POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKA

O PROGRAMU PODRŠKE POLJOPRIVREDNIM STRUČNIM I SAVETODAVNIM SLUŽBAMA U OBAVLJANJU SAVETODAVNIH I PROGNOZNO IZVEŠTAJNIH POSLOVA U ZAŠTITI BILJA U AP VOJVODINI ZA 2024. GODINU

("Sl. list AP Vojvodine", br. 45/2023 i 37/2024)

Član 1

Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom utvrđuje se Program podrške poljoprivrednim stručnim i savetodavnim službama u obavljanju savetodavnih i prognozno izveštajnih poslova u zaštiti bilja u AP Vojvodini za 2024. godinu.

Član 2

Program iz člana 1. čini sastavni deo ove pokrajinske skupštinske odluke.

Član 3

Ova pokrajinska skupštinska odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine", a primenjivaće se od 1. januara 2024. godine.

Samostalni član Pokrajinske skupštinske odluke o izmenama i dopunama
Pokrajinske skupštinske odluke o Programu podrške poljoprivrednim stručnim i savetodavnim službama u obavljanju savetodavnih i prognozno izveštajnih poslova u zaštiti bilja u AP Vojvodini za 2024. godinu

("Sl. list AP Vojvodine", br. 37/2024)

Član 2

Ova pokrajinska skupštinska odluka stupa na snagu danom objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".

PROGRAM PODRŠKE POLJOPRIVREDNIM STRUČNIM I SAVETODAVNIM SLUŽBAMA U OBAVLJANJU SAVETODAVNIH I PROGNOZNO IZVEŠTAJNIH POSLOVA U ZAŠTITI BILJA U AP VOJVODINI ZA 2024. GODINU

Programom podrške poljoprivrednim stručnim i savetodavnim službama u obavljanju savetodavnih i prognozno izveštajnih poslova u zaštiti bilja u AP Vojvodini za 2024. godinu (u daljem tekstu: Godišnji program za 2024. godinu za AP Vojvodinu), utvrđuju se savetodavni poslovi u poljoprivredi i prognozno izveštajni poslovi u zaštiti bilja pomoću kojih se poljoprivrednim proizvođačima omogućuje da na osnovu različitih informacija, saveta i edukacija se poboljša informisanost i prenese znanje poljoprivrednim proizvođačima na osnovu kojih će bolje upravljati svojim gazdinstvom i ostvariti veće prinose u poljoprivrednoj proizvodnji. Podizanjem opšteg nivoa znanja poljoprivrednih proizvođača, doprineće se povećanju visine i kvaliteta prinosa što će doprineti povećanju konkurentnosti i modernizaciji poljoprivredne proizvodnje i smanjenju negativnih efekata prouzrokovanih klimatskim promenama na poljoprivrednu proizvodnju i životnu sredinu.

Proizvodnjom treba da se obezbedi zdravstveno bezbedni poljoprivredni proizvodi kroz implementiranje integralnog koncepta zaštite useva i održive poljoprivrede uz očuvanje životne sredine i prirodnih resursa, na osnovu čega se stvaraju bolji uslovi za život i rad na selu i podstiče ruralni razvoj.

Sredstava za realizaciju Godišnjeg programa za 2024. godinu za AP Vojvodinu predviđena su u ukupnom iznosu od 207.807.000,00 dinara. Od navedenih sredstava za obavljanje savetodavnih poslova u okviru mere 306. "Podrška pružanju saveta i informacija poljoprivrednim proizvođačima, udruženjima, zadrugama i drugim pravnim licima u poljoprivredi" Programa podrške za sprovođenje poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja za teritoriju Autonomne pokrajine Vojvodine u 2024. godini predviđen je utrošak u ukupnom iznosu od 108.000.000,00 dinara. Programskom aktivnošću: "Sistematsko praćenje bolesti i štetočina, prevencija kontaminacije poljoprivrednog zemljišta i vode u meliorativnim kanalima" u okviru Programa zaštite, uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine u 2024. godini - Glava II podtačka 1.2, finansiraće se obavljanje prognozno izveštajnih poslova u zaštiti bilja u iznosu od 87.807.000,00 dinara i Glava II podtačka 3.3. za Intenziviranje korišćenja poljoprivrednog zemljišta kojim raspolažu poljoprivredne stručne službe - nabavka opreme u iznosu od 12.000.000,00 dinara.

Godišnji program za 2024. godinu u AP Vojvodini se realizuje od 1. januara 2024. godine do 31. decembra 2024. godine.

III

Savetodavne i prognozno izveštajne poslove u zaštiti bilja u 2024. godini obavljaće pravna lica, sa područja AP Vojvodine koja su osnovana od strane Republike Srbije, a poslove će obavljati u skladu sa Zakonom o obavljanju savetodavnih i stručnih poslova u oblasti poljoprivrede ("Službeni glasnik RS", broj 30/10) (u daljem tekstu: Zakon).

Pravna lica: poljoprivredne stručne službe (u daljem tekstu: PSS), poljoprivredne stručne i savetodavne službe (u daljem tekstu: PSSS), istraživačko-razvojni Institut Tamiš (u daljem tekstu: IRI Tamiš) iz Pančeva i Enološka stanica iz Vršca, sve sa područja AP Vojvodine pružaju podršku: poljoprivrednim proizvođačima, udruženjima, zadrugama i drugim subjektima koji se bave poljoprivredom na području Vojvodine u implementiranju integralnog koncepta poljoprivredne proizvodnje i zaštite useva i razvoja održive poljoprivrede.

Godišnjim programom za 2024. godinu za AP Vojvodinu, propisuju se poslovi i daju smernice za obavljanje:

a) savetodavnih poslova i

b) prognozno izveštajnih poslova u zaštiti bilja.

Pokrajinski sekretar za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo objavljuje javni poziv kojim su regulisani: uslovi za učešće, kriterijumi, sistem bodovanja i druga pitanja od značaja za realizaciju Godišnjeg programa za 2024. godinu za AP Vojvodinu. Takođe, pokrajinski sekretar obrazuje Komisiju koja je zadužena za razmatranje pristiglih prijava, formiranje bodovne liste i sačinjavanje zapisnika sa predlogom odluke o dodeli sredstava. Odluku o dodeli sredstava donosi pokrajinski sekretar za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo.

