PRAVILNIKO UPRAVLJANJU MEDICINSKIM OTPADOM("Sl. glasnik RS", br. 110/2025) |
Ovim pravilnikom propisuje se sadržina plana upravljanja medicinskim otpadom iz ustanova u kojima se obavlja zdravstvena zaštita ljudi, način i postupak upravljanja medicinskim otpadom.
Odredbe ovog pravilnika primenjuju se na medicinski otpad nastao u objektima u kojima se obavlja zdravstvena zaštita ljudi ili životinja, odnosno sa drugih mesta u kojima se pružaju zdravstvene i druge usluge (iz dijagnostike, eksperimentalnog rada, laboratorija, čišćenja, održavanja i dezinfekcije prostora i opreme), kao i na otpad nastao obavljanjem kućnog lečenja i ostalih sličnih aktivnosti.
Odredbe ovog pravilnika se ne primenjuju na upravljanje radioaktivnim medicinskim otpadom, uključujući i radiofarmaceutski otpad, kao i drugim vrstama medicinskog otpada čije je upravljanje uređeno posebnim propisima.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) vlasnik medicinskog otpada jeste proizvođač medicinskog otpada, lice koje učestvuje u prometu otpada, kao i neposredni ili posredni držalac otpada ili pravno lice, odnosno preduzetnik koji poseduje medicinski otpad;
2) infektivni ili potencijalno infektivni otpad jeste medicinski otpad koji, zbog patogenosti i broja mikroorganizama, predstavlja rizik po zdravlje ljudi, kao što su: kulture i materijal iz laboratorija koji sadrže infektivne agense; oprema, materijal i pribor koji je bio u kontaktu sa krvlju, derivatima krvi, ostalim telesnim tečnostima, izlučevinama od klinički potvrđenih inficiranih pacijenata, uključujući hirurške zahvate i obdukcije; otpad iz odeljenja za patologiju i izolaciju infektivnih pacijenata; otpad od dijalize, infuzije i sličnih zahvata, uključujući sav pribor i materijal za jednokratnu upotrebu; zarazni otpad koji je bio u dodiru sa inficiranim pacijentima, kao i infektivan otpad iz medicinskih laboratorija;
3) objekti u kojima se obavlja zdravstvena zaštita jesu zdravstvene ustanove, drugi oblici zdravstvene službe, druga pravna lica, odnosno ustanove u kojima se obavlja zdravstvena zaštita ljudi ili životinja u skladu sa zakonom, kao i sa njima povezane medicinske, obrazovne i naučnoistraživačke delatnosti;
4) otpad zagađen krvlju i telesnim tečnostima jeste medicinski otpad koji je zagađen ljudskom ili životinjskom krvlju, sekretima i drugim izlučevinama (ekskretima);
5) otpad sa visokim sadržajem teških metala iz objekata u kojima se obavlja zdravstvena zaštita, a koji je preostao od sprovedenih postupaka lečenja i zdravstvene nege (u daljem tekstu: otpad sa visokim sadržajem teških metala), jeste medicinski otpad sa veoma toksičnim svojstvima i zahteva poseban tretman;
6) otpad koji sadrži živu i otpadna živa iz objekata u kojima se obavlja zdravstvena zaštita, a koji je preostao od sprovedenih postupaka lečenja i zdravstvene nege jeste otpad koji sadrži živu sa veoma toksičnim svojstvima po zdravlje ljudi i akvatičnu životnu sredinu i kojim se upravlja u skladu sa posebnim propisom;
7) otpadne boce pod pritiskom iz objekata u kojima se obavlja zdravstvena zaštita, a koji je preostao od sprovedenih postupaka lečenja i zdravstvene nege (u daljem tekstu: otpadne boce pod pritiskom), jesu medicinski otpad od punih ili praznih boca koje sadrže inertne gasove pod pritiskom pomešane sa antibioticima, dezinficijensima, insekticidima i dr., a koje pri izlaganju visokim temperaturama mogu da eksplodiraju;
8) oštri predmeti jesu medicinski otpad koji uključuje predmete ili materijale koji mogu izazvati posekotine ili ubodne rane, bez obzira da li su bili u kontaktu sa pacijentom ili infektivnim materijalom;
9) patoanatomski otpad jeste medicinski otpad koji uključuje tkiva, organe, delove tela, ljudske fetuse, kese sa krvlju i krvnim derivatima;
10) proizvođač medicinskog otpada jeste svako pravno lice ili preduzetnik koji se bavi delatnošću zaštite zdravlja ljudi ili životinja i ostalim aktivnostima u kojima nastaje medicinski otpad;
11) sterilizacija jeste postupak tretmana medicinskog otpada čiji rezultat je bezbedan nivo sterilnosti, u skladu sa posebnim propisima;
12)termički tretman otpada jeste postupak insineracije i ko-inseneracije otpada u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom;
13) fizičko-hemijski postupci tretmana medicinskog otpada jesu postupci kojima se uklanjaju opasne karakteristike otpada - operacija D9;
14) hemijski otpad iz objekata u kojima se obavlja zdravstvena zaštita, a koji je preostao od sprovedenih postupaka lečenja i zdravstvene nege (u daljem tekstu: hemijski otpad), jeste medicinski otpad koji ima opasne karakteristike, a ne predstavlja i nije rezultat bilo kakvog postupka u proizvodnji lekova.
