PRAVILNIKO NAČINU OBRAČUNAVANJA I PLAĆANJA POREZA NA PROMET I O SADRŽINI I NAČINU VOĐENJA EVIDENCIJE("Sl. glasnik RS", br. 38/2001) |
I NAČIN OBRAČUNAVANJA POREZA NA PROMET
1) Obračunavanje poreza na promet proizvoda
Obavezu obračunavanja poreza na promet proizvoda, koja u skladu sa članom 18 Zakona o porezu na promet (u daljem tekstu: Zakon) nastaje u momentu kada je izvršen promet, obveznik ovog poreza izvršava tako što u fakturi, kalkulaciji, odnosno drugom odgovarajućem knjigovodstvenom dokumentu obračunava porez primenom propisane stope na propisanu osnovicu u članu 9 Zakona.
(1) Posebni slučajevi obračunavanja poreza na promet proizvoda
Obračun kod komisione prodaje proizvoda
Pri komisionoj prodaji novog ili upotrebljavanog proizvoda krajnjem potrošaču, koju izvrši pravno lice ili preduzetnik, obračun poreza na promet proizvoda vrši komisionar primenom propisane stope poreza na promet proizvoda na propisanu poresku osnovicu.
Obračun kod prodaje proizvoda sa konsignacionog skladišta
Pri prodaji uvezenih proizvoda sa konsignacionog skladišta, koja se vrši krajnjem potrošaču, držalac konsignacionog skladišta obračunava porez na promet proizvoda primenom propisane poreske stope na prodajnu cenu proizvoda iskazanu u dinarima, u kojoj su, pored zavisnih troškova i konsginacione marže, sadržani i carina i druge uvozne dažbine koje se plaćaju pri uvozu.
Kod konsignacione prodaje domaćih proizvoda koja se vrši krajnjem potrošaču, držalac konsignacionog skladišta obračun poreza na promet proizvoda vrši na način propisan članom 1 ovog pravilnika.
Obračun kod prodaje proizvoda javnim nadmetanjem
Na proizvode koji se krajnjim potrošačima prodaju javnim nadmetanjem (na licitaciji i slično), poreski obveznik - lice koje ih prodaje obračunava porez na promet proizvoda primenom propisane poreske stope na prodajnu cenu postignutu javnim nadmetanjem.
Obračun poreza kod prodaje proizvoda od strane fizičkog lica pravnom licu
Pri prodaji proizvoda za krajnju potrošnju od strane fizičkog lica pravnom licu ili preduzetniku, porez na promet proizvoda obračunava pravno lice, odnosno preduzetnik tako što na iznos koji isplaćuje fizičkom licu primenjuje propisanu stopu i utvrđuje porez na promet proizvoda.
Obračun poreza na promet kod davanja proizvoda bez naknade, manjka proizvoda, rashoda proizvoda i korišćenja sopstvenih proizvoda
Na proizvode koji se daju bez naknade, manjak proizvoda, rashod (kalo, rastur, kvar i lom, u daljem tekstu: rashod) iznad količina utvrđenih Uredbom o količini rashoda (kalo, rastur, kvar i lom) na koji se ne plaćaju akciza i porez na promet proizvoda i korišćenje sopstvenih proizvoda, porez na promet se obračunava u momentu davanja proizvoda, odnosno u momentu utvrđivanja manjka proizvoda, rashoda proizvoda i korišćenja sopstvenih proizvoda, i to primenom propisane stope na propisanu osnovicu.
Na manjak i rashod proizvoda koji je utvrđen po godišnjem popisu zaliha proizvoda radi utvrđivanja godišnjeg rezultata poslovanja, porez na promet proizvoda obračunava se po stopi koja važi na dan 31. decembra godine za koju se utvrđuje godišnji rezultat poslovanja.
Razvrstavanje vrednosti manjka i rashoda, nastalog u prodavnicama koje vrše promet proizvoda na malo, na deo koji je oporezovan i na deo koji je oslobođen, vrši se na osnovu koeficijenta učešća vrednosti utvrđenog manjka, odnosno rashoda u ukupnom zaduženju prodavnice, a koji se utvrđuje po obrascu:
|
Ko učešća = |
vrednost utvrđenog manjka, odnosno rashoda |
|
Koeficijent iz stava 3 ovog člana primenjuje se na vrednost ukupnog zaduženja prodavnice, razvrstan na deo koji je oporezovan i na deo koji je oslobođen i tako se utvrđuje vrednost manjka, odnosno rashoda, raspoređena na oporezivi i oslobođeni deo prometa proizvoda.
(2) Slučajevi kada se porez na promet proizvoda ne obračunava
Promet proizvoda koji ne služi krajnjoj potrošnji
Kad se proizvod prodaje u svrhe iz člana 3 Zakona, poreski obveznik ne obračunava porez na promet proizvoda ako su ispunjeni svi uslovi iz člana 4 stav 1 Zakona.
Kada se plaćanje za prodate proizvode vrši posle izdavanja fakture, odnosno posle isporuke proizvoda, uslov iz člana 4 stav 1 tačka 4) Zakona izvršava se u momentu plaćanja za prodate proizvode.
Bezgotovinskim plaćanjem smatra se plaćanje koje se, u skladu sa propisima koji uređuju platni promet, smatra bezgotovinskim plaćanjem.