A) SAVETODAVNI POSLOVI

Savetodavne poslove realizuju pravna lica koja imaju zaposlene savetodavce različitih profila (poljoprivrednih i drugih struka) sa važećim licencama. U obavljanju pojedinih poslova mogu učestvovati i druga stručna lica zaposlena u okviru pravnog lica, koja ispunjavaju uslove (imaju sertifikat da su obučena za pojedine segmente posla (FADN, STIPS ili Eurostat).

Sistem laboratorija sa kojima PSS, PSSS i Enološka stanica iz Vršca raspolažu omogućava da savetodavci pružaju savete na osnovu konkretnih činjenica i rezultata laboratorijskih ispitivanja, čime se doprinosi očuvanju: zemljišta, zdravlja bilja, životinja i ljudi jer se teži proizvodnji zdravstveno bezbednih proizvoda.

Enološke stanica iz Vršca u sistemu savetodavstva učestvuje sa kapacitetom svojih laboratorija putem analize određenog broja uzoraka poljoprivrednih proizvoda ili proizvoda dobijenih preradom ili aktivnim učešćem specijalizovanog savetodavca za oblast prerade voća i grožđa i proizvodnju alkoholnih pića.

VII

Godišnjim programom za 2024. godinu za AP Vojvodinu utvrđuju se aktivnosti pravnih lica u obavljanju savetodavnih poslova u poljoprivredi na realizaciji:

1. Osnovnog programa savetodavnih poslova čije aktivnosti i sprovedene mere su namenjene za podršku poljoprivrednim proizvođačima i drugim subjektima koji se bave poljoprivredom;

2. Posebnih programa savetodavnih poslova, kojima se doprinosi unapređenju savetodavnog rada (kroz poboljšanje kvaliteta savetodavnog rada putem edukacija savetodavaca i drugih učesnika u savetodavnim poslovima), poboljšanju kvaliteta i uslova rada (kroz nabavku opreme, mašina, kompjutera i druge opreme neophodne za rad), ili popravlja infrastrukture (uslova rada),a sve u cilju jačanja kapaciteta savetodavnog sistema sa područja AP Vojvodine. Promocijom savetodavnog rada i uspostavljanjem bolje komunikacija sa proizvođačima i drugim zainteresovanim subjektima sa područja AP Vojvodine (putem medija, portala savetodavne službe i putem izrade različitih promotivnih i edukativnih materijala), vezanih za Pravno lice, omogući će se da njihove rezultate rada koristi veliki broj poljoprivrednih proizvođača.

VIII

Pregled Korisnika učesnika u savetodavnim poslovima sa područjima delovanja dat je u

Tabeli 1.

Redni broj	Naziv PSS/PSSS	Području delovanja - opštine
1.	"PSS Poljoprivredna stanica" d.o.o. Novi Sad	Novi Sad, Žabalj, Bač, Sremski Karlovci, Temerin, Beočin, Titel, Bačka Palanka, Bački Petrovac
2.	"PSS Agrozavod" d.o.o. Vršac	Vršac, Plandište, Bela Crkva, Kovin
3.	"PSS Bačka Topola" d.o.o. Bačka Topola	Bačka Topola, Mali Iđoš
4.	"PSS Ruma" d.o.o. Ruma	Ruma, Irig, Inđija
5.	"PSS Sombor" d.o.o. Sombor	Sombor, Apatin, Odžaci
6.	"PSS Institut Tamiš" (u skorije vreme "Istraživačko razvojni institut Tamiš" d.o.o. Pančevo)	Pančevo, Alibunar, Kovačica, Opovo
7.	"PSS Senta" d.o.o. Senta	Senta, Ada, Kanjiža, Čoka
8.	"PSSS Subotica" a.d. Subotica	Subotica
9.	"PSS Vrbas" d.o.o. Vrbas	Vrbas, Kula, Srbobran, Bečej
10.	"PSS Zrenjanin" d.o.o. Zrenjanin	Zrenjanin, Žitište, Sečanj, Nova Crnja, Novi Bečej
11.	"PSS Kikinda" d.o.o. Kikinda	Kikinda, Novi Kneževac
12.	"PSS Sremska Mitrovica" d.o.o. Sremska Mitrovica	Sremska Mitrovica, Šid, Stara Pazova i Pećinci
13.	"Enološka stanica" d.o.o. Vršac	Vršac i druge opštine sa područja Vojvodine (po potrebi)
UKUPNO		45 opština

Savetodavni poslovi se realizuju putem individualnih, grupnih i masovnih metoda rada.

Individualne metode podrazumevaju davanje saveta ili preporuka u direktnom kontaktu savetodavca sa poljoprivrednim proizvođačem, na terenu (parceli, gazdinstvu) ili u prostorijama pravnih lica, kao i telekomunikacionim vidovima.

Grupne metode se koriste kod organizovanja predavanja, radionica i tribina sa poljoprivrednim proizvođačima, kada se vrši prenos informacija i znanja većem broju poljoprivrednih proizvođača.

Masovne metode rada podrazumevaju korišćenje masovnih medija kao što su novine, Portal, radio i televizija društvene mreže, posebni kanali i platforme, koje savetodavci koriste kada treba da prenesu određene informacije široj javnosti, odnosno velikom broju poljoprivrednih proizvođača.

Savetodavci i ostali učesnici u realizaciji Godišnjeg programa za 2024. godinu za AP Vojvodinu će sve svoje aktivnosti evidentirati u okviru softverske aplikacije za praćenje savetodavnog rada (u daljem tekstu: softver).

1. Osnovni program savetodavnog rada

Osnovni program savetodavnog rada predstavlja program podrške poljoprivrednim proizvođačima, udruženjima, asocijacijama, zadrugama i zainteresovanim ženama i muškarcima, koji se bave poljoprivredom i ima za cilj da im pomogne da ostvare i unaprede svoju proizvodnju u oblasti poljoprivrede i doprinesu ruralnom razvoju i očuvanju životne sredine.

U okviru Osnovnog programa savetodavnog rada savetodavci su u obavezi da:

• Sarađuju sa određenim brojem partnerskih gazdinstava, kojima će se pružiti pomoć i dati saveti vezano za njihovu proizvodnju kad god im je potrebno tokom cele godine. U okviru saradnje sa parterskim gazdinstvima pratiće se parametri potrebni za tehnološku kartu proizvodnje za pojedine ratarske, povrtarske, voćne kulture i parametri za izradu kalkulacije za proizvodnju mleka u cilju izrade i publikovanja Uputstva za tehnologiju proizvodnje istih.

