PRAVILNIKO ZAHTEVIMA ZA UTVRĐIVANJE ZAŠTITNIH ZONA ELEKTRONSKIH KOMUNIKACIONIH MREŽA I PRIPADAJUĆIH SREDSTAVA, ODREĐENIH RADIO-CENTARA I RADIO-STANICA, KAO I RADIO-KORIDORA I OBAVEZAMA INVESTITORA RADOVA PRI IZGRADNJI ILI REKONSTRUKCIJI OBJEKATA("Sl. glasnik RS", br. 83/2024) |
Ovim pravilnikom bliže se propisuju zahtevi za utvrđivanje zaštitnih zona elektronskih komunikacionih mreža i pripadajućih sredstava, određenih radio-centara i radio-stanica, kao i duž trase radio-koridora i obaveze investitora radova pri izgradnji ili rekonstrukciji objekata.
Odredbe ovog pravilnika ne primenjuju se na vojne objekte i vojne komplekse. Na iste će se primenjivati odredbe Pravilnika o određivanju zaštitnih zona oko vojnih kompleksa i vojnih objekata ("Službeni vojni list", br. 37/15, 1/16, 14/17 i 6/19).
Pojedini pojmovi, upotrebljeni u ovom pravilniku, imaju sledeće značenje:
1) zaštitna zona elektronskih komunikacionih mreža (u daljem tekstu: zaštitna zona) je područje u blizini određenih vrsta elektronskih komunikacionih mreža i pripadajućih sredstava u kojoj nije dozvoljena izgradnja i postavljanje objekata, kao ni izvođenje radova koji mogu da ugroze funkcionisanje elektronskih komunikacija čije se dimenzije utvrđuju ovim pravilnikom, kao i područje bez prepreka (objekata, rastinja, elektroenergetskih i drugih nadzemnih vodova i opreme) oko radio-centra. Zaštitna zona radio-centra se sastoji od primarne i sekundarne zaštitne zone;
2) primarna zaštitna zona radio-centara je područje u kome nije dozvoljeno postavljanje fiksnih ili pokretnih prepreka, vodenih površina, kao ni fiksnih i pokretnih metalnih i drugih reflektujućih površina, elektroenergetskih i drugih nadzemnih vodova, kao i izgradnja puteva, železničkih pruga i luka;
3) sekundarna zaštitna zona je područje uz radio-centar u kome nije dozvoljeno postavljanje prepreka (objekata, zasada, elektroenergetskih i drugih nadzemnih vodova i opreme) čija bi visina prevazilazila zamišljeni krak ugla elevacije od 2º u smeru od radio-centra, sa vrhom ugla na granici primarne i sekundarne zaštitne zone uzevši u obzir konfiguraciju tla;
4) radio-centar je predajna i/ili prijemna radio-stanica za posebne potrebe službi organa odbrane i bezbednosti, organa spoljnih poslova, radiodifuzne službe, Kontrole letenja Srbije i Crne Gore, ustanove za održavanje unutrašnjih plovnih puteva, hitne medicinske pomoći, protivgradne odbrane, humanitarnih organizacija, kao i kontrolno-merni centar, daljinski upravljana kontrolno-merna stanica i kompaktna daljinski upravljana kontrolno-merna stanica Regulatornog tela za elektronske komunikacije i poštanske usluge;
5) radio-koridor radio-relejne veze i radio-veze pasivnih repetitora je područje duž pravca radio-relejne veze i radio-veze pasivnih repetitora u kome nije dozvoljeno postavljanje prepreka (objekata, rastinja, elektroenergetskih i drugih nadzemnih vodova i opreme) koje bi svojim postojanjem ili radom mogle iste ometati;
6) sektor bez prepreka je sektor uz radio-centar određen uglom u horizontalnoj ravni u kome važe uslovi propisani za primarnu i sekundarnu zaštitnu zonu i po potrebi, za veća rastojanja predviđena za sekundarne zaštitne zone;
7) granica radio-centra je granica koju određuje poligon minimalne površine koji obuhvata sve elemente zračenja i sabirne elemente. Ako rastojanje između bilo koje dve tačke koje se nalaze na ivicama poligona prelazi 2000 m, u unutrašnjosti poligona stvaraju se dva ili više poligona čije granice odgovaraju poligonu minimalne površine koji obuhvata sve elemente zračenja i sabirne elemente;
8) radiodifuzna stanica veće snage je radiodifuzna stanica čija je izračena snaga, zavisno od frekvencijskog opsega, veća od:
(1) 600 W e.m.r.p. u frekvencijskom opsegu od 526,5 do 1606,5 kHz;
(2) 600 W (snaga nosioca) u radiodifuznim opsezima od 3950 do 26200 kHz;
(3) 500 W e.r.p. za frekvencijski opseg od 47 do 68 MHz;
(4) 300 W e.r.p. za frekvencijski opseg od 87,5 do 108 MHz;
(5) 500 W e.r.p. za frekvencijski opseg od 174 do 230 MHz;
(6) 500 W e.r.p. za frekvencijski opseg od 470 do 694 MHz;
gde su: e.m.r.p.- efektivna izračena snaga u odnosu na monopol antenu,
e.r.p.- efektivna izračena snaga u odnosu na polutalasnu dipol antenu.