Bezgotovinskim plaćanjem kod uvoza proizvoda smatra se plaćanje izvršeno u skladu sa propisima o deviznom poslovanju.
Kod isplata fizičkim licima u smislu člana 4 stav 3 Zakona, bezgotovinskim plaćanjem smatra se i plaćanje preko poslovne banke na tekući račun ili račun štednje fizičkog lica.
Uvoz proizvoda radi dalje prodaje i reprodukcije
Kod uvoza proizvoda za svrhe iz člana 3 Zakona, ne obračunava se porez na promet proizvoda, a u jedinstvenu carinsku ispravu se stavlja klauzula da porez na promet proizvoda nije naplaćen na osnovu poreske izjave uvoznika, odnosno korisnika uvoza, sa pozivom na broj i datum izdavanja te izjave.
Prodaja opreme za vršenje delatnosti
Opremom iz člana 11 stav 1 tačka 15) Zakona, na koju se ne plaća porez na promet proizvoda, smatra se oprema iz Nomenklature nematerijalnih ulaganja i osnovnih sredstava sa stopama amortizacije, koja je sastavni deo Pravilnika o nomenklaturi nematerijalnih ulaganja i osnovnih sredstava sa stopama amortizacije ("Službeni list SRJ", br. 17/1997 i 24/2000), kao i rezervni delovi za tu opremu, osim opreme koja je izuzeta od poreskog oslobođenja.
Oslobođenje iz stava 1 ovog člana ostvaruje se ako su ispunjeni uslovi iz člana 7 ovog pravilnika.
Promet kompletne krmne smeše
Kompletnom krmnom smešom iz člana 11 stav 1 tačka 4) Zakona na koju se ne plaća porez na promet proizvoda smatraju se podsmeše i smeše za ishranu životinja (svinja, goveda, ovaca, koza, živine, kunića i riba) iz čl. 37 do 76 Pravilnika o kvalitetu i drugim zahtevima za hranu za životinje ("Službeni list SRJ", broj 20/2000).
Poresko oslobođenje po osnovu humanitarne pomoći
U cilju ostvarivanja prava na poresko oslobođenje iz člana 11 stav 1 tačka 7) Zakona, humanitarne organizacije (međunarodne, strane i domaće) podnose zahtev nadležnom poreskom organu radi dobijanja rešenja o poreskom oslobođenju.
Uz zahtev, podnosi se:
1) dokaz o registraciji humanitarne organizacije u skladu sa propisima o registraciji humanitarnih organizacija;
2) dokaz o upisu u registar koji se vodi kod nadležnog državnog organa - ako je reč o međunarodnoj, odnosno stranoj humanitarnoj organizaciji;
3) akt o osnivanju domaće humanitarne organizacije;
4) dokument Crvenog krsta kojim se potvrđuje da se humanitarna pomoć koju daje domaća humanitarna organizacija realizuje posredstvom Crvenog krsta.
U zahtevu iz stava 1 ovog člana, navode se podaci o nameni, korišćenju, vrsti i vrednosti humanitarne pomoći.
2) Obračunavanje poreza na promet usluga
Obavezu obračunavanja poreza na promet usluga, koja u skladu sa članom 18 Zakona nastaje u momentu kada je izvršena usluga, obveznik ovog poreza izvršava tako što u fakturi, kalkulaciji, odnosno drugom odgovarajućem knjigovodstvenom dokumentu vrši obračun ovog poreza primenom propisane stope na osnovicu propisanu u čl. 14 i 15 Zakona.
Obračunavanje poreza na promet na građevinske usluge
Obračunavanje poreza na promet usluga na građevinske usluge iz člana 12 stav 1 tačka 4) Zakona (opravka, održavanje, adaptacija, rekonstrukcija) vrši se primenom propisane stope na osnovicu koju čini iznos naknade za izvršenu građevinsku uslugu.
Osnovica iz stava 1 ovog člana može se umanjiti za vrednost ugrađenog građevinskog materijala, koji mora biti posebno iskazan u fakturi (obračunskoj situaciji), pod uslovom da je na vrednost ugrađenog građevinskog materijala obračunat i plaćen porez na promet proizvoda.
U slučaju da je građevinski materijal nabavljen bez poreza na promet proizvoda, uslov iz stava 2 ovog člana smatra se ispunjenim ako je poreski obveznik u fakturi (obračunskoj situaciji) o izvršenoj građevinskoj usluzi obračunao porez na promet proizvoda na vrednost ugrađenog građevinskog materijala istovremeno sa obračunom poreza na promet usluga.
Uslov iz stava 2 ovog člana ne odnosi se na građevinski materijal koji je, u skladu sa Zakonom, oslobođen plaćanja poreza na promet proizvoda.
Ako građevinske usluge iz stava 1 ovog člana vrši glavni izvođač sa podizvođačima, porez na promet usluga obračunavaju glavni izvođač i svaki podizvođač na svoju naknadu za izvršenu građevinsku uslugu, osim u slučaju kada je podizvođač preduzetnik koji porez na promet usluga plaća u godišnjem paušalnom iznosu.
Glavni izvođač pri ispostavljanju obračunske situacije izvršenih građevinskih radova sačinjava specifikaciju obračunatog poreza na promet usluga od strane podizvođača.