Pratiće se đubrenje useva tako što će određeni broj proizvođača đubrenje vršiti na osnovu analiza uzoraka zemljišta i potreba za hranljivim materijama, za useve koje budu proizvodili.

Biće informisani i obučeni o značaju sledljivosti proizvodnje i podsticaće se da vode evidenciju o svojoj proizvodnji i sprovedenim merama nege i zaštite useva kroz vođenje matične evidencije (knjiga polja). Ovi proizvođači će redovno dobijati savete i preporuke za zaštitu svojih useva od štetnih organizama, koji mogu da ugroze njihovu proizvodnju, a proizvođači će biti u obavezi da prate instrukcije dobijene od savetodavaca Savetodavne službe APV i Prognozno izveštajne službe u zaštiti bilja APV (u daljem tekstu (PIS APV). Saradnja sa partnerskim gazdinstvima će biti usmeravana tako da proizvođači u svojoj proizvodnji racionalno primenjuju pesticide u zaštiti useva i đubriva (hranljive materije), kako bi proizvodi koje proizvedu bili bez ostataka pesticida (zdravstveno bezbedni).

Određenom broju proizvođača koji svoju robu plasiraju na tržište biće omogućena provera parametara za kvalitet proizvoda i parametara putem kojih se proverava zdravstvena bezbednost proizvoda.

Proizvođači će biti detaljno informisani i obučeni za bezbednu primenu pesticida i postupanje sa ambalažom nakon završenih prskanja useva (ambalažni otpad od pesticida) i drugim merama i informacijama koje im budu potrebne i za koje ovi proizvođači iskažu interes ili potrebu.

Detaljne instrukcije vezane za saradnju i rad sa partnerskim gazdinstvima definisaće se uputstvom za rad nakon usvajanja programa.

• Pomažu po potrebi ostalim gazdinstvima u rešavanju pojedinačnih problema i potreba proizvođača, koji se obrate za pomoć i podršku bilo da je to vezano za: tehnologiju proizvodnje, dobijanje subvencija putem aplikacije eAgrara ili utvrđivanje činjeničnog stanja kod gazdinstava koja su konkurisala za nacionalne subvencije, subvencije koje dodeljuje EU ili subvencije koje dodeljuje Sekretarijat.

• Pružaju pomoć proizvođačima i drugim subjektima za prijavu putem elektronske aplikacije za dobijanje subvencija različitih nivoa vlasti (prijavljivanje na konkurse za podsticaje, tumačenju zakona, uredbi, pravilnika i slično).

• Prikupljaju računovodstvene podatke sa određenog broja poljoprivrednih gazdinstava sa područja AP Vojvodine sa kojima je uspostavljena saradnja. Prikupljanje računovodstvenih podataka se radi na način i po planu i rokovima koji definiše Ministarstvo i nacionalna koordinaciona grupa zadužena za prikupljanje računovodstvenih podataka. Ove poslove obavljaju savetodavci ili obučeni stručnjaci koji imaju sertifikat, a koja su zaposlena kod pravnih lica koja učestvuju u programu.

• Prikupljaju cene poljoprivrednih proizvoda i poljoprivrednih inputa - u okviru uspostavljenog sistema tržišnih informacija - STIPS-a. Cene poljoprivrednih proizvoda i imputa se prate tokom cele godine i u ovom praćenju učestvuje određeni broj savetodavaca ili stručnjaka koje je odredilo Ministarstvo na početku uspostavljanja ovog sistema, koji ove prikupljene podatke unose u softver STIPS-a.

• Prate radove u poljoprivredi (EUROSTAT) i daju procene prinosa gajenih useva (ratarskih, povrtarskih i voćarskih kultura) u periodu od 1.marta do 30. novembra (na način i u rokovima kako je propisao Republički Zavod za statistiku Republike Srbije).

• Utvrđivanje činjeničnog stanja za predmet traženih subvencija Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo (u daljem tekstu: Pokrajinski sekretarijat), radi što bolje implementacije podsticaja koje dodeljuje Sekretarijat, kako bi sredstva koja dobiju mogli iskoristiti na najbolji način.

• Pružaju savete i podršku poljoprivrednim proizvođačima koji se bave organskom i integralnom proizvodnjom, vezano za tehnologiju proizvodnje, negu useva, plasman proizvoda ili nešto drugo.

• Pružaju pomoć i podršku ženama i mladima koji žive na selu bilo da je u pitanju organizovanje poljoprivredne proizvodnje kulturnih manifestacija, takmičenja, sajmova i slično i pomažu im da se uključe u agrobioturizam.

• Podstiču poljoprivredne proizvođače da se organizuju u udruženja, asocijacije ili zadruge i pomažu im kod osnivanja istih u izradi potrebne dokumentacije.

• Aktivno učestvuju u obaveštavanju o mogućim načinima zbrinjavanja ambalaže od pesticida (ambalažni otpad) i povezivanju udruženja, zadruga i asocijacija sa operaterima koji preuzimaju i transportuju ambalažu pesticida do krajnjeg odredišta.

• Daju savete za preradu poljoprivrednih proizvoda i ostvarenje dopunskih delatnosti na gazdinstvu i razvoj ruralnog turizma u cilju očuvanju tradicije i kulturnog nasleđa.

• Edukuju poljoprivredne proizvođače putem organizovanih predavanja, radionica i zimskih škola (kurseva) u zimskom periodu ili tokom godine, iz različitih oblasti u zavisnosti od vrste proizvodnje, aktuelnih dešavanja i potreba proizvođača ili ciljne grupe.

• Organizuju i sprovode obuke za sve poljoprivredne proizvođače korisnike IPARD mera u trajanju od 50 sati po metodologiji koje je propisalo Ministarstvo.

• Učestvuju u primenjenim istraživanjima (putem izvođenja različitih vrsta ogleda) u cilju praćenja ili utvrđivanja činjenica ili rešavanja konkretnih problema.

• Prezentuju poljoprivrednim proizvođačima rezultate: sortnih, hemijskih, agrotehničkih i drugih ogleda koji se realizuju tokom godine na oglednim parcelama 1 do 2 puta godišnje na : "DANIMA POLJA" u okviru kojih se okuplja veći broj poljoprivrednika.

