ODLUKA O USVAJANJU PROGRAMA KORIŠĆENJA SREDSTAVA OSTVARENIH OD NAKNADE ZA KORIŠĆENJE ŠUMA I ŠUMSKOG ZEMLJIŠTA NA TERITORIJI GRADA LESKOVCA ZA 2024. GODINU ("Sl. glasnik grada Leskovca", br. 31/2024)

I

Usvaja se Program korišćenja sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Leskovca za 2024. godinu.

Sastavni deo ove odluke čini Program.

II

Za realizaciju Programa korišćenja sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Leskovca za 2024. godinu, zaduženo je Odeljenje za privredu i poljoprivredu, Gradske uprave grada Leskovca.

III

Odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Grada Leskovca".

 

PROGRAM KORIŠĆENJA SREDSTAVA OSTVARENIH OD NAKNADE ZA KORIŠĆENJE ŠUMA I ŠUMSKOG ZEMLJIŠTA NA TERITORIJI GRADA LESKOVCA ZA 2024. GODINU

I. UVOD

Ovim Programom, na osnovu Zakona o šumama ("Službeni glasnik RS, br.30/10, 93/12, 89/2015 i 95/2018­dr. zakon) i Zakona o naknadama za korišćenje javnih dobara ("Službeni glasnik RS" broj 95/2018, 49/2019, 86/2019 ­ usklađeni din. izn., 156/2020 ­ usklađeni din. izn., 15/2021 ­ dop. usklađenih din. izn., 15/2023­ usklađeni din. izn. i 120/2023­ usklađeni din. izn.) utvrđuje se namena i način korišćenja sredstava od naknade za korišćenje drveta planiranih u budžetu Grada Leskovca za 2024. godinu. Sredstva su namenjena za realizaciju planova, programa, projekata i drugih aktivnosti u oblasti zaštite i unapređenja šuma i šumskog zemljišta kao i unapređenju opštekorisnih funkcija šuma na teritoriji grada Leskovca.

Program korišćenja sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Leskovca donosi se za svaku kalendarsku godinu. Ovaj Program sadrži: topografsko­geografske i klimatske karakteristike područja, zakonske osnove, opis šuma i šumskog zemljišta, mere i aktivnosti na zaštiti šuma i šumskog zemljišta u 2024. godini, mere i aktivnosti na unapređenju opštekorisnih funkcija šuma od značaja za lokalnu samoupravu, finansijski plan za sprovođenje mera i aktivnosti na zaštiti šuma i šumskog zemljišta i na unapređenju opštekorisnih funkcija šuma za lokalnu samoupravu u 2024. godini, sprovođenje Programa i nadzor, završne odredbe i tabelu predviđenih sredstava Programom.

1. TOPOGRAFSKO-GEOGRAFSKE I KLIMATSKE KARAKTERISTIKE PODRUČJA

Grad Leskovac se nalazi na jugoistoku Republike Srbije, pripada Jablaničkom okrugu i zahvata površinu od 1.025 km2.

Teritorija grada prostire se u plodnoj leskovačkoj kotlini, dugačke 50 km, a široke 45 km, omeđenoj Babičkom gorom (1.098 m), Seličevicom (903 m) i Suvom planinom na istoku, Radanom (1.409 m) i Pasjačom na zapadu i Kukavicom (1.442 m) i Čemernikom (1.638 m) na jugu. Na severu otvorena je prema Niškoj, a na jugu, preko Grdeličke klisure, prema Vranjsko­bujanovačkoj kotlini. Zahvata deo doline Južne Morave i deo slivova njenih značajnih pritoka, Veternice i Jablanice. Sam grad se nalazi na reci Veternici, u podnožju brda Hisar (341 m), u centralnom delu leskovačke kotline i leži na nadmorskoj visini od 228 metara.

Ovo područje karakteriše jasno izražen brežuljkasto­brdovit i planinski reljef i velika rečna dolina Južne Morave. Najveći deo terena je brdovit, sa velikom koncentracijom šumskih sastojina.

Po poslednjem popisu (2022. god.), na teritoriji grada Leskovca živi 124.889 stanovnika, u 144 naseljenih mesta. Grad Leskovac je najrazuđeniji od svih ostalih gradova i opština u Srbiji.

Na teritoriji grada Leskovca, klima je umereno­kontinentalna, koju karakterišu ekstremno ili umereno topla leta i umereno hladne zime, kao i dva prelazna perioda, proleće i jesen. Srednja godišnja temperatura vazduha na planskom području je 11,6°C. Prosek padavina za Leskovac je 630 mm na godišnjem nivou.

