PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU GODIŠNJEG PROGRAMA OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA ZA 2024. GODINU("Sl. glasnik RS", br. 49/2024) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se Godišnji program osnovnih geoloških istraživanja iz oblasti: osnovnih geoloških istraživanja za izradu geoloških karata, hidrogeoloških istraživanja, inženjerskogeoloških istraživanja, istraživanja mineralnih resursa, geodiverziteta i geoekoloških istraživanja.
Osnovna geološka istraživanja iz člana 1. ovog pravilnika, vršiće se prema Godišnjem programu osnovnih geoloških istraživanja za 2024. godinu, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
GODIŠNJI PROGRAM
OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA ZA 2024. GODINU
CILJ IZVOĐENJA OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA
Cilj realizacije Programa osnovnih geoloških istraživanja za 2024. godinu (u daljem tekstu: Program) je izučavanje litosfere; utvrđivanje potencijalnosti područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina; utvrđivanje stanja i karakteristika stena i tla; utvrđivanje geotehničkih osobina tla za potrebe planiranja namene prostora i pogodnosti terena za izgradnju; obavljanje istraživanja radi izrade geoloških karata i zaštite životne sredine, na prostoru Republike Srbije.
Planirana je realizacija osnovnih geoloških istraživanja prema godišnjem programu, koja će obuhvatiti:
1) osnovna geološka istraživanja za izradu geoloških karata;
2) osnovna istraživanja geoloških resursa u oblasti hidrogeoloških, inženjerskogeoloških istraživanja, istraživanja metaličnih i nemetaličnih mineralnih resursa;
3) izradu projekata i studija iz oblasti geodiverziteta i geoekologije;
4) ostale stručne aktivnosti.
I OSNOVNA GEOLOŠKA ISTRAŽIVANJA ZA IZRADU GEOLOŠKIH KARATA OPŠTEG TIPA I PRATEĆIH TUMAČA
Programom se planira nastavak terenskih, laboratorijskih i kabinetskih istraživanja na započetim projektima izrade Geološke karte Srbije razmere 1:50.000 (u daljem tekstu: GK Srbije). Uz predviđene radove, obavezan segment radova je i vektorizacija i uvođenje u Geološki informacioni sistem Srbije (u daljem tekstu: GeolISS) pripremljenih listova geoloških karata, što podrazumeva i nov pristup istraživanju korišćenjem svih dostupnih podataka dobijenih izradom tematske geološke karte, podataka istraživanja energetskih, nemetaličnih i metaličnih mineralnih sirovina, inženjerskogeoloških i hidrogeoloških istraživanja i korišćenjem aero i satelitskih snimaka.
1. Geološka karta Srbije razmere 1:50.000
Osnovni značaj geološke karte jedne zemlje se ogleda u formiranju visokog nivoa poznavanja geološke građe državne teritorije sa ciljem sagledavanja postojećih prirodnih geoloških resursa i planiranja njihovih daljih istraživanja. Izradom geološke karte dobija se nova kvalitetna geološka osnova formacionog tipa, koja će poslužiti kao osnova za brojne radove koji čine stručnu nadgradnju i formiranje niza aplikativnih metalogenetskih, inženjerskogeoloških, hidrogeoloških, ekogeoloških, seizmoloških i drugih, za privredu izuzetno značajnih karata.
GK Srbije se radi na formatizovanoj topografskoj osnovi iste razmere, pravougaonog oblika prosečne površine oko 550 km2.
Izrada GK Srbije, predstavlja višegodišnji istraživački posao, čija se realizacija mora vezati za rad po listovima. U tom smislu, za izradu jednog lista GK Srbije (zavisno od geološke složenosti proučavanog terena) predlaže se dvogodišnja ili trogodišnja faza izrade. Vreme izrade lista geološke karte zavisi u velikoj meri od složenosti geološke građe i stepena dosadašnje istraženosti.
U 2024. godini planira se nastavak geoloških istraživanja na izradi GK Srbije na dva lista i početak geoloških istraživanja na tri lista, i to:
− list Čačak 3, IV godina istraživanja, završetak istraživanja;
− list Valjevo 1, IV godina istraživanja, završetak istraživanja;
− list Sjenica 1 i Peć 1, I godina istraživanja, započinjanje istraživanja;
− list Lapovo 1, I godina istraživanja, započinjanje istraživanja;
− list Šabac 1 i 2, I godina istraživanja, započinjanje istraživanja.
Radovi na listovima Čačak 3 i Valjevo 1, predstavljaju nastavak istraživanja iz prethodnih godina u skladu sa osnovnim Projektom istraživanja i Aneksima Projekata za svaku godinu. U 2024. godini na ovim listovima su planirani kabinetski i terenski istražni radovi. Kabinetski istražni radovi obuhvataju pripremne radove (prikupljanje dokumentacije, izrada faktografske karte, izrada fotogeološke karte i dr.) i finalne radove posle terenskih i laboratorijskih istraživanja (pisanje različitih izveštaja. Terenski istražni radovi obuhvataju geološko kartiranje kao osnovnu metodu terenskog rada na listovima Čačak 3 i Valjevo 1.
Tokom 2024. godine planirano je da se započnu geološka istraživanja na novim listovima Sjenica 1, Peć 1, Lapovo 1 i Šabac 1 i 2. Oni se nalaze na trasama važnih koridora i zbog toga je neophodno obezbediti veći nivo poznavanja geoloških karakteristika na područjima koje pokrivaju ovi listovi kao osnove za detaljna istraživanja prilikom izgradnje većih putnih pravaca. List Lapovo 1 je neophodno otvoriti zbog povezivanja neposrednog područja i uklapanja u celinu radi definisanja formacija u području Karpato-balkanida i početka definisanja formacija na prostoru srpsko-makedonske mase kao podloge za jasniju definiciju-adopciju formacija. Definisanje vrste i obima terenskih radova biće definisano u osnovnim projektima i aneksima projekata.
2. Sinteza geoloških formacija na završenim listovima Geološke karte Srbije razmere 1:50.000
Osnovni zadatak realizacije ovog projekta je priprema urađenih i recenziranih Geoloških karata i tumača za štampu.
U 2024. godini planirana je izrada Stratigrafskog leksikona za grupu listova u severoistočnoj Srbiji u sklopu geotektonske jedinice Karpatobalkanidi (listovi Kladovo 3, Negotin 1 i 3, Bor 1, 2 i 4, Oršava 3 i 4, Žagubica 2 i 4 i V. Gradište 3). Nastavak radova na izradi Stratigrafskog leksikona predstavlja kontinuirani rad do usvajanja i adopcije svih neformalnih formacija izdvojenih tokom izrade druge generacije Osnovne geološke karte Srbije.
II OSNOVNA ISTRAŽIVANJA GEOLOŠKIH RESURSA U OBLASTI HIDROGEOLOŠKIH, INŽENJERSKOGEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA, ISTRAŽIVANJA METALIČNIH I NEMETALIČNIH MINERALNIH RESURSA
Izvođenje hidrogeoloških istraživanja ima za cilj izradu Osnovne hidrogeološke karte 1:100.000, utvrđivanje stanja, potencijala i mogućnosti korišćenja resursa podzemnih voda i geotermalne toplote na teritoriji Republike Srbije.
1.1. Izrada Osnovne hidrogeološke karte razmere 1:100.000
Osnovna hidrogeološka karta Republike Srbije, razmere 1:100.000 (u daljem tekstu: OHGK), predstavlja grafički i tekstualni prikaz osnovnih hidrogeoloških svojstava stenskih masa i rasprostranjenja običnih, termalnih i mineralnih podzemnih voda. Kartom se prikazuje rasprostranjenje stena po vodopropusnosti i klase izdani klasifikovane po hidrogeološkim svojstvima - hidrogeološkim parametrima koji pokazuju mogućnosti njihovog formiranja, prihranjivanja i dreniranja. Karta sadrži prikaz kvantitativnih i kvalitativnih karakteristika podzemnih voda izdvojenih hidrogeoloških kategorija sa karakterističnim hidrogeološkim pojavama i vodnim objektima. Tekstualni deo karte predstavlja tumač. Njime se u osnovnom, opisuju uslovi formiranja, rasprostranjenja i dreniranja izdani u okviru izdvojenih hidrogeoloških kategorija stena, rezerve i kvalitet podzemnih voda, hidrogeološke strukture termalnih voda, mogućnosti ugrožavanja izdani od zagađenja i dr.
OHGK je osnova za buduću izradu hidrogeoloških karata različitih razmera i namena, kao i za detaljna istraživanja i rešavanja konkretnih zadataka iz oblasti korišćenja, zaštite i upravljanja podzemnim vodama na teritoriji Republike Srbije. OHGK predstavlja jednu od osnovnih podloga i preduslova za integralno upravljanje i održivi razvoj vodnih resursa na teritoriji Republike Srbije u skladu sa nacionalnim propisima o vodama i geološkim istraživanjima, Okvirnom direktivom o vodama Evropske Unije (ODV EU) i drugim relevantnim propisima.
Za 2024. godinu planiran je nastavak istraživanja na pet listova i to:
− list Kuršumlija, VIII godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Bačka Palanka, IV godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Čačak, VI godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Bor, V godina istraživanja; nastavak istraživanja;
− list Kruševac, II godina istraživanja, nastavak istraživanja.
Vrste i obim terenskih radova biće definisani u osnovnim projektima i aneksima projekata.
1.2.1. Hidrogeotermalna potencijalnost magmatogenih kompleksa južne i istočne Srbije - sedma godina istraživanja
Cilj istraživanja je da se u domenu mladih magmatogenih kompleksa južne i istočne Srbije definiše hidrogeotermalni potencijal, odnosno geotermalni potencijal iz termalnih voda koje ističu na površinu i potencijal hidrogeoloških struktura za akumuliranje i iznalaženje novih količina termalnih voda, podrazumevajući pri tome da je formiranje termalnih voda u genetskoj vezi sa magmatogenim kompleksima. Istraživanja na prostoru južne i istočne Srbije predstavljaju nastavak istraživanja koja su vršena tokom perioda 2014-2017. godina, na prostoru vulkanogenih oblasti Rogozne, Kopaonika i Golije.