• Prate kod određenog broja svojih gazdinstava ambijentalne uslove gajenja stoke, (savetodavci stočari) i sagledavanjem postojećeg stanja i higijene daju preporuke farmerima za poboljšanje istih.

• Pripremaju i objavljuju: preporuke i saopštenja putem sredstava javnog informisanja (novina, radio i televizije i za emisiju "Zelena prognoza" koja se emituje na RTV Vojvodini, portala) da bi što veći broj proizvođača imao mogućnost da koristi ove informacije.

• Prate uslove za preradu poljoprivrednih proizvoda (savetodavci tehnolozi) i daju preporuke poljoprivrednim proizvođačima za moguće dopunske delatnosti u poljoprivredi.

• Učestvuju u stručnim edukacijama za savetodavce u skladu sa Programom edukacija planiranim za 2024. godinu usvojenog od strane Sekretarijata i po potrebi edukacijama organizovanim od strane Ministarstva.

• Učestvuju po potrebi u prikupljanju uzoraka biljnih proizvoda i proizvoda dobijenih preradom od svojih partnerskih gazdinstava za laboratorijsko ispitivanje pojedinih parametara od značaja za kvalitet i bezbednost poljoprivrednih proizvoda.

• Obavljaju po potrebi druge aktivnosti po nalogu Pokrajinskog sekretarijata u skladu sa zakonom.

Instrukcije o načinu rada, programskim aktivnostima i normativima koje treba ispuniti tokom realizacije Godišnjeg programa za 2024. godinu za AP Vojvodinu vezano za Osnovni program savetodavnih poslova kao i o izveštavanju o sprovedenim aktivnostima biće definisani putem Uputstva za realizaciju Godišnjeg programa za 2024. godinu za AP Vojvodinu (u daljem tekstu: Uputstvo), koje propiše Sekretarijat nakon usvajanja programa i putem ugovora.

XII

Prihvatljivi troškovi za Osnovni program savetodavnog rada za 2024. godinu odnose se: na naknade za rad za obavljene savetodavne poslove (za angažovane savetodavce i druga lica koja učestvuju u obavljanju savetodavnih poslova) i troškova koji pravno lice napravi u procesu obavljanja savetodavnih poslova (troškovi: goriva, registracije, osiguranja i servisa automobila, parkinga (u slučaju odsustva sopstvenog parking prostora), servisa računara koje koriste savetodavci, interneta, mobilnih telefona i režijskih troškova (za struju, grejanje, kancelarijski materijal - obračunati srazmerno broju učesnika u savetodavnim poslovima u odnosu na iznos ukupnog računa Pravnog lica. Prihvatljivi su i troškovi nabavke semena i repro materijala za izvođenje ogleda, štampanje brošura, snimanja video materijala i postavljanje na posebne kanale, a prihvataju se i troškovi plaćenog PDV-a i drugi troškovi vezani za savetodavni rad, koji nisu navedeni, a koje na zahtev pravnog lica odobri Sekretarijat. Za Enološke stanicu iz Vršca koja učestvuje u obavljanju savetodavnih poslova podrškom svojih laboratorijskih kapaciteta, prihvatljivi troškovi su: troškovi laboratorijskih analiza za ugovoreni broj uzoraka biljnih proizvoda, vina, rakije i proizvoda dobijenih preradom.

U prihvatljive troškove može da spada i nabavka nove opreme neophodne za obavljanje savetodavnog rada.

XIII

Monitoring i evaluaciju savetodavnog rada sprovodi Sekretarijat.

Za potrebe izvođenje edukacija savetodavaca i praćenje savetodavnog rada Pokrajinski sekretarijat angažuje Ovlašćenu organizaciju - Centar za usavršavanje poljoprivrednih savetodavaca i poljoprivrednih proizvođača (u daljem tekstu: Centar za usavršavanje). Poslovi i zadaci Centra za usavršavanje definisani su Rešenjem Sekretarijata.

XIV

2. Posebni programi savetodavnih poslova

Posebni programi savetodavnih poslova mogu da se odnose na podršku za unapređenje rada savetodavnog sistema, (kroz nabavku opreme, i mašina i popravku infrastrukture objekata, pravnih lica, bilo da se odnose na unapređenje kvaliteta rada (dodatnim edukacijama studijskim posetama, u zemlji i inostranstvu), angažovanje dodatne operative u vidu opreme mašina ili ljudstva kako bi se planirani poslovi u savetodavstvu i za račun savetodavnog rada na teritoriji AP Vojvodine realizovali što efikasnije, promovisanju tog rada (snimanjem specijalizovanih spotova, emisija, video klipova; izrade brošura flajera i slično ili stvaranja uslova za bolje funkcionisanje sistema (opremanje radnom uniformom, obeležavanje prostorija i objekata) savetodavstva ili doprinesu boljoj komunikaciji i većoj saradnji Poljoprivredne savetodavne službe sa poljoprivrednim proizvođačima uvođenjem i realizacijom novih projekata i aktivnosti od značaja za AP Vojvodinu i Pokrajinski sekretarijat.

Posebni programi mogu da se odnose na:

• Program rada centra za usavršavanje

Pokrajinski sekretarijat kao podršku savetodavnom sistemu odredio je Rešenjem Ovlašćenu organizaciju - Centar za usavršavanje poljoprivrednih savetodavaca i poljoprivrednih proizvođača (u daljem tekstu: Centar za usavršavanje). Poslovi i zadaci Centra za usavršavanje definisani su Rešenjem Pokrajinskog sekretarijata. Centar za usavršavanje aktivno učestvuje u pripremi, organizaciji i realizaciji edukacija savetodavaca Poljoprivredne savetodavne službe AP Vojvodine i obavlja poslove i aktivnosti vezane za licenciranje savetodavaca u skladu sa Zakonom i pravilnicima koji uređuju ove oblasti. Centar za usavršavanje prati realizaciju savetodavnih aktivnosti i vrši pregled izveštaja koje dostavljaju savetodavci u skladu sa instrukcijama dobijenim od Sekretarijata; administrira, održava i radi na unapređenju Portala PSS APV. Po potrebi Centar za usavršavanje vrši i druge poslove po nalogu Pokrajinskog sekretarijata.