II SADRŽINA PLANA UPRAVLJANJA MEDICINSKIM OTPADOM IZ USTANOVA U KOJIMA SE OBAVLJA ZDRAVSTVENA ZAŠTITA LJUDI
Plan upravljanja medicinskim otpadom
Plan upravljanja medicinskim otpadom iz ustanova u kojima se obavlja zdravstvena zaštita ljudi donosi proizvođač medicinskog otpada, u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
Plan upravljanja medicinskim otpadom sadrži naročito:
1) opis mera prevencije stvaranja neopasnog i opasnog medicinskog otpada;
2) podatke o vrsti, količini i poreklu medicinskog otpada koji se stvara u ustanovi u kojoj se obavlja zdravstvena zaštita ljudi;
3) raspored kesa i kontejnera za sakupljanje medicinskog otpada;
4) način razvrstavanja i sakupljanja medicinskog otpada na mestu njegovog nastanka, pakovanja, obeležavanja, privremenog skladištenja i transporta unutar zdravstvene ustanove;
5) planirane vrste tretmana medicinskog otpada;
6) način vođenja i čuvanja dokumentacije i evidencije, u skladu sa posebnim propisima;
7) broj, obaveze i odgovornosti osoblja angažovanog u postupku upravljanja medicinskim otpadom, u skladu sa propisima kojima se uređuje upravljanje otpadom i propisima iz oblasti bezbednosti i zdravlja na radu;
8) mere zaštite zdravlja i bezbednosti radnika angažovanih u postupku upravljanja medicinskim otpadom (opremljenost ličnom zaštitnom opremom, u skladu sa propisima kojima se uređuje bezbednost i zdravlje na radu, mere prevencije od povreda oštrim predmetima i nastanka infekcije);
9) mere zaštite od požara i eksplozija;
10) uslove zaštite životne sredine (zaštite voda, zemljišta, vazduha, zaštite od buke, jonizujućeg i nejonizujućeg zračenja) utvrđene u skladu sa posebnim propisima;
11) način postupanja sa medicinskim otpadom u ustanovama u slučaju udesnih situacija (požar, eksplozija, razlivanje);
12) program obuke osoblja za upravljanje medicinskim otpadom;
13) procena troškova upravljanja medicinskim otpadom na godišnjem nivou (troškovi nabavke opreme za sakupljanje otpada, troškovi transporta, troškovi skladištenja i tretmana otpada, administrativni troškovi).
Plan iz stava 1. ovog člana ažurira se na tri godine, a po potrebi i češće, a obavezno u slučaju promena sadržine plana, promene vrste i količine medicinskog otpada, kao i u slučaju promene pravnog statusa ustanove.
Ustanove koje poseduju saglasnost na Plan upravljanja medicinskim otpadom, po isteku perioda važenja postojećeg plana vrše njegovo ažuriranje u skladu sa odredbama ovog propisa.
Saglasnost na plan upravljanja otpadom pribavlja se u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
Uz zahtev za saglasnost na plan iz stava 1. ovog člana se dostavlja i izveštaj o ispitivanju medicinskog otpada koji u ustanovi nastaje, a koji se pribavlja u skladu sa posebnim propisom.
III NAČIN I POSTUPAK UPRAVLJANJA MEDICINSKIM OTPADOM
Upravljanje medicinskim otpadom
Upravljanje medicinskim otpadom jeste sprovođenje propisanih mera za postupanje sa medicinskim otpadom u okviru sakupljanja, razvrstavanja, pakovanja, obeležavanja, skladištenja, transporta i tretmana, odnosno ponovnog iskorišćenja i odlaganja medicinskog otpada.