9) elektronski komunikacioni vod (EKV) je podzemni ili nadzemni žičani, optički ili srodni vod između priključnih tačaka elektronske komunikacione mreže sa odgovarajućim interfejsima, bez funkcije prespajanja (komutacije);
10) postrojenje električne vuče je skup elektroenergetskih postrojenja i uređaja koji služe da električnu energiju, dovedenu iz spoljnih izvora pretvore u mehanički rad vuče vozova na elektrificiranoj pruzi. Ovaj skup postrojenja čine elektrovučna vozila i stabilna postrojenja električne vuče;
11) elektroenergetska postrojenja su podzemni i nadzemni elektroenergetski vodovi, elektrane, transformatorske i rasklopne stanice, njihovi aparati, uređaji i pripadajući delovi;
12) nadzemni elektroenergetski vodovi su skup svih delova koji služe za nadzemno vođenje električne energije, a kojim su obuhvaćeni: provodnici, zaštitna užad, zemljovodi, uzemljivači, izolatori, nosači, konzole, stubovi i temelji;
13) podzemni elektroenergetski vodovi su elektroenergetski vodovi sa izolovanim provodnicima u obliku kabla;
14) lutajuće struje su struje koje stvaraju postrojenja jednosmerne struje koja koriste određeni pogonski provodnik, koji je na više mesta uzemljen (električna železnica, tramvaj i sl.);
15) investitor jeste lice za čije potrebe se gradi objekat i na čije ime glasi građevinska dozvola;
16) priključni elektronski komunikacioni vod (PEKV) je podzemni ili nadzemni žični ili optički vod koji služi isključivo za povezivanje jednog objekta na elektronsku komunikacionu mrežu.
Odredbe ovog pravilnika primenjuju se kao osnovni zahtevi prilikom planiranja, projektovanja, proizvodnje, održavanja i rada elektronske komunikacione mreže, izgradnje ili rekonstrukcije objekata, u skladu sa zakonom kojim se uređuju elektronske komunikacije.
U zaštitnoj zoni određenih radio-centara i radio-stanica, kao i duž trase radio-koridora, u skladu sa zakonom kojim se uređuju elektronske komunikacije, nije dozvoljena izgradnja ili postavljanje objekata, izvođenje radova, sadnja sadnica, kao ni postavljanje prepreka koje mogu da ugroze funkcionisanje elektronskih komunikacija, umanje kvalitet rada, ometaju i prekidaju rad radio-centra, odnosno radio-stanice ili stvaraju štetne smetnje.
Ispod nadzemnih i iznad podzemnih elektronskih komunikacionih vodova ili u njihovoj neposrednoj blizini, kao i u zaštitnoj zoni i duž trase radio-koridora radio-stanica za posebne potrebe službi iz člana 2. stav 1. tačka 4), radio-centara i radiodifuznih stanica veće snage, ne mogu da se sade zasadi koji bi mogli da oštete elektronske komunikacione vodove ili da utiču na kvalitet rada, ometaju ili prekidaju rad radio-stanica i radio-centara.
Zone štetnog uticaja elektroenergetskih postrojenja na elektronske komunikacione vodove i mreže
Određivanje i proračun moguće zone štetnog uticaja elektroenergetskih postrojenja i na podzemne i nadzemne elektronske komunikacione vodove sa bakarnim provodnicima vrši se u skladu sa posebnim propisom kojim se uređuje uticaj elektroenergetskih postrojenja i vodova.
Ako je elektronski komunikacioni vod ili cela elektronska komunikaciona mreža izvedena korišćenjem optičkih kablova bez metalnih elemenata, ne postoji štetni uticaj elektroenergetskih postrojenja u smislu stava 1. ovog člana i ne radi se proračun zone štetnih induktivnih i galvanskih uticaja.
Ukoliko je elektronski komunikacioni vod izveden kao optički kabl sa metalnim elementima, isti se s obzirom na postojanje opasnosti, tretira kao klasični elektronski komunikacioni vod sa bakarnim provodnicima.
U slučaju da proračuni iz stava 1. ovog člana, pokažu da su prekoračene granične vrednosti napona opasnosti i/ili napona smetnji, investitor elektroenergetskog postrojenja dužan je da uradi projekat zaštite za elektronski komunikacioni vod ili za celu mrežu, ako je mreža u zoni uticaja, u skladu sa odredbama člana 19. ovog pravilnika.