Prilikom prijavljivanja za učešće u Posebnim programima, Centar za usavršavanje je u obavezi je da dostavi i "Program rada Centar za usavršavanje poljoprivrednih savetodavaca za 2024. godinu za AP Vojvodinu" (u daljem tekstu: Program Centra za usavršavanje za 2024. godinu) sa navedenim aktivnostima i planiranim budžetom.

Prihvatljivi troškovi za realizaciju Programa Centra za usavršavanje za 2024. godinu su troškovi: naknada za rad zaposlenih i angažovanih lica i troškove funkcionisanja rada Centra za usavršavanje. Troškovi funkcionisanja mogu se odnositi na: gorivo, registraciju i osiguranje vozila, održavanje i servis kompjutera, troškove interneta i mobilnih telefona, koje koristi Centar za usavršavanje, kancelarijskog materijala, režijske, troškove (struja, grejanje) i drugo što Centar navede da je neophodno, a za čega Sekretarijat da pismenu saglasnost.

U prihvatljive troškove spadaju i troškovi plaćenog PDV-a. Prava i obaveze korisnika i davaoca sredstava definišu se ugovorom.

XVI

• Program edukacija savetodavaca

U cilju podizanja kvaliteta savetodavnog rada i znanja savetodavaca, svake godine se organizuju edukacije savetodavaca Centar za usavršavanje izrađuje "Program edukacija poljoprivrednih savetodavaca sa područja AP Vojvodine za 2024. godinu " (u daljem tekstu: Program edukacija za 2024. godinu za APV), a koji se realizuje u okviru godišnjeg programa vezanog za savetodavne poslove. U okviru ovog programa se definišu: vrsta i broj edukacija planiranih za 2024. godinu i neophodni troškovi potrebni za realizaciju programa edukacija. Edukacije se sastoje od edukativnih modula iz različitih oblasti poljoprivredne proizvodnje i metoda savetodavnog rada i Godišnjeg seminara savetodavaca u kome učestvuju savetodavci Savetodavne službe APV.

Program edukacija Centar za usavršavanje, dostavlja uz prijavu za navedeni posebni program savetodavnih poslova. U koliko se organizuje zajednički seminar svih PSS I PSSS Republike Srbije Centar za usavršavanje predlaže teme i predavače u skladu sa svojim programom.

Prava i obaveze korisnika i davaoca sredstava definišu se ugovorom.

Prihvatljivi troškovi za navedenu namenu su: troškovi smeštaja i ishrane učesnika, troškovi predavača, troškovi svečane večere, troškovi osveženja za vreme pauza, troškovi štampanja edukativnih materijala pozivnica i programa, troškovi prevođenja i korišćenja oprema za simultano prevođenje (ukoliko ima stranih predavača), troškovi propagandnog materijala, troškovi organizovanja stručne posete savetodavaca pojedinim institucijama udruženju ili drugim gazdinstvima u zemlji i inostranstvu. Za troškove edukativnih modula prihvatljivi troškovi su: troškovi predavača, keteringa (hrana, piće i propratna ambalaža i pribor za posluženje) i štampanja propratnog materijala i CD-a. Prihvatljivi troškovi su i troškovi plaćenog PDV-a.

Prava i obaveze korisnika i davaoca sredstava definišu se ugovorom.

XVII

• Unapređenje i održavanje Portala PSS APV

Portal PSS APV je zajednički portal svih PSS, PSSS u okviru koga se poljoprivrednim proizvođačima i drugim zainteresovanim licima koja prate poljoprivredu prosleđuju informacije vezano za savete u poljoprivredi, subvencije, mere agrarne politike, aktivnosti savetodavne službe, preporuke, predlozi, odgovori na pitanja i slično. Za održavanje Portala PSS APV i postavljanje tekstova savetodavaca na portal zadužen je Centar za usavršavanje. Za dizajniranje i uvođenje novih sadržaja na portalu (unapređenje Portala) po potrebi Centar za usavršavanje može angažovati druge subjekte specijalizovane za ove namene.

Prihvatljivi troškovi za navedenu namenu su: troškove: godišnje pretplate za zakup internet prostora i za osposobljavanje i unapređenje rada Portala PSS APV, a prihvatljivi su i troškovi plaćenog PDV-a.

Prava i obaveze korisnika i davaoca sredstava definišu se ugovorom.

XVIII

• Jačanje kapaciteta

Radi razvoja i unapređenja kvaliteta savetodavnog rada pravnih lica koja učestvuju u obavljanju savetodavnih poslova (PSS, PSSS, IRI Tamiš i Enološke stanice iz Vršca), vrši se jačanje kapaciteta savetodavnog sistema, kroz podršku poboljšanja uslova i podizanju kvaliteta rada. U tom smislu, izdvajaju se sredstva za nabavku automobila, računarske opreme, pokretnih aparata i opreme za različite laboratorijske i druge analize izvođenje ogleda u poljoprivredi, nabavku dronova i specijalizovanih softvera i nabavku druge opreme, mašina i uređaja koje koriste pravna lica za obavljanje svojih aktivnosti na unapređenju poljoprivrede. Takođe jačanje kapaciteta savetodavnog sistema podrazumeva, obeležavanje službenih prostorija i automobila, postavljanjem oznaka putem kojih će se prepoznati pripadnost savetodavnom i PIS sistemu, AP Vojvodine. Sredstva za jačanje kapaciteta namenjena su iza tekuće popravke, održavanje i uređivanje poslovnog prostora, kao i za, izradu promotivnih i edukativnih filmova ili drugih oznaka s ciljem vizuelnog brendiranja PSS, PSSS, IRI Tamiša i Enološke stanice; a u cilju informisanja šire javnosti o poslovima akcijama ili edukativnom radu, koje ove službe sprovode u cilju stvaranja uslova za lakše, brže i kvalitetnije prenošenje informacija i znanja značajnih za poljoprivredne proizvođače i unapređenja poljoprivredne proizvodnje na području AP Vojvodine.

Prihvatljivi troškovi za Jačanje kapaciteta su troškovi nabavke opreme mašina ili radova za namenu definisanu ugovorom kojim se regulišu prava i obaveze u vezi sa namenom i izvršavanjem poslova određenih Programom troškovi za ovu namenu su bez PDV.