Studijskim istraživanjima treba da se utvrde: količina, temperatura, hemijski sastav i faktori i hidrogeološki uslovi formiranja termalnih voda; kao i da se definiše ukupni hidrogeotermalni potencijal predmetnih magmatogenih oblasti i mogućnosti iznalaženja i zahvatanja novih količina resursa termalnih voda. Tokom 2018. godine, izrađene su: geološka, strukturno-tektonska i hidrogeološka karta, razmere 1:300.000 i rekognosciran je teren u užim područjima izvorišta (pojava) termalnih voda; odnosno, tokom 2019, 2020, 2021, 2022. i 2023. godine, za magmatogena područja bujanovačko-vranjske kotline, Leca, Jastrebca i planinskih oblasti Balkanida i Karpata, obrađeni su i analizirani rezultati ranijih hidrogeoloških i drugih istraživanja, izrađene hidrogeološke karte (razmere 1:100.000) sa hidrogeološkim katastrima termalnih voda i izvršena ispitivanja hemijskog sastava termalnih voda.
Projektovane aktivnosti u 2024. godini predviđaju obradu i analizu postignutih rezultata istraživanja, hidrogeološku reambulaciju, ažuriranje i konačnu interpretaciju hidrogeoloških karata, razmere 1:100.000 i sitnije razmere, hidrogeološkog katastra, kao i karata razmere 1:300.000 (geološka, hidrogeološka, strukturno-tektonska). U ovoj godini predviđa se završetak studije: "Hidrogeotermalna potencijalnost magmatogenih kompleksa južne i istočne Srbije".
Završetak ovog projekta planiran je do 2024. godine.
1.2.2. Uticaj klimatskih faktora i površinskih voda na kvantitet i kvalitet podzemnih voda Vojvodine
Projekat obuhvata prikupljanje podataka o kvalitetu i kvantitetu podzemnih voda po FAIR principima i njihovu obradu primenom najsavremenijih metoda za procenu budućih nivoa i kvaliteta podzemnih voda na području istraživanja.
Ciljevi studijskih istraživanja za potrebe izrade projekta "Uticaj klimatskih faktora i površinskih voda na kvantitet i kvalitet podzemnih voda Vojvodine" su:
− primena najsavremenijih metodologija za projekcije dinamike podzemnih voda na mesečnom nivou i u dužim vremenskim periodima;
− predviđanje perioda poplava i suša koji su od značaja za strateško planiranje i za adaptaciju na klimatske promene sa osvrtom na područja potencijalno ugroženih izdani;
− predviđanje nivoa podzemnih voda korišćenjem najsavremenijih modela mašinskog učenja (ML) i upoređivanje sa tradicionalnim pristupima (analize vremenskih serija);
− primena metodologije za ocenu kvaliteta podzemnih voda i sagledavanje potencijalnih faktora koji mogu uticati na kvalitet;
− izrada baze podataka o kvalitetu podzemnih voda koja će se implementirati u EGDI veb servis.
Planirana studijska istraživanja za 2024. godinu su: formiranje baza podataka na osnovu prikupljenih informacija o kvalitativnom i kvantitativnom monitoringu podzemnih i površinskih voda i elemenata klime, izbor najreprezentativnijih tačaka monitoringa za potrebe modeliranja, korelacija podataka klime, površinskih i podzemnih voda za istražni prostor, definisanje perioda simulacije modela i uzorkovanje podzemnih voda na odabranim lokacijama u peščarama.
Rezultati istraživanja će biti korišćeni za učešće Geološkog zavoda Srbije na projektu "Procena, zaštita i održivo korišćenje resursa podzemnih voda Evrope" - radni paket 4, program CSA pokrenut od Asocijacije geoloških zavoda Evrope (EuroGeoSurveys).
Završetak projekta je planiran 2027. godine.
2. Inženjerskogeološka istraživanja
Inženjerskogeološka istraživanja se izvode u cilju izrade inženjersko-geoloških karata, utvrđivanja stanja, svojstava i karakteristika stena i tla, utvrđivanja geotehničkih osobina tla za potrebe planiranja namene prostora i pogodnosti terena za izgradnju, kao i istraživanja radi zaštite životne sredine. Rezultat ovih istraživanja je i definisanje inženjerskogeološkog hazarda i rizika.
2.1. Izrada osnovne inženjerskogeološke karte Republike Srbije razmere 1:100.000
Osnovna inženjerskogeološka karta razmere 1:100.000 (u daljem tekstu: OIGK), predstavlja grafički i tekstualni prikaz osnovnih inženjerskogeoloških odlika stenskih masa i terena sa svim elementima koji definišu te odlike. Na karti se prikazuju inženjerskogeološke karakteristike terena, raspadnutost i izdeljenost stenskih masa, egzogeodinamički procesi i pojave i nivo vode u terenu.
Tekstualni deo karte predstavlja tumač u kojem se daje tekstualni prikaz formiranja inženjerskogeoloških uslova u terenu: nastanak i razvoj procesa savremene egzogeodinamike, zastupljenost pojava, njihovo kategorisanje prema vrsti i aktivnosti, prognoza njihovog daljeg razvoja, nastanak i razvoj drugih vidova deformabilnosti terena i tla, kako u prirodnim uslovima, tako i pod uticajem različite tehnogene aktivnosti, stepen stabilnosti terena; vrste primenjenih metoda geotehničkih melioracija u terenu, vreme izvršenja, svrha primene i efekti ostvareni nakon izvođenja, hazard od pojava nestabilnosti terena i deformabilnosti tla.
Za 2024. godinu planiran je početak izrade lista Sjenica, nastavak istraživanja na 4 lista OIGK i dopuna istraživanja na listu Lapovo, i to:
− list Aleksinac - XIV godina istraživanja, završetak istraživanja;
− list Boljevac - XII godina istraživanja, završetak istraživanja;
− list Valjevo - VIII godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Sjenica - II godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Lapovo - II godina istraživanja, dopuna istraživanja.
2.2. Katastar klizišta i nestabilnih padina na teritoriji Republike Srbije
Savremeni geološki procesi, pre svega procesi nestabilnosti i erodibilnosti, predstavljaju krupne probleme za racionalno privredno i urbanističko planiranje i projektovanje. Rezultati istraživanja po ovom projektu koristiće se za potrebe privrede u oblasti prostornog i urbanističkog planiranja, putnog i železničkog saobraćaja, elektroprivrede, vodoprivrede, poljoprivrede i šumarstva, rudarstva, zaštite životne sredine, civilne zaštite, odbrane itd. Ovaj višegodišnji projekat je započet u 2007. godini. Katastar klizišta se radi kroz aplikaciju GeolISS.
Cilj ovog projekta je: evidencija klizišta (aktivna, privremeno umirena i fosilna) i nestabilnih padina; procena uslova i mogućnosti aktiviranja procesa klizanja i definisanje geometrije klizišta (površine i zapremine masa koje su ili bi bile zahvaćene procesom klizanja); procena moguće štete koju bi prouzrokovalo aktiviranje procesa klizanja; izrada geoloških karata hazarda i rizika; utvrđivanje prioriteta za detaljna geološka istraživanja, projektovanje i preduzimanje preventivnih ili sanacionih mera; predlaganje uvođenja preventivnih mera koje bi opasnost od aktiviranja procesa klizanja svela na najmanju meru; proširenje informacionog sistema i baze podataka o klizištima u Republici Srbiji; izrada projekta osmatranja (monitoringa) i kontrole procesa klizanja.
U prethodnom periodu evidentirana su klizišta na oko 35% teritorije Republike Srbije, uključujući rezultate projekta "Harmonizacija podataka o klizištima i obučavanje lokalnih samouprava za njihovo praćenje - BEWARE (BEyond landslide aWAREness)". Dinamika realizacije projekta je usporena nedostatkom sredstava, opreme i kadrova u Geološkom zavodu Srbije. Značajnija sredstva za rešavanje ove problematike su obezbeđenja tek nakon poplava maja 2014. godine.
U 2023. godini izvršeni su sledeći radovi:
Kroz katastarske listove obrađene su pojave nestabilnosti koje su evidentirane na terenu i to na delu opština Mionica, Ljig i Gornji Milanovac. Obrađeno je ≈135 km2 terena, i izdvojeno je 392 katastarske celine.
Kroz formu GeolISS do sada je ukupno uneto 35 422 katastarske celine.
Teritorije opština koje su u potpunosti pokrivene katastrom klizišta su: Sremski Karlovci, Kragujevac, Batočina, Lapovo i Trgovište (ukupne površine ≈1.447 km2).
Katastrom klizišta pokrivene su celokupne trase koridora 10 i koridora 11. Pomenute trase prolaze kroz sledeće teritorije opština:
Koridor 10: Jagodina, Paraćin, Ćićevac, Ražanj, Aleksinac, Niš, Bela Palanka, Pirot, Dimitrovgrad, Leskovac, Vladičin Han, Vranje, Bujanovac i Preševo.
Koridor 11: Čačak, Ljig, Mionica, Ub, Lajkovac i grad Beograd.
Katastrom klizišta obuhvaćeni su i delovi opština: Kruševac, Aleksinac, Aranđelovac, Topola, Loznica, Šabac, Vladimirci, Bogatić, Velika Plana, Žabari, Veliko Gradište, Krupanj, Osečina, Mionica, Ljig, Bajina Bašta i grad Beograd.
U narednim fazama se predviđa nastavak istraživanja na teritoriji koju pokriva list OIGK Vladimirci 1:100.000. Planirano je da 2024. godine terenski bude obrađeno oko 150 km2 terena.