U slučaju da proračuni iz stava 1. ovog člana pokažu da nema štetnog, trajnog ili kratkotrajnog, uticaja u pogledu opasnosti i/ili smetnje, tada se kod paralelnog vođenja i međusobnog ukrštanja elektronskih komunikacionih vodova i elektroenergetskih vodova primenjuje odredba člana 5. ovog pravilnika.
Paralelno vođenje, približavanje i ukrštanje podzemnog i nadzemnog elektronskog komunikacionog kabla sa elektroenergetskom infrastrukturom
Polaganje podzemnih elektroenergetskih kablova iznad i ispod postojećih podzemnih elektronskih komunikacionih kablova ili kablovske kanalizacije nije dozvoljeno unutar zaštitne zone, osim na mestima ukrštanja.
Prolaz elektroenergetskih kablova kroz okna kablovske kanalizacije, kao i prelaz ispod i iznad okna, nije dozvoljen.
Najmanja horizontalana rastojanja kod međusobnog približavanja podzemnog elektronskog komunikacionog kabla sa bakarnim provodnikom i najbližeg podzemnog elektroenergetskog kabla, u zavisnosti od nazivnog napona elektroenergetskog kabla, data su u Tabeli 1. Ako se ove udaljenosti ne mogu postići, primenjuju se odgovarajuće zaštitne mere.
Tabela 1.
Nazivni napon elektroenergetskog kabla |
Minimalno rastojanje |
do 10 |
0,5 |
10-35 |
1 |
iznad 35 |
2 |
Zaštitne mere iz stava 3. ovog člana podrazumevaju postavljanje kablova u zaštitne cevi ili polucevi koje se spajaju na odgovarajući način. Zaštitne cevi za elektroenergetske kablove moraju biti od dobro provodnog materijala (gvožđe i sl.), a polucevi za elektronske komunikacione kablove od neprovodnog materijala (PVC ili PE). Minimalni spoljašnji prečnik zaštitnih cevi ili polucevi mora biti najmanje 1,5 puta veći od spoljašnjeg prečnika kabla. U slučaju elektroenergetskog kabla nazivnog napona većeg od 35 kV potrebno je između kablova postaviti odgovarajuću toplotnu izolaciju. U slučaju primene zaštitnih mera, minimalno rastojanje između kablova ne sme da bude manje od 0,3 m.
Vertikalna udaljenost na mestu ukrštanja između najbližeg elektronskog komunikacionog kabla i najbližeg elektroenergetskog kabla mora da iznosi 0,3 m za elektroenergetske kablove nazivnog napona do 1 kV, a za elektroenergetske kablove napona između 1 kV i 35 kV iznosi 0,5 m. Ako se ne može postići vertikalna udaljenost od 0,5 m, primenjuju se odgovarajuće zaštitne mere iz stava 4. ovog člana. Dužina zaštitnih cevi, odnosno polucevi ne može biti manja od 1 m sa obe strane mesta ukrštanja. Ugao ukrštanja podzemnih elektronskih komunikacionih vodova sa elektroenergetskim kablovima po pravilu je 90°, a ni u kom slučaju ugao ne može biti manji od 45°. Izuzetno, ugao se može smanjiti na 30°, uz posebno obrazloženje opravdanosti razloga za navedeno smanjenje.
Najmanja rastojanja podzemnog elektronskog komunikacionog kabla sa metalnim provodnicima od elektroenergetskih visokonaponskih postrojenja (napona većeg od 35 kV) zavise od pogonskog stanja elektroenergetskog postrojenja, specifičnog otpora zemljišta i tipa lokacije, a data su u Tabeli 2.
Tabela 2.
Specifični otpor zemljišta [Ωm] |
Elektroenergetsko postrojenje sa izolovanim ili uzemljenim zvezdištem preko prigušnice |
Elektroenergetsko postrojenje sa direktno uzemljenim |
Tip lokacije |
< 50 |
2 |
5 |
urbano |
5 |
10 |
ruralno |
|
50-500 |
5 |
10 |
urbano |
10 |
20 |
ruralno |
|
>500 |
10 |
50 |
urbano |
20 |
100 |
ruralno |
Za sva elektroenergetska postrojenja napona od 35 kV i više, u čijoj se neposrednoj blizini nalaze dva ili više podzemna elektronskih komunikacionih kablova s metalnim provodnicima, potrebno je izvršiti analizu eventualnog štetnog uticaja i preuzeti adekvatne zaštitne mere, u skladu sa odgovarajućim srpskim standardima.
Minimalno rastojanje kod približavanja i ukrštanja podzemnih elektronskih komunikacionih kablova s optičkim vlaknima bez metalnih elemenata, koji su položeni u zaštitnoj cevi i podzemnih elektroenergetskih kablova treba da bude 0,3 m. Zainteresovane strane mogu postići dogovor o smanjenju rastojanja na 0,1 m.