XIX

• Projekti od značaja za poljoprivredu AP Vojvodine

Radi unapređenja razvoja i očuvanje prirodnih resursa i zaštite životne sredine moguća je realizacija poslova i projekata koji mogu biti vezani za: proveru ispravnosti prskalica, suzbijanje ambrozije, edukacije poljoprivrednih proizvođača iz različitih oblasti, realizacija specijalizovanih ogleda, prikupljanje određenih parametara za potrebe Pokrajinskog sekretarijata i drugo i drugo što Pokrajinski sekretarijat proceni da je potrebno za unapređenje poljoprivrede na području AP Vojvodine ili pravna lica predlože za podršku proizvođača sa svog područja delovanja.

Prihvatljivi troškovi za ovu namenu u koliko se bude realizovala biće u skladu sa predviđenom namenom i definisaće se ugovorom.

B) PROGNOZNO IZVEŠTAJNI POSLOVI

Program prognozno izveštajnih poslova Autonomne pokrajine Vojvodine za 2024. godinu (u daljem tekstu: Program PIS-a APV za 2024. godinu) realizovaće 12 regionalnih centara i Pokrajinski centar PIS-a, koji koordinira rad regionalnih centara. U prognozno izveštajnim poslovima učestvovaće 33 stručnjaka za zaštitu bilja, koji su zaposleni ili angažovani u okviru PSS, PSSS i IRI Tamiša iz Pančeva (u daljem tekstu: regionalni centri) sa područja APV čiji rad koordinira i organizuje Pokrajinski centar PIS-a, kao poseban sektor u okviru PSS Poljoprivredne stanice d.o.o. Novi Sad sa 8 stručnjaka što ukupno čini 41 lice. Svaki regionalni centar za dodatni rad na terenu i praćenje brojnosti štetnih organizama na određenim punktovima tokom godine angažuje određeni broj osmatrača.

Cilj rada PIS APV je uspostavljanje sistemske podrške poljoprivrednim proizvođačima sa područja Vojvodine vezano za zaštitu ekonomski značajnih gajenih useva i voćnih zasada od štetnih organizama, u cilju racionalne upotrebe pesticida, ekonomskih ušteda i smanjenja zagađenja životne sredine.

Svakodnevnim prisustvom na terenu i proverom biološke ispravnosti i opravdanosti preduzimanja hemijskih mera zaštite PIS Vojvodine doprinosi zaštiti životne sredine i proizvodnji zdravstveno bezbednih poljoprivrednih proizvoda.

Za obavljanje prognozno izveštajnih poslova u zaštiti bilja na području AP Vojvodine predviđen je utrošak od ukupno 87.807.000,00 dinara.

XXI

Tabela 3. Pregled Korisnika i njihovih područja delovanja i broj angažovanih stručnjaka za zaštitu bilja, koji su učesnici u PIS APV u 2024. godini

Redni broj	Poljoprivredna stručna služba	Područje delovanja	Koordinator	Izvršilac	Mlađi izvršilac	Ukupno učesnika u PIS-u
1.	"PSS Poljoprivredna stanica" d.o.o. Novi Sad	Novi Sad, Žabalj, Titel, Bač, Sr. Karlovci, Temerin, Beočin, Bačka Palanka, Bački Petrovac	1	1	1	3
2.	"PSS Agrozavod" d.o.o. Vršac	Vršac, Plandište, Bela Crkva, Kovin	1	1	1	3
3.	"PSS Bačka Topola" d.o.o. Bačka Topola	Bačka Topola, Mali Iđoš	1	1		2
4.	"PSS Ruma" d.o.o. Ruma	Ruma, Irig, Inđija	1	1	1	3
5.	"PSS Sombor" d.o.o. Sombor	Sombor, Apatin, Odžaci	1	1	1	3
6.	"PSS Institut Tamiš" u narednom periodu "Istraživačko razvojni institut Tamiš" d.o.o. Pančevo	Pančevo, Alibunar, Kovačica, Opovo	1	1	1	3
7.	"PSS Senta" d.o.o. Senta	Senta, Ada, Kanjiža, Čoka	1	1	1	3
8.	"PSSS Subotica" ad Subotica	Subotica	1	1		2
9.	"PSS Vrbas" d.o.o. Vrbas	Vrbas, Kula, Srbobran, Bečej	1	1	1	3
10.	"PSS Zrenjanin" d.o.o. Zrenjanin	Zrenjanin, Žitište, Sečanj, Nova Crnja, Novi Bečej	1	1	1	3
11.	"PSS Kikinda" d.o.o. Kikinda	Kikinda, Novi Kneževac	1	1		2
12.	"PSS Sremska Mitrovica" d.o.o. Sremska Mitrovica	Sremska Mitrovica, Šid, Stara Pazova i Pećinci	1	1	1	3
UKUPNO ANGAŽOVANIH STRUČNJAKA			12	12	9	33
POKRAJINSKI CENTAR PIS-a
	Poljoprivredna stručna služba	Područje delovanja	rukovodilac	Stručni saradnik	Saradnik za laboratorijska ispitivanja	Ukupno
13.	"PSS Poljoprivredna stanica" d.o.o. Novi Sad	svi regioni APV	1	5	2	8
UKUPAN BROJ ANGAŽOVANIH UČESNIKA U PIS APV (1-13)						41

Broj učesnika u okviru regionalnih centara PIS APV, se tokom godine može menjati u situacijama kada za to postoje opravdani razlozi (bolest, porodiljsko odsustvo, prestanak radnog odnosa i slično) uz saglasnost Pokrajinskog centra PIS-a i Sekretarijata. Ukoliko dođe do promena u broju učesnika u radu ili određenih zamena u Pokrajinskom centru PIS-a iz nekog od navedenih razloga, potrebno je o tome obavestiti Sekretarijat pismenim putem.

XXII

Prognozno izveštajni poslovi podrazumevaju praćenje (monitoring) najznačajnijih biljnih proizvodnji i štetnih organizama na njima kao i monitoring meteoroloških uslova u kojima se poljoprivredna proizvodnja odvija i štetni organizmi razvijaju. Povezivanjem podataka dobijenih iz navedenih monitoringa, obradom i analizom, kreiraju se preporuke o merama zaštite biljaka u najznačajnijim usevima i zasadima na području AP Vojvodine.