Na mestu nastanka medicinskog otpada sprovode se mere prevencije radi sprečavanja nastajanja medicinskog otpada, a posebno medicinskog otpada koji sadrže opasne karakteristike, odnosno smanjenja opasnih karakteristika medicinskog otpada.
Upravljanje otpadom koji je nastao prilikom pružanja zdravstvenih usluga u mestu prebivališta, odnosno boravišta pacijenta u skladu sa zakonom od strane teritorijalno nadležne službe kućnog lečenja, hitne medicinske pomoći ili druge teritorijalno nadležne službe koja pruža zdravstvenu uslugu, kao i ostalih sličnih aktivnosti u kojima nastaje medicinski otpad, vrši se u skladu sa ovim pravilnikom.
Sakupljanje i razvrstavanje medicinskog otpada na mestu nastanka
Medicinski otpad sakuplja se i razvrstava na mestu nastanka i pakuje se u odgovarajuću ambalažu prilagođenu njegovim svojstvima, količini, načinu privremenog skladištenja, transporta i tretmana.
Medicinski otpad razvrstava se u skladu sa propisom kojim se uređuju kategorije, ispitivanje i klasifikacija otpada.
Opasan medicinski otpad klasifikuje se prema poreklu, karakteristikama i sastavu koji ga čini opasnim.
Sa neopasnim medicinskim otpadom koji je izmešan sa opasnim medicinskim otpadom postupa se kao sa opasnim otpadom.
Ako se opasan medicinski otpad sastoji od više vrsta otpada, njegova klasifikacija se vrši u skladu sa propisom kojim se uređuju kategorije, ispitivanje i klasifikacija otpada.
Na mestu razvrstavanja opasnog medicinskog otpada postavlja se uputstvo, prema planu upravljanja medicinskim otpadom namenjeno osoblju koje sakuplja i razvrstava otpad, u skladu sa propisom kojim se uređuju kategorije ispitivanje i klasifikacija otpada.
Oštri predmeti se sakupljaju odvojeno od ostalog medicinskog otpada.
Pri upravljanju otpadom koji sadrži oštre predmete preduzimaju se mere prevencije od povreda i infekcija do kojih može doći u toku rukovanja ovom vrstom medicinskog otpada i sa njim se postupa kao sa infektivnim ili potencijalno infektivnim otpadom.
Infektivni ili potencijalno infektivni otpad sakuplja se na način koji sprečava direktan kontakt sa osobljem koje rukuje otpadom i ne sme se prepakivati na mestu nastanka.
Razvrstani medicinski otpad pakuje se u skladu sa propisom kojim se uređuje način skladištenja, pakovanja i obeležavanja opasnog otpada.
Posebno, za određene vrste medicinskog otpada, pakovanje se vrši na sledeći način:
1) oštri predmeti - u kontejnere žute boje;
2) patoanatomski otpad - u kese braon boje;
3) infektivni ili potencijalno infektivni otpad - u kese ili kontejnere žute boje;
4) otpad zagađen krvlju i telesnim tečnostima - u kese ili kontejnere žute boje.
Kese i kontejneri iz stava 2. tač. 1) i 3) ovog člana pune se u skladu sa propisima kojima se reguliše transport opasne robe, a najviše do ¾ zapremine, posle čega se zatvaraju i istovremeno zamenjuju novom ambalažom.
Jednom zatvorene kese i kontejneri ne smeju se ponovo otvarati.
Kese i kontejneri iz stava 2. ovog člana u koje se pakuje medicinski otpad mogu biti samo jedne boje i obeleženi jednom oznakom.
Medicinski otpad u tečnom stanju pakuje se u nepropusnu ambalažu koja onemogućava izlivanje, curenje i rasipanje sadržaja i koja mora da bude čvrsto zatvorena.
Kese i kontejneri iz stava 2. ovog člana, sačinjeni su od materijala otpornog na fizičke, hemijske, biološke i druge osobine otpada upakovanog u njima, kao i na dejstvo fizičkih i hemijskih agenasa spoljne sredine, tako da se pri rukovanju na način propisan zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom, sprečava njihovo oštećenje i ugrožavanje zdravlja ljudi i životne sredine.
Kese i kontejneri iz stava 2. ovog člana moraju posedovati važeći sertifikat u skladu sa propisom kojim se uređuje transport opasne robe.
