ODLUKA O UTVRĐIVANJU VILE MOZER U BEOGRADU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 38/2024)

1. Vila Mozer u Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

Vila Mozer (u daljem tekstu: spomenik kulture), nalazi se na teritoriji opštine Zemun u gradu Beogradu, u Ulici Mozerovoj broj 7.

2. Spomenik kulture podignut je 1929-1930. godine kao stambena slobodnostojeća dvospratnica prema projektu modernističkog arhitekte Milana Zlokovića. Vila predstavlja deo nekadašnjeg proizvodnog kompleksa vinarije Bruna Mozera.

Spomenik kulture se sastoji od podruma, prizemlja u kojem su hol, soba, trpezarija, terasa, bazen, garderoba, toalet, sprata na kojem su četiri sobe, dve terase, garderoba i kupatilo i poslednje etaže sa terasom, praonicom, toaletom i tavanom. Etaže su povezane unutrašnjim stepeništem. Izgrađena delom od tradicionalnih materijala, opeke u krečnom malteru, betonske i drvene konstrukcije, enterijera ukrašenog modernistički oblikovanim elementima, skladnom i funkcionalnom formom i prostorom. Objekat je sazdan od formi kubičnih oblika, koncipiran u duhu funkcionalističke arhitekture prezentovane u visokom estetskom dometu. U primenjenom konceptu kubičnog volumena sagledava se uticaj arh. Adolfa Losa. Koncept saglasja enterijera i eksterijera, stepenovanje planova po dubini govori o uticaju internacionalnog stila. Funkcija objekta i forma su objedinjeni i uklopljeni u prirodno okruženje, što visoko vrednuje ovu građevinu prema kriterijumima estetskog funkcionalizma.

Nakon Drugog svetskog rata Vila Mozer je nacionalizovana i adaptirana u upravni objekat preduzeća "Navip". Adaptacija je podrazumevala delimičnu izmenu spoljnjeg izgleda kroz nivelisanje objekta sa krovnom ravni - nadogradnjom nad otvorenim terasama iznad prvog i drugog sprata, te manje izmene unutrašnje organizacije i fasadnih otvora radi postizanja funkcije kancelarijskih prostora. Poslednja rekonstrukcija gornje etaže ostala je u okvirima koncepta moderne.

U vrtu, u neposrednoj blizini vile, nalazi se skulptura od betona u obliku vinske flaše koja predstavlja simbol proizvodnje Navip preduzeća, koje je bilo korisnik vile.

Objekat nema konstruktivnih oštećenja i u dobrom je stanju.

3. Granica spomenika kulture se kreće spoljnim ivicama katastarske parcele br. 13651 KO Zemun, a obuhvata katastarsku parcelu br. 13651 KO Zemun, u državnoj svojini.

Granica zaštićene okoline spomenika kulture se kreće spoljnim ivicama katastarske parcele br. 13651 KO Zemun, a obuhvata katastarsku parcelu br. 13651 KO Zemun, u državnoj svojini.

4. Spomenik kulture je u vlasništvu Republike Srbije.

Zaštićena okolina spomenika kulture je u vlasništvu Republike Srbije.

5. Pojava moderne arhitekture u Srbiji vezuje se hronološki za međuratni period, kao u izvesnoj meri, zakasneli odgovor na evropski modernizam. Ceo proces nastajanja ovog pokreta predstavljao je otklon od dotadašnje arhitektonske prakse, te se u tom smislu može posmatrati kao avangarda za tradicionalnu i konzervativnu sredinu poput Srbije. U kontekstu takvih tokova radi i stvara izuzetno plodni arh. Milan Zloković, kao jedan od najznačajnijih protagonista ideje moderne arhitekture. Autor Milan Zlokovića (6. april 1898, Trst - 29. maj 1965, Beograd) je jedan od najznačajnijih arhitekata srpskog modernizma. Godine 1921. završio je arhitekturu u Beogradu, a zatim je studirao u Parizu. Godine 1928. bio je jedan od osnivača grupe arhitekata modernog stila, Grupa arhitekata modernog pravca, GAMP, koja je postojala do 1934. godine. Od 1950. godine je profesor na Arhitektonskom fakultetu. Izvodio je školske, bolničke, hotelske i druge zgrade u Mataruškoj Banji, Prizrenu i Beogradu.

U njegovom bogatom opusu izdvaja se vila Bruna Mozera i predstavlja jedno od značajnih modernističkih ostvarenja. Jednostavno, proporcijski odmereno projektovana i usklađena s vrtnim okruženjem, danas kao sačuvano delo u nekadašnjem proizvodnom pogonu, predstavlja značajno svedočanstvo jednog vremena, koje je obeležilo bitnu stilsku epohu i u evropskim razmerama, a svakako važno razdoblje razvoja građanskog Zemuna, otelotvoreno u arhitekturi.