Obračunavanje poreza na usluge servisiranja i popravke proizvoda
Obračunavanje poreza na promet usluga na usluge servisiranja i popravke proizvoda vrši se primenom propisane stope na osnovicu koju čini iznos naknade za izvršenu uslugu servisiranja i popravke proizvoda.
Osnovica iz stava 1 ovog člana može se umanjiti za vrednost ugrađenih rezervnih delova i materijala, koja mora biti posebno iskazana u fakturi, pod uslovom da je na vrednost ugrađenih rezervnih delova i materijala plaćen porez na promet proizvoda.
U slučaju da su rezervni delovi i materijal nabavljeni bez poreza na promet proizvoda, uslov iz stava 2 ovog člana smatra se ispunjenim ako je poreski obveznik u fakturi o izvršenoj usluzi obračunao porez na promet proizvoda na vrednost ugrađenih delova i materijala istovremeno sa porezom na promet usluga.
Uslov iz stava 2 ovog člana ne odnosi se na rezervne delove i materijal za koje je propisano poresko oslobođenje iz člana 11 Zakona.
Obračunavanje poreza na promet kod proizvodnih usluga
Pravno lice, odnosno preduzetnik koji izrađuje proizvode od materijala naručioca, vrši proizvodnu uslugu, a na naknadu za tu uslugu obračunava i plaća porez na promet usluga.
II PORESKE EVIDENCIJE
Poreski obveznik koji vrši promet proizvoda ili usluga obezbeđuje, u skladu sa članom 36 Zakona, u svom knjigovodstvu ili u vanknjigovodstvenoj evidenciji podatke o poreskim osnovicama po poreskim stopama na osnovu kojih se utvrđuje i plaća akontacija, kao i podatke na osnovu kojih se porez na promet, periodično i konačno utvrđuju.
Evidencija iz stava 1 ovog člana vodi se za svaku poslovnu jedinicu (prodavnicu, stovarište i dr.) ili za sve prodavnice na teritoriji jedne opštine.
Ako obveznik poreza na promet, analitičko evidentiranje poreskih osnovica na koje se primenjuju različite poreske stope obezbeđuje vanknjigovodstvenom evidencijom, ta evidencija mora da bude usaglašena sa knjigovodstvenom evidencijom.
1) Evidentiranje nabavljenog reprodukcionog materijala
Pravno lice - kupac koji nabavlja reprodukcioni materijal bez plaćanja poreza na promet obezbeđuje u knjigovodstvu, odnosno u vanknjigovodstvenoj evidenciji podatke o nabavci, kretanju i utrošku tog materijala: po vrsti, količini, vrednosti i iznosu plaćenog poreza na promet proizvoda iz fakture, prijemnice, dostavnice, tovarnog lista, ili drugog dokumenta o izvršenoj nabavci.
2) Vođenje evidencije o nabavljenom i prodatom alkoholu (etanolu)
Posebna knjiga koju kupci etil alkohola (etanola) vode u skladu sa članom 36 stav 4 Zakona sadrži:
1) podatke o nabavci etil alkohola (etanola);
(1) poziv na broj, datum i nazive računa (faktura dobavljača i slično);
(2) firmu, odnosno naziv i sedište dobavljača;
(3) broj i datum otpremnice;
(4) broj i datum pismene izjave na osnovu koje je određen poreski tretman;
(5) količinu etil alkohola (etanola) izraženu u litrima;
(6) cenu po litru etil alkohola (etanola) bez akcize i poreza na promet i sa akcizom i porezom na promet;
(7) vrednost nabavljene količine etil alkohola (etanola);
2) podatke o utrošku alkohola (etanola) za proizvodnju, i to:
(1) trebovanje - broj i datum, firmu, odnosno naziv korisnika;
(2) količinu u litrima;
(3) naznaka svrhe za koju je alkohol (etanol) upotrebljen;
3) podatke o utrošku (izlazu) etil alkohola (etanola) za prodaju, i to:
(1) faktura - broj i datum;
(2) broj i datum pismene izjave kupca;
(3) firmu, odnosno naziv i sedište kupca;
(4) količina u litrima;
(5) cena po litru etil alkohola (etanola) - bez akcize i poreza na promet i sa akcizom i porezom na promet;
(6) vrednost prodatih količina.
3) Evidencija o prodaji proizvoda kupcima sa teritorije Republike Crne Gore
Evidencija koju obveznik poreza vodi u smislu člana 36 stav 7 Zakona sadrži sledeće podatke:
1) broj i datum fakture;
2) serijski broj poreske izjave;
3) naziv firme, sedište i adresu kupca;
4) vrednost prodatih proizvoda iskazanu posebno po nameni (prodaja opreme, prodaja proizvoda za svrhe dalje prodaje i reprodukcije).
4) Evidencija o prometu preko poslovnih jedinica
Evidencija koju vodi poreski obveznik iz člana 36 stav 6 Zakona, sadrži podatke o osnovici i iznosu poreza na promet po istim poreskim stopama, iznos realizacije i dokaz o plaćenom porezu na promet.
5) Posebne poreske evidencije koje vode preduzetnici koji po propisima o računovodstvu ne vode dvojno knjigovodstvo
Poreski obveznik - preduzetnik koji po propisima o računovodstvu ne vodi dvojno knjigovodstvo (u daljem tekstu: preduzetnik) vodi evidenciju o ostvarenom prometu proizvoda, odnosno izvršenih usluga.