Kese i kontejneri za pakovanje medicinskog otpada postavljaju se na mestu nastanka otpada.
Opasan medicinski otpad, pre transporta se pakuje i obeležava, na način koji obezbeđuje sigurnost po zdravlje ljudi i životnu sredinu, u skladu sa propisom kojim se uređuje skladištenje, pakovanje i obeležavanje opasnog otpada i propisom kojim se uređuje transport opasne robe.
Otpadne boce pod pritiskom moraju da se deaktiviraju pre transporta otpada.
Medicinski otpad koji je nastao obavljanjem kućnog lečenja i ostalih sličnih aktivnosti u kojima nastaje medicinski otpad pakuje se u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana.
Obeležavanje i označavanje medicinskog otpada
Na ambalažu u kojoj je upakovan razvrstan medicinski otpad stavljaju se nalepnice o opasnosti medicinskog otpada dimenzije najmanje 50 mm x 75 mm, koje sadrže sledeće:
1) simbol za označavanje medicinskog otpada;
2) datum nastanka medicinskog otpada;
3) indeksni broj i naziv vrste medicinskog otpada prema Katalogu otpada;
4) mesto nastanka medicinskog otpada (naziv proizvođača medicinskog otpada);
5) količina medicinskog otpada (u momentu preuzimanja);
6) ime lica koje popunjava nalepnice.
Nalepnica iz stava 1. ovog člana, sadrži simbol u skladu sa potvrđenim međunarodnim sporazumima, propisima o transportu opasne robe i ovim pravilnikom.
Nalepnica iz st. 1. i 2. ovog člana data je u Prilogu - Obeležavanje i označavanje medicinskog otpada (u daljem tekstu: Prilog), koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Obeležavanje i označavanje ambalaže vrši se dodatno u skladu sa propisima kojima se reguliše transport opasne robe.
Transport medicinskog otpada unutar ustanova u kojima se obavlja zdravstvena zaštita ljudi
Transport medicinskog otpada unutar ustanova u kojima se obavlja zdravstvena zaštita ljudi, vrši se opremom za transport medicinskog otpada koja se koristi isključivo za tu namenu, koja je:
1) laka za utovar i istovar;
2) laka za čišćenje i održavanje;
3) bez oštrih ivica, sa glatkim, nepropusnim i nepromočivim površinama.
Transport medicinskog otpada koji je razvrstan i obeležen, do prostora za privremeno skladištenje otpada na mestu nastanka otpada vrši se po potrebi, a najmanje jednom dnevno.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, ako se na mestu nastanka otpada proizvodi manje od 0,5 kg medicinskog otpada isti se čuva na unapred određenom mestu u ustanovi, sve do predaje licu koje vrši sakupljanje i transport medicinskog otpada.
Oprema za transport medicinskog otpada obeležava se simbolom za medicinski otpad, datim u Prilogu.
Transport medicinskog otpada vrši se prema jasno utvrđenim i obeleženim rutama, odvojenim od prostora u kome se odvijaju uobičajene zdravstvene aktivnosti.
Izuzetno od stava 5. ovog člana, u slučaju kada ne postoji mogućnost jasnog utvrđivanja i obeležavanja ruta, transport medicinskog otpada unutar objekta vrši se u vreme kada se ne odvijaju zdravstvene aktivnosti, promene smene, vreme obroka i poseta ili su te aktivnosti svedene na minimum.
Oprema za transport iz stava 1. ovog člana čisti se i dezinfikuje po potrebi, a najmanje jednom dnevno.
Privremeno skladištenje medicinskog otpada na lokaciji proizvođača otpada, odnosno na mestu nastanka
Pre transporta, tretmana ili preuzimanja svih vrsta medicinskog otpada od strane operatera, ovaj otpad se može i privremeno skladištiti na lokaciji proizvođača otpada, odnosno na mestu njegovog nastanka.
