ODLUKAO UTVRĐIVANJU DUBOKE DOLINE U SURDULICI ZA ZNAMENITO MESTO("Sl. glasnik RS", br. 90/2024) |
1. Duboka dolina u Surdulici utvrđuje se za znamenito mesto.
Duboka dolina u Surdulici (u daljem tekstu: znamenito mesto) nalazi se na teritoriji opštine Surdulica, na ulazu u Surdulici iz pravca Vladičinog Hana.
2. Znamenito mesto nalazi se u dolini bezimenog potoka, desne pritoke reke Vrle na izlasku iz Surdulice (u pravcu zapada). Potok nastaje spajanjem dva kraća toka na koti od 525 m n.v i pri tome zauzima površinu od 0.32 km2 (32 ha). U pogledu morfologije dolina otoka odgovara "V" dolinama koje nemaju razvijeno dolinsko dno. Prema hidrografskim karakteristika i vodnom režimu bezimeni potok pripada sezonskim tokovima duž kojih voda otiče samo u vlažnijem periodu godine. Dužina glavnog toka iznosi 790 m, a desnog i levog kraka po 260 m. Nagibi topografske površine u proseku su 11°, pri čemu je minimum 1°, a maksimum 28°. Litološki najveći deo znamenitog mesta i zaštićene okoline zauzimaju peščari i konglomerati, dok u krajnjem severoistočnom delu ima škriljaca. Zonu znamenitog mesta presecaju tri saobraćajnice; jedna je lokalni nasipani put, dok su dve asfaltni putevi regionalnog karaktera. Prvi povezuje Vladičin Han i Vlasinsko jezero (granični prelaz Strezimirovci), a drugi Surdulicu sa naseljima severno od nje. U zoni zaštićene okoline, pored saobraćajnica prisutni su i privatni stambeni objekti. Voda iz potoka je betonskim cevima sprovedena do svog ušća u reku Vrlu, pošto se na tom prostoru proširilo gradsko naselje.
Uz put Vladičin Han - Surdulica, sa njegove južne strane, postavljeno je spomen obeležje u formi info table iz dva dela.
Delovi jaruge su u svom prirodnom stanju, dok su delovi značajno obrasli korovom, na nekoliko mesta do nje su sprovedene cevi za izliv kanalizacije, a na više mesta se baca komunalni i građevinski otpad.
3. Granica znamenitog mesta polazi od najsevernije tačke katastarske parcele broj 60 krećući se na jug zapadnom granicom iste parcele, presecajući katastarsku parcelu broj 2251 linijom koja spaja jugozapadni ugao katastarske parcele broj 60 sa severozapadnim uglom katastarske parcele broj 35, dalje se pruža zapadnom granicom katastarske parcele broj 35, pa zapadnom granicom katastarske parcele broj 34 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 34, 33 i 32/2, odakle skreće ka jugoistoku presecajući katastarsku parcelu broj 34 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 34, 40 i 42/7, zatim skreće na severoistok, pružajući se južnom granicom katastarske parcele broj 40 do najsevernije tačke katastarske parcele broj 41, odakle skreće na sever presecajući katastarsku parcelu broj 40 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 36, 37 i 40, odatle se pruža dalje na sever istočnom granicom katastarske parcele broj 36 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 36, 38 i 2251, odakle preseca katastarsku parcelu broj 2251 linijom koja ide do tačke spajanja katastarskih parcela broj 59, 58 i 2251, odatle se pruža dalje na sever istočnom granicom katastarske parcele broj 59 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 59, 58 i 2252, odakle preseca katastarsku parcelu broj 2252 linijom koja ide do tačke spajanja katastarskih parcela broj 2252, 111/2 i 112/2, odatle se pruža na sever istočnim granicama katastarskih parcela broj 111/2, 112/1, 110, 97, 3093 i 3090 do najsevernije tačke katastarske parcele broj 3091, odakle preseca katastarsku parcelu broj 3090 linijom koja ide do najzapadnije tačke katastarske parcele broj 3088, zatim se pruža severnom granicom katastarske parcele broj 3088 i severozapadnom granicom katastarske parcele broj 3087 do njene najsevernije tačke, odakle preseca katastarsku parcelu broj 3109 linijom koja se pruža do najzapadnije tačke katastarske parcele broj 3107, dalje se pruža severozapadnom i severoistočnom granicom katastarske parcele broj 3107 do njene najistočnije tačke odakle preseca katastarsku parcelu broj 3109 linijom koja se pruža do koordinate