Ovo područje zahvata sledeće opštine: Koceljeva (100%); Vladimirci (≈80%); Šabac (≈35%); Osečina (≈55%); Ub (≈40%); Valjevo (≈35%); i Loznica (≈10%).
Za 2024. godinu je predviđen i nastavak obrade podataka ranije izvedenih istraživanja na području OIGK list Užice 1:100.000.
2.3 Projekat uspostavljanja saradnje sa jedinicama lokalne samouprave u cilju evidentiranja klizišta i pripreme projektnih zadataka inženjerskogeoloških istraživanja za sanaciju klizišta
Shodno preporukama Državne revizorske institucije koja je tokom 2021. godine izvršila reviziju svrsishodnosti i poslovanja u okviru projekta Katastar klizišta i nestabilnih padina na teritoriji Republike Srbije, ukazala se potreba da se saradnja sa jedinicama lokalne samouprave formalizuje kroz ovaj projekat. Projekat je započet 2022. godine.
U 2024. godini planiran je nastavak realizacije projekta, koji za cilj ima uspostavljanje bolje saradnje sa jedinicama lokalne samouprave po pitanju evidentiranja i praćenja klizišta.
Ciljevi projekta su: pribavljanje informacija, registrovanje i praćenje klizišta na njihovim teritorijama, praćenje preduzetih mera na njihovoj sanaciji. Projektom su precizirani uslovi i postupci po kojima se jedinice lokalne samouprave obraćaju Geološkom zavodu Srbije.
Geološki zavod Srbije je u toku 2022. godine uspešno započeo saradnju sa šest jedinica lokalne samouprave i izradio 25 izveštaja o pregledu terena, po pozivu jedinica lokalne samouprave. Sva evidentirana klizišta uneta su i u bazu podataka u okviru katastra klizišta.
U toku 2023. godine nastavljena je saradnja sa 17 jedinica lokalne samouprave i urađena su 22 izveštaja o pregledu terena zahvaćenih klizištima. Sva evidentirana klizišta uneta su i u bazu podataka u okviru katastra klizišta.
Projekat nema vremenski rok, radiće se kontinuirano, a obim realizovanih poslova će zavisiti od broja poziva upućenih od jedinica lokalne samouprave.
2.4. Izrada karte seizmičke rejonizacije sa istraživanjem geoloških uslova za određivanje nacionalnih parametara prema Euro Code-u 8 (EC8-1)
Delovi teritorije Republike Srbije ispoljavaju povećanu seizmičku aktivnost zbog čega se pri projektovanju i izgradnji objekata moraju poštovati pravila seizmičke izgradnje. Republika Srbija ima seizmičku kartu koja je urađena na bazi procene i proračuna na osnovu dogođenih zemljotresa što ne odražava pravo stanje seizmičnosti teritorije Republike Srbije. Izrada karte seizmičke rejonizacije podrazumeva inženjerskogeološka i seizmička istraživanja u cilju modeliranja terena za određivanje nacionalnih parametara koji su neophodni za analizu i određivanje realnih seizmičkih uticaja na teren i objekte shodno Euro Code 8 (EC8-1). Ovako urađena karta praktično predstavlja osnovu za izradu karte hazarda i rizika od zemljotresa. Pravilna namena prostora i sigurna gradnja objekata u skladu sa stvarnim stepenom seizmičnosti terena predstavlja prevenciju događajima kakvi su se desili početkom 2023. godine u Turskoj i Siriji.
S obzirom na važeće standarde u ovoj oblasti, neophodno je uraditi novu kartu seizmičkog hazarda, i izvršiti rejonizaciju i modeliranje terena za određivanje nacionalnih parametara neophodnih za analizu i određivanje realnih seizmičkih uticaja na objekte. Postojanje zvanične Karte seizmičkog hazarda omogućuje nesmetanu primenu važećih evropskih standarda EC8-1 u projektovanju i izgradnji objekata.
Svrha inženjerskogeoloških istraživanja je utvrđivanje osnovnih tipova seizmičkih modela tla i rejonizacija teritorije Republike Srbije prema njima.
Prva faza istraživanja, izrada Preliminarne karte seizmičke rejonizacije teritorije Republike Srbije, predstavljala je kompleksan kabinetski istražni proces rejoniranja terena prema kriterijumima koje propisuje EC8, a koji su ugrađeni u metodologiju određivanja seizmičkog hazarda. Oni predstavljaju geodinamičke modele terena definisane bitnim svojstvima: brzinom smičućih (sekundarnih) talasa, gustinom (zapreminska težina i poroznost), granulometrijskim sastavom, indeksom plastičnosti i parametrima koji opisuju mehaničko ponašanje prirodne sredine dobijenim opitima SPT (standardni penetracioni test).
U 2017. godini izvršena su geofizička istraživanja i ispitivanja na do sada izvedenim istražnim bušotinama.
U periodu od 2018. do 2023. godine istraživanja po ovom projektu nisu vršena iz razloga nedostatka finansijskih sredstava.
U 2024. godini planirana istraživanja i ispitivanja će zavisiti od priliva sredstava iz donacija ili iz nekog drugog izvora finansiranja.
2.5. Izrada geološke karte hazarda i rizika
Jedna od najraširenijih prirodnih opasnosti (geohazarda) u Republici Srbiji je klizanje, pod čime se podrazumeva kretanje mase tla ili stena niz padinu. Klizanja su prirodni procesi oblikovanja reljefa, koji u određenim slučajevima mogu da predstavljaju opasnost od nastanka znatne materijalne štete ili ljudskih gubitaka.
Brzo i racionalno rešenje za dobijanje informacija o opasnosti od klizanja u određenoj oblasti predstavlja tzv. zoniranje hazarda klizanja. Zasniva se na konceptu da je najverovatnije da će se procesi klizanja dogoditi tamo gde postoje uslovi koji su već prouzrokovali klizanja u prošlosti. Prema tom pristupu, moguće je predvideti potencijalna klizanja tako što će se utvrditi prostorna distribucija postojećih klizišta, zatim prostorna distribucija relevantnih uslova u kojima su klizišta nastala i pomoću prostornih analiza uspostaviti model međusobne zavisnosti klizišta i njihovih uzroka (tj. faktora klizanja) na celom posmatranom području. Karte hazarda, odnosno karte osetljivosti na klizanje prvenstveno služe za indikaciju relativne opasnosti od klizanja unutar nekog područja. Mogu se koristiti i za izradu prostornih planova, kao smernice za određivanje nivoa detaljnih istraživanja.
Karte osetljivosti na klizanje prikazuju gde je verovatno da će se dogoditi klizanje. U analizama osetljivosti na klizanje ne procenjuje se vremenska komponenta verovatnoće klizanja (kada će doći do klizanja, i koliko će česta biti klizanja), kao ni magnituda očekivanog klizanja (koliko velika ili koliko destruktivna klizišta se mogu aktivirati). Hazard klizanja je verovatnoća da će se klizište određene magnitude dogoditi u određenom razdoblju na određenom području.
Karte hazarda klizanja mogu se koristiti na sledeće načine:
− kao tematska karta za izradu prostornih planova;
− za definiranje mera za sprovođenje dokumenata prostornog planiranja;
− za planiranje sanacije klizišta, npr. u okviru zaštite vodotoka;
− za planiranje u okviru ublažavanja posledica od elementarnih nepogoda;
− kao podloga za određivanje visina premija osiguranja i slično.
2.6. Izrada geoloških podloga za potrebe izrade Prostornih planova od interesa za Republiku Srbiju
Geološke podloge za Prostorne planove treba da omoguće što racionalnija planska rešenja pri određivanju namene i korišćenja prostora, odnosno izboru lokacije planiranih objekata, na osnovu sintetizovanih podataka o prirodnoj sredini, koji uključuje najvažnije geološke (inženjerskogeološke, hidrogeološke, seizmičke i karakteristike u pogledu resursa mineralnih sirovina), geomorfološke, pedološke, biološko-ekološke i klimatske i druge karakteristike. Namena prostora na osnovu pravilno ocenjenih i vrednovanih potencijala, stvara mogućnost za održivi razvoj, stabilnu i sigurnu gradnju, razvoj turizma i poljoprivrede, zaštitu životne sredine i unapređenje sveukupnog životnog ambijenta.
U 2024. godini planirana je izrada geoloških podloga za potrebe izrade Prostornih planova od interesa za Republiku Srbiju, i to za: delove opština Grocka, Surčin i Mladenovac; područje Golije; putnih pravaca Požega Boljari 763 i Požega Kotroman 761; opštinu Mionica i prostora Avala Kosmaj.
3. Istraživanje mineralnih sirovina
U 2024. godini planira se nastavak geoloških istraživanja metaličnih i nemetaličnih mineralnih sirovina koja imaju za cilj utvrđivanje stanja, iznalaženje novih mineralnih sirovina, opšta metalogenetska izučavanja terena Srbije uz geološko-ekonomsku procenu resursa i rezervi mineralnih sirovina Srbije.
Predviđena je realizacija geoloških istraživanja na izradi metalogenetskih karata razmere 1:50.000 primenom metoda osnovnih geoloških istraživanja (terenska, kabinetska, laboratorijska istraživanja). Rezultati izvedenih geoloških istraživanja podrazumevaju i njihovo plasiranje u GIS formatu, što omogućava jasniji uvid u potencijalnost područja i stvara osnov za precizniju geološko-ekonomsku ocenu resursa mineralnih sirovina Republike Srbije. Realno sagledavanje geološko-ekonomskog potencijala mineralno-sirovinskog kompleksa izvršiće se sistematizacijom podataka po unapred utvrđenim kriterijumima.