Preduzetnik koji obavlja trgovinsku (uključujući i komisionu) ili ugostiteljsku delatnost, pored evidencije iz stava 1 ovog člana, vodi i evidenciju o obračunu poreza na promet.
Poreske evidencije iz st. 1 i 2 ovog člana preduzetnik vodi na obrascima i po postupku i na način propisan Pravilnikom o poslovnim knjigama i iskazivanju finansijskog rezultata ("Službeni glasnik RS", br. 54/95 i 54/99).
Obveznici iz člana 47 Zakona ne vode evidencije iz st. 1 i 2 ovog člana.
Kad preduzetnik nabavlja proizvode radi reprodukcije - bez plaćanja poreza na promet, vodi Knjigu nabavke i upotrebe reprodukcionog materijala na Obrascu KRM, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Način vođenja Knjige nabavke i upotrebe reprodukcionog materijala
Poreski obveznik - preduzetnik koji nabavlja proizvode za reprodukciju bez plaćanja poreza na promet, u Knjigu nabavke i upotrebe reprodukcionog materijala unosi, u roku od tri dana od dana nastanka promene, podatke o nabavci i upotrebi, stanju i kretanju nabavljenog repromaterijala.
Knjiga iz stava 1 ovog člana vodi se na posebnim karticama za svaku vrstu reprodukcionog materijala, i to na sledeći način:
1) u kolonu 3 unose se podaci o nabavci reprodukcionog materijala (firma, odnosno naziv dobavljača, broj i naziv dokumenta), podaci o upotrebi reprodukcionog materijala (broj i naziv dokumenta - specifikacija, radni nalog i slično); interni dokument o upotrebi reprodukcionog materijala sadrži podatke i o količini i vrednosti utrošenog reprodukcionog materijala i o količini i vrednosti proizvoda u koji je ugrađen reprodukcioni materijal;
2) u kolonu 4 unosi se podatak o nabavci reprodukcionog materijala, a u kolonu 6 unosi se podatak o upotrebi, odnosno utrošku reprodukcionog materijala;
3) u koloni 7 iskazuje se stanje reprodukcionog materijala na zalihama;
4) u kolonu 8 unosi se broj i datum izvoda žiro-računa sa koga se vrši isplata;
5) u kolonu 9 unosi se iznos isplate sa žiro računa za izvršenu nabavku reprodukcionog materijala;
6) u kolone 10 i 11 unosi se serijski broj poreske izjave i datum njenog izdavanja.
Preduzetnik koji svakodnevno upotrebljava reprodukcioni materijal može vršiti knjiženje utrošaka reprodukcionog materijala i na osnovu specifikacije o petnaestodnevnoj upotrebi reprodukcionog materijala.
6) Evidencija o iznosu poreza na promet duvanskih prerađevina, alkoholnih pića i kafe, obračunatog od strane prethodnog učesnika u prometu
Evidencija koju vodi obveznik poreza iz člana 36 stav 3 odnosno člana 37 stav 3 Zakona, sadrži redni broj, broj naloga za knjiženje, datum knjiženja, broj i datum fakture dobavljača i iznos obračunatog poreza na promet proizvoda.
Evidencija iz stava 1 ovog člana zaključuje se petnaestodnevno u vidu međuzbira, a po isteku svakog tromesečja iskazuje se i kumulativni zbir iznosa obračunatog poreza na promet proizvoda.
Evidenciju iz stava 1 ovog člana ne vodi obveznik poreza iz člana 47 Zakona.
7) Izdavanje fakture o izvršenom prometu
Faktura iz člana 38 stav 1 Zakona sadrži: redni broj, vrstu (naziv) proizvoda, odnosno izvršene usluge, količinu, jedinicu mere, cenu po jedinici mere i ukupnu cenu, datum, potpis i pečat izdavaoca računa.
Faktura iz stava 1 ovog člana izdaje se za svaki pojedinačno ostvareni promet i to u dva primerka od kojih se original daje kupcu, a kopija odlaže kao knjigovodstveno-poreska dokumentacija.
Ako poreski obveznik evidentira promet preko registar-kase, odsečak kasene trake sadrži, pored podataka o vrednosti prodate robe, odnosno izvršene usluge, i podatak o datumu izdavanja.
Poreski obveznik iz stava 3 ovog člana obezbeđuje u svakom momentu ispravnost rada registar-kase preko koje se evidentira promet, a u slučaju kvara registar-kase do momenta otklanjanja kvara, promet evidentira preko izdavanja računa iz stava 1 ovog člana.
8) Čuvanje knjiga i dokumentacije
Evidencije iz čl. 16 do 24 ovog pravilnika čuvaju se najmanje deset godina po isteku poslovne godine na koju se odnose, a dokumentacija na osnovu koje su vršena knjiženja - najmanje pet godina.
III NAČIN UTVRĐIVANJA I PLAĆANJA AKONTACIJA POREZA NA PROMET
1) Polumesečne akontacije
(1) Utvrđivanje polumesečnih akontacija poreza na promet proizvoda
Poreski obveznik utvrđuje i plaća akontacije poreza na promet proizvoda svakih 15 dana u mesecu, na vrednost prodatih proizvoda u tom periodu, uključujući i vrednost prodatih proizvoda po osnovu komisione i konsignacione prodaje, i to u roku od pet dana po isteku svakih 15 dana u mesecu, odnosno po isteku meseca.