Lokacija proizvođača otpada namenjena privremenom skladištenju medicinskog otpada iz stava 1. ovog člana, mora biti ograđen i odvojen prostor, prostorija ili objekat predviđen samo za tu namenu, koji je:
1) odgovarajuće veličine u odnosu na količinu proizvedenog otpada i učestalost njegovog sakupljanja i odnošenja;
2) sa obezbeđenim dovodom i odvodom vode za potrebe čišćenja i održavanja prostora i opreme;
3) zaključan, sa jasno i vidljivo označenim natpisom o nameni prostora, zabrani ulaska neovlašćenim licima, kao i upozorenjem o mogućnosti ugrožavanja zdravlja ljudi i životinja;
4) izgrađen tako da ima nepropusne i otporne podne površine, kao i glatke zidne površine koje se lako čiste i dezinfikuju;
5) lako dostupan osoblju zdravstvene službe zaduženom za upravljanje otpadom;
6) lako dostupan opremi za sakupljanje otpada unutar zdravstvene službe i vozilima za transport otpada;
7) nedostupan životinjama i drugim prenosiocima infektivnih agenasa;
8) dobro osvetljen i sa obezbeđenom prirodnom ili veštačkom ventilacijom;
9) sa obezbeđenom zaštitom od atmosferskih uticaja;
10) dovoljno udaljen od skladišta sveže hrane i mesta za pripremu hrane, puteva pacijenata i posetilaca;
11) sa obezbeđenom protivpožarnom zaštitom u skladu sa posebnim propisima.
Mesto za privremeno skladištenje medicinskog otpada na lokaciji proizvođača otpada, odnosno na mestu njegovog nastanka, dezinfikuje se najmanje jednom nedeljno, a po potrebi i češće, u skladu sa internim procedurama kod proizvođača otpada.
Proizvođači otpada koji proizvode manje od 0,5 kg medicinskog otpada na dnevnom nivou, a nemaju odvojen i ograđen prostor za privremeno skladištenje otpada, dužni su da obezbede sekundarnu posudu, sledećih karakteristika:
1) izrađenu od materijala koji obezbeđuje nepropustljivost sa zaštitnim poklopcem;
2) obeleženu u skladu sa ovim pravilnikom.
Infektivni ili potencijalno infektivni otpad se privremeno skladišti na lokaciji proizvođača otpada, odnosno na mestu njegovog nastanka na način koji sprečava direktan kontakt sa osobljem koje rukuje otpadom, pri čemu tokom skladištenja nije dozvoljeno njegovo prepakivanje.
Skladištenje medicinskog otpada do tretmana
Medicinski otpad, u objektu u kome se obavlja delatnost skladištenja, odnosno tretmana otpada, skladišti se na način propisan ovim pravilnikom, propisom kojim se uređuje skladištenje, pakovanje i obeležavanje opasnog otpada i zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
Objekat za skladištenje medicinskog otpada iz stava 1. ovog člana, zaključava se i vidno obeležava u skladu sa propisom kojim se uređuje skladištenje, pakovanje i obeležavanje opasnog otpada i ovim pravilnikom i koristi se samo za tu namenu. Otpad čije sakupljanje i odlaganje podleže posebnim zahtevima zbog sprečavanja infekcije na lokaciji proizvođača otpada, odnosno na mestu nastanka, kao i u objektu u kome se obavlja delatnost skladištenja i/ili postrojenju za tretman otpada, čuva se na temperaturama:
1) do +8 °C najduže sedam dana;
2) od +8 °C do +15 °C najduže pet dana;
3) iznad +15 °C najduže 72 sata.
Izuzetno od stava 3. ovog člana, ako se na mestu nastanka otpada čije sakupljanje i odlaganje podleže posebnim zahtevima zbog sprečavanja infekcije na lokaciji proizvođača otpada proizvodi manje od 0,5 kg ovog otpada dnevno, isti se privremeno skladišti van prostora u okviru kog se pružaju usluge zdravstvene zaštite i ostale delatnosti u kojima nastaje medicinski otpad, u okviru istog objekta.
Otpad iz stava 4. ovog člana čuva se najduže 30 dana od dana njegovog nastanka, na temperaturi do +8 °C, nakon čega se mora predati operateru postrojenja za tretman medicinskog otpada.
Način skladištenja patoanatomskog otpada do tretmana
Patoanatomski otpad na lokaciji proizvođača otpada, odnosno na mestu nastanka, kao i u objektu u kome se obavlja delatnost skladištenja, odnosno postrojenju za tretman otpada, čuva se u rashladnim komorama na standardnim temperaturama.
Prostor za skladištenje patoanatomskog otpada, iz stava 1. ovog člana zaključava se i vidno obeležava u skladu sa propisom kojim se uređuje skladištenje, pakovanje i obeležavanje opasnog otpada i ovim pravilnikom i koristi se samo za tu namenu.