3.1.1. Izrada metalogenetske karte razmere 1:50.000
Razvoj i primena novih metoda geoloških istraživanja kao i savremeni način prikaza geoloških podataka, predstavljenih u GIS formatu, podrazumevaju izradu različitih specijalističkih geoloških karata (metalogenetskih, mineragenetskih, progniznih i dr.), koje će omogućiti jasniji uvid u potencijalnost područja i stvoriti osnovu za precizniju geološko-ekonomsku ocenu resursa mineralnih sirovina Republike Srbije.
Metalogenetske karte predstavljaju grafički prikaz razmeštaja ležišta čvrstih mineralnih sirovina uslovljen geološkim razvojem ispitivanog područja. Osnovu za izradu metalogenetskih karata predstavlja formaciona karta.
Proces izrade metalogenetskih karata razmere 1:50.000 trebalo bi da se zasniva na efikasnim metodologijama koje su dale pozitivne rezultate. Shodno tim metodologijama, uz uvažavanje specifičnosti geološke građe, metalogenetskog i geotektonskog razvoja terena na teritoriji naše zemlje, metalogenetske karte biće bazirane na formacionoj osnovi, tj. povezanosti ležišta i pojava mineralnih sirovina sa određenim metalogenetskim sredinama - rudnim i rudonosnim formacijama.
U 2024. godini planira se nastavak geoloških istraživanja na izradi Metalogenetske karte Srbije razmere 1:50.000, na sedam listova, kao i početak istraživanja na dva nova lista i to:
− list Zvornik 2, Završna faza; izrada Tumača;
− list Prijepolje 1, IV godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Prijepolje 3,4, III godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Užice 3, III godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Užice 4, III godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Žagubica 4, II godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Užice 2, II godina istraživanja, nastavak istraživanja;
− list Sjenica 1, I godina istraživanja, početak istraživanja;
− list Sjenica 3 i Peć 1, I godina istraživanja, početak istraživanja.
3.2. Istraživanja metaličnih mineralnih sirovina
Istraživanja metaličnih mineralnih sirovina obuhvataju: analitičko istraživanje novih pojava i ležišta metaličnih mineralnih sirovina, definisanje potencijalnosti geoloških sredina, kao i sagledavanje mogućnosti za povećanje ukupne potencijalnosti resursa metalogenetskih oblasti i ležišta Republike Srbije po pitanju zlata, srebra, mangana, hroma, molibdena, volframa, žive, urana, bakra, olova, cinka, antimona, kalaja i drugih metaličnih mineralnih sirovina.
3.2.1. Provera aeromagnetskih, gravimetrijskih i gamaspektrometrijskih anomalija na području Republike Srbije - nastavak istraživanja
Cilj istraživanja je definisanje uzročnika geofizičkih anomalija i pronalaženje novih, za sada nepoznatih ili nezabeleženih pojava metaličnih mineralnih sirovina. U okviru izdvojenih istražnih prostora, potrebno je uraditi proširenje već poznatih rudonosnih formacija.
Rezultati postignuti dosadašnjim istraživanjima (koja su najvećim delom obavljena u rejonu Stare planine, Golije i manjim delom na terenima Ozrena i Župe kod Prijepolja), definisali su veći broj, do sada nepoznatih mineralizacija (zlata, bakra, bizmuta, volframa, gvožđa i dr.).
Dobijeni rezultati bi mogli biti iskorišćeni kao osnova za dalja, detaljna geološka istraživanja, koja bi mogla dovesti do ekonomske valorizacije kako novootkrivenih tako i poznatih pojava metaličnih mineralnih sirovina.
Provera se vrši kroz geološku, magnetsku i radiometrijsku prospekciju, uz odgovarajuća laboratorijska ispitivanja (petrološka, mineraloška, hemijska) stena i ruda. Na osnovu dobijenih podataka oceniće se rudni značaj terena proverenih anomalija.
U toku 2018. godine, izvršena je prethodna provera gravimetrijskog minimuma na Goliji, kao i izučavanje aeromagnetnih anomalija. Započeta je prethodna provera sa rekognosciranjem na Ozrenu, te usputna provera gravimetrijskog maksimuma, u paleozoiku, na terenima oko Prijepolja. Rezultati terenskih i laboratorijskih ispitivanja ukazuju da se radi o vrlo perspektivnim terenima u smislu iznalažanje metaličnih mineralnih sirovina.
Na prostoru Kumanica-Pridvorica, je konstatovano povećanje volframa dok je sa prostora centralne aeromagnetske anomalije na Goliji, dobijeno značajno povećanje zlata. Takođe, na prostoru anomalije Gleđice potvrđeno je prisustvo zlata. Na prostoru Velike Župe (Prijepolje) je konstatovan sadržaj volframa do 1200 ppm.
U toku 2019. godine izvršena je prethodna provera izdvojenih aeromagnetskih anomalija na širem prostoru Ozrena i Golije, na površini oko 200 km2. Registrovani su povišeni sadržaji zlata, koji nisu zabeleženi u prethodnim istraživanjima.
U toku 2020. godine izvršen je nastavak provere anomalija na ultramafitskom masivu Ozrena ta na Goliji, na kojoj nisu u potpunosti proverene sve anomalije, naročito gravimetrijske.
Aeromagnetskim istraživanjima ležišta gvožđa na području Požega-Ivanjica (1978. godine) izdvojena je jedna prostrana izometrična anomalija (radno nazvana "Budoželja") koja se prostire delom na Goliji a delom na Radočelu i Čemernu. Ona se nalazi u paleozojskim tvorevinama bez, na površini vidljivog mogućeg uzročnika.
Tokom 2021. godine izvršena je prethodna provera i prospekcija, anomalije radno nazvane "Budoželja" čiji su početnim rezultati ohrabrujući.
Na anomaliji "Budoželja" je u više uzoraka konstatovano povećanje olova, cinka i nikla. Posebno je interesantan nalaz zlata u dva uzorka. Ono što treba napomenuti je da, bar po preglednoj metalogenetskoj karti i dostupnoj literaturi, na prostoru Budoželje nisu konstatovane pojave korisnih metala.
Tokom 2022. godine realizovana su dopunska istraživanja na Goliji i proširivanje daljih istraživanja prema severu, ka Ivanjici te Radočelu i Čemernu. U šlihu BDS 28H, koji je ispran iz desne pritoke, donjeg toka Moravice, na lokalitetu Mana konstatovano je 0,11 ppm zlata. Sliv iz koga je ovaj šlih, drenira prostor lokalne geomagnetske anomalije između Mane i Komadina. U pet uzoraka nađen je povećan sadržaj zlata (iznad 0.1 ppm) U uzorku G-1326 hemijski dobijeno 1.5 ppm zlata a u uzorku G-1333 je dobijeno 3,74 ppm zlata čime su potvrđeni rezultati(indikacije) od prethodne godine.
Iste godine, duž novoprosečene vlake (šumskog puta) koja je presekla kontaktni oreol granitskog proboja Golijske reke uzeto je dvanaest uzoraka u intenzivno piritisanim i silifikovanim škriljcima. U tri uzorka je određen povišen sadržaj bakra (od 300 do 400 ppm), u pet uzoraka je konstatovan povišen sadržaj zlata (iznad 0,1 ppm). U uzorku G-1339 je nađeno čak 92,8 ppm zlata što je visoko, čak i za terene koji od ranije nose epitet zlatonosnih.
Kako je nastavljeno probijanje puta, tokom 2023. godine izvršeno je uzorkovanje sa otvorenih profila. Neposredno iz kontaktnog oreola i njegove šire okoline uzeto je 37 uzoraka. U uzorcima G-1401-402 (dva uzorka) je određen povišen sadržaj bakra (od 290 i 161 ppm). U istim uzorcima je konstatovan povišen sadržaj zlata (0,12 i 0,14ppm), u još tri uzorka je konstatovan sadržaj zlata od 0,1ppm. Kako se ove pojave ne nalaze ni na Osnovnoj geološkoj karti (OGK) ni na metalogenetskoj karti potrebno ih je dodatno proveriti i verifikovati te na ovom području nastaviti dalju prospekciju
U 2024. godini će se vršiti reambulacija pozitivnih pojava i nastavak provere kroz geološku, magnetsku i radiometrijsku prospekciju, uz odgovarajuća laboratorijska ispitivanja (petrološka, mineraloška, hemijska) stena i ruda. Na osnovu dobijenih podataka oceniće se rudni značaj terena proverenih anomalija.
Realizacija Projekta je započeta u 2014. godini, a završetak se planira u 2024. godini.
3.2.2. Geofizička istraživanja neogenih basena (lubničko-zvezdanskog ležišta) za potrebe istraživanja ležišta uglja
Projekat predstavlja nastavak dubokih geoelektričnih ispitivanja u ugljonosnim basenima Srbije, koji je u kontinuitetu trajao od 2006. godine do 2012. godine. Tokom navedenog vremena radovi su izvedeni na Vrškoj čuki, Sokobanjskom i Despotovačkom basenu i basenu Bigrenice.
Cilj istraživanja je određivanje dubine do baze sedimenata Lubničkog ugljonosnog basena primenom geoelektričnih metoda.
Tokom 2023. godine, za rešavanje zadate problematike odabrana je metoda geoelektričnog kartiranja na više nivoa u varijanti dipol-dipol sa korakom 100 m. Merenja su obavljena duž jednog profila čija je korisna dužina 1300 m a dubinski zahvat 350 m. Na osnovu geoelketričnih otpornosti izdvojene su tri sredine: gline i glinoviti peskovi, konglomerati i šljunkovi i andeziti. Na ovom prostoru andeziti se pojavljuju kako na jugu tako i na severu ispitivanog terena. Pojava andezita na geoelektričnom profilu nije novina, ali definisanje položaja i oblika andezita u podini je bitna jer je u uskoj vezi sa prostornim rasprostranjenjem uglja.