Kroz teritoriju grada Leskovca prolaze važne međunarodne saobraćajnice, kao i saobraćajni pravci nižeg reda. Glavni saobraćajni pravac povezuje Zapadnu i Srednju Evropu sa Severnom Makedonijom, Grčkom i Malom Azijom. Na zapadu dolinom reke Jablanice nalazi se saobraćajni pravac koji povezuje Leskovačku kotlinu sa Kosovskom kotlinom (put Leskovac­Lebane­Medveđa­Priština). Sa Pirotskom kotlinom je povezana dolinom Vlasine i Lužnice, a dolinom Vlasine sa Vlasinom i Krajištem, odnosno Bugarskom.

2. ZAKONSKE OSNOVE

Zakonom o šumama (Službeni glasnik RS.br. 30/2010, br. 93/2012, 89/2015 i 95/2018­dr. zakon) uređuje se očuvanje, zaštita, planiranje, gajenje i korišćenje šuma, raspolaganje šumama i šumskim zemljištem, nadzor nad sprovođenjem ovog zakona, kao i druga pitanja značajna za šume i šumsko zemljište. Očuvanje, zaštita i unapređenje stanja šuma, korišćenje svih potencijala šuma i njihovih funkcija i podizanje novih šumskih sastojina u cilju postizanja optimalne šumovitosti, prostornog rasporeda i strukture republičkog šumskog fonda su delatnosti od opšteg interesa. Zakonom je propisano da se obezbeđuju uslovi za održivo gazdovanje šumama i šumskim zemljištem, na način i u obimu kojim se trajno održava i unapređuje njihova proizvodna sposobnost, biološka raznovrsnost, sposobnost obnavljanja i vitalnost i unapređuje njihov potencijal za ublažavanje klimatskih promena, kao i njihova ekonomska, ekološka i socijalna funkcija, a da se pri tom ne pričinjava šteta okolnim ekosistemima.

U zaštiti šuma i šumskog zemljišta uključene su i lokalne samouprave na svojoj teritoriji. Na osnovu člana 62. Zakona o naknadama za korišćenje javnih dobara ("Službeni glasnik RS" broj 95/2018, 49/2019, 86/2019 ­ usklađeni din. izn., 156/2020 ­ usklađeni din. izn. i 15/2021 ­ dop. usklađenih din. izn., 15/2023­ usklađeni din. izn. i 120/2023­ usklađeni din. izn.) na ime naknade za korišćenje drveta lokalnim samoupravama pripada 30% od ostvarenih prihoda na godišnjem nivou. Iz tih sredstava jedinice lokalne samouprave finansiraju mere i aktivnosti na unapređenju opštekorisnih funkcija šuma od značaja za lokalnu samoupravu, u skladu sa programom koji donosi nadležni organ lokalne samouprave. Iz budžeta jedinice lokalne samouprave, finansiraju se mere i aktivnosti od opšteg interesa i to: podizanje stepena šumovitosti pošumljavanjem; unapređenje stanja šumskih zasada; zaštita šuma; nega i obnova prirodnih sastojina; izgradnja, rekonstrukcija i održavanje šumskih puteva; sanacija površina oštećenih dejstvom prirodne nepogode i dr.

Izveštaj o trošenju sredstava jedinica lokalne samouprave dostavlja Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede - Upravi za šume, do 31. marta tekuće godine za prethodnu godinu.

3. ŠUME I ŠUMSKO ZEMLJIŠTE

Od ukupne površine grada, u najvećem procentu je zastupljeno poljoprivredno zemljište, oko 57%. Šume i šumsko područje obuhvataju 30.375 ha ili 29,63% ukupne površine grada Leskovca, u čijem sastavu se nalaze: državne šume i šumsko zemljište na oko 12.127 ha, odnosno oko 39,92% (obuhvaćene gazdinskim jedinicama "Kačer­Zeleničje"­deo, "Kukavica I","Kukavica II", "Leskovačko polje", "Sveti Jovan", "Velja glava­Kopiljak"­deo, Bukova glava ­ Čobanac deo) i privatne šume koje obuhvataju oko 60,08% od ukupne površine pod šumama.

Učešće visokih sastojina šuma po površini je 2,6%, izdanačkih 81%, veštačkih 1,7%, a šikara i šibljaka 14,7%. Po zapremini, učešće visokih je 7,7%, izdanačkih 87,8% i veštačkih 4,5%. U državnim šumama učešće visokih sastojina iznosi 63,1% po površini i 78,1% po zapremini, dok je učešće izdanačkih 21,1% po površini i 16,8% po zapremini, odnosno učešće veštačkih je 15,2% po površini i 5,1% po zapremini, a učešće šikara i šibljaka po površini je 0,6 %. Za privatne šume nema podataka.