Vila predstavlja svedočanstvo razvoja srpske moderne primenjene u industrijskom kompleksu predratne vinarije Bruna Mozera. Značajni elementi koji čine spomeničke vrednosti objekta su dosledno primenjeni stilski koncept, autorstvo, estetičnost, funkcionalnost, prostorna organizacija, kontekst, usklađenost s okruženjem.

Spomenik kulture predstavlja svedočanstvo razvoja srpske moderne primenjene u tadašnjem proizvodnom pogonu - industrijskom kompleksu vinarije Bruna Mozera, kao i svedočanstvo dometa srpske moderne s arhitektonskog, stilskog i kulturno-istorijskog stanovišta.

6. Kategorija spomenik kulture je kulturno dobro (kulturno dobro III kategorije).

7. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) bliži uslovi čuvanja, održavanja i korišćenja kulturnog dobra:

- Ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

- Očuvanje table - memorijalne ploče u okviru parcele spomenika kulture;

- Ažurno praćenje stanja objekta i svih njihovih delova enterijera i eksterijera, što uključuje i skulpturu u vrtu, sa redovnim održavanjem;

- Redovno održavanje i čišćenje skulpture u vrtu;

- Dozvoljava se vraćanje objekta u prvobitno stanje prema originalnom projektu, uz uslove pribavljene od nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;

- Negovanje i redovno održavanje dekorativne flore oko spomenika kulture;

2) stručne i tehničke mere zaštite radi obezbeđivanja kulturnog dobra od propadanja, oštećenja, uništenja i krađe:

- Redovno praćenje stanja i održavanje spomenika kulture;

- Obezbediti adekvatnu protivpožarnu zaštitu spomenika kulture;

3) način obezbeđivanja korišćenja i dostupnosti kulturnog dobra javnosti:

- očuvanje osnovne izvorne namene stanovanja sa mogućnošću dopunske namene za potrebe turizma, kulture, obrazovanja i drugih delatnosti koje ne narušavaju vrednosti spomenika kulture. Definisanje dopunskih namena se vrši uz saglasnost teritorijalno nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;

4) ograničenja i zabrane u pogledu raspolaganja kulturnim dobrom i njegove upotrebe, u skladu sa zakonom:

- za objekte u javnoj svojini u skladu sa odredbama Zakona o javnoj svojini;

5) ograničenja, odnosno zabrane izvođenja određenih građevinskih radova, promene oblika terena i korišćenja zemljišta u okviru zaštićene okoline kulturnog dobra, kao i promene namene kulturnog dobra:

- Zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

- Zabrana korišćenja prostora spomenika kulture na način koji nije u skladu sa njegovom prirodom, namenom i značajem, ili na način koji može dovesti do njegovog oštećenja i ugrožavanja njegove okoline;

- Zabrana dogradnje i nadgradnje spomenika kulture, osim radova na vraćanju objekta u prvobitno stanje u skladu s originalnim projektom, uz prethodno pribavljene uslove za preduzimanje mera tehničke zaštite nadležnog Zavoda za zaštitu spomenika kulture;

- Zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture;

6) uklanjanje građevinskog ili drugog objekta čije postojanje ugrožava zaštitu ili korišćenje kulturnog dobra.

Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) bliži uslovi čuvanja, održavanja i korišćenja kulturnog dobra:

- urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline u funkciji spomenika kulture;

2) stručne i tehničke mere zaštite radi obezbeđivanja kulturnog dobra od propadanja, oštećenja, uništenja i krađe:

- zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

3) način obezbeđivanja korišćenja i dostupnosti kulturnog dobra javnosti;

4) ograničenja i zabrane u pogledu raspolaganja kulturnim dobrom i njegove upotrebe, u skladu sa zakonom:

- zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih i opasnih materija;

5) ograničenja, odnosno zabrane izvođenja određenih građevinskih radova, promene oblika terena i korišćenja zemljišta u okviru zaštićene okoline kulturnog dobra, kao i promene namene kulturnog dobra:

- zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojim gabaritom, volumenom, oblikom ili namenom mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu u delu zaštićene okoline u skladu s grafičkim prilogom koji je sastavni deo odluke;

6) uklanjanje građevinskog ili drugog objekta čije postojanje ugrožava zaštitu ili korišćenje kulturnog dobra.

8. Grafički prikaz osnove spomenika kulture i njegove zaštićene okoline sa objektima koji se u njoj nalaze, sa katastarskim i zemljišno-knjižnim podacima, u prilogu je ove odluke i čini njen sastavni deo.

9. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

GRANICA SPOMENIKA KULTURE VILE MOZER U ZEMUNU

GRAFIČKI PRIKAZ OSNOVE SPOMENIKA KULTURE I NJEGOVE ZAŠTIĆENE OKOLINE SA SVIM OBJEKTIMA KOJI SE U NJOJ NALAZE