Transport medicinskog otpada od proizvođača medicinskog otpada do objekta za skladištenje, odnosno postrojenja za tretman otpada
Sakupljanje i transport medicinskog otpada, razvrstanog, upakovanog i obeleženog u skladu sa ovim pravilnikom od proizvođača medicinskog otpada koji ne vrši tretman sopstvenog otpada, do operatera za skladištenje, odnosno postrojenja za tretman otpada, vrši se vozilima namenjenim za transport medicinskog otpada, u skladu sa propisima kojima se uređuje upravljanje otpadom i propisima kojima se uređuje transport opasne robe.
Proizvođač medicinskog otpada, predaje ovaj otpad licu koje ima dozvolu za sakupljanje i transport medicinskog otpada, ako ne poseduje sopstveno vozilo za transport medicinskog otpada.
Lice koje ima dozvolu za sakupljanje i transport medicinskog otpada, predaje sakupljeni otpad ovlašćenom operateru postrojenja za skladištenje, odnosno tretman otpada koji ima dozvolu za skladištenje, odnosno tretman, u skladu sa zakonom koji uređuje upravljanje otpadom izdatu od nadležnog organa.
Sakupljanje i transport medicinskog otpada, nastalog prilikom pružanja zdravstvenih usluga u mestu prebivališta, odnosno boravišta pacijenta u skladu sa zakonom od strane teritorijalno nadležne službe kućnog lečenja, hitne medicinske pomoći ili druge teritorijalno nadležne službe koja pruža zdravstvenu uslugu, može se vršiti i vozilima zdravstvenih službi koje vrše navedene delatnosti, do prostora u kome se otpad privremeno skladišti na mestu nastanka, u okviru iste ustanove, ukoliko je:
1) količina otpada koja se prevozi manja od 5 kg;
2) medicinski otpad upakovan u skladu sa odredbama ovog pravilnika, u primarnu, a potom i sekundarnu ambalažu;
3) smešten u prevozni prostor odvojen od vozača i saputnika.
Medicinski otpad do postrojenja za tretman, odnosno objekta u kome se obavlja delatnost skladištenja medicinskog otpada, na teritoriji Republike Srbije, transportuje se u specijalizovanom vozilom za tu namenu.
Proizvođač medicinskog otpada je u obavezi da obezbedi nesmetan prilaz vozilu kojim se vrši transport medicinskog otpada prema mestu na kom se nalazi sakupljeni i privremeno skladišteni otpad. U vozilu iz stava 5. ovog člana, transportuje se isključivo medicinski otpad.
Vozila iz st. 1. i 5. ovog člana za transport medicinskog otpada redovno se čiste i dezinfikuju.
Infektivni ili potencijalno infektivni medicinski otpad se transportuje na način koji sprečava direktan kontakt sa osobljem koje rukuje tim otpadom.
Tretman medicinskog otpada vrši proizvođač otpada samostalno ili preko operatera postrojenja za tretman otpada, u skladu sa dozvolom za tretman otpada izdatom od strane nadležnog organa u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom i drugim propisima.
Tretman medicinskog otpada vrši se postupcima insineracije, ko-inseneracije i drugim postupcima u skladu sa najboljim dostupnim tehnikama, kao što su i postupci sterilizacije, sa mlevenjem, odnosno drobljenjem u drobilicama.
Opasan medicinski otpad, za čiji tretman na ekološki prihvatljiv i efikasan način nema tehničkih mogućnosti i postrojenja u Republici Srbiji, izvozi se radi tretmana, u skladu sa propisima kojima se uređuje upravljanje otpadom i prekogranično kretanje otpada.
Termički tretman medicinskog otpada postupkom insineracije i ko-insineracije
Termički tretman medicinskog otpada insineracijom ili ko-insineracijom obavlja se u postrojenjima predviđenim za tu namenu, pod uslovima propisanim dozvolom, u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom, propisom kojim se uređuju granične vrednosti emisija zagađujućih materija u vazduh, vodu i zemljište, posebnim propisom kojim se uređuje termički tretman otpada i propisom kojim se uređuje integrisano sprečavanje i kontrola zagađivanja životne sredine.
Termički tretman medicinskog otpada vrši se u skladu sa najbolje dostupnim tehnikama za tretman medicinskog otpada.
Insineracija ili ko-insineracija medicinskog otpada iz stava 1. ovog člana, obavlja se pod propisanim uslovima, da bi se obezbedio najveći mogući stepen uništenja organskih zagađujućih materija, u skladu sa propisom kojim se uređuje termički tretman otpada i propisom kojim se uređuje integrisano sprečavanje i kontrola zagađivanja životne sredine.