Najmanja rastojanja između postojećeg podzemnog elektronskog komunikacionog kabla i stuba novoplaniranog elektroenergetskog voda zavise od nazivnog napona voda i data su u Tabeli 3. Ako u realnim uslovima nije moguće postići navedena minimalna rastojanja, potrebno je primeniti predviđene zaštitne mere iz stava 4. ovog člana.
Tabela 3.
Napon elektroenergetskog voda |
Minimalno rastojanje |
do 1 |
1 |
do 35 |
5 |
110 |
10 |
220 |
15 |
400 |
25 |
Minimalna vertikalna rastojanja između najnižeg provodnika elektroenergetskog voda i nadzemnog elektronskog komunikacionog kabla u najnepovoljnijim uslovima propisani su u Tabeli 4. Ako u realnim uslovima nije moguće postići navedena rastojanja potrebno je, na deonici na kojoj nije moguće zadovoljiti uslove date u Tabeli 4, izvršiti premeštanje ili podzemno kabliranje postojeće trase elektronskog komunikacionog kabla.
Tabela 4.
Nazivni napon elektroenergetskog voda |
Minimalno rastojanje |
1-35 |
2,5 |
35-110 |
3 |
220 |
4 |
400 |
5,5 |
Za elektroenergetske samonosive vodove nazivnog napona manjeg od 1 kV, minimalna rastojanja kod paralelnog vođenja i ukrštanja sa nadzemnim elektronskim komunikacionim kablom definisana su posebnim propisima koji određuju polaganje samonosivih kablova po stubovima niskonaponske mreže.
Kod ukrštanja nadzemnog elektronskog komunikacionog kabla i nadzemnog elektroenergetskog voda, horizontalna projekcija rastojanja najnižeg provodnika elektroenergetskog voda do najbližeg stuba koji nosi elektronski komunikacioni kabl, treba da bude najmanje jednaka visini stuba na mestu ukrštanja uvećana za 3 m.
Ostali slučajevi približavanja ili ukrštanja elektronskih komunikacionih kablova i elektroenergetskih postrojenja koji nisu dati u ovom pravilniku određuju se sporazumno između zainteresovanih strana.
Zone elektronske komunikacione infrastrukture prema drugim instalacijama i objektima
Postojeća elektronska komunikaciona mreža i pripadajuća sredstva ne mogu biti oštećeni i njihov rad ne može biti ometan u slučaju izgradnje nove komunalne infrastrukture i druge vrste objekata, odnosno treba da bude obezbeđen pristup i nesmetano održavanje iste.
U svrhu eliminisanja mogućeg mehaničkog oštećenja elektronske komunikacione mreže i pripadajućih sredstava kod paralelnog vođenja, približavanja i ukrštanja sa ostalom infrastrukturom u prostoru, potrebno je pridržavati se određenih minimalnih rastojanja.
Minimalna udaljenost kod približavanja i ukrštanja koja su propisana u ovom članu odnose se na nezaštićeni elektronski komunikacioni kabl sa metalnim provodnicima položen u otvoren rov. Ako se radi o kablu koji je položen u cev ili kablovsku kanalizaciju, smatra se da već postoji određeni stepen mehaničke zaštite, tako da se prihvataju manja rastojanja kod približavanja i ukrštanja, a koja su određena u slučaju kada su preuzete odgovarajuće zaštitne mere u skladu sa ovim pravilnikom.
U Tabeli 5. date su minimalne vrednosti udaljenosti od drugih podzemnih ili nadzemnih objekata u slučaju paralelnog vođenja ili približavanja trase elektronskog komunikacionog kabla.
Tabela 5.
Vrsta objekta |
Minimalno |
Donja ivica nasipa (pruga, ulica i dr.) |
5 |
Uporište nadzemnih kontaktnih vodova |
1 |
Uporište elektroenergetskih vodova do 1 kV |
1 |
Uporište nadzemnih elektronskih komunikacionih kablova |
1 |
Cevovod gradske kanalizacije i toplovoda |
1 |
Vodovodne cevi prečnika do 200 mm |
1 |
Vodovodne cevi prečnika većeg od 200 mm |
2 |
Šine tramvajske pruge |
1 |
Instalacije i skladišta sa zapaljivim ili eksplozivnim gorivom |
10 |
Regulaciona crta zgrada u naseljima |
0,6 |
Temelj zgrade van naselja |
2 |
Žive ograde |
2 |
Energetski kabl do 10 kV napona |
0,5 |
Energetski kabl od 10 do 35 kV napona |
1 |
Energetski kabl napona većeg od 35 kV |
2 |
Stabla drveća |
2 |
Gasovod i toplovod sa pritiskom do 0,3 MPa |
1 |
Gasovod i toplovod sa pritiskom od 0,3 MPa do 10 MPa |
2 |
Gasovod i toplovod sa pritiskom većim od 10 MPa izvan gradskih naselja |
5 |
Ukoliko je udaljenost manja od udaljenosti datih u Tabeli 5, investitor mora od vlasnika tih objekata da zatraži posebne uslove izgradnje.