Poreski obveznik - pravno lice utvrđuje i plaća akontacije poreza na promet proizvoda na osnovu podataka u knjigovodstvu ili vanknjigovodstvenoj evidenciji koja se vodi u skladu sa članom 16 ovog pravilnika.
Poreski obveznik - preduzetnik utvrđuje i plaća akontacije poreza na promet na osnovu podataka iz poslovnih knjiga i drugih evidencija.
Kad se utvrđivanje akontacija poreza na promet vrši primenom preračunate poreske stope (na poresku osnovicu - prodajnu cenu koja u sebi sadrži porez na promet proizvoda), ta stopa utvrđuje se po obrascu:
|
Preračunata poreska stopa = |
100 x propisana stopa |
Utvrđivanje akontacije poreza na promet proizvoda u visini ukalkulisanog
poreza na promet (član 22 stav 2 tačka 1) Zakona
Visina ukalkulisanog poreza na promet proizvoda koji služi za utvrđivanje akontacije poreza na promet, utvrđuje se na osnovu podataka o vrednosti proizvoda isporučenih prodavnici ili drugoj poslovnoj jedinici za svakih 15 dana u mesecu, razvrstanih po istim poreskim stopama, primenom propisanih ili preračunatih poreskih stopa.
Utvrđena akontacija poreza na promet iz stava 1 ovog člana, koja se odnosi na duvanske prerađevine, alkoholna pića i kafu umanjuje se za iznos poreza na promet koji je obračunat od strane prethodnog učesnika u prometu (u daljem tekstu: preneti porez) na te proizvode u periodu za koji se utvrđuje akontacija.
Ako je preneti porez veći od iznosa utvrđene polumesečne akontacije, razlika se koristi za umanjivanje naredne polumesečne akontacije.
Utvrđivanje akontacije poreza na promet proizvoda
(član 22 stav 2 tačka 2) Zakona
Polumesečna akontacija poreza na promet proizvoda, u skladu sa članom 22 stav 2 tačka 2) Zakona utvrđuje se na osnovu podataka o prodatim proizvodima primenom preračunate prosečne poreske stope.
Preračunata prosečna poreska stopa utvrđuje se iz odnosa ukupnog iznosa ukalkulisanog poreza na promet proizvoda i ukupnog zaduženja prodavnice ili druge poslovne jedinice, a po sledećem obrascu:
|
Preračunata prosečna poreska stopa = 100 x |
iznos ukalkulisanog poreza na promet |
Preračunata prosečna poreska stopa iz stava 1 ovog člana utvrđuje se mesečno, i to prema kumulativnim podacima od 1. januara do kraja perioda za koji se stopa utvrđuje.
Preračunata prosečna poreska stopa utvrđena na način iz st. 1 i 2 ovog člana primenjuje se na vrednost prodatih proizvoda (realizaciju) prodavnice ili druge poslovne jedinice za svakih 15 dana u mesecu.
Akontacija poreza na promet utvrđena na način iz st. 1 do 4 ovog člana, koja se odnosi na duvanske prerađevine, alkoholna pića i kafu umanjuje se za iznos obračunatog poreza na promet u periodu za koji se utvrđuje akontacija.
Ako je iznos prenetog poreza veći od iznosa utvrđene polumesečne akontacije, razlika se koristi za umanjivanje narednih polumesečnih akontacija.
Utvrđivanje akontacija poreza na promet proizvoda kod obveznika koji vrši promet na veliko
Kad poreski obveznik koji obavlja promet proizvoda na veliko (preko stovarišta, skladišta, tranzitno i dr.) prodaje proizvode u svrhe iz člana 3 stav 1 Zakona, bez ispunjenja uslova iz člana 4 Zakona, kao i kad prodaje proizvode iz člana 2 stav 2 Zakona, utvrđuje i plaća akontacije poreza na promet proizvoda svakih 15 dana u mesecu na vrednost prodatih proizvoda u tom razdoblju i to u roku od pet dana po isteku svakih 15 dana u mesecu.
Obveznik poreza iz stava 1 ovog člana utvrđuje i plaća akontacije poreza na promet proizvoda na osnovu podataka o prodatim proizvodima koji se vode u knjigovodstvu ili vanknjigovodstvenoj evidenciji, odnosno poslovnim knjigama i evidencijama, razvrstanim na deo koji je oporezovan i na deo koji je oslobođen.
Utvrđivanje akontacije iz stava 1 ovog člana vrši se primenom propisane ili preračunate poreske stope na vrednost prodatih proizvoda za svakih 15 dana u mesecu.
Ako se vrednost prodatih proizvoda iz stava 1 ovog člana vodi sa uračunatim porezom na promet, utvrđivanje akontacije vrši se primenom preračunate poreske stope, odnosno primenom propisane poreske stope - ako se vrednost prodatih proizvoda vodi bez uračunatog poreza na promet.
Utvrđena akontacija poreza na promet iz stava 1 ovog člana, koja se odnosi na duvanske prerađevine, alkoholna pića i kafu, umanjuje se za iznos prenetog poreza na promet u periodu za koji se utvrđuje akontacija.
Ako je iznos prenetog poreza veći od iznosa utvrđene polumesečne akontacije, razlika se koristi za umanjivanje narednih polumesečnih akontacija.