Monitoring štetnih organizama na terenu sprovodiće se pomoću sledećih alata:

1. Feromonskih klopki (pomoću koji će se pratiti 30 štetočine na oko 120 lokacija na području AP Vojvodine - očitavanja i praćenja se vrše svakodnevno u periodu od 1. aprila do 30. septembra 2024. godine).

2. Svetlosnih lovnih lampi (postaviće se na 24 lokacije na području AP Vojvodine gde će se vršiti svakodnevni monitoring 12 štetnih insekata u periodu od 1. aprila do 30. septembra 2024. godine).

3. Vizuelnih pregleda patogena (monitorinzi će se realizovati u zavisnosti od patogena prouzrokovača bolesti, a dinamika pregleda zavisiće od značaja i intenziteta prisustva patogena, od jednom dnevno do jednom nedeljno).

4. Vizuelnih pregleda štetočina (monitorinzi će se realizovati u zavisnosti od vrste štetočine i njenog ciklusa razvića, a dinamika pregleda zavisiće od značaja i intenziteta prisustva štetočine (od jednom dnevno do jednom nedeljno).

5. Poljskih ogleda (sprovode se u cilju provere bioloških činjenica i proveru ranije kreiranih modela zaštite useva i zasada i kreiranja novih modela zaštite. Putem ogleda definisaće se biološke mere borbe u zaštiti bilja).

6. Laboratorijskih analiza (koristiće se za determinaciju pojedinih patogena i štetočina i za utvrđivanje prisustva i vrste mikotoksina u zrnu pšenice i kukuruza - primenom seroloških metoda).

XXIII

• Obavljanje prognozno izveštajnih poslova u okviru 12 regionalnih centara PIS-a

Regionalni centri PIS-a su u obavezi da: izrade plan rada regionalnog (područnog) centra i na kraju godine dostave izveštaj o realizovanim aktivnostima (koji se dostavlja Pokrajinskom centru PIS-a i Sekretarijatu).

U obavezi su da: prikupljaju, prate i vrše determinaciju štetnih organizama, analiziraju dobijene podatke sa osmatračkih punktova, utvrđuju biološke parametre razvoja štetnih organizama vezanih za izradu fenološkog modela, unose podatke u jedinstvenu bazu podataka i dostavljaju rezultate o stanju i kretanju štetnih organizama sa svog terena Pokrajinskom centru PIS-a. Korišćenjem dobijenih rezultata kroz sistem realizovanih ogleda na terenu kreiraju sisteme zaštite i sprovođenje mera zaštite. U obavezi su da izrade izveštaje o radu shodno instrukcijama i na način kako rukovodilac Pokrajinskog centra PIS-a i Sekretarijat propišu. Po potrebi pripremaju prezentacije i učestvuju u prezentovanju rezultata rada sistema na javnim skupovima u zemlji i inostranstvu u dogovoru i koordinaciji sa Pokrajinskim centrom PIS-a radi informisanja, poljoprivrednih proizvođača, savetodavaca i šire javnosti o aktuelnim trendovima u zaštiti bilja, kretanju štetnih organizama i ostvarenim rezultatima u radu sistema PIS-a. Za potrebe realizacije ogleda vrše nabavku potrebnih alata i hemikalija za oglede i praćenje štetnih organizama. U obavezi su da se edukuju i učestvuju u edukacijama koje organizuje Pokrajinski centar PIS-a.

Pišu i daju saopštenja i preporuke i informišu javnost na lokalnom nivou putem sredstava javnog informisanja (novine, radio, TV, brošure, SMS poruke i Portal PIS APV).

Drže po potrebi predavanja poljoprivrednim proizvođačima sa svog područja delovanja vezano za kretanje štetnih organizama, momentima i načinima suzbijanja ekonomski značajnih štetnih organizama, koji se javljaju kod ekonomski značajnih gajenih kultura i voćnih zasada na području AP Vojvodine.

Prihvatljivi troškovi za obavljanje prognozno izveštajnih poslova u zaštiti bilja u okviru regionalnih centara su troškovi: rada zaposlenih i angažovanih stručnjaka koji učestvuju u prognozno izveštajnim poslovima u zaštiti bilja (koordinatori, izvršioci i mlađi izvršioci), za troškove angažovanih osmatrača i troškove funkcionisanja regionalnih centara PIS-a APV.

Za troškove funkcionisanja regionalnih centara prihvatljivi troškovi su: troškovi goriva, održavanja vozila, registracije i osiguranja vozila koja se koriste u PIS-u, troškovi nabavke feromona i feromonskih klopki za praćenje brojnosti štetnih organizama, troškove održavanja Automatskih meteoroloških stanica (AMS), kompjutera i druge opreme koja se koristi u PIS-u, troškovi kartica za obezbeđenje veze sa AMS, troškovi nabavke softvera za prognoziranje i praćenje patogena prouzrokovača bolesti, troškove za potreban repromaterijal za izvođenje ogleda, troškovi interneta, električne energije, grejanja i kancelarijskog materijala. Režijski troškovi i troškovi kancelarijskog materijala obračunavaju se srazmerno broju učesnika u PIS-u u odnosu na ukupne račune koje regionalni centar ima za određene stavke. Prihvatljivi troškovi su i troškovi plaćenog PDV-a. U troškove funkcionisanja mogu se svrstati ukoliko bude potrebe i drugi troškovi koji proisteknu iz obavljanja programskih zadataka ukoliko ih odobri Pokrajinski centar PIS-a i Sekretarijat, a uklapaju se u postojeći budžet.

XXIV

• Obavljanje poslova koordinacije i organizacije rada PIS-a koje sprovodi - Pokrajinski centar PIS-a

Pokrajinski centar PIS-a u okviru svoga rada izrađuje godišnji plan rada sa predlogom budžeta i izrađuje godišnji objedinjen narativni izveštaj o realizovanim poslovima sistema PIS u AP Vojvodini.