Najmanje rastojanje, koje predstavlja razmak između najbližih spoljnih ivica instalacija, pri paralelnom vođenju ili približavanju postojećeg podzemnog elektronskog komunikacionog kabla i vodovoda, iznosi 0,5 m, odnosno 1,0 m za magistralni vodovod. Ova rastojanja se mogu smanjiti do 30% ako se obe instalacije zaštite odgovarajućom mehaničkom zaštitom.
Mesto ukrštanja elektronskog komunikacionog kabla i vodovodne cevi izvodi se na način da vodovodna cev prolazi ispod elektronskog komunikacionog kabla, pri čemu vertikalno rastojanje između kabla i glavne vodovodne cevi treba da iznosi najmanje 0,5 m, a kod ukrštanja elektronskog komunikacionog kabla sa kućnim priključcima najmanje rastojanje treba da bude 0,3 m.
Ako se minimalno rastojanje iz stava 2. ovog člana ne može obezbediti zbog zaštite elektronskog komunikacionog kabla od mehaničkih oštećenja, isti treba postaviti u posebnu zaštitnu cev čija dužina treba da bude najmanje 1 m sa svake strane mesta ukrštanja. U tom slučaju najmanje rastojanje ne može biti manje od 0,3 m kod ukrštanja elektronskog komunikacionog kabla sa glavnom vodovodnom cevi, odnosno 0,15 m kod ukrštanja elektronskog komunikacionog kabla sa kućnim priključcima.
Najmanje rastojanje pri paralelnom vođenju ili približavanju postojećeg podzemnog elektronskog komunikacionog kabla i kanalizacije (manje kanalizacione cevi prečnika do 0,6 m i kućni priključci) treba da bude 0,5 m, odnosno 1,5 m za magistralne kanalizacione cevi prečnika jednakog ili većeg od 0,6 m.
Na mestu ukrštanja kanalizaciona cev mora biti položena ispod elektronskog komunikacionog kabla, pri čemu kabl treba da bude mehanički zaštićen. Dužina zaštitne cevi treba da bude najmanje 1,5 m sa svake strane mesta ukrštanja, a rastojanje od vrha kanalizacione cevi treba da bude najmanje 0,3 m. Polaganje vodovodnih i kanalizacionih cevi kroz okna kablovske kanalizacije, kao i polaganje ispod, odnosno iznad okna, nije dozvoljeno.
Kod približavanja ili paralelnog vođenja postojećeg podzemnog elektronskog komunikacionog kabla i gasovoda pritiska jednakog ili manjeg od 0,4 MPa (4 bar-a) kao i kućnih gasnih priključaka, najmanja udaljenost treba da bude 0,5 m, odnosno 1,0 m kada se radi o gasovodu pritiska većeg od 0,4 MPa. Izuzetno, u slučajevima kada se ne mogu postići navedene udaljenosti, dozvoljene su i kraće udaljenosti, ali uz obaveznu primenu odgovarajućih zaštitnih mera na elektronskom komunikacionom kablu.
Na mestima ukrštanja gasovoda i elektronskog komunikacionog kabla, gasovod treba da prolazi ispod elektronskog komunikacionog kabla, pri čemu najmanja udaljenost mora biti 0,5 m. Kod ukrštanja elektronskog komunikacionog kabla sa kućnim priključcima razmak može biti smanjen na 0,3 m. Izuzetno, u slučajevima kada se ne mogu postići navedene udaljenosti, elektronski komunikacioni kabl treba zaštititi od mogućih mehaničkih oštećenja postavljanjem u odgovarajuće cevi ili polucevi tako da je dužina zaštitne cevi najmanje 1 m od mesta ukrštanja.
Kod približavanja ili paralelnog vođenja postojećeg podzemnog elektronskog komunikacionog kabla i toplovoda, mora da se obezbedi minimalni razmak od 0,8 m. Izuzetno u slučajevima kada se ne može postići navedeni razmak, na dužinama približavanja do 5 m dozvoljeni razmak je najmanje 0,5 m.
Ako toplovod u neposrednoj okolini izaziva povećanje temperature okoline zemlje za više od 10° C, ili ako postoji verovatnoća dodatnog zagrevanja kabla, potrebno je povećati razmak ili između toplovoda i elektronskog komunikacionog kabla postaviti toplotnu izolaciju debljine 0,2 m.