U 2024. godini nastavljaju se istraživanja geoelektričnih i geomagnetskih profila, kako bi se što bolje definisao prostorni položaj andezita u obodnim delovima basena, a koji je u uskoj vezi sa prostornim rasprostranjenjem uglja.
Realizacija Projekta se planira u periodu od 2023. do 2027. godine.
3.2.3. Osnovna metalogenetska istraživanja ultramafita Srbije (Platinske grupe elemenata Au, Fe i dr.) - nastavak istraživanja
Ultramafiti imaju relativno veliko rasprostranjenje na teritoriji Srbije, a njihove matalogenetske karakteristike su, do sada, većim delom bile izučavane na terenima južne Srbije, na području Kosova i Metohije. Područja razvića ultramafita na teritoriji severne i centralne Srbije nisu u dovoljnoj meri istraživani, iako postoji mogućnost da se i u njima nalaze značajni sadržaji PGE, Au, Fe i drugih mineralnih sirovina.
Realizacija Projekta predviđena je da se odvija kroz dve faze istraživanja. Realizacija prve faze istraživanja započeta je 2014. godine i trajala je do 2020. godine - Veluće (2014), Lipovac i Ugljarevac (2015), Takovo (2016), Željin - Gokčanica - Kremićke planine (2017), Deli Jovan (2018), Fruška Gora (2019) i Goč (2020).
Na osnovu rezultata koji su dobijeni realizacijom prve faze istraživanja ultramafita i njihovih kontaktnih stena za drugu fazu istraživanja planirana su sledeća područja: Željin - Gokčanica - Kremićke planine, Goč, Deli Jovan, Veluće i Lipovac.
Realizacija druge faze istraživanja započeta je 2021. godine. Istražni radovi obavljeni su na području Željin - Gokčanica - Kremićke planine, na površini od oko 100 km2. Realizacijom svih predviđenih radova druge faze istraživanja mogu se izdvojiti više lokaliteta koji po sadržaju ispitivanih metala mogu biti interesantni za detaljnija istraživanja - atar sela Gokčanica (arsen do 16,4%, zlato do 52,90 ppm, i srebro do 19,4 ppm), Ceovište (zlato do 0,83 ppm, srebro do 64,4 ppm, arsen do 6.650 ppm, olovo do 2.550 ppm, cink do 1.900 ppm i bakar do 1,55%) i Kremićka planina (bakar - do 13,8%, zlato - do 9,82 ppm, i srebro do 29 ppm). Anomalni sadržaji gvožđa utvrđeni su kod Kremićkih bačija - 43%, i u ataru sela Plane - 40%, a u jednom uzorku, u ataru sela Gokčanica, utvrđen je i anomalni sadržaj kobalta - 827 ppm.
U rudnim preparatima najzastupljeniji minerali su pirit, limonit, leukoksen, arsenopirit i halkopirit, zatim neorutil, magnetit, galenit, sfalerit, hematit i niklonosni pirit.
Tokom 2022. godine realizovani su istražni radovi u okviru druge faze istraživanja na području Goča, geološkom prospekcijom mineralnih sirovina na topografskoj osnovi 1:25.000, na površini od 100 km2. Najbolji rezultati dobijeni su na severu istražnog prostora, u području Čeperkovića i Kameničke reke. Rudnomikroskopskim ispitivanjima samorodno zlato je registrovano u dva uzorka, a hemijskim ispitivanjima zlato je detektovano u četiri uzorka gde se sadržaji kreću od 0,07 do 5,47 ppm. Pored zlata u uzorcima su izmereni i anomalni sadržaji bakra u četiri uzorka - od 985 do 8970 ppm, olova u dva uzorka - 50 i 80,6 ppm, arsena u četiri uzorka - od 22,4 do 69,9 ppm i srebra takođe u četiri uzorka - od 3,54 do 12,2 ppm.
Područje Deli Jovana kod Negotina, površine oko 140 km2, bilo je predmet osnovnih metalogenetskih istraživanja ultramafita Srbije za 2023. godinu. Najbolji rezultati dobijeni su na lokalitetima Latovo, Sikolska reka, Rusman i Ginduša - Groš. Sadržaji bakra kreću se od 218 ppm do 3,06% (Ginduša-Groš), od 0,69 do 0,96% (Latovo), od 0,16 do 1,4% (Sikolska reka) i 756 ppm (Rusman). Sadržaji zlata i srebra imaju anomalne vrednosti u svim uzorcima u kojima su detektovani, u uzorcima u kojima su dobijeni i anomalni sadržaji bakra - 3,2 ppm Au i 74,7 ppm Ag (Latovo), od 0,28 do 4,5 ppm Au i od 0,75 do 7,17 ppm Ag (Sikolska reka), 10,2 ppm Au i 0,84 ppm Ag (Rusman), od 0,1 do 19 ppm Au i od 9,54 do 91,3 ppm Ag (Ginduša-Groš). Značajniji sadržaji olova imaju vrednosti od 733 do 4117 ppm (Ginduša-Groš). Na pomenutim lokalitetima registrovani su i anomalni sadržaji antimona (do 96,7 ppm), arsena (do 192 ppm) i kadmijuma (do 5,94 ppm). Sadržaji bizmuta imaju iznenađujuće visoke vrednosti. U uzorcima u kojima su i vrednosti sadržaja bakra, zlata i srebra anomalni, i bizmut ima izuzetno visoke vrednosti sadržaja - 56 i 191 ppm (Latovo), od 17,5 do 62 ppm (Sikolska reka), 0,79 i 252 ppm (Rusman), i od 1,92 do 1651 ppm (Ginduša-Groš).
U rudnim preparatima najzastupljeniji minerali su limonit, magnetit, ilmenit, rutil i hrom-spinel, zatim hidrohematit-limonit, getit, pirit, halkopirit, malahit i leukoksen.
U 2024. godini planirana su istraživanja na području Veluća kod Trstenika.
Realizacija Projekta započeta je 2014. godine, a završetak se planira 2025. godine.
3.2.4. Geološko-metalogenetska izučavanja područja duž novih putnih pravaca - koridora u Republici Srbiji - nastavak istraživanja
Osnovni cilj realizacije projekta je da se, sa minimumom finansijskih ulaganja, prikupe značajni geološki podaci sa lokaliteta koji se "otkriju" prilikom građevinskih radova u okviru izgradnje puteva. Geološki podaci se prikupljaju zbog eventualnog otkrivanja novih pojava mineralnih sirovina, boljeg definisanja već poznatih pojava mineralnih sirovina, preciznijeg sagledavanja njihovih dimenzija, određivanja sadržaja korisnih komponenti, kao i zbog definisanja uslova formiranja i zakonomernosti razmeštaja prospektovanih potencijalno rudnih formacija. Na lokalitetima gde budu registrovane pojave klizišta, isti će biti istraženi sa stanovišta geotehničkih parametara i predložiće se način za njihovo saniranje.
U 2016. godini najveći obim osnovnih geoloških istraživanja (geološko rekognosciranje i profiliranje sa litogeohemijskim oprobovanjem, uz neophodan obim laboratorijskih ispitivanja) obavljen je na koridorima 11 i 10. Na području Takovo-Preljina, duž trase puta, otkrivene su interesantne mineralizacije antimona, hroma, nikla i žive.
Prateći građevinske radove, geološka istraživanja su na području Takovo-Preljina nastavljena i 2017. godine. Geološka istraživanja su nastavljena i na području izgradnje trase koridora 10, od Niša do Pirota, kada su presečene su dve metalogenetske zone: Ridanjsko-krepoljinska i Borska metalogenetska zona, u kojima su konstatovane značajne mineralizacije bakra i zlata.
U toku 2018. godine, pored već započetih geoloških istraživanja na području Đerdapa, Prijepolja i Ozrena, započeta su istraživanja koja su pratila pripremne građevinske radove na više interesantnih lokacija, u području izgradnje koridora 11 (izgradnja tunela Munjino brdo i Laz). Na lokalitetu "Munjino brdo", iz jezgra bušotine koja se nalazi u filitima, dobijeni su sadržaji Au od 5,74 ppm, a Ag od 0,7 ppm. Takođe, značajne podatke dobijeni su kartiranjem i oprobovanjem hidrogeološke bušotine AB-1/18 (550 m), u okolini Aranđelovca, kada je izdvojeno nekoliko mineralizovanih zona, sa piritom, halkopiritom, magnetitom.
Tokom 2019. godine, istraživanja su obavljena na delu koridora 11 (Preljina-Požega), lokalitet Prilipac. Takođe su nastavljena istraživanja piroklastita dacitskog sastava na lokalitetu Ivanovci kod Ljiga. Potvrđeni su povišeni sadržaji berilijuma, niobijuma, volframa, srebra i torijuma. Nova istraživanja su rađena na području Ljubovija-Gračanica i Bobije. Nastavljeno je rekognosciranje terena na području zapadno od Sjenice, Golije i Zlatara.
U toku 2020. godine, najveći obim istraživanja bio je usmeren na terene između Preljine i Požege (koridor 11) na kojima se grade tuneli Laz i Munjino brdo. Na ulazu u tunel Munjino brdo u grafitičnim škriljcima i filitima registrovani su povišeni sadržaji Cr i Ag. Na izlazu iz tunela koji se nalazi u pločastim i trošnim škriljacima sa partijama grafitičnih škriljaca registrovani su povišeni sadržaji Cr, Mn, Ag i Co. Manji obim istraživanja bio je usmeren na područja severozapadno od Sjenice i na području Golije. Na području Golije, ispitivani su kontakti karbonskih filita i vulkanita, u kojima su povišeni sadržaji Ag i Sb. Na području Sjenice oprobovana je limonitisana silifikovana zona na lokalitetu Goveđak u kojoj su registrovani povišeni sadržaji Cu, Zn, As, Ag i Fe. U jurskim crnim laporcima na lokalitetu Jokovača registrovani su povišeni sadržaji Ni, Cr, As i Mn.