Sa otpadom, nastalim posle postupka insineracije ili ko-insineracije medicinskog otpada, postupa se u skladu sa propisom kojim se uređuje kategorija, ispitivanje i klasifikacija otpada, propisom kojim se uređuje odlaganje otpada na deponije i zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
Tretman medicinskog otpada postupkom sterilizacije
Operater koji vrši tretman medicinskog otpada postupkom sterilizacije, ima obavezu da, pre ili nakon postupka sterilizacije, a radi smanjenja zapremine otpada obezbedi drobljenje, odnosno usitnjavanje navedenog otpada.
Operater koji vrši tretman medicinskog otpada postupkom sterilizacije, ima obavezu da izvrši ispitivanje otpada posle tretmana, u skladu sa pravilima struke i u skladu sa propisom kojim se uređuje kategorija, ispitivanje i klasifikacija otpada, kako bi se utvrdilo da je tretmanom otpad postao neopasan.
Mikrobiološka kontrola efikasnosti tretmana medicinskog otpada vrši se biološkim indikatorima (test-organizmima obično vrste Geobacillus stearothermophilus), u skladu sa pravilima struke i proizvođačkom specifikacijom uređaja za tretman, ili fizičkom kontrolom uređaja za tretman (automatizovani zapis na uređaju), odnosno hemijskom kontrolom (hemijskim indikatorima u skladu sa standardima), po potrebi ili na zahtev nadležnog inspekcijskog organa.
Sa otpadom nastalim u postupku sterilizacije medicinskog otpada, postupa se u skladu sa ovim pravilnikom, propisom kojim se uređuje kategorija, ispitivanje i klasifikacija otpada, propisom kojim se uređuje odlaganje otpada na deponije i zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
Prostor u kome se vrši sterilizacija medicinskog otpada mora da ispunjava uslove utvrđene propisom kojim se uređuju opšti sanitarni uslovi.
Tretman infektivnog ili potencijalno infektivnog otpada
Infektivni ili potencijalno infektivni otpad se na osnovu načela hijerarhije upravljanja otpadom primarno tretira postupkom insineracije u postrojenjima namenjenim za termički tretman opasnog otpada insineracijom, u skladu sa dozvolom izdatom od strane nadležnog organa.
Pored primarnog tretmana infektivnog ili potencijalno infektivnog otpada iz stava 1. ovog člana postupkom insineracije, dozvoljeno je i njegovo tretiranje postupkom sterilizacije ili fizičko-hemijskim postupkom tretmana medicinskog otpada, kako bi on postao neopasan medicinski otpad koji se nakon toga na osnovu načela hijerarhije upravljanja otpadom primarno tretira postupcima insineracije ili ko-insineracije u postrojenjima namenjenim za termički tretman otpada insineracijom ili ko-insineracijom, u skladu sa dozvolom izdatom od strane nadležnog organa. Promena svojstva infektivnog ili potencijalno infektivnog otpada iz opasnog u neopasni medicinski otpad, posle njegovog tretmana sterilizacijom ili fizičko-hemijskim postupkom tretmana medicinskog otpada, utvrđuje se na osnovu izvršenog ispitivanja u skladu sa pravilima struke i u skladu sa propisom kojim se uređuje kategorija, ispitivanje i klasifikacija otpada.
Sa otpadom nastalim posle tretmana infektivnog ili potencijalno infektivnog otpada, koji je tretmanom postao neopasan, postupa se u skladu sa propisom kojim se uređuje kategorija, ispitivanje i klasifikacija otpada, propisom kojim se uređuje odlaganje otpada na deponije i zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
Medicinski otpad koji čine oštri predmeti, tretira se postupkom sterilizacije ili fizičko-hemijskim postupkom tretmana medicinskog otpada, u skladu sa dozvolom izdatom od strane nadležnog organa.
Promena svojstva opasnog medicinskog otpada iz stava 1. ovog člana u neopasni medicinski otpad, posle njegovog tretmana sterilizacijom ili fizičko-hemijskim postupkom tretmana medicinskog otpada, utvrđuje se na osnovu izvršenog ispitivanja u skladu sa pravilima struke i u skladu sa propisom kojim se uređuje kategorija, ispitivanje i klasifikacija otpada.
Operater koji vrši tretman oštrih predmeta postupkom sterilizacije ili fizičko-hemijskim postupkom tretmana medicinskog otpada, ima obavezu da, pre ili nakon postupka sterilizacije, a radi smanjenja zapremine otpada, obezbedi drobljenje, odnosno usitnjavanje navedenog otpada.