Posmatrano po vrstama drveća dominantno je učešće bukve, zastupljenosti od 50,2% u ukupnoj zapremini, hrasta kitnjaka 7,7%, sladuna i cera 23,7%, graba 1,7%, bagrema 7,3%, dok su sve ostale vrste sa neznatnim učešćem. Ukupno učešće lišćara je 95,9% i skromno učešće sastojina četinara od 4,1%, od čega je najzastupljeniji crni bor. U privatnim šumama najviše je zastupljena bukva, zatim hrastovi i znatnije je učešće bagrema.

Ugroženost šuma i šumskog zemljišta

Za potrebe održivog i ekonomičnog korišćenja šuma i šumskog zemljišta, prilikom izrade godišnjeg programa pažnja će biti posvećena bitnim elementima u gazdovanju i korišćenju šuma, odnosno šumskog zemljišta.

• Šumski putevi ­ su od velikog značaja za funkcionisanje svakog naseljenog mesta. Putevi omogućavaju lakši i bezbedniji pristup sopstvenika i korisnicima parcelama pod šumama, a zavisno od uređenosti utiču i na očuvanost postojeće mehanizacije. Trenutno stanje važnijih šumskih puteva, na teritoriji Leskovca, jeste da su oštećeni i u lošem stanju. Veliki značaj imaju prilazni putevi i protivpožarni putevi.

• Erozioni procesi - Pod uticajem atmosferskih padavina i drugih faktora dolazi do ispiranja šumskog zemljišta i puteva, kao i do drugih erozivnih procesa. Šume imaju važnu ulogu u sprečavanju nastajanja bujica. Slivna područja obrasla šumom imaju 30­50% niže vodostaje nego što imaju slivovi koji nisu obrasli šumom. Područje grada Leskovca je veoma ugroženo erozionim procesima. Procesi erozije prisutni su, pored poljoprivrednog zemljišta i kod šumskog zemljišta i u šumskim sastojinama, naročito kod proređenih šuma i šikara. Ovo je izraženo, posebno na površinama pod šumskim rastinjem, gde je obrast ocenjen kao nedovoljan, a sklop nepotpun ili prekinut, odnosno gde je učešće šumskih čistina veće od 30%.

Značaj šuma i šumskog zemljišta

Pored privredno­ekonomskog značaja šuma od velikog značaja su i ekološki, sportsko­rekreativni i turistički značaj šuma i šumskog zemljišta.

Ekološki značaj šuma se ogleda u znatnom povećanju kiseonika u atmosferi i smanjenju ugljen­dioksida. Pored ovog, šume imaju veliku ulogu i u prečišćavanju vazduha, zadržavaju veliku količinu prašine, čađi, aerosoli i drugih štetnih materija. Šume takođe filtriraju vodu, sprečavaju klizišta i erozije, ublažavaju klimatske promene i smanjuju buku, što zavisi od tipa šume, gustine, visine grmlja, njene olistalosti i godišnjeg doba. Šumski vazduh je bogat eteričnim uljima i drugim fitoncidima koji imaju sposobnost da suzbiju rast gljivica, bakterija i nekih virusa. 29% teritorije Srbije je pod šumom, a procena je da je optimalno i do 40%. Teritorija grada Leskovca sa 29,63% je ispod optimalnog procenta pod šumama.

Sportsko­rekreativni značaj šuma je veoma veliki. Šume obezbeđuju prostor za odmor, sport i rekreaciju, obezbeđuju danas vrlo važan kontakt sa biljnim i životinjskim svetom i ostalim komponentama životne sredine. Osvežavaju i odmaraju čoveka posle napornog rada. Omogućavaju čoveku potpunu relaksaciju, koja mu je neophodna zbog sve ubrzanijeg tempa života.

Šume pružaju i veliku mogućnost za razvoj lovnog, seoskog i ekoturizma.

Na kvalitet svih ovih sadržaja, koji predstavljaju značaj šuma i šumskog zemljišta, u velikoj meri ima stanje prilaznih šumskih puteva od naseljenog mesta do šumskih sastojina i samih šumskih puteva. Stanje ovih puteva se odražava i na mogućnost zaštite šume, pre svega na zaštitu od požara.

Zbog velikog značaja šuma, potrebno je stalno održavanje optimalnog sklopa šumskih sastojina kroz pošumljavanje i popunjavanje istih.