Geološko (metalogenetska) istraživanja u toku 2021. godine, pratila su već započete građevinske radove na području Preljina-Požega (tuneli "Trbušani", "Laz" i "Munjuno brdo"), Požega-Kotromane, na području izgradnje Fruškogorskog koridora i na deonici puta Iverak-Lajkovac. Dobijeni su novi podaci o sadržaju elemenata u miocenskim sedimentima koje probija tunel "Trbušani". Registrovani su povišeni sadržaji nikla, kobalta, arsena, sumpora, litijuma i bora u odnosu na klark u sedimentima. U svim ispitivanim uzorcima peščara i breča iz tunela "Laz" povišeni su sadržaji bakra, nikla i kobalta. Na ulazu u tunel "Munjino brdo", u ispitivanim uzorcima grafitičnih škriljaca visoki su sadržaji gvožđa i sumpora, koji ukazuju na prisustvo pirita, halkopirita i leukoksena. Na području izgradnje tunela za putni pravac Požega-Kotroman, oprobovane su bušotine locirane uglavnom u trijaskim sedimentima i zlatiborskom peridotitskom masivu u kojima nisu registrovana značajnija povećanja ispitivanih hemijskih elemenata. Od nemetaličnih mineralnih sirovina na području izgradnje saobraćajnice Požega-Kotroman, i Iverak-Lajkovac, nalazi se nekoliko ležišta krečnjaka (kamenoloma) trijaske starosti, koji se kao sirovina (TGK) koristi za izgradnju koridora XI, pristupnih saobraćajnica i lokalnih puteva.
Geološko (metalogenetska) istraživanja nastavljena su tokom 2022. godine na koridoru 11 (područje Fruške gore - fruškogorski koridor i putni pravac Preljina-Požega). Nastavljena su istraživanja i na području Jadovnika. Započeta su nova istraživanja na području Kopaonika i Radan planine. Na južnim padinama Kopaonika od Lukovske banje prema Štavama, dobijeni su značajni podaci o sadržajima Ni, Fe, Cu, Ti u serpentinitima. Na području Radan planine, u obodnim delovima leckog andezitskog masiva konstatovani su povišeni sadržaji kalaja.
Geološka istraživanja u toku 2023. godine pratila su već započete građevinske radove na područjima Preljina-Požega (koridor 11), Radan planine, Kuršumlijske banje i Jadovnika. U krednim sedimentima Ivanjice oprobovana je hidrogeološka bušotina. Na području Preljina-Požega praćenjem građevinskih radova na izgradnji tunela "Munjuno brdo", na ulazu u tunel i izlazu iz tunela oprobovani su izrazito tektonizirani sericitski škriljci sa partijama grafita, kvarcnim žicama i izrazitom piritizacijom. Registrovani su povišeni sadržaji litijuma i niobijuma. Rudnu paragenezu čine pirit, rutil, halkopirit, grafit i retko galenit. Na području Radan planine nastavljena su geološka istraživanja na pravcu Begovića grob - Dobra voda. Oprobovani su otvoreni profili izmenjenih i limonitisanih andezitskih stena, podređeno amfibolita. U uzorcima stena obodnog dela andezitskog leckog masiva registrovana su neznatna povećanja kalaja, kadmijuma i arsena. Na području Kuršumlijske banje sa otvorenih profila oprobovani su izdanci gnajseva sa organskom materijom, u kojima nisu registrovani značajniji sadržaji metaličnih elemenata, osim povišeni sadržaji kadmijuma, niobijuma i arsena. Na području Ivanjice oprobovana je hidrogeološka bušotina dubine 210 m, koja prolazi kroz kredne sedimente i karbonske škriljce, u kojoj nije uočena mineralizacija. Na području Jadovnika na deonici puta Jadovnik-Brodarevo na jugu, pa prema severu do Mramora oprobovane su stene dijabaz rožnačke formacije na kontaktu sa trijaskim krečnjacima, u kojima su registrovana manja povećanja sadržaja mangana, arsena i niobijuma.
Za 2024. godinu nastavljaju se geološko (metalogenetskih) istraživanja na koridoru 11, na deonici "fruškogorskog koridora" i deonici Preljina-Požega, deonici puta Požega-Duga Poljana-Boljare i Požega-Kotroman. Planiraju se i geološka istraživanja na izgradnji auto-puta Niš-Merdare i na svim drugim putnim pravcima čije trase prolaze kroz geološki interesantna područja. Geološka (metalogenetska) istraživanja će prvenstveno zavisiti od dinamike izvođenja građevinskih radova.
3.2.5. Prognozno-metalogenetska i geološko-ekonomska ocena resursa i rezervi metaličnih mineralnih sirovina Srbije - Podprojekat 6 (dopuna podataka)
Realno sagledavanje geološkog i ekonomskog potencijala metaličnog mineralno-sirovinskog kompleksa Republike Srbije kao i njegova adekvatna geološko-ekonomska ocena, predstavljaju osnovu za izradu dugoročne strategije geoloških istraživanja mineralnih sirovina. Imajući u vidu značaj pomenutih geoloških aktivnosti u otkrivanju i utvrđivanju novih rudnih rezervi, smatramo neophodnim da se u fazi nastavka realizacije projekta "Prognozno-metalogenetska i geološko-ekonomska ocena resursa i rezervi metaličnih mineralnih sirovina Republike Srbije", kao dopuna projekta, sprovede popis svih ležišta i pojava metaličnih mineralnih sirovina koje su dosadašnjim istražnim radovima od 2010-2021. godine, evidentirana na njenoj teritoriji.
Realizacijom ovog projekta izvršiće se sistematizacija prema unapred definisanim kriterijumima i pristupiti unosu podataka u GeolISS, u kojem će biti inkorporirani rezultati prethodnih istraživanja.
Osnovni projekat realizovan je u periodu od 2006. do 2011. godine.
Za 2024. godinu planira se prikupljanje svih raspoloživih geoloških informacija metaličnih mineralnih resursa na teritoriji Republike Srbije, tj. dopuna sa novim podacima.
Realizacija Projekta se planira u višegodišnjem periodu.
3.3. Istraživanja nemetaličnih mineralnih sirovina
3.3.1. Prognozno-metalogenetska i geološko-ekonomska ocena resursa i rezervi nemetaličnih mineralnih sirovina Srbije - Podprojekat 6 (dopuna podataka)
Realno sagledavanje geološkog i ekonomskog potencijala nemetaličnog mineralno-sirovinskog kompleksa Republike Srbije kao i njegova adekvatna geološko-ekonomska ocena, predstavljaju osnovu za izradu dugoročne strategije geoloških istraživanja mineralnih sirovina. Imajući u vidu značaj pomenutih geoloških aktivnosti u otkrivanju i utvrđivanju novih rudnih rezervi, smatramo neophodnim da se u fazi nastavka realizacije projekta "Prognozno-metalogenetska i geološko-ekonomska ocena resursa i rezervi nemetaličnih mineralnih sirovina Republike Srbije", kao dopuna projekta, sprovede popis svih ležišta i pojava nemetaličnih mineralnih sirovina koje su evidentirana na njenoj teritoriji.
Neophodno je bilo izvršiti njihovu sistematizaciju prema unapred definisanim kriterijumima i pristupiti unosu podataka u GeolISS, u kojem će biti inkorporirani rezultati prethodnih istraživanja. Na osnovu sistematizovanih podataka moguće je definisanje perspektivnih područja nemetaličnih mineralnih sirovina.
Osnovni projekat realizovan je u periodu od 2006-2011. godine.
U 2023. godini prikazani su podaci za ležišta i pojave ukrasnog kamena u okviru Dinaridske i Srpsko-makedonske metalogenetske provincije i ležišta i pojave glaukonita (više metalogenetskih provincija).
Za 2024. godinu planira se prikupljanje i obrada svih raspoloživih geoloških informacija nemetaličnih mineralnih resursa na teritoriji Republike Srbije (rezultati osnovnih i primenjenih istraživanja) za određeni vremenski period.
Realizacija Projekta se planira u višegodišnjem periodu.
III IZRADA PROJEKATA I STUDIJA IZ OBLASTI GEODIVERZITETA I GEOEKOLOGIJE
Za geoekološka istraživanja planirani su projekti i studije koji se odnose na zaštitu životne sredine u oblasti istraživanja i korišćenja geoloških resursa, kao i zaštitu geoloških vrednosti, retkosti i objekata koji mogu biti interesantni sa aspekta geonasleđa.
1. Geohemijska karta Srbije razmere 1:500.000
Geohemijska karta Republike Srbije 1:500.000 (stream, overbank i floodplain sedimenti) predstavlja kontinuitet geoloških i geohemijskih istraživanja na prostoru Republike Srbije. Ispitivani sedimenti predstavljaju reprezent kompozitnog materijala svih stena slivnog područja. Realizacijom projekta biće utvrđene koncentracije esencijalnih, potencijalno toksičnih, toksičnih i kancerogenih elemenata u sedimentima Srbije. Rezultati istraživanja su primenjivi aplikativno (istraživanje ležišta mineralnih sirovina, i definisanje životno ugroženih prostora) i teorijski (formiranje geohemijske baze podataka).
Realizacija Projekta je započeta 2016. godine. Tokom 2017. i 2018. godine prikupljeni su i analizirani uzorci iz sliva Zapadne Morave. Prikupljanje i analiziranje uzoraka iz sedimenata čiji je recipijent Drina vršeno je tokom 2019. godine. Prikupljeni su uzorci sa oko 50% površine sliva Drine. U periodu od 2020.do 2022. godine prikupljeni su uzorci sedimenata čiji je recipijent Južna Morava. Tokom 2023. godine finalizirano je uzorkovanje sedimenata čiji je recipijen Južna Morava i Drina.