Otpad koji je nastao tretmanom iz stava 1. ovog člana, primarno se na osnovu načela hijerarhije upravljanja otpadom tretira postupcima insineracije ili ko-insineracije u postrojenjima namenjenim za termički tretman otpada insineracijom ili ko-insineracijom, u skladu sa dozvolom izdatom od strane nadležnog organa.
Sa otpadom nastalim posle tretmana oštrih predmeta, koji je tretmanom postao neopasan otpad, postupa sa u skladu sa propisom kojim se uređuje kategorija, ispitivanje i klasifikacija otpada, propisom kojim se uređuje odlaganje otpada na deponije i zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
Tretman otpada zagađenog krvlju i telesnim tečnostima
Otpad zagađen krvlju i telesnim tečnostima tretira se inseneracijom u postrojenjima namenjenim za termički tretman opasnog otpada iz čl. 13. i 14. ovog pravilnika, u skladu sa dozvolom izdatom od strane nadležnog organa.
Tretman patoanatomskog otpada vrši se u postrojenjima namenjenim za termički tretman patoanatomskog otpada, odnosno kremiranjem.
Medicinski otpad koji čine kese sa krvlju i krvnim derivatima primarno se na osnovu načela hijerarhije upravljanja otpadom tretira postupkom insineracije u postrojenjima namenjenim za termički tretman opasnog otpada u skladu sa dozvolom izdatom od strane nadležnog organa.
Pored primarnog tretmana opasnog medicinskog otpada iz stava 2. ovog člana postupkom insineracije, dozvoljeno je i njegovo tretiranje postupkom sterilizacije ili fizičko-hemijskim postupkom tretmana medicinskog otpada, kako bi on postao neopasan medicinski otpad.
Otpad nastao tretmanom iz stava 3. ovog člana, primarno se na osnovu načela hijerarhije upravljanja otpadom tretira postupcima insineracije ili ko-insineracije u postrojenjima namenjenim za termički tretman otpada insineracijom ili ko-insineracijom, u skladu sa dozvolom izdatom od strane nadležnog organa.
Promena svojstva opasnog medicinskog otpada iz stava 2. ovog člana u neopasni medicinski otpad, posle njegovog tretmana sterilizacijom ili fizičko-hemijskim postupkom tretmana medicinskog otpada, utvrđuje se na osnovu izvršenog ispitivanja u skladu sa pravilima struke i u skladu sa propisom kojim se uređuje kategorija, ispitivanje i klasifikacija otpada.
Sa otpadom nastalim posle tretmana kesa sa krvlju i krvnim derivatima, koji je tretmanom postao neopasan otpad, postupa sa u skladu sa propisom kojim se uređuje kategorija, ispitivanje i klasifikacija otpada, propisom kojim se uređuje odlaganje otpada na deponije i zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
Krv i krvni derivati koji su tokom dijagnostičkih ispitivanja pomešani sa hemijskim supstancama, klasifikuju se hemijski otpad i sa istim se postupa kao sa hemijskim otpadom.
Tretman hemijskog otpada iz objekata u kojima se obavlja zdravstvena zaštita
Hemijski otpad tretira se fizičko-hemijskim postupcima tretmana medicinskog otpada ili insineracijom u postrojenjima koja imaju dozvolu za tretman opasnog otpada u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom i posebnim propisima.
Tretman otpada sa visokim sadržajem teških metala i otpadnih boca pod pritiskom
Otpad sa visokim sadržajem teških metala, kao i otpadne boce pod pritiskom ne mogu da se tretiraju insineracijom.
Otpad sa visokim sadržajem teških metala tretira se fizičko-hemijskim postupcima tretmana medicinskog otpada u postrojenjima za koja je izdata dozvola za tretman u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom.
Otpad koji sadrži živu i otpadna živa tretira se u skladu sa posebnim propisom kojim se uređuje upravljanje otpadnom živom, živinim jedinjenjima i otpadom koji sadrži živu.
Otpadne boce pod pritiskom moraju da se deaktiviraju pre tretmana, u skladu sa posebnim propisima.
Danom početka primene ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o upravljanju medicinskim otpadom ("Službeni glasnik RS", broj 48/01).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 1. februara 2026. godine.
OBELEŽAVANJE I OZNAČAVANJE MEDICINSKOG OTPADA