Na mestima ukrštanja toplovoda i elektronskog komunikacionog kabla, najmanja vertikalna udaljenost mora biti 0,5 m. Izuzetno u slučajevima kada se ne može postići navedena udaljenost ili ako na mestu ukrštanja postoji potencijalna opasnost za dodatnim zagrevanjem kabla, potrebno je primeniti zaštitnu meru postavljanja kabla u cev ili polucev od odgovarajućeg materijala (beton i sl, ali ne PVC ili PE) i sloja toplotne izolacije debljine 0,2 m, pri čemu je dužina cevi najmanje 1,5 m sa svake strane mesta ukrštanja, a toplotna izolacija mora pokrivati toplovod najmanje 2 m sa svake strane ukrštanja.
Najmanje dozvoljeno rastojanje između postojećeg elektronskog komunikacionog kabla i instalacija za skladištenje i prenos zapaljivih tečnosti iznosi 1,0 m na mestima približavanja i paralelnog vođenja. Izuzetno, u slučajevima kada se ne može postići navedeno rastojanje, isto se može smanjiti na 0,5 m na dužini ne kraćoj od 1,5 m, pri čemu delovi postrojenja za prenos i skladištenje zapaljivih tečnosti treba da budu prekriveni betonskom posteljicom debljine 0,1 m, otpornom na prodiranje zapaljive tečnosti ili isparavanja. Postojeći kabl potrebno je zaštititi odgovarajućim cevima koje, pored mehaničke čvrstoće, moraju biti otporne na uticaj različitih vrsta mineralnih ulja.
Na mestima ukrštanja cevovoda za prenos zapaljivih tečnosti i kabla, cevovod mora da prolazi ispod kabla, pri čemu najmanja udaljenost mora biti 0,5 m. Izuzetno u slučajevima kada se ne može postići navedena udaljenost, elektronski komunikacioni kabl potrebno je zaštititi od mogućih mehaničkih oštećenja postavljanjem u odgovarajuće cevi ili polucevi tako da je dužina zaštitne cevi najmanje 1 m od mesta ukrštanja.
Ako se cevovodni sistem ili postrojenje iz stava 2. ovog člana približava cevima postojeće kablovske kanalizacije, a koje nisu otporne na delovanje mineralnih ulja i isparavanje, tada je potrebno u opasnom području gde je udaljenost cevovodnog sistema ili postrojenja manja od 4 m, cevi kablovske kanalizacije prekriti sa svih strana betonskom posteljicom minimalne debljine 0,1 m. Otvori cevi u susednim oknima kablovske kanalizacije treba da budu gasno nepropusni. Na jednom od zidova okna potrebno je postaviti pločicu sa natpisom kojim se upozorava osoblje o mogućoj pojavi sakupljanja štetnih i eksplozivnih gasova.
Ako rekonstrukcija postojećeg ili izgradnja novog puta ugrožava trasu postojećeg podzemno položenog elektronskog komunikacionog kabla, koji nije u zaštitnoj cevi, već će se isti naći u trasi novog puta, potrebno je izvršiti izmeštanje istog. Nova trasa elektronskog komunikacionog kabla postavlja se u trotoaru ili zelenoj površini predmetnog puta.
Ako rekonstrukcija postojećeg ili izgradnja novog puta ugrožava trasu postojeće kablovske kanalizacije, tako da će se ona nalaziti u trasi kolovoza novog puta i da nije moguće postići minimalnu debljinu sloja između spoljnjeg zida gornjeg reda cevi i nivoa puta od 0,7 m, potrebno je izvršiti izmeštanje postojeće kablovske kanalizacije. Okna nove kanalizacije lociraju se u trotoaru ili zelenoj površini predmetnog puta.
Ako je trasa novog puta planirana tako da se ukršta sa postojećim elektronskim komunikacionim kablom pod uglom većim od 45° i da sloj između kabla i nivoa puta iznosi minimalno 0,7 m, postojeći elektronski komunikacioni kabl se štiti oblaganjem polucevima.
Ako je trasa novog puta planirana tako da se ukršta sa postojećim elektronskim komunikacionim kablom pod uglom manjim od 45° ili će debljina sloja između kabla i nivoa puta biti manja od 0,7 m, potrebno je izvršiti izmeštanje trase postojećeg elektronskog komunikacionog kabla tako da ona bude vertikalna na osu puta, a ukoliko to nije moguće onda minimalno pod uglom od 45°, pri čemu elektronski komunikacioni kabl treba da se smesti u zaštitnu cev, kao i da se položi barem još jedna dodatna rezervna cev.
Dimenzije i tip cevi i polucevi iz st. 6. i 7. ovog člana određuju se zavisno od tipa i dimenzija postojećeg elektronskog komunikacionog kabla. Dužina cevi i polucevi treba da bude sa svake strane za 0,5 m veća od širine kolovoza. Ako trasa cevi i polucevi preseca trotoar i nastavlja se u zelenoj površini, tada se iste završavaju u zelenoj površini.