(2) Utvrđivanje polumesečnih akontacija poreza na promet usluga
Poreski obveznik utvrđuje i plaća akontacije poreza na promet usluga svakih 15 dana u mesecu na vrednost izvršenih usluga u tom periodu.
Utvrđivanje akontacije poreza na promet usluga vrši se na osnovu podataka o izvršenim uslugama, koje se vode u knjigovodstvu i vanknjigovodstvenoj evidenciji, odnosno poslovnim knjigama i drugim evidencijama, primenom propisane ili preračunate poreske stope na vrednost izvršenih usluga.
Ako se podaci o vrednosti izvršenih usluga iskazuju sa uračunatim (ukalkulisanim) porezom na promet usluga, utvrđivanje akontacije poreza vrši se primenom preračunate poreske stope, odnosno primenom propisane poreske stope - ako se vrednost izvršenih usluga iskazuje bez uračunatog poreza na promet usluga.
Utvrđivanje akontacije poreza na promet vrši se primenom preračunate poreske stope kod usluga prometa proizvoda na veliko, ako je aktom poreskog obveznika utvrđeno da razlika u ceni (marža) sadrži i porez na promet usluga.
Utvrđivanje akontacija poreza na promet za usluge prometa proizvoda na veliko
Poreski obveznik utvrđuje i plaća akontacije poreza na promet za usluge prometa proizvoda na veliko u roku od pet dana po isteku svakih 15 dana u mesecu, na ostvarenu razliku između nabavne i prodajne cene u tom razdoblju (u daljem tekstu: razlika u ceni).
Ostvarenu razliku u ceni za razdoblje za koje se utvrđuje akontacija, poreski obveznik utvrđuje na osnovu podataka iz knjigovodstva o ostvarenoj razlici u ceni za svakih 15 dana u mesecu.
Ako poreski obveznik ne raspolaže sa podacima o ostvarenoj razlici u ceni za svakih 15 dana u mesecu, poreski obveznik može utvrditi akontacije poreza na promet usluga na osnovu podataka o ostvarenoj razlici u ceni iz poslednjeg tromesečnog obračuna akontacija poreza na promet.
Akontacija poreza na promet usluga iz stava 3 ovog člana utvrđuje se tako što se stopa učešća poreza na promet usluga u ostvarenoj realizaciji prometa proizvoda na veliko, primeni na vrednost ostvarene realizacije prometa proizvoda na veliko, u razdoblju za koji se utvrđuje akontacija poreza na promet usluga.
Stopa učešća poreza na promet usluga iz stava 4 ovog člana dobija se iz odnosa vrednosti utvrđenog poreza na promet usluga iz poslednjeg tromesečnog obračuna i vrednosti ostvarene realizacije prometa proizvoda na veliko iz istog tromesečnog obračuna.
2) Tromesečni obračun i tromesečne akontacije
(1) Sastavljanje i podnošenje tromesečnog obračuna akontacije poreza na promet proizvoda i poreza na promet usluga
Obračun akontacije poreza na promet poreski obveznik sastavlja tromesečno, i to kumulativno od 1. januara do isteka tromesečja za koji se obračun sastavlja.
Obveznik poreza koji vrši promet proizvoda na malo sastavlja obračun akontacija poreza na promet proizvoda na način koji je, u skladu sa članom 22 stav 4 Zakona, odabrao i prijavio nadležnom poreskom organu.
Obračun akontacije poreza na promet proizvoda sastavlja se posebno za promet proizvoda na malo, posebno za promet proizvoda na veliko i posebno za porez na promet usluga.
Obračun akontacije poreza na promet obveznik podnosi poreskom organu prema svom sedištu na obrascu OPP - "Kumulativni - godišnji obračun poreza na promet proizvoda i poreza na promet usluga od 1. januara do _____ 200__. godine", koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Ako je poreski obveznik - pravno lice ovlastio delove preduzeća (poslovne jedinice, prodavnice i dr.) da utvrđuju i plaćaju akontacije poreza, obračun akontacije poreza na promet podnosi se poreskom organu prema sedištu dela pravnog lica.
Ako obveznik poreza na promet vrši promet proizvoda, odnosno usluga preko poslovnih jedinica (prodavnica, stovarišta i dr.) koje se nalaze na teritoriji više opština, pored obrasca iz stava 4 ovog člana, dostavlja i pregled utvrđene tromesečne obaveze akontacija poreza na promet za sve poslovne jedinice na teritoriji iste opštine na obrascu POPP - Pregled utvrđene obaveze poreza na promet po kumulativnom - godišnjem obračunu akontacija poreza na promet, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Pregled utvrđene obaveze iz stava 6 ovog člana sastavlja se u najmanje dva primerka, od kojih se jedan dostavlja poreskom organu prema sedištu poslovnih jedinica, a drugi primerak se kao prilog uz Obrazac OPP dostavlja poreskom organu prema sedištu poreskog obveznika.
Iskazivanje razlike manje plaćenog poreza na promet po tromesečnom obračunu nije osnov za obračun kamate iz člana 30 Zakona, nego je osnov za obračun kamate dan kada je obveznik pao u docnju.