Za 2024. godinu planirano je geohemijsko kartiranje, uzorkovanje i analiza sedimenata čiji je recipijent Velika Morava. Površina sliva je više od 6.100 km2. Realizacija aneksa projekta će se odvijati prema preporukama koje su date u Osnovnom projektu iz 2016. godine. Uzorci stream, overbank ili floodplain sedimenata biće prikupljani sa dve dubine: 0-10 cm i 75-100 cm. Uzorci treba da budu reprezentativni za slivno područje. Svaki uzorak se sastoji iz deset poduzoraka. Precizan obim radova će biti definisan u aneksu Projekta. Nakon obrade, uzorci će biti sedimentološki i granulometrijski analizirani u laboratorijama Geološkog zavoda Srbije. Takođe, reprezentativni uzorci će biti hemijski analizirani u laboratoriji koja sa obaveznim standardom istraživanja garantuje analitičku kompetentnost i pouzdanost.
Do konačne realizacije Projekta potrebno je da se prikupe, laboratorijski analiziraju i obrade sedimenti preostalih vodotokova. Predviđeno vreme za konačnu realizaciju Projekta Geohemijska karta Republike Srbije 1:500.000 (stream, overbank i floodplain sedimenti) je 2027. godina.
2. Geohemijska karta list Valjevo 1, 1:50.000
Istražni prostor se nalazi u severozapadnoj Srbiji. Određen je površinom koju zahvata list topografske karte 1:50.000 Valjevo 1. Ovaj prostor se nalazi na četiri sekcije topografske osnove 1:25.000: Osečina, Miličinica, Pecka i Kamenica. Oblast je interesantna sa aspekta pojava metaličnih i nemetaličnih mineralnih sirovina.
Na prostoru koji zahvata ova sekcija dominantni su vodotokovi Jadar, Tamnava i Kamenica. Jadar pripada slivu Drine, a Tamnava i Kamenica slivu Kolubare. Projektnim zadatkom je definisano prikupljanje i analiza sedimenata formiranih iz ovih vodotokova, ali i manjih kojima su oni recipijenti.
Uzorci overbank ili floodplain sedimenata biće prikupljani sa dve dubine: 0-10 cm i 75-100 cm. Tokom realizacije projekta će biti detaljnije prikupljani istorijski sedimenti (alternativno suvo sejanje stream sedimenti, GhRS 1:500.000, 2016.). Uzorci treba da budu reprezentativni za slivno područje. Svaki uzorak se sastoji iz 10 poduzoraka. Precizan obim radova će biti definisan u aneksu Projekta.
Nakon obrade, uzorci će biti sedimentološki i granulometrijski analizirani u laboratorijama Geološkog zavoda Srbije. Reprezentativni uzorci će biti hemijski analizirani u laboratoriji koja sa obaveznim standardom istraživanja garantuje analitičku kompetentnost i pouzdanost.
Realizacijom projekta će biti utvrđeno prisustvo elemenata koji imaju svojstva esencijalnih, potencijalno toksičnih, toksičnih i kancerogenih u sedimentima ove sekcije.
Predviđeno vreme realizacije projekta je jedna godina.
3. Geohemijska karta list Čačak 3, 1:50.000
Istražni prostor se nalazi u jugozapadnoj Srbiji. Određen je površinom koju zahvata list topografske karte 1:50 000 Čačak 3. Ovaj prostor se nalazi na četiri sekcije topografske osnove 1:25.000: Arilje, Prilike, Brezova i Ivanjica.
Na prostoru koji zahvata sekcija 1:50.000 Čačak 3 dominantni su vodotokovi Moravica, Panjica i Mali Rzav. Svi vodotokovi pripadaju slivu Zapadne Morave.
Projektnim zadatkom je definisano prikupljanje i analiza sedimenata formiranih iz ovih, ali i iz manjih vodotokova kojima su oni recipijenti.
Uzorci overbank ili floodplain sedimenata biće prikupljani sa dve dubine: 0-10 cm i 75-100 cm. Tokom realizacije projekta će biti detaljnije prikupljani istorijski sedimenti (alternativno suvo sejanje stream sediment, GhRS 1:500 000, 2016.). Uzorci treba da budu reprezentativni za slivno područje. Svaki uzorak se sastoji iz 10 poduzoraka. Precizan obim radova će biti definisan u aneksu Projekta.
Nakon obrade, uzorci će biti sedimentološki i granulometrijski analizirani u laboratorijama Geološkog zavoda Srbije. Reprezentativni uzorci će biti hemijski analizirani u laboratoriji koja sa obaveznim standardom istraživanja garantuje analitičku kompetentnost i pouzdanost.
Realizacijom projekta će biti utvrđeno prisustvo elemenata koji imaju svojstva esencijalnih, potencijalno toksičnih, toksičnih i kancerogenih u sedimentima ove sekcije.
Predviđeno vreme realizacije projekta je jedna godina.
4. Geonasleđe i geodiverzitet Srbije
U Srbiji postoji veliki broj geoloških objekata, čitavi kompleksi geoloških entiteta od posebnog naučnog značaja, retkosti i lepote, koji su reprezentativni za područje Srbije.
Cilj projekta je da se analiziraju objekti geološkog nasleđa koji oslikavaju važne momente u razvoju zemljine kore na teritoriji Srbije kako bi se ovim pojavama, oblicima i procesima posvetila posebna pažnja u društvu, a istovremeno zaštitili od daljeg propadanja. Opšti cilj Projekta je mogućnost povezivanje u funkcionalnu celinu sa drugim objektima geonasleđa u Srbiji. Značaj prevazilazi lokalni karakter i interesantan je u smislu sagledavanja geološkog razvoja.
Zadatak Projekta je utvrđivanje aktuelnog stanja geoloških znamenitosti na određenim lokalitetima u Srbiji. Projektom bi se omogućilo izdvajanje/predlaganje objekata geonasleđa (lokalni, nacionalni, međunarodni) za unošenje u Inventar geonasleđa, odnosno, mogućnost formiranja GEO parka, kao najvišeg nivoa u hijerarhiji zaštite geonasleđa.
U Projektu su date geološke karakteristike za svaki objekat sa kriterijumima vrednovanja. Istraženi objekti su reprezentativni i instruktivni. Sedimenti većine analiziranih geoloških objekata na ovom prostoru imaju jasno definisane litološke i genetske karakteristike u odnosu na podinu i povlatu.
Geoobjekti Štrbac, Bajevica i Tenjkovo pripadaju grupi objekata stratigrafsko-paleontološkog nasleđa; geomorfološko/hidrogeološkim Okruglica i Godovska pećina i petrološki su Vlaški most i Bele vode. Većina analiziranih objekata su očuvani i prirodno su zaštićeni zbog svojih predeonih karakteristika.
U 2023. godini na projektu Geonasleđe i geodiverzitet Srbije istraživani su objekti koji se nalaze na širem prostoru Sjenice, Novog Pazara, Tutina i Prijepolja (43°30' i 43°00' geografske širine i 19°30' i 20°30' geografske dužine). Po geotektonskoj rejonizaciji istraživana oblast pripada unutrašnjim Dinaridima.
Analizirano je sedam objekata koji prema važećoj klasifikaciji reprezenata pripadaju A, B i D grupama. Geoobjekti/lokaliteti su na listovima GK 1:50.000: Sjenica 1 (sekcija Sjenica - istok), Sjenica 2 (sekcija Radočelo), Sjenica 3 (sekcija Jarut), Sjenica 4 (sekcija Sebečevo i Delimeđe) i Prijepolje 2 (sekcija Sjenica - zapad). Svi geološki objekti na ovom prostoru imaju jasno definisane litološke i genetske karakteristike u odnosu na podinu i povlatu. Za svaki objekat su date geološke karakteristike, kriterijumi vrednovanja i ocena (broj bodova).
U 2024. godini predviđeno je da se nastavi istraživanje objekata na širem prostoru Sjenice i Prijepolja i to: Caričina (Trijebinska reka), Jadovnik (Sirova gora), Ljeskovac, Bistrica i Pribojska Banja. Cilj projekta je analiziranje objekata geološkog nasleđa koji oslikavaju važne momente u razvoju zemljine kore, kako bi se ovim pojavama, oblicima i procesima posvetila posebna pažnja u društvu, a istovremeno i zaštitili od daljeg propadanja.
Dobijeni rezultati biće prikazani u Godišnjem izveštaju koji sadrži geološki prikaz geoobjekata kao i kriterijume vrednovanja sa ocenom za svaki objekat.
5. Geološko-ekološka istraživanja fluvijalnih nanosa pritoka Južne Morave i Zapadne Morave na teritoriji Republike Srbije u cilju zaštite životne sredine
Istraživanjima fluvijalnog nanosa malih tokova utvrđuje se istorijat zagađenosti, trenutno stanje zagađenja i njihov dosadašnji uticaj na kvalitet voda velikih tokova, kao polazna osnova za uspostavljanje adekvatnog monitoringa koji će omogućiti pravovremeno reagovanje na potencijalne opasnosti od eventualnih budućih zagađenja istraživanih pritoka. Time se može sprečiti i zagađenje velikih rečnih tokova iz čijih aluvijalnih nanosa vodu za piće koriste mnogobrojni veliki potrošači na području sliva reka Južne i Zapadne Morave. Čitavo područje ovih slivova izloženo je negativnom antropogenom uticaju koji se odražava i na kvalitet površinskih voda. Takođe, sve razvijeniji saobraćaj dovodi do povećanja zagađenja. Problem predstavljaju i rudnici, termoelektrane, divlje deponije i slično.
Geološki zavod Srbije je tokom 2023. godine radio istraživanja na osam glavnih pritoka Južne Morave, kroz sistemsko oprobavanje uzoraka vode i savremenog sedimenta (mulja) te su se ovakva istraživanja pokazala kao dobar pokazatelj uticaja manjih tokova na glavni tok, u smislu zagađenja, a sasvim je i logičan sled da se uradi sliv Zapadne Morave. Konačan cilj ovog projekta je definisanje trenutnog stanja zagađenosti malih tokova (pritoka) koji se ulivaju u Zapadnu Moravu, uz formiranje modela distribucije i odlaganja teških metala. Time bi se dobile najbolje moguće informacije o geološko-ekološkim uslovima formiranja i dinamike malih vodotoka na istražnom terenu.