X 595830.569809221 Y 4728034.69627558 (tačka 2 na grafičkom prilogu), zatim preseca katastarsku parcelu broj 4833 linijom koja se pruža do koordinate X 595837.112 Y 4728036.7771 (tačka 3 na grafičkom prilogu), odatle se granica pruža preko katastarske parcele broj 3026 spajajući tačke definisane koordinatama: X 595837.112 Y 4728036.7771 (tačka 3 na grafičkom prilogu), X 595948.789908858 Y 4728054.25040384 (tačka 4 na grafičkom prilogu), X 596033.686919808 Y 4728079.40507375 (tačka 5 na grafičkom prilogu), X 596055.69725598 Y 4728098.89994293 (tačka 6 na grafičkom prilogu), X 596054.439522484 Y 4728119.65254561 (tačka 7 na grafičkom prilogu) i X 596043.488371613 Y 4728155.72858139 (tačka 8 na grafičkom prilogu), zatim preseca katastarsku parcelu broj 2475/1 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 2475/1, 2478 i 2479/1, odakle skreće na jugozapad prateći južne granice katastarske parcele 2478 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 2475/1, 2476 i 2478, odatle skreće na zapad, prati južnu granicu katastarske parcele broj 2476, od čijeg zapadnog kraja preseca katastarsku parcelu broj 2475/1 upravnom linijom do ugla katastarske parcele broj 4833, dalje se pruža na sever presecajući katastarsku parcelu broj 4833 do najjužnije tačke katastarske parcele broj 3119, odatle prati istočnu granicu katastarske parcele broj 3119 do tromeđe katastarskih parcela broj 3109, 3110 i 3119, odatle prati severoistočnu i jugoistočnu granicu katastarske parcele broj 3110, zatim skreće na severoistok granicom katastarske parcele broj 3110 do krajnje istočne tačke katastarske parcele broj 3106 zatim produžava severozapadnim granicama katastarskih parcela broj 3106, 3098, 3096, 3095, 3094, 96, 111/1, 111/2 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 93, 111/2 i 2252, odakle preseca katastarsku parcelu broj 2252 linijom koja ide do tačke spajanja katastarskih parcela broj 2252, 63/2 i 60, odnosno svoje polazne tačke, sve KO Surdulica.
Znamenito mesta obuhvata katastarske parcele broj 34, 35, 36, 40, 96, 97, 110, 111/2, 112/1 2251, 2252, 3026, 3109 i 4833, KO Surdulica, u državnoj svojini, i katastarske parcele broj 59, 60, 111/1, 2475/1, 3090, 3093, 3094, 3095, 3096, 3098 i 3106 KO Surdulica, u privatnoj svojini.
Granica zaštićene okoline znamenitog mesta polazi od najsevernije tačke katastarske parcele broj 63/1 krećući se na jugozapad granicom iste parcele do tačke spajanja katastarskih parcela broj 64, 63/1 i 2251, presecajući odatle katastarske parcele broj 2251 i 4830/1 linijom do tačke spajanja katastarskih parcela broj 4830/1, 3388 i 3387, dalje se pruža severozapadnom i jugozapadnom granicom katastarske parcele broj 3387 i južnom granicom katastarske parcele broj 3386 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 3386, 3385 i 33, odakle skreće na jug, presecajući katastarsku parcelu broj 33 linijom koja se pruža do zapadne tačke spajanja katastarskih parcela broj 33, 32/2 i 32/3, odatle granica skreće na istok, pružajući se južnom granicom katastarske parcele broj 33 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 33, 34 i 32/2, odakle preseca katastarsku parcelu broj 34 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 34, 40 i 42/7, zatim prati južnu i istočnu granicu katastarskih parcela broj 40 i 53, pa dalje na sever ide istočnim granicama katastarskih parcela broj 2251, 54, 57/2, 57/1, zatim se pruža severnom granicom katastarske parcele broj 57/1, da bi od tačke spajanja katastarskih parcela broj 57/1, 58 i 2252 skrenula na severoistok presecajući katastarsku parcelu broj 2252 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 2252, 113/1 i 113/2, odatle se pruža na sever istočnim granicama katastarskih parcela broj 113/1, 117, 109/1 i 109/2, dalje jugozapadnom i jugoistočnom granicom katastarske parcele broj 99, pa potom jugoistočnom granicom katastarske parcele broj 3092/4 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 3092/4, 3092/3 i 3092/5, odakle preseca katastarske parcele broj 3092/5, 3091, 