Poreski obveznik koji je odabrao plaćanje akontacije poreza na promet proizvoda na način iz člana 22 stav 2 tačka 2 Zakona sastavlja tromesečni obračun na sledeći način:
1) po isteku obračunskog perioda utvrđuje nove preračunate prosečne stope kao odnos ukalkulisanog poreza na promet proizvoda za ceo obračunski period po poreskim stopama i ukupnog zaduženja prodavnice i druge poslovne jedinice za obračunski period;
2) utvrđene preračunate prosečne poreske stope primenjuje na ukupnu vrednost prodatih proizvoda u obračunskom periodu.
3) Godišnji obračun i konačno plaćanje poreza na promet proizvoda i poreza na promet usluga
Poreski obveznik sastavlja godišnji obračun poreza na promet na osnovu podataka o vrednosti prodatih proizvoda i vrednosti izvršenih usluga sa stanjem na dan 31. decembra godine za koju se vrši obračun.
Utvrđena godišnja obaveza, koja se odnosi na duvanske prerađevine, alkoholna pića i kafu, umanjuje se za iznos prenetog poreza od 1. januara do kraja tekuće godine.
Godišnji obračun poreza na promet obveznik podnosi poreskom organu gde se vodi kao poreski obveznik, na obrascu OPP, zajedno sa godišnjim poreskim bilansom i to posebno za promet proizvoda na malo, posebno za promet proizvoda na veliko i posebno za porez na promet usluga.
Ako je poreski obveznik - pravno lice ovlastio delove preduzeća (poslovne jedinice, prodavnice i dr.) da utvrđuju akontacije poreza na promet, godišnji obračun poreza na promet podnosi poreskom organu prema mestu sedišta delova preduzeća.
U slučaju iz stava 4 ovog člana poreski obveznik sastavlja i zbirni godišnji obračun poreza na promet, kojim obuhvata godišnje obračune poreza delova preduzeća, odnosno prodavnica i drugih poslovnih jedinica, a podnosi ga poreskom organu kod koga se vodi kao poreski obveznik.
Ako poreski obveznik vrši promet proizvoda, odnosno usluga preko poslovnih jedinica na teritoriji više opština, pored Obrasca OPP dostavlja i pregled godišnje obaveze poreza na promet za poslovne jedinice na teritoriji iste opštine na Obrascu POPP.
Pregled godišnje obaveze dostavlja se poreskom organu prema mestu sedišta poslovne jedinice.
Iskazivanje razlike manje plaćenog poreza na promet po godišnjem obračunu ne može biti osnov za obračun kamate iz člana 30 Zakona.
Poreski obveznik utvrđuje godišnju obavezu poreza na promet u prometu proizvoda na malo na sledeći način:
1) utvrđuje se ukupno zaduženje prodavnice tako što se iznosu zaliha proizvoda, sa stanjem na dan 1. januara u godini za koju se utvrđuje godišnji obračun poreza na promet, dodaju sve nabavke proizvoda od 1. januara do 31. decembra te godine, raspoređene na deo koji je oslobođen i vrednost viška proizvoda utvrđen popisom proizvoda sa stanjem na dan 31. decembra iste godine, raspoređene na deo koji je oporezovan i na deo koji je oslobođen na način iz člana 6 stav 3 ovog pravilnika;
2) od ukupnog zaduženja utvrđenog na način određen u tački 1 ovog stava, odbija se:
(1) vrednost utvrđenog rashoda proizvoda koji ne premašuju rashod iznad količine određene Uredbom o količini rashoda (kalo, rastur, kvar i lom) na koji se ne plaćaju akciza i porez na promet proizvoda raspoređen na deo koji je oporezovan i na deo koji je oslobođen na način propisan u članu 6 ovog pravilnika;
(2) vrednost manjka koji se može pravdati višom silom ili na drugi dopušten način, raspoređen na deo koji je oporezovan i na deo koji je oslobođen na način propisan u članu 6 ovog pravilnika;
(3) vrednost zaliha proizvoda utvrđena popisom sa stanjem na dan 31. decembra godine za koju se vrši obračunavanje, raspoređena na deo koji je oporezovan i na deo koji je oslobođen;
3) iznos godišnje obaveze utvrđuje se primenom preračunatih stopa na iznos razlike dobijene na način iz tač. (1) i (2) ovog stava.
Poreski obveznik koji je u toku godine utvrđivao akontacije poreza na promet na način iz člana 22 stav 2 tačka 1) Zakona sastavlja i konačan obračun na taj način.
Utvrđena godišnja obaveza, koja se odnosi na duvanske prerađevine, alkoholna pića i kafu, umanjuje se za iznos prenetog poreza od 1. januara do kraja tekuće godine.
Poreski obveznik koji vrši popis zaliha proizvoda u toku decembra tekuće godine, ili januara naredne godine, zalihe utvrđene popisom svodi na dan 31. decembra, i to na deo koji je oporezovan i na deo koji je oslobođen, na sledeći način:
1) ako su zalihe popisane u toku decembra tekuće godine, na vrednost zaliha dodaje se zaduženje od dana popisa do 31. decembra, a odbija se vrednost prodatih proizvoda za taj period;
2) ako su zalihe popisane od 1. do 15. januara naredne godine, na vrednost popisanih zaliha dodaje se vrednost prodatih proizvoda od 1. januara do dana popisa, a odbija se vrednost zaduženja za taj period.