Za 2024. godinu planirano je istraživanje šest glavnih pritoka koje se ulivaju u Zapadnu Moravu, a istražni prostor bi obuhvatio oko 565 km2.
Projekat je započet 2023. godine a planirano vreme završetka je 2024. godina.
GeolISS se kao projekat Ministarstva rudarstva i energetike razvija više od deset godina. Cilj ovakvog informacionog sistema je formiranje jedinstvene objektno-orijentisane baze podataka za digitalno arhiviranje geoloških podataka i informacija i obezbeđenje savremene i efikasne informacione osnove za obavljanje svih aktivnosti vezanih za planiranja, projektovanja i odlučivanja u oblasti geologije.
1. Unos podataka regionalnih geoloških istraživanja u formu GeolISS
U okviru regionalnih geoloških istraživanja radiće se digitalizacija i vektorizacija za listove geomorfološke karte 1:100.000, zatim digitalizacija i vektorizacija završenih projekata GK 1:50.000 (listovi koji su rađeni pre formiranja informacionog sistema), kao i ažuriranje podataka u okviru GeolISS.
2. Ažuriranje baze hidrogeoloških podataka za GeolISS
Prethodnih godina započeto je formiranje baze hidrogeoloških podataka: izvorišta za javno vodosnabdevanje, pojava termalnih i mineralnih voda, vodnih pojava i objekata registrovanih pri izradi OHGK i Preliminarne OHGK Republike Srbije razmere 1:100.000 (u daljem tekstu: Preliminarna OHGK). Budući da svi hidrogeološki podaci pripadaju sadržaju jedinstvene baze hidrogeoloških podataka, neophodno je da se ona permanentno ažurira novim prikupljenim hidrogeološkim podacima za unos u GeolISS.
Predviđeno je da se ovaj projekat radi neprekidno. U narednom periodu bi se vršila analiza i aktuelizacija hidrogeoloških podataka iz urađenih listova OHGK i njihovo finalno usaglašavanje sa formom GeolISS, sa ciljem da se dođe do modaliteta usaglašavanja forme Hidrogeološkog katastra Republike Srbije (prikazane kroz radove u toku 2018. i 2019. godine) i do modaliteta standardizacije prikaza podataka kroz Preliminarnu OHGK (urađenu 2017. godine), kao pripremu za usaglašavanje sa formom GeolISS-a.
U periodu od 2020. do 2023. godine obrađeni su novi podaci i uneti u Hidrogeološki katastar Republike Srbije koji će biti javno dostupan.
U 2023. godini izrađena je baza hidrogeoloških podataka za završene listove OHGK: Kragujevac i Leskovac.
Predviđeni list za analizu u 2024. godini je područje OHGK Paraćin.
3. Unos postojećih podataka Osnovnih geoloških istraživanja u formu GeolISS o pojavama i ležištima mineralnih sirovina Republike Srbije
Na području Republike Srbije se nalazi relativno veliki broj ležišta i pojava mineralnih sirovina. Realno sagledavanje geoloških karakteristika i prikaz brojnih informacija o njihovom prostornom i metalogenetskom položaju, uslovima formiranja i drugim pokazateljima predstavlja osnovu za planiranje novih geološko-rudarskih aktivnosti, odnosno nalazi se u osnovi izrade dugoročne strategije njihovih daljih istraživanja.
Cilj ažuriranja GeolISS je kompletiranje podataka kako bi se obezbedio celovit i jasan prikaz geološko-ekonomskih karakteristika poznatih ležišta i pojava mineralnih sirovina na teritoriji Republike Srbije. Organizaciona struktura informacionog sistema omogućava komunikaciju sa korisnikom putem prethodno definisanih ključeva za pretraživanje, kao i vezu sa drugim geološkim bazama podataka tekstualnog i grafičkog tipa, što doprinosi bržoj razmeni podataka i kvalitetnijoj pripremi određenih informacija. Sistematizacijom ovih podataka dobija se brza, tačna i kvalitetna informacija o mineralnom blagu Republike Srbije u okviru tekstualnih i grafičkih priloga, na osnovu kojih se mogu definisati, između ostalog, i prioritetni i perspektivni lokaliteti za dalja istraživanja, što je od velike važnosti za donosioce odluka u smislu planiranja dugoročne strategije geoloških istraživanja mineralnih sirovina.
U okviru istraživanja ležišta mineralnih sirovina u 2024. godini vršiće se ažuriranje baze GeolISS, za 17 projekata koji su rađeni u toku 2023. godine i to:
1) Izrada metalogenetske karte-list Višegrad 4, razmere 1:50.000; Završna faza; izrada Tumača;
2) Izrada metalogenetske karte-list Pljevlja 2, razmere 1:50.000; Završna faza; izrada Tumača;
3) Izrada metalogenetske karte-list Zvornik 1, razmere 1:50.000; Završna faza; izrada Tumača;
4) Izrada metalogenetske karte-list Zvornik 2, razmere 1:50.000; IV godina istraživanja;
5) Izrada metalogenetske karte-list Prijepolje 1, razmere 1:50.000; IV godina istraživanja;
6) Izrada metalogenetske karte list Prijepolje 3 i 4, razmere 1:50.000; II godina istraživanja;
7) Izrada metalogenetske karte list Užice 3, razmere 1:50.000; II godina istraživanja;
8) Izrada metalogenetske karte list Užice 4, razmere 1:50.000; II godina istraživanja;
9) Izrada metalogenetske karte-list Žagubica 4, razmere 1:50.000; I godina istraživanja;
10) Izrada metalogenetske karte-list Užice 2, razmere 1:50.000; I godina istraživanja;
11) Prognozno-metalogenetska i geološko-ekonomska ocena resursa i rezervi metaličnih mineralnih sirovina Srbije - Podprojekat 6 (dopuna podataka);
12) Provera aeromagnetskih, gravimetrijskih i aviogamaspektrometrijskih anomalija na terenima Srbije - nastavak istraživanja;
13) Geološko-metalogenetska izučavanja područja izgradnje putnih pravaca u Republike Srbiji - nastavak istraživanja;
14) Osnovna metalogenetskih istraživanja ultrabazita Srbije (PGE, Au, Fe i dr.) II faza istraživanja - nastavak istraživanja;
15) Geofizička istraživanja neogenih basena (lubničko-zvezdanskog) ležišta za potrebe istraživanja ležišta uglja;
16) Prognozno-metalogenetska i geološko-ekonomska ocena resursa i rezervi nemetaličnih mineralnih sirovina Srbije - Podprojekat 6 (dopuna podataka);
17) Mineragenetske karakteristike i potencijalnost neogenih basena Srbije.
V FINANSIJSKA SREDSTVA ZA SPROVOĐENJE PROGRAMA
Finansijska sredstva za sprovođenje ovog programa obezbeđena su Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2024. godinu ("Službeni glasnik RS", broj 92/23), razdeo 54, Geološki zavod Srbije; Program 0503 - Upravljanje mineralnim resursima; funkcija 440 - Rudarstvo, proizvodnja i izgradnja; Projekat 0002 - Geološka istraživanja, u ukupnom iznosu od 336.075.000,00 dinara.
Izvori finansiranja za razdeo 54:
01 Opšti prihodi i primanja budžeta 334.126.000,00 dinara;
06 Donacije od međunarodnih organizacija 1.949.000,00 dinara.
Sredstva su planirana na sledećim ekonomskim klasifikacijama:
411 - plate, dodaci i naknade zaposlenih (zarade) u iznosu od 205.610.000,00 dinara;
412 - socijalni doprinosi na teret poslodavca u iznosu od 31.150.000,00 dinara;
413 - naknade u naturi u iznosu od 400.000,00 dinara;
414 - socijalna davanja zaposlenima u iznosu od 1.000.000,00 dinara;
415 - naknada troškova za zaposlene u iznosu od 9.000.000,00 dinara;
416 - nagrade zaposlenima i ostali posebni rashodi u iznosu od 3.200.000,00 dinara;
421 - stalni troškovi u iznosu od 18.235.000,00 dinara;
422 - troškovi putovanja u iznosu od 11.168.000,00 dinara;
423 - usluge po ugovoru u iznosu od 28.745.000,00 dinara;
425 - tekuće popravke i održavanje u iznosu od 6.850.000,00 dinara;
426 - materijal u iznosu od 6.021.000,00 dinara;
462 - dotacije međunarodnim organizacijama u iznosu od 650.000,00 dinara;
482 - porezi, obavezne takse, kazne, penali i kamate u iznosu od 600.000,00 dinara;
512 - mašine i oprema u iznosu od 9.726.000,00 dinara i
515 - nematerijalna imovina u iznosu od 3.720.000,00 dinara.
VI IZVOĐENJE I NADZOR OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA
Izvođenje osnovnih geoloških istraživanja obavlja Geološki zavod Srbije u skladu sa čl. 14-20. Zakona o rudarstvu i geološkim istraživanjima.
Ministarstvo nadležno za poslove geoloških istraživanja, u skladu sa Zakonom o rudarstvu i geološkim istraživanjima, vrši stručni nadzor nad izvođenjem osnovnih geoloških istraživanja.
Završetak realizacije Godišnjeg programa osnovnih geoloških istraživanja za 2024. godinu je predviđen do kraja decembra 2024. godine. Geološki zavod Srbije dostavlja izveštaj o realizaciji projekata osnovnih geoloških istraživanja, prema godišnjem programu za 2024. godinu, nadležnom ministarstvu do kraja januara 2025. godine.