3090 i 3088 linijom koja se pruža do tačke spajanja katastarskih parcela broj 3088, 3087 i 3086, odatle se granica dalje pruža jugoistočnom granicom katastarske parcele broj 3087, do njene najistočnije tačke, odakle skreće na istok, prateći južni deo granice katastarske parcele broj 3109 do najsevernije tačke katastarske parcele broj 3085, zatim preseca katastarsku parcelu broj 3109 linijom koja se pruža do najjužnije tačke katastarske parcele broj 3108, nastavlja dalje jugoistočnim granicama katastarskih parcela broj 3108 i 3107, zatim linijom koja prati postojeći pravac linije severoistočne granice katastarske parcele broj 3107 preseca katastarsku parcelu broj 3109 do tačke definisane koordinatama: X 595837.112 Y 4728036.7771 (tačka 1 na grafičkom prilogu), odatle granica skreće na sever prateći istočnu granicu katastarske parcele broj 3109 do koordinate X 595763.0814 Y 4727984.9698 (tačka 2 na grafičkom prilogu), zatim preseca katastarsku parcelu broj 4833 linijom koja se pruža do koordinate X 595837.112 Y 4728036.7771 (tačka 3 na grafičkom prilogu), odatle se granica pruža preko katastarske parcele broj 3026 spajajući tačke definisane koordinatama: X 595837.112 Y 4728036.7771 (tačka 3 na grafičkom prilogu), X 595948.789908858 Y 4728054.25040384 (tačka 4 na grafičkom prilogu), X 596033.686919808 Y 4728079.40507375 (tačka 5 na grafičkom prilogu), X 596055.69725598 Y 4728098.89994293 (tačka 6 na grafičkom prilogu), X 596054.439522484 Y 4728119.65254561 (tačka 7 na grafičkom prilogu) i X 596043.488371613 Y 4728155.72858139 (tačka 8 na grafičkom prilogu), zatim preseca katastarsku parcelu broj 2475/1 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 2475/1, 2478 i 2479/1, odakle skreće na jugozapad prateći južne granice katastarske parcele 2478 do tačke spajanja katastarskih parcela broj 2475/1, 2478 i 2476, odatle skreće na zapad prati južnu granicu katastarske parcele broj 2476, od čijeg zapadnog kraja preseca katastarsku parcelu broj 2475/1 upravnom linijom do ugla katastarske parcele broj 4833, dalje se pruža na sever presecajući katastarsku parcelu broj 4833 do najjužnije tačke katastarske parcele broj 3119, odatle prati zapadnu granicu katastarske parcele broj 3119 do tačke definisane koordinatama: X 595846.0109 Y 4728305.3738 (tačka 9 na grafičkom prilogu), odatle skreće na zapad presecajući katastarsku parcelu broj 3119 do tačke definisane koordinatama: X 595786.6369 Y 4728304.2285 (tačka 10 na grafičkom prilogu), odatle skreće na jugoistok, krećući se zapadnom granicom katastarske parcele broj 3119 do tromeđe katastarskih parcela broj 3110, 3118 i 3119, odatle prati severozapadnu i zapadnu granicu katastarske parcele 3110 i severnu i zapadnu granicu katastarske parcele broj 3105 do tromeđe katastarskih parcela broj 3104, 3105 i 3102, gde skreće na zapad, prateći severnu granicu katastarske parcele broj 3102 do tromeđe katastarskih parcela broj 3103, 3104 i 3102, odakle skreće na jugozapad presecajući katastarsku parcelu broj 3102 linijom koja se pruža do tromeđe katastarskih parcela broj 3110/1, 3101/2 i 3102, zatim se granica pruža zapadnom granicom katastarske parcele broj 3101/1, potom skreće na zapad, kreće se severnom granicom katastarske parcele broj 3099 i severnom i severozapadnom granicom katastarske parcele broj 3100 do njene najzapadnije tačke, odatle granica seče katastarsku parcelu broj 3097 linijom koja se pruža do tačke spajanja katastarskih parcela broj 3134, 3144 i 3097, dalje se granica pruža severnim granicama katastarske parcele broj 3144, pa severozapadnom granicom katastarske parcele broj 3145, odakle u istom pravcu nastavlja presecajući katastarske parcele broj 3147/15 i 3148 linijom koja se pruža do tromeđe katastarskih parcela broj 3148, 92 i 94, odatle se granica dalje pruža severoistočnim granicama katastarskih parcela broj 94 i 93, da bi zatim, u istom pravcu presekla katastarsku parcelu broj 2282 linijom koja se pruža da tačke spajanja katastarskih parcela 2252, 66 i 63/1, odnosno polazne tačke, sve KO Surdulica.
Granica zaštićene okoline znamenitog mesta obuhvata katastarske parcele broj: 39, 54, 55, 56, 57/1, 57/2, 58, 61, 62, 63/1, 63/2, 93, 94, 117, 3087, 3088, 3090, 3091, 3092/4, 3092/5, 3099, 3101/1, 3110, 3102, 3105, 3110, 3119, 3144, 3145, 3147/15, 3148, 3385 i 3386 sve KO Surdulica, u privatnoj svojini, i katastarske parcele broj 33, 37, 38, 40, 53, 95, 98, 99, 109/1, 109/2, 112/2, 113/1, 2251, 2252, 3097, 3107, 3108, 3109, 3387, 4830/1 i 4833 sve KO Surdulica, u državnoj svojini.
4. Znamenito mesto je u vlasništvu više lica.
Zaštićena okolina znamenitog mesta je u vlasništvu više lica.
5. Nakon napada na Srbiju u oktobru 1915. godine, tokom Prvog svetskog rata, Bugarska je osvojila znatne delove predratne Srbije - celu Makedoniju, jugoistočnu i istočnu Srbiju. Na okupiranoj teritoriji se našao i Vranjski okrug, sa Surdulicom kao jednim od svojih delova. Bugarski okupatori su odmah nakon zavođenja svoje vlasti započeli bugarizaciju stanovništva. Shodno svojim stavovima da stanovništvo tih krajeva nisu Srbi nego posrbljeni Bugari, zabranili su upotrebu srpskog jezika, službu Srpske pravoslavne crkve, izjašnjavanje stanovništva da su Srbi, i tako dalje. Da bi taj svoj naum što bolje sproveli, započeli su sa terorom koji je podrazumevao hapšenja i ubijanja nosilaca srpskog identiteta - pre svih sveštenika, učitelja, činovnika, a zatim i viđenijih građana, trgovaca i zanatlija. Na udaru bugarskih vlasti našli su se i svi drugi stanovnici koji nisu želeli da prihvate bugarsku vlast ili da se izjasne kao Bugari, kao i oni koji su se javno izjašnjavali kao Srbi, ili su radili protiv bugarskog okupacionog aparata. Pored toga, mnogi su hapšeni i ubijani i iz raznih drugih razloga, od kojih su neki bili da im se opljačka imovina, da se lakše dođe do devojaka i žena koje su silovali. Deo stanovništva je odvođen u Bugarsku u logore. Ubistva su se dešavala na raznim mestima, ponekad u samim kućama, zatvorima, na ulicama, u okolini naselja - na javnim i tajnim mestima.
Jedno od najvećih stratišta srpskog naroda tokom bugarske okupacije je postalo naselje Surdulica. Kroz nju je, na putu ka internaciji u Bugarsku, sprovođeno uhapšeno stanovništvo. Mnogi od njih su u Surdulicu dovođeni na ispitivanje, ili su tu zadržavani prilikom transporta ka Bugarskoj, a zatim su u Surdulici i njenoj okolini pobijeni. Postoje mnogobrojna svedočanstva preživelih ili svedoka o tim zločinima. Druga svedočanstva govore samo o tome da su zarobljenici tokom noći odvođeni na nepoznate lokacije oko Surdulice i da su se bugarski vojnici vraćali bez njih. Kretanje po i oko Surdulice je tokom noći bilo zabranjivano, a na mostu preko Duboke doline je jedno vreme bio i strogo zabranjen pristup upravo kako se ne bi videli tragovi zločina. Ubijanja su vršena i vatrenim i hladnim oružjem, a u nekim slučajevima i zatrpavanjem živih ljudi. Ubistvima je obično prethodilo mučenje, pri čemu su mnogi izdahnuli tokom njih. Mrtve su sahranjivali Romi, lokalni ili dovedeni sa strane, ponekad u plitke jame. Postoje zabeleženi i slučajevi da tela nisu ni sahranjivana, jer iz straha niko nije smeo to da uradi, pa se dešavalo da su posmrtne ostatke raznosili psi. Duboka dolina je zbog svoje morfologije u više navrata korišćena kao gubilište i ostala je upamćena kao jedno od najvećih mesta stradanja ne samo na prostoru Surdulice, već i u čitavoj Srbiji. O zločinima su svedočanstva ostavili i stranci. Pre svih, značajna su svedočanstva Arčibalda Rudolfa Rajsa i Vilijema Drajtona. Pretpostavlja se da je u Surdulici i njenoj okolini stradalo između 2.000 i 3.000 ljudi. Nije poznat ni precizan broj ljudi stradalih u Dubokoj dolini. Deo posmrtnih ostataka ljudi ubijenih u Dubokoj dolini, i na drugim lokacijama oko Leskovca, Posle prvog svetskog rata je prenet u Spomen-kosturnicu podignutu u Surdulici.
Znamenito mesto je jedno od većih mesta stradanja civilnog stanovništva Srbije tokom Prvog svetskog rata. Ono čuva sećanje na bestijalne i velike zločine koje su bugarski okupatori izvršili tokom Prvog svetskog rata. U narodnoj tradiciji, a posebno u Surdulici i okolini, Duboka dolina je postala jedan od sinonima za bugarske zločine. Kao takvo, poseduje posebne istorijske i memorijalne vrednosti.
6. Kategorija znamenitog mesta je kulturno dobro (kulturno dobro III kategorije).
7. Utvrđuju se sledeće mere zaštite znamenitog mesta:
1) bliži uslovi čuvanja, održavanja i korišćenja kulturnog dobra:
- namena prostora je isključivo memorijalnog karaktera i u funkciji očuvanja znamenitog mesta, ali bez zanemarivanja prirodnih karakteristika i funkcija prostora;
- očuvanje postojećeg izgleda znamenitog mesta, odnosno očuvanje morfologije terena;
- čišćenje terena od građevinskog i komunalnog otpada, kao i nabujale vegetacije;
- odvođenje postojećih kanalizacionih ispusta na druge lokacije van znamenitog mesta;
- ažurno praćenje stanja i redovno čišćenje i održavanje rastinja u odgovarajućoj meri za prezentaciju prostora, odnosno redovno uklanjanje većih količina korovskih biljki i ne dozvoljavanje zarastanja u šipražje i gustu šumu;
- dozvoljava se podizanje odgovarajućih informacionih tabli i drugih vidova obeležja, sa ciljem šire edukacije o mestu stradanja, kao i uključivanje prostora znamenitog mesta u okvir odgovarajućeg budućeg memorijalnog kompleksa;
- u slučaju podizanja novih spomen-obeležja ili info tabli, dozvoljena je zamena ili izmena postojećeg spomen obeležje u formi info table;
- pre bilo kakvih zemljanih radova obavezno je izvođenje arheoloških istraživanja, pri kojim bi se posebna pažnja obratila na slojeve iz perioda tokom Prvog svetskog rata.
2) stručne i tehničke mere zaštite radi obezbeđivanja kulturnog dobra od propadanja, oštećenja, uništenja i krađe:
- vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem, na način da se ne ugroze spomenička svojstva znamenitog mesta i uz obavezna arheološka iskopavanja pre izvođenja radova;
- održavanje vegetacije i zemljanih kosina doline vršiti nadzemno.
3) način obezbeđivanja korišćenja i dostupnosti kulturnog dobra javnosti:
- uređenje pristupa delu znamenitog mesta, u visini postojećih nasipa, stvaranjem odgovarajućih pristupnih platoa;
- urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore koja ne narušava vizure i redovno održavanje prostora u funkciji znamenitog mesta;
- postavljanje dekorativne rasvete i sigurnosnog sistema je dozvoljeno samo kod postojećih nasipa, kao i sadašnjih i budućih memorijalnih obeležja;
- predvideti sprovođenje arheoloških istraživanja na prostoru znamenitog mesta, kako bi se utvrdilo eventualno postojanje preostalih skeletnih ostataka žrtava iz Prvog svetskog rata;
- sve eventualno pronađene ljudske ostatke preneti u Spomen kosturnicu u Surdulici. Sve eventualno pronađene predmete pokojnika preneti u odgovarajući prostor - Spomen kosturnicu u Surdulici, objekat u eventualnom budućem memorijalnom kompleksu, ili odgovarajuću muzejsku ustanovu, a nakon dogovora između nadležnih ustanova: zavoda za zaštitu spomenika kulture, muzejskih institucija i lokalne samouprave u Surdilici.
4) ograničenja i zabrane u pogledu raspolaganja kulturnim dobrom i njegove upotrebe, u skladu sa zakonom:
- za objekte u javnoj svojini u skladu sa odredbama Zakona o javnoj svojini.
5) ograničenja, odnosno zabrane izvođenja određenih građevinskih radova, promene oblika terena i korišćenja zemljišta u okviru zaštićene okoline kulturnog dobra, kao i promene namena pojedinih kulturnih dobara:
- zabrana korišćenja prostora znamenitog mesta načinima koji nisu u skladu sa njegovom prirodom, namenom i značajem;
- zabrana promene primarnih prirodnih karakteristika;
- zabrana promene primarne memorijalne namene prostora;
- zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost znamenitog mesta;
- zabrana gradnje ili postavljanja objekata trajnog ili privremenog karaktera koji svojom namenom, volumenom ili gabaritom mogu ugroziti ili degradirati znamenito mesto, i koji nisu u svrhu znamenitog mesta;
- zabrana postavljanja sredstava za oglašavanje i telekomunikacionih antena u okviru znamenitog mesta;
- zabrana sahranjivanja na prostoru znamenitog mesta;
- zabrana iskopavanja zemlje i otklanjanja smeća mašinski (zbog mogućnosti pronalaženja kostiju);
- zabrana odlaganja, skladištenja i deponovanja otpadnih i opasnih materija.
6) uklanjanje građevinskog ili drugog objekta čije postojanje ugrožava zaštitu ili korišćenje kulturnog dobra:
- uklanjanje ograda, podzida, drugih struktura i objekata, koje su postavila privatna lica na katastarskim parcelama broj 96, 97, 110, 111/1, 111/2, 112/1 i 3093.
Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline znamenitog mesta:
1) bliži uslovi čuvanja, održavanja i korišćenja zaštićene okoline znamenitog mesta:
- redovno i uredno održavanje zaštićene okoline, uključujući okućnice i parcele koje se koriste u privredne svrhe okoline i očuvanje vizure znamenitog mesta;
- dozvoljava se podizanje odgovarajućeg memorijalnog kompleksa na katastarskim parcelama broj: 37, 38, 39, 54, 55, 56, 57/1, 57/2, 58, deo 33, 3385, deo 63/1, 63/2, 93, 94, 111/1, 112/1, 112/2, 113/1 i 117, sve Ko Surdulica.
2) stručne i tehničke mere zaštite radi obezbeđivanja zaštićene okoline znamenitog mesta od propadanja, oštećenja, uništenja i krađe:
- vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem, uz obavezna arheološka iskopavanja pre izvođenja radova;
- uređenje prostora oko postojećih dvorišta privatnih objekata;
- izvođenje infrastrukturnih radova dozvoljeno je u skladu sa posebnim merama nadležne ustanove zaštite nepokretnih kulturnih dobara;
- urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline, a posebno oko kanala, u funkciji znamenitog mesta.
3) način obezbeđivanja korišćenja i dostupnosti zaštićene okoline znamenitog mesta javnosti:
- stvaranje i održavanje pešačkih zemljanih staza okolo Duboke doline.
4) ograničenja i zabrane u pogledu raspolaganja zaštićenom okolinom znamenitog mesta i njegove upotrebe, u skladu sa zakonom;
- za objekte u javnoj svojini u skladu sa odredbama Zakona o javnoj svojini.
5) ograničenja, odnosno zabrane izvođenja određenih građevinskih radova, promene oblika terena i korišćenja zemljišta u okviru zaštićene okoline kulturnog dobra, kao i promene namena pojedinih kulturnih dobara:
- zabrana promene postojećih namena prostora, osim u memorijalnu namenu, ili uz posebnu dozvolu nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;
- zabrana iskopavanja zemlje mašinski ili ručno bez prethodno probavljenih uslova nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;
- zabrana izgradnje objekata trajnog ili privremenog karaktera koji svojim gabaritom, volumenom i arhitekturom mogu ugroziti nasleđeni ambijent;
- zabrana sahranjivanja na prostoru zaštićene okoline znamenitog mesta;
- zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih i opasnih materija;
6) uklanjanje građevinskog ili drugog objekta čije postojanje ugrožava zaštitu ili korišćenje kulturnog dobra.
8. Grafički prikaz osnove znamenitog mesta i njegove zaštićene okoline sa objektima koji se u njemu nalaze, sa katastarskim i zemljišnoknjižnim podacima, u prilogu je ove odluke i čini njen sastavni deo.
9. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
GRANICA ZNAMENITOG MESTA DUBOKA DOLINA U SURDULICI
GRAFIČKI PRIKAZ OSNOVE ZNAMENITOG MESTA I ZAŠTIĆENE OKOLINE SA SVIM OBJEKTIMA KOJI SE U NJOJ NALAZE