Koordinira rad svih regionalnih (područnih) centara sa područja AP Vojvodine i utvrđuje potrebne alate za sve regionalne centre, neophodne za funkcionisanje PIS APV. Utvrđuje broj učesnika u okviru uspostavljenog sistema PIS APV: koordinatora, izvršilaca, mlađih izvršilaca i osmatrača za određeno područje (u dogovoru sa koordinatorima pojedinih regionalnih centara PIS-a). Priprema jedinstvene metodologije za: praćenje, prognoziranje i izveštavanje o kretanju štetnih organizama za sve regionalne centre, sa područja AP Vojvodine. Formira bazu meteoroloških parametara i omogućava unos podataka u jedinstvenu bazu terenskih rezultata i održava i čuva iste. Obrađuje registrovane podatke sa terena, utvrđuje biološke događaje i njihovu povezanost sa agro-ekološkim uslovima sredine. Predlaže, organizuje i realizuje obuke za učesnike sistema PIS APV i po potrebi za savetodavce. Izrađuje plan i metodologije za izvođenje i očitavanje ogleda, koji će se sprovoditi po regionima i koordinira i nadgleda realizaciju istih. Analizira rezultate ogleda i proverava postojeće i kreira nove modele zaštite useva. Informiše javnost o pojavi, kretanju i potrebi preduzimanja mera zaštite putem sredstava javnog informisanja: RTV Vojvodina-emisija "Zelena prognoza", portal Prognozno-izveštajne službe zaštite bilja AP Vojvodine. Organizuje predavanja i radionice za poljoprivredne proizvođače i sve učesnike u sistemu PIS-a. Svakodnevno ažurira podatke o kretanju štetnih organizama i preporuke dobijenih od strane koordinatora iz 12 regionalnih centara. Kreira sistem zaštite gajenih useva na osnovu dobijenih rezultata dosadašnjeg praćenja ekonomski značajnih štetnih organizama na osnovu uspostavljenih standarda i ukrštanja bioloških parametara gajenih biljaka, štetnih organizama i novonastalih klimatskih uslova. Utvrđuje potrebne hemikalije neophodne za laboratorijske analize i nabavlja iste i razrađuje i standardizuje laboratorijske metode u cilju detekcije i determinacije štetnih agenasa. Pregleda i analizira uzorke biljaka sa terena u laboratoriji u cilju utvrđivanja prisutnosti i identifikacije štetnih organizama uz pomoć savremenih metoda detekcije i izrađuje obrasce i uputstva za dostavu izveštaja o radu regionalnih centara. Pregleda, analizira i daje Mišljenja na rad regionalnih centara i utroška sredstava i potrebu promene namene korišćenih sredstava.

Organizuje po potrebi nastupe i učešća Prognozno-izveštajne službe na Međunarodnom poljoprivrednom sajmu u Novom Sadu i drugim javnim skupovima na kojima je potrebno prezentovati rezultate rada PIS APV-a.

Radom na definisanju modela za detekciju bolesti u pšenici i šećernoj repi korišćenjem daljinske detekcije i agronomske terenske validacije modela, daju se detaljnije preporuke poljoprivrednim proizvođačima vezano za tehniku i tehnologiju primene pesticida za različite agroklimatske rejone Srbije. Pravi program edukacija za učesnike u PIS poslovima i organizuje po potrebi godišnji seminar za učesnike u PIS-u.

Prihvatljivi troškovi za koordinaciju svih učesnika u sistemu PIS-a za područje AP Vojvodine su troškovi: rada zaposlenih i angažovanih stručnjaka koji učestvuju u radu Pokrajinskog centra PIS (ukupno 8 lica) i ostale troškove. Prihvatljivi ostali troškovi su: troškovi goriva, održavanje kompjutera i druge opreme, održavanje vozila, registraciju i osiguranje vozila koja se koriste za potrebe Pokrajinskog centra PIS-a, troškovi interneta, kancelarijskog materijala, električne energije, grejanja (režijski troškovi i troškovi kancelarijskog materijala obračunavaju se srazmerno broju zaposlenih u Pokrajinskom centru PIS-a u odnosu na ukupne račune poljoprivredne stručne službe za određene stavke), troškove godišnje pretplate internet konekcije za server koji koristi PIS, troškovi mobilne mreže za 12 meseci za sve učesnike PIS-a (iz svih regionalnih centara i Pokrajinskog centra PIS-a), troškove grafičko štamparskih usluga za izradu izveštaja i štampanje edukativnih materijala za proizvođače savetodavce i učesnike u sistemu PIS-a. Takođe troškovi podizanja kapaciteta sistema PIS-a, edukaciju svih učesnika Sistema (godišnji seminar PIS APV), nabavku EPPO standarda za praćenje štetnih organizama neophodnih za izradu jednoobrazne metodologije, troškove nabavke hemikalija neophodnih za rad laboratorije i analizu uzoraka i detekciju štetnih organizama i repro-materijal za izvođenje ogleda, troškove molekularne identifikacije štetnih organizama i obnove licenci za softvere, troškove izrade i nadogradnje novog Portala i nadogradnje postojeće baze podataka, troškove izrade i nadogradnje aplikacija prilagođenih za prikaz na mobilnim platformama. Prihvatljivi troškovi su i troškovi plaćenog PDV-a i drugi troškovi koji nisu trenutno navedeni, a odnose se na unapređenje rada Sistema PIS-a; a postoje sredstva u okviru opredeljenog iznosa predviđenog za Pokrajinski centar PIS-a.

XXV

Kontrolu rada prognozno izveštajnih poslova 12 regionalnih centara PIS-a vrši Pokrajinski centar PIS-a, koji Sekretarijatu na kraju godine daje Mišljenje o radu i ostvarenim rezultatima za svaki regionalni centar.

Pokrajinski centar PIS-a za svoj rad je odgovoran Sekretarijatu. Sekretarijat vrši nadzor nad funkcionisanjem sistema PIS-a APV.

XXVI

Raspored sredstava za obavljanje prognozno izveštajnih poslova se vrši na osnovu Odluke Komisije imenovane od strane Sekretarijata, a na osnovu podnetih zahteva i planiranih troškova potrebnih za realizaciju svih aktivnosti koje realizuju 12 regionalnih centara i Pokrajinski centar PIS-a, koji su definisani u okviru Programa rada PIS APV za 2024. godinu, nakon usvajanja Programa.

Sredstva se isplaćuju u skladu sa potpisanim ugovorom i u skladu sa prilivom sredstava u Budžet APV.

XXVII

Nakon realizacije poslova svi učesnici u obavljanju prognozno izveštajnih poslova u zaštiti bilja su u obavezi da dostave narativni izveštaj o svom radu sa finansijskom dokumentacijom o zakonskom i namenskom utrošku sredstava. Sredstva se pravdaju u skladu za Zakonom o PDV-u.