Po trasi i uz trasu podzemnog elektronskog komunikacionog kabla ili kablovske kanalizacije na udaljenosti manjoj od 2 m nije dozvoljeno da se sadi drveće čije bi korenje moglo onemogućiti pristup kablu ili ga može oštetiti.
Kod nadzemnih samonosivih elektronskih komunikacionih vodova potrebno je obezbediti minimalni vazdušni koridor od 0,5 m oko voda.
Planiranje novih podvodnih (reke i jezera) instalacija (vodovod, elektroenergetski kabl, kanalizacioni odvod i sl.), izvodi se na način tako da se izbegne ukrštanje sa postojećim podvodnim elektronskim komunikacionim kablom.
Ukoliko ukrštanje pod vodom nije moguće izbeći, zainteresovane strane treba zajednički da utvrde tehničko rešenje zaštite postojećeg podvodnog komunikacionog kabla.
Priobalna zaštita nove podvodne instalacije treba da bude udaljena najmanje 10 m od postojeće priobalne zaštite podvodnog elektronskog komunikacionog kabla.
Zaštitne zone u uslovima delovanja lutajućih struja
Lutajuće struje stvaraju ona postrojenja jednosmerne struje koja koriste određeni pogonski provodnik, koji je na više mesta uzemljen, a to su najčešće:
1) električna železnica, električni tramvaj, električna vozila koja koriste šine kao povratni vod;
2) uređaji za napajanje trolejbusnih vodova, kod kojih je jedan vod uzemljen na više mesta;
3) jednosmerne električne mreže i različite vrste industrijskih postrojenja koja su zaštićena sistemom katodne zaštite;
4) sistemi katodne zaštite primenjeni na različitim cevovodnim prenosnim sistemima, kao što su gasovodi, vodovodi, naftovodi i sl., a koji su predviđeni da se grade u blizini elektronske komunikacione infrastrukture;
5) neuzemljena postrojenja jednosmerne struje kod istovremenih zemnih spojeva na više mesta.
Investitori postrojenja iz stava 1. ovog člana, kao i drugih postrojenja koja mogu stvarati lutajuće struje, a koje mogu izazvati štetne uticaje na postojeću elektronsku komunikacionu infrastrukturu, treba da grade na način da budu preduzete odgovarajuće zaštitne mere.
Veličina zaštitne zone radio centara i radio-koridori
Veličina primarne i sekundarne zaštitne zone i sektora bez prepreka određene su na sledeći način:
1) u primarnoj zaštitnoj zoni mereno od granice radio centra, u poluprečniku:
(1) oko uređaja za bezbednost u vazduhoplovnoj i pomorskoj radio-navigacijskoj službi i za pripadajuće uređaje koji služe u svrhu sigurnosti ljudskih života na kopnu, moru, vazduhu i unutrašnjim plovnim putevima 400 m,
(2) oko centra za radio-goniometriju 400 m,
(3) oko ostalih radio-centara 200 m,
2) u sekundarnoj zaštitnoj zoni, u poluprečniku:
(1) od granice radio-centra za radiodifuzne stanice veće snage u radio-difuznoj službi 200 m,
(2) za frekvencijski opseg do 30 MHz 5000 m,
(2) za frekvencijski opseg preko 30 MHz 2000 m,
kao što je prikazano na Slici 1:
Slika 1.
3) u sektoru bez prepreka 5000 m.
Unutar sektora bez prepreka za određeni radio-centar važe uslovi propisani za primarnu i sekundarnu zaštitnu zonu i prema potrebi za veće udaljenosti predviđene za sekundarne zaštitne zone.
Za zaštitu prijemnog radio-centra od jakog elektromagnetskog polja predajne radio-stanice primenjuje se najmanja dozvoljena udaljenost propisana u Tabeli 6, što odgovara maksimalnom nivou polja od 100 dBμV/m, u tački prijema radio-centra.
Tabela 6.
Najmanja udaljenost |
|
Izuzetno, za zaštitu kompaktnih daljinski upravljanih kontrolno-mernih stanica od jakog elektromagnetskog polja neke predajne radio-stanice primenjuje se najmanja dozvoljena udaljenost propisana u Tabeli 7, što odgovara maksimalnom nivou polja od 110 dBμV/m, u tački prijema radio-centra.
Tabela 7.
Najmanja udaljenost |
|
gde je:
P - efektivna izračena snaga predajne radio-stanice u smeru prijemnog radio-centra [kW].
Za zaštitu radio-centra od smetnji prouzrokovanih električnim poljima visokonaponskih vodova i vodova električne vuče primenjuju se najmanje dozvoljene prostorne udaljenosti između tih vodova i radio-centra, date u Tabeli 8.