Poreski obveznik, koji zbog načina poslovanja nije u mogućnosti da prati prodaju svake pojedine vrste proizvoda, raspoređivanje vrednosti prodatih proizvoda od dana popisa do 31. decembra, na robu koja je oporezovana, odnosno koja je oslobođena, vrši primenom koeficijenta koji se dobija iz odnosa vrednosti prodatih proizvoda prema ukupnoj vrednosti popisanih zaliha - ako je popis izvršen do 15. januara naredne godine, odnosno prema ukupnoj vrednosti popisanih zaliha korigovanih za vrednost zaduženja od dana popisa do 31. decembra tekuće godine - ako je popis zaliha izvršen u toku decembra tekuće godine.
Dobijeni koeficijent primenjuje se na vrednost zaliha proizvoda koja podleže oporezovanju, odnosno na vrednost koja je oslobođena - ako je popis zaliha izvršen do 15. januara, odnosno na vrednost zaliha proizvoda prethodno korigovanih za iznos zaduženja od dana popisa do 31. decembra - ako je popis zaliha proizvoda izvršen u toku decembra meseca.
IV REFAKCIJA POREZA NA PROMET
Obveznik iz člana 44 Zakona ostvaruje pravo na refakciju poreza na promet proizvoda na osnovu pismenog zahteva, koji se podnosi poreskom organu gde se vodi kao obveznik poreza na promet.
Uz zahtev iz stava 1 ovog člana podnosi se:
1) račun dobavljača koji mora sadržati iznos obračunatog poreza na promet proizvoda pri nabavci duvanskih prerađevina, alkoholnih pića i kafe radi izvoza;
2) virmanski nalog o plaćanju računa iz stava 2 tačka 1) ovog člana;
3) jedinstvenu carinsku ispravu ili drugi dokument kao dokaz da su proizvodi izvezeni.
V OBAVEŠTAVANJE PORESKOG ORGANA O NAČINU OBRAČUNAVANJA I PLAĆANJA POREZA NA PROMET
Poreski obveznik - pravno lice i preduzetnik pismeno obaveštava poreski organ do 10. januara svake godine o izabranom načinu obračunavanja i plaćanja poreza na promet za tekuću godinu.
Poreski obveznik - pravno lice koji je ovlastio svoje delove, odnosno prodavnice i druge prodajne objekte da same vrše obračunavanje i plaćanje poreza na promet, obaveštenje iz stava 1 ovog člana podnosi poreskom organu prema svom sedištu, a kopiju obaveštenja dostavlja poreskom organu prema sedištu delova pravnog lica.
Odabrani način utvrđivanja i plaćanja akontacije poreza na promet jedinstven je za sve delove, odnosno poslovne jedinice na nivou poreskog obveznika - pravnog lica.
Obaveštenje iz stava 1 ovog člana sadrži:
1) firmu i sedište pravnog lica, odnosno preduzetnika;
2) naziv i mesto prodajnih objekata (prodavnica, stovarišta, pumpnih stanica i dr.) čija su sedišta na teritoriji drugih opština, sa naznakom da je na njih poreski obveznik preneo poslove evidentiranja o obračunavanju poreza na promet proizvoda;
3) broj žiro-računa preko kog poreski obveznik raspolaže sredstvima kojima upravlja;
4) naznaku gde se i ko vodi knjigovodstvo poreskog obveznika (kod samog poreskog obveznika, od strane drugog pravnog lica i dr.);
5) način utvrđivanja i plaćanja akontacije poreza na promet koji je poreski obveznik odabrao u smislu člana 22 Zakona.
VI PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Poreske evidencije iz čl. 16 do 24 ovog pravilnika vodiće se od 1. jula 2001. godine, s tim što će se postojeći podaci preneti kao početno stanje.
Izuzetno, za 2001. godinu, tromesečni i godišnji obračun poreza na promet sastavlja se posebno za:
1) period od 1. januara do 31. marta 2001. godine;
2) period od 1. aprila do 31. decembra 2001. godine.
Tromesečni obračun poreza na promet za period od 1. januara do 31. marta 2001. godine, koji je obveznik poreza sastavio u skladu sa članom 53 Zakona o akcizama i porezu na promet ("Službeni glasnik RS", br. 43/94, 53/95, 24/96, 52/96, 55/96, 1/97, 60/97, 42/98, 18/99, 33/99, 48/99, 54/99 i 25/00) i čl. 41 i 74 Pravilnika o načinu obračunavanja i plaćanja akcize i poreza na promet i o sadržini i načinu vođenja evidencije ("Sl. glasnik RS", broj 10/99), predstavlja ujedno i godišnji obračun poreza na promet za taj period.
Ako je obveznik poreza po tromesečnom obračunu iz stava 2 ovog člana iskazao više uplaćene iznose po osnovu poreza na promet proizvoda po opštoj i nižoj stopi, poreza za železnicu i posebne takse grada Beograda, može više plaćene iznose koristiti za umanjivanje narednih akontacija poreza na promet proizvoda - stopa 17%, a može tražiti i povraćaj više plaćenih poreza, odnosno takse; povraćaj poreza i takse vrši se na teret uplatnog računa 840-2026 - porez na promet proizvoda opšti režim.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o načinu obračunavanja i plaćanja akcize i poreza na promet i o sadržini i načinu vođenja evidencije ("Službeni glasnik RS", broj 10/99), u delu koji se odnosi na način obračunavanja i plaćanja poreza na promet.
Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