4. MERE I AKTIVNOSTI NA ZAŠTITI ŠUMA I ŠUMSKOG ZEMLJIŠTA U 2024. GODINI

U cilju održivog gazdovanja šumama i šumskim zemljištem, povećanja stepena i kvaliteta njihove iskorišćenosti i ekonomičnosti, Programom su predviđene preventivne mere zaštite i održavanja šuma i šumskog zemljišta, koje obuhvataju sledeće aktivnosti:

4.1. Pošumljavanje

Pod pošumljavanjem podrazumevamo:

­ pošumljavanje goleti,

­ sanacija devastiranih šuma,

­ melioracija degradiranih površina­šume lošeg kvaliteta i

­ ponovno pošumljavanje­neuspela sadnja na više od 30% površine.

Ova mera ima za cilj povećanje ukupne površine pod šumom, što je od velikog značaja za sva naseljena mesta na teritoriji grada Leskovca.

4.2. Popunjavanje šumskih sastojina

Popuna podrazumeva dosađivanje šumskim sadnicama, kada su prazne površine manje od 30% u okviru šumske sastojine.

Tu spadaju:

­ popuna veštački podignutih sastojina i

­ popuna i kompletiranje prirodno obnovljenih površina.

Ovom merom postiže se održavanje optimalnog sklopa postojećih šumskih sastojina. Ova mera je bitna jer doprinosi održavanju kvaliteta šuma, smanjenu stepena erozije šumskog zemljišta, kao i očuvanju vrsta drveća čije je učešće dominantno u šumama na našoj teritoriji.

5. FINANSIJSKI PLAN ZA SPROVOĐENJE MERA I AKTIVNOSTI NA ZAŠTITI ŠUMA I ŠUMSKOG ZEMLJIŠTA I NA UNAPREĐENJU OPŠTEKORISNIH FUNKCIJA ŠUMA OD ZNAČAJA ZA LOKALNU SAMOUPRAVU PREDVIĐENIH PROGRAMOM

Sredstva za realizaciju Programa korišćenja sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Leskovca za 2024. godinu planirana su u iznosu od 2.000.000,00 dinara, sa PDV­om. Ova sredstva se ostvaruju od dela naknade za korišćenje drveta (30%), koja se naplaćuju po Zakonu o naknadama za korišćenje javnih dobara ("Službeni glasnik RS" broj 95/2018, 49/2019, 86/2019 ­ usklađeni din. izn., 156/2020 ­ usklađeni din. izn. i 15/2021 ­ dop. usklađenih din. izn., 15/2023­ usklađeni din. izn. i 120/2023­ usklađeni din. izn.).

Sredstva predviđena ovim Programom u iznosu od 2.000.000,00 dinara, sa PDV­om, koristiće se namenski za finansiranje obaveza lokalne samouprave utvrđenih Zakonom o šumama, a kroz sprovođenje mera i aktivnosti na zaštiti šuma i šumskog zemljišta i na unapređenju opšte korisnih funkcija šuma od značaja za lokalnu samoupravu na teritoriji grada Leskovca.

Raspodela sredstava za izvođenje pomenutih mera i aktivnosti u tački 4. ovog Programa (4.1. i 4.2.), prikazane su u tabeli br. 1.

Tabela broj 1 - Planirana finansijska sredstva po Programu ­ ukupno

	Mere i aktivnosti	Vrednost radova u din. bez PDV-a	Vrednost radova u din. sa PDV-om	Napomena:
4.1.	Pošumljavanje	1.666.666,66	2.000.000,00	Po Elaboratu­programu korisnika sredstava. Radovi će biti sprovedeni u toku 2024. godine, Sredstva se obezbeđuju iz Budžeta Grada
4.2.	Popunjavanje šumskih sastojina
	UKUPNO	1.666.666,66	2.000.000,00

 

6. SPROVOĐENJE PROGRAMA I NADZOR

6.1. Opredeljena sredstva u iznosu od 2.000.000,00 dinara sa uračunatim PDV-om koristiće se u skladu sa Programom za korišćenje sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje drveta na teritoriji grada Leskovca za 2024. godinu.

6.2. Gradska uprava grada Leskovca, Odeljenje za privredu i poljoprivredu, sprovodiće aktivnosti predviđene programom objavljivanjem javnog konkursa, a u skladu sa Pravilnikom o dodeli sredstava po godišnjem Programu korišćenja sredstava ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta na teritoriji grada Leskovca za 2024. godinu.

6.3. Stručne i administrativno­tehničke poslove za realizaciju Programa, kao i nadzor nad izvršavanjem ugovorenih obaveza, sprovodi Odeljenje za privredu i poljoprivredu Gradske uprave grada Leskovca.

7. ZAVRŠNE ODREDBE

Ovaj Program objaviti u "Službenom glasniku grada Leskovca".