Tabela 8.
Napon (kV) |
Najmanja dozvoljena udaljenost (m) |
do 3 |
300 |
3-10 |
500 |
10-50 |
900 |
50-110 |
1000 |
iznad 110 |
2000 |
Radi zaštite prijemnih radio-centara od smetnji koje prouzrokuju motorna vozila sistemima za paljenje, magistralni putevi ne mogu da se grade na rastojanjima manjim od 1000 m, a regionalni putevi na rastojanjima manjim od 500 m od prijemnog centra.
Radio-koridor je određen prvom Frenelovom zonom. Frenelova zona je elipsoid (Slika 2.) u čijim žižama se nalaze krajnje tačke radio-relejne veze, predajna antena na jednom kraju u tački A i prijemna antena na drugom kraju u tački B. Poluprečnik kružnog preseka elipsoida u bilo kojoj tački S na velikoj osi, normalnog na tu osu, određen je izrazom:
a visina radio-koridora u tački C (rastojanje između tačke C na tlu i najniže tačke koridora) određena je izrazom:
gde je:
dac - rastojanje između tačaka A i C u kilometrima (km);
dbc - rastojanje između tačaka B i C u kilometrima (km);
d - rastojanje između tačaka A i B u kilometrima (km);
ha - visina centra antene u tački A u metrima (m) (nadmorska visina);
hb - visina centra antene u tački B u metrima (m) (nadmorska visina);
Hc - najviša dozvoljena visina objekta u tački C na tlu u metrima (m) (nadmorska visina);
λ - talasna dužina u metrima (m);
ƒ - frekvencija usmerene radio veze u gigahercima (GHz).
Slika 2.
Radio-koridori se utvrđuju za frekvencije preko 1 GHz. Radio-koridori se utvrđuju planskim dokumentom u cilju obezbeđivanja postojećih i novih koridora od dalje izgradnje objekata i postavljanja postrojenja, u skladu sa zakonom kojim se uređuju elektronske komunikacije.
Ako je izmenom planskog dokumenta ugroženo funkcionisanje elektronskih komunikacija u radiokoridoru, tim izmenama utvrđuje se novi radiokoridor koji će omogućiti nesmetano odvijanje elektronskih komunikacija.
U slučaju iz stava 3. ovog člana investitor radova ili objekta, vlasnik odnosno korisnik radio-koridora je dužan da izradi projekat izmeštanja radio-koridora u skladu sa odredbama člana 19. ovog pravilnika.
Zaštita i izmeštanje elektronskih komunikacionih mreža, pripadajućih sredstava i radio-koridora
Kada je radi izgradnje novog objekta i izvođenja drugih radova potrebna zaštita, odnosno izmeštanje elektronske komunikacione mreže i pripadajućih sredstava ili radio-koridora koji se grade odnosno postavljaju u skladu sa zakonom kojim se uređuje oblast elektronskim komunikacija i zakonom kojim se bliže uređuje prostorno planiranje i izgradnja, propisima kojima se uređuje oblast zaštite životne sredine, kao i oblast zaštite kulturnih dobara, investitor radova ili objekta dužan je da:
1) u skladu sa planskim dokumentom izradi projekat zaštite, odnosno izmeštanja elektronske komunikacione mreže i pripadajućih sredstava, kao i da za projekat pribavi saglasnost vlasnika, odnosno korisnika radio-koridora;
2) najmanje 60 dana pre roka predviđenog za početak radova obavesti vlasnika elektronske komunikacione mreže i pripadajućih sredstava, odnosno korisnika radio-koridora, kao i da im obezbedi pristup radi nadzora nad izvođenjem radova;
3) o svom trošku obezbedi zaštitu, odnosno izmeštanje elektronske komunikacione mreže i pripadajućih sredstava, odnosno radio-koridora u skladu sa propisima o planiranju i izgradnji i propisima o postupku upisa u katastar.
U slučaju potrebe zaštite postojećeg PEKV sve troškove koji se odnose na deo PEKV od objekta do granice katastarske parcele koja pripada objektu snosi investitor radova ili objekta.
Troškovi zaštite, odnosno izmeštanja iz stava 1. tačka 3) ovog člana odnose se na troškove izrade tehničke dokumentacije zaštite, odnosno izmeštanja, utroška materijala, izvedenih radova, izvršenog nadzora, kao i ostale troškove potrebne za realizaciju projekta, odnosno izmeštanja.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o zahtevima za utvrđivanje zaštitnog pojasa za elektronske komunikacione mreže i pripadajućih sredstava, radio-koridora i zaštitne zone i načinu izvođenja radova prilikom izgradnje objekata ("Službeni glasnik RS", broj 16/12).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
