vrše eutanaziju dužna su da posle sprovedenog postupka lišavanja života provere da li je nastupila smrt životinje.
Informisanje
Rad službe zoohigijene je javan i predstavlja deo javnog servisa građana. Unutar pravnog lica, Javnog komunalnog preduzeća Šumadija Kragujevac, postoji služba korisničkog servisa koja svakodnevno pruža informacije građanima o radu službe zoohigijene. Takođe, putem korisničkog centra građani mogu da prijave sve probleme vezane za delatnost preduzeća. Građani mogu prijaviti lično, putem mejla (zoo.higijena@jkpsumadija.rs)društvenih stranica, telefona na brojeve 034/501-180 i 034/501-181, kao i putem aplikacije KG KOM SERVIS. Za hitne slučajeve vezane za delatnost službe zoohigijene dostupan je broj telefona rukovodioca službe 060/2341009.
Delatnosti službe zoohigijene korisnici mogu da ocene putem ankete koja je postavljena na sajtu grada i sajtu preduzeća.
Nakon dopremanja uhvaćenih pasa i mačaka u prihvatilište i smeštanja u bokseve, vrši se provera eventualnog prisustva mikročipa i uvid u Centralnu bazu, fotografisanje pasa i mačaka i objavljivanje na sajtu Zoohigijene, na koji način se daje mogućnost vlasnicima da pronađu i u roku do 15 dana preuzmu svoje izgubljene životinje.
Nevladine organizacije (NVO) kroz svoje aktivnosti, koje se odnose na edukaciju građana, promovisanje odgovornog vlasništva i organizaciju udomljavanja napuštenih životinja, doprinose da građani bolje razumeju problem napuštenih životinja, čime na najbolji način doprinose uspešnoj realizaciji Programa.
Zoohigijena nema potpisan ugovor sa Udruženjima koja se bave zaštitom prava životinja, ali saradnja postoji sa udruženjima Crvena šapica i Vucjak Shelter koja su i najviše zastupljena u Kragujevcu.
Unapređenje
U cilju što efikasnijeg funkcionisanja službe zoohigijene, što za rezultat ima kvalitetniju uslugu ka sugrađanima, Grad Kragujevac planira unapređenja kao što su:
- inicijativa za proširenje kapaciteta prihvatilišta,
- inicijativa za formiranje ograđenog ispusta za slobodno kretanje pasa na lokaciji službe zoohigijene,
- nabavka GPS ogrlica za pse i kompletnog sistema za praćenje kretanja pasa (monitoring soba),
- inicijativa za pokretanje akcije besplatne sterilizacije vlasničkih pasa i mačaka u trajanju od jednog meseca godišnje,
- nabavka i postavljanje posuda sa vrećama za sakupljanje izmeta životinja i posuda za odlaganje iskorišćenih vreća na teritoriji grada,
- akcije na različitim lokacijama u gradu gde će se vršiti udomljavanje jedinki iz prihvatilišta,
- akcija prikupljanja donacija od nevladinih organizacija posvećenih dobrobiti životinja.
II Za realizaciju ovog Programa sredstva su planirana u budžetu grada Kragujevca Odlukom o budžetu grada Kragujevca ("Službeni list grada Kragujevca", broj 13/24), od donacija ostalih nivoa vlasti, donacija fizičkih lica, nevladinih organizacija ili drugih izvora.
III Program kontrole i smanjenje populacije napuštenih pasa i mačaka na teritoriji grada Kragujevca objaviti u "Službenom listu grada Kragujevca".