UREDBA O RADU I MREŽI RADARSKIH CENTARA U SISTEMU ODBRANE OD GRADA I UTVRĐIVANJU LOKACIJE RADARSKIH CENTARA I ZAŠTITNIH ZONA TIH CENTARA, KAO I VRSTAMA OGRANIČENJA KOJA SE MOGU UVESTI U ZAŠTITNIM ZONAMA ("Sl. glasnik RS", br. 102/2018 i 99/2024)

Član 1

Ovom uredbom uređuje se rad i mreža radarskih centara u sistemu odbrane od grada, utvrđuju lokacije radarskih centara i zaštitne zone tih centara, kao i vrste ograničenja koja se mogu uvesti u zaštitnim zonama.

Član 2

Poslovi radarskog centra, u sastavu mreže radarskih centara sistema odbrane od grada (u daljem tekstu: radarski centri), u toku sezone odbrane od grada, jesu:

1) radarska merenja i osmatranja, otkrivanje i praćenje gradonosnih oblaka i operativno dostavljanje podataka nadležnoj službi za rane najave i upozorenja Republičkog hidrometeorološkog zavoda, u skladu sa Zakonom o meteorološkoj i hidrološkoj delatnosti i propisima donetim na osnovu njega;

2) uspostavljanje operativnog rada i koordinacija funkcionisanja pripadajuće mreže lansirnih stanica u toku sezone odbrane od grada;

3) praćenje vremenskih analiza, prognoza i upozorenja koje izdaje nadležna služba Republičkog hidrometeorološkog zavoda, proglašenje stepena pripravnosti rada radarskog centra i izdavanje instrukcija za rad i komandi za dejstvo strelaca u mreži pripadajućih lansirnih stanica;

4) utvrđivanje stepena gradoopasnosti i sprovođenje propisane metodologije zasejavanja gradoopasnih oblaka hemijskim reagensima u određenom delu vazdušnog prostora iznad pripadajuće mreže lansirnih stanica, uz prethodno pribavljeno odobrenje kontrole letenja, u skladu sa posebnim propisom o klasama vazdušnog prostora Republike Srbije i uslovima za njihovo korišćenje;

5) analiza sprovedenih radarskih praćenja i zasejavanja gradonosnih oblaka, prikupljanje podataka o atmosferskim pojavama osmotrenih u mreži lansirnih stanica;

6) obilazak teritorije zahvaćene gradom, procena trase padanja grada i ukupno zahvaćene površine olujno-gradonosnom elementarnom nepogodom, kao i prikupljanje podataka o preliminarnoj i konačnoj proceni stepena oštećenja od grada na poljoprivrednim kulturama, za potrebe utvrđivanja efikasnosti sprovedene metodologije odbrane od grada;

7) prikupljanje i analiza relevantnih podataka i informacija i učešće u izradi redovnih i vanrednih izveštaja o funkcionisanju sistema odbrane od grada za pripadajuće branjeno područje, za potrebe nadležnih državnih organa, organa autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave;

8) saradnja sa organima jedinica lokalne samouprave u ostvarivanju podrške utvrđene Zakonom o odbrani od grada u pogledu angažovanja izvršilaca za delovanje na gradonosne oblake - strelaca (u daljem tekstu: strelci) u mreži pripadajućih lansirnih stanica, obezbeđivanja potrebne količine protivgradnih raketa i održavanja objekata i opreme na tim stanicama;

9) obuka angažovanih strelaca, osnovno tehničko servisiranje opreme na radarskom centru i u mreži pripadajućih lansirnih stanica, kao i kontrola bezbednosti objekata i opreme lansirnih stanica i primene propisanih mera bezbednosti na tim stanicama;

10) kontrola, ažuriranje i arhiviranje podataka iz delokruga rada radarskog centra za potrebe izveštavanja, istraživanja u oblasti modifikacije vremena, ocene efikasnosti i unapređenja sistema odbrane od grada (podataka radarskih merenja i osmatranja meteoroloških pojava vezanih za gradoopasnu oblačnost, podataka o zasejavanju gradoopasnih oblaka, o količini i karakteristikama utrošenih protivgradnih raketa i njihovim zalihama, raspoloživoj opremi, angažovanim strelcima i dr.), kao i vođenje registra lansirnih stanica.

Član 3

Poslovi radarskih centara obavljaju se neprekidno 24 sata - u sezoni odbrane od grada, a sprovode se u skladu sa propisanom metodologijom za obavljanje tih poslova i metodološkim instrukcijama i uputstvima, koje u skladu sa Zakonom o odbrani od grada, donosi nadležni državni organ.

Član 4

Poslovi radarskog centra, van sezone odbrane od grada, jesu:

1) konzervacija sistema i uređaja van sezone odbrane od grada (povlačenje protivgradnih raketa iz mreže lansirnih stanica i njihovo centralno skladištenje, demontaža i konzervacija lansirnih uređaja) i čuvanje objekata i opreme u sistemu odbrane od grada;

2) pripremne aktivnosti za ponovno uspostavljanje operativnog rada i funkcionisanja sistema odbrane od grada u nastupajućoj sezoni odbrane od grada, koje obuhvataju:

(1) saradnju sa organima autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave u ostvarivanju podrške utvrđene Zakonom o odbrani od grada u pogledu angažovanja strelaca u mreži pripadajućih lansirnih stanica, obezbeđivanja potrebne količine protivgradnih raketa i izgradnje i održavanja objekata i opreme na tim stanicama,

(2) obuku zaposlenih na radarskim centrima za primenu propisane metodologije odbrane od grada, metodoloških instrukcija i uputstava,

(3) angažovanje strelaca za mrežu pripadajućih lansirnih stanica i sprovođenje obuke i zdravstvenih pregleda strelaca,

(4) proveru ispravnosti tehničkih i računarsko-komunikacionih podsistema u sistemu odbrane od grada,

(5) proveru ispravnosti magacinskih zaliha raketa, obezbeđivanje prilaza i dostave raketa i druge opreme na radarski centar i lansirne stanice,

(6) učešće u postupku pripreme javne nabavke protivgradnih raketa i distribucija raketa u pripadajućoj mreži lansirnih stanica,

(7) učešće u izradi izveštaja o pripremljenosti sistema za odbranu od grada u nastupajućoj sezoni i druge poslove od značaja za uspostavljanje rada i efikasnog funkcionisanja sistema odbrane od grada.

Član 5

Mreža radarskih centara, u skladu sa zakonom kojim se uređuje odbrana od grada, obuhvata radarske centre na teritoriji Republike Srbije, koji se raspoređuju na međusobnom rastojanju neophodnom za višestruko pokrivanje branjene teritorije radarskim merenjima i osmatranjima, kao i za nesmetanu radio komunikaciju sa lansirnim stanicama i centralni magacin za bezbedno skladištenje protivgradnih raketa - koji mora ispunjavati bezbednosne i druge tehničke uslove u skladu sa posebnim propisima.

Spisak aktuelnih radarskih centara u sastavu mreže radarskih centara, koji sa mrežom pripadajućih lansirnih stanica, obavljajući poslove radom i boravkom na terenu, sprovode odbranu od grada na poverenoj im branjenoj teritoriji odgovarajućih jedinica lokalnih samouprava (Prilog), odštampan je uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo.

Član 6

Za potrebe operativnog rada i funkcionisanja mreže radarskih centara, u sistemu odbrane od grada uspostavlja se telekomunikacioni podsistem - koga čine mreža repetitora, baznih i ručnih radiostanica i odgovarajuća mreža linkova.

Telekomunikacioni podsistem iz stava 1. ovog člana mora biti projektovan i izgrađen u skladu sa propisima, i to na način da obezbeđuje permanentnu komunikaciju između i unutar funkcionalnih komponenti sistema odbrane od grada koje su utvrđene Zakonom o odbrani od grada (operativno-metodološki centar, mreža radarskih centara, mreža lansirnih stanica), u cilju efikasnog sprovođenja propisane metodologije odbrane od grada.

Član 7

Lokacije mreže radarskih centara moraju, u pogledu radarskih merenja, pristupačnosti, komunikacija i bezbednosti, ispunjavati sledeće uslove, i to u pogledu:

1) odsustva fizičkih prepreka koje dovode do blokade radarskog snopa (orografske prepreke i izgrađeni objekti u neposrednoj blizini lokacije), minimalnog uticaja udaljenih orografskih prepreka na kvalitet radarskih merenja, kao i odsustva elektromagnetnih smetnji u radu radara i telekomunikacionih linkova;

2) odgovarajućeg rastojanja između lokacija radarskih centara koje mora zadovoljiti kriterijum višestrukog radarskog pokrivanja branjene teritorije, uključujući pokrivanje tzv. "mrtve kupe" iznad lokacija radarskog uređaja na susednim radarskim centrima, kao i radarsko pokrivanje u slučaju kvara radara, odnosno privremenog isključenja nekog od radarskih centara iz sistema odbrane od grada;

3) odgovarajućeg geografskog rasporeda lokacija radarskih centara u mreži radarskih centara koji mora ispunjavati kriterijum pokrivanja cele branjene teritorije Republike Srbije, kao i oblast izvan branjene teritorije i to najmanje 50 km van državne granice;

4) postojanja pristupnih puteva, električnog napajanja i telekomunikacionih veza, kao i uslova za kvalitetan i ekonomičan rad sistema radio-veze sa lansirnim stanicama;

5) postojanja uslova za ekonomično snabdevanje mreže pripadajućih lansirnih stanica i sprovođenje tehničkih intervencija na tim stanicama.

Zemljišna parcela radarskog centra, u sastavu mreže iz stava 1. ovog člana, mora biti ograđena i na propisan način obeležena, a objekti moraju ispunjavati uslove za zaštitu od požara, gromobransku zaštitu i uslove bezbednosti i zdravlja na radu, zaštite i unapređenja životne sredine, kao i sanitarno-higijenske uslove u skladu sa posebnim propisima.

Izbor lokacije za postavljanje radarskog centra vrše stručna lica nadležnog državnog organa.

Član 8

Broj, lokacije i raspored radarskih centara utvrđuju se u skladu sa razvojem radarske tehnologije, Zakonom o odbrani od grada i propisima donetim na osnovu njega, i to tako da omogućava efikasno funkcionisanje sistema odbrane od grada na teritoriji Republike Srbije.

Spisak aktuelnih radarskih centara utvrđen je u Prilogu, a sadrži: naziv radarskog centra, geografske koordinate, nadmorsku visinu i naziv sedišta radarskog centra, kao i nazive poverenih im branjenih teritorija jedinica lokalnih samouprava (grada/opštine).

Član 9

U okolini radarskih centara utvrđuju se zaštitne zone u krugu poluprečnika od 2 km.

Ograničenja u zaštitnim zonama iz stava 1. ovog člana, odnose se na:

1) visinu objekta koji se podiže u okolini radarskog centra u krugu poluprečnika od 2 km, koja ne može da prelazi visinu baze polusfere zračenja radara;

2) zabranu postavljanja vetrogeneratora u okolini radarskog centra, u zoni poluprečnika 10 km od lokacije radarske antene, osim u brdovito-planinskim terenima gde se vetrogenerator može postaviti i na udaljenosti manjoj od 10 km od radarske antene kada se najviša tačka vetrogeneratora nalazi ispod baze polusfere zračenja radara, uz obaveznu izradu studije uticaja na radarska osmatranja i pribavljanje saglasnosti Republičkog hidrometeorološkog zavoda.

Izrada studije iz stava 2. tačka 2) ovog člana i pribavljanje saglasnosti neophodni su i za postavljanje vetrogeneratora u prstenu od 10 km do 30 km.

Član 10

Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

Prilog 1)

 

SPISAK AKTUELNIH RADARSKIH CENTARA U SASTAVU MREŽE RADARSKIH CENTARA, KOJI SA MREŽOM PRIPADAJUĆIH LANSIRNIH STANICA SPROVODE ODBRANU OD GRADA NA POVERENOJ IM BRANJENOJ TERITORIJI ODGOVARAJUĆIH JEDINICA LOKALNIH SAMOUPRAVA

 

Red. broj	Naziv radarskog centra	Geografska širina	Geografska dužina	Nadmorska visina (m)	Teritorije gradova/opština utvrđenih Zakonom o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 129/07, 18/16 i 47/18), koje su obuhvaćene sistemom odbrane od grada
1.	Bajša	45° 47' 13"	19° 35' 37"	105	Apatin, Sombor, Kula, Odžaci, Subotica, Bačka Topola, Mali Iđoš, Vrbas, Bečej, Kanjiža, Ada, Senta, Čoka, Novi Kneževac, Kikinda (deo) i Novi Bečej (deo);
2.	Fruška Gora	45° 9' 27"	19° 48' 38"	507	Bač, Bačka Palanka, Bački Petrovac, Beočin, Žabalj, Novi Sad, Srbobran, S. Karlovci, Temerin, Titel, Inđija, Irig, Pećinci, Ruma, Sremska Mitrovica, Stara Pazova, Šid, Beograd/Zemun, Beograd/Surčin i Beograd/Novi Beograd;
3.	Samoš	45° 11' 16"	20° 46' 14"	105	Kikinda (deo), Novi Bečej (deo), Nova Crnja, Zrenjanin, Žitište, Sečanj, Opovo, Kovačica, Alibunar, Plandište, Vršac, Pančevo, Kovin, Bela Crkva i Beograd/Palilula;
4.	Valjevo	44° 22' 26"	19° 55' 5"	387	Šabac, Bogatić, Loznica, Krupanj, Mali Zvornik, LJubovija, Vladimirci, Koceljeva, Ub, Lajkovac, Beograd/Obrenovac, Mionica, Osečina i Valjevo;
5.	Bukulja	44° 17' 54"	20° 31' 44"	695	Aranđelovac, Topola, Beograd/Mladenovac, Beograd/Lazarevac, Beograd/Sopot, Beograd/Barajevo, LJig, Gornji Milanovac, Beograd/Voždovac, Beograd/Zvezdara, Beograd/Čukarica, Rača, Velika Plana, Smederevska Palanka, Smederevo, Beograd/Grocka i Beograd/Rakovica;
6.	Petrovac	44° 19' 32"	21° 20' 13"	280	Petrovac, Žabari, Veliko Gradište, Golubac, Malo Crniće, Požarevac, Kučevo, Žagubica, Svilajnac i Despotovac;
7.	Crni Vrh	44° 7' 48"	21° 57' 52"	1027	Zaječar, Negotin, Bor, Kladovo, Majdanpek i Boljevac;
8.	Užice	43° 53' 15"	19° 50' 25"	832	Užice, Bajina Bašta, Kosjerić, Požega, Čačak, Lučani, Arilje, Čajetina i Priboj;
9.	Bešnjaja	43° 59' 49"	21° 2' 52"	559	Kragujevac, Batočina, Lapovo, Jagodina, Paraćin, Rekovac, Vrnjačka Banja, Kraljevo, Ćuprija i Knić;
10.	Sjenica	43° 15' 41"	19° 58' 24"	1244	Sjenica, Raška, Novi Pazar, Nova Varoš, Prijepolje, Ivanjica i Tutin;
11.	Kruševac	43° 37' 22"	21° 15' 9"	406	Trstenik, Kruševac, Aleksandrovac, Aleksinac, Blace, Varvarin, Brus, Prokuplje, Kuršumlija, Ražanj i Ćićevac;
12.	Niš	43° 24' 15"	21° 56' 50"	813	Niš, Gadžin Han, Svrljig, Merošina, Doljevac, Pirot, Babušnica, Bela Palanka, Dimitrovgrad, Knjaževac, Sokobanja i Žitorađa;
13.	Kukavica	42° 47' 27"	21° 56' 48"	1438	Leskovac, Vlasotince, Bojnik, Lebane, Medveđa, Crna Trava, Vladičin Han, Surdulica, Vranje, Bujanovac, Preševo, Bosilegrad i Trgovište;
14.	Priština*	42° 43' 23"	21° 16' 58"	1055	Leposavić, Zubin Potok, Zvečan, Kosovska Mitrovica, Podujevo, Srbica, Vučitrn, Glogovac, Obilić, Kosovo Polje, Kosovska Kamenica, Priština, Lipljan, Novo Brdo, Štimlje, Gnjilane, Uroševac, Vitina, Štrpce i Kačanik;
15.	Klina*	42° 38' 21"	20° 30' 22"	502	Istok, Peć, Klina, Dečani, Orahovac, Đakovica, Suva Reka, Prizren i Gora.
*Radarski centri su operativno funkcionisali